Πενταμόδι 24/5/2015

Επιστροφή στο Λευκοχώρι�2/8/2015

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ

• Πετράκης Δημήτρης, Παιδοχειρουργός - Ιατρικός Σύλλόγος Ηρακλείου
• Παπαηλιάκης Μιχάλης, Γεωπόνος, Δ/της Αγροκτήματος ΤΕΙ Κρήτης
• Τσατσάκης Αριστείδης, Καθηγητής Τοξικολογίας, Πρόεδρος ΕΕΤ και ΕUROTOX
• Χατζηγεωργίου Στέλλα, Γεωπόνος, Πελίτι

Πενταμόδι - Αγία Παρασκευή

Επιστροφή στο Λευκοχώρι

Πολιτιστικός Σύλλογος Πενταμοδίου 24/5/2015

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ

• Πετράκης Δημήτρης, Παιδοχειρουργός - Ιατρικός Σύλλoγος Ηρακλείου
• Παπαηλιάκης Μιχάλης, Γεωπόνος, Δ/της Αγροκτήματος ΤΕΙ Κρήτης
• Τσατσάκης Αριστείδης, Καθηγητής Τοξικολογίας, Πρόεδρος ΕΕΤ και ΕUROTOX
• Καζανάς Κων/νος, Δικηγόρος, Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Διακιώματα του

Ανθρώπου

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ

​

Πετράκης Δημήτρης

Παιδοχειρουργός - Εκπρόσωπος

Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου

​

ΕΙΔΗ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΩΝ

Ι. -Εντομοκτόνα

Α. ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ

​

1. - Οι οργανοχλωριούχες ενώσεις

2. - Οι οργανοφωσφορικές ενώσεις

3. - Τα καρβαμιδικά παράγωγα

4. - Νικοτινοειδή

5. - Τα παράγωγα spinosoids

​

ΕΙΔΗ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΩΝ

Ι. - Εντομοκτόνα

Β. ΗΜΙΣΥΝΘΕΤΙΚΑ

Πύρεθρο, Πυρεθροειδή

ΙΙ.- Μυκητοκτόνα

1.- Ωϊδιο χολέρας

2.- Περονόσπορος

​

​

ΕΙΔΗ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΩΝ

ΙΙΙ.- Zιζανιοκτόνα

1.- εδάφους

2.- εδάφους και φυλλώματος

3.- φυλλώματος

​

ΙV.-Νηματοδοκτόνα

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ

• ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ:Tο παρόν κα το μέλλον
• Νομικό καθεστώς, υπουργικές αποφάσεις
• Ανθεκτικότητα φυτοφαρμάκων
• Έρευνα:

- ευρεσιτεχνίες εταιρειών

- διδακτορικές διατριβές, μελέτες

- Ευρωπαϊκά-εθνικά προγράμματα

• ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ: ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 1

ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ: ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 2

ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ: ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 3

ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ: ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 4

ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ: ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 5

ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΧΩΡΙΣ ΤΡΟΠΟΥΣ 5 �

Ανεπαρκή μέτρα προστασίας

Το 50% εκτός στόχου σε κινούμενο ψεκαστικό νέφος

Έντομα

Τα έντομα είναι πολυπληθέστερη και πιο πολυποίκιλη ομοταξία των αρθροπόδων αλλά και ολόκληρου του ζωικού βασιλείου, με τουλάχιστον ένα εκατομμύριο καταγεγραμμένα είδη

Έντομα φυτών

• Ευδεμίδα (Lobesia botrana)

Έντομα φυτών

Δάκος (Bactrocera oleae)

Έντομα φυτών

Tuta absoluta

Έντομα φυτών

Καρπόκαψα

Θρίπας

Έντομα φυτών

Τζιτζικάκι

Οι οργανοχλωριούχες ενώσεις

• DDT, Lindane, Chlordane, Methoxychlor, aldrin, dieldrin, heptachlor κ.ά
• αναστέλλουν το ένζυμο ανυδράση του διοξειδίου του άνθρακα ( ανθρακική ανυδράση) που με το νερό θα το μετατρέψει σε διτανθρακικό
• βρίσκεται στο κυτταρόπλασμα, στα μιτοχόνδρια, στη κυτταρική μεμβράνα και εξωκυττάρια στους εξωκρινείς αδένες σιέλου και γάλακτος, γαστρεντερικό, καρδιά, εγκέφαλο, ήπαρ, νεφροί κ.ά. Βρίσκεται επίσης σε βακτηρίδια και χλωροπλάστες

Φλιτ για ψείρες ή

;

​

Μυρμηγκοφωλιά;

Οι οργανοχλωριούχες ενώσεις

• Η ανθρακική ανυδράση βοηθά τη οξεοβασική ισορροπία του αίματος και τη μεταφορά και αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα

​

• Eίναι η αφθονότερη και η πιο βασική πρωτεϊνη του πλανήτη, με έρευνες για μεταλλάξεις της

​

• Η αναστολή έχει ερευνηθεί από τον Dr. Yeshayau Poker του Πανεπιστημίου της Washington, Seattle, με υποστήριξη των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας των ΗΠΑ

Εντομοκτόνες αλογονωμένες οργανικές ενώσεις 1

• Chlorantraniliprole (CORAGEN):
• αναστέλλει τους ενδοκυττάριους υποδοχείς ασβεστίου στα κύτταρα μυών, καρδιάς, παγκρέατος, εγκεφάλου και νεύρων σε έντομα και ιδιαίτερα στα θηλαστικά
• προκαλεί καρδιακές αρρυθμίες, μυασθένειες και νευροεκφυλιστικές παθήσεις σε ανθρώπους
• επηρεάζει το ενδοκρινικό, νευρολογικό σύστημα και το μεταβολισμό
• ηπατοτοξική, εμβρυοτοξική, νευροτοξική σε έκθεση<2mgr/Kgr
• πολύ τοξική στο περιβάλλον

Αναστολείς υποδοχέων ασβεστίου

​

χρησιμοποιούνται και στους ανθρώπους για θεραπεία

​

• καρδιακής ανεπάρκειας
• καρδιακών αρρυθμιών
• κολπικής μαρμαρυγής
• διαταραχών σκελετικών μυών

Εντομοκτόνες αλογονωμένες οργανικές ενώσεις 2

• H Indoxacarb (Steward):
• είναι τριφθοριούχος και χλωριούχος οργανική ένωση
• αναστολέας της εισόδου ιόντων Na στα νευρικά κύτταρα.
• επιβλαβής Xn, πολύ τοξική στα θηλαστικά, πουλιά, μέλισσες και περιβάλλον (N)

​

Εντομοκτόνες αλογονωμένες οργανικές ενώσεις 3

Spirodetramat (Movento)

Είναι Xn (επιβλαβής), Ν (τοξική), επικίνδυνη για μέλισσες

Δραστική για ψευδόκοκκο και αφίδες

Αναστέλλει τη βιοσύνθεση λιπαρών οξέων και λειτουργεί όπως οι στατίνες στον άνθρωπο

Προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο, στους λεμφαδένες, στο θύμο αδένα, στο θυρεοειδή αδένα, με μείωση βάρους σώματος, αυτοανοσία και ανεπάρκεια αναπαραγωγικών οργάνων 

οργανοφωσφορικές ενώσεις

• ανακαλύφθηκαν το 1936 ως χημικά όπλα και με χιλιάδες μορφές κυκλοφόρησαν εμπορικά μετά το πόλεμο σε γεωργική χρήση ως εντομοκτόνα, αλλά και σε πάρα πολλές άλλες εφαρμογές της βιομηχανίας οικοδομικών υλικών, χημικών προϊόντων, καυσίμων, φαρμάκων, κ.ά
• Οι πρώτες Oργανοφωσφορικές ουσίες που χρησιμοποιήθηκαν και μελετήθηκαν ήταν τα χημικά αέρια τύπου Sarin, Soman, Τabun
• Ο Οtto Ambros, εφευρέτης του Sarin,του αερίου Zayklon B για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας,της θαλιδομίδης, των Νapalm B κ.ά

​

​

οργανοφωσφορικές ενώσεις

• ο IARC (Παγκόσμια οργάνωση έρευνας καρκίνου)
• ο WHO (Παγκόσμιος οργανισμός υγείας) και άλλοι διεθνείς οργανισμοί έχουν μελετήσει τις συνέπειες της έκθεσης στην υγεία, μέσα από τη διατροφή και τη περιβαλλοντική επιβάρυνση στην αναστολή ενζύμων από οργανοφωσφορικές ουσίες

Τετράνυχος

Συνέπειες οργανοφωσφορικών ενώσεων στην υγεία 1

• Βασικός στόχος είναι το ΚΝΣ: αναστολή του ενζύμου χοληνεστεράσης-1mg/Kg
• Η μακροχρόνια έκθεση, ακόμα και σε υποτοξικές δόσεις προκαλεί περιφερικές πολυνευροπάθειες, οπτικές νευρίτιδες, ινιδώσεις και αδυναμία αποκατάστασης εκφυλιστικών και φλεγμονωδών βλαβών στα νεύρα
• Μετάλλαξη γονιδίων, διαταραχές πρωτεϊνών, λιπιδίων και σηματοδοτήσεων που σχετίζονται με βασικές λειτουργίες ανάπτυξης, μεταβολισμού, ωρίμανσης, πολλαπλασιασμού, επικοινωνίας, άμυνας και θανάτου των κυττάρων
• Κατάθλιψη, διαταραχές προσοχής, υπερκινητικότητα, δυσλεξία, αυτισμό στα παιδιά, και Parkinson’s και Αlzheimer’s στους ενήλικες

Συνέπειες οργανοφωσφορικών ενώσεων στην υγεία 2

• μηχανισμός της αναστολής ή της ενίσχυσης ενζύμων

- όψιμες, ανίατες φλεγμονώδεις, νευροεκφυλιστικές, ανοσολογικές, ενδοκρινολογικές, νεοπλασματικές παθήσεις

- αθηροσκλήρυνση, υπέρταση, σακχaρώδης διαβήτης, οστεοπόρωση, κατάθλιψη, προβλήματα αναπαραγωγής, εγκυμοσύνης, νευροανάπτυξης, προσοχής και ύπνου.

- επιγενετικές βλάβες από μεταλλάξεις, καρκινογένεση

• μηχανισμός υπεροξείδωσης λιπιδίων

- μειώνουν τη γλουταθειόνη, κύρια αντιοξειδωτική ουσία - παράγουν ελεύθερες ρίζες όταν μεταβολίζονται

- ενοχοποιούνται για βλάβες στα κύτταρα και ιστούς

Συνέπειες οργανοφωσφορικών ενώσεων στην υγεία-Πειράματα

• πρόκληση λεμφωμάτων σε ποντίκια από folpet και capatan με μεταλλάξεις σε ένζυμο
• χρωμοσωματικές βλάβες σε λεμφοκύτταρα ανθρώπου
• διασπάσεις στο DNA
• χρωμοσωματικές βλάβες από το Captan και μείωση παραγωγής πρωτεϊνών π.χ. του κολλαγόνου
• ελάττωση της αντιοξειδωτικής γλουταθειόνης
• αύξηση των εμβρυϊκών θανάτων

Τα καρβαμιδικά παράγωγα 1

Δεσμεύουν το ένζυμο Χοληνεστεράση

• προκαλούν διέγερση του νευρικού συστήματος και το θάνατο των εντόμων
• Carbaryl της Union Carbide Corp.
• Το 1984 διέφυγαν 40 τόνοι τοξικών ουσιών, εκτέθηκαν πάνω από 500.000 και βρήκαν το θάνατο περί τους 20.000 άτομα
• Mετά το 2007 άρχισε να περιορίζεται η 50χρονη χρήση του και σήμερα έχει καταργηθεί
• Ήταν καρκινογόνο, νευροτοξικό και οικοτοξικό

Τα καρβαμιδικά παράγωγα 2

Το Fenoxycarb (Insegar) ενώ είναι καρβαμιδικό,

δεν έχει δράση αναστολής της χοληνεστεράσης

• μιμείται την αυξητική ορμόνη
• Ερεθίζει το αναπνευστικό
• είναι ενδοκρινής διαταράκτης
• ερεθίζει το δέρμα και τα μάτια,
• πιθανά καρκινογόνο,
• τοξικό στο περιβάλλον (Ν)

Τα καρβαμιδικά παράγωγα 3

Το καρβαμιδικό Methomyl (LANNATE) αναστέλλει τη χοληνεστεράση και είναι ιδιαίτερα τοξικό σε λήψη από το στόμα, ή σε έκθεση στα μάτια και το αναπνευστικό.

Σε οξεία δηλητηρίαση προκαλεί ιδρώτες, δακρύρροια, ρινόρροια, μυϊκές κράμπες, εμετό, διάρροια, απώλεια ούρων, δύσπνοια, βραδυκαρδία, πνευμονικό οίδημα, αναπνευστική ανεπάρκεια. παραλύσεις μυών και θάνατο

Η χρόνια έκθεση προκαλεί βλάβες από οξειδωτικό stress αφού παρατηρούνται ελάττωση της γλουταθειόνης και υπεροξείδωση λιπιδίων με πολλές βλάβες σε διάφορα όργανα του σώματος

Τα παράγωγα spinosoids 1

• Tα εντομοκτόνα spinosoids (Success), δεσμεύουν τους νικοτινικούς ακετυλχολινικούς υποδοχείς προκαλώντας διαταραχή στη μεταφορά ερεθισμάτων στα νεύρα

​

• Δευτερογενώς, συναγωνίζονται με άλλους νευρικούς υποδοχείς (GABA), με τελικό αποτέλεσμα την υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος των εντόμων και το θάνατο τους

Νικοτινοειδή

• Clothianidin(Janus), imidachloprid (Confidor), Thiamethoxam(Actara): αναστέλλουν τους νικοτινικούς ακετυλχολινικούς υποδοχείς στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα
• Χρησιμοποιούνται μόνα τους είτε σε συνδυασμό με πυρεθρινοειδή (lamda Cyhalothrin) ή με chloranthraniliprole κ.ά
• Τοξικά στα γονίδια και στις μέλισσες

Τα παράγωγα spinosoids 2

• Τα spinosoids (Success) στοχεύουν ένζυμα παραγωγής ενέργειας, στις οξειδοαναγωγές αντιδράσεις, στην ανάπτυξη αντοχής από έντομα και οι συνέπειες της χρόνιας τοξικότητας των σε πειραματόζωα έχουν περιγραφεί σε πολλές σχετικές μελέτες
• προκαλούν πρωτοπαθή ανάπτυξη καινοτοπίων στα επιθηλιακά κύτταρα,ιστιοκύτταρα και
• υπερτροφία βλεννογόνου του στομάχου, μυοπάθεια σκελετικών μυών, νέκρωση μυελού οστών, αναιμία και διόγκωση σπληνός
• Χρησιμοποιούνται μόνα τους ή σε μίγματα εντομοκτόνων

To Πύρεθρο

• Εντομοκτόνο κατάλληλο για καταπολέμηση εντόμων όπως μελίγκρα, δάκος, αλευρώδης, δορυφόρος, ευδεμίδα
• Είναι ασφαλές για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, καθώς δεν αφήνει υπολείμματα σε λαχανικά και φρούτα
• Mπορεί να γίνει συγκομιδή 48 ώρες μετά τον ψεκασμό.
• Χρησιμοποιείται ευρύτατα στη βιολογική γεωργία δρώντας στο νευρικό σύστημα των εντόμων
• Εφαρμόζεται σε όλες σχεδόν τις καλλιέργειες, όπως εσπεριδοειδή, πυρηνόκαρπα, αμπέλι, κηπευτικά, πατάτα, ελιά, καλλωπιστικά και δρα θεραπευτικά και όχι προληπτικά

Τα πυρεθροειδή 1

• Beta-cyfluthrin (BULLDOCK + 3 άλλα) με imidacloprid (CONFIDOR) δρα στο νευρικό σύστημα των εντόμων παρεμποδίζοντας την είσοδο ιόντων Na στους νευράξονες
• Στον άνθρωπο άμεσα προκαλεί ζάλη, σύγχυση, αποπροσανατολισμό, πονοκέφαλο, κράμπες κοιλιάς, τρόμο, σπασμούς, ταχυκαρδία, εφίδρωση, βήχα, πνευμονία και όψιμα αυτοάνοσα και νευροεκφυλιστικά νοσήματα
• Στα ψάρια προκαλεί μορφολογικές και λειτουργικές διαταραχές

Τα πυρεθροειδή 2

• Το deltamethrine (Decis + 40 εμπορικά σκευάσματα), δρα στα βασικά γάγγλια του Κ.Ν.Σ. Τα συμπτώματα στους αγρότες ξεκινούν μετά από 7-8 χρόνια τακτικής έκθεσης
• Aναστέλλει τη διαφοροποίηση των επιφανειακών κυττάρων των αστών (οστεοκλαστών), επηρεάζει το μεταβολισμό των οστών και τις σηματοδοτήσεις σε κύτταρα μυελού οστών
• Ο WHO (Παγκ. Οργάνωση Υγείας) και η USEPA (Οργάνωση Προστασίας Περιβάλλοντος Αμερικής) έχουν κατατάξει το εντομοκτόνο αυτό στα μετρίως επικίνδυνα και στους ενδοκρινείς διαταράκτες. H deltamethrin επηρεάζει τη καρκινογένεση και το μεταβολισμό των οστών
• Η χαμηλή διαλυτότητα της deltamethrin και η υψηλή λιπόφιλη δράση της προκαλεί ταχεία συγκέντρωση στα βράγχια ψαριών, ελάττωση των υδρολυτικών ενζύμων, μορφολογικές αλλοιώσεις σε βράγχια και ήπαρ και τοξική ελάττωση του πληθυσμού των ψαριών

Τα πυρεθροειδή 3

• To cypermethrin (Baygon + 65 σκευάσματα εντομοκτόνων και συντηρητικών ξύλου). Ελαττώνει τη SGPT και την ALP , αυξάνει τη SGOT
• Προκαλεί αύξηση των ολικών λιπιδίων, της χοληστερόλης, των φωσφολιπιδίων, των ελεύθερων λιπαρών οξέων και των πρωτεϊνών και έχει τοξική επίδραση στο αναπαραγωγικό σύστημα
• Παθολογοανατομικά, παρατηρούνται κυτταρικές ανωμαλίες ηπατικών κυττάρων, νεκρώσεις και ρήξεις πυρήνων
• Προκαλεί επίσης χρωμοσωματικές ανωμαλίες και παραμένει στον ατμοσφαιρικό αέρα και στις επιφάνειες ψεκασμού για 3 μήνες μετά την χρήση του

​

Τα πυρεθροειδή 4

Η lambda cyhalothrin (Κarate + 31 άλλα σκευάσματα), στα ψυχρόαιμα ζώα και στον άνθρωπο βρέθηκε ότι προκαλεί μεταβολικές και μορφολογικές ηπατικές ανωμαλίες

Προκαλεί ηπατική νέκρωση με κύριο παράγοντα την υπεροξείδωση των ενδογενών λιπιδίων

Μειώνει τη σύνθεση της glutathione στο ήπαρ και προκαλεί αποδόμηση της υπάρχουσας, αυξάνοντας την οξειδωτική βλάβη

Η ελάττωση των αντιοξειδωτικών και η ενίσχυση της υπεροξείδωσης προκαλούν βλάβες στα λιπίδια, στο DNA και στις πρωτεϊνες

Στους ανθρώπους, αυξάνει τα ηπατικά ένζυμα, μειώνει τις ενζυματικές αμυντικές ηπατικές λειτουργίες

Μίγματα εντομοκτόνων

• Η χρήση οργανοφωσφορικών, πολυαλογονομένων υδρογονανθράκων και πυρεθρινοειδών σε μίγματα έχει πάντα μια λογική: τη πλήρη εξόντωση των στοχευόμενων οργανισμών και δηλώνει την αδυναμία της κάθε χημικής ουσίας ή της ομάδας που ανήκει να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα
• Οι επιπτώσεις στην υγεία είναι δυσμενέστερες, διαχέονται οι ευθύνες και δυσχεραίνονται οι έρευνες για τα αποτελέσματα χρήσης, την ανθεκτικότητα των οργανισμών στόχων και την επίδραση τους στην ωφέλιμη πανίδα και χλωρίδα
• Στόχος επίσης είναι να εξαντληθούν τα αποθέματα των παραχθέντων παλαιών χημικών και να δοκιμαστούν τα νέα χημικά και οι νέες τεχνολογίες (GIS/GPS, τηλεπισκόπηση κ.ά.)

Μυκητοκτόνα

Μυκητοκτόνα

Βιολογικός τρόπος δράσης�Τα μυκητοκτόνα δρουν με δύο φυσικούς ορατούς τρόπους

• Aναστολή βλάστησης σπορίων
• Αναστολή ανάπτυξης μυκήτων

​

Μυκητοκτόνα

Φυσιολογικός τρόπος δράσης

​

Τι συμβαίνει σε κυτταρικό επίπεδο για να έχουμε τις ορατές επιπτώσεις της αναστολής βλάστησης των σπορίων και αύξησης των μυκήτων;

Μυκητοκτόνα

ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τη φυσιολογική λειτουργία της δράσης ενός μυκητοκτόνου;�

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για τη διαχείριση της ανθεκτικότητας και της διατήρησης της μυκητοκτόνου αποτελεσματικότητας

Μυκητοκτόνα

Φυσιολογικός τρόπος δράσης

Τα μυκητοκτόνα αναστέλλουν το μεταβολισμό και οι τρόποι δράσης τους μπορεί να ταξινομηθούν σε τέσσερις μεγάλες ομάδες:

-Αναστολείς αλυσίδας μεταφοράς ηλεκτρονίων� -Αναστολείς ενζύμων� -Αναστολείς μεταβολισμού νουκλεϊκών οξέων

και σύνθεσης πρωτεϊνών� -Αναστολείς σύνθεσης στερόλης

Ένα τυπικό κύτταρο και τα μέρη του

• Αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων
• Ένζυμα
• Μεταβολισμός Νουκλεϊκών όξέων και σύνθεση πρωτεϊνών
• Σύνθεση στερόλης

Ζωϊκό – φυτικό κύτταρο

Φυτεία με σπανάκι

Φύλλα από σπανάκι

Μέρος φύλλου από σπανάκι

Φυτικό κύτταρο

Χλωροπλάστη

Μιτοχόνδρια σε ανοσοφθορισμό

Μιτοχόνδριο

Μιτοχόνδρια

Τα Μιτοχόνδρια εκτελούν ζωτικές λειτουργίες στη ζωή όπως:

​

• παρέχουν ενέργεια (ATP)
• δημιουργούν συμπλέγματα σιδήρου-θείου
• συμμετέχουν σε ρύθμιση ιόντων Ασβεστίου
• έχουν σημαντικούς ρόλους στο μεταβολισμό λιπαρών οξέων και αμινοξέων
• παράγουν επίσης αντιδραστικά είδη οξυγόνου (ROS), όπως μεταβολικά παραπροϊόντα που μπορούν να βλάψουν κυτταρικά συστατικά και να σηματοδοτήσουν άλλες αντιδράσεις
• έχουν από καιρό θεωρηθεί ως ζωτικής σημασίας για τη διαδικασία της γήρανσης, της απόπτωσης, της αντίδρασης στο stress κ.ά

Μιτοχόνδριο - χλωροπλάστη

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΑ ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑ?

• Παραγωγή ATP από κύκλο κιτρικού οξέος, οξείδωση λιπαρών οξέων και αμινοξέων
• Στην εσωτερική μεμβράνα του μιτοχονδρίου ηλεκτρόνια από NADH και Succinate μέσα από την αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων θα φτάσουν στο Ο2 που θα γίνει νερό
• H αλυσίδα μεταφοράς περιλαμβάνει μια σειρά από ένζυμα – δότες και δέκτες ηλεκτρονίων
• Κάθε ένζυμο-δότης θα δώσει ηλεκτρόνια σε ένα άλλο πιο ηλεκτραρνητικό ένζυμο-δέκτη, που με τη σειρά του θα δώσει αυτά τα ηλεκτρόνια σε άλλο αποδέκτη μέχρι να φτάσουν στο Ο2
• Το Ο2 είναι ο τερματικός και πιο ηλεκτραρνητικός αποδέκτης ηλεκτρονίων στην αλυσίδα μεταφοράς

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΑ ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑ?

• Το πέρασμα ηλεκτρονίων από δότη σε δέκτη παράγει ηλεκτρική ενέργεια που προκαλεί παραγωγή αναβάθμισης πρωτονίων στη μεμβράνα του μιτοχονδρίου και ενεργοποιεί αντλία πρωτονίων στον ενδομεμβρανώδη χώρο
• Η ηλεκτροχημική αυτή διεργασία αποκαλείται οξειδωτική φωσφορυλίωση αφού φωσφορυλιώνεται το ADP σε ΑTP χρησιμοποιώντας την ενέργεια από την οξείδωση του Η2 σε Η2Ο σε διάφορα βήματα
• Ηλεκτρόνια που δεν ακολουθούν αυτή τη διαδικασία αλλά πάνε κατευθείαν στο Ο2 (1-2%), ποσοστό που αυξάνεται σε περιπτώσεις αναστολής ενζύμων, δημιουργούν τις ελεύθερες ρίζες υπεροξειδίου, μόρια με ιδιαίτερα βλαπτική αντιδραστική και οξειδωτικού stress επίπτωση στη πρόκληση ασθενειών και γήρανσης

​

Major cellular sources of ROS in living non-photosynthetic cells. From a review by Novo and Parola, 2008.

Επιπτώσεις ελεύθερων ριζών στο μεταβολισμό και στον έλεγχο της κυτταρικής λειτουργίας

​

• Προγραμματισμός θανάτου κυττάρου (apoptosis)
• Μείωση αμυντικής ικανότητας (host defence)
• Κινητοποίηση συστημάτων μεταφοράς ιόντων (ion transport systems)
• Ιδιαίτερα: αιμοπετάλια, ίαση τραυμάτων, ομοιόσταση αίματος, αντιμετώπιση φλεγμονών, καρδιαγγειακά νοσήματα, βαρηκοΐα από κοχλιακή βλάβη, ισχαιμικό τραύμα ( εγκεφαλικό, έμφραγμα)

Επιβλαβείς επιπτώσεις των ROS

• Βλάβες του DNA
• Οξείδωση πολύ-ακόρεστων λιπαρών οξέων σε λιπίδια (Υπεροξείδωση λιπιδίων)
• Οξειδώσεις αμινοξέων σε πρωτεϊνες
• Οξειδωτική απενεργοποίηση ενζύμων από οξείδωση συνενζύμων (Co-factors)

ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

• ΠΗΓΕΣ: ρύποι, τσιγάρο, καπνός, φάρμακα, ξενοβιοτικά, ακτινοβολία
• H ιονίζουσα ακτινοβολία κάνει ζημιά αφού αφαιρώντας ένα ηλεκτρόνιο από το μόριο του νερού το μετατρέπει σε ισχυρό αντιδραστικό μόριο (ραδιόλυση)
• Στη συνέχεια, μέσω μιας αλυσιδωτής αντίδρασης τριών σταδίων, το νερό μετατρέπεται σε ρίζα υδροξυλίου (ΟΗ-), υπεροξείδιο του υδρογόνου (Η2Ο2), ρίζα υπεροξειδίου (Ο2-) και τελικά σε οξυγόνο (Ο2)

ΑΝΤΙΔΡΣΤΙΚΗ ΡΙΖΑ ΥΔΡΟΞΥΛΙΟΥ

• Η ρίζα υδροξυλίου είναι εξαιρετικά αντιδραστική που αφαιρεί αμέσως ηλεκτρόνια από κάθε μόριο στο πέρασμα της, και μετατρέπει αυτό το μόριο σε ελεύθερη ρίζα και
• κατά συνέπεια προκαλεί μια αλυσιδωτή αντίδραση που κάνει για μεγάλο διάστημα ζημιά στο DNA

ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

• «Επαγγελματίας» ενδογενής παραγωγός ελεύθερων ριζών το ένζυμο NADPH οξειδάση (NOX)
• Είναι συγκροτήματα με 7 διακριτές ισομορφές στις μεμβράνες των κυττάρων, τα μιτοχόνδρια, υπεροξυσώματα, και το ενδοπλασματικό δίκτυο

ΕΝΔΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ

NADPH OXYDASE (NOX)

V αύξηση δράσης

V πρωταεσών

V / V

V / διάσπαση

V / δεσμών πεπτιδίων

NADPH +O2 🡪 NADP+,H+,O2-

V

H2O+HOCl <(Cl-)+ (H+) + H2O2

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

• Σε φυσιολογικές συνθήκες γίνεται αυτοεξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών
• Σε συνθήκες οξειδωτικού stress, οι ελεύθερες ρίζες βλάπτουν πρωτεϊνες, λιπίδια και DNA, οδηγώντας το κύτταρο σε θάνατο ή καρκινογένεση
• Τα καρκινικά κύτταρα είναι πιο ευαίσθητα στις ελεύθερες ρίζες γιατί έχουν την ογκογενετική διέγερση, έχουν αυξημένο μεταβολισμό και μιτοχονδριακή δυσλειτουργία

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

• Χαμηλό επίπεδο των ROS διευκολύνει την επιβίωση των καρκινικών κυττάρων, επειδή η εξέλιξη του κυτταρικού κύκλου οδηγείται από αυξητικούς παράγοντες και υποδοχείς κινασών τυροσίνης (RTK) που απαιτούν ROS για ενεργοποίηση

​

• Υψηλό επίπεδο των ROS μπορεί να καταστείλει την ανάπτυξη του όγκου μέσω της παρατεταμένης ενεργοποίησης του αναστολέα του κυτταρικού κύκλου

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

τα περισσότερα από τα χημειοθεραπευτικά και ραδιοθεραπευτικά μέσα σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα με αύξηση του stress των ROS. Η ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να γίνεται διάκριση μεταξύ των ROS ως σήμα επιβίωσης ή απόπτωσης ελέγχεται από τη δοσολογία, τη διάρκεια, το είδος, και χώρο της παραγωγής ROS. Τα μέτρια επίπεδα των ROS επιτρέπουν την επιβίωση των καρκινικών κυττάρων, ενώ τα υπερβολική επίπεδα τα σκοτώνουν

​

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

Οι μεταβολικές ανάγκες των καρκινικών κυττάρων για ενέργεια και οικοδόμηση μακρομοριακών δομικών στοιχείων απαιτεί αυστηρό έλεγχο οξειδοαναγωγικών ισορροπιών. Για το λόγο αυτό ενισχύεται η παραγωγή του NADPH για

α). να αντιμετωπισθεί η μειωμένη παραγωγή ισχύος, με ρόλο συνενζύμου, σε ποικίλες ενζυματικές αντιδράσεις στη βιοσύνθεση μακρομορίων και

β) να μειώσει την επίπτωση του οξειδωτικού stress στα εντόνως πολλαπλασιαζόμενα καρκινικά κύτταρα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

Τα κύτταρα αντισταθμίζουν τις βλαβερές συνέπειες των ROS, παράγοντας αντιοξειδωτικά μόρια αναχθείσας Glutathione(GSH) και thioredoxin (TRX), που βασίζονται στην αναγωγική δύναμη του NADPH για να διατηρήσουν τη δραστηριότητα τους

​

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

Οι περισσότεροι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον καρκίνο αλληλεπιδρούν με κύτταρα μέσω της δημιουργίας ROS. Οι ROS τότε ενεργοποιούν διάφορους παράγοντες μεταγραφής, όπως: το πυρηνικό παράγοντα κάπα ελαφριάς αλυσίδας-ενισχυτή των ενεργοποιημένων Β κυττάρων (NF-KB), τον ενεργοποιητή πρωτεΐνης-1 (ΑΡ-1), τον από υποξία παράγοντα διέγερσης-1α και το μετατροπέα σήματος και ενεργοποιητή της μεταγραφής 3 (STAT3), οδηγώντας σε έκφραση τις πρωτεΐνες ελέγχου της φλεγμονή, το κυτταρικό μετασχηματισμό, την επιβίωση των καρκινικών κυττάρων, το πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων και την εισβολή, καθώς επίσης και την αγγειογένεση και τη μετάσταση.

Ως εκ τούτου οι ROS ελέγχουν την έκφραση διαφόρων γονιδίων καταστολής όγκου: όπως ρ53, γονίδιο ρετινοβλαστώματος (Rb), φωσφατάση και ομόλογο tensin

​

ANTIΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

• Superoxide dismutases (SOD)

Ένζυμα που μετατρέπουν υπεροξείδια σε οξυγόνο και Η2Ο2(εξω, ενδο-κυττάρια και στα μιτοχόνδρια)

• Καταλάσες peroxisomes, δίπλα στα μιτοχόνδρια που θα μετατρέψουν το Η202 σε Η2Ο και Οξυγόνο
• Glutathione peroxidaseGlutathione peroxidase Η μικρή θειοπρωτεϊνη glutathione παίρνει την ενέργεια του Η2Ο2 με παρέμβαση του ενεργού θειώδους κέντρου της δεσμεύοντας τα ηλεκτρόνια από το υπεροξείδιο
• Peroxiredoxins αποδομούν το H2O2,στα μιτοχόνδρια, κυτοσόλια και πυρήνες

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΜΥΚΗΤΟΚΤΟΝΩΝ

• τροποποίηση της δομής των λιπιδίων
• αναστολή σύνθεσης νουκλεϊνικών οξέων-πρωτεϊνών
• αναστολή βιοσύνθεσης στερόλης
• διαταραχή μεμβρανών μιτοχονδρίων
• αναστολή μεταγωγής σήματος
• αναστολή κυτταρικής αναπνοής
• αναστολή μίτωσης- κυτταρικής διαίρεσης
• δράσεις σε πολλαπλές θέσεις

Αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων σε μιτοχόνδριο

Αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων με το φως στη χλωροπλάστη

Παραγωγή ενέργειας από φωσφορυλίωση της ADP

Αναστολή της αλυσίδας μεταφοράς ηλεκτρονίων – αναπνοή μιτοχονδρίων

• Θείο (Θειάφι, απύρι)�Διαταράσσει τη μεταφορά ηλεκτρονίων κατά μήκος του κυτοχρώματος
• Στροβιλουρίνες (azoxystrobin-Quadris, kresoxim-methyl-Stroby, πυρακλοστροβίνη-Opera, trifloxystrobin-Nativo)�Αναστέλλουν την αναπνοή στα μιτοχόνδρια, μπλοκάροντας το συγκρότημα BC1 του κυτοχρώματος

Ένζυμα μιτοχονδρίων

Nicotinamide adenine dinucleotide - NAD

XHMIKΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΙΙΙ

​

​

QH2 + 2 cytochrome c (FeIII) + 2 H+in → Q + 2 cytochrome c (FeII) + 4 H+out

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΩΝ

​

NADH+H+ →Complex I → Q → Complex III →cytochrome c →Complex IV → O2

↑

Complex II

↑

Succinate

Αναστολή ενζύμων

• Ο χαλκός (π.χ. οξυχλωριούχος + 132 άλλα παρασκευάσματα)

Προκαλεί μη ειδική μετουσίωση πρωτεϊνών και ενζύμων.

​

• Τα διθειοκαρβαμιδικά (maneb-Cupertine, manzate, Dithane)�Αδρανοποιούν τις -SH ομάδες σε αμινοξέα, πρωτεΐνες και ένζυμα

​

• Οι υποκατεστημένες αρωματικές ενώσεις�(χλωροθαλονίλη- Folio, Cymonil). Αδρανοποιούν αμινοξέα, πρωτεΐνες και ένζυμα, συνδυάζοντας με αμινο και ομάδες θειόλης

​

• Οργανοφωσφονικά (Fosetyl-Al – Aliette και 25 παρόμοια)�Διαταράσσουν το μεταβολισμό των αμινοξέων

Κενά δοχεία Zyklon B �Ιανουάριος 1945 Auschwitz

Αναστολή μεταβολισμού νουκλεϊκών οξέων και σύνθεσης πρωτεϊνών

​

• Benzimidazoles (thiophanate methyl - Nεοτοψίν)
• Αναστέλλουν τη σύνθεση DNA (διαίρεση πυρήνα)
• Phenylamides (metalaxyl -Αrmetil, ofurace-Bion, Ridomil)
• Αναστέλλουν τη σύνθεση RNA
• Dicarboximides (iprodione- Rovral, vinclozolin)
• Αναστέλλουν τη σύνθεση DNA και RNA, τη κυτταρική διαίρεση και το μεταβολισμό του κυττάρου

Σύμπλεγμα ΙΙΙ της αλύσου μεταφοράς ηλεκτρονίων ή ubihydroquinone:cytochrome c oxidoreductase

Succinate dehydrogenase

succinate-coenzyme Q reductase (SQR) or respiratory Complex II

Σύμπλεγμα ΙΙ της αλυσίδας μεταφοράς ηλεκτρονίων

Αναστολή σύνθεσης στερόλης (αναστολή διμεθυλίωσης της εργοστερόλης)

​

• Η Ergosterol είναι η αφθονότερη στερόλη στα κύτταρα των μυκήτων

​

• Όμοια της χοληστερόλης των ζωϊκών κυττάρων

​

• Γίνεται βιταμίνη D2 με υπεριώδεις ακτινοβολία

• Είναι απαραίτητη για το σχηματισμό της δομής και τη λειτουργία της μεμβράνας των κυττάρων

Αναστολή της Demethylase στη βιοσύνθεση Στερολών

Nuclear receptor

AhR Signaling Pathway

Μυκητοκτόνα που αναστέλλουν τη στερόλη

​

• Imidazoles (imazalil –Μagnate, Fungazil)
• Triazoles (propiconazole-Bumper, myclobutanil-Systhane, tebuconazole-Tebucur, Folicur +31, triflumazole)
• Morpholines (dimethomorph-Acrobat, Forum)
• Αναστέλλουν τη παραγωγή στερόλης σε διαφορετική θέση σε σχέση με τις imidazoles και triazoles.
• Βλάπτουν τη λειτουργία του κυτταρικού τοιχώματος

​

Μυκητοκτόνα: Ωϊδιο χολέρας

Θειάφι (Χελλαθείον +31 άλλα, 40-99%), Χi (ερεθιστικό) μυκητοκτόνο υγρό και σκόνη, 7 ημέρες για συγκομιδή

• Για αμπέλια και κηπευτικά, στην αρχή δύο επεμβάσεις με βρέξιμο και μετά 2-3 επεμβάσεις με σκόνη (4Κgr/στρέμμα)
• To θείο οξειδώνεται σε διοξείδιο του θείου που αναστέλλει ένζυμα όπως φαινολάσες, οξειδάσες, τη πυροσταφυλική αποκαρβοξυλάση , με αποτέλεσμα να διακόπτονται αντιδράσεις οξείδωσης και να αναστέλλεται έτσι η ανάπτυξη των μυκήτων

Μυκητοκτόνα – Τριαζόλες 1

​

Myclobutanil (Systhane), Διασυστηματικό

Αναστέλλει ένζυμα του κυτοχρώματος P 450, ειδικά για την οξείδωση των στεροειδών ( sterol 14-demethylase),που βοηθούν τη διάσπαση της χοληστερόλης σε χολικά οξέα ή άλλες στεροειδείς ενώσεις όπως προγεστερόνη, κορτικοστεροειδή, ανδρογόνα, οιστρογόνα, αρωματάση και νευροστεροειδή

Συμπτώματα έκθεσης: δερματοπάθειες, ναυτία εμετός, διάρροια, κοιλιακά άλγη, ρινορραγία, ερεθισμός ματιών.

Είναι τοξικό στο αναπαραγωγικό σύστημα, προκαλεί μείωση βάρους νεογνών, θάνατο σε έμβρυα, διαταραχές εγκεφάλου και μείωση βάρους

Επιβλαβές (Χn), Τοξικό στο περιβάλλον (Ν)

Μυκητοκτόνα – Τριαζόλες 2

penconazole-Topas

• Αναστέλλει τα ένζυμα μετατροπής της ATP σε ADP (αποφωσφορυλίωση) προς παραγωγή ενέργειας
• Την ενέργεια αυτή εκμεταλλεύονται τα ένζυμα και προς άλλες χημικές αντιδράσεις
• Η αναστολή ενζύμων, ενέργειας και αντιδράσεων θα κάνουν όξινο το κυτταρόπλασμα, αποπολώνουν τη μεμβράνη και διαταράσσουν ιόντα ανάμεσα στο κυτταρόπλασμα και απόπλασμα.
• Προκαλεί επίσης μορφολογικές αλλοιώσεις σε ορχικά κύτταρα και διακόπτει τη σπερματογένεση.

Επιβλαβές (Xn) και Τοξικό (N) στο περιβάλλον

Μυκητοκτόνα – Τριαζόλες 3

tebuconazole(Tebucur, Folicur)

• Στους μύκητες παρεμποδίζει την βιοσύνθεση εργοστερόλης. Ως συνέπεια παρεμποδίζει τη βλάστηση των σπορίων, την ανάπτυξη και αναπαραγωγή των μυκήτων. Έχει δράση στον βοτρίτη.
• Στον άνθρωπο και στα θηλαστικά εμποδίζει τη βιοσύνθεση χοληστερόλης μέσω της αναστολής ενζύμων της οικογένειας κυτοχρώματος P450. Είναι ενδοκρινικός διαταράκτης
• Είναι ηπατοτοξική από υπεροξείδωση λιπιδίων και προκαλεί βλάβες στο DNA

επιβλαβές (Xn) και Τοξικό (N) στο περιβάλλον

Μυκητοκτόνα – Τριαζόλες 4

H tetraconazole -Domark, διασυστηματικό

• Έχει 4 φθόρια και 2 χλώρια στο μόριο της
• Ανήκει στην ομάδα των αναστολέων του ενζύμου desmethylase στη σύνθεση στερόλης (DMI) και στην υποομάδα τριαζολών
• Έχει θεραπευτική και εξοντωτική δράση σε ευρύ φάσμα μυκήτων (Βασιδιομύκητες, Ασκομύκητες, Δευτερομύκητες)
• Σε έκθεση 20mgr/Kgr/ημέρα είναι ηπατοτοξική, νεφροτοξική, προκαλεί αδενοκαρκίνωμα ήπατος

Μυκητοκτόνα - περονόσπορος

Βορδιγάλειος πολτός

• Σε μορφή βρέξιμης σκόνης, 4-5 επεμβάσεις, ανάλογα με τον καιρό

• Ο μύκητας τού περονοσπόρου έχει ανάγκη από αζωτούχες και φωσφορικές ενώσεις, που έχουν όμως δεσμευτεί στα ώριμα φύλλα

• Ο χαλκός καταστέλλει την έκπτυξη των σπορίων του μύκητα και επιδρά ενζυματικά στις οξειδώσεις τού αζώτου, με αυξημένη σύνθεση των πρωτεϊνών στα ώριμα φύλλα. Τα νεαρά, όμως, φύλλα, κατά τη διάρκεια της ζεστής νύκτας, ευνοούν τους μύκητες

Έτσι, ο χαλκός ενισχύει την άμυνα των φύλλων έναντι του περονοσπόρου. Παράλληλα, το φύλλο καθίσταται πιο σκληρό και ανθεκτικό

Ερεθιστικός (Χi), διαβρωτικός(C)- Τοξικός στο περιβάλλον (Ν)

Μα.. τόσα μυκητοκτόνα;

​

Kάτι άλλο υπάρχει;

Συμπεράσματα για μυκητοκτόνα

​

• Τα μυκητοκτόνα μπορεί να έχουν επιπτώσεις και σε οργανισμούς μη στόχους
• Οι επιπτώσεις της χρήσης των μυκητοκτόνων για μικροοργανισμούς του εδάφους μπορεί να είναι σημαντικά, καθώς η δυσκολία ανατροφοδότησης των μικροοργανισμών του εδάφους μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των καλλιεργειών και της παραγωγής.
• Οι σχέσεις μεταξύ μυκητοκτόνων, μικροοργανισμών του εδάφους, και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων είναι πολύπλοκες και δύσκολα προβλέψιμες.
• Η πολλαπλότητα των τρόπων δράσης των μυκητοκτόνων αυξάνει τη δυσκολία της αξιολόγησης των κινδύνων που συνδέονται με τη χρήση τους.
• Για την επιθυμητή βελτιστοποίηση του οφέλους από το φυσικό έδαφος και των βιολογικών λειτουργιών στα φυτικά προϊόντα, χρειάζεται μεγαλύτερη κατανόηση του τρόπου δράσης και των επιπτώσεων των μυκητοκτόνων στο μεταβολισμό στο τομέα της γεωργίας.

Ενεργοποιητές φυτών

• Σε αντίθεση με τα συμβατικά μυκητοκτόνα, οι ενεργοποιητές φυτών δεν έχουν άμεση επίδραση στην παθογόνα�
• Οι ενεργοποιητές φυτών προκαλούν τα φυτά να παράγουν φυσικές ενώσεις που καταπολεμούν τη νόσο

Ενεργοποιητές φυτών

​

​

• Acibenzolar (Actigard)
• Harpin (Messenger)
• Οργανισμοί βιολογικού ελέγχου

Φυσικοί τρόποι άμυνας φυτών

Ο τρόπος με Salicylic acid

Προωθεί τη Συστημική επίκτητη αντίσταση SAR (systemic acquired resistance), μια φυσική, βιολογική άμυνα ως απάντηση στη παθογόνο προσβολή

Ο τρόπος με Jasmonic Acid

Προκαλεί τη παραγωγή αμυντικών ενώσεων για υπεράσπιση από ασθένειες και έντομα

Ο τρόπος του Salicylic Acid

• Παραγωγή ενεργού οξυγόνου

(υπεροξείδιο του υδρογόνου, υπεροξειδάση)

​

• Οι υπεροξειδάσες έχουν συσχετιστεί με αποδόμηση του κυτταρικού τοιχώματος των παθογόνων μυκήτων και σηματοδοτούν την άμυνα

• Προκαλούν πάχυνση φυτικού κυτταρικού τοιχώματος�
• Αυξάνουν τη ξυλοποίηση�
• Παράγουν φαινολικούς εστέρες που ενισχύουν τη

σύνδεση

         �    

Ο τρόπος του Salicylic Acid

• Συστημική και τοπική αύξηση της συγκέντρωσης πρωτεϊνών σχετικών με τη παθογένεια (PR-Proteins)

​

• Αυξάνει τα ένζυμα chitinases που διασπούν τους γλυκοσιδικούς δεσμούς της χιτίνης, βασικού συστατικού του κυτταρικού τοιχωματος των μυκήτων, αρθροπόδων

​

• Αυξάνει το ένζυμο ß-1,3 Glucanase για υδρόλυση πολυσακχαριτών του τοιχώματος των μυκήτων

​

• Αυξάνει τις de novo αντιμικροβιακές και αντιοξειδωτικές phytoalexins, φυτοχημικές ουσίες από τερπενοειδή, γλυκοστεροειδή και αλκαλοειδή

Chitinases

• Η χιτίνη είναι το πιο άφθονο συστατικό των κυτταρικών τοιχωμάτων των μυκήτων εκτός από τους Ωομύκητες
• Οι Chitinases διασπούν το κυτταρικό τοίχωμα του μύκητα
• Επίσης διασπούν τον εξωσκελετό των εντόμων που έχει χιτίνη
• Η δραστηριότητα τους ενισχύεται από το ένζυμο Glucanase��    

ß-1,3 Glucanases

• Oι Glucans και η κυτταρίνη είναι τα πιο άφθονα συστατικά του τοιχώματος των κυττάρων των ωομυκήτων π.χ. περονόσπορου
• Η αντιμυκητιασική θεραπεία μπορεί να συνδιαστεί και με Chitinase
• Άμεση άμυνα: διάσπαση κυτταρικών τοιχωμάτων των μυκήτων
• Έμμεση άμυνα: απελευθέρωση ολιγοσακχαριτών που λειτουργούν ως εκλυτικοί παράγοντες αμυντικών αντιδράσεων

Αρτεμισία

Ο τρόπος του Jasmonic Acid

• Οι Farmer and Ryan (1990) ανακάλυψαν ότι το jasmonic acid που εξατμίζεται από το φυτό αρτεμισία μπορεί να βοηθήσει την άμυνα σε παρακείμενες ντομάτες με έκφραση γονιδίου της άμυνας
• Το πτητικό Jasmonic acid ενεργεί έλκοντας ωφέλιμα έντομα
• Αυξάνει τη παραγωγή ενώσεων άμυνας
• Αυξάνει τις πρωτεϊνες άμυνας
• Αυξάνει τις φυτοχημικές ενώσεις προστασίας

Φυτοχημικά

​

• Είναι διάφορες ουσίες που παράγονται στα φυτά σε τραυματισμό ή απειλή προσβολής από ασθένεια.
• Φαινολικές ουσίες: φουρανοκουμαρίνες, κουμαρίνες, τανίνες, λιγνίνη, ανθοκυανίνες,φλαβονοειδή, κατεχίνες
• τερπενοειδή
• Αλκαλοειδή

Zιζανιοκτόνα

• Δεν είναι αρκετό οι αγρότες να εφαρμόζουν απλά τα ζιζανιοκτόνα στα χωράφια γιατί θέλουν να καταστρέψουν τα ανεπιθύμητα χόρτα
• Θα πρέπει να γνωρίζουν πώς λειτουργούν και να μάθουν τι λένε τα κορακίστικα στις ετικέτες των παρασκευασμάτων
• Οι αγρότες οπλισμένοι με τη γνώση μπορούν να αξιολογήσουν καλύτερα τις αιτίες της ζημιάς στη καλλιέργεια, όταν οι ίδιοι τη προκαλούν

Ζημιές από ζιζανιοκτόνα

• Ανεπαρκή μέτρα προστασίας
• Απροσεξία, απειρία, άγνοια εφαρμοστή
• Ακατάλληλος χρόνος εφαρμογής
• Ακραίες καιρικές μεταβολές
• Δυνατός άνεμος, υψηλές πιέσεις
• Σύσταση και ph εδάφους
• Πρόσθετα έλαια και προωθητικά

​

Zιζανιοκτόνα εδάφους 1

Αναστολείς των μιτώσεων: Τrifluralin (Treflan), pendimethalin (Prowl, Pentagon), ethalfluralin (Sonalan)

• Αναστέλλουν την ανάπτυξη των ριζών, προκαλώντας νανισμό στα φυτά από τροφοπενίες
• Αναστέλλουν τη βλάστηση με μηχανισμό διακοπής τροφοδοσίας

Zιζανιοκτόνα εδάφους 2

Αναστολείς χρωστικών – καταστροφείς χλωροφύλλης: clomazone (Command), norflurazon (Zorial)

• Η clomazone προκαλεί αναστολή τα ένζυμα acetylcholinesterase (AChE), Catalase (CAT), superoxide dismutase (SOD) και ελαττώνει τη glutathione (GSH)
• Με τις ενζυματικές αναστολές και τη οξειδωτική δράση της είναι ικανή να προκαλέσει τοξικές επιπτώσεις σε ανθρώπους

Zιζανιοκτόνα εδάφους 3

Αναστολείς βλάστησης

• Επηρεάζουν τη κυτταρική ανάπτυξη και διαίρεση σε ειδικές θέσεις, αναστέλλοντας ένζυμα της πρώτης φάσης σύνθεσης μακράς αλύσου λιπαρών οξέων : alachlor (Lasso, Micro-Tech), το metolachlor (Dual II), acetochlor, διμεθεναμίδη (Frontier), EPTC (Eradicane), butylate (Sutan +), EPTC + acetachlor (DoublePlay)
• To acetochlor και η διμεθεναμίδη αναστέλλουν το ένζυμο FAE 1 Synthase, στα φυτά, και τα ένζυμα superoxide dismutase (SOD), glutathione reductase (GR) και με μηχανισμό οξειδωτικού stress επηρεάζει τη λειτουργία των κυττάρων στον άνθρωπο

Zιζανιοκτόνα εδάφους 4

Αναστολείς φωτοσύνθεσης

• Παρεμβαίνουν στη φωτοσύνθεση με φραγή στη �μεταφορά ηλεκτρονίων στα μιτοχόνδρια των χλωροπλαστών, και προκαλούν βλάβες στις κυτταρικές μεμβράνες και κυτταρικό θάνατο: atrazine, cyanazine (Bladex), simazine (Princep), metribuzin (Sencor, Lexone)
• H atrazine αναστέλλει τις φωσφατάσες, είναι ορμονικός διαταρράκτης, προκαλώντας ερμαφροδιτισμό σε ζώα και διαταραχές αναπαραγωγής. Από μόλυνση των υπόγειων νερών σε Ευρώπη και Αμερική έχει απαγορευθεί η χρήση της στην Ευρώπη από το 2004

Ζιζανιοκτόνα εδάφους και φυλλώματος 1

Ορμόνη Αυξίνης

• Επηρεάζει την ανάπτυξη στους νέους βλαστούς και τα φύλλα αναστέλλοντας την πρωτεϊνική σύνθεση και τη φυσιολογική κυτταρική διαίρεση: 2,4-D, 2,4-DB, dicamba (Banvel, Clarity), picloram (Tordon), triclopyr (Garlon), triclopyr + 2,4-D (Crossbow), clopyralid (Stinger), MCPA
• Η ανάπτυξη των φυτών στηρίζεται σε 20 απαραίτητα αμινοξέα. Η αναστολή της σύνθεσης Leucine, Isoleucine και Valine προκαλεί διακοπή αύξησης και ανάπτυξης των φυτών

​

Ζιζανιοκτόνα εδάφους και φυλλώματος 2 - Triclopyr

​

• Το Triclopyr (3,5,6-Trichloro-2-pyridinyloxyacetic acid) είναι συστημικό ζιζανιοκτόνο φυλλώματος της ομάδας pyridine, στη θέση του 2,4,5-Τ που καταργήθηκε στις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1970, έχοντας την εμπειρία της τοξικής χρήσης του στα βρέξιμα ζιζανιοκτόνα του Πορτοκαλί παράγοντα που χρησημοποιήθηκαν στο Βιετνάμ και αλλού
• τα καχεκτικά ζιζάνια από αναστολή πρωτεϊνών δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τα καλλιεργούμενα φυτά καλαμποκιού ή σόγιας που αντέχουν γενετικά στις αναστολές σύνθεσης αμινοξέων

Ζιζανιοκτόνα στο Βιετνάμ

Το 1970-1980, υπήρξε διαρροή σε βαρέλια Πορτοκαλί Παράγοντα με ρύπανση στο σύνολο της ατόλλης Johnston και της λιμνοθάλασσας

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ;

Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος 1 glyphosate - Roundup

• H glyphosate –ROUNDUP αναστέλλει στα φύλλα των φυτών τα ένζυμα για τη σύνθεση των αρωματικών αμινοξέων όπως τη tyrosine, τη tryptophan και τη phenylalanine
• Το Roundup της Monsanto συνδέεται με την πρόκληση καρκίνου, ορμονικών διαταραχών, γενετικών ανωμαλιών και της νόσου Parkinson’s
• H επικινδυνότητα του ήταν γνωστή από το 1980, αλλά είχε εσκεμμένα αγνοηθεί
• Το Roundup αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία

Aν μιλούσε το στόμα ενός φύλλου θα ρωτούσε:

Είναι επικίνδυνα για την υγεία τα προϊόντα που έχουν Roundup;

Απάντηση δια στόματος Κουρτ Στράιφ (Διεθνής

Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο):

​

​

​

«Άρα πρόκειται καθαρά για επιστημονική εκτίμηση ότι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο και ότι η ουσία είναι πιθανώς καρκινογόνα στους ανθρώπους. Τώρα έγκειται σε άλλους ρυθμιστικούς εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς να χρησιμοποιήσουν την εκτίμησή μας και να αξιολογήσουν τον κίνδυνο»

​

Τον Μάρτη του 2015 ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, δημοσίευσε για τη glyphosate ότι τη ταξινομούσε ως «πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο» (κατηγορία 2Α) και ιδιαίτερα για Non Hodgkin’s λεμφώματα, με βάση επιδημιολογικές μελέτες, μελέτες σε ζώα και μελέτες in vitro

Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος 2 glyphosate - Roundup

• Για να γίνεται και μεταφυτευτική χρήση της Glyphosate για καταστροφή ζιζανίων,αλλά όχι και των καλλιεργούμενων φυτών, τροποποιούν γενετικά τα φυτά για να αντέχουν στο Roundup
• Παράδειγμα1: Μεταφορά γονιδίου που κωδικοποιεί το έζυμο 5-enolpyruvylshikimate-3-phosphate synthase (EPSPS)
• Παράδειγμα 2: Με γονιδίο που κωδικοποιεί το ένζυμο glyphosate oxido-reductase enzyme(U.S. Patent Nos. 5,776,760 και 5,463,175)
• Παράδειγμα 3: Με γονίδιο που κωδικοποιεί το ένζυμο glyphosate acetyl transferase. (WO 02/36782, WO 03/092360, WO 05/012515)
• Υπάρχουν φυτά ανθεκτικά και σε άλλα φυτοφάρμακα (bialaphos, phosphinothricin ή glufosinate) που αναστέλλουν το ένζυμο glutamine synthase, μετά από γενετικές παρεμβάσεις (Patent.2014)

Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος glufosinate ammonium 3

• Είναι ευρέως φάσματος ζιζανιοκτόνο, που βρέθηκε για να καλύψει την επικινδυνότητα χρήσης του αναστολέα φωτοσύνθεσης atrazine
• Αναστέλλει το ένζυμο glutamine synthetase, απαραίτητο για τη σύνθεση γλουταμίνης και τη μείωση των επιπέδων Αμμωνίας στα φυτά
• H μείωση της γλουταμίνης και η αύξηση της αμμωνίας θα κάνει φραγή στη φωτοσύνθεση και θα προκαλέσει το θάνατο του φυτού
• Χρησιμοποιείται σε πολλά μη ειδικά συστημικά ζιζανιοκτόνα

Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος glufosinate ammonium 4

• Ο άνθρωπος μπορεί να εκτεθεί σε αυτό από μολυσμένη τροφή (λαχανικά, κρέας και από χρήση μεταλλαγμένων προϊόντων καλαμποκιού, ρυζιού, βαμβακιού, σόγιας, ζάχαρι κ.ά)
• H έκθεση ανθρώπων στο glufosinate ammonium ή σε μεταβολίτες του μπορεί να προκαλέσει νευροτοξικότητα, εβρυοτοξικότητα, τερατογενέσεις, τοξικότητα στο αναπαραγωγικό σύστημα
• Η ανθεκτικότητα των ζιζανίων επηρεάζουν τα φυτά με ξένες γενετικά ουσίες
• Αυτό γιατί υπάρχουν φυτά που είναι γενετικά τροποποιημένα για αντοχή στο glufosinate

​

Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος –φραγή στο μεταβολισμό 5

Αναστολείς του ενζύμου ALS (ακετολακτασυνθάσης)

• Εμποδίζουν το μεταβολισμό των φυτών και την κυτταρική διαίρεση (μίτωση): imazethapyr (Pursuit), chlorimuron (Classic, Basis)
• Το chlorimuron αναστέλλει το ένζυμο acetohydroxy acid synthase απαραίτητο για τη σύνθεση των αμινοξέων valine, leucine και isoleucine από το πυροσταφυλικό οξύ με τη βοήθεια της thiamine pyrophosphate
• Είναι ένα βασικό ένζυμο που χρησιμοποιείται για να χρησιμοποιηθούν δύο μόρια πυροσταφυλικού οξέος για τη σύνθεση αμινοξέων και DNA, παράγοντας και διοξείδιο του άνθρακα

​

Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος 6

Διαταράκτες κυτταρικής μεμβράνης

• Καταστρέφουν τις εσωτερικές μεμβράνες των κυττάρων, που δεν μπορούν να κρατήσουν τη παραγόμενη ενέργεια. acifluorfen (Blazer), lactofen (Cobra), fomesafen (Reflex, Flexstar), flumiclorac-pentyl (Resource)
• To Lactofen είναι διφαινυλεθέρας, αναστέλλει το ένζυμο protoporphyrinogen-IX oxidase (Protox), που παίζει βασικό ρόλο στη βιοσύνθεση χλωροφύλλης και σε συνδυασμό με τη παραγωγή αντιδραστικών ειδών οξυγόνου(ROS) κάνει οξειδωτικό stress και θα προκαλέσει το θάνατο του φυτού

Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος 7

Αναστολείς λιπιδίων

• Αναστέλλουν το σχηματισμό λιπιδίων στο βλαστό (μερίστωμα) και στις ρίζες των χλοωδών φυτών (αγροστώδη): Fluazifop (Fusilade), quizalofop (Assure), fenoxaprop(Option), diclofop (Hoelon), fluazifop +fenoxaprop (Fusion)
• Αναστείλουν το ένζυμο Acetyl-CoA carboxylase (ACC), που καταλύει τη καρβοξυλίωση του Acetyl-CoA σε Malonyl-CoA με δύο καταλυτικές δράσεις , της biotin carboxylase (BC) και της carboxyltransferase (CT)
• Το ένζυμο αυτό υπάρχει στα προκαρυωτικά κύτταρα, τους χλωροπλάστες και κυριαρχεί στο ενδοπλασματικό δίκτυο των ευκαρυωτικών. Η σπουδαιότητα του είναι να προωθήσει το malonyl-CoA για βιοσύνθεση λιπαρών οξέων. Στον άνθρωπο υπάρχουν δύο διαφορετικά γονίδια για το ACCs

1 Aναστολή του ενζυμου � Acetyl-CoA carboxylase

• Το Acetyl-CoA παράγεται από τη διάσπαση των υδατανθράκων (γλυκόλυση) ή από οξείδωση των λιπαρών οξέων, με προέλευση από το πυροσταφυλικό οξύ και εισέρχεται στο κύκλο του Krebs
• Μεταφέρει επίσης τα άτομα άνθρακα μέσα στην ομάδα ακετυλίου στον κύκλο Krebs για να οξειδωθούν προς παραγωγή ενέργειας
• Είναι ένα σπουδαίο μόριο στο μεταβολισμό και χρησιμοποιείται σε πολλές βιοχημικές αντιδράσεις. Είναι επίσης ένα ιδιαίτερο συστατικό για τη βιοσύνθεση του νευροδιαβιβαστή acetylcholine. Η Choline ενώνεται με το acetyl-CoA με τη βοήθεια του ενζύμου choline acetyltransferase για τη παραγωγή acetylcholine και Coenzyme A

Ζιζανιοκτόνα και στατίνες

Τα ζιζανιοκτόνα αναστολής λιπιδίων

• αναστέλλουν το ένζυμο Acetyl-CoA carboxylase και ενεργοποιούν άλλα ένζυμα όπως την αναγωγάση, με αποτέλεσμα την αύξηση της χοληστερόλης και ιδιαίτερα της LDL, υπεύθυνη για αθηροσκλήρυνση
• Τα ζιζανιοκτόνα αναστολής λιπιδίων ευθύνονται για την υπερλιπιδαιμία και την αρτηριοσκλήρυνση στους ανθρώπους και έχουν σχέση με τις συμφέρουσες πωλήσεις φαρμάκων για τη θεραπεία τους π.χ.στατινών

Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος αναστολείς φωτοσύνθεσης 8

Βentazon (Basagran), bromoxynil (Buctril), paraquat (Gramoxone Extra), pyridate (Tough) Παρεμποδίζουν την αντίδραση φωτοσύνθεσης και διαταράσσουν τις κυτταρικές μεμβράνες έτσι ώστε το προσλαμβανόμενο φως να μη μπορεί να μετατραπεί σε χημική ενέργεια

• Με τίτλο «ποτέ δεν είναι αργά» σε Διεθνές Συνέδριο Τοξικολόγων που έγινε στην Ιαπωνία και στο Συνέδριο Ένωσης Τοξικολόγων Αμερικής ο Καθηγητής Τοξικολογίας κ.Τσατσάκης Α.και οι συνεργάτες το 1992 παρουσίασαν εργασία με θέμα τις δηλητηριάσεις από το Gramoxone
• Aπό το 2012 το Gramoxon έχει δημοσιευμένη και τεκμηριωμένη επίπτωση στη νόσο Parkinson

Νηματοδοκτόνα 1

• Στα 50 χρόνια χρήσης των νηματοδοκτόνων στην Ελλάδα οι περισσότερες μορφές τους ήταν και παραμένουν οι αλογονομένοι υδρογονάνθρακες, προϊόντα της πετροχημείας από τη κλασματική διάσπαση του πετρελαίου και την αλογόνωση των μικρής αλυσίδας των κλασμάτων σε υψηλές θερμοκρασίες. Τα συνηθέστερα αλογόνα είναι το χλώριο και το βρώμιο
• Τα νηματοδοκτόνα ευθύνονται και στη μόλυνση της ατμόσφαιρας, στη τρύπα του όζοντος και στη κλιματική αλλαγή, αφού τα τελικά προϊόντα της διάσπασης τους είναι διοξείδιο, μονοξείδιο του άνθρακα και οξείδια αλογόνων
• Παραδείγματα αλογονομένων υδρογονανθράκων:

ο τετραχλωράνθρακας το 1,2-DIBROMOETHANE, το 1,2-DICHLOROETHANE, το Βρωμιούχο Αιθυλένιο (Ethylene Bromide) και τα χημικά αέρια μουστάρδας

​

Νηματοδοκτόνα 2

Τα υποκαπνιστικά νηματοδοκτόνα είναι στη πλειοψηφία τους αλογονομένοι υδρογονάνθρακες : διβρωμοχλωροπροπάνιο –Fumazon - Nemagon, το καρβαμυδικό Μetham Sodium-Vapam, η χλωροπικρίνη(χημικό όπλο), το Telone (1,2-dichloropropane + Chloropicrin)-Shell D-DSoil Fumigant(1,3-dichloropropene,1,2-dichloropropane, 3,3-dichloropropene, 2,3-dichloropropene), Di trapex(1,3-DICHLOROPROPENE, 1,2-DICHLOROPROPANE, Methyl isothiocyanate ή Dazomet, το 1,3 διχλωροπροπένιο (Condor, D-T Top 90), η επιχλωροχυδρίνη, το βρωμιούχο μεθύλιο

Νηματοδοκτόνα 3

Tοξικά και απαγορευμένα, με σοβαρά προβλήματα στους χρήστες όπως:

• προβλήματα αναπαραγωγής, αυτοάνοσα δερματολογικά, αιματολογικά και ογκολογικά
• σοβαρές επιπτώσεις στους άλλους ζωϊκούς οργανισμούς
• στο οικοσύστημα και στη κλιματική αλλαγή
• τα ενδιάμεσα προϊόντα διάσπασης τους είναι πολύ τοξικά επίσης και
• η μακροχρόνια χρήση μερικών από αυτά έχει προκαλέσει εξάρτηση στους καλλιεργητές και αντοχή στους νηματώδεις

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 1

Η αναγωγάση του Διοξειδίου του Άνθρακα που αναστέλλουν οι οργανοχλωριούχες ενώσεις είναι το ένζυμο που σήμερα προσπαθούν με μεταλλάξεις να βρουν μορφές υπερενεργοποίησης του, ώστε να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση της φωτοσύνθεσης σε κλιματικές συνθήκες με αύξηση θερμοκρασίας και μείωσης Ο2, δεσμεύοντας το αυξημένο CO2 της ατμόσφαιρας

Πηγή:Farazdaghi, Hadi (2009). "Modeling the Kinetics of Activation and Reaction of Rubisco from Gas Exchange (12)". In Laisk A, Nedbal L, Govindjee. Photosynthesis in silico: Understanding Complexity from Molecules to Ecosystems. Advances in Photosynthesis and Respiration 29. Berlin: Springer

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 2

Η μείωση των πληθυσμών άγριων αρπακτικών πτηνών, από συμπύκνωση και μεγιστοποίηση υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στη τροφική αλυσίδα, οι μαζικοί θάνατοι ψαριών, η διαφοροποίηση και ελάττωση των ειδών από αύξηση επιπέδων φυτοφαρμάκων, μέχρι και η ανεύρεση DDT στο λιπώδη ιστό των πιγκουϊνων της Ανταρκτικής, από μόλυνση και περιορισμένης φωτοσύνθεσης φυτοπλαγκτού αποδεικνύουν ότι υπάρχει πρόβλημα γενικότερης ρύπανσης του πλανήτη από τα παρασιτοκτόνα

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 3

Η ανίχνευση και η παρακολούθηση των μεταβολιτών των οργανοχλωρινών σε βιοδείκτες και στο γάλα και η εκτίμηση των κινδύνων από αυτούς ήταν εργασίες που παρουσιάστηκαν από το εργαστήριο Τοξικολογίας Κρήτης στο

• 9^ο Διεθνές συνέδριο Τοξικολογίας στην Αυστραλία το 2001 και στο
• 48ο Συνέδριο των Ευρωπαϊκών Ενώσεων Τοξικολογίας (EUROTOX 2012) June 17-20, 2012, Stockholm, Sweden

​

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 4!

• Οι επιπτώσεις της χρήσης οργανοφωσφορικών, ζιζανιοκτόνων κ.ά. για πολλές δεκαετίες στον άνθρωπο και σε ζώα, έχουν γίνει βάση για πολλά παλαιότερα, σύγχρονα, άλλα και για μελλοντικά φάρμακα για τον άνθρωπο
• Σήμερα, παγκοσμίως τα κλασσικά φάρμακα για τη πρόληψη της υπέρτασης, είναι ανταγωνιστές της αγγειοτενσίνης ΙΙ, αναστολείς της Χοληνεστεράσης και αποδείχθηκαν ικανά να μειώσουν την υπέρταση και να παράσχουν την απαιτούμενη πρόληψη των καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 5!

Η αξιοποίηση των γνώσεων της μοριακής βιολογίας και της ανοσολογίας για την επίπτωση των οργανοφωσφορικών στα λεμφοκύτταρα

​

• Ήταν το 1980 το κλειδί της αλλαγής της συμβατικής θεραπείας των λεμφωμάτων και άλλων αιματολογικών παθήσεων με τη χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων

​

• Τα μονοκλωνικά αντισώματα καταστρέφουν τα λεμφοκυττάρων με παθολογική πρωτεϊνη στην επιφάνεια τους, πρωτείνη που παράγουν τα υπεράριθμα, υπερδιεγερμένα ή δυσλειτουργούντα β- λεμφοκύτταρα, όταν εκτεθούν μακροχρόνια σε οργανοφωσφορικά

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 6!

• Νέα φάρμακα μονοκλωνικού αντισώματος (νευροτροφίνη) για θεραπεία νευροεκφυλιστικών, οστεοαρθριτικών και ογκολογικών παθήσεων στηρίζονται στην εμπειρία δράσης των Οργανοφωσφορικών ενώσεων
• Η αναστολή του ενζύμου αναστολέα της κινάσης τυροσίνης 1, και οι αιματολογικές και ογκολογικές συνέπειες αυτής της αναστολής για τις ενεργειακές ανάγκες και την ανάπτυξη των β- λεμφοκυττάρων είναι γνωστές για όσους γνωρίζουν τις συνέπειες της έκθεσης σε οργανοφωσφορικές ουσίες

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 7!�

• H ανακάλυψη των φαρμάκων το 1998 για τη στυτική δυσλειτουργία στηρίχτηκε στη πρόκληση αγγειοδιαστολής, όταν αναστέλλονται ένζυμα όπως η φωσφοδιεστεράση ή η κυκλική μονοφωσφορική γουανοσίνη, που ήταν γνωστό ότι αναστέλλονταν από τη μακροχρόνια έκθεση σε οργανοφωσφορικά
• Οι διαταραχές φωσφορυλίωσης των κυττάρων και η αναστολή ογκοκατασταλτικών γονιδίων καθώς και η υπερέκφραση ογκογενετικών γονιδίων είναι από χρόνια τεκμηριωμένες ενδοκυττάριες μεταβολικές, αναπτυξιακές, ανοσο-ογκολογικές επιπτώσεις από έκθεση στα οργανοφωσφορικά

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 8

​

Τα σύγχρονα αντιχοληνεστερασικά

φάρμακα των ανοϊκών παθήσεων

Parkinson’s και Alzheimer’s έχουν

προκύψει από μελέτες της δράσης των

οργανοφωσφορικών

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 8

Στο Site του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου www.ish.gr

θα βρείτε δεκάδες εργασίες και έρευνες από

τη διεθνή βιβλιογραφία για τις επιπτώσεις

των οργανοφωσφορικών στην υγεία του

ανθρώπου, αλλά και σε κάθε οργανισμό

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 9

Το Εργαστήριο Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής Κρήτης έχει πραγματοποιήσει

στην 25 χρονη λειτουργία του δεκάδες ερευνητικές μελέτες για:

- τη δράση του Chlorpyrifos στο DNA

- για την ανίχνευση του Chlorpyrifos και Methyl Parathion στα ροδάκινα

- για τη χρήση των οργανοφωσφορικών στη γεωργία με έμφαση στα εξαγώγιμα προϊόντα

- για την ανίχνευση οργανοφωσφορικών στο αμνιακό υγρό και στο μηκώνιο νεογνών

- για την έκθεση σε φυτοφάρμακα αγροτικών πληθυσμών Μεσσαράς και αγροτών από την Ηλεία, τα κλινικά και τα εγαστηριακά ευρήματα από την έκθεση

- τις γενετικές μεταλλάξεις σε καρκίνους από τη τοξική δράση φυτοφαρμάκων

- τα υπολείμματα οργανοφωσφορικών σε λάδι βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας

- τα μαστογραφικά ευρήματα γυναικών και τα προβλήματα υγείας επαγγελματιών εφαρμοστών που έχουν μακροχρόνια εκτεθεί σε φυτοφάρμακα

- περιστατικά θανάτων από οργανοφωσφορικά με δηλητηριάσεις και αυτοχειρίες

- την ανάγκη εκπαίδευσης των καλλιεργητών κ.ά.

​

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 10 !!

• Το καρβαμιδικό Methomyl – LANNATE είχε περιοριορισμένη εμπορική χρήση από το 1995 ως εντομοκτόνο, για τις τοξικές οξείες και χρόνιες επιπτώσεις του στο πεπτικό και δέρμα
• Η EPA από το 1998 είχε αποφασίσει την εθελοντική κατάργηση του Lannate από τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες και είχε επιβάλλει να συσκευάζεται σε μορφές που να μην έλκουν τη προσοχή παιδιών

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 11

Η κατασκευάστρια εταιρεία πρόσθεσε πικρική ουσία που να προκαλεί εμετό σε περίπτωση κατάποσης, άλλαξε τα χρώματα συσκευασίας και χωρίς να αλλάξει η τοξικότητα της δραστικής ουσίας το κυκλοφόρησε και πάλι

Μέσα στη βαθειά κρίση της χώρας μας στις 13/3/2015 με υπουργική απόφαση πήρε οριστική άδεια διάθεσης στην ελληνική αγορά, ενώ έχει πολλές φορές προκαλέσει θανάτους σε αυτόχειρες και έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για εξόντωση ανεπιθύμητων ζώων

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 12

Για τις διακυμάνσεις των θανατηφόρων τιμών του Methomyl στο αίμα και τα θανατηφόρα κρούσματα από το Methomyl στη Κρήτη,

ο κ. Τσατσάκης και οι συνεργάτες του έχουν παρουσιάσει εργασία στη Κοπεγχάγη το 1991 και στην Ιαπωνία και Νέα Ορλεάνη το 1992

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 13

Τι συνέβη σε πολλά κράτη από το 1999 και μετά σχετικά με τη χρήση των νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων;

​

• Η Γαλλική κυβέρνηση ανέστειλε την άδεια κυκλοφορίας του Gaucho (imidacloprid) για δύο χρόνια (1999-2001). Από τότε και μετά υπήρξαν διαφορετικές αποφάσεις κάθε φορά για το συγκεκριμένο σκεύασμα και την καλλιέργεια στόχο.
• Το 2004 απαγορεύτηκε η χρήση των σκευασμάτων που περιείχαν fipronil, ένα άλλο νικοτινοειδές, αρκετά διαδεδομένο. Από το 2006 το Gaucho δεν εφαρμόζεται τελικά στη Γαλλία σε καλλιέργειες καλαμποκιού και ηλίανθου.
• Το 2008 η Σλοβενία απαγόρεψε τη χρήση 5 σκευασμάτων που περιέχουν imidacloprid και clothianidin.

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 14

• Το Μάιο 2008, η Γερμανία απαγόρεψε τη χρήση 8 σκευασμάτων που περιείχαν imidacloprid -Confidor, Gaucho και thiamethoxam-Actara, ενός ακόμα εντομοκτόνου της ίδιας κατηγορίας

​

• Το Σεπτέμβριο του 2008, η ιταλική κυβέρνηση ανέστειλε τη χρήση όλων των σκευασμάτων που περιέχουν imidacloprid, clothianidin- Janus, fipronil-Goliath και thiamethoxam.

​

• Στην Ελλάδα ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ γιατί «δεν έχουν γίνει αντίστοιχες μελέτες στη μελισσοκομική πράξη», και δεν έχει παρθεί κανένα προληπτικό μέτρο, παρά την ανησυχία των μελισσοκόμων και το διάβημα από το Μελισσοκομικό Σύλλογο Ν. Πέλλας “ο Μέγας Αλέξανδρος” στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, 06/05/2005

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 15 !!

Τα παραπάνω εντομοκτόνα με 27 διαφορετικά εγκεκριμένα παρασκευάσματα από το Ελληνικό Υπουργείο χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα καλλιεργειών (βαμβάκι, καλαμπόκι, ηλίανθος, καπνός, πατάτα, ελαιοκράμβη), από τις οποίες το βαμβάκι και η ελαιοκράμβη αποτελούν σημαντικές πηγές τροφής των μελισσών και στην Ελλάδα

​

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 16

Aντικείμενο ευρεσιτεχνίας πολυεθνικών εταιρειών είναι:

​

• τα μίγματα σε ένα παρασκεύασμα 2 μυκητοκτόνων με διαφορετικό τρόπο βιοχημικής δράσης, με ευρύτερο φάσμα καταπολέμησης της ασθένειας ή της αύξησης αποτελεσματικότητας, για τον έλεγχο διαφόρων ασθενειών των δημητριακών κ.ά
• τα παρασκευάσματα πολλαπλών χρήσεων δηλαδή να περιέχουν εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα, νηματοδοκτόνα, βακτηριοκτόνα, ακαρεοκτόνα, ρυθμιστές αναπτύξεως, χημειοστειρωτικά, σημειοχημικά, απωθητικά, προσελκυστικά, φερομόνες, διεγερτικά σίτισης ή άλλες βιολογικά δραστικές ενώσεις για το σχηματισμό ενός φυτοφαρμάκου πολλών συστατικών, δίνοντας ευρύτερο φάσμα της γεωργικής προστασίας, αλλά αγνοώντας τη επίπτωση του στο χρήστη. Εμπορικά ονόματα τέτοιων συστάσεων στο: The Pesticide Manual, Twelfth Edition, C. D. S. Tomlin, ed., British Crop Protection Council, 2000
• Το πρόσθετο προωθητικό συστατικό από τη κατηγορία ουσιών όπως διαλύτες στερεών ή υγρών ουσιών ή τασιενεργές για επιφανιοδραστική προσκόληση του μίγματος στα φυτά

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 17

• Σύμφωνα με αναφορές, η ανθεκτικότητα στο Roundup έχει επιβεβαιωθεί σε περισσότερα από 20 είδη ζιζανίων, με πάνω από 100 στελέχη που έχουν εντοπιστεί να είναι ανθεκτικά, καλύπτοντας μια έκταση περίπου 60 εκατομμύριων στρεμμάτων, κυρίως στην Αργεντινή, τη Βραζιλία και τις ΗΠΑ
• Υπό αυτές τις συνθήκες, υπάρχουν έντονες ανησυχίες ότι η Monsanto και άλλες εταιρείες χημικών θα δρομολογήσουν την χρήση ακόμη πιο τοξικών χημικών ουσιών για την καταπολέμηση της ανθεκτικότητας δημιουργώντας μια “κούρσα χημικού πολεμικού εξοπλισμού”

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 18 !!

• Το ζιζανιοκτόνο glufosinate ammonium ο Σουηδικός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων το πρότεινε να συμπεριληφθεί στα προς απαγόρευση βιοκτόνα
• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 13 Ιανουαρίου 2009 ενέκρινε αυτή τη πρόταση
• Το Ελληνικό Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης το έχει ακόμα σε κυκλοφορία, αλλάζοντας τον τρόπο χρήσης

( πιέσεις εφαρμογής μέχρι δύο ατμόσφαιρες), με προσθήκη και άλλων εργοστασίων παρασκευής, με αλλαγή εταιρείας διάθεσης προϊόντος από Bayer (22/11/2013) σε Syngenta (22/5/2014) και αλλαγή σήμανσης ετικέτας

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 19

Ελλάδα:

• παρασκευάζεται νηματοδοκτόνο
• πωλούνται τα 20 λίτρα στη Κύπρο 250 Ευρώ
• στην Ελλάδα τα 20 λίτρα 350-380 ευρώ και
• στην Βουλγαρία τα 20 λίτρα 50 ευρώ!!
• Γίνονται ερευνητικές εργασίες για νέα νηματοδοκτόνα με συμβατικά οργανοφωσφορικά και πυρεθροειδή ή επανεγκρίνεται από 13/3/2015 η κυκλοφορία νηματοδοκτόνων με δραστική ουσία το Μetam Sodium (Vapam), την ώρα που υπάρχουν νέα βιολογικά παρασκευάσματα νηματοδοκτόνων όπως το ΒΙΟΑCT (14ο Πανελλήνιο Εντομολογικό Συνέδριο -376)

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 20 !!

Ελλάδα:

• Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των περιφερειακών κέντρων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης δεν γίνεται ενημέρωση για τις επιπτώσεις των χρησιμοποιούμενων εντομοκτόνων
• Δεν γίνονται μελέτες για τις επιπτώσεις στους στόχους, στον άνθρωπο, σε άλλους οργανισμούς και στο περιβάλλον πριν κάθε χρήση
• Δεν συμμετέχουν σε μόνιμες επιτροπές σε επίπεδο περιφέρειας εμπειρογνώμονες υγείας και περιβάλλοντος στην αξιολόγηση και στο προγραμματισμό των επεμβάσεων με εντομοκτόνα
• Δεν αναπτύσσεται ερευνητική δραστηριότητα και εναλλακτικές μορφές επεμβάσεων

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 21 !!

Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης στην Ελλάδα

• χορηγεί άδεια κυκλοφορίας σε ένα παρασκεύασμα στο οποίο οι κατασκευαστές δεν αποκαλύπτουν τις «βοηθητικές ουσίες» που μπορεί να βλάψουν την ανθρώπινη υγεία
• Είναι νομικό κενό η χορήγηση άδειας χωρίς επαρκή αξιολόγηση του κινδύνου στο πλαίσιο του ανεπαρκούς συστήματος καταγραφής των φυτοφαρμάκων

Φυτοφάρμακα:Tο παρόν και το μέλλον 22

Κλασσικό παράδειγμα το νηματοδοκτόνο Διχλωροπροπένιο

• Έχει άδεια κυκλοφορίας 120 ημερών, αν και απαγορευμένο από τη σύμβαση Ρότερνταμ της ΕΕ, από το 2012, για τις προφυτευτικές ανάγκες απολύμανσης των θερμοκηπίων
• Η κατασκευάστρια εταιρεία Dow Agroscience, αν και της ζητήθηκε δεν έχει προσκομίσει πολλά χρόνια τώρα στο σχετικό φάκελο μελέτες για τα «βρώμικα συστατικά» του εμπορεύσιμου παρασκευάσματος, ούτε και έχει προσκομίσει, ενώ έχει κάνει και γνωρίζει τα αποτελέσματα, για τη συνδυασμένη τοξικότητα του συνυπάρχοντος σταθεροποιητή επιχλωροχυδρίνη. Φυσικά, καμία αναφορά για την απρόβλεπτη συμπεριφορά του μίγματος στο έδαφος και για τη τοξικότητα των προϊόντων διάσπασης του
• Ο Υφυπουργός κ. Αποστόλου δεσμεύτηκε στις 10/6/2015, για την οριστική απόσυρση του το 2016

​

O ρόλος των εταιρειών

• Η 5η Πανελλήνια Συνάντηση Φυτοπροστασίας πραγματοποιήθηκε στις 23 - 25 Φεβρουαρίου στη Λάρισα. Η BASF ήταν χορηγός της συνάντησης στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 500 σύνεδροι.
• Ο Product Development Manager του Τμήματος Φυτοπροστασίας Νοτίου Ευρώπης της BASF, κ. Δημήτρης Σέρβης ήταν ομιλητής και ανέπτυξε το θέμα «Υπεύθυνη Διαχείριση Προϊόντων Φυτοπροστασίας από την BASF. Αρχές και Παράδειγμα εφαρμογής στην Υπεύθυνη Διαχείριση Μυκητοκτόνων»
• http://www.agro.basf.gr/agroportal/gr/media/migrated/gr/news/media_news/pdf_1/BASF_cosmos_pub1_2010.pdf

Αθήνα 3 -5 – 2012�Αριθ. πρωτ: 4818/51917�

• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
• ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ
• ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
• Δ/ΝΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
• ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
• Ταχ . Δ/νση: Συγγρού 150
• Ταχ. Κώδικας: 176 71 - ΑΘΗΝΑ
• TELEFAX: 210 92 12 090

Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ � & ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

• 1. Εγκρίνουμε τη μετάβαση στη Γερμανία του υπαλλήλου…. με Βαθμό Γ΄του κλάδου ΠΕ1, ασφαλιστικός Φορέας Δημόσιο, που υπηρετεί στη Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής προκειμένου να συμμετάσχει σε ημερίδα που θα διεξαχθεί στα γραφεία της εταιρείας BAYER CropScience, Γερμανίας στο Monheim, Γερμανίας, σχετικά με τη διακίνηση μη εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων (φυτοφαρμάκων), μεταξύ εκπροσώπων της βιομηχανίας και των Ευρωπαϊκών ελεγκτικών αρχών στις….
• 2. Η σχετική δαπάνη θα βαρύνει τους διοργανωτές.
• 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΑΠΑΝΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣ

ΓΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗΣ Σύνολο = 0 Ευρώ

«Ώρα Ευθύνης και Δράσης στη Φυτοπροστασία»

• 1η Πανελλήνια Συνάντηση Φυτοπροστασίας, Λάρισα 5-7 Μαρτίου. 1996
• 2ηΠανελλήνια Συνάντηση Φυτοπροστασίας 5-7 Μαΐου1998
• 3ηΠανελλήνια Συνάντηση Φυτοπροστασίας Λάρισα 6-8Μαρτίου 2001
• 4η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (2/4/2004)
• 5ης Πανελλήνιας Συνάντησης Φυτοπροστασίας
• 6η Συνάντηση Φυτοπροστασίας - Πρόγραμμα Ημερίδας, 24-27/2/2014
• Διεθνής συνάντηση για την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία της ελιάς στην Καλαμάτα (10/3/2015)

ΧΟΡΗΓΟΙ

• Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
• Γεωτεχνικό Επιμελειτήριο Ελλάδας
• BASF Ελλάς ΑΒΕΕ
• Bayer Ελλάς ΑΒΕΕ
• Syngenta Hellas ΑΕΒΕ
• Αλφα Γεωργικά Εφόδια ΑΕΒΕ
• Dow–Elanco
• Χελλαφάρμ Α.Ε.
• Χαραντώνης–Βιολογική Φυτοπροστασία

Φυτοφάρμακα: έρευνα 1

Εθνικά ερευνητικά προγράμματα ή συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαίκή Ένωση: (ΤΕΙ, ΙΤΕ, ΕΘΙΑΓΕ, ΕΛΚΕΘΕ κ.ά.) σε τομείς σχετικούς για,

​

• τη τοξικότητα των νεο-νικοτινοειδών εντομοκτόνων στα μελισσοσμήνη
• την εξέλιξη πληθυσμών αλευρώδη Bemisia tabaci στη Μεσόγειο,
• την ανθεκτικότητα των εχθρών καλλιεργειών Bemisia tabaci και Tetranychus urticae
• το τρόπο δράσης του νεονικοτινοειδές Flonicamid –Teppeki και για διερεύνηση ανάπτυξης ανθεκτικότητας άλλων νικοτινοειδών και πυρεθροειδών στο έντομο Trialeurodes vaporariorum
• την ανάπτυξη ανθεκτικότητας των νηματοδών σε νηματοδοκτόνα και μελέτη ανθεκτικότητας σε θερμοκήπια της Κρήτης για ένα οργανοφωσφορικό και ένα καρβαμιδικό νηματοδοκτόνο

Φυτοφάρμακα: έρευνα 2

Πρόγραμμα ΘΑΛΗΣ, χρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό

Κοινωνικό Ταμείο, 2012

​

• είναι σε εξέλιξη δεκάδες εργασίες Ελλήνων ερευνητών όλων των Πανεπιστημίων, του ΙΤΕ, των ΤΕΙ σε θέματα που σχετίζονται με τον τρόπο δράσης των φυτοφαρμάκων και τις επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία.

​

• Οι τρέχουσες μελέτες αφορούν:

-τη μιτοχονδριακή λειτουργία και τη σχέση της σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις,

-τους μηχανισμούς και τη παθογένεση παθήσεων όπως Αlzheimerr’s και Parkinson’s

- τις γονιδιακές και λειτουργικές μελέτες κατανόησης της ανθεκτικότητας των εχθρών στα φυτοφάρμακα,

- τα διαγνωστικά εργαλεία Μοριακής Βιολογίας για την αντοχή των φυτοφαρμάκων, τη μεταβολική μηχανική μοντέλων για υποβοηθούμενη με γενετικούς τρόπους αύξηση της αυτοπροστασίας των φυτών κ.ά

Φυτοφάρμακα: έρευνα 3

Εθνικά Ιδρυμάτα, Ινστιτούτα, Πανεπιστημία έχουν κάνει ερευνητική προσπάθεια με συμμετοχή πολλών Ελλήνων επιστημόνων και με εργασίες που έχουν ανακοινωθεί σε Πανελλήνια Εντομολογικά Συνέδρια και σε πανελληνιες συναντήσεις φυτοπροστασίας, όπως:

• εργασίες για την ισχύουσα νομοθεσία
• τις οδηγίες ορθής χρήσης φυτοπροστασίας
• την ανθεκτικότητα εντόμων σε chlorpyrifos + pyrethrin
• της μετάλλαξης γονιδίου ACH του Δάκου
• της μοριακής διάγνωσης μηχανισμών ανθεκτικότητας σε εντομοκτόνα
• την αντοχή του δάκου στο πυρεθροειδές alpha-cypermethrin και στα spinosad
• τη βιολογική καταπολέμηση του δάκου ελιάς και τη σύγκριση της με τη συμβατική χημική καταπολέμηση
• τα νέα εντομοκτόνα για το δάκο ελιάς
• τις οργανοχλωρίνες και τα μύδια
• την αντοχή του τετράνυχου σε οργανοφωσφορικά και πυρεθρίνες από μετάλλαξη των πρωτεινών του κ.ά

Φυτοφάρμακα: έρευνα 4

Το Εργαστηρίου Ιατροδικαστικών Επιστημών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης με Διευθυντή το Καθηγητή κ. Τσατσάκη Αριστείδη

έχει αξιόλογη επιστημονική συμβολή στο θέμα έκθεσης σε φυτοφάρμακα και προβλημάτων υγείας, με δεκάδες εργασίες, αναφορές στην Ελληνική και Διεθνή Βιβλιογραφία και των διδακτορικών διατριβών χημικών, κτηνιάτρων, γεωπόνων και ιατρών

Φυτοφάρμακα: έρευνα 5

Ποιός ελέγχει την έρευνα;

​

• Ελληνικά ερευνητικά κέντρα και επιστήμονες κάνουν έρευνες με απευθείας ανάθεση για λογαριασμό ξένων πολυεθνικών εταιρειών

​

• Συχνά δημοσιεύονται επιστημονικά άρθρα σε τοπικό τύπο με ασθένειες και εχθρούς φυτών και δίπλα δημοσιεύονται ολοσέλιδες διαφημίσεις σχετικών φυτοφαρμάκων και των πολυεθνικών εταιρειών

​

ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΑ

1. Τα παιδιά, οι υπερήλικες και οι έγκυες ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες

​

• Τα παιδιά έχουν μοναδικούς τρόπους έκθεσης στα τοξικά χημικά (εμβρυική φάση, θηλασμός, παιγνίδι) καθώς έχουν χαμηλά επίπεδα ενζύμων

​

• Τα παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο εξαιτίας της φυσιολογίας, της συμπεριφοράς και της γνωστικής ανωριμότητάς τους

​

• Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει μελετήσει τις επιπτώσεις της έκθεσης των παιδιών σε τοξικά χημικά όσον αφορά την καρκινογένεση, τις χρόνιες φλεγμονές (άσθμα), τις αλλεργίες πεπτικού και δέρματος

​

5. Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει διεθνείς προσπάθειες (IFSC) για την προστασία των παιδιών από επιβλαβείς χημικές ουσίες και έχουν διατεθεί χρήματα σε προγράμματα πρόληψης και έρευνας

Επίλογος 1

• Αν και τα γεωργικά φάρμακα χρησιμοποιούνται ευρέως για την καταπολέμηση των εχθρών των καλλιεργειών και την αύξηση της παραγωγής , οι επιδράσεις τους στην υγεία δεν έχουν μελετηθεί πλήρως
• Η εκτίμηση επικινδυνότητας είναι στατιστικά ένα δύσκολο πρόβλημα, καθώς
• τα γεωργικά φάρμακα εμφανίζονται περιστασιακά, μπορεί να εμφανίζονται σε ποικίλα συστατικά σε ένα διαιτολόγιο, και μπορεί να επιδράσουν στον άνθρωπο και με τα καλύτερα μέτρα προστασίας

Επίλογος 2

Εκτίμηση κινδύνου

​

Κίνδυνος = τοξικότητα Χ έκθεση Χ άτομο

Επίλογος 3

• Έτσι, αν ληφθούν υπ’ όψη οι τοξικές επιδράσεις των φυτοφαρμάκων στον άνθρωπο και τα ωφέλιμα ζώα, η φυτοτοξικότητα στις ίδιες τις καλλιέργειες και η ρύπανση του γενικότερου περιβάλλοντος, συμπεραίνεται ότι η ωφέλεια της ανθρωπότητας από την αύξηση της παραγωγικότητας στη γεωργία με τη χρήση φυτοφαρμάκων, σκιάζεται από τους κινδύνους που αυτά περικλείουν

​

• Η ορθολογική χρήση των φυτοφαρμάκων, όταν είναι απαραίτητα, στις ελάχιστες αποτελεσματικές δόσεις, και με αποτελεσματικές και ασφαλείς μεθόδους θα μειώσει τους κινδύνους

Επίλογος 4

​

​

• Ο πρώτος γιατρός που πίστεψε ότι η υγεία του σώματος βασίζεται στην αρμονία του ανθρώπου (μικρόκοσμος) με τη φύση (μακρόκοσμος), που πίστευε ότι πρέπει να υπάρχει ισορροπία στα στοιχεία του σώματος και ότι οι ασθένειες μπορούν να θεραπευτούν με τη χρήση χημικών ουσιών ήταν ο Αλχημιστής Παράκελσος
• Έζησε το 1493-1541 και στην εποχή του που όλα τα φάρμακα ήταν φυσικά έλεγε: «...Τίποτα δεν είναι δηλητήριο. Όλα είναι δηλητήρια. Η δόση κάνει το δηλητήριο ...»

Επίλογος 5

​

​

​

Σήμερα, εποχή των συνθετικών φαρμάκων

ο κίνδυνος από τα φάρμακα είναι ανάλογος της δόσης και της τοξικότητας της δραστικής ουσίας, του βαθμού έκθεσης και της ηλικίας

Το να μιλάμε μόνο για ορθολογική χρήση ή για σωστά μέτρα προστασίας και να αγνοούμε τη τοξικότητα, το συνδυασμό τους σε μίγματα, την απουσία εμπειρογνωμόνων υγείας και περιβάλλοντος στη παρασκευή, διακίνηση και χρήση φυτοφαρμάκων, την ανεπαρκή προστασία καταναλωτών και κατοίκων που εκτίθενται σε τοξικές ουσίες είναι συνειδητή αμέλεια

Να θυμάμαι 1

• την αυξανόμενη ανθεκτικότητα των εχθρών στόχων στα φυτοφάρμακα
• τη διαπλοκή σε επιστημονικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο και την άλωση των ερευνητικών κέντρων από πολυεθνικές εταιρείες
• την σοβαρότητα της αυξανόμενης μόλυνσης του περιβάλλοντος, της γενετικής τροποποίησης και της κλιματικής αλλαγής

Να θυμάμαι 2

• Η αναστολή ενζύμων από φυτοφάρμακα δημιουργεί στα μιτοχόνδρια τις ελεύθερες ρίζες υπεροξειδίου, μόρια με ιδιαίτερα βλαπτική αντιδραστική και οξειδωτικού stress επίπτωση στη πρόκληση ασθενειών και γήρανσης
• Η αύξηση των χρόνιων και θανατηφόρων ασθενειών σε ανθρώπους και σε ζώα της ξηράς, της θάλασσας και του αέρα οφείλεται και στις επιγενετικές αλλαγές και τις βλάβες στη σύνθεση πρωτεϊνών, DNA και RNA, από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων

Να θυμάμαι 3

• Τα φάρμακα για ανθρώπους και φυτά έχουν αλληλεπίδραση, κοινή έρευνα και κοινά συμφέροντα
• Σε κάποιους αξία έχει η μετοχή και τα κέρδη από μονοπώληση των φαρμάκων και φυτοφαρμάκων, σε μια απόλυτα τρελή και αυτοκαταστροφική κούρσα εξαφάνισης των ειδών

​

Να θυμάμαι 4

Τώρα είναι η ώρα της προσωπικής ευθύνης του καθενός από εμάς

• Συλλογικές ευθύνες σε συνθήκες σύγκρουσης συμφερόντων είναι ρευστές και μεταβαλόμενες
• Τώρα είναι η ώρα που πρέπει να αντιδράσει το κάθε κύτταρο αυτής της κοινωνίας στην φυτοφαρμακευτική επίθεση που δέχεται
• Αυτό που μας ενώνει είναι ότι είμαστε όλοι απλοί άνθρωποι που έχουμε δικαίωμα να ζήσουμε με υγεία, να επικοινωνήσουμε, να κάνουμε γερά παιδιά και να πεθάνουμε με αξιοπρέπεια

​

Ο κάθε ένας ας πάρει τη θέση του

Να θυμάμαι

Καλές οι μετοχές και τα κέρδη

αλλά…

​

​

Αξία έχει και ο άνθρωπος, το φυτό, το περιβάλλον

​

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πενταμοδίου δείχνει το δρόμο για εμάς και τα παιδιά μας

​

Να θυμάμαι

​

​

Δεν είναι όλοι εχθροί για….. Θάνατο !!

​

Σας ευχαριστώ πολύ �