Chuyên đề 2025: “TRỒNG CÂY - GIỮ NƯỚC - TẠO SINH KẾ”
Hỗ trợ cây giống cho đồng bào tại Lai Châu, Huế, Tây Ninh.
Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức trong việc đảm bảo an ninh nguồn nước quốc gia�- Phần lớn nguồn nước phụ thuộc vào các nước thượng nguồn;�- Nguồn nước phân bố không cân đối giữa các vùng;�- Nguồn nước phân bố không đều theo thời gian trong năm và giữa các năm;�- Nhu cầu về nước ngày càng gia tăng;�- Nguồn nước ngầm bị khai thác quá mức;�- Ô nhiễm nguồn nước;�- Tình trạng xâm nhập mặn và mất rừng đầu nguồn làm suy giảm khả năng sinh thuỷ...�
Thực trạng tài nguyên nước ở Việt Nam
Luật Tài nguyên nước năm 2023 đã đưa cụm từ “phục hồi” vào trong các điều khoản của luật. Đây là điểm khác biệt so với Luật tài nguyên nước năm 2012, với một số điều khoản cụ thể như sau:
- Điều 3, luật Tài nguyên Nước quy định: Bảo vệ, phục hồi, phát triển, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra là quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Điều 4: Khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện các hoạt động điều tra cơ bản, nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến để quản lý, bảo vệ, phục hồi, phát triển nguồn nước; phục hồi nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm.
- Điều 34: Tổ chức, cá nhân tham gia phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm được ưu đãi, hỗ trợ theo quy định tại Điều 73 của Luật TNN và quy định khác của pháp luật có liên quan.
- Điều 73: Tổ chức, cá nhân được hưởng ưu đãi, hỗ trợ hoặc miễn, giảm tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước theo quy định của Luật này và pháp luật có liên quan khi thực hiện các hoạt động tham gia phục hồi nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm; Phát triển công nghệ, thiết bị và sản phẩm phục vụ bảo vệ, phát triển và phục hồi nguồn nước.
Luật tài nguyên nước của Việt Nam
Các nhóm giải pháp phục hồi tài nguyên nước
1. Nhóm giải pháp về thể chế chính sách của Nhà nước
2. Nhóm giải pháp về quản lý, điều hòa phân bổ tài nguyên nước
3. Nhóm giải pháp bảo vệ nguồn nước, phát triển nguồn sinh thủy và phòng chống tác hại do nước gây ra
4. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nước cho các ngành, lĩnh vực
5. Nhóm giải pháp về khoa học - công nghệ và hợp tác quốc tế
6. Nhóm giải pháp về truyền thông
Các nhóm giải pháp Doanh nghiệp có thể thực hiện cùng Treebank
1. Nhóm giải pháp về thể chế chính sách của Nhà nước
- Đổi mới cơ chế tài chính để bảo đảm việc: tăng cường các công cụ kinh tế trong lĩnh vực TNN hướng tới xã hội hóa việc cung ứng các dịch vụ nước, thu hút các nguồn lực đầu tư; tham gia các dịch vụ về nước, bảo vệ, phát triển nguồn nước, phòng chống tác hại do nước gây ra; hoàn chỉnh chính sách về chi trả dịch vụ môi trường rừng, thuế, phí, tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước theo hướng tính đúng, tính đủ giá trị của tài nguyên nước.
- Tăng cường và khuyến khích sự tham gia của các thành phần kinh tế, xã hội hoá các hoạt động bảo vệ tài nguyên nước mặt như lập hành lang bảo vệ tài nguyên nước, khôi phục và phát triển nguồn sinh thuỷ, phát triển khoa học công nghệ để khai thác, sử dụng nước tiết kiệm và nâng cao hiệu quả xử lý nước thải.
Các nhóm giải pháp Doanh nghiệp có thể thực hiện cùng Treebank
3. Nhóm giải pháp bảo vệ nguồn nước, phát triển nguồn sinh thủy và phòng chống tác hại do nước gây ra
- Đầu tư nguồn lực theo hướng xã hội hóa nhằm phục hồi các dòng sông, các nguồn nước đã và đang có nguy cơ bị suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ và phát triển bền vững nguồn sinh thủy.
- Tăng cường bảo vệ, nâng cao chất lượng nguồn sinh thủy, chất lượng rừng trồng, chú trọng phát triển trồng rừng phòng hộ đầu nguồn, đảm bảo giữ tỷ lệ che phủ rừng ổn định ở mức 42% - 43%.
- Phục hồi, bảo vệ các khu vực, tầng cấp nước dưới đất bị suy giảm mực nước, ô nhiễm, nhiễm mặn thông qua các biện pháp quản lý, bổ sung nhân tạo nước dưới đất.
Các nhóm giải pháp Doanh nghiệp có thể thực hiện cùng Treebank
6. Nhóm giải pháp về truyền thông
- Xây dựng và thực hiện các chương trình truyền thông có nội dung và hình thức tuyên truyền thích hợp cho từng nhóm đối tượng trong xã hội.
- Phát huy vai trò các phương tiện thông tin đại chúng trong việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về các chủ trương, chính sách và pháp luật về an ninh tài nguyên nước; duy trì nội dung giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên nước trong hệ thống giáo dục quốc dân.�
�CƠ CHẾ, CHÍNH SÁCH, GIẢI PHÁP HỖ TRỢ GIẢM NGHÈO
Các huyện nghèo, xã ĐBKK | Chính sách nhà nước | Cách tiếp cận của TreeBank |
Năm 2022, Chính phủ phê duyệt 74 huyện nghèo và 54 xã đặc biệt khó khăn gồm bãi ngang, ven biển, hải đảo (giai đoạn 2022 - 2025) | Chính sách hỗ trợ sản xuất, tạo việc làm, tăng thu nhập cho các hộ nghèo Hỗ trợ trong giáo dục, đào tạo, dạy nghề, nâng cao dân trí; thu hút, tăng cường cán bộ cho các xã nghèo, huyện nghèo Chính sách và cơ chế đầu tư cơ sở hạ tầng đối với huyện nghèo và các xã, thôn ĐBKK; ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù | Xây dựng các mô hình, sáng kiến tạo giá trị chung, hướng đến các kết quả có nhiều giá trị Đối tượng hướng tới là các cộng đồng nghèo, dtts… Phương thức triển khai là hỗ trợ sản xuất Địa điểm 30a: Các huyện có diện tích rừng lớn, thuộc vùng đệm, vùng lõi của các VQG, KBTTN - Vùng đa dạng sinh học cao cần được bảo tồn, vùng khô hạn, cực đoan khắc nghiệt |
Đặc điểm vùng trồng Lai Châu (huyện Tân Uyên)
Có 1000 ha cần được phủ xanh, điều kiện khắc nghiệt. Mỗi năm chỉ có 1 mùa mưa vào tháng 6,7.
Cộng đồng bản địa sống gần rừng đặc biệt phụ nữ thiếu việc làm, thu nhập thấp.
Thời điểm trồng được: Một năm có 1 mùa trồng tháng 8, 9.
Nguồn cây giống: Tại vùng trồng, các Vườn giống.
Nguồn nhân lực người dân địa phương (cộng đồng dân tộc thiểu số giáp vùng rừng)
Tân Uyên
Đặc điểm vùng trồng Huế (huyện A Lưới & Phong Điền)
Vùng ven biển đất cát than bùn, có khả năng thoát nước tốt nhưng nghèo dinh dưỡng hữu cơ, có thể cái tạo để phù hợp cho cây tràm gió phát triển.
Sinh kế của Cộng đồng ven biển chủ yếu là khai thác nguồn lợi tự nhiên từ Biển và Đầm phá Tam Giang. Phụ thuộc vào tự nhiên và không bền vững
Vùng miền núi chủ yếu là các dân tộc và tộc người có số lượng ít, sinh kế phụ thuộc vào tài nguyên rừng và tài nguyên đa dạng sinh học. Tạo áp lực lên tài nguyên rừng VQG Bạch Mã, Khu bảo tồn thiên nhiên Sao La.
Thời điểm trồng được: Một năm có 2 mùa trồng tháng 1, 2 và tháng 8, 9.
Nguồn cây giống: Tại vùng trồng, Vườn cây giống.
Nguồn nhân lực người dân địa phương (cộng đồng dân tộc thiểu số giáp vùng rừng Phòng hộ và rừng cộng đồng).
Phong Điền
A Lưới
Đặc điểm vùng trồng Tây Ninh (huyện Tân Châu)
Mỗi năm chỉ có 1 mùa mưa có thể trồng rừng vào tháng 8,9. Diện tích rừng cần trồng mới và bổ sung còn nhiều (hơn 1000 ha).
Thời điểm trồng được: Một năm có 1 mùa trồng tháng 7, 8.
Nguồn cây giống: Tại vùng trồng, Vườn cây giống.
Nguồn nhân lực người dân địa phương (giáp vùng rừng đầu nguồn, Phòng hộ và rừng cộng đồng).�
Thí điểm “đầu tư phi lợi nhuận” thông qua “doanh nghiệp Bee”
“Đầu tư phi lợi nhuận” ở đây là một mô hình trong đó TreeBank rót nguồn cây giống cho một cộng đồng nhưng thông qua một doanh nghiệp địa phương (doanh nghiệp Bee).
3 bên (TreeBank, DN Bee và cộng đồng) thống nhất một công thức đầu tư trong đó:
Sau 1 vòng đầu tư, nguồn vốn thu về lại được tái đầu tư trong cộng đồng. �