სიტყვების პირამიდა
USAID Საბაზისო განათლების პროგრამა
კითხვის სწავლების მასტერკლასი #7
დამატებითი ინფორმაცია და ვიდეოში გამოყენებული სლაიდები
ვიდეომასტერკლასში წარმოდგენილია ლექსიკური მარაგის გამდიდრებაზე ორიენტირებული მეთოდის მიხედვით რესურსის დამზადება, რომელშიც აქტიურად იქნებიან ჩართული მოსწავლეები, როგორც ინდივიდუალური, ასევე ჯგუფური ფორმატით.
ვნახავთ, როგორ შეიძლება ამ პოპულარული მეთოდის მოდიფიცირებით თუ განვრცობით უფრო ღრმად დავაფიქროთ მოსწავლეები არა მხოლოდ სამიზნე სიტყვაზე, არამედ მთლიანად ტექსტზეც.
თავდაპირველად ნაჩვენებია, როგორ უნდა შევავსოთ სიტყვის პირამიდის ეს სქემა — სამკუთხედის ფორმის ნახაზი, რომელიც დაყოფილია ოთხ ნაწილად.
ამ სქემაში გათვალისწინებულია სიტყვის ცოდნის რამდენიმე დონე, რაც ამ მეთოდის სარგებელზე კიდევ ერთხელ მეტყველებს.
სიტყვა
განმარტება
ტექსტის წინადადება
ამ სიტყვის გამოყენებით
ახალი წინადადება ამ სიტყვის გამოყენებით
აქტივობის ვარიაციები
აღსანიშნავია, რომ ზოგიერთი მასწავლებელი პირამიდაში ან ამატებს დონეს, ან აკლებს. ეს დამოკიდებული იქნება სხვადასხვა ფაქტორზე. კერძოდ, თუ რომელ კლასში, რა საჭიროების ბავშვებისთვის და რა მიზნით იყენებს ამ რესურსს.
შეიძლება დაბალ კლასებში ანდა დიფერენცირებული მიზნებისთვის მოვაკლოთ განმარტების დონე, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ბავშვს არ უნდა ესმოდეს ამ სიტყვის სწორი მნიშვნელობა. ამ შემთხვევაში მოსწავლეები სიტყვის გაგების შემდეგ მოძებნიან ტექსტში და ამოიწერენ წინადადებას და თვითონაც მოიფიქრებენ ახალ წინადადებას, რომელსაც ბოლო, დაბლა გრაფაში ჩაწერენ.
რადგან ჩვენი პირამიდა ოთხგვერდიანია, ოთხწახნაგიანია, სასურველია მოსწავლეებს ვთხოვოთ მისი სრულად შევსება ანუ ოთხი სიტყვის დამუშავება. ეს კარგად შეიძლება დაუკავშირდეს ჩვენ მიერ დასამუშავაბელ ტექტს. მოსწავლეები თუკი თვითონ შეარჩევენ ტექსტში სიტყვათა ოთხეულს და ამ სიტყვებზე შეავსებენ სქემებს, უკვე სხვა სარგებელიც დაემატება ჩვენს აქტივობას. კერძოდ, მოსწავლეები ტექსტის მთლიანობაში აღქმასა და სიტყვიერ ჭრილში მის დანახვაშიც გაიწაფებიან.
წარმოდგენილი პირამიდების განხილვაც შეიძლება თავისთავად სასარგებლო აქტივობად გადავაქციოთ, თუკი ბავშვები დაასაბუთებენ, რატომ გამოარჩია ეს კონკრეტული ოთხეული ჩვენ მიერ დამუშავებული ტექსტიდან. ზემდეტი არ იქნება იმის აღნიშვნა, რომ სიტყვების პირამიდის აგება საუკეთესო საქმიანობა იყნება მცირე ჯგუფებში მუშაობისთვის. ბავშვები ჯერ ტექსტის მიხედვით სიტყვების შერჩევაზე იმსჯელებენ, იკამათებენ, შემდეგ სიტყვებს დაინაწილებენ და ერთობლივად წარმოადგენენ შექმნილ კონსტურქციას.
სალტე
რაიმეზე შემოხვეული,
შემოჭერილი რგოლი,
რკალი
…ქვემოდან მიწის ხიდი გაგვიკეთონ იმ თამბაქოს წვენის სალტეზე.
ახალდამზადებულ კასრზე ხელოსანმა ლითონის სალტე მჭიდროდ ჩამოაცვა.
ნამცეცი
პურის, მჭადის,
ნამცხვრის ან მსგავსი
რამის პატარა
ნაწილაკები
(ჭიანჭველებმა) თამბაქოს სალტესთან მოზიდეს სველი მიწის კარგა მოზრდილი ნამცეცები.
ჩიტებს ისე აეკენკათ ყველაფერი, ერთი ნამცეცი აღარ იყო ფანჯრის რაფაზე.
ი. გოგებაშვილი, “ჭიანჭველები”
მებაღე
ადამიანი, რომელიც
უვლის ბაღს, ეზოს, იქ არსებულ მცენარეებს.
მებაღე ყველაფერს ხედავდა, რასაც კი ჭიანჭველები სჩადიოდნენ.
ბევრს ეცადა სასახლის მებაღე, მაგრამ დედოფლის საყვარელი იორდასალამი ვეღარ გადაარჩინა.
თხრილი
გრძლად გაჭრილი
მიწა, რომელშიც
შეიძლება წყალიც იყოს
მებაღემ ხის გარშემო პატარა თხრილი გააკეთა და წყლით აავსო.
მშენებლებმა სახლის გარშემო უზარმაზარი თხრილი გაჭრეს და მასზე ტოტები გადააფარეს.
ი. გოგებაშვილი, “ჭიანჭველები”
ნამცეცი
სალტე
მებაღე
თხრილი
რაიმეზე შემოხვეული, შემოჭერილი რგოლი,
რკალი
…ქვემოდან მიწის ხიდი გაგვიკეთონ იმ თამბაქოს წვენის სალტეზე.
ახალდამზადებულ კასრზე ხელოსანმა ლითონის სალტე მჭიდროდ ჩამოაცვა.
პურის, მჭადის, ნამცხვრის ან მსგავსი რამის პატარა ნაწილაკები
(ჭიანჭველებმა) თამბაქოს სალტესთან მოზიდეს სველი მიწის კარგა მოზრდილი ნამცეცები.
ჩიტებს ისე აეკენკათ ყველაფერი, ერთი ნამცეცი აღარ იყო ფანჯრის რაფაზე.
ადამიანი, რომელიც უვლის ბაღს, ეზოს, იქ არსებულ მცენარეებს.
მებაღე ყვეოაფერს ხედავდა, რასაც კი ჭიანჭველები სჩადიოდნენ.
ბევრს ეცადა სასახლის მებაღე, მაგრამ დედოფლის საყვარელი იორდასალამი ვეღარ გადაარჩინა.
გრძლად გაჭრილი
მიწა, რომელშიც შეიძლება წყალიც იყოს.
მებაღემ ხის გარშემო პატარა თხრილი გააკეთა და წყლით აავსო.
მშენებლებმა სახლის გარშემო უზარმაზარი თხრილი გაჭრეს და მასზე ტოტები გადააფარეს.
ი. გოგებაშვილი, “ჭიანჭველები”
ერთბაშად
უცებ, ერთდროულად
სხვაფრივ კი რომ მოვიქცეთ, ერთბაშად გავმდიდრდებით.
��სასახლის მებაღეს ერთბაშად სამი საქმის კეთება უხდებოდა.
ვაივაგლახი
წვალება,
რაიმე საქმის
ძნელად კეთება
მოვრჩებით ამდენ ვაივაგლახსა და ლაწლაწსა.
მარტო დარჩენილი მოხუცი გაჭირვებითა და ვაივაგლახით ახერხებდა საქონლის მოვლას.
ი. გოგებაშვილი, “იავნანამ რა ჰქმნა?”
IV თავი: ქეთოს მოტაცება
ტყვეობა
ტყვედ ყოფნა. Როცა
ადამიანს არ შეუძლია
განთავისუფლება.
ქართველაძე განა თავის შეძლებას დაიშურებს, რომ ტყვეობიდან დაიხსნას შვილი?
სამი მებრძოლი სამი წლის განმავლობაში იყო მტრის ტყვეობაში.
გამდელი
ძიძა. მშობლის ან
მეურვის მიერ
დაქირავებული ადამიანი,
რომელიც უვლის ბავშვს
ერთხელ ქეთოს გამდელმა საღამოს ჟამს ამ ტყისაკენ გამოისეირნა.
გამდელმა ძალიან ინერვიულა ქეთოს მოტაცების გამო.
ი. გოგებაშვილი,
“იავნანამ რა ჰქმნა?”
IV თავი: ქეთოს მოტაცება
ვაივაგლახი
ერთბაშად
ტყვეობა
გამდელი
უცებ, ერთდროულად
სხვაფრივ კი რომ მოვიქცეთ, ერთბაშად გავმდიდრდებით.
სასახლის მებაღეს ერთბაშად სამი საქმის კეთება უხდებოდა.
წვალება, რაიმე საქმის ძნელად კეთება
მოვრჩებით ამდენ ვაივაგლახსა და ლაწლაწსა.
მარტო დარჩენილი მოხუცი გაჭირვებითა და ვაივაგლახით ახერხებდა საქონლის მოვლას.
ტყვედ ყოფნა. Როცა ადამიანს არ შეუძლია
განთავისუფლება.
ქართველაძე განა თავის შეძლებას დაიშურებს, რომ ტყვეობიდან დაიხსნას შვილი?
სამი მებრძოლი სამი წლის განმავლობაში იყო მტრის ტყვეობაში.
ძიძა. მშობლის ან
მეურვის მიერ
დაქირავებული ადამიანი,
რომელიც უვლის ბავშვს
ერთხელ ქეთოს გამდელმა საღამოს ჟამს ამ ტყისაკენ გამოისეირნა.
გამდელმა ძალიან ინერვიულა ქეთოს მოტაცების გამო.
ი. გოგებაშვილი,
“იავნანამ რა ჰქმნა?”
IV თავი: ქეთოს მოტაცება
ვაივაგლახი
ერთბაშად
ტყვეობა
გამდელი
უცებ, ერთდროულად
სხვაფრივ კი რომ მოვიქცეთ, ერთბაშად გავმდიდრდებით.
სასახლის მებაღეს ერთბაშად სამი საქმის კეთება უხდებოდა.
წვალება, რაიმე საქმის ძნელად კეთება
მოვრჩებით ამდენ ვაივაგლახსა და ლაწლაწსა.
მარტო დარჩენილი მოხუცი გაჭირვებითა და ვაივაგლახით ახერხებდა საქონლის მოვლას.
ტყვედ ყოფნა. Როცა ადამიანს არ შეუძლია
განთავისუფლება.
ქართველაძე განა თავის შეძლებას დაიშურებს, რომ ტყვეობიდან დაიხსნას შვილი?
სამი მებრძოლი სამი წლის განმავლობაში იყო მტრის ტყვეობაში.
ძიძა. მშობლის ან
მეურვის მიერ
დაქირავებული ადამიანი,
რომელიც უვლის ბავშვს
ერთხელ ქეთოს გამდელმა საღამოს ჟამს ამ ტყისაკენ გამოისეირნა.
გამდელმა ძალიან ინერვიულა ქეთოს მოტაცების გამო.
გადაკეცვის ხაზები
გამოგონება
სიახლის მოფიქრება
მანქანის გამოგონება უდიდესი მიღწევაა კაცობრიობის ისტორიაში.
ბორბლის გამოგონებამ დიდი ცვლილებები გამოიწვია ადამიანის ცხოვრებაში.
კომფორტული
მოსახერხებელი,
სასიამოვნო
მიუხედავად იმისა, რომ ავტომობილი კომფორტული ტრანსპორტია…
ხელოსნებმა ჩვენი ბაღისთვის კომფორტული სკამები დაამზადეს.
გამოსავალი
გადაწყვეტილება,
რომლითაც გამოვალთ
პრობლემური
სიტუაციიდან
სწორედ ამის გამო მეცნიერებმა სცადეს ეპოვათ გამოსავალი.
ჭიანჭველებმა ადვილად იპოვეს გამოსავალი ჩიხური მდგომარეობიდან.
ჰიბრიდული
შერეული,
გაერთიანებული
ჰიბრიდულ მანქანას აკუმულატორის გამოყენებით 30 კმ-ის გავლა შეუძლია.
პანდემიის გამო ჩვენი სკოლა ჰიბრიდულ სწავლაზე გადავიდა.
კომფორტული
გამოგონება
გამოსავალი
ჰიბრიდული
სიახლის მოფიქრება
მანქანის გამოგონება უდიდესი მიღწევაა კაცობრიობის ისტორიაში.
ბორბლის გამოგონებამ დიდი ცვლილებები გამოიწვია ადამიანის ცხოვრებაში.
მოსახერხებელი,
სასიამოვნო
მიუხედავად იმის, რომ ავტომობილი კომფორტული ტრანსპორტია…
ხელოსნებმა ჩვენი ბაღისთვის კომფორტული სკამები დაამზადეს.
გადაწყვეტილება, რომლითაც გამოვალთ პრობლემური
სიტუაციიდან.
სწორედ ამის გამო მეცნიერებმა სცადეს ეპოვათ გამოსავალი.
ჭიანჭველებმა ადვილად იპოვეს გამოსავალი ჩიხური მდგომარეობიდან.
შერეული, გაერთიანებული
ჰიბრიდულ მანქანას აკუმულატორის გამოყენებით
30 კმ-ის გავლა შეუძლია.
პანდემიის გამო ჩვენი სკოლა ჰიბრიდულ სწავლაზე გადავიდა.
კომფორტული
გამოგონება
გამოსავალი
ჰიბრიდული
სიახლის მოფიქრება
მანქანის გამოგონება უდიდესი მიღწევაა კაცობრიობის ისტორიაში.
ბორბლის გამოგონებამ დიდი ცვლილებები გამოიწვია ადამიანის ცხოვრებაში.
მოსახერხებელი,
სასიამოვნო
მიუხედავად იმის, რომ ავტომობილი კომფორტული ტრანსპორტია…
ხელოსნებმა ჩვენი ბაღისთვის კომფორტული სკამები დაამზადეს.
გადაწყვეტილება, რომლითაც გამოვალთ პრობლემური
სიტუაციიდან.
სწორედ ამის გამო მეცნიერებმა სცადეს ეპოვათ გამოსავალი.
ჭიანჭველებმა ადვილად იპოვეს გამოსავალი ჩიხური მდგომარეობიდან.
შერეული, გაერთიანებული
ჰიბრიდულ მანქანას აკუმულატორის გამოყენებით
30 კმ-ის გავლა შეუძლია.
პანდემიის გამო ჩვენი სკოლა ჰიბრიდულ სწავლაზე გადავიდა.
გადაკეცვის ხაზები
დანართის ბმულები
პირამიდების შლილი: https://drive.google.com/file/d/17wchqhZH-1ZhuVxG52YvWPXePVX0VNv4/view
უდანაყოფო პირამიდების შლილი:
https://drive.google.com/file/d/1hLas5XiPWPIQ5oC27rMK5aGJYQKi8FBc/view
დასასრული
USAID Საბაზისო განათლების პროგრამა
2022