3 of 26

BRONKODİLATÖR İLAÇLAR

Tanım:
Bronş ve bronşiyollerin düz kaslarını gevşetmek suretiyle hava yollarının resistansını düşüren ilaçlardır
Bronş ve broşiyol düz kaslarının tonusu, normal durumda esas olarak sempatik sinirlerin genişletici etkisi ile parasempatik sinirlerin daraltıcı etkisi arasındaki dengeye bağlıdır

4 of 26

Bronkodilatör ilaçlar�Kullanım Alanları

En yaygın kullanış yeri bronşiyal astma , bronkospazmın eşlik ettiği alerjik hastalıklar
Amfizem, kronik bronşit ve bronşiektazi gibi kronik obstrüktif akciğer hastalıklarında hava yollarının artmış olan resistansını çok az etkiler Çünkü, elastik doku kronik iltihap ve fibrozisle iyileşme nedeniyle geri dönüşümsüz tıkanma olur

5 of 26

Bronkodilatör ilaçlar

Betamimetik ilaçlar
Antikolinerjik ilaçlar
Fosfodiesteraz inhibitörleri
Magnezyum

6 of 26

Betamimetik ilaçlar

Düz kas hücrelerinde cAMP miktarını artırarak dilatasyon oluşturur
Hastada hipoksiye bağlı gelişmiş asidoz varsa beta-mimetik ilaçların bronkodilatör etkisi azalır, Bu durumda tedaviden önce asidozun düzeltilmesi gerekir
Uzun süre kullanımda bronkodilatör etkilerine karşı tolerans gelişir
Bu ilaçlara karşı gelişen toleransın bazı özellikleri şunlardır:
a) Tolerans tam değil kısmidir. Cevapta hafif veya orta derecede bir azalma olur, etki süresi kısalır
b) Tolerans gelişmesi başlangıçta maksimuma çıktıktan sonra, tedaviye devam edilirse cevapta azalma artık oldukça yavaş bir şekilde gelişir. Böylece tolerans tedavinin devamı yönünden genellikle bir sorun oluşturmaz
c) Dozun yükselmesi toleransı yenebilir.
d) İlaç yüksek dozda ve kesintisiz kullanılırsa tolerans daha çabuk ve daha belirgin olur.

7 of 26

Beta-mimetiklerin yan etkileri

Kardiyak yan etkileri: taşıkardi, çarpıntı, aritmi ve myokardın oksijen tüketimini artırmalarıdır
Diğer yan tesirler arasında tremor oluşturmaları ve a-mimetik olanların kan basıncını yükseltmeleri sayılabilir
Hiperglisemi, hiperlaktikasidemi ve serbest yağ asidi düzeyinde yükselme yaparlar

8 of 26

Beta-Mimetik İlaçlar

A) Selektif olmayan Betamimetikler

Adrenalin
İsoprterol
Efedrin

B) Selektif Betamimetikler

Kısa etkili: Salbutamol, Terbutalin
Uzun etkili:Salmeterol, Formeterol

9 of 26

ADRENALİN:

Anaflaktik şokta gelişen bronkospazm ve dirençli astım nöbetlerinde kullanılan sempatomimetik ilaçtır
B2-reseptörleri yanında B1-reseptörleri ve Alfa reseptörlerinide uyardığı için nabız ve tansiyonda artış yapar
Bronş ve bronşiyollerin düz kaslarını gevşetmesinin yanında, vazokonstriktör etkisi nedeni ile mukoza ödemini azaltarak güçlü bronkodilatasyon yapar
Adrenalin astma krizinin tedavisi için erişkinlerde 0.2-0.5 mg dozunda S.C uygulanırÇocuklarda 0.01 mg/kg dozunda 4 saatte bir injekte edilir
Kontrendikasyonları: Koroner arter hastalığı, hipertansiyon, serebrovasküler hastalık veya hipertroidizmi olan hastalar

10 of 26

İSOPRENALİN:

Adrenalin gibi güçlü bronkodilatör etkisi olan katekolamin yapılı beta-mimetik bir ilaçtır
Adrenalinden farklı olarak vazokonstriktör değil vazodilatör etkisi vardır.
B1 ve B2 reseptörleri etkiler, fakat alfa reseptörleri uyarmaz
Bronşiyal astma nöbetinin tedavisi veya önlenmesi için inhalasyon suretiyle kullanılır
Akciğer fonksiyonlarında düzelme 30-60 saniyede başlar ve yaklaşık 3 saat sürer. 0.25 mg dozunda cilt altına injeksiyon yoluyla da kullanılabilir
Koroner arter hastalığı olanlara kontrendikedir

11 of 26

EFEDRİN

Alfa ve Beta reseptörleri uyarması nedeni ile etki kalıbı bakımından adrenaline benzeyen, fakat ona oranla sempatomimetik etkileri zayıf olan bir ilaçtır
Bronkodilatör etkisinden başka vazokonstriktör etkiside vardır
Amfetamine benzer bir şekilde zayıf olarak SSS'ni stimule eder
Efedrinin adrenaline göre tek üstünlüğü oral kullanılabilmesidir
Bronkodilatör etkisinin zayıflığı nedeni ile astma krizinin tedavisinde yeri yoktur
Esansiyel hipertansiyon veya kronik kalp yetmezliği bulunan hastalarda kontrendikedir
Monoamin oksidaz inhibitörü ilaç alan hastalarda kullanılmamalıdır; bu şekilde bir etkileşme hipertansif krizle beyin kanamalarına neden olabilir
Efedrin ile insanlarda bağımlılık oluştuğu bildirilmiştir
Tıbbi müstahsarları: Brodil,Broksin susp. (Efendrin HCL+gayafenesin)�efedrin tablet,ampul

12 of 26

Selektif Etkili ß -Mimetik Bronkodilatörler

Adenil siklazı aktive ederek siklik AMP’yi artırırlar ve bronkodilatasyon yaparlar
Mast hücresinden mediatör salınımını inhibe ederler
Mukosilier klirensi artırırlar
Yan etkileri: Hipertansiyon ,Taşikardi ve aritmi ,İskelet kaslarında; tremor, kramp

13 of 26

Selektif Etkili Beta-Mimetik Bronkodilatörler

Kısa etkili (4-8 saat)

Salbutamol (albuterol) (Ventolin,salbutol,volmax)
Terbutalin (Bricanyl tab. süs. İnhaler)

Uzun etkili:

Salmeterol, (Serevent,Asmetorole)
Formeterol (foradil,oxis,ventofor)

14 of 26

FOSFODİESTERAZ İNHİBİTÖRLERİ

Fosfodiesteraz inhibisyonu ve adenozin antagonizması ile bronş dilatasyonu yapar.
Diafragma kontraktilitesini ve mukosilier klirensi artırır,
Solunum merkezini uyarır, Antiinflamatuvar ve immünomodülatör etki yapar
Diğer ilaçların aksine teofiline karşı tolerans gelişmez
Teofilin oral kullanılabilir. Büyük kısmı karaciğerde mikrosomal enzimler tarafından inaktive edilir. Absorbe edilen dozun %10 kadarı böbreklerden itrah edilir.
Optimal plazma konsantrasyonu 10-20 ug/ml değerleri arasındadır
Yan etkileri:Teofilinin en sık görülen yan etkisi bulantı ve kusmadır
Aşırı dozda aritmi, ajitasyon ve konvülsiyon yapar
Teratojenik etkisi yoktur. Gebelerde kullanılabilir. Kan biyokimyasındaki en önemli değişme hipokalemidir

TEOFİLİN

15 of 26

ANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR

Kısa etkili :İpratoryum (4-6h)

Atrovent ( ipratoryum )

Combivent (ipratoryum+salbutamol)

Uzun etkili: Tritropium (24h)

Spriva

16 of 26

ANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR

Bronş düz kaslarının muskarinik reseptörlerini bloke edip, bronş düz kasının vagal tonusunu azaltarak bronkodilatasyon yapar
Mukus siliyer hareketi azaltır ve mukozalarda kurumaya sebep olur bu nedeni ile antikolinerjiklerin antiastmatik ilaç olarak kullanımı tartışmalıdır
KOAH, kronik bronşit ve amfizem gibi olgularda bronkodilatör ilaç olarak kullanılır
Betamimetiklere azalmış yanıtı olan hastalarda tercih edilir

17 of 26

Magnezyum

Ca bağımlı düz kas kontraksiyonunu önleyerek vazodilatasyon yapar
FEV1 <25 olduğu çok ciddi olgularda
Bronkodilatatör özelliğinden yararlanılır
Standart tedavinin yerine geçmez
1-2mg IV 30dk içindeinfüzyon.

18 of 26

Kanıta Dayalı Tıp ve Bronkodilatatörler

19 of 26

Hızlı etkili ß2 agonistler

Hızlı etkili inhaler B2 agonistler astım alevlenmelerde verilmelidir (Kanıt A).GINA 2006
Hızlı etkili B2 agonistler Sürekli mi? Aralıklı mı?
6 çalışmanın değerlendirilmesinde fark yok

Rodrigove ark. Continuosvs intermitientbeta-agonistin thetreatmentof acuteadultasthma: a systematicreviewwithmeta analysis. Chest2002

Bir çalışmada aralıklı tedavi daha üstün bulunmuş (yan etki ve etkinlik)

Braddingve ark. As-requiredversusregularnebulizedsalbutamolforthetreatmentof acutesevere asthma. EurRespJ 1999.

•Rutin IV B2 agonist kullanımını destekleyen veri yok

20 of 26

Uzun etkili β2 agonistler

Tek başına inflemasyonu azaltmazlar, tek kullanılmamalı
İnhalesteroidlerle kombine olunca en etkili olurlar
Tek tek veya kombine tedavileri eşdeğerdir
Kombine tedaviler hem alevlenme hem kontrol tedavisinde etkilidir

Lazarusve ark. Long-actingbeta2-agonistmonotherapy vs continued therapy with inhaledcorticosteroidsin patients with persistent asthma: a randomized controlled trial. JAMA 2001Lalloove ark. Budesonideandformoterolin a singleinhalerimprovesasthmacontrolcomparedwithincrisingthedoseof corticosteroidin adultswithmild-to-modarateasthma. Chest2003.Vogelmeierve ark. Budesonide/formoterolmaintenanceandrelievertherapy: an effectiveasthmatreatmentoption? EurRespJ 2005.

21 of 26

ß 2 agonist + antikolinerjik

ß 2 agonistve antikolinerjik kombinasyonu tek olandan üstün (Kanıt B)
Rodrigove ark. A meta-analysisof theeffectsof ipratropiumbromide in adults with acute asthma. AmJ Med1999

•Bu kombinasyon hospitalizasyon süresini kısaltır (Kanıt A)
Plotnickve ark. Shouldinhaledanticolinergicsbe addedtobeta2 agonistsfortreatingacutechildhodandadolescentasthma? A systematicreview. BMJ 1998

22 of 26

��Teofilin

Bronkodilatördür, az miktarda antienflematuar etkilidir
Tek olarak kontrol edici olarak etkisi azdır
İnhale GKS ile kontrol edilemeyen hastalara eklenmelidir

Dahlve ark. Effectof long termtreatment with inhaled budesonide or theophyline on lungfunction, airway rectivity and asthma symptoms. RespMed2002.Ukenave ark. Comparisonof additionof theophyline to inhaled steroid with doubling of the dose of steroidin asthma. EurRespJ 1997.

23 of 26