Komunikacja interpersonalna
Konteksty interkulturowe
Definicje antropologiczne – podkreślają, że
kultura to wyuczone zachowania, zbiór
przekonań i sposobów myślenia, zwyczajów i
tradycji oraz wierzeń, wartości i wzorców wyznawanych przez przedstawicieli danej społeczności
Kultura jest rozumiana jako przeciwieństwo natury lub synonim cywilizacji
kultura popularna, powierzchowne różnice kulturowe (zwyczaje, powitania, pożegnania, potrawy, język itd.).
Poziom tuż pod powierzchnią: symbole, znaczenia, normy.
Poziom głęboko pod wodą: tradycje, wierzenia, wartości.
Dno: nieświadome schematy kulturowe.
Wzorce kulturowe (Ruth Benedict)
→ Tworzą kryteria, którymi posługujemy się, by ocenić nasze własne zachowanie i zachowanie innych.
→Określają nasze oczekiwania co do tego, jak inni będą postępować w określonych sytuacjach społecznych.
→Stanowią wskazówki kształtujące nasze: motywacje, oczekiwania, percepcję oraz zachowania komunikacyjne.
→Określają klimat, który pozwala interpretować poszczególne sytuacje i zachowania innych.
→Są podstawą i atrybutem standardu kulturowego
Wartości kulturowe
→ Poglądy podzielane przez daną grupę, określające, co jest dobre, a co złe, co właściwe, a co niewłaściwe, co wskazane, co niewskazane.
→ Tendencja do preferowania określonych zachowań (Hofstede, 1982).
→ Zbiór wartości ukształtowany poprzez proces socjalizacji i w efekcie doświadczenia.
→ Wartości kulturowe mają względnie trwały charakter – chronią kulturę w okresie kryzysu.
Geert Hofstede
1928-2020
Typy (wymiary) kultur
Geert Hofstede (badania: 1967-73)
→ Indywidualizm – kolektywizm
→ Maskulinizm – feminizm
→ Dystans wobec władzy
→ Unikanie niepewności
Indywidualizm/kolektywizm
Indywidualizm
Kolektywizm
→ Jednostka i jej interesy ma pierwszeństwo przed interesami grupy
→ Silna świadomość „JA”
→ Orientacja na siebie i najbliższą rodzinę
→ Człowiek powinien polegać tylko na sobie
→ Ważna jest swoboda wyboru
→ Decyzje zależą od przekonań
→ Jednostka postrzegana jako członek grupy społecznej.
→Świadomość „MY”
→Orientacja na grupę
→Grupa podejmuje decyzje.
→ Należy postępować zgodnie z wolą grupy.
Indywidualizm/kolektywizm
Indywidualizm
Kolektywizm
→ Wartości: jednostkowy sukces i odpowiedzialność, jednostka, jej potrzeby i rozwój.
→ W pracy: uniwersalizm wartości i zasad, zadania przeważają nad relacjami, indywidualna odpowiedzialność, zobowiązania wobec siebie, samokształcenie.
→ Kraje: USA, Wielka Brytania, Holandia, Włochy, Belgia, Dania, Szwecja, Francja.
→ W pracy: standardy różnią się w grupach wewnętrznych i zewnętrznych, relacje są ważniejsze niż zadania; relacje pracodawca – pracownik oparte na modelu moralności.
→Przekonania są zgodne z decyzjami grupowymi, zasady porządku, obowiązków i bezpieczeństwa ustala grupa, zaangażowanie w organizację jest moralne.
→ Kraje azjatyckie, Rumunia, Albania, Bułgaria, Serbia.
Maskulinizm/Feminizm
Maskulinizm
Feminizm
→ Wyraźny podział ról, cech przypisywanych i oczekiwań społecznych wobec kobiet i mężczyzn; role wynikłe z płci są jasno określone; liczy się odgrywanie roli zgodnie z oczekiwaniami
→ Niezależność, ambicja, sukces, kariera, waga zdolności do podejmowania decyzji, podkreślanie własnych przekonań
→ Kraje arabskie, Albania, Austria, Węgry.
→ Wymiana ról, brak szczególnych oczekiwań społecznych w odniesieniu do kobiet i mężczyzn, ważna jest jakość życia, pracujesz by żyć, ważni są ludzie i relacje.
→ Dyskusja, kompromis, współpraca.
→ Kraje skandynawskie, Słowenia.
Dystans władzy
→ Stosunek do władzy: składnik życia społecznego, czy efekt umowy społecznej
→ Duży: nierówność, hierarchia, brak zaufania do pracowników, wyraźnie wskazane zadania, przywileje (Ukraina, Rosja, Rumunia)
→ Mały: kompetencje, zadania, partnerstwo, współpraca, solidarność, równe prawa, konsultacje (Dania, Irlandia, Szwecja)
Unikanie niepewności
→ Stopień, w jakim ludzie czują się zagrożeni poprzez nieokreślenie sytuacji – formułowanie zasad i tworzenie instytucji celem unikania lub eliminowania takich sytuacji.
→ Wysoki stopień – niechęć do podejmowania ryzyka, unikanie zmian, niepokój o przyszłość, niższy poziom motywacji, unikanie konkurencji i konfliktu, jasne instrukcje i procedury (Grecja, Portugalia, Serbia)
→ Niski stopień – akceptacja dla zmian, większa samodzielność, własne opinie i doświadczenie (Dania, Szwecja, Irlandia, WB)
Inne wymiary
→ Michael Bond (1991): orientacja na cele bliskie i odległe
→ Michael Minkov (2010):
- pobłażliwość – umiar (stopień, w jakim ludzie mają kontrolować swoje impulsy i potrzeby)
- Orientacja na sukces i osiągnięcia
Pobłażliwość
→ Małe oczekiwania w zakresie kontrolowania impulsów i potrzeb
→ Akceptacja dla zaspokajania potrzeb, korzystania z przyjemności, wynagradzania sobie wysiłku i pracy
→ Pozytywna postawa względem życia
→ Optymizm
→ Czas wypoczynku, wydawanie pieniędzy na przyjemności
→ Australia, Dania, USA
Umiar
→ Wysoki poziom kontroli potrzeb i impulsów
→ Cynizm i pesymizm
→ Kontrolowanie i ograniczanie systemu nagród
→ Przekonanie o istnieniu ograniczeń społecznych
→ Pobłażliwość dla własnych działań (brak wiary w pełną kontrolę nad własnym życiem)
→ Estonia, Chiny, Polska
Orientacja na cele bliskie
→ oczekiwanie szybkich efektów
→ naśladowanie innych
→ podążanie za modami
→ przestrzeganie zobowiązań społecznych
Europa Zachodnia, USA
Orientacja na cele odległe
→ oszczędność
→ cierpliwość w oczekiwaniu na wyniki
→ inwestycje
→ podporządkowanie
→ Azja
Orientacja na sukces i osiągnięcia
Orientacja na sukces
Orientacja na konsensus
→ konkurencja jest wartością
→ szkoła nastawiona na rywalizację
→ Ludzi motywuje bycie najlepszym
→ Dobre życie jest miarą sukcesu
→ Nie warto wyróżniać się z tłumu
→ Ludzi motywuje lubienie tego, co się robi
Warsztat
Skorzystajcie z narzędzia “Kompas kulturowy”. Spróbujcie stworzyć krótki poradnik dla lidera zespołu, którego zadaniem jest zarządzanie międzynarodowym zespołem w dużej korporacji.
Zespół składa się z wylosowanych przedstawicieli różnych kręgów kulturowych.