Rany �i �amputacja urazowa�(procedura 5, �procedura 6)

Opracowanie: Mariusz Chomoncik

ZAGADNIENIA

• Pojęcia

​

• Następstwa ran

​

• Postępowanie

​

• Rana miażdżona

​

• Zespół zmiażdżenia

​

• Rany powstałe podczas wybuchów

​

• Ciało obce w ciele poszkodowanego

​

• Amputacja urazowa

​

• Literatura

​

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

• Rana to uszkodzenie skóry lub śluzówek oraz tkanek leżących głębiej

​

• Rana zamknięta to uszkodzenie głębokich warstw skóry �i elementów leżących pod nią z zachowaniem ciągłości skóry

▪ Głęboko w skórze z uszkodzonych naczyń wydostaje się krew i powstaje podbiegnięcie krwawe „siniak”

▪ Jeżeli uszkodzeniu ulegnie duże naczynie to dochodzi do

znacznego krwawienia w obrębie tkanek, a krew zbierającą się w tym miejscu nazywamy krwiakiem

​

• Rana otwarta to uszkodzenie w wyniku, którego dochodzi do uszkodzenia skóry, dlatego istnieje niebezpieczeństwo krwawienia i zanieczyszczenia rany

​

​

​

POJĘCIA

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

• Ból

​

• Obrzęk

​

• Krwawienie

​

• Krwotok

​

• Zakażenie

​

• Hipotermia pourazowa

​

• Wstrząs hipowolemiczny

​

​

​

​

NASTĘPSTWA RAN

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

Procedura 5 – rany

POSTĘPOWANIE: rozpoznanie miejsca zdarzenia

• zabezpieczenie ratowników
• identyfikacja zagrożeń
• liczba poszkodowanych
• potrzebne dodatkowe siły i środki
• mechanizm zdarzenia

Uwaga! w przypadku podejrzenia współistnienia obrażenia kręgosłupa

→ stabilizacja odcinka szyjnego

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział I, pkt.I.2)

• Ocena wrażenia ogólnego

​

​

Pamiętaj! do poszkodowanego należy podejść od strony

jego nóg

Uwaga! w przypadku obecności intensywnego krwawienia w ocenie poszkodowanego należy zmienić schemat ABC �na C ABC

DOTARCIE DO POSZKODOWANEGO

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział II, pkt.II.1)

POSTĘPOWANIE: sekwencja medycznych działań ratowniczych

• Ocena wrażenia ogólnego
• Ocena stanu świadomości – skala AVPU
• Ocena drożności dróg oddechowych (A)
• Ocena oddechu (B)
• Tlenoterapia według wskazań
• Ocena krążenia (C)
• Wywiad ratowniczy
• Ocena poszkodowanego pod kątem istniejących obrażeń �i dolegliwości – rany
• Wdrożenie postępowania adekwatnego do dolegliwości

i obrażeń stwierdzonych u poszkodowanego – procedura nr 5

• Termoizolacja
• Regularna ocena funkcji życiowych i postępowanie adekwatne do stanu poszkodowanego

​

W

s

p

a

r

c

i

e

​

p

s

y

c

h

i

c

z

n

e

​

UWIDOCZNIENIE RANY

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

RANA NIEKRWAWIĄCA – opatrunek osłaniający

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

RANA KRWAWIĄCA – ucisk bezpośredni � w miejscu krwawienia�

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

RANA KRWAWIĄCA – opaska zaciskowa

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

RANA KRWAWIĄCA – opatrunek hemostatyczny

wraz z silnym uciskiem

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

RANA KRWAWIĄCA – opatrunek osłaniający

wraz z silnym uciskiem

RANA KRWAWIĄCA – kończyna,� opatrunek uciskowy

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

RANA KRWAWIĄCA – inna okolica ciała,� opatrunek uciskowy

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

CIAŁO OBCE

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

RANA MIAŻDŻONA

• Powstaje w wyniku działania dużej siły

​

• Może dojść do rozległego i głębokiego zgniecenia tkanek

​

• W przypadku dużej powierzchni uszkodzenia może powstać zespół zmiażdżenia.

​

​

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

Zmiażdżenie

niedokrwienie mięśni i martwica spowodowana długotrwałym uciskiem

(działanie miejscowe)

Zespół zmiażdżenia

(działanie ogólnoustrojowe)

Mioglobinuria

​

​

​

​

​

Niewydolność nerek

Zaburzenia

metaboliczne

(elektrolitowe)

​

​

​

Zaburzenia

rytmu serca

Powikłania

wtórne

​

​

​

​

Zespół

ciasnoty

ZESPÓŁ ZMIAŻDŻENIA - objawy

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

Na miejscu zdarzenia należy przede wszystkim podjąć działania mające na celu:

​

▪ usunięcie zaburzeń bezpośrednio zagrażających życiu

​

▪ zapobieganiu powstania wstrząsu

ZESPÓŁ ZMIAŻDŻENIA - postępowanie

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

RANY POWSTAŁE PODCZAS WYBUCHÓW

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

AMPUTACJA URAZOWA

• Jest okaleczająca i może stanowić zagrożenie dla życia

​

• Może być źródłem masywnego krwawienia

​

• Replantacje wykonuje się jedynie w wyjątkowych sytuacjach, nie należy więc sugerować poszkodowanemu takiej możliwości

​

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

Procedura 6 – amputacja urazowa

POSTĘPOWANIE: rozpoznanie miejsca zdarzenia

• zabezpieczenie ratowników
• identyfikacja zagrożeń
• liczba poszkodowanych
• potrzebne dodatkowe siły i środki
• mechanizm zdarzenia

Uwaga! w przypadku podejrzenia współistnienia obrażenia kręgosłupa

→ stabilizacja odcinka szyjnego

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział I, pkt.I.2)

• Ocena wrażenia ogólnego

​

​

Pamiętaj! do poszkodowanego należy podejść od strony

jego nóg

Uwaga! w przypadku obecności intensywnego krwawienia w ocenie poszkodowanego należy zmienić schemat ABC �na C ABC

DOTARCIE DO POSZKODOWANEGO

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział II, pkt.II.1)

POSTĘPOWANIE: sekwencja medycznych działań ratowniczych

• Ocena wrażenia ogólnego
• Ocena stanu świadomości – skala AVPU
• Ocena drożności dróg oddechowych (A)
• Ocena oddechu (B)
• Tlenoterapia według wskazań
• Ocena krążenia (C)
• Wywiad ratowniczy
• Ocena poszkodowanego pod kątem istniejących obrażeń �i dolegliwości – amputacja urazowa
• Wdrożenie postępowania adekwatnego do dolegliwości

i obrażeń stwierdzonych u poszkodowanego – procedura nr 6

• Termoizolacja
• Regularna ocena funkcji życiowych i postępowanie adekwatne do stanu poszkodowanego

​

W

s

p

a

r

c

i

e

​

p

s

y

c

h

i

c

z

n

e

​

AMPUTACJA CAŁKOWITA – odnalezione amputowane części ciała (1)

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

AMPUTACJA CAŁKOWITA – odnalezione amputowane części ciała (2)

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

AMPUTACJA CAŁKOWITA – odnalezione amputowane części ciała (3)

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

Należy skutecznie zatamować krwawienie

AMPUTACJA CAŁKOWITA – kikut

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział V)

AMPUTACJA CZĘŚCIOWA

• Opatrunek jałowy zwilżony solą fizjologiczną

​

• W miarę możliwości opatrunek obłożyć termoforami (workami) z zimną wodą z dodatkiem kostek lodu

​

​

• Unieruchomienie kończyny

PODSUMOWANIE

• Zamiana postępowania ABC na C ABC

​

• Kontrola poszkodowanego pod kątem obecności objawów wstrząsu

LITERATURA

• Zasady organizacji ratownictwa medycznego w ksrg. www.straz.gov.pl.
• Alson R.L., Han K., Campbell J.E. International Trauma Life Support for Emergency Care Providers. Wyd. Pearson. Nowy Jork 2020 r.
• Alson R.L., Campbell J.E. International Trauma Life Support. Wyd. Medycyna Praktyczna. Kraków 2017 r.
• Chomoncik M., Nitecki J. Złote minuty w obrażeniach ciała. Wyd. PZWL, Warszawa 2017 r.
• Chomoncik M., Nitecki J., Poparda W. KPP w KSRG. Wyd. PZWL, Warszawa 2018 r.
• Jankowski M., Górecka D. Leczenie tlenem. www.mp.pl/interna/chapter/B16.IV.24.20. [dostęp:17.11.2020 r.].
• Use of Tourniguets – 2019 Updates. www.realfirstaid.co.uk/tourniquets
• Hemostatic Agents/Devices.
• Wytyczne Europejskie Rady Resuscytacji., www.prc.krakow.pl.
• www.itrauma.org/wp-content/uploads/2014/04/Filips-LightningRounds-HemostaticDevices-3up.pdf

• DZIĘKUJĘ

​

​

​

RANY�AMPUTACJA URAZOWA