บทที่ 4
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
สาระการเรียนรู้
1. การปกครองระบอบประชาธิปไตย
- รูปแบบการปกครองระบอบประชาธิปไตย
2. รูปแบบของรัฐ
3. การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
4. ฐานะและพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์
- ฐานะและพระราชอำนาจตามที่รัฐธรรมนูญบัญญัติ
การปกครองระบอบประชาธิปไตย
หลักการปกครองระบอบประชาธิปไตย มีทั้งหมด 7 หลัก ได้แก่
1
หลักอำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชน
2
หลักเหตุผล
3
หลักความเสมอภาค
4
หลักนิติรัฐ
5
ประชาชนมีสิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน
6
หลักภราดรภาพ
7
หลักเสียงข้างมาก
รูปแบบของรัฐ
รูปแบบของรัฐแบ่งได้เป็น 2 รูปแบบ คือ
เอกรัฐหรือรัฐเดี่ยว
สหพันธรัฐหรือรัฐรวม
คือ รัฐหรือประเทศที่มีรัฐบาลเพียงรัฐบาลเดียวใช้อำนาจปกครองประเทศทั้งหมด
คือ รัฐหรือประเทศที่ประกอบด้วยมลรัฐตั้งแต่ 2 มลรัฐขึ้นไป แบ่งอำนาจปกครองรัฐออกเป็น 2 ส่วน คือ อำนาจการปกครองของรัฐและรัฐบาลท้องถิ่น
การปกครองระบอบประชาธิปไตย
อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
ปัจจุบันประเทศไทยมีการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขมีรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครอง รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยทุกฉบับมีบทบัญญัติซึ่งเป็นหลักการสำคัญของการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขไว้เหมือนกัน คือ...
1
รูปแบบของรัฐ ประเทศไทยเป็นราชอาณาจักร
อันหนึ่งอันเดียวจะแบ่งแยกมิได้
อำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย
2
2.1 การใช้อำนาจนิติบัญญัติทางรัฐสภา
2.3 การใช้อำนาจตุลาการทางศาล
2.2 การใช้อำนาจบริหารทางคณะรัฐมนตรี
การใช้อำนาจตุลาการทางศาล
รัฐธรรมนูญกำหนดศาลไว้ 4 ประเภท ได้แก่
ศาลรัฐธรรมนูญ
ศาลยุติธรรม
ศาลปกครอง
ศาลทหาร
ฐานะและพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์
1. พระมหากษัตริย์ทรงดำรงอยู่ในฐานะอันเป็นที่เคารพสักการะ
ผู้ใดจะละเมิดมิได้
2. พระมหากษัตริย์ทรงเป็นพุทธมามกะและอัครศาสนูปถัมภก
3. พระมหากษัตริย์ทรงดำรงตำแหน่งจอมทัพไทย
4. พระมหากษัตริย์ทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจที่จะสถาปนา
ฐานันดรศักดิ์ และพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
5. พระมหากษัตริย์ทรงเลือกและทรงแต่งตั้งผู้ทรงคุณวุฒิเป็น
ประธานองคมนตรี และองคมนตรีอื่นอีกไม่เกิน 18 คน เป็นองคมนตรี
6. การแต่งตั้งและให้ข้าราชการในพระองค์พ้นจากตำแหน่ง
7. พระมหากษัตริย์ทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจในการแต่งตั้ง
ผู้ใดผู้หนึ่งเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
8. พระมหากษัตริย์ทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจในการแก้ไขเพิ่มเติม
กฎมนเทียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พุทธศักราช 2467