11.Sınıf Edebiyat Notları�ROMAN ÜNİTESİ�

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

SUNUM İÇERİĞİ

• 1-9 ve 10.Sınıf Konularının Genel Tekrarı
• A-Roman Nedir ? Özellikleri
• B-Romanda Yapı
• C-Roman Türleri
• D-Roman Türünün Tarihi Gelişimi
• E-Tanzimat—Servetifünun- Milli Edebiyat Dönemi

Romanı Özellikleri

​

• 2-1923-1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

​

• 3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

-Toplumcu- Gerçekçi Roman

-Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Roman

-Milli ve Dini Duyarlılıkları Yansıtan Romanın

-Modernist Romanın Özellikleri

​

• 4-Ünite ile İlgili Önemli Sanatçılar

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

ASIL KONULAR

1- 9-10.Sınıf Konularının Genel Tekrarı

• A-Roman Nedir ? Özellikleri
• B-Romanda Yapı
• C-Roman Türleri
• D-Roman Türünün Tarihi Gelişimi
• E-Tanzimat—Servetifünun- Milli Edebiyat Dönemi Romanı Özellikleri

​

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

BU BAŞLIK SINAV KONULARINA DAHİL DEĞİLDİR ANCAK BİLGİLER

TEMEL BİLGİLERDİR. ÖĞRENMEK VEYA BİLMEK GEREKİR.

A-Roman Nedir ? Özellikleri�

• Roman Nedir ?
• İnsanın başından geçen serüvenleri, iç dünyasını, toplumsal bir olay ya da olguyu, insan ilişkilerini ve değişik insanlık durumlarını anlatan edebi türe roman denir.Olmuş ya da olması mümkün olayları ayrıntıya inerek anlatan uzun yazı türüdür.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Roman Türünün Özellikleri

• *Olay çevresinde oluşan anlatmaya bağlı uzun bir edebi türdür.
• *Kişi sayısı çoktur.
• *Olmuş ya da olabilecek olayları anlatır.
• *Kişilerin, özellikle de baş kişinin yaşayışı ayrıntılı anlatılır. Kişilerin fizyolojik, psikolojik ve sosyal özellikleri ayrıntılı olarak verilir.
• *Ruh çözümlemelerine romanda geniş yer verilir.
• *Kahramanlar, genellikle insandır ancak hayvan­ların kahraman olduğu romanlar da vardır.(Abbas Sayar'ın Yılkı Atı adlı eserinde kahraman

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Roman Türünün Özellikleri

• *Genellikle geniş bir zaman dilimi kapsar.
• *Romanın üç ana ögesi olay örgüsü, karakter ve çevredir.
• *Romanda kişiler, genel olarak geniş bir zaman çerçevesinde, hayatlarının akışı içinde işlenir.
• *Olaylar genellikle üçüncü kişi ağzıyla, kimi zaman da birinci kişi ağzıyla anlatılır.
• *Birden fazla olay ve kişi, geniş bir zaman dilimi ve çevre vardır. Betimlemeye ağırlık verilir.
• *Serim, düğüm, çözüm bölümlerinden oluşur.
• *Anlatımda mektup, anı, günlük gibi türlerden ya­rarlanılır.
• *Konuda sınır yoktur. Ancak genel konular gerçek yaşamdan alınır.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

B-Romanda Yapı

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Tema/Konu�

• Bir metinde asıl anlatılmak istenen duygu, düşün­ce veya hayale; temel çatışmanın en kısa ve ya­lın şekilde ifadesine tema denir. Tema, diğer metin türlerinde olduğu gibi anlatma­ya bağlı metinlerde de yapıyı kuran birimler ara­sında birlik ve bütünlüğü sağlar. Metindeki çatışma temanın belirlenmesini sağla­yan unsurdur. Bütün ögeler çatışmanın tamam­layıcısıdır. Dolayısıyla zaman, mekan, olay ve kişiler temanın belirlenmesini sağlar.
• Tema daha genel ve soyuttur. Konu ise daha özel ve somuttur..

​

• Örnek:
• Tema: Aşk Konu: Vatan aşkı, Ferhat ile Şirin aşkı
• Tema: Özgürlük Konu: ABD'de siyahilerin özgürlüğü..

​

• *****Tema yapı unsurları arasında olmasa da yapının tüm unsurlarını bir araya getirir.******

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Olay/Olay Örgüsü �

• Metindeki kahramanlar arasında geçen her şey "vakıa" olaydır Edebi metinlerde, eseri oluşturan bütün ögelerin, bir ana tema çevresinde bir araya gelerek belli bir sistem, düzen oluşturmasına olay örgüsü denir.

​

• Olay örgüsü, okuyucuda ya da dinleyicide estetik bir haz uyandırmak amacıyla sanatçı tarafından düzenlenen bir kurgu olduğu için gerçek hayattan yararlanılsa bile gerçek dünyadan farklı kurmaca bir örgüdür. Romanda her olay ve olgu, eyleme dönüşmüş istekler, tutkular, özlemler, düşler, saplantılar... şeklinde çıkar karşımıza. Bunlar sadece olan şeyler değildir, olabilecek, olması muhtemel olay ve olgulardır aynı zamanda.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Kişi /Kahramanlar�

• Anlatılan olaylar belirli kişiler tarafından gerçekleştirilir ve olaylar sırasında her kahramanın belli bir rolü bulunmaktadır. Roman kişileri kadro olarak eserde oldukça zengin bir şekilde yer almaktadır.  Kahramanlar genellikle insanlardan oluşur. Bazı yapıtlarda insan dışı varlıklar kahraman olarak karşımıza çıkabilir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mekan: �

• *Mekan, yaşanan olayların sahnesi durumundadır.
• *Kişi ve nesnelerin birbirine olan konumunu gözler önüne serer.
• *Metindeki her mekanın mutlaka bir fonksiyonu ve kişilerin kaderini etkileyecek düzeyi vardır.
• *Mekan, genel anlamıyla düşünüldüğünde sadece kişilerin yaşadığı çevre değil, aynı zamanda kül­tür ve uygarlığı yansıtan şeffaf bir tablodur.Mekanınbetimlenmesi hem okurun olayı iyi kavraması hem de anlatının bü­tünlük içerisinde olması açısından çok önemlidir.
• *Dar- kapalı- İç (9.H.Koğuşu)
• Geniş- açık- Dış (Sergüzeşt)
• Ütopik (H. Potter)

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Zaman:�

• Olayın gerçekleştiği an-anlar.
• Anlatmaya bağlı metinlerin hiçbiri zaman kavra­mından bağımsız bir şekilde düşünülemez.
• Bir yapıt içerisinde geçen ve zaman anlamı ta­şıyan sözler, olayın gerçekleştiği zamanı ifade eder.
• *Belirli-Belirsiz (Zaman ifadesinin olup olmaması)
• *Dar-Geniş (Yaşanılanların hangi zaman aralığında geçtiği )

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Anlatıcı: �

• Anlatmaya bağlı metinlerde dil, edebi dilin özelliklerini yansıtır.
• Metinler, ya I. tekil kişinin ağzından ya III. tekil kişinin ağzından anlatılır.
• I. tekil kişi olayın içindeyken III. kişi ise ya gözlemci ya da tanık olarak kendini ifade eder.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Bakış Açıları

• *İlahi (Tanrısal-Hakim) Bakış Açısı: Anlatıcı, olup bitenlerden haberdardır, olayda geçen kişilerin düşüncelerini, olayın nasıl sonuçlanacağını bilir. Anlatım 3. kişi ağzından gerçekleşir.
• Erdem arkasına bakmadan yürüyordu. Sinirliydi. Belli ki onu çok kızdırmışlardı. Öfkesi her halinden belli oluyordu. Eliyle garip işaretler yaparak hızlı hızlı yürüyor, bir yandan da eve gidince neler yapacaklarının bir bir planını yapıyordu. İntikamını mutlaka almalıydı. Bu yapılanlar asla onların yanına kalmamalıydı. İlk olarak Ahmet’e nasıl bir ceza verebileceğini düşündü. Mutlaka işe Ahmet’ten başlamalı diyordu içinden. Çünkü onu en çok onun kalleşliği yıkmıştı. Hâlbuki Ahmet onun yıllardır can ciğer dostuydu. Yediği içtiği ayrı gitmezdi. Ne oldu da böyle iki kanlı bıçaklı düşman olmuşlardı.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Bakış Açıları

• *Gözlemci Bakış Açısı: Anlatıcı, olayda geçen kişilerin düşüncelerini ve olayın nasıl sonuçlanacağını bilmez, sadece 3. kişi olarak olup bitenleri dışarıdan gözlemleyerek anlatır. Bir kamera gibidir.
• "O akşam yağmurlu bir hava vardı. Henüz sonbahar ayları yaşanıyordu. Bekir, yemeğini erken yemişti ve  odasına gidiyordu. Birden kapıya yöneldi, içeridekilere “Ben biraz hava almaya çıkıyorum.” diye seslenerek dışarı çıktı. Evlerinin bulunduğu dar sokaktan usulca geçerek sahile doğru yürümeye başladı. Ara sıra sokağın kuytu bir köşesinde duruyor, aç köpeklerin kavgalarını izliyordu."

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Bakış Açıları

• *Kahraman Bakış Açısı: Olaylar 1. kişi ağzından anlatılır; yani kahraman olayı kendisi anlatır. Okuyucu, olayı yaşayan kişinin kendisinden dinler.
• "Simit yiyerek yürüyorum. Tek tük geçenler dönüp bana bakıyorlar. Kılığı düzgün bir adamın sokakta simit yemesi yasak gibi. Bütün yasaklar gibi bunun da kaçamak yolu yok mu? Simidi kırdım ve ceketimin cebine attım . Tek elimle bir lokma kopararak kimseye sezdirmeden bitirdim

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

​

• Romanda yapı unsurları derken temelde Olay-Zaman-Mekan-Kişiler ana unsur olarak alınmalı.
• Tema-Anlatıcı ve Bakış Açısı ise yan unsur olarak ifade edilmelidir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

C-Roman Türleri�

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

•  
• Romanlar bağlı oldukları edebî akımlara ve konularına göre sınıflanabilir

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

1. Akımlarına Göre Romanlar�

• a)  Klasik Roman: Bu akımda roman türü çok az gelişmiştir. M. de La Fayette'in Princesse de Cleves adlı romanı, klasik romanın önemli bir örneğidir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Akımlarına Göre Romanlar�

• b) Romantik Roman: Klasik akıma tepki olarak doğan Romantizm, olayların duygusal açıdan yansıtılmasına önem verir ve kuralcılığı reddeder. Victor Hugo'nun Sefiller'i, Namık Kemal'in İntibah'ı bu akıma uygun örneklerdir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Akımlarına Göre Romanlar�

•  c)  Realist Roman: Olayları, insanları ve toplumları gerçekçi açıdan yansıtan romanlardır. Stendhal'in Kızıl ile Karası Tolstoy'un Savaş ve Barış'ı, Halit Ziya'nın Mai ve Siyah'ı realist akımın etkisindedir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Akımlarına Göre Romanlar�

• ç)  Natüralist Roman: Olayları ve kişileri bir bilim adamı gözüyle inceleyen natüralist romancılar gerçekçiliği ileri boyutlara götürmüşlerdir. Emile Zola'nın Meyhane'si, Alphonse Daudet'in Jack'i natüralist roman örnekleridir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Akımlarına Göre Romanlar�

• d-Egzistansiyalist roman:  Sartre’nin "Bulantı" isimli romanı bu roman türünün bir örneğidir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Akımlarına Göre Romanlar�

• e-Modern roman: Romandan olay örgüsü, zaman, mekan, kahraman gibi öğelerinin değiştirilmesiyle ortaya çıkan yeni bir roman türüdür. James Joyce’un Ulysses isimli romanı bu roman türünün bir örneğidir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Akımlarına Göre Romanlar�

• f-Postmodern roman: Söylemsel olarak mimaride başlayıp gelişen, kurumsal, kuramsal ve düşünsel alanlarda hızla yayılan bir roman türüdür.  Umberto Eco’nun Gülün Adı isimli romanı ve İtalio Calvino (Bir Kış Günü Eğer Bir Yolcu ) romanıbu roman türünün bir örneğidir.Türk edebiyatında ise; Oğuz Atay (Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar, Korkuyu Beklerken),Orhan Pamuk (Benim Adım Kırmızı, Kara Kitap, Yeni Hayat), Elif Şafak, (Mahrem, Pinhan, Bit Palas, Baba ve Piç) postmodern roman örnekleridir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

2. Konularına Göre Romanlar

• a- Sosyal roman: Toplumsal sorunları işleyen romanlar bu gruba girer. Bu tür romanlarda sosyal olay ve olguların (ihtilaller, sınıfsal kavgalar, ırkçılık, köyden şehre göç, yoksulluk...) nedenleri üzerinde durulur. Sosyal romanlar töre romanları ve tezli romanlar olmak üzere iki gruba ayrılır.
• Aşağıdaki eserler de sosyal romanlara örnektir:
• Sefiller (Victor Hugo) 
• *Meyhane (Emile Zola)
• Gazap Üzümleri (JohnSteinbeck) 
• *Bereketli Topraklar Üzerinde (O. Kemal)

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Konularına Göre Romanlar

• b- Tarihî roman: Bu tür romanlar, tarihin değişik dönemindeki olayları işler. Kahramanlar gerçek veya düşsel olabilir. Ancak anlatılanlar tarih gerçeklerine çoğu kez uygundur. Tarihsel roman, Romantizmin bir ürünüdür. Dünya edebiyatında bu türün ilk örneğini İngiliz yazar Walter Scott vermiştir. Türk edebiyatında ise tarihi romanın ilk denemesi Ahmet Mithat'ın Yeniçeriler adlı romanı sayılabilir. Batılı anlamda ilk tarihsel romanız, Namık kemal'in Cezmi'sidir.
• Aşağıdaki eserler de tarihsel romanlara örnek gösterilebilir:
• Waverley-Ivanhoe (Walter Scott) 
• -Monte Cristo (Alexandre Dumas) 
• Taraş Bulba (Gogol) 
• -Salambo (G. Flaubert) 
• -Devlet Ana (Kemal Tahir) 
• Küçük Ağa (Tarık Buğra)
•  -Deli Kurt (Nihal Atsız)

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Konularına Göre Romanlar

• c- Macera (Serüven) Romanı: Günlük yaşamda her zaman rastlanmayan, şaşırtıcı, değişik ve esrarlı olayları konu edilen romanlardır. Bu tür romanlarda olaylar, okuyucuyu şaşırtacak ve heyecanlandıracak biçimde gelişir. Kahramanlar çok hareketli, kurnaz, cesur ve kuvvetlidir. Macera romanlarında olayların geçtiği çevre de sık sık değişir.
• Macera romanlarına şu örnekler verilebilir:
• Robinson Crusoe (Daniel Defoe)
• İki Sene Mektep Tatili (Jules Verne)
• -Define Adası (Stevenson)-
• Kim (Rudyard Kipling)
• Hasan Mellah (A. Mithat Efendi)

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Konularına Göre Romanlar

• d-Polisiye romanlar ve egzotik romanlar
• Bu romanlar macera romanları kapsamında düşünülebilir. Polisiye romanlarda hırsızlık, soygun ve cinayet olayları işlenir. İngiliz yazar A. Christie'nin Nil'de Ölüm, Şark Ekspresinde Cinayet gibi eserleri bu türe örnektir. Egzotik romanlarda ise Avrupa'ya uzak ülkelerin manzaralarını, oralarda yaşayanların töre ve geleneklerini anlatmak esastır. Piyer Loti'nin İzlanda Balıkçısı adlı romanı, egzotik bir roman örneğidir.
• Bu roman türüne Sir Arthur Conan Doyle’un Sherlock Holmes isimli romanı örnek verilebilir.Günümüzde Türk edebiyatında bu türde en güzel örnekleri Ahmet Ümit vermektedir. Yazarın Kırlangıç Çığlığı, Elveda Güzel Vatanım, Masal Masal İçinde, Beyoğlu'nun En Güzel Abisi, Sultanı Öldürmek, Bab-ı Esrar, Kar Kokusu gibi romanları bu türe örnektir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

• Egzotik romanlarda ise Avrupa'ya uzak ülkelerin manzaralarını, oralarda yaşayanların töre ve geleneklerini anlatmak esastır. Piyer Loti'nin İzlanda Balıkçısı adlı romanı, egzotik bir roman örneğidir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Konularına Göre Romanlar

• e- Psikolojik (tahlil-çözümleme) Roman: Bu tür romanlara "tahlil romanı" da denir. Psikolojik ro-manlarda roman kahramanlarının ruh çözümlemeleri yapılır; onların insanlara, olaylara ve topluma bakışı yansıtılır.
• Psikolojik roman türünün ilk örneği M. de la Fayette'in La Princesse de Cleves adlı eseridir.
• Türk edebiyatında bu türün ilk örneği ise Mehmet Rauf'un Eylül adlı romanıdır.
• Aşağıdaki eserler psikolojik roman türünün diğer örnekleridir:
• Genç Werther'in Acıları (Goethe) *
• *Suç ve Ceza (Dostoyevski)
• *9. Hariciye Koğuşu -Bir Tereddüdün Romanı (Peyami Safa)
• Ruh Adam (Hüseyin Nihal Atsız)

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Konularına Göre Romanlar

• e-Fantastik roman: Varlığı kesin olmayan, hayal ürünü öğeleri içeren ve hayal gücü ile yazılan romanlardır. Bu roman türüne J. R. R. Tolkien’in Yüzüklerin Efendisi isimli romanı örnek verilebilir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Konularına Göre Romanlar

• g-Bilim kurgu romanı: Yakın gelecekte yada uzak gelecekte olabilecek olayların anlatıldığı roman türüdür.  Bu roman türüne Isaac Asimov’un Ben Robot isimli romanı örnek verilebilir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

D-Roman Türünün Tarihi Gelişimi�

• Miguel de Cervantes‘in (Migel de Sörvantes) Don Kişot‘u 16. yüzyılın sonlarına doğru 17. yüzyılın başlarında yazılmıştır (1605) ve eser roman türünün ilk başarılı örneği kabul edilir.17. yüzyılda İngiltere’de Daniel Defoe (Danyel Döfo) “Robenson Cruze (Robinson Kruzo)”yu, Jonathan Swift (Canıtın Svift) “Guliver’in Gezileri” bu türün ilk örneklerindendir.
• Bu türün yetkin örnekleri ise 19. yüzyılda verilmeye başlanmıştır. Roman bir tür olarak karakteristik özelliklerini romantizm ve realizm akımları sayesinde 19. yüzyılda kazanmıştır:
• Roman türü özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda gelişmiştir. Bu yüzyıllarda İngiltere, Fransa ve Rusya romanın en geliştiği ülkeler olmuştur.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

• Roman türünün Batı ülkelerinde tanınan bazı yazarlarını sıralarsak :
• İspanyol edebiyatında Cervantes; Don Kişot
• Fransız edebiyatında Victor Hugo’nun Sefiller, Balzac’ın Vadideki Zambak, Flaubert’in Madam Bovary, Stendhal’ın Kırmızı ve Siyah,
• Alman edebiyatında Goethe’nin Genç Werther’in Acıları,
• İngiliz edebiyatında Charles Dickens’ın İki Şehrin Hikâyesi, Daniel Defoe’nun Robinson Crusoe;
• Rus edebiyatında Dostoyevski’nin Suç ve Ceza, Tolstoy’un Savaş ve Barış; Gogol’un Ölü Canlar; Gorki’nin Ana;Turgenyev’in Babalar ve Oğullar;
• Amerikan edebiyatında Jack London’ın Beyaz Diş; John Steinbeck’in Fareler ve İnsanlar, Ernest Hemingway’in Yaşlı Adam ve Deniz, Çanlar Kimin İçin Çalıyor;
• Kırgız Edebiyatında Cengiz Aytmatov’un Gün Olur Asra Bedel, Beyaz Gemi dünya çapında önemli romanlardan bazılarıdır.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

• Türk Edebiyatında Roman:
• Türk edebiyatında çağdaş anlamda roman Tanzimat’tan sonra görülür. Nedeni: Türk edebiyatının Tanzimat dönemiyle birlikte Batı etkisine girmesi. Önceki dönemlerde Arap-Fars edebiyatının etkisindeydi. Roman Batı'da ortaya çıkan bir tür olduğu için.Bizde de Batı etkisinde gelişen ilk dönem olan Tanzimat döneminde görülmüştür. Tabi doğal olarak yabancısı olduğumuz bu tür başta çeviri ile edebiyatımıza girmiş daha sonra yerli ürünler verilmiş ve roman kalitesi oturmaya başlamıştır.
• Tanzimat’tan önce roman ve hikâye gereksinimini karşılayan halk hikâyeleri, mesneviler, meddah hikâyeleri gibi nazım ve nesir halinde eserler vardı.

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

– Edebiyatımızda ilk roman bir çeviri eseri olan Kamil Paşa’nın yaptığı Telemak’tır.

– Edebiyatımızda ilk yerli roman Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir.

– Edebiyatımızda ilk edebi roman, Namık Kemal’in “İntibah” adlı eseridir

– Edebiyatımızda ilk tarihi roman, Namık Kemal’in “Cezmi” adlı eseridir.�– Edebiyatımızda ilk köy romanı ve ilk natüralist roman Nabizade Nazım’ın “Karabibik” adlı eseridir.

– Edebiyatımızdaki ilk realist roman Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası’dır.�– Edebiyatımızda ilk psikolojik roman, Mehmet Rauf 'un Eylül adlı romanıdır.

– Edebiyatımızda ilk polisiye roman Ahmet Mithat Efendi'nin "Esrar-ı Cinâyât"

– Edebiyatımızdaki ilk psikolojik roman denemesi ve ilk tezli roman Nabizade Nazım’ın Zehra adlı eseridir.

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

• -Batılı anlamda ilk roman ise Halit Ziya Uşaklıgil'in "Mai ve Siyah" adlı eseridir.
• – Edebiyatımızda ilk kadın romancı Fatma Aliye’dir.
• – En başarılı psikolojik roman yazarımız: P.Safa / 9.Hariciye koğuşu
• – Kurtuluş savaşımızı doğrudan işleyen roman: Halide Edip Adıvar'ın Ateşten Gömlek adlı eseridir.
• – İç monolog tarzı yazılmış ilk roman Adalet Ağaoğlu'nun Bir Düğün Gecesi’dir.� İlk yerli çizgi roman, Türk Kahramanı Köroğlu’dur.(1953) �– Ülkemizde ilk çocuk çizgi roman türü Kara Maske’dir.(1943)�·  Edebiyatımızda ilk post-modern roman: Oğuz Atay-Tutunamayanlar 

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

E-Tanzimat—Servetifünun- Milli Edebiyat Dönemi Romanı Özellikleri

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

SERVETİFÜNUN EDEBİYATI ROMANI ÖZELLİKLERİ

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

MİLLİ EDEBİYAT ROMANI ÖZELLİKLERİ

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

11.Sınıf Edebiyat Notları�ROMAN ÜNİTESİ�

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

2-1923-1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• 1-9 ve 11.Sınıf Konularının Genel Tekrarı
• A-Roman Nedir ? Özellikleri
• B-Romanda Yapı
• C-Roman Türleri
• D-Roman Türünün Tarihi Gelişimi
• E-Tanzimat—Servetifünun- Milli Edebiyat Dönemi Romanı Özellikleri

​

• 2-1923-1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

​

• 3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

-Toplumcu- Gerçekçi Roman

-Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Roman

-Milli ve Dini Duyarlılıkları Yansıtan Romanın

-Modernist Romanın Özellikleri

• 4-Ünite ile İlgili Önemli Sanatçılar

Mustafa Şahin EDEBİYAT-

Kaynak: derskonum.com

11.SINIF ASIL KONULARI BU BAŞLIKTAN İTİBAREN BAŞLAR..

SINAVLARDA BU KISIMLARDAN SORULUR ☺

1923-1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• *Cumhuriyetin ilanı ile (1923) başlamıştır.
• *Cumhuriyet devrimlerini yeni kurum ve değerler ele alınır.
• *Toplumsal yaşamdaki ve yönetimdeki değişimler ele alınır.
• *Milli Edebiyat sanatçılarının çoğu bu dönemde eser vermeye devam ederler.
• *Milli mücadele yıllarının etkisi ile savaş anıları,savaş sonrası Anadolu'nun hali, Anadolu'da zor durumda kalan insanlar ele alınmıştır.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

1923-1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• * Anadolu insanı,yaşamı,yanlış batılılaşma,batıl inançlar,hurafeler üzerinde durulur.
• *Şehir ve kır hayatındaki yaşanan durumlar işlenir.
• *Romanlardaki mekan unsuru daha da genişletilmiştir
• *Çoğunlukla gerçekçi gözlemlere dayanan eserler verilir.
• *Realizm ve Natüralizm akımın etkisi vardır.
• *Kişi ve çevre tasviri önemlidir ancak daha çok olay ön plana çıkmıştır.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

1923-1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

*Önceki dönemlere oranla teknik geliştirilmiş, daha kaliteli romanlar

yazılmıştır.

* 1940’lı yıllarda dünya savaşının açtığı yıkım, iki kutuplu dünyanın ve sanayileşmenin getirmiş oldukları sıkıntılar ile göç sorunu ele alınmıştır.

Bu dönemde romanda özellikle konu çeşitlenmesi başlamıştır diyebiliriz.

*Toplumcu-gerçekçi konular

*Bireyin iç dünyası ile ilgili konular

*Milli mücadele etkisi ile milli konular

*II.Dünya Savaşının etkilerinin ele alındığı konular,

*Köy romanı anlayışı ile köy hayatı romanlara yansır

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

1923-1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

 ***Bu dönemdeki önemli temsilciler:**

​

+Yakup Kadri Karaosmanoğlu

+Halide Edip Adıvar

+Reşat Nuri GÜNTEKİN

+Refik Halit Karay

+Abdülhak Şinasi HİSAR

+Sabahattin ALİ

+Ahmet Hamdi TANPINAR

+Peyami SAFA

+Mithat Cemal Kuntay

+Aka Gündüz

+Halide Nusret Zorlutuna

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Bu Dönemde Verilmiş Önemli Bazı Romanlar

+Yakup Kadri Karaosmanoğlu: Sodom ve Gomore (1928),Yaban (1932),Ankara (1934)

+Halide Edip Adıvar:Ateşten Gömlek 1923 ,Sinekli Bakkal 1936

+Reşat Nuri GÜNTEKİN: Acımak (1928),Yaprak Dökümü (1930)

+Refik Halit Karay: Yezidin Kızı (1939)

+Sabahattin Ali:Kuyucaklı Yusuf (1937),İçimizdeki Şeytan (1940),Kürk Mantolu Madonna (1943).

+Peyami SAFA:Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (1930)

+Mithat Cemal Kuntay :Üç İstanbul (1938)

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

11.Sınıf Edebiyat Notları�ROMAN ÜNİTESİ�

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• 1-9 ve 11.Sınıf Konularının Genel Tekrarı
• A-Roman Nedir ? Özellikleri
• B-Romanda Yapı
• C-Roman Türleri
• D-Roman Türünün Tarihi Gelişimi
• E-Tanzimat—Servetifünun- Milli Edebiyat Dönemi Romanı Özellikleri

​

• 2-1923-1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

​

• 3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

-Toplumcu- Gerçekçi Roman

-Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Roman

-Milli ve Dini Duyarlılıkları Yansıtan Romanın

-Modernist Romanın Özellikleri

• 4-Ünite ile İlgili Önemli Sanatçılar

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Bu dönem romanında dört farklı anlayış/eğilim görülmektedir.

• 3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

• Köy Enstitülerinin açılışı ile "köy romanı" anlayışı ortaya çıkar ve bu anlayış üzerine fazlaca eserler verilir.
• Toplumcu gerçekçiler eserlerinde büyük şehirlere göçün ortaya çıkardığı problemler ve sosyalizm üzerinde durmuştur.
• Bu eserlerde siyasi ideolojiler ön plana çıkar.
• Marksist ve sosyalist düşünce etkilidir.
• Roman ve hikâyelerde çok sağlam bir kurgu görülmez.
• Eserlerde köylü ağızlarına oldukça fazla yer verilmiştir.
• Dil sade halk dilidir.Konuşma dili esas alınır.Yerel/yöresel ifadeler yer alır.

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

• Kahramanlar genellikle sıradan kişilerdir. Özellikle ezilmiş Anadolu insanı ve büyük şehirlerde yaşayan küçük insanlardır.
• Anadolu coğrafyası ve insanı, toplumdaki düzensizlikler, çatışmalar, köy gibi küçük yerleşim yerlerinin sorunları ağa-köylü, öğretmen-imam, zengin-fakir, halk-yönetici, güçlü-güçsüz, aydın-cahil ve büyük şehirlere göçün ortaya çıkardığı problemler gibi konular üzerinde yoğunlaşmışlar.
• Toplumda yaşanan bu unsurların adaletsizlikleri sorgulanır.
• Yazar okuyucuyu kendi doğrultusunda yönlendirmek ister.
• Roman düşünceleri aktarmak için bir araç olarak görülür.

​

• 3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

• Yurt gerçeklerini kendi bakış açılarıyla ele alırlar ve bu düşünceyi empoze etmek isterler.
• Gözlem çok önemlidir.
• Realizm ve Natüralizm etkisi vardır.
• Sanat eseri belli görüşleri ifade etmek için araçtır.
• Halkı aydınlatmak düşüncesiyle bazı yazarlar bazı bölgeleri özellikle konu edinmiş.
• Sanat toplum içindir anlayışı hakimdir.

​

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Bu anlayışı benimseyen sanatçılar:

• Kemal Bilbaşar,
• Orhan Kemal,
• Kemal Tahir,
• Yaşar Kemal,
• Sabahattin Ali,
• Sadri Ertem,
• Samim Kocagöz,
• Fakir Baykurt,
• Aziz Nesin,
• Rıfat Ilgaz,
• Abbas Sayar,
• Aziz Nesin,
• Talip Apaydın
• �

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Bazı sanatçılar da bireyin iç dünyasını (psikolojisini, ruhsal durumunu) anlatmayı amaçlamış bu doğrultuda önemli eserler vermişlerdir.
• Psikolojik roman anlayışı benimsenir ve romanda bireyin psikolojisini yansıtma amaçlanır.
• Bu yazarlar, olaylardan ve insanlardan hareketle bireyin psikolojisini aktarmaya çalışmışlardır.
• Bu yüzden olay örgüsünü önemsememişler, merak unsurunu ikinci plana atmışlar ve tamamen insanın iç dünyasını ve içsel çatışmalarını gerçekçi tasvirlerle ortaya koymaya çalışmışlardır.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Bu yazarlar, insanın topluma yabancılaşmasının nedenlerini sosyo-ekonomik unsurlarda değil bireyin iç dünyasında aramışlardır.
• İnsan gerçeği toplumsal açıdan değil psikolojik açıdan ele alınır.
• Birey kavramından yola çıkarak bireysel çözümlemeler yapmışlardır.
• Bireyin bunalım, sıkıntı, yabancılaşma ve yalnızlıklarını ele almışlardır.
• Bireydeki psikolojik unsurların birey üzerindeki etkilerini anlatmışlardır.
• Psikoloji ve psikiyatriden faydalanmışlar; çağrışımlara açık, sanatlı bir dille ruh tahlillerine/çözümlemelerine yer vermişlerdir.

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Roman kahramanlarının ruhi portresi yapılır.
• Modern hayatın insan üzerindeki etkilerini tespit etmek için psikoloji, psikoanalitik (psikoanaliz) gibi bilimlerden ve dolayısıyla Freud’un görüşlerinden faydalanmışlardır
• Ruhî bunalım, yabancılaşma, yalnızlık, toplumla hesaplaşma, kendini sorgulama, bilinçaltı, iç sıkıntısı, gibi konuları ele almışlardır.
• Geleneksel anlatım teknikleri yerine yeni teknikler kullanırlar.  İç konuşma, bilinç akımı gibi teknikleri kullanmışlardır.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Sanat için sanat ilkesine bağlı bir anlayış vardır.
• Sosyal yarar beklenmemiştir. Böylelikle okurun bir fikre ulaşması -benimsemesi istenmemiştir.
• Genelde açık bir dil kullanılır.
• Özellikle bilinç akışı, iç gözlem, empati tekniklerine başvurulur.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Bu anlayışı benimseyen sanatçılar:
• Peyami Safa
• Ahmet Hamdi Tanpınar
• Tarık Buğra
• Samiha Ayverdi
• Mustafa Kutlu,
• Abdulhak Şinasi Hisar
• Sabahattin Kudret
• Halikarnas Balıkçısı
• Selim İleri

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Milli Edebiyat dönemi sanatçıları bu dönemde yazmaya devam etmişler ve bu dönem yazarlarını etkilemiştir.
• İlk yıllarda milli edebiyat sanat çizgisine paralel eserler verilmiştir.
• Milli kaynaklarından,Türk mitolojisinden,destanlarından etkilenmiştir.
• Milli mücadele savaşları,Cumhuriyetin kazanımları ve devrimleri Türk tarihinin milli değerleri ve isimleri anlatılmıştır.
• Anadolu ve Anadolu insanı işlenmiştir.
• Türkçülük akımın etkisi büyüktür.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Milli ve dini olgular önemsenir hatta eserlerde bu unsurlar yüceltilir.
• Türk tarihinin şanlı zaferleri işlenmiş, tarihi karakterlerden esinlenilmiş kahramanlara yer verilmiştir.
• Genellikle olay ön plana çıkarılmıştır.
• Olaylar destansı şekilde ele alınır.
• Genellikle sosyal-kültürel özellikler üzerinde durulmuştur.
• Din olgusu ön plana çıkarılmış,dini unsurlar ve yaşama biçimi eserlere yansıtılmıştır.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Din olgusunda iç huzur,dinin [İslamın] birey üzerindeki olumlu etkileri  ele alınmıştır.
• Genelde açık anlaşılır bir dille yazılmıştır.
• Türkçe cümle yapısına uygun ifadelere yer verilmiş ayrıca Türkçenin edebi yeterliliği vurgulanmıştır.
• Realist bir çizgi vardır.
• Gerçekçi gözlemlere yer verilir.
• Sanat toplum için anlayışı hakimdir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Bu anlayışı benimseyen sanatçılar:
• Hüseyin Nihat ATSIZ,
• Mustafa Necati Sepetçioğlu,
• Bahaeddin Özkişi,
• Münevver Ayaşlı,
• Emine IŞINSU,
• Sevinç ÇOKUM
• Mustafa Miyasoğlu
• Yahya Akengin

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

Modernizm; yerleşik olanı, geleneksel olanı, kanıksanmış olanı yeni ortaya çıkana uyarlama eğilimi ve düşünce tarzıdır.

• Modernizm rasyoneldir ve pozitivisttir,,
• Özünde insan aklına güvenmek ve insan haklarına saygı yatmaktadır.
• Din, tarih, ahlak, hukuk, felsefe vb. kavramların sebep sonuç ilişkisi ekseninde sert eleştirisi mevcuttur,
• Geleneksel düşünce yapısı ile çatışır; bilimsel bakış açısı ve rasyonel düşünce hakimdir,
• İnsanlığın akıl ve bilim temelinde gelişebileceğini ifade eder.
• Hayat amaçlarının objektif bakış açısıyla belirlenmesi ve bu şekilde yaşanması gerektiği ifade edilir,
• Kentlilik, sosyal yaşamın rasyonelleşmesi, bireyselleşme, demokrasi, laiklik, uzmanlaşma, teknoloji gibi kavramlar hakimdir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Gelenekseli reddeder, yeniyi oluşturma anlayışını benimserler.Bununla birlikte geleneksel olanı yeni olana uydurma eğilimi vardır.
• Kurallara ve toplum düzenine isyan vardır.
• Yaşamın zor, anlaşılmaz ve karmaşık oluşu savunulur.
• İnsan, karmaşık bir varlık olarak sunulur.
• Modernizm, gerçeğin dış dünyada değil insanın iç dünyasında olduğuna inanır. Bu nedenle psikolojik olana, bireyin ruhuna, bilinçaltına yönelir.

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Bireysellik ve bireyin kozmik yalnızlığı anlatılır.
• Anlatıcı "ben"i ön plana çıkarır.
• Bireysel ve toplumsal huzursuzluk geniş biçimde işlenir.Bireyin toplumla olan çatışması en çok işlenen konular arasındadır.
• Eserlerdeki kişiler genelde huzursuz,yalnız, iç dünyasına kapalı,yaşamla mücadele eden geleneğe karşı çıkan tiplerdir.
• Modernizme göre varlıklar, nesneler, durumlar aslında göründükleri gibi değildirler.
• Yapı unsurlarının önemi yoktur.Geleneksel roman yapısı önemini yitirmiştir.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

• Olay örgüsü, insana özgü gerçekliği ve estetik kaygıyı yansıtmalıdır.
• Eserlerde kahramanlar yaşanan olaylara alaycı bir tutumla yaklaşırlar.
• Yapıtlarda sanatsal boyuta, tekniğe, dilin kullanımına ve biçimine önem verilir.
• Alegorik anlatımdan ve sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanan şiirsel bir dil kullanılmıştır.
•  Simgelere, mitolojiye ve mistisizme yönelmişlerdir.
• Genellikle küçük burjuva aydınlarının bunalımlı hayatı ele alınır.
• Çoğunlukla iç çözümle, iç konuşma, iç monolog,bilinç akışı,geriye dönüş teknikleri kullanılır.

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

3-1950-1980 Arası Cumhuriyet Dönemi Romanı

​

• Bu anlayışı benimseyen sanatçılar:
• Oğuz Atay ,
• Oktay Akbal,
• Adalet Ağaoğlu,
• Yusuf Atılgan,
• Vüsat O. Bener,
• Bilge Karasu,
• Nezihe Meriç,
• Ferit Edgü,
• Mehmet Eroğlu
• Füruzan
• Nazlı Eray
• Pınar Kür
• Cemil Meriç

​

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com

Kaynaklar: *derskonum.com

*onedebiyat.net

*11.Sınıf Edebiyat Kitapları HAZIRLAYAN: Mustafa Şahin EDEBİYAT

TÜM NOTLAR, SLAYTLAR VE TESTLER İÇİN

AŞAĞIDAKİ BAĞLANTIYA TIKLAYINIZ

TIKLA NOTLARA GİTTT ☺

11.Sınıf Edebiyat Notları�ROMAN ÜNİTESİ�

Mustafa Şahin EDEBİYAT- Kaynak: derskonum.com