Το κρασί βγάζει στο φως της μέρας όλα τα κρυμμένα μες τα βάθη

της ψυχής μας μυστικά.

                                    Ερατοσθένης

Επιμέλεια:

ΤΟΥΝΤΑ ΔΗΜΗΤΡΑ

ΜΙΧΑ ΓΙΟΥΛΑ

ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΟΥ

ΚΡΑΣΙΟΥ...

Εδώ και χιλιάδες χρόνια, πάνω στον πλανήτη μας, συντελείται μια παράξενη μυστηριακή συνεργασία ήλιου, γης και ανθρώπινης γνώσης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία του ευλογημένου σταφυλιού.

Mες στ’ αμπέλι,

Xίλιες δυo μικρές γροθιές,

το βαθύ, το μαβί σταφύλι.

Έτσι το κρασί κι έτσι το μέλι

για να γίνει, θέλει

πάλεμα κι οργή, μαθές,

να γλυκάνουνε τα χείλη.

Γιάννης Pίτσος,

Το σταφύλι είναι ο καρπός του αμπελιού. Το αμπέλι αλλιώς ονομάζεται κλήμα. Είναι αναρριχητικό φυτό και προϊόντα του είναι ο μούστος, το κρασί ,οι σταφίδες, ενώ μπορεί να γίνει και γλυκό του κουταλιού. Είναι γνωστό ως καρπός από την αρχαιότητα και αναφέρεται για πρώτη φορά στη Βίβλο. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες στην Ελλάδα, όπως η σουλτανίνα Κορινθίας. Γενικότερα, διαχωρίζονται με βάση το χρώμα του, λευκό ,κόκκινο και μαύρο. Το σταφύλι ιατρικά καταπολεμά την κατακράτηση υγρών. Είναι πλούσιο σε κάλιο και βιταμίνες ,έχει αντιοξειδωτική αλλά και αντικαρκινική δράση, λόγω της ρεσβερατρόλης που βρίσκεται στη φλούδα του.

ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΠΑΥΛΟΥ

ΠΡΟΙΟΝΤΑ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ

Ο σχεδιασμός της φύτευσης νέου αμπελιού, πρέπει να είναι αντικείμενο εντατικής μελέτης του εδάφους και της εύρεσης της κατάλληλης ποικιλίας. Οι βασικές παράμετροι, που πρέπει να συνυπολογιστούν σε γενικές γραμμές είναι:

Τοποθεσία

Έδαφος

Διάταξη

Προετοιμασία χωραφιού

Επιλογή ποικιλίας

Φύτευση

ΟΡΓΩΜΑ�Οι αμπελουργοί όργωναν τρεις φορές το χρόνο, για να οξυγονώνεται το χώμα, να γίνεται πιο αφράτο και να αποδίδουν περισσότερο τα αμπέλια.�Το αλέτρι ήταν κατασκευασμένο κατ' αυτόν τον τρόπο, ώστε να μη πηγαίνει πιο βαθιά από 12 εκατοστά και σπάει τις ρίζες των αμπελιών, που ήταν κοντά στην επιφάνεια της γης, για να παίρνουν την υγρασία, η οποία ήταν και η βασική πηγή ζωής της αμπέλου.

ΚΛΑΔΕΜΑ

Το κλάδεμα της αμπέλου γίνεται από το μήνα Νοέμβριο έως και το Φεβρουάριο.�Από το αμπέλι αφήνουμε πάντα τρία έως τέσσερα κλαδιά, τα πιο μεγάλα και γερά, και σε κάθε κλαδί τρία μάτια, δηλαδή από τρία σημεία που θα βγει το σταφύλι. Τα κλαδιά με τα μάτια, πλέκονται με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνουν μια κουλούρα, και τα μάτια να βρίσκονται από την εσωτερική πλευρά, για να μεγαλώσουν τα σταφύλια μέσα στην κουλούρα και να προστατευθούν.

Ο τρύγος γίνεται συνήθως στα μέσα του Αυγούστου μέχρι τέλη Αυγούστου ,λόγω της πολλής ζέστης και του ελάχιστου νερού, τα σταφύλια γίνονται πιο γρήγορα. �Όλος ο κάμπος είναι γεμάτος με τρυγητές, γιατί ο τρύγος είναι μεγάλο γεγονός.�Στα αμπέλια, συνηθίζουν να βάφουν τις πέτρες άσπρες, για να δημιουργούν διαδρόμους, ώστε να μη τους ξεφεύγει αμπέλι ατρύγητο.

ΡΙΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ�

Τρύγος

Μια λέξη τόσο εύκολη να τη λες, μα τόσο δύσκολη και σύνθετη για κάθε οινοπαραγωγό.�Αυτός που ασχολείται με το είδος που λέγεται κρασί, ξεκινώντας από το χωράφι, το όργωμα, το αμπέλι, το κλάδεμα, τον τρύγο, την οινοποίηση, την εμφιάλωση πρέπει να έχει μεράκι. Να αγαπάει αυτό που κάνει. Απαιτείται από τον παραγωγό να δώσει τον καλύτερο του εαυτό, χρησιμοποιώντας τις γνώσεις του, την καλή πρώτη ύλη και τη σύγχρονη τεχνολογία, για να φτάσει στο αποτέλεσμα που επισφραγίζει την προσπάθεια. Θα αποδείξει πρώτα στον εαυτό του πως η δουλειά ενός χρόνου δεν πήγε χαμένη αλλά είχε ευτυχή κατάληξη.�

Οινοποίηση

Η οινοποίηση ευθύνεται για το άρωμα, τη γεύση, το σώμα, το χρώμα και τη διάρκεια ενός κρασιού. Είναι το μεταβατικό στάδιο μεταξύ σταφυλιού και κρασιού. Είναι μια ιεροτελεστία. Το κρασί είναι κάτι ζωντανό. Γεννιέται, μεγαλώνει, ωριμάζει. Σε κάθε του στάδιο σου δείχνει το χαρακτήρα του .�Η ολοκλήρωση για τον οινοποιό έρχεται όταν νοιώσει τη βελούδινη γεύση, το άρωμα και την υφή του κρασιού που δημιούργησε.

Οινοποίηση

​

�Στο εργαστήριο μας, αναλύουμε όλα τα χαρακτηριστικά του χυμού του σταφυλιού, του κρασιού που παραγάγουμε. Ο πλήρης εξοπλισμός που διαθέτουμε μας δίνει την δυνατότητα, δοκιμών, για να μπορέσουμε να γνωρίσουμε καλυτέρα, τα κρυμμένα μυστικά του σταφυλιού και του κρασιού. Το εργαστήριο είναι από τα σπουδαία τμήματα ενός οινοποιείου.

Εργαστήριο

�Εδώ έχουμε την δυνατότητα να τυποποιήσουμε το προϊόν μας βοηθούμενοι από τα τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα. Η πολύ καλή παρουσίαση, η αρίστη κατάσταση και αισθητική ποιότητα, ολοκληρώνει την τελική προσπάθεια της προώθησης του προϊόντος.

Εμφιαλωτηριο

Τo κελάρι του οινοποιείου βρίσκεται στον υπόγειο χώρο του οινοποιείου. Εφοδιασμένο με μόνωση, και κλιματισμό εξασφαλίζει σταθερή θερμοκρασία 14' C. Φυσικά διαθέτει αερισμό για την ανανέωση του ατμοσφαιρικού αέρα.�Παλαιώνονται, λευκά και κόκκινα ξηρά κρασιά υψηλής ποιότητας. Η παλαίωση γίνεται σε δρύινα βαρέλια των 250 lt και 500 lt, τα οποία κατασκευάζονται στην Ελλάδα, Γαλλία και Αμερική.

Κελάρι

Το αμπέλι ,ο βασιλιάς του Σεπτέμβρη, είναι ένα ευλογημένο φυτό και από την αρχαία Ελλάδα έως σήμερα έχουν δημιουργηθεί πλήθος μύθων. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Στάφυλος, γιος του Διονύσου και της Αριάδνης, ανακάλυψε το κρασί τελείως τυχαία, βοσκώντας τις κατσίκες του. Παρατήρησε, λοιπόν, ότι μια από αυτές πάχαινε περισσότερο από τις άλλες, διότι έτρωγε τον καρπό ενός συγκεκριμένου φυτού. Ο Στάφυλος μάζεψε αρκετούς από αυτούς τους καρπούς και τους πρόσφερε στο βασιλιά του, τον Οινέα. Αυτός ενθουσιάστηκε και έδωσε στον καρπό το όνομα του Στάφυλου (σταφύλι), ενώ στο χυμό που έφτιαξε έδωσε το δικό του όνομα (οίνος = κρασί).

ΔΑΝΑΗ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗ-ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΚΡΕΚΑΣ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Ψηφιδωτό με παράσταση της κεφαλής τουΔιόνυσου

Ο Διόνυσος, γιος του Δία και της Σεμέλης -θεός της βλάστησης και του κρασιού- παντρεύτηκε την Αριάδνη, κόρη του Μίνωα, βασιλιά της Κρήτης, την οποία αγάπησε όταν την είδε στη Νάξο σύμφωνα με τον Ησίοδο. Απ’ αυτό το γάμο γεννήθηκαν δύο παιδιά:ο Στάφυλλος και ο Οινοποίωνας οι οποίοι σύμφωνα με την μυθολογία διέδω σαν την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοπαραγωγή στον Ελλαδικό χώρο. Η καλλιέργεια στην Κρήτη αποδεικνύεται και από το αρχαιότερο πατητήρι της Ευρώπης που έχει βρεθεί στις Αρχάνες Ηρακλείου. Άλλοι μύθοι αναφέρουν ότι ο θεός Διόνυσος χαρίζει το φυτό στον Οινέα, βασιλιά της Αιτωλίας κι ένα νεότερο κείμενο βασιζόμενο στη μυθολογία προσπαθεί να εξηγήσει τις ενέργειες και τη συμπεριφορά των ανθρώπων που πίνουν κρασί.

ΟΜΑΔΑ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΚΑΙ Η ΑΜΠΕΛΟΣ

​

Όταν ο Διόνυσος ήταν ακόμη μικρός , ταξίδευε για να πάει στην Αξιά. Επειδή ήταν πολύς ο δρόμος , απόστασε κι κάθισε σ` ένα κοτρώνι για να ξεκουραστεί. Εκεί που κοίταζε πέρα δώθε , βλέπει μπρος στα πόδια του να φυτρώνει ένα βοτάνι , που του φάνηκε τόσο πολύ όμορφο , ώστε αποφάσισε να το πάρει μαζί του και να το μεταφυτέψει. Το ξερίζωσε το λοιπόν και το κουβαλούσε μαζί του προτού να φτάσει στην Αξιά.

Εκεί βρήκε ένα κόκαλο πουλιού , το `βαλε το βοτάνι μέσα και τράβηξε το δρόμο του . Αλλά στα ευλογημένα χέρια του το βοτάνι τόσο γρήγορα μεγάλωσε , που έβγαινε κι από πάνω κι από κάτω από το κόκαλο. Φοβήθηκε πάλι μην ξεραθεί και συλλογιζότανε τι να κάμει.

​

�

Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΚΑΙ Η ΑΜΠΕΛΟΣ

Τότε βρήκε ένα κόκαλο λιονταριού , που ήταν χοντρότερο από του πουλιού το κόκαλο , και σ` αυτό έχωσε το κόκαλο του πουλιού με το βοτάνι. Σε λίγο πάλι μεγάλωσε και έβγαινε όξω κι από του λιονταριού το κόκαλο. Βρήκε μια γαϊδουροκοκάλα, που ήταν μεγαλύτερη απ` αυτό κι έχωσε μέσα του πουλιού και του λιονταριού το κόκαλο , κι έτσι έφτασε στην Αξιά.

Όταν θέλησε να φυτέψει το βοτάνι , παρατήρησε πως οι ρίζες του ήσαν κολλημένες στα κόκαλα και δεν μπορούσε να το βγάλει χωρίς να χαλάσει τις ρίζες . Το φύτεψε λοιπόν όπως ήταν .Σε λίγο φύτρωσε το βοτάνι κι επρόκοψε κι έγινε αμπέλι κι έβγαλε σταφύλια. Απ` αυτά έφτιασε το πρώτο κρασί κι έδωκε στους ανθρώπους να πιουν. Και ω του θαύματος !Όταν οι άνθρωποι έπιναν , στην αρχή κελαηδούσαν σαν τα πουλιά, όταν έπιναν περισσότερο γινόταν δυνατοί σαν λιοντάρια , κι όταν ακόμη περισσότερο έπιναν, γινόταν σαν τα γαϊδούρια.

ΟΜΑΔΑ

ΦΤΕΡΩΤΟΣ ΠΗΓΑΣΟΣ

ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ

ΑΛΕΠΟΥ ΚΑΙ ΣΤΑΦΥΛΙΑ

Μια αλεπού πεινασμένη είδε πάνω σ' ένα δέντρο πλεγμένη μια 

κληματαριά γεμάτη χοντρόρωγα, κατακίτρινα σταφύλια. Τα ζήλεψε και 

πολύ επιθυμούσε να τα δοκιμάσει, μα πώς ν' ανεβεί. Οι αλεπούδες δεν είναι 

γατιά, να πιάνονται με τα νύχια τους και ν' ανεβαίνουν όπου τους γουστάρει. 

Ωστόσο, δοκίμασε κάμποσες φορές.�  Πιάστηκε από δω, πιάστηκε από κει, τίποτα δεν κατάφερνε. Καθότανε μόνο κάτω,

 σήκωνε τα μάτια της στα σταφύλια, τα κοίταζε καλά καλά κι ο καημός τους την 

έτρωγε. Στα κατατελευταία απελπισμένη, για να παρηγορηθεί, κορόιδεψε η ίδια τον

 εαυτό της: �  - Δε βαριέσαι, δεν πειράζει, ας πάμε παρακάτω... Εξάλλου αυτά δεν τρώγουνται.�Αγίνωτα είναι ακόμη... �  Τα σταφύλια, ακούοντάς τη, μοιάζανε να την ειρωνεύονται· να την περιγελούν.�  - Ακούς εκεί... Είμαστε, λέει, αγίνωτα!... Εμείς, κυρα-αλεπού, αγίνωτα δεν είμαστε. Γλυκά σαν το μέλι είμαστε. Μα αφού δε μας φτάνεις, τι να πεις... μας λες αγίνωτα, για να ξεγελάσεις την ανημποριά σου!... 

ΜΑΡΙΑ ΡΑΤΗ –ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ �

 �  

Έλλη Αλεξίου

ο Διόνυσος και η Αριάδνη

ΜΑΙΝΑΔΕΣ, ΣΑΤΥΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΟΣ

Ο ΤΡΥΓΟΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Τρύγος, 1953, Τάσσος

«Ο θρίαμβος του Βάκχου»

Γκόγια - Ο τρύγος

ΘΕΟΦΙΛΟΣ

Ο Διόνυσος προσφέρει Βέρες στην Αριάδνη

ΚΑΡΑΒΑΤΖΙΟ - ΑΓΟΡΙ ΜΕ ΚΑΛΑΘΙΦΡΟΥΤΩΝ 

 Bartolomι Esteban Perez Murillo. 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΓ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗΣ "ΤΡΥΓΟΣ"

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

�

Σε μια ψηλή κληματαριά �σταφύλια ολόγλυκα ένα κι ένα �κάτω απ' τα φύλλα κρέμονταν �λαχταριστά και γινωμένα

Τα λιγουρεύτηκε η αλεπού �και πάει, πηδά για να τα πιάσει. �Ξαναπηδά, τεντώνεται �μ' αδύνατο είναι να τα φτάσει.�"Σκασίλα μου" λέει φεύγοντας �"μονάχα ρόδινο έχουν χρώμα, �μα δεν πιστεύω να 'γιναν. �Άγουρα και ξινά είν' ακόμα...“

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΛΕΣΗ - ΝΙΚΟΛΑΣ ΖΕΡΒΑΣ

​

​

Αλεπού και σταφύλια

(Χάρης Σακελλαρίου Παιδικά ποιήματα)

Κι αμπέλι μέσα σκάλισα σταφύλια φορτωμένο

χρυσό και όμορφο

κι ήτανε μαύρα σταφύλια επάνω

Στηρίζονταν τα κλήματα σε φούρκες ασημένιες

Κι αγόρια όλ' ανοιχτόκαρδα μες σε πλεκτά καλάθια

εκουβαλούσαν τον καρπό ,που είναι γλυκός σαν μέλι

Κι ανάμεσά τους έπαιζε μαγευτικά έν' αγόρι

την άρπα την γλυκόφωνη

ενώ τ' ωραίο τραγούδι 

του Λίνου το τραγούδαγε με τη γλυκιά φωνή του.

Κι εκείνοι αντάμα ρυθμικά χτυπώντας με τα πόδια τη γη

ακολουθούσανε μ' αλαλητά και πήδους.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΡΑΠΑΝΟΣ

Από την Ιλιάδα του Ομήρου

Σταφυλόρωγες οι σφαίρες, �το ντουφέκι μας κλαρί. �Μπαμ και μπουμ, αρχίζει η μάχη. �Κάντε πίσω, πίσω, εχθροί!

 Μπαμ και μπουμ, χαλάει ο κόσμος �και τραντάζει η γειτονιά. �Σπίτια, τζάμια, αυλές και δρόμοι �εγεμίσανε ζουμιά.

Πλιτς και πλατς, ρώγα στη ρώγα, �και φοβέρες και στριγκλιές. �Χάλια απ' την κορφή ως τα νύχια �οι μικροί πολεμιστές.

Το πεδίο πατητήρι, �μούστος βράζει η γειτονιά. �Κι ο Σεπτέμβρης ετοιμάζει �τη μουσταλευριά.

ΑΡΓΥΡΗΣ ΛΑΛΟΣ

�

Σταφυλοπόλεμος

(ΡΕΝΑ ΚΑΡΘΑΙΟΥ)

�

Ελάτε να τρυγήσουμε

στα καρπερά αμπέλια

με κέφι και με γέλια ,

ελάτε απ’ την αυγή .

�

Τα κλήματα βεργολυγούν

απ’ τη βαριά σοδειά τους ,

τ’ αφράτα τα τσαμπιά τους ,

αγγίζουνε τη γη .

�

Πάρτε καλάθια απλόχωρα ,

γεμίστε τα σταφύλια ,

πέστε τραγούδια χίλια ,

ν’ αντιλαλεί η πλαγιά .

�

Χάρις Σακελλαρίου

ΑΡΓΥΡΗΣ ΛΑΛΟΣ

Ο τρύγος

Σε μια ρώγα από σταφύλι

έπεσαν οχτώ σπουργίτες

και τρωγόπιναν οι φίλοι.

Τσίρι – τίρι, τσιριτρό

τσιριτρί, τσιριτρό!

​

Eχτυπούσανε τις μύτες

Και κουνούσαν τις ουρές

Κι είχαν γέλια και χαρές.

Τσίρι – τίρι, τσιριτρό

τσιριτρί, τσιριτρό!

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΖΟΓΚΑΣ

ΑΡΓΥΡΗΣ ΛΑΛΟΣ

Τσιριτρό

Αμπέλι μου πλατύφυλλο

και κοντοκλαδεμένο,

για δεν ανθείς, για δεν καρπείς,

σταφύλια για δεν βγάνεις;

Μη χάλασες, παλιάμπελο,

κι εγώ θα σε πουλήσω.

- Μη με πουλάς αφέντη μου,

κι εγώ σε ξεχρεώνω.

Για βάλε νιους και σκάψε με,

γέρους και κλάδεψε με.

Βάλε γριές, μεσόκοπες,

να με βλαστολογήσουν.

Βάλ’ και κορίτσια ανύπαντρα

να με κορφολογήσουν.

(Δημοτικό)

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΦΡΑΓΚΟΥ

Αμπέλι μου πλατύφυλλο

Τὸ τραγούδι τοῦ τρυγητοῦ

​

Τὸ λέει ὁ πετροκότσυφας στὸ δροσερὸ τ᾿ αὐλάκι,�τὸ λὲν στὰ πλάια οἱ πέρδικες, στὴν ποταμιὰ τ᾿ ἀηδόνια,�τὸ λὲν στ᾿ ἀμπέλια οἱ λυγερές, τὸ λὲν μὲ χίλια γέλια,�τὸ λέει κ᾿ ἡ Γκόλφω ἡ ὄμορφη, τὸ λέει μὲ τὸ τραγούδι:�- Ἀμπέλι μου, πλατύφυλλο καὶ καλοκλαδεμένο,�δέσε σταφύλια κόκκινα, νὰ μπῶ νὰ σὲ τρυγήσω,�νὰ κάμω ἀθάνατο κρασί, μοσκοβολιὰ γιομάτο.�Μὲς στὰ κατώγια τὰ βαθιὰ σὰν μόσχο νὰ τὸ κρύψω,�νὰ τὸ φυλάξω ὀλάκαιρες χρονιές, ἀκέριους μῆνες,�ὥσπου νὰ ῾ρθεῖ μίαν ἄνοιξη, νἄρθει ἕνα καλοκαίρι,�νὰ γύρει ἀπὸ τὴ μακρινὴ τὴν ξενιτιὰ ὁ καλός μου.�Νὰ κατεβῶ μὲς στὴν αὐλή, νὰ πιάκω τ᾿ ἄλογό του,�νὰ τὸν φιλήσω ἀγκαλιαστὰ στὰ μάτια καὶ στὸ στόμα,�νὰ τὸν κεράσω, ἀμπέλι μου, τ᾿ ἀθάνατο κρασί σου,�τῆς ξενιτιᾶς τὰ βάσανα νὰ πᾶν, νὰ τὰ ξεχάσει.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΡΑΠΑΝΟΣ

Παπαντή καλοβρεμμένη, με κοφίνια φορτωμένη.

Του τρυγητή τ’ αμπελουργού πάνε χαλάλι οι κόποι.

Δόξα να ‘χεις τρυγητή μου, είδα ‘γω την προκοπή μου.

• Βαγενάδες και γάιδαροι, ένα μήνα έχουν τη χάρη.

​

​

 Τ’ Αϊ Λιός με το μαντίλι, του Σωτήρος με κοφίνι.

- Τσ’ Αγια Μαρίνας σύκο / και τ’ Αϊ Λιός σταφύλι.

• Τζίτζικας λάλησε, μαύρη ρώγα γυάλισε.
• ΦΡΑΓΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

Το αμπέλι θέλει αμπελουργό και το καράβι ναύτες�Έλα παππού να σου δείξω τ‘ αμπελοχώραφά σου!

�Το τζιτζίκι λάλησε, άσπρη ρόγα γυάλισε.

ΙΩΑΝΝΑ ΣΤΑΘΗ

Αγάλι’ αγάλια φύτεψε ο γεωργός αμπέλι, κι’ αγάλι’ αγάλια γίνεται η αγουρίδα μέλι.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

Τ’ αμπέλι θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη και το καράβι στο γιαλό θέλει καραβοκύρη.

Τα δικά σου αμπέλια φράζε και τα ξένα μη γυρεύεις.

Της Αγια-Μαρίνας σύκα, τ’ Αι-Λιος σταφύλι και τ’ Άγιου Παντελεήμονα γεμάτο το μαντήλι.

Το Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.

Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες.

Φρου φρου και τ’ αμπέλι ξέφραγο.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

Αμπέλι για την αφεντιά σου κι ελιά για τα παιδιά σου.

Αμπέλι δίχως κλήματα και δίχως πρασινάδα, κι αγάπη δίχως πείσματα δεν έχει νοστιμάδα.

Αμπέλι όσο θωρείς, σπίτι όσο χωρείς.

Αμπέλι του χεριού σου κι ελιά του παππού σου.

Αμπέλι του χεριού σου, συκιά τον κυρού σου, κι ελιά του παππού σου.

Αμπέλια στη Βλαχιά, σπίτια στο Βουκουρέστι.

Ας πάει και το παλιάμπελο.�

Αυλάκωσε τα αμπέλια σου να φας γλυκιά σταφίδα.

Αυτός σε περνάει απ’ τα πέρα αμπέλια.

Έλα, παππού μου, να σου δείξω τα αμπέλια σου.

Ελιές από τον πάππο σου κι αμπέλι από λόγου σου.

Ζήσε, μαύρε μου, να φας το Μάη τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.

Θέρος, τρύγος, πόλεμος δεν περιμέ­νουν.

Ιδροκοπάει ο γεωργός ολημερίς στ’ αμπέλι, ώσπου στο τέλος γίνεται η αγουρίδα .

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.

Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.

Πήγε σαν το σκυλί στ’ αμπέλι.

Τ’ αμπέλι θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη.

Όποιος έχει αμπέλι, ας βρει δραγάτη.

Ο Αύγουστος και ο τρύγος δεν είναι κάθε μέρα.

​

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΖΟΓΚΑΣ – ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΑΝΟΥ

«Ανοίγει το μαλλιαρό και μπαίνει ο θυμωμένος»�(ο μούστος που μπαίνει στο ασκί)

​

«Κόκκινη νύφη, άσπρο βούδι»�(το κρασί και το ποτήρι)

​

«Στο δρόμο που επήγαινα, συνάντησα μια πέρδικα�τα φτερά της έφαγα, και το κορμί της πέταξα»�(το σταφύλι)

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΦΡΑΓΚΟΥ

Αινίγματα

Πάω στο αμπέλι, βρίσκω ένα πουλί. Τα φτερά του τα ‘φαγα, το κορμό του το πέταξα.

ΤΟ ΣΤΑΦΥΛΙ

​

Άσχημος πατέρας, όμορφη η κόρη, τρελός ο εγγονός.

ΤΟ ΣΤΑΦΥΛΙ

​

Μαύρα ή άσπρα ή κόκκινα τα πρόβατα κι ο τσοπάνης ξύλινος.

ΤΟ ΣΤΑΦΥΛΙ

​

Από στραβό κλαδί κρέμεται κίτρινο φλουρί, το κρέας του δροσίζει, το αίμα του ζαλίζει.

ΚΛΗΜΑ,ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΣΙ

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΑΝΟΥ

Αινίγματα

Όταν ωριμάσουν οι πρώτες ρόγες μαύρου σταφυλιού (μοσχάτο), τις ρίχνουν κάτω από το κρεβάτι και συγχρόνως απαγγέλλουν �«Όξω ψύλλοι και κοριοί και μέσα μαύρη ρώγα». �Έτσι πιστεύουν ότι διώχνουν τα ενοχλητικά ζωύφια. 

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΦΡΑΓΚΟΥ

Προλήψεις

​

Ένας παλιός οινοποιός μονολογεί και λέει στο νεογέννητο κρασί του: "Πόσες βραδιές ξενύχτησα δίπλα σου, ακούγοντας την αναπνοή σου, που με γεμίζει με το φρέσκο σου άρωμα. Ο κόπος όμως και τα ξενύχτια μου, που με κάνουν και λαγοκοιμάμαι, δικαιώνονται στο τέλος την ώρα που σε γεύομαι και σου λέω και τα μυστικά μου.

Μπήκαμε λοιπόν και φέτος στον διονυσιακό πεντοζάλη του τρύγου, όπου τον χορό του τρυγητού σέρνουν πάλι οι Κυκλάδες με την πανέμορφη Σαντορίνη και την κατάλευκη Πάρο, μετά η Κρήτη με τα αμπελοτόπια της, ενώ ακολουθεί η Αττική, η Εύβοια και η υπόλοιπη Στερεά. Τα αμπελοτόπια της Επανομής, της Δράμας, του Αγίου Όρους και του Παγγαίου θα τρελάνουν τον κόσμο με τις γευστικές και αρωματικές τους φιγούρες. Ωστόσο, η Ραψάνη με το κρασί των θεών του Ολύμπου, η Ήπειρος με τα μετσοβίτικα κρασιά, αλλά και η "αμπελόεσσα" Πελοπόννησος του Ομήρου με τη Νεμέα, θα δώσουν και αυτές το "παρών" ξεσηκώνοντας και την ομορφούλα Μαντινεία στους τρελούς ρυθμούς του μοσχοφίλερου.

ΑΝΝΑ ΓΛΥΚΟΦΡΥΔΗ�

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΜΑΣ…

Έτσι, το καραβάνι του Διονύσου θα περάσει από όλες τις περιοχές και τα νησιά της χώρας μας, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι οίνος, άμπελος, ιστορία και πολιτισμός είναι έννοιες άμεσα συνδεδεμένες με την πορεία του Ελληνισμού. "Χορεύοντας, λοιπόν, με τους ... οίνους", απαντούμε και φέτος στην πρόκληση των καιρών, μέσα από μια αμπελουργική Ελλάδα, όπως λέει και ο ποιητής, ακόμα "τρυγά και αντιστέκεται«.

ΒΑΣΙΑ ΚΑΛΙΑΚΟΥΔΑ

ΜΕ ΤΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ

Ψαρονέφρι με κόκκινο κρασί,μέλι και μουστάρδα

ΥΛΙΚΑ

3 κομμάτια ψαρονέφρι(300 γρ. περίπου το καθένα)κομμένο στα 4

1 μέτριο κρεμμύδι, ψιλικομμένο

200ml κόκκινο,ξηρό κρασί

2 κουτ. σούπας μουστάρδα τύπου Ντιζόν

2 κουτ. σούπας μέλι θυμαρίσιο

1 κουτ. σούπας θυμάρι ξερό,τριμμένο

4 κουτ. σούπας ελαιόλαδο

Αλάτι, πιπέρι

Προετοιμασία 10 ΄ Ψήσιμο 15΄

​

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ:

Σε μεγάλο αντικολλητικό τηγάνι ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο και σοτάρουμε καλά το κρέας και από τις δυο πλευρές μέχρι να ροδίσει πολύ καλά. Το βγάζουμε σε ένα πιάτο και ρίχνουμε το κρεμμύδι Σε μέτρια φωτιά και σοτάρουμε για 2-3 λεπτά μέχρι να μαλακώσει. Σβήνουμε με κρασί, προσθέτουμε 150 ml νερό, τα η μουστάρδα, το θυμάρι ,το αλατοπίπερο κι ανακατεύουμε καλά. Μόλις το μείγμα πάρει βράση, επαναφέρουμε το κρέας στο τηγάνι και μαγειρεύουμε για 6-7 λεπτά ή μέχρι να γίνει και να σωθούν τα υγρά του.Στο τέλος ρίχνουμε το μέλι και δυναμώνουμε λίγο τη φωτιά έτσι ώστε να καραμελώσει το κρέας. Σερβίρουμε αμέσως.

ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΠΑΥΛΟΥ ΠΑΟΛΑ ΜΠΑΛΙΛΙ

​

​

ΜΟΥΣΤΟΚΟΥΛΟΥΡΑ

ΥΛΙΚΑ

2 κούπες λάδι

2 κούπες πετιμέζι

1 φλιτζάνι κονιάκ

1 κούπα "αλυσίβα"

1 κουτ.σούπας κανελογαρύφαλλα

1 κουτ.γλυκού σόδα

Αλεύρι όσο πάρει

​

​

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Ανακατεύουμε όλα τα υλικά και πλάθουμε κουλούρια σε διάφορα σχέδια. Ψήνουμε σε μέτριο φούρνο.

ΜΑΡΙΑ ΡΑΤΗ

ΥΛΙΚΑ: καρύδια, κολοκύθι, μουσταλευριά

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Περνάμε τα καρύδια σε μια κλωστή. Ύστερα τα βουτάμε σε μουσταλευριά που βράζει. Τα βγάζουμε και τα αφήνουμε να στεγνώσουν. Κόβουμε κολοκύθια σε φέτες και τα βάζουμε σε ασβεστόνερο για 24 ώρες. Τα πλένουμε πολύ καλά .Τα περνάμε σε κλωστή και τα βουτάμε σε μούστο που βράζει ,ώσπου να πήξουν. Τα βγάζουμε να κρυώσουν κι είναι έτοιμα.

ΜΑΡΙΑ ΡΑΤΗ

​

ΡΕΤΣΕΛΙΑ

ΥΛΙΚΑ

5ποτήρια μούστο

1 ποτήρι αλεύρι

1 κουτ.γλυκού στάχτη

Κανέλα

Καρύδια

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Βράζουμε το μούστο μαζί με τη στάχτη και τα ξαφρίζουμε για λίγη ώρα. Ύστερα μετράμε 5 ποτήρια μούστο και τα ανακατεύουμε με το αλεύρι. Μετά ξεχωρίζουμε το μείγμα σε μικρά μπολάκια. Ρίχνουμε το καρύδι και την κανέλα και το αφήνουμε να κρυώσει.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΕΡΑ

​

ΜΟΥΣΤΑΛΕΥΡΙΑ

ΓΛΥΚΙΣΜΑ ΜΕ ΣΤΑΦΙΔΕΣ

​

ΥΛΙΚΑ

1 φλιτζ.τσαγιού σπορέλαιο

1 φλιτζ. σιμιγδάλι

½ φλιτζ.σουσάμι

1 φλιτζ.σταφίδες

2 κουτ.γλυκού σταφίδες

Για το σιρόπι:2 ½ φλιτζ.ζάχαρη

4 φλιτζ.ζάχαρη

4 φλιτζ.νερό

1 ξύλο κανέλα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Βάζουμε το λάδι στην κατσαρόλα, ρίχνουμε σταδιακά το σιμιγδάλι και το ανακατεύουμε 5 λεπτά μέχρι να ροδίσει. Προσθέτουμε τις σταφίδες και το σουσάμι και τα ανακατεύουμε. Αποσύρουμε την κατσαρόλα, προσθέτουμε το σιρόπι αφού έχει κρυώσει λίγο κι ανακατεύουμε με ξύλινο κουτάλι. Ξαναβάζουμε το μείγμα στη φωτιά να βράσει άλλα 5 λεπτά και το αδειάζουμε σε φόρμα .Αφού κρυώσει, το ξεφορμάρουμε και το πασπαλίζουμε με κανέλα.

ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΥΛΟΥ

​

Η ακροστιχίδα του κρασιού

κ _ _ _ _ _ _

​

​

​

Ρ _ _ _

​

​

​

​

Α _ _ _ _ _

​

​

Σ _ _ _ _ _ _ _ _

​

Ι _ _ _

​

​

​

​

• Σε αυτά βάζουμε τα σταφύλια.
• Είδος κρασιού με ανοιχτό κόκκινο χρώμα.
• Υπάρχουν κλήματα σ’ αυτό.
• Το μάζεμα του καρπού.
• Παράγεται από το κρασί.(αντίστροφα)

​

• ΧΡΥΣΟΙ ΑΕΤΟΙ-ΕΛΕΦΑΝΤΕΣ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΛΕΞΕΩΝ

ΚΡΑΣΙ

ΑΜΠΕΛΙ

• Κρασίλα
• Κράσος
• Κρασοβάρελο
• Κρασοκανάτα
• Κρασοπότηρο
• Κρασοστάφυλο
• Κρασοπότι

• Αμπελίσιος
• Αμπελουργία
• Αμπελώνας
• Αμπελόφυλλο
• Αμπελοχώραφα
• Αμπελοφάσουλο
• Αμπελοκαλλιέργεια

ΑΡΜΑΝΤΟ ΜΑΛΤΖΟΝΙ - ΔΑΝΑΗ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗ