1 of 15

Χελιδονισματα

για μαθητές Δημοτικού

Αυτό το πρότυπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αρχείο έναρξης για παρουσίαση εκπαιδευτικού υλικού σε μια ομάδα.

Ενότητες

Κάντε δεξιό κλικ σε μια διαφάνεια για να προσθέσετε ενότητες. Οι ενότητες μπορούν να σας βοηθήσουν να οργανώσετε τις διαφάνειές σας ή διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ πολλών συντακτών.

Σημειώσεις

Χρησιμοποιήστε την ενότητα Σημειώσεις για την παράδοση σημειώσεων ή για να παράσχετε πρόσθετες λεπτομέρειες για το ακροατήριο. Προβάλλετε αυτές τις σημειώσεις σε προβολή παρουσίασης κατά τη διάρκεια της παρουσίασής σας.

Να θυμάστε το μέγεθος γραμματοσειράς (σημαντικό για άτομα με ειδικές ανάγκες, ορατότητα, βιντεοσκόπηση και ηλεκτρονική παραγωγή)

Συντονισμένα χρώματα

Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στα γραφήματα, τα διαγράμματα και τα πλαίσια κειμένου.

Λάβετε υπόψη σας ότι οι συμμετέχοντες θα εκτυπώσουν σε άσπρο μαύρο ή σε αποχρώσεις του γκρι. Εκτελέστε μια δοκιμαστική εκτύπωση για να βεβαιωθείτε ότι τα χρώματα είναι εντάξει, όταν εκτυπώνονται σε αμιγώς ασπρόμαυρη μορφή και σε αποχρώσεις του γκρι.

Γραφικά, πίνακες και γραφήματα

Διατηρήστε το απλό: Εάν είναι δυνατό, χρησιμοποιήστε ενιαία στυλ και χρώματα που δεν αποσπούν την προσοχή.

Προσθέστε ετικέτες σε όλα τα γραφήματα και τους πίνακες.

2 of 15

Χελιδονίσματα

Ανοιξιάτικα τραγούδια «του αγερμού»*
Κάλαντα της Άνοιξης

*αγερμός: συγκέντρωση χρημάτων, αγαθών για ιερό σκοπό.

3 of 15

Χελιδονίσματα (Κάλαντα Άνοιξης)

Λέγονται την 1^η ή την 21^η Μαρτίου (αρχή ισημερίας) σε διάφορα μέρη της Ελλάδος από παιδιά.

Μεταφέρουν το μήνυμα ότι επιστρέφουν τα χελιδόνια κι έρχεται η Άνοιξη. Συναντώνται σε διάφορες παραλλαγές.

Τα παιδιά κρατούν στα χέρια τις χελιδόνες (ξύλινο χελιδόνι τοποθετημένο σε κλουβί) και καλάθια που βάζουν μέσα τα φιλέματα (αυγά, τυρί, αλεύρι) ή χρήματα που τους δίνουν οι νοικοκυρές.

Τα παιδιά σε κάποιες περιοχές δίνουν στις νοικοκυρές «Μάρτες» ως δώρο για τα μικρά κορίτσια του σπιτιού.

4 of 15

Αυτές τις κλωστές τις έδεναν τα κορίτσια στο χέρι ή στο λαιμό. Πίστευαν ότι θα τα προστάτευαν από το μαύρισμα του Μάρτη κι έτσι θα ήταν όμορφα το Πάσχα με τα καινούργια φορέματα.

Το κλουβί το στόλιζαν με πρασινάδες και λουλούδια, καθώς και με διάφορες ασπροκόκκινες κλωστές, τις λεγόμενες «μάρτες».

Χελιδόνα τηςΤερπνής

5 of 15

Τις φορούσαν για 40 μέρες. Έπειτα, άλλα κορίτσια τις κρεμούσαν στους φράχτες ή τις άφηναν πάνω στις τριανταφυλλιές για να τις πάρουν τα χελιδόνια και να φτιάξουν τις φωλιές τους κι άλλα κορίτσια τις έβαζαν κάτω από μια πέτρα για να δουν μετά από λίγες μέρες, ανάλογα με τα ευρήματα κάτω από την πέτρα, αν θα παντρεύονταν στο χωριό ή την πόλη.

Η συνήθεια αυτή της περιδέσεως χρωματιστών κλωστών έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόπη (νήμα μάλλινο), στο δεξί τους χέρι ή (και) το αριστερό τους πόδι.

https://www.youtube.com/watch?v=O9AnM8gRvk4

Δες πώς φτιάχνεται ο «Μάρτης» (παραδοσιακός και με σχέδιο):

https://www.youtube.com/watch?time_continue=6&v=ol9u_oHtn9w&feature=emb_logo

6 of 15

«Χελιδόνα έρχεται»�Χελιδόνισμα από τη Αιανή Κοζάνης

Χελιδόνα έρχεται

απ’ τη Μαύρη Θάλασσα

θάλασσαν απέρασε,

έκατσε και λάλησε.

Μωρ’ καλή νοικοκυρά,

σ’ έμπα έβγα στο κελάρι,

φέρε αυγά σαρακοστιά

και σχοινιά πεντηκοστά

για να δέσομε τον Μάρτη

και το τσιλιμπουρδάκι*.

Κι αν δεν έχετε αυγά,

παίρνομε την κλωσσαριά

να γεννάει, να κλωσάει

και να σέρνει τα πουλιά.��

Ακρόαση χελιδονίσματος από την Αιανή Κοζάνης

* τσιλιμπουρδάκι: Μάρτης που φοράνε στο χέρι τα παιδιά.

7 of 15

Κάλαντα της Άνοιξης, 1967

Βίντεο με «Χελιδονίσματα»

Σιτοχώρι Σερρών, 1967

8 of 15

Ένας καλαντιστής χελιδονισμάτων θυμάται…

Βίντεο

9 of 15

Πόσο παλιά είναι τα χελιδονίσματα;

Χρονολογούνται από τον 6^ο αι. π.Χ.

10 of 15

Αρχαία Χελιδονίσματα (Κάλαντα Άνοιξης)

Λέγονταν τον μήνα Βοηδρομιώνα (περ. 15 Φεβρουαρίου-15 Mαρτίου), δηλ. όταν έρχονταν τα χελιδόνια, οι προάγγελοι της άνοιξης.

Μετέφεραν το μήνυμα ότι επιστρέφουν τα χελιδόνια κι έρχεται το καλοκαίρι.

Το τραγουδούσαν παιδιά που πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι.

Στα παιδιά έδιναν γλυκίσματα, άλλα φαγώσιμα ή ακόμη και κρασί.

τοιχογραφία της Άνοιξης του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης (1600 π.X. περίπου)

��

11 of 15

Τι έλεγαν στην Αρχαία Ελλάδα τα χελιδονίσματα;

Αρχαίο χελιδόνισμα της Ρόδου

Σημείωση:Το χελιδόνισμα της Ρόδου, ένα ανώνυμο δημώδες άσμα, παραδίδεται από τον Αθήναιο (ακμή: περ. 200 μ.Χ.), ο οποίος αντλεί τις πληροφορίες του από το έργο Περὶ τῶν ἐν Ρόδῳ θυσιῶν του ιστοριογράφου Θέογνη, που δεν γνωρίζουμε πότε έζησε. Το άσμα είναι πιθανώς πολύ παλαιότερο, ενδεχομένως παλαιότερο και από τον 5ο αι. π.Χ., αφού ο Αριστοφάνης φαίνεται να έχει υπόψη του κάποιο χελιδόνισμα