საღებავი მცენარეები

ქალაქ თბილისის ვახტანგ გზირიშვილის სახელობის

173-ე საჯარო სკოლა

განსახილველი საკითხები:

• ბუნებრივი საღებავებით ღებვა
• საღებავი ბალახების შეგროვება
• საღებავის მიღება
• ღებვა და ფერმჭერები
• მცენარეული წამოშობის საღებავები

ბუნებრივი საღებავებით ღებვა – უძველესი საქმიანობაა და საქართველოში ყოველთვის მაღალ დონეზე იდგა

• მეტყველებს შემორჩენილი ძველი ქსოვილის და სამოსის ნიმუშები.
• ჯერ კიდევ ადრეულ პერიოდში მოსახლეობა საღებავად იყენებდა, როგორც ტყის ფოთლოვან, ისე ყვავილოვან კულტურულ ჯიშებს, გამოიყენებოდა მცენარეთა ფესვებიც.
• ბუნებრივ ფერთაგან გამოყოფდნენ: წითელს, შავს, მწვანეს, ყავისფერს, ლურჯს, ყვითელს. გარდამავალი ფერები კი იყო ალისფერი, რუხი, (ნაცრისფერი), წყლისფერი, მტვერისფერი, ნავთისფერი, ლილისფერი, შინდისფერი (ბორდო).

საღებავი ბალახების შეგროვება:

​

საღებავი ბალახები შესაძლებელია შეგროვდეს წლის ნებისმიერ დროს, მაგრამ ძირითადად უნდა შეგროვდეს ივნის-აგვისტოში, როდესაც ვეგეტაციის პერიოდია და ვეგეტაციის ბოლოს სექტემბრიდან ყინვების დაწყებამდე.

საღებავის მიღება - გამოყენების წინ გამშრალ ფოთლებს, ღეროებს, ფესვებს, ყვავილებს, ნაყოფს, გირჩებს, ქერქს და მარცვლებს წინასწარ ალბობენ ერთ დღე-ღამეს რბილ ცივ წყალში. შემდეგ ადუღებენ იმავე წყალში 15-20 წუთს. 100 გრ მცენარეზე იღებენ 1-2 ლიტრ წყალს.

​

​

საღებავის მიღება შეიძლება სხვა გზითაც: 24 საათიანი დალბობის შემდეგ მცენარეებს ხარშავენ იმავე წყალში 1-2 საათი (გააჩნია მასალას), შემდეგ ცხელ ნახარშს წურავენ საცერში და აცივებენ. საღებავის უფრო ინტენსიური მოქმედებისათვის ნახარშს აცლიან დამჟავებას.

ღებვა და ფერმჭერები:

​

• ბუნებრივი მცენარეებით ღებვისას აუცილებელია ვიცოდეთ რომელი მცენარის გამოყენებისას რომელი ფერმჭერია საჭირო და რა დოზით.
• ბუნებრივი საღებავების ტრადიციული ფერმჭერებია: ნაცართვალი, თეთრი შაბი, შაბიამანი, ძაღა (რკინის შაბიამანი), ტუტე (მზადდება ნაცრით. კარგია არყის ნაცარი), ძროხის შარდი.
• ჭურჭელი სადაც უნდა მოხდეს შეღებვა აუცილებლად უნდა იყოს მომინანქრებული ან თუჯის, დამოკიდებულია თუ რომელ მცენარეს ვღებავთ.

​

შავად ღებვა:

​

• შავად ღებავენ თავშავით ძაღასთან ერთად;
• მურყანის ქერქში ძაღასთან ერთად;
• კაკლის წენგო ნაცართვალთან ერთად.

ყვითლად ღებვა:

​

• რძიანა ბალახი შაბთან ერთად;
• თხილის ფოთოლი შაბთან ერთად;
• თუთის ფოთოლი შაბთან ერთა

წითლად ღებვა:

​

• ენდრო შაბთან ერთად;
• თრიმელის ფოთოლი და კანი შაბთან ერთად

მწვანედ ღებვა:

​

• ჭინჭარი შაბიამანთან ერთად;
• ვირისტერფა შაბიამანთან ერთად;
• რძიანა ბალახი და ინდიგო ერთად;
• წართხალა შაბიამანთან ერთად

ლურჯად ღებვა:

​

• ლურჯი მიიღება ინდიგოთი ნაცართვალთან ერთად;
• ნაცართვალი და ლილასთან ერთად;
• ანწლი ნაცართან ერთად

ყავისფრად ღებვა:

​

• ყავისფრად ღებავენ ძირითადად კაკლის წენგოთი თითქმის ყველა ტონის;
• მურყანის ქერქი ნაცართან ერთად;
• იფანის ქერქიც ღებავს ყავისფერს;
• დეკას ფოთოლი შაბთან ერთად;
• იფანი ნაცართვალთან ერთად

ვარდისფრად ღებვა

​

• ვარდისფერი ტუხტი თეთრ შაბთან ერთად;
• კოწახურის ძირები;
• ვაშლი იელთან ერთად.

რუხად ღებვა:

​

• ანწლი შაბთან ერთად;
• ყაყაჩო შაბთან ერთად;
• ხის მჭვარტლი

ბუნებრივი საღებავებით ღებვის დროს ძირითადად იყენებენ: ყვავილებს, ფოთლებს, ღეროებს, ხის ქერქს, ნაყოფს, იშვიათად ფესვებს. მათი მოკრეფა შეგროვება ისეთი რაოდენობით ხდება, რომ ღებისთვის განკუთვნილ მცენარეებს და ბუნებას ეკოლოგიურად არავითარი საფრთხე არ ემუქრება.

მადლობა ყურადღებისთვის