1 of 20

ნახშირბადი

პრეზენტატორი:

19 საჯარო სკოლა

ვლადი ობოლაძე

2 of 20

ნახშირბადი (ქიმიური სიმბოლო — C) ��

მენდელეევის პერიოდული სისტემის 2-ე პერიოდის მე-4 ჯგუფის მთავარი ქვეჯგუფის ქიმიური ელემენტი,

მისი რიგითი ნომერის 6

, იზოტოპების ბუნებრივი ნარევის ატომური მასა არის 12,0107 გ/მოლი.

3 of 20

ნახშირბადი ხის ნახშირის სახით გამოიყენებოდა ძველი დროიდან ლითონებისგამოსადნობად. ძველთაგანვე ცნობილია ნახშირბადის ალოტროპიული მოდიფიკაცია — ალმასი და გრაფიტი.� �ნახშირბადის ელემენტალური ბუნება დადგენილია ანტუან ლაუვაზიეს მიერ 1780-იან წლებში.�

4 of 20

ნახშირბადი შედის ატმოსფერული აეროზოლების შემადგენლობაში, რის შედეგად შეიძლება შეცვალოს რეგიონალური კლიმატი, შემცირდეს მზიანი დღეების რაოდენობა.

5 of 20

ნახშირბადი გარემოში ხვდება

: მურის სახით ავტომანქანების გამონაბოლქვის შემადგენლობაში

ნახშირის წვის დროს
თბოელექტრო სადგურებში

ნახშირის ღია მოპოვებისას

მისი მიწისქვეშა გაზიფიკაციისას

ნახშირის კონცენტრატების მიღებისას

6 of 20

, СО₂-ის გამოყოფა ატმოსფეროში

წიაღისეული საწვავის წვის დროს

ნახშირბადის მიმოქცევა ბუნებაში ჩართულია ბიოლოგიურ ციკლში

ოკეანის წყლების ზედა ფენებიდან

ვულკანური აირებიდან,

ცხელი მინერალური წყაროებიდან

7 of 20

ბიოლოგიური ციკლი შემდეგში მდგონარეობს, ნახშირბადიი СО₂ სახით ტროფოსფეროდანშთაინთქმება მცენარეების მიერ.

�

შემდეგ ბიოსფეროდან ხელახლა ბრუნდება გეოსფეროში: მცენარეებთან ერთად ნახშირბადი ხვდება ცხოველებისა და ადამიანის ორგანიზმში, შემდეგ კი ცხოველებისა და მცენარეების ლპობის შედეგად - ნიადაგში და СО₂ სა

ხით — ატმოსფეროში.

8 of 20

ნახშირორჟანგი (ნახშირბადის დიოქსიდი) რეაგირებს წყალთან, რომელიც წარმოქმნის სუსტ ნახშირმჟავას — H₂CO₃, რომლებიც წარმოქმნიათ მარილებს — კარბონატებს. ფორმაა დოლომიტი).�

9 of 20

დედამიწაზე ფართოდაა გავრცელებული კარბონატები:

კალციუმის კარბონატი

მაგნიუმის კარბონატი

ცარცი

მარმარილო

კირქვა

10 of 20

ელექტრო მუხტის გატარებისას ნახშირის ელექტროდებს შორის აზოტის ატმოსფეროში წარმოიქმნება ციანი.

მაღალი ტემპერატურების დროს ნახშირბადის ურთიერთქმედებით Н₂ და N₂ ნარევებთან მიიღებენ სინილის მჟავას–ციანის მჟავა

NH₃ + CH₄ 🡪HCN + 3H₂

11 of 20

ნახშირბადის გოგირდთან ურთიერთქმედებისას წარმოიქმნება გოგირდნახშირბადი CS₂, ცნობილია ასევე CS და C₃S₂.��

12 of 20

�� ლითონების უმრავლებოსთან, ბორთან და სილიციუმთან ნახშირბადი ქმნის კარბიდებს, მაგალითად:��ვლადი აქ შეგიძლია განმარტო რა არის კარბიდი?

4AL + 3C🡪 AL₄C₃ ( ალუმინის კარბიდი):
CA + 2C 🡪 CAC₂(კალციუმის კარბიდი):

13 of 20

გახურებისას ნახშირბადი აღადგენს ლითონებს ლითონების ოქსიდებიდან. ��ეს თვისება ფართოდ გამოიყენება მეტალურგიულ მრეწველობაში.�

14 of 20

ნახშირბადის ატომური მასა?��

15 of 20

��ნახშირბადის ალოტროპიული მოდიფიკაცია?��

16 of 20

��რა არის H₂CO_{3 ?}��

17 of 20

�ვინ დაადგინა ნახშირბადის ელემენტარული ბუნება? ��

18 of 20

�სად გვხვდება ყველაზე ხშირად ნახშირბადი?��

19 of 20

��საიდან აღადგენს ნახშირბადი ლითონებს?

20 of 20

გმადლობთ ყურადღებისთვის