ครูโสภณ ฉิมพลีศิริ

ครูสุชาวดี ไทยสุชาติ

การอ่านออกเสียงร้อยกรอง เป็นการอ่านที่มุ่งให้เกิดความเพลิดเพลินซาบซึ้งในรสของคำประพันธ์ ซึ่งจะต้องอ่านอย่างมีจังหวะ ลีลา และท่วงทำนองตามลักษณะคำประพันธ์เเต่ละชนิด

ความหมายของการอ่านออกเสียงร้อยกรอง

การอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง อ่านได้ ๒ แบบ ดังนี้�

​

๑.  อ่านออกเสียงธรรมดา

๒.  อ่านเป็นทำนองเสนาะ 

​

๑.  อ่านออกเสียงธรรมดา เป็นการอ่านออกเสียงพูดธรรมดาเหมือนกับอ่านร้อยแก้ว แต่ต้องเว้นจังหวะวรรคตอนให้ถูกต้องตามลักษณะบังคับของคำประพันธ์แต่ละชนิด มีการเน้นคำรับสัมผัสเพื่อเพิ่มความไพเราะ รวมทั้งใส่อารมณ์ให้เหมาะสมสอดคล้องกับเนื้อหาที่อ่านได้

การอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง �

๒.  อ่านเป็นทำนองเสนาะ เป็นการอ่านมีสำเนียงสูง ต่ำ หนัก เบา ยาว สั้น ทอดเสียง เอื้อนเสียง เน้นจังหวะ เน้นสัมผัสในชัดเจนไพเราะ และทำให้เกิดอารมณ์คล้อยตาม

การอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง �

คุณสมบัติของผู้อ่าน

✹มีความรู้เรื่องฉันทลักษณ์ของบทร้อยกรองที่จะอ่าน

✹มีความเพียรพยายาม มีความอดทน

✹มีความเชื่อมั่นในตนเอง กล้าแสดงออก

✹มีน้ำเสียงแจ่มใส อวัยวะในการออกเสียงไม่ผิดปกติ

✹มีความรักและสนใจในการอ่านอย่างแท้จริง

​

​

​

​

๑. ศึกษาคำประพันธ์ชนิดต่างๆ ให้เข้าใจถ่องแท้

๒. อ่านออกเสียงดังชัดเจนให้ได้จังหวะตามรูปแบบบทร้อยกรองชนิดนั้นๆ

๓. ฝึกอ่านทอดเสียงโดยอ่านผ่อนเสียงและผ่อนจังหวะให้ช้าลง

๔. อ่านใส่ทำนองเสนาะ มีลักษณะสำคัญ คือ การแบ่งช่วงเสียงของคำในวรรค

ในบาท ในบทให้ถูกต้อง

หลักเกณฑ์ในการอ่านออกเสียงร้อยกรอง�

แผนผังร่ายสุภาพ

คณะ ร่ายสุภาพคณะหนึ่งประกอบด้วยอย่างน้อย ๕ วรรค แต่ละวรรคมักมี ๕ คำ และจะจบโดยใช้โคลงสองสุภาพ

สัมผัส คำสุดท้ายของวรรคหน้าส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๑ หรือ๒ หรือ๓ ของวรรคต่อไป และตอนจบสัมผัสแบบโคลงสองสุภาพ

​

การอ่านร่ายสุภาพ

๑. การแบ่งช่วงเสียงหรือจังหวะ วรรคหนึ่งมี ๕ คำแบ่งช่วงเสียง ๒ ช่วง ๐๐๐/๐๐ ในบางแห่งอาจแบ่งเป็น ๐๐/๐๐๐ เพื่อไม่ให้คำฉีก

ศรีสิทธิ์/พิศาลภพ/ เลอหล้าลบ/ล่มสวรรค์/ จรรโลงโลก/กว่ากว้าง/

แผนแผ่นผ้าง/เมืองเมรุ/ ศรีอยุธเยนทร์/แย้มฟ้า/ แจกแสงจ้า/เจิดจันทร์/

เพียงรพิพรรณ/ผ่องด้าว/ ขุนหาญห้าว/แหนบาท/

สระทุกข์ราษฎร์/รอนเสี้ยน/

(นิราศนรินทร์ : นรินทร์ธิเบศร์)

การอ่านร่ายสุภาพ

๒. การเอื้อนเสียงและทอดเสียง การอ่านร่ายเมื่ออ่านถึงคำรับสัมผัส ผู้อ่านต้องเน้นเสียงหรือทอดเสียงให้เหมาะสมกับเนื้อความ และต้องทอดเสียงท้ายวรรคทุกวรรค เมื่ออ่านถึงตอนจบซึ่งจบด้วยโคลงสองให้เอื้อนเสียงท้ายวรรคให้ยาวนานกว่าทอดเสียงท้ายวรรคอื่นๆ เพื่อให้ผู้ฟังทราบว่าเรื่องที่ฟังอยู่กำลังจะจบ

ศรีสิทธิ์/พิศาลภพ/ เลอหล้าลบ/ล่มสวรรค์/ จรรโลงโลก/กว่ากว้าง/

แผนแผ่นผ้าง/เมืองเมรุ/ ศรีอยุธเยนทร์/แย้มฟ้า/ แจกแสงจ้า/เจิดจันทร์/

เพียงรพิพรรณ/ผ่องด้าว/ ขุนหาญห้าว/แหนบาท/ สระทุกข์ราษฎร์/รอนเสี้ยน/

ส่ายเศิกเหลี้ยน/ล่งหล้า/ ราญราบหน้า/เภริน/ เข็ญข่าวยิน/ยอบตัว/

ควบค้อมหัว/ไหว้ละล้าว/ ทุกไทน้าว/มาลย์น้อม/ ขอออกอ้อม/มาอ่อน/

ผ่อนแผ่นดิน/ให้ผาย/ ขยาย/แผ่นฟ้าให้แผ้ว/ เลี้ยงทแกล้ว/ให้กล้า/

พระยศไท้/เทิดฟ้า/ เฟื่องฟุ้ง/ทศธรรม// ท่านแฮ

(นิราศนรินทร์ : นรินทร์ธิเบศร์)

โคลงสี่สุภาพ

โคลงสี่สุภาพ

โคลงสี่สุภาพ

คณะ

- โคลงสี่สุภาพบทหนึ่งมี ๔ บาท

• บาทหนึ่งมี ๒ วรรค วรรคหน้า ๕ คำ วรรคหลัง ๒ คำ ยกเว้นบาทที่ ๔ วรรคหลังมี ๔ คำ
• บาทที่๑ และ บาทที่ ๓ อาจมีคำสร้อยหรือไม่มีก็ได้

โคลงสี่สุภาพ

สัมผัส สัมผัสนอกหรือสัมผัสบังคับของโคลงสี่สุภาพ คือ

- คำท้ายในบาทแรกส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๕ ของบาทที่สองและสาม - คำท้ายของบาทที่สองส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๕ ของบาทที่สี่

- สัมผัสในของโคลงสี่สุภาพนิยมใช้สัมผัสอักษรมากกว่าสัมผัสสระ

โคลงสี่สุภาพ

รูปวรรณยุกต์ บทร้อยกรองประเภทโคลงจะมีลักษณะบังคับเพิ่มเติมจากบทร้อยกรองประเภทอื่นตรงที่มีการบังคับคำที่มีรูปวรรณยุกต์เอกและโทด้วย ในโคลงสี่สุภาพนั้นมีการบังคับคำที่มี

รูปวรรณยุกต์เอกจำนวน ๗ ที่ และคำที่มีรูปวรรณยุกต์โทจำนวน ๔ ที่

การอ่านโคลงสี่สุภาพ

๑. การแบ่งช่วงเสียง หรือจังหวะของโคลงสี่สุภาพ

วรรคหน้า ๕ คำ อ่านแบ่งเสียง ๒ ช่วง เป็น ๐๐/๐๐๐ หรือ ๐๐๐/๐๐

วรรคหลัง ๒ คำ อ่าน ๑ ช่วง ถ้ามีสร้อย เพิ่มอีก ๑ ช่วง จะเป็น ๒ ช่วง

วรรคหลังบาทที่สี่ มี ๔ คำ อ่านแบ่งเป็น ๒ ช่วง เป็น ๐๐/๐๐

เสียงลือ/เสียงเล่าอ้าง// อันใด/พี่เอย// บาทที่ ๑

เสียงย่อม/ยอยศใคร// ทั่วหล้า// บาทที่ ๒

สองเขือ/พี่หลับใหล// ลืมตื่น/ฤๅพี่// บาทที่ ๓

สองพี่/คิดเองอ้า// อย่าได้/ถามเผือ// บาทที่ ๔

๒. การเอื้อนเสียงและทอดเสียง นิยมอ่านเอื้อนเสียงท้ายวรรคแรกของแต่ละบาทและในบทที่ ๒ อาจเอื้อนเสียงได้ถึงคำที่ ๑ คำที่ ๒ ของวรรคที่สองและบาทที่สี่ ระหว่างคำที่ ๒ กับคำที่ ๓ ของวรรคที่สอง และทอดเสียงตามตำแหน่งรับสัมผัส

การอ่านโคลงสี่สุภาพ (ต่อ)

๓. การอ่านออกเสียงโคลงสี่สุภาพที่มีการใช้คำยัติภังค์

ต้องพิจารณาคำที่ใช้ในโคลงให้เข้าใจ หากพบคำเดียวกันเขียนแยกวรรคกันจะต้องอ่านคำที่แยกนั้นให้ผู้ฟังทราบว่าเป็นคำใด

อยุธยายศล่มแล้ว ลอยสวรรค์ ลงฤๅ

สิงหาสน์ปรางรัตน์บรร - เจิดหล้า

บุญเพรงพระหากสรรค์ ศาสตร์รุ่ง เรืองแฮ

บังอบายเบิกฟ้า ฝึกฟื้นใจเมือง

​

การอ่านโคลงสี่สุภาพ (ต่อ)

ภาระงาน

ให้นักเรียนเขียนแผนผังความคิด

เรื่องการออกเสียงบทร้อยแก้วและบทร้อยกรอง

ส่งวันจันทร์ ที่ ๒ มิถุนายน ๒๕๕๗