„Wiwat maj, trzeci maj, dla Polaków błogi raj!”
KRÓTKO O HISTORII KONSTYTUCJI
Pod koniec lat 80‑ych XVIII wieku król Stanisław August Poniatowski oraz obóz patriotyczny po raz kolejny podjęli próbę przeprowadzenia koniecznych reform. Na skutek trudnej sytuacji politycznej caryca Rosji Katarzyna II zgodziła się na zwołanie sejmu zawiązanego pod laską konfederacji. Jesienią 1790 r. przeprowadzono nowe wybory do izby poselskiej, dzięki czemu obóz reform uzyskał przewagę. Od tego momentu sejm obradował w podwójnym składzie gdyż posłowie wybrani w 1788 r. nie opuścili obrad. Sejm ten do historii przeszedł jako Wielki gdyż , po pierwsze obradował ostatecznie w podwójnym składzie, po drugie uchwalił przełomowe dla historii Polski reformy.
Konstytucja 3 Maja 1791 r. została uchwalona przez Sejm Wielki, zwany również Czteroletnim. Była to najważniejsza reforma tego Sejmu. Konstytucja była Ustawą Rządową – regulowała prawa i obowiązki ogółu mieszkańców oraz zasady organizacji władzy państwowej.
TWÓRCY KONSTYTUCJI:
Ignacy Potocki
Stanisław August Poniatowski
Hugo Kołłątaj
UCHWALENIE KONSTYTUCJI 3 MAJA:
Obrady sejmu miały zostać wznowione 5 maja 1791 r., jednak zwolenników reform dyskretnie zawiadomiono o konieczności przyjazdu dwa dni wcześniej.
W dniu 3 maja 1791 r. Rano pod Zamkiem Królewskim, w którym toczyły się obrady sejmu, zgromadził się tłum ludzi. Później mówiono nawet o 20 tys., co wydaje się liczbą nieco przesadzoną. Z pewnością jednak część mieszczan przybyła pod bronią, gdyż obawiano się interwencji pospiesznie mobilizowanej przez hetmana Branickiego opozycji. Rozpuszczano nawet nierealistyczne pogłoski o możliwym pojawieniu się Rosjan. Około godziny 11.00 do sejmu przyszedł Stanisław August, w obecności którego odczytano sfałszowane alarmujące wiadomości z zagranicy. Trudna sytuacja międzynarodowa wymagała natychmiastowych uregulowań wewnętrznej sytuacji w kraju, aby zmobilizować siły i zabezpieczyć państwo. Odczytano – mimo głosów opozycji, które zlekceważono – tekst ustawy zasadniczej, która została zaprzysiężona przez monarchę.
Była to zwyczajna ustawa sejmowa zwana w polskiej praktyce parlamentarnej „konstytucją”. Jej charakter i treść zbiegły się jednak z określeniem, które w europejskiej teorii ustrojowej nadawano słowu „konstytucja”.
POSTANOWIENIA KONSTYTUCJI 3 MAJA:
Konstytucja tak naprawdę była Ustawą Rządową– regulowała prawa i obowiązki ogółu mieszkańców oraz zasady organizacji władzy państwowej. W tym rozumieniu tego słowa był pierwsza ustawą rządową w Europie, drugą na świecie (po amerykańskiej). Utrzymano unię polsko – litewską, została ona jednak zacieśniona. Władza została podzielona zgodnie z zasadą Monteskiusza na ustawodawczą (stanowienie prawa), wykonawczą (wykonywanie prawa) i sądowniczą.
Wiwat Sejm, wiwat Naród, wiwat wszystkie Stany!
Święto Narodowe Trzeciego Maja – polskie święto obchodzone 3 maja, ustanowione w 1919 oraz ponownie w 1990, w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
3 maja 1791 uchwalono pierwszą konstytucję w nowożytnej Europie, a drugą po amerykańskiej na świecie. Wyprzedziła trzecią na świecie konstytucję francuską. Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm Wielki, który został zwołany w październiku 1788.
PRZEJAWY KONSTYTUCJI W KULTURZE
NAJWIĘKSZE DZIEŁA O
KONSTYTUCJI
3 MAJA
,,Niech każdy ma szczęśliwość powszechną
w pamięci i miłość własną - kraju miłości poświęci” - Julian Ursyn Niemcewicz ,,Powrót Posła”
POLONEZ 3 MAJA - PAN TADEUSZ
Krótki, liczący tylko 3 zwrotki, tekst „Poloneza Trzeciego Maja” jest prostym wyrażeniem entuzjazmu z uchwalenia Konstytucji i nadziei, że odtąd jej prawa na trwałe zmienią życie narodu, zjednoczonego we wszystkich stanach ze swoim królem.
Zarówno sama Konstytucja, jak i „Polonez” doczekały się niezliczonych odwołań w polskiej kulturze. Przykładem może być „Koncert Jankiela” z „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
IGNACY KRASICKI
- ,,PTASZKI W KLATCE”
«Czegoż płaczesz? — staremu mówił czyżyk młody —
Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody».
«Tyś w niej zrodzon — rzekł stary — przeto ci wybaczę;
Jam był wolny, dziś w klatce — i dlatego płaczę».
TADEUSZ KUBIAK - ,,TU WSZĘDZIE POLSKA”
“Tu, gdzie jest dom nasz, twój i mój,
gdzie lasy są i rzeki nasze,
gdzie każdy ojciec szedł na bój,
gdzie Biały Orzeł na sztandarze.”
MARIA KONOPNICKA
- ,,A JAK CIEBIE KTO ZAPYTA…”
“A jak ciebie kto zapyta:
Kto ty taki, skąd ty rodem?
Mów, żeś z tego łanu żyta,
Żeś z tych łąk, co pachną miodem;
Mów, że jesteś z takiej chaty,
Co Piastową chatą była,
Żeś z tej ziemi, której kwiaty
Gorzka rosa wykarmiła…”
JAN KOCHANOWSKI
- PIEŚŃ XXIV
“Wy, którzy Pospolitą Rzeczą władacie,
A ludzką sprawiedliwość w ręku trzymacie;
Wy, mówię, którym ludzi paść poruczono
I zwierzchności nad stadem Bożym zwierzono,
Miejcie to przed oczyma zawżdy swojemi,
Żeście miejsca zasiedli Boże na ziemi,
Z którego macie nie tak swe własne rzeczy
Jako wszytek ludzki mieć rodzaj na pieczy.”
“MAZUREK 3 MAJA”
“Witaj majowa jutrzenko,
Świeć naszej polskiej krainie,
Uczcimy ciebie piosenką,
Która w całej Polsce słynie.
Witaj maj, piękny maj,
U Polaków błogi raj. (...)”
Pieśni:
“Mazurek Trzeciego Maja”,
,,Pieśń konfederatów barskich”,
“Marsz, marsz Polonia”, “Nasz dzielny narodzie!”,
“Jeszcze jeden mazur dzisiaj - Ostatni mazur”,
“Pokażemy, że Sarmata umie jeszcze wolnym być! Dalej, bracia, do bułata”,
“Cześć polskiej ziemi, cześć,”
“POLONIA”- JAN STYKA
"UCHWALENIE KONSTYTUCJI 3 MAJA 1791 ROKU” - KAZIMIERZ WOJNIAKOWSKI
“OGŁOSZENIE KONSTYTUCJI 3 MAJA 1791”-AUTOR ANONIMOWY
“KONSTYTUCJA 3 MAJA”-JAN MATEJKO
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!
WYKONAŁY UCZENNICE Z KLASY II H :
EMILIA AGNIESZKA GRZYB, ZUZANNA KŁOBUSIŃSKA , DARIA KULEJ , AGATA WALASZCZYK
BIBLIOGRAFIA:
· YouTube
· Google Grafika