1 of 12

Dziennikarstwo popularnonaukowe

dr hab. Piotr Drzewiecki, prof. UKSW

presscafe.eu@gmail.com

I. Warsztat pracy dziennikarza popularnonaukowego

1. Edukacja przez media a popularyzacja nauki

2. Funkcja dziennikarzy popularnonaukowych

3. Metodyka dziennikarstwa popularnonaukowego

4. Określanie tematu dziennikarskiego

5. Etapy pracy nad tekstem dziennikarskim

6. Styl dziennikarstwa naukowego

7. Tworzenie popularnonaukowych materiałów dziennikarskich

II. Współczesne i dawne formy popularyzacji nauki

8. Instytucjonalne formy popularyzacji nauki - centra nauki, muzea

9. Medialne formy popularyzacji nauki - czasopisma, audycje telewizyjne

10. Stanisław Staszic - wzorzec publicysty popularnonaukowego

11. Sonda - wzorzec telewizyjnego programu popularnonaukowego

III. Wyzwania dla dziennikarzy popularnonaukowych

12. Paradygmaty naukowe - nauki humanistyczno-społeczne a nauki ścisłe

13. Reforma nauki w Polsce - wyzwania i ograniczenia

14. Perspektywy pracy dla dziennikarzy popularnonaukowych

15. Kolokwium

Efekty kształcenia:

EK nr 1 - rozpoznaje i charakteryzuje współczesne problemy nauki i edukacji

EK nr 2 - potrafi samodzielnie proponować tematy dziennikarskie

EK nr 3 - umie dokonać przeglądu materiałów informacyjnych potrzebnych do pracy dziennikarskiej

EK nr 4 - organizuje własny warsztat pracy dziennikarza popularnonaukowego

EK nr 5 - zachowuje krytycyzm w ocenie wyników współczesnych badań naukowych i przemian edukacyjnych

Zaliczenie:

Indywidualne przygotowanie prezentacji akademickiej - wybrana dyscyplina naukowa i jej formy popularyzacji w mediach

2 of 12

warsztat dziennikarza popularnonaukowego

Część I

3 of 12

Edukacja przez media a popularyzacja nauki

Edukacja przez media, media w edukacji, edukacja medialna
Edukacja formalna i nieformalna
Autoteliczna, instrumentalna, globalna
Popularyzacja nauki i dziennikarstwo naukowe

Jeffrey Beall, Science, Flickr CC BY-SA 2.0

4 of 12

Funkcja dziennikarzy popularnonaukowych

Informacja i opinia
Edukacja i rozrywka
Infotainment i edutainment
Wyjaśnianie i rozumienie w nauce
Wilhelm Dilthey �(1833-1911, niemiecki filozof)
Tłumaczenie

Deutsches Historisches Museum Unter den Linden, Domena publiczna

5 of 12

Określanie tematu dziennikarskiego

Obserwacja
Kreacja
Wąski i szeroki temat
Fragmentaryzacja
Temat popularnonaukowy

stanjourdan, A day in Porto, Flickr CC BY-SA 2.0

3. Metodyka dziennikarstwa popularnonaukowego:

4. Określanie tematu dziennikarskiego

5. Etapy pracy nad tekstem dziennikarskim

6. Styl dziennikarstwa naukowego

7. Tworzenie popularnonaukowych materiałów dziennikarskich

Obserwacja i kreacja jako dwie metody generowania tematów dziennikarskich.

Problem zbyt wąskiego i zbyt szerokiego tematu.

Fragmentaryzacja rzeczywistości jako zasada w określaniu tematu dziennikarskiego i naukowego. Wybór danego aspektu.

Temat popularnonaukowy - zaciekawienie odbiorcy wiedzą, intrygujące ujęcie, prowokowanie myślenia, podkreślanie praktycznych implikacji tematu - co z tego wynika doa odbiorcy, jakie to ma znaczenie?

Praca w parach. Spacer po korytarzach Kampusu Dewajtis UKSW i szczegółowe przyglądanie się plakatom konferencyjnym w poszukiwaniu tematów naukowych. Określenie tematu, zastanowienie się, kto mógłby udzielić interesującej informacji na dany temat (wypisywanie nazwisk naukowców - prelegentów). Wspólna analiza propozycji tematów w ramach ćwiczeń - kolegium. Zadanie domowe - skontaktować się z osobami wypisanymi naukowców - prelegentów mailowo. Zdobycie e-maila ze stron uczelni, które reprezentują. Napisanie krótkiej prośby o opis swojego tematu, który prezentują, odpowiedź na pytania które nas interesują w związku z tym tematem. Poszukanie w Internecie informacji na tematy, które wybraliśmy podczas spaceru po korytarzach UKSW. Co możemy powiedzieć w danej sprawie?

6 of 12

Etapy pracy nad tekstem dziennikarskim

Dostrzeganie tematu
Gromadzenie informacji
Logiczna kompozycja
Pisanie tekstu
Poprawianie

barnimages.com, Girl is browsing Pinterest on her MacBook Air, Flickr CC BY 2.0

3. Metodyka dziennikarstwa popularnonaukowego:

4. Określanie tematu dziennikarskiego

5. Etapy pracy nad tekstem dziennikarskim

6. Styl dziennikarstwa naukowego

7. Tworzenie popularnonaukowych materiałów dziennikarskich

Kolejne etapy pracy nad tekstem dziennikarskim. Cd. pracy nad tematami z ub. tygodnia. Tematy, osoby, korespondencja z nimi, materiały, które udało nam się znaleźć w Internecie na wybrane przez siebie tematy. Próba logicznej kompozycji zebranych materiałów: O co chodzi? Gdzie jest sedno? Co z tego wynika? Dyskusja w ramach ćwiczeń - kolegium nad poszczególnymi tematami.

Przesłanie za dwa, trzy tygodnie (określenie terminu studentom) krótkich informacji (jedna strona A4) popularnonaukowych na dany temat. Nie koncentrujemy się na samej konferencji, w której ma wystąpić prelegent, ale na jego temacie. Zapoznajemy się - o ile to możliwe - z abstraktem jego wystąpienia. Przygotowujemy tekst popularnonaukowy dobierając atrakcyjny tytuł, lid, umieszczając w nim wypowiedź naukowca oraz inne zebrane informacje.

7 of 12

Współczesne i dawne formy popularyzacji nauki

Część II

8 of 12

Stanisław Staszic - wzorzec publicysty popularnonaukowego

Stanisław Staszic - 1755-1826, działacz Oświecenia, pionier spółdzielczości, pisarz polityczny �i publicysta, filozof, przyrodnik: geograf i geolog, ksiądz katolicki, minister stanu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego
Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego - praca Staszica, opublikowana anonimowo, 1787, zagrożenie niepodległościowe Polski, środki zaradcze dla uratowania kraju przed upadkiem

Władysław Barwicki, Stanisław Staszic, Domena publiczna

9 of 12

Sonda - wzorzec telewizyjnego programu popularnonaukowego

Sonda - polski popularnonaukowy program TVP, 1977-1989. Reaktywacja Sonda 2, 2016.
Zdzisław Kamiński, Andrzej Kurek - prezenterzy, wypadek samochodowy pod Raciborzem �w 1989, dr Tomasz Rożek - współczesny prowadzący.

Yin i Yang Sonda, Wikipedia CC BY 3.0; ocdn.eu, Użytek dydaktyczny

II. Współczesne i dawne formy popularyzacji nauki

8. Instytucjonalne formy popularyzacji nauki - centra nauki, muzea

9. Medialne formy popularyzacji nauki - czasopisma, audycje telewizyjne

10. Stanisław Staszic - wzorzec publicysty popularnonaukowego

11. Sonda - wzorzec telewizyjnego programu popularnonaukowego

Oficjalna strona Sondy http://www.sonda.astro4u.net/sonda/

Oglądanie wybranego odcinka: Przemiany odc. 366, 31 października 1985 r., https://www.youtube.com/watch?v=Fc94ZxvOl2Y 29 min.

Dyskusja w grupach: 1) Jak zbudowany jest ten program? Jakie ma cechy charakterystyczne? Jakie jest zachowanie i podział ról prowadzących?;

2) Jak ten program różni się od współczesnych programów popularnonaukowych w telewizji? Z czym współczesny widz miałby trudności? Co pozostało aktualne? Co jest wyjątkowe w tym programie? Jakie się ma współczesna Sonda2 do Sondy?

10 of 12

Instytucjonalne formy popularyzacji nauki

muzea
centra nauki
ogrody zoologiczne
ogrody botaniczne
obserwatoria astronomiczne

Kim Noordijk, Museum, Flickr CC BY-NC-SA 2.0

11 of 12

Wyzwania dla dziennikarzy popularnonaukowych

Część III

Praca zespołowa

presscafe.eu@gmail.com

12 of 12

Wyzwania dla dziennikarzy popularnonaukowych

Festiwal zaliczeń