NOKTALAMA İŞARETLERİ

2

Özgür KAYA

Türkçe Öğretmeni

KESME İŞARETİ

NOKTALI

VİRGÜL

VİRGÜL

1

3

2

VİRGÜL

Özgür KAYA

Türkçe Öğretmeni

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• İki katlı, mavi boyalı, bahçeli bir evleri vardı.

​

• Fırtınadan, soğuktan ve kardan korunmak lazımdı.

​

• Köyde kim çaresiz kalırsa, kimin başı sıkışırsa İstanbul yolunu tutar.

​

​

1. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konur.

​

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Bahar geldi, bütün ağaçlar çiçek açtı.

​

• Boyalarla oynamış, boyaları yüzüne gözüne bulaştırmıştı.

​

• Umduk, bekledik, düşündük.

​

​

2. Sıralı cümleleri ayırmak için konur.

ARADAKİ FARK

2. Sıralı cümleleri ayırmak için konur.

​

Örnek:

• Bahar geldi, bütün ağaçlar çiçek açtı.

​

​

​

​

Örnek:

• İki katlı, mavi boyalı, bahçeli bir evleri vardı.

​

​

1. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konur.

​

• Bu kullanımda virgülle ayrılan bölümler cümle düzeyindedir.

• Bu kullanımda virgülle ayrılan bölümler sözcük veya sözcük grubu düzeyindedir.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Babam, bunca işinin arasında bir de kardeşime laf yetiştiriyordu.

​

• Yaşar, o dar ve patika yollardan geçip yıllar önce terk ettiği köyüne özlem dolu bir şekilde dönüyordu.

​

​

3. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş özneyi belirtmek için konulur.

Özne: Bir cümlede bildirilen işi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan kimse veya şey.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Şimdi efendiler, müsaade buyurursanız, size bir soru sorayım.

​

• Bugün Ağrı Dağı’na, yurdumuzun en yüksek doruğuna, tırmanacağız.

​

​

4. Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için hem başına hem de sonuna konulur.

«Herhangi bir ögenin açıklayıcısı olarak cümleye giren, iki virgül veya iki kısa çizgi arasında yer alan, cümleden çıkarıldığı zaman cümlenin anlamını bozmayan sözcük veya sözcük gruplarıdır.»

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Akşam, yine akşam, yine akşam

Göllerde bu dem bir kamış olsam.

​

• Siyah, siyah, simsiyah saçları vardı.

​

​

5. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcüklerin arasına konulur.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Adana’ya yarın gideceğim, dedi.

​

• Bu akşam Datça’ya gidiyor musunuz, diye sordu.

​

​

6. Tırnak içine alınmayan alıntı cümlelerin sonuna konulur.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Bahçe kapısını açtı. Sermet Bey’e,

- Bu anahtar köşkü de açar, dedi.

​

​

7. Konuşma çizgisinden önce konur.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Evet, ikimiz de geliyoruz sinemaya.

​

• Peki, bu yıl tarlaya çavdar ekelim.

​

• Yok, eczanemizde sıcak su torbası satmıyoruz.

​

• Elbette, resmî belgeleri adresinize teslim ederiz.

​

​

8. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak kabul etme, reddetme, teşvik bildiren “evet, hayır, yok, peki, tamam, olur, haydi, elbette” gibi sözcüklerden sonra konulur.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Bu gece, eğlenceleri içlerine sinmedi.

​

• Savcı, Ahmet’e olay sırasında nerede olduğunu sordu.

​

• Ayşe, teyzesini telefonla aradı.

​

• Genç, adama yer verdi.

​

​

9. Bir sözcüğün kendisinden sonra gelen sözcüklerle anlam bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için konulur.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Sayın Başkan,

​

• Sevgili Kardeşim,

​

• Değerli Arkadaşım,

​

10. Hitap sözlerinden sonra konulur.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.

​

• Cahit Sıtkı TARANCI, Otuz Beş Yaş, Can Yayınları, İstanbul, 1995.

​

​

11. Kitap, dergi vb. künyelerinde kullanılır.

VİRGÜL

​

Örnek:

​

• 2,5 litre süt bu tatlı için yeterli olur.

​

• 0,45 (sıfır tam, yüzde kırk beş)

12. Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır

NOT:

​

Örnek:

​

• Olanları anladım ama iş işten geçmişti

​

• Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli.

​

• İçeri girip ilk masada oturan adama adresi sordu.

​

• Arabanızla gelirseniz park sıkıntısı yaşayabilirsiniz.

​

Bağlaçlardan, tekrarlı bağlaçlardan, şart ekinden, zarf fiil eki almış sözcükten sonra ve ikilemelerin arasına virgül konulmaz.

LGS’de Çıkmış Sorular

Shenzen şehri 1980’lerde uygulanmaya başlayan SEZ (Özel Ekonomik Bölge) projesiyle kurulmuş ve bu projeden sonra gelişmiş bir şehir. Shenzen sokaklarını adımlar ve teknolojik dünyanın enerjisini hissederken hep aynı tipler çıkıyor önünüze: düşlerinin peşinden koşan girişimciler, ilham peşindeki sanatçılar, kişilik arayışına çıkmış kayıp ruhlar…

​

17. Bu metindeki noktalama işaretlerinin işlevi aşağıdakilerin hangisinde yanlış verilmiştir?

1. İki nokta, kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna konmuştur.
2. Virgül, birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasında kullanılmıştır.
3. Yay ayraç, cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgileri belirtmek amacıyla konmuştur.
4. Üç nokta, herhangi bir sebepten dolayı açık yazılmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konmuştur.

2020 LGS

VİRGÜL BİTTİ

• ANA SAYFAYA DÖNELİM.

• KONUYU TEKRAR EDELİM

Özgür KAYA

Türkçe Öğretmeni

NOKTALI VİRGÜL

Özgür KAYA

Türkçe Öğretmeni

NOKTALI VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan; kız çocuklara İnci, Çiçek, Gönül adları verilir.

​

• A grubunda Japonya, Çin, Kazakistan; B grubunda Nijerya, Gana, Kamerun var.

​

​

​

1. Virgüllerle ayrılmış tür ve takımları birbirinden ayırmak için konulur.

NOKTALI VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak istiyorum.

​

• Öfke gelir, göz kararır; öfke gider, yüz kızarır.

​

​

​

​

2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri (birden çok yüklemli cümle) birbirinden ayırmak için konulur.

NOKTALI VİRGÜL

​

Örnek:

​

• Futbol; basketbol, voleybol ve atletizmden daha çok sevilmektedir.

​

• Yusuf; Ahmet, Ali ve Kemal gibi çalışkandır.

​

3. İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde özneden sonra konulur.

LGS’de Çıkmış Sorular

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama işaretlerinin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

​

1. Hey, Gebzeli Hasan! Bu çayların parasını kim ödeyecek?
2. Nükhet’in en büyük korkusu, samimi olduğu ve kendisini yanlarında huzurlu hissettiği insanlardan uzun süre ayrı kalmaktı.
3. Zeki (!) çocuk tüm parasını bir günde bitirdi, ayın geri kalanını harçlıksız geçirdi.
4. Hep beklenmedik zamanlarda gelir, planlarımı, çabalarımı boşa çıkarırdı.

2018 LGS

NOKTALI VİRGÜL

Not:

​

• Virgül olmayan cümlelerde noktalı virgül kullanılamaz!

​

• «Noktalı virgülü, virgülün yetmediği durumlarda kullanıyoruz.» diye düşünebiliriz.

NOT:

​

Örnek:

​

• Olanları anladım ama iş işten geçmişti

​

• Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli.

​

• İçeri girip ilk masada oturan adama adresi sordu.

​

• Arabanızla gelirseniz park sıkıntısı yaşayabilirsiniz.

​

Bağlaçlardan, tekrarlı bağlaçlardan, şart ekinden, zarf fiil eki almış sözcükten sonra ve ikilemelerin arasına noktalı virgül konulmaz.

NOKTALI VİRGÜL BİTTİ

• ANA SAYFAYA DÖNELİM.

• KONUYU TEKRAR EDELİM

Özgür KAYA

Türkçe Öğretmeni

KESME İŞARETİ

Özgür KAYA

Türkçe Öğretmeni

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• Atatürk’üm
• Kurtuluş Savaşı’nı
• Türkiye’mizin
• Yunus Emre’ye
• Osmanlı Devleti’ndeki
• Resmî Gazete’den
• Avrupa Birliği’ne

​

​

1. Özel adlara getirilen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır.

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• Türklük
• Türkçenin
• İzmirliyiz
• Müslümanlıkta
• Atatürkçülüğün
• Mehmetlerin
• Türklerde

​

​

Not: Özel adlara getirilen yapım ekleri, çoğul ekleri ve bunlardan sonra gelen hiçbir ek, kesme işareti ile ayrılmaz.

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• Türkiye Büyük Millet Meclisine
• Türk Dil Kurumundan
• Bakanlar Kurulunun
• Atatürk İl Halk Kütüphanesine
• Mavi Köşe Bakkaliyesinden
• Sıhhat Eczanesine

​

​

​

​

Not: Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• Boğaz Köprüsü 🡪 Boğaz Köprümüzün

​

• Amik Ovası 🡪 Amik Ovamızı

​

• Kuşadası 🡪 Kuşadamızdaki

​

​

​

​

​

Not: Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konulmaz.

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• TBMM’nin
• TDK’yi
• BM’de
• ABD’deki
• Cm’yi
• Kg’ı

​

​

2. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konulur.

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• 1985’te
• 1’den 100’e kadar
• 8’inci madde
• 657’yle
• 15.30’ta

​

​

​

3. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konulur.

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• Başvurular 17 Aralık’a kadar sürecek.

​

• 12 Temmuz 2010 Pazartesi’nin TDK için önemi büyüktür.

​

​

​

​

4. Belirli bir tarih bildiren gün ve ay adlarına gelen ekleri ayırmak için kullanılır.

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• Bir ok attım karlı dağın ardına

Düştü m’ola sevdiğimin yurduna

İl yanmazken ben yanarım derdine

Engel aramızı açtı n’eyleyim (Karacaoğlan)

​

​

​

5. Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır:

​

KESME İŞARETİ

​

Örnek:

​

• A’dan z’ye kadar

​

• Türkçede –lık’la yapılmış sözler.

​

​

​

​

6. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konulur.

KESME İŞARETİ BİTTİ

• ANA SAYFAYA DÖNELİM.

• KONUYU TEKRAR EDELİM

Özgür KAYA

Türkçe Öğretmeni