1 of 35

XEOGRAFÍA POLÍTICA E FÍSICA DE GALIZA

5EP Curso 2023-2024

Departamento de Ciencias Sociais

Colexio Martín Códax, Vigo

https//: apuntamentosdecienciassociais.blogspot.com

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

2 of 35

ÍNDICE

  • Aprendemos:
    • Introdución
    • Topic A: Xeografía Física de Galiza
      • Topic A: Macizos, montañas e serras.
      • Topic B: Chairas, mesetas e depresións
      • Topic C: Costas Galegas
      • Topic D: Ríos
    • Topic E: Xeografía Política de Galiza
  • Aplicamos: : Topic F: Actividades
  • Compartimos: Topic G: Os nosos links
  • Ampliamos: Topic H: Para saber máis.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

3 of 35

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

4 of 35

GALIZA é un territorio situado no NO (Noroeste) da Península Ibérica (P. Ib.) no que os romanos chamaron o Finis Terrae, é dicir, a fin do mundo.

​

​

Os límites físicos de Galiza son:

  • Ao Norte o Mar Cantábrico
  • Ao Leste as comunidades de Asturias e Castela e León
  • Ao Sur Portugal
  • E ao Oeste o Océano Atlántico.

GALIZA é unha terra que ten a súa propia lingua, a súa propia historia, a súa propia cultura e as súas propias tradicións que nos fan diferentes ao resto do mundo.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

5 of 35

Xeografía Física de Galiza

Aprendemos

TOPIC A

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

6 of 35

MACIZOS, MONTAÑAS E SERRAS

A maior parte de Galiza está ocupada polo MACIZO GALAICO, un conxunto de montañas de pouca altitude como consecuencia da erosión. Sen embargo dentro do Macizo Galaico podemos distinguir:

1.Serras Setentrionais: trátase dunha serie de serras situadas ao Norte de Galiza e que corren paralelas ao Mar Cantábrico. Exemplo: Serra da Capelada.

2. Serras Centrais: son un conxunto de serras que atravesan Galiza de Norte a Sur. Son serras que se caracterizan pola súa pouca altitude. Exemplo: Serra do Faro.

​

​

3. Serras Orientais: trátase dun conxunto de serras que separan Galiza de Castela e León. Dentro delas podemos distinguir:

  • Serras situadas ao Norte do río Sil: son serras con vales estreitos. Exemplo: a Serra do Courel e a Serra dos Ancares.
  • Serras surorientais: son o conxunto de serras que separan a provincia de Ourense de Castela e León e nelas atopamos a Serra de San Mamede e Cabeza de Manzaneda.

4. Serras do Sur:: Serra do Xurés/ Gerês: trátase dun conxunto de montañas situadas entre o Sur de Galiza e Portugal.

5.Serras Costeiras: Trátase dunha serie de serras situadas cerca da costa atlántica entre as que destacan a Serra do Morrazo e a Serra do Barbanza.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

7 of 35

Actividade 2: Sinala no mapa 1 as montañas e as serras das que falamos no esquema. Son as que están subliñadas ou en negriña e podes axudarte co mapa a cor que tes no caderno.

​

Actividade 1

O resto das actividades do tema están no TOPIC F

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

8 of 35

Chairas, mesetas e depresións

Aprendemos

TOPIC B

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

9 of 35

CHAIRAS, MESETAS E DEPRESIÓNS

Son terras polo xeral chairas e con poucos desniveis. Entre as zonas chairas galegas podemos distinguir:

​

  • Chairas litorais: trátase dunha serie de terreos chairos situados no Norte de Galiza ao pé da costa como son a Chaira de Bergantiños e Mariña Lucense.

​

  • Mesetas: trátase de terras chairas elevados sobre o nivel do mar como son a Meseta de Lugo e a Terra Chá.

​

​

​

​

  • Depresións: é dicir, terras chairas situadas baixo o nivel do mar como son as Depresións de Sarriá e Monforte na provincia de Lugo, Maceda e o Limia e na provincia de Ourense e no Oeste as depresións de Tui e Padrón.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

10 of 35

Actividade 2: Sinala no mapa 2 as chairas, mesetas e depresións das que falamos no esquema. Son as que están subliñadas ou en negriña e podes axudarte co mapa a cor que tes no caderno.

​

O resto das actividades do tema están no TOPIC F

Actividade 1

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

11 of 35

A Limia vista desde o aire

A Lagoa de Antela

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

12 of 35

CHAIRA: terreo chan ou suavemente ondulado ao mesmo nivel co mar.

MESETA: terreo chairo ou suavemente ondulado elevado sobre o nivel do mar.

DEPRESIÓN: terreo chairo ou suavemente ondulado situado baixo o nivel do mar.

OUTEIRO: montaña de pouca altura. colina

LOMBA: montaña de menos altura que un outeiro.

​

Vocabulario de respaso de CHAIRA (libreta de vocabulario)

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

13 of 35

COSTAS DE GALIZA

Aprendemos

TOPIC C

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

14 of 35

COSTAS DE GALIZA

Sen embargo, se hai un elemento do relevo que caracteriza as costas galegas son as RÍAS

RÍAS ALTAS: son rías curtas e estreitas rodeadas por altos montes.

​

RÍAS MEDIAS: son rías un pouco máis amplas que as rías altas e cun relevo moito máis suave.

RÍAS BAIXAS: son rías extensas con illas no seu interior e nas súas entradas.

Ribadeo

Foz

Viveiro

Ortigueira

Cedeira

​

Ferrol

Ares/Betanzos

Coruña

Corme/ Laxe

Camariñas

​

​

Corcubión

Muros/ Noia

Arousa

Pontevedra

Vigo

​

As costas galegas están bañadas polo Mar Cantábrico no Norte e o Océano Atlántico no Oeste. Trátanse de costas moi recortadas que presentan numerosos cabos, golfos, penínsulas e rías. Unha parte da costa caracterízase pola presenza de zonas altas con cantís sobre todo no Norte e outras cunha extensa costa baixa e areosa.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

15 of 35

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

16 of 35

Sedia-m’eu na ermida de San Simion

e cercaron-mi as ondas, que grandes son:

eu atendend’o meu amigo,

eu atendend’o meu amigo!

Estando na ermida ant’o altar,

cercaron-mi as ondas grandes do mar:

eu atendend’o meu amigo,

eu atendend’o meu amigo!

E cercaron-mi as ondas, que grandes son,

non ei (i) barqueiro, nen remador:

eu atendend’o meu amigo,

eu atendend’o meu amigo!

E cercaron-mi as ondas do alto mar,

non ei (i) barqueiro, nen sei remar:

eu atendend’o meu amigo,

eu atendend’o meu amigo!

Non ei i barqueiro, nen remador,

morrerei fremosa no mar maior:

eu atendend’o meu amigo,

eu atendend’o meu amigo!

Non ei (i) barqueiro, nen sei remar,

morrerei fremosa no alto mar.

eu atendend’o meu amigo,

eu atendend’o meu amigo!

​

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

17 of 35

Vocabulario de repaso de COSTAS: (libreta de vocabulario)

COSTA/ LITORAL: lugar de contacto entre a terra e o mar. A costa pode ser:

Recortada ou rectilínea

Alta ou baixa

Areenta ou rochosa

CANTÍS: terreos altos e rochosos en contacto co mar.

PRAIA: extensións de terras baixas e chairas formadas por area.

CABO: porción de terra que se adentra no mar.

GOLFO: porción de mar que se adentra na terra; cando o golfo é pequeño chámaselle BAÍA.

PENÍNSULA: anaco de terra rodeado de terra por todas partes menos por unha chamada ismo.

RÍA: brazo de mar que se adentra na desembocadura dun río.

FIORDE: brazo de mar que se adentra nun glaciar.

ILLA: anaco de terra rodeada de auga por todas partes.

ARQUIPÉLAGO: conxunto de illas relacionadas entre si.

ESTREITO: franxas de mar que separan terras próximas entre sí.

​

​

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

18 of 35

RÍOS DE GALIZA

Aprendemos

TOPIC D

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

19 of 35

RÍOS GALEGOS: son caudalosos e regulares debido as chuvias que caen en Galiza todo o ano.

Ríos máis caudalosos

MIÑO: é río máis longo de Galiza. Nace na Serra de Meira (Lugo) e desemboca cerca da Guarda formando un esteiro. No seu tramo final fai fronteira con Portugal.

SIL: é o principal afluente do Miño. Nace na Cordilleira Cantábrica e penetra en Galicia desde Castela e León.

Ríos da Costa: son ríos curtos e desembocan formando rías

Ríos que desembocan no Océano Atlántico

Ríos que desembocan no Mar Cantábrico

*O Verdugo que forma a R. de Vigo

*O Lerez que forma a R. de Pontevedra.

*O Umia e o Ulla que forman a R. de Arousa

*O Mero que forma a R. de Coruña

*O Mandeo que forma R. de Betanzos

*O Eume que forma a R. de Ares.

*O Xubia que forma a R. de Ferrol

*O Eo que forma a R. de Ribadeo.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

20 of 35

RÍOS DE GALIZA

Imos traballar como os alumnos e alumnas da ESO :

  1. Lemos o texto con todos os nosos sentidos arácnidos ao máximo.
  2. Subliñamos o que consideramos importantes.
  3. Organizamos a información na nosa cabeza.
  4. Comezamos a escribir o esquema.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

21 of 35

RÍOS GALEGOS: son caudalosos e regulares debido as chuvias que caen en Galiza todo o ano.

Ríos máis caudalosos

MIÑO:

SIL:

Ríos da Costa:

​

Ríos que desembocan no Océano Atlántico

Ríos que desembocan no Mar Cantábrico

*O Verdugo que forma a R. de Vigo

*O Lerez que forma a R. de Pontevedra.

*O Umia e o Ulla que forman a R. de Arousa

*O Mero que forma a R. de Coruña

*O Mandeo que forma R. de Betanzos

*O Eume que forma a R. de Ares.

*O Xubia que forma a R. de Ferrol

*O Eo que forma a R. de Ribadeo.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

22 of 35

Vocabulario de repaso de RÍOS: (libreta de vocabulario)

RÍO: corrente continua de auga doce que desemboca no mar, outro río ou lago.

REGATO: corrente de auga pouco abundante.

AFLUENTE: río que desemboca noutro río.

MEANDRO: curva dun río.

CANLE/ LEITO: lugar por onde circulan as augas dun río.

CAUDAL: cantidade de auga que leva un río.

DESEMBOCADURA: lugar no que un río verte as súas augas. Pode facelo en forma de: esteiro, delta ou ría.

ESTEIRO: desembocadura dun río de forma moi ancha.

DELTA: desembocadura dun río en forma de abanico.

LAGO: acumulación natural de auga doce ou salgada procedente da chuvia, augas subterráneas ou dun río.

ENCORO: depósito de auga doce nun río feito polo home.

​

​

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

23 of 35

XEOGRAFÍA POLÍTICA DE GALIZA

Aprendemos

TOPIC E

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

24 of 35

XEOGRAFÍA POLÍTICA DE GALIZA

GALIZA é unha das 17 comunidades autónomas nas que está dividida España. Unha comunidade autónoma é un territorio cunhas características xeográficas, históricas e culturais de seu.

​

GALIZA a súa vez está dividida en 4 provincias: A Coruña, Lugo, Pontevedra e Ourense e ten como capital Santiago de Compostela.

​

GALIZA por ser unha comunidade autónoma ten o seu propio goberno e parlamento escollido por todos os cidadáns e cidadás o que nos permite organizar a nosa sanidade, o noso sistema educativo, a nosa industria, o urbanismo, os transportes, os deportes, o turismo e a cultura.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

25 of 35

Actividades

Aplicamos

TOPIC F

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

26 of 35

ACTIVIDADES DO TEMA

Actividades de macizos, montañas e serras:

​

  • Actividade 1: A paisaxe de montaña.
  • Actividade 2: Sinalar no mapa 1 as principais montañas e serras de Galiza.
  • Actividade 3: Os oficios de antano na montaña.
  • Actividade 4: Unha casa na montaña de Ourense.
  • Actividade 5: Define os oficios de antano na montaña.
  • Actividade 6: Describe unha paisaxe de montaña.

​

Actividade 3:

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

27 of 35

Actividade 4:

Actividade 5 : OFICIOS DE ANTANO NA MONTAÑA: recorta a seguinte actividade, pégaa no teu caderno e despois contesta:

Simplemente coa axuda do texto que acabas de ler poderíasme definir: pegureiro, pedreiro, serrador, carboeiro, arrieiro e pousadeiro.

Exemplo: pegureiro/a: persoa que …

LEMBRA: As actividades contéstanse sempre con frases longas e completas e ao final das mesmas tes que deixar 4 cadradiños para corrixir.

​

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

28 of 35

Actividade 6: Fíxate na imaxe da paisaxe de montaña e fai unha pequena descrición da mesma utilizando os conectores e o esquema de principio de curso.

LEMBRA que cada idea da que fales debe estar nun parágrafo independente.

As actividades contéstanse sempre con frases longas e completas e ao final das mesmas tes que deixar 4 cadradiños para corrixir.

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

29 of 35

Actividades de chairas, mesetas e depresións:

​

  • Actividade 1: A paisaxe de chaira.
  • Actividade 2: Sinalar no mapa 1 as principais chairas, mesetas e depresións Galiza.
  • Actividade 3: Os oficios de antano na Chaira.
  • Actividade 4:.
  • Actividade 5: Define os oficios de antano na chaira.
  • Actividade 6: Describe unha paisaxe de chaira.

​

Actividade 3:

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

30 of 35

Os nosos links

Compartimos

TOPIC G

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

31 of 35

Os nosos links

Manuel María, o poeta da Terra Chá.

O Carro, poema de Manuel María

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

32 of 35

Para saberes máis

Ampliamos

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

33 of 35

Para saberes máis

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

34 of 35

Que debemos saber deste tema:

  • Vocabulario xeográfico: montaña, serra, cordilleira, macizo, val, chaira, meseta, depresión, outeiro, lomba, costa/litoral, cantís, praia, cabo, golfo, ría, fiorde, illa, arquipélago, relevo, península río, regato, afluente, océano, mar, meandro, canle/leito, caudal e desembocadura. (libreta pequena)
  • ​

SLIDESMANIA.COM

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM

35 of 35

Moitísimos Parabéns!

Xa eres todo un experto/a nas na Xeografía galega

Autora: Noémia Arias Mangana

Template Created by: SlidesMania

TOPIC A

TOPIC B

TOPIC C

TOPIC D

TOPIC E

TOPIC F

TOPIC G

TOPIC H

SLIDESMANIA.COM