Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες�και Διδασκαλία του μαθήματος �Τεχνολογίες της Πληροφορικής και της Επικοινωνίας �στο Δημοτικό Σχολείο

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2023

12:30 – 14:00

​

Η επιμορφωτική δράση�διοργανώνεται σε συνεργασία �των Συμβούλων Εκπαίδευσης Πληροφορικής ΠΕ86:

​

Βραχνός Ευριπίδης (Σ.Ε. ΠΕ86 Πειραιά)

Ζέρβας Κωνσταντίνος (Σ.Ε. ΠΕ86 Κυκλάδων)

Κοκκόρη Αθηνά (Σ.Ε. ΠΕ86 Γ’ Αθήνας)

Κολεγά Ευαγγελία (Σ.Ε. ΠΕ86 Δ’ Αθήνας)

Μακράκη Ευαγγελία (Σ.Ε. - ΠΕ86 Δυτικής Αττικής)

Μαραγκός Κωνσταντίνος (Σ.Ε. ΠΕ86 Β’ Αθήνας – 1η θέση)

Μαστοροδήμος Δημήτριος (Σ.Ε. ΠΕ86 Β’ Αθήνας – 2η θέση

Παντελοπούλου Σταυρούλα (Σ.Ε. ΠΕ86 Ανατολικής Αττικής)

​

ΜΕΡΟΣ Β’�Ενδεικτικά σενάρια από �“Το Πρόγραμμα Σπουδών για τον Πληροφορικό Γραμματισμό στο Δημοτικό - Οδηγός για τον εκπαιδευτικό»

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:

ΜΑΣΤΟΡΟΔΗΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕ86 ΔΕ Β’ ΑΘΉΝΑΣ 2^Η ΘΕΣΗ

Ενδεικτικά εκπαιδευτικά σενάρια

• Τα εκπαιδευτικά σενάρια που θα παρουσιαστούν αποτελούν μέρος του βιβλίου «Το Πρόγραμμα Σπουδών για τον Πληροφορικό Γραμματισμό στο Δημοτικό – Οδηγός για τον εκπαιδευτικό».
• Βιβλίο στο Φωτόδεντρο - ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
• Στο συγκεκριμένο βιβλίο υπάρχουν:
• 23 σενάρια μαθήματος και
• 3 προτεινόμενα σχέδια έρευνας.

​

​

Έξι σενάρια μαθήματος για Α’ τάξη

Πέντε σενάρια μαθήματος για Β’ τάξη

Πέντε σενάρια μαθήματος για Γ’ & Δ’ τάξη

Πέντε σενάρια μαθήματος για Ε’ τάξη

Πέντε σενάρια μαθήματος για ΣΤ’ τάξη

Τρία σχέδια έρευνας

Παρουσίαση �τεσσάρων ενδεικτικών σεναρίων

1. Μοντελοποιώ τις ιδέες μου (Β’ τάξη)
2. Δημιουργία κόμικ (Γ’ τάξη)
3. Μετατροπή νομισμάτων και πραγματοποίηση υπολογισμών με Υπολογιστικά Φύλλα (Ε’ Τάξη)

1. Μοντελοποιώ τις ιδέες μου (Β’ τάξη)

https://www.freepik.com/premium-vector/woman-thinking-good-idea_23064149.htm

Τίτλος: Μοντελοποιώ τις ιδέες μου

• Τάξη: Β’ Δημοτικού
• Ενότητα: Μοντελοποιώ με εννοιολογικούς χάρτες
• Εμπλεκόμενες έννοιες: Εννοιολογική χαρτογράφηση, σχέσεις εννοιών, περιγραφή εννοιών, ομαδοποίηση εννοιών, επιδράσεις γεγονότος/φαινομένου, αιτίες και αποτελέσματα, ομοιότητες-διαφορές
• Εκτιμώμενη Διάρκεια: 6 διδακτικές ώρες
• Γενική περιγραφή σεναρίου: Ο γενικός σκοπός του διδακτικού σεναρίου είναι να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη μεθοδολογία της εννοιολογικής χαρτογράφησης. Επίσης, να ασκηθούν στη χρήση σχετικού λογισμικού έτσι ώστε να μπορούν να αναπαριστούν και να μοντελοποιούν τις ιδέες τους.

Προσδοκώμενα �μαθησιακά αποτελέσματα

• Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών, μετά την ολοκλήρωση της παρούσας διδακτικής ενότητας, ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή
• να περιγράφει έννοιες/αντικείμενα με επίθετα/ιδιότητες,
• να απεικονίζει συσχετίσεις εννοιών,
• να κατατάσσει/ομαδοποιούν αντικείμενα σε κατηγορίες,
• να προσδιορίζει τις επιδράσεις ενός γεγονότος,
• να αναγνωρίζει τις αιτίες και τα αποτελέσματα ενός γεγονότος,
• να προσδιορίζει τις ομοιότητες/διαφορές δύο ή περισσότερων αντικειμένων/καταστάσεων,
• να οργανώνει/παρουσιάζει/επικοινωνεί τις γνώσεις τους με χρήση απλών εννοιολογικών μοντέλων.

Εκτίμηση �των γνωστικών δυσκολιών των μαθητών

• Τα παραδείγματα εννοιολογικών χαρτών θα πρέπει να συνδέονται άμεσα με βιώματα και γνώσεις των μαθητών.
• Η επιλογή των θεμάτων προς μοντελοποίηση θα πρέπει να γίνεται αφού έχει διδαχθεί η αντίστοιχη ενότητα (π.χ. Γλώσσα, Μαθηματικά, Μελέτη Περιβάλλοντος κ.λπ.) ή να εντάσσεται στη διδασκαλία τους.
• Η εννοιολογική χαρτογράφηση συμβάλλει στην αναστοχαστική σκέψη των μαθητών και στην καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων.
• Σε περιπτώσεις που εντοπίζονται γνωστικές δυσκολίες και παρανοήσεις των μαθητών, προτείνεται υποστήριξη μέσω συζήτησης και βιωματικών παραδειγμάτων.
• Λόγω της ηλικίας των μαθητών επιδιώκεται η χρήση, όχι μόνο λέξεων, αλλά και εικόνων που λειτουργούν ως κείμενο.
• Ενδέχεται ορισμένοι μαθητές να μπερδέψουν την κατάσταση δημιουργίας σχήματος με την κατάσταση γραφής κειμένου που διαθέτει το λογισμικό, ή/και τα εργαλεία διαχείρισης εννοιών με τα εργαλεία ομαδοποίησης εννοιών. Δυσκολίες αυτής της μορφής, θα αντιμετωπιστούν με την υποστήριξη του εκπαιδευτικού.

Παιδαγωγική και Διδακτική προσέγγιση

• Βασικός άξονας υλοποίησης είναι η ενεργοποίηση όλων των μαθητών, μέσα από αυθεντικές δραστηριότητες.
• Κατά την έναρξη των δραστηριοτήτων προτείνεται να αξιοποιηθούν τεχνικές, όπως ο καταιγισμός ιδεών και η συζήτηση, έτσι ώστε να ανακαλέσουν οι μαθητές τις σχετικές γνώσεις, έννοιες και εμπειρίες.
• Οι μαθητές εργάζονται ομαδοσυνεργατικά (ομάδες των 2-3 μαθητών), αποτυπώνουν και αξιοποιούν τις γνώσεις και τα βιώματά τους, αναλύουν και συνθέτουν. Οικοδομούν συνεργατικά και δημιουργικά τους εννοιολογικούς χάρτες, συζητούν και διαπραγματεύονται τις επιλογές τους.
• Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι υποστηρικτικός και συντονιστικός. Έμφαση δίνεται στην οργάνωση και παρουσίαση των εννοιών και των συσχετίσεών τους και όχι στη στείρα εκμάθηση χαρακτηριστικών του λογισμικού.
• Οι δραστηριότητες λειτουργούν υποστηρικτικά στις ενότητες άλλων γραμματισμών, από όπου αντλούνται παραδείγματα. Ενισχύεται έτσι η εμπέδωση των εννοιών και η αντιμετώπιση γνωστικών δυσκολιών ή παρανοήσεων.
• Με την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων γίνεται η παρουσίαση και επεξήγηση των εννοιολογικών χαρτών από τους ίδιους τους μαθητές.

Μέσα

• Βιντεοπροβολέας,
• Διαδραστικός πίνακας, εφόσον υπάρχει,
• Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης που υποστηρίζει τη χρήση εικόνων, π.χ. Kidspiration, CmapTools κ.ά.,
• Φύλλα εργασίας.

Πορεία μαθήματος

• Οι προτεινόμενες δραστηριότητες έχουν τίτλους:
• Πάμε για ψώνια;
• Περιγράφω
• Γνωρίζω τα ζώα
• Οι δραστηριότητες αυτές δεν είναι διαδοχικές. Κάθε δραστηριότητα διαρκεί 2 περίπου διδακτικές ώρες, ανάλογα με το επίπεδο της τάξης.
• Είναι σκόπιμο οι δραστηριότητες να ακολουθούν τη σχετική διδακτική ενότητα (άλλων γραμματισμών) στην οποία αναφέρονται.

1. Εισαγωγή

• Ο εκπαιδευτικός εισάγει με ελκυστικό τρόπο το σκοπό του μαθήματος, αξιοποιώντας και εφαρμογές του Φωτόδεντρου.

2. Υλοποίηση

• Οι μαθητές ανακαλούν σχετικές γνώσεις/βιώματα μέσω καταιγισμού ιδεών ή/και συζήτησης στην ολομέλεια. Στη συνέχεια, εργάζονται σε ομάδες 2-3 ατόμων. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει τα κατάλληλα φύλλα εργασίας στους μαθητές, τους καθοδηγεί να διερευνήσουν και να ανακαλύψουν τα εργαλεία του λογισμικού που απαιτούνται, ενώ επιδεικνύει τις σχετικές λειτουργίες, εφόσον χρειαστεί. Παρατηρεί, υποστηρίζει, διευκολύνει τους μαθητές.
• Στο τέλος της δραστηριότητας, οι μαθητές (σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό) συγκεντρώνουν τα έργα τους σε αποθηκευτικό μέσο, τα παρουσιάζουν στην ολομέλεια, τα επεξηγούν κλπ.
• Σε περίπτωση ύπαρξης διαδραστικού πίνακα, προτείνεται ορισμένες δραστηριότητες (π.χ. από τη δραστηριότητα «Περιγράφω», η περιγραφή του σχολείου) να υλοποιηθούν από τους μαθητές στην ολομέλεια με χρήση του πίνακα. Άλλες δραστηριότητες, π.χ. από τη δραστηριότητα «Περιγράφω» η περιγραφή ενός φίλου, προτείνεται να υλοποιηθούν ομαδικά είτε με επανάληψη για το φίλο κάθε μέλους της ομάδας είτε με κοινή συναίνεση της ομάδας να υλοποιηθούν για ένα κοινό φίλο.
• Στη δραστηριότητα «Το νερό – Ο καιρός», για το τμήμα που αφορά σε πρόγνωση καιρού, μπορεί να γίνει επέκταση και σύγκριση της πρόγνωσης των μαθητών με αντίστοιχη πρόγνωση που θα αντλήσουν από το Διαδίκτυο.

3. Ανακεφαλαίωση

• Ο εκπαιδευτικός, με τη συμμετοχή των μαθητών, συνοψίζει τις δραστηριότητες που έγιναν.

Διαγνωστικές ερωτήσεις – Αξιολόγηση

• Ως διαμορφωτική αξιολόγηση, μπορεί να ζητηθεί από τους μαθητές να κάνουν αρχικά την πρώτη φάση της δραστηριότητας 1 και να συνεχίσουν εφόσον βεβαιωθούν από τον εκπαιδευτικό ότι εργάζονται με τον επιθυμητό τρόπο. Επίσης, μετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων μπορούν να τεθούν ερωτήσεις αναστοχασμού ή ακόμα και τελικής αξιολόγησης. Ενδεικτικές ερωτήσεις:
• Τι σημαίνει αυτή η ένδειξη στην ετικέτα που δημιουργήσατε;
• Πώς βρίσκουμε πόσες ημέρες έχει ένας μήνας και ποιος αριθμό του αντιστοιχεί;
• Σε τι μοιάζουν η κυρα-Καλή και η κυρα-Κακή; Σε τι διαφέρουν;
• Ποιο χαρακτηριστικό του φίλου σας θεωρείται προτέρημα; Ποιο ελάττωμα; Ποιο χαρακτηριστικό το έχετε και εσείς; Για ποιο χαρακτηριστικό, εσείς έχετε το αντίθετο;
• Ποιο χαρακτηριστικό του σχολείου θα θέλατε να αλλάξετε;
• Σε ποιες άλλες λέξεις (ουσιαστικά) ταιριάζουν τα επίθετα που περιγράψατε;
• Γιατί αυτό το ζώο ταιριάζει σε αυτή την κατηγορία;
• Τι κοινό έχουν τα ζώα της πρώτης ομάδας;
• Γιατί αυτό το ζώο καλύπτει έτσι το σώμα του; Τι θα συνέβαινε αν δεν το έκανε;
• Τι όνομα θα δίνατε στο ζώο σας;
• Τι θα αλλάζατε στο ζώο σας;

Βιβλιογραφία

• Γουλή, Ε., Γόγουλου, Α., Γρηγοριάδου, Μ. (2009). Αξιοποιώντας τον εννοιολογικό χάρτη ως εργαλείο διδασκαλίας, αξιολόγησης και μάθησης σε μαθήματα Πληροφορικής. Στο Γρηγοριάδου, Μ., Γουλή, Ε., Γόγουλου, Α. (επιμ.), Διδακτικές Προσεγγίσεις και Εργαλεία για τη διδασκαλία της Πληροφορικής, 121-175. Αθήνα: εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.
• Δημόπουλος, Κ. (2007). Τεχνικές για την προώθηση της κριτικής κατανόησης. Στο Β. Κουλαϊδής (επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη κριτικής-δημιουργικής σκέψης, 141-162. Αθήνα: ΟΕΠΕΚ.
• Γαβριηλίδου, Ζ., Σφυρόερα, Μ., Μπεζέ, Λ. Γλώσσα Β΄ Δημοτικού. τ.Β΄. Ταξίδι στον κόσμο της Γλώσσας. Αθήνα: ΟΕΔΒ – Ελληνικά Γράμματα.
• Γαβριηλίδου, Ζ., Σφυρόερα, Μ., Μπεζέ, Λ. Γλώσσα Β΄ Δημοτικού. Ταξίδι στον κόσμο της Γλώσσας. Τετράδιο εργασιών. τ.Α΄. Αθήνα: ΟΕΔΒ – Ελληνικά Γράμματα
• Γαβριηλίδου, Ζ., Σφυρόερα, Μ., Μπεζέ, Λ. Γλώσσα Β΄ Δημοτικού. Ταξίδι στον κόσμο της Γλώσσας. Βιβλίο δασκάλου. Μεθοδολογικές οδηγίες. Αθήνα: ΟΕΔΒ – Ελληνικά Γράμματα.
• Κόμης, Β. (2004). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αθήνα: εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.
• Μικρόπουλος, Α. (2006). Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Δημοπούλου, Μ., Ζόμπολας, Τ., Μπαμπίλα, Ε., Σκαναβή, Κ., Φραντζή, Α., Χατζημιχαήλ, Μ. Μελέτη Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού. Αθήνα: ΟΕΔΒ – εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
• Δημοπούλου, Μ., Ζόμπολας, Τ., Μπαμπίλα, Ε., Σκαναβή, Κ., Φραντζή, Α., Χατζημιχαήλ, Μ. Μελέτη Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού. Τετράδιο εργασιών. Αθήνα: ΟΕΔΒ - εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
• Δημοπούλου, Μ., Ζόμπολας, Τ., Μπαμπίλα, Ε., Σκαναβή, Κ., Φραντζή, Α., Χατζημιχαήλ, Μ. Μελέτη Περιβάλλοντος Β΄ Δημοτικού. Βιβλίο δασκάλου. Αθήνα: ΟΕΔΒ - εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
• Τζιμογιάννης, Α. (2007). Το παιδαγωγικό πλαίσιο αξιοποίησης των ΤΠΕ ως εργαλείο κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Στο Β. Κουλαϊδής (επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη κριτικής-δημιουργικής σκέψης, 141- 162. Αθήνα: ΟΕΠΕΚ.
• Τζιμογιάννης, Α., Σιόρεντα, Α. (2007). Η μοντελοποίηση ως εργαλείο ανάπτυξης της κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Στο Β. Κουλαϊδής (επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη κριτικής-δημιουργικής σκέψης, 241-264. Αθήνα: ΟΕΠΕΚ.
• Πρόγραμμα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην Προσχολική και στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. (2011). Αθήνα: ΠΙ.

2. Δημιουργώ κόμικ (Γ’ τάξη)

https://www.freepik.com/free-vector/storyboard-process-illustration_10258954.htm

Τίτλος: Δημιουργία κόμικ

• Τάξη: Γ’ Δημοτικού
• Ενότητα: Δημιουργώ με τον κειμενογράφο
• Εμπλεκόμενες έννοιες: Δημιουργία και πληκτρολόγηση εγγράφου, αποθήκευση, μορφοποίηση γραμματοσειράς, εισαγωγή/αντιγραφή/μετακίνηση/προσαρμογή αντικειμένων σχεδίασης, εκτύπωση
• Εκτιμώμενη Διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
• Γενική περιγραφή σεναρίου
• Ο γενικός σκοπός του σεναρίου είναι η δημιουργία κόμικ με παράλληλη χρήση κειμένου και αντικειμένων σχεδίασης. Οι μαθητές δημιουργούν ένα σενάριο για κόμικ και το υλοποιούν. Στη συνέχεια, αφηγούνται με γραπτό λόγο την ιστορία του κόμικ.

Προσδοκώμενα �μαθησιακά αποτελέσματα

• Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών, μετά την ολοκλήρωση της παρούσας διδακτικής ενότητας, ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή
• να αποθηκεύει ψηφιακά κείμενα δίνοντας κατάλληλα ονόματα,
• να χειρίζεται αποτελεσματικά το πληκτρολόγιο,
• να μορφοποιεί ένα κείμενο με βάση συγκεκριμένα χαρακτηριστικά,
• να δημιουργεί αντικείμενα με το σχεδιαστικό εργαλείο του κειμενογράφου,
• να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τεχνικές αντιγραφής/μετακίνησης,
• να αλλάζει το μέγεθος και τη θέση ενός αντικειμένου σχεδίασης σε ένα έγγραφο,
• να χρησιμοποιεί την προεπισκόπηση εγγράφου,
• να εκτυπώνει ένα κείμενο.

Εκτίμηση �των γνωστικών δυσκολιών των μαθητών

• Ενδέχεται να υπάρξουν δυσκολίες στον τρόπο χρήσης του σχεδιαστικού εργαλείου και στο χειρισμό των πλαισίων κειμένου.
• Για τα παραπάνω, ο εκπαιδευτικός χρειάζεται να δώσει συνοπτικές εξηγήσεις/επίδειξη. Να αφήσει τον κατάλληλο χρόνο στους μαθητές για να πειραματιστούν και να ανακαλύψουν τους χειρισμούς που απαιτούνται.
• Σε περιπτώσεις λανθασμένων χειρισμών, να υποστηρίξει τους μαθητές και να τους καθοδηγήσει στον εντοπισμό της αιτίας και στη διόρθωση του λάθους.
• Είναι πιθανό για το χειρισμό αντικειμένων σχεδίασης, να χρειαστεί οι μαθητές να τοποθετήσουν (διατάξουν) αντικείμενα στο προσκήνιο ή στο παρασκήνιο.
• Η δραστηριότητα συνδέεται με το γλωσσικό γραμματισμό και, ειδικότερα, με την ενότητα «Πάλι μαζί! Ένα αστείο περιστατικό» του 1ου τεύχους της Γλώσσας και την αντίστοιχη δραστηριότητα της σελ.25. Προτείνεται να υλοποιηθεί η δραστηριότητα μετά από τη διδασκαλία της αντίστοιχης ενότητας του γλωσσικού μαθήματος.

Παιδαγωγική και Διδακτική προσέγγιση

• Δραστηριότητα διερευνητικού τύπου.
• Σε ορισμένα ζητήματα, χρησιμοποιείται η προσέγγιση «μαύρο κουτί», π.χ. στη διαμόρφωση της σελίδας του κειμένου, στη διάταξη των αντικειμένων σχεδίασης κ.λπ.
• Οι μαθητές εργάζονται ομαδοσυνεργατικά σε ομάδες 2-3 ατόμων.
• Ο εκπαιδευτικός δεν παρέχει έτοιμες λύσεις. Συζητά με τους μαθητές και τους υποστηρίζει έτσι ώστε να αντιληφθούν τυχόν λανθασμένες επιλογές τους. Στα σημεία όπου οι μαθητές αντιμετωπίζουν δυσκολίες, τους παρακινεί για να δοκιμάσουν και να πειραματιστούν, να αξιολογήσουν/αιτιολογήσουν το αποτέλεσμα, να διορθώσουν/αναιρέσουν τα λάθη τους κλπ.
• Η εστίαση είναι διπλή: αφενός η απόκτηση τεχνικών/χειριστικών δεξιοτήτων και στάσεων και αφετέρου η ικανότητα αποτελεσματικής εφαρμογής τους σε αυθεντικό πλαίσιο.

Μέσα

• Διαδραστικός πίνακας (εφόσον υπάρχει),
• Βιντεοπροβολέας (εφόσον υπάρχει),
• Εκπαιδευτικό λογισμικό επεξεργασίας κειμένου, π.χ. Word, OpenOffice Writer κ.ά.,
• Φύλλο εργασίας,
• Αρχείο “Κόμικ”.

Πορεία μαθήματος.

• 1. Εισαγωγή
• Ο εκπαιδευτικός εισάγει το σκοπό του μαθήματος. Κινητοποιεί το ενδιαφέρον των μαθητών μέσω της αποστολής που αναλαμβάνουν και της κειμενικής μορφής του κόμικ με την οποία θα ασχοληθούν. Είναι σημαντικό, στο τέλος, κατά την ολοκλήρωση της δραστηριότητας, οι μαθητές να εκτυπώσουν τα κόμικ τους και να δημιουργήσουν σχετικό βιβλίο.

Πορεία μαθήματος..

• 2. Πρακτική άσκηση Α
• Ο εκπαιδευτικός μοιράζει το κατάλληλο φύλλο εργασίας. Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες και διαπραγματεύονται για την επιλογή της ιδέας του σεναρίου τους. Υποστηρίζονται από σχετικές ερωτήσεις στο φύλλο εργασίας. Στη συνέχεια, δημιουργούν το κόμικ τους χρησιμοποιώντας το σχετικό αρχείο (“Κόμικ”), τα εργαλεία σχεδίασης, τις λειτουργίες μετακίνησης/αντιγραφής και χειρισμού αντικειμένων σχεδίασης. Αποθηκεύουν, εκτυπώνουν το κόμικ τους και δημιουργούν σχετικό βιβλίο.
• Ο εκπαιδευτικός υποστηρίζει τους μαθητές, όπου χρειαστεί. Γίνεται ανάκληση προηγούμενων γνώσεων των μαθητών και κατάλληλη συζήτηση για τη χρήση των εργαλείων σχεδίασης, τη λειτουργία της αποθήκευσης, τη μετακίνηση και την αντιγραφή. Για την αντιμετώπιση λανθασμένων χειρισμών, ο εκπαιδευτικός καθοδηγεί τους μαθητές στην αναζήτηση της αιτίας, στον πειραματισμό, στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Η υποστήριξη των μαθητών γίνεται εξατομικευμένα ή/και στην ολομέλεια, κατά την κρίση του εκπαιδευτικού.

Πορεία μαθήματος…

• 3. Πρακτική άσκηση Β
• Οι μαθητές δημιουργούν νέο κειμενικό είδος (αφήγηση), μετατρέποντας κατάλληλα το κόμικ τους. Καλούνται να αποφασίσουν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικές μορφοποιήσεις. Κρίνουν και αναστοχάζονται για τα χαρακτηριστικά του κειμένου τους.

Πορεία μαθήματος….

• 4. Ανακεφαλαίωση
• Ο εκπαιδευτικός συζητά με τους μαθητές, εξάγουν συμπεράσματα και ανακεφαλαιώνουν.

Διαγνωστικές ερωτήσεις – Αξιολόγηση

• Προτείνεται διαμορφωτική αξιολόγηση κατά τη διάρκεια υλοποίησης των έργων των μαθητών. Επίσης, αυτοαξιολόγηση των μαθητών και τελική αξιολόγηση των παραδοτέων. Ενδεικτικές ερωτήσεις:
• Πώς δημιουργήσατε το πλαίσιο διαλόγου;
• Αναφέρετε τα βήματα που κάνατε για να μετακινήσετε το πλαίσιο διαλόγου.
• Τι κάνατε για να μεγαλώσει/μικρύνει ένα πλαίσιο διαλόγου;
• Τι μορφοποιήσεις εφαρμόσατε στις λέξεις αυτές;
• Αναφέρετε τα βήματα που κάνατε για την εφαρμογή μορφοποιήσεων.

Βιβλιογραφία

• Ιντζίδης, Ε., Παπαδόπουλος, Α., Σιούτης, Α., Τικτοπούλου, Αι. Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού. Τα απίθανα μολύβια. Τεύχος πρώτο. Αθήνα: ΟΕΔΒ – Μεταίχμιο.
• Ιντζίδης, Ε., Παπαδόπουλος, Α., Σιούτης, Α., Τικτοπούλου, Αι. Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού. Τα απίθανα μολύβια. Βιβλίο δασκάλου. Μεθοδολογικές οδηγίες. Αθήνα: ΟΕΔΒ – Μεταίχμιο.
• Κόμης, Β. (2004). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αθήνα: εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.
• Μικρόπουλος, Α. (2006). Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
• Τζιμογιάννης, Α. (2007). Το παιδαγωγικό πλαίσιο αξιοποίησης των ΤΠΕ ως εργαλείο κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Στο Β. Κουλαϊδής (επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη κριτικής-δημιουργικής σκέψης, 309-330. Αθήνα: ΟΕΠΕΚ.
• Πρόγραμμα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην Προσχολική και στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Αθήνα: ΠΙ.
• Τσακίρη, Δ. Καπετανίδου, Μ. (2007). Τεχνικές για την ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης, Ι. Στο Β. Κουλαϊδής (επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη κριτικής-δημιουργικής σκέψης, 95-120. Αθήνα: ΟΕΠΕΚ.
• Τσατσαρώνη, Α. Κούρου, Μ. (2007). Παραγωγική μάθηση και παιδαγωγικές πρακτικές: δημιουργικές και κριτικές ικανότητες των μαθητών. Στο Β. Κουλαϊδής (επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη κριτικής-δημιουργικής σκέψης, 77-94. Αθήνα: ΟΕΠΕΚ.

3. Μετατροπή νομισμάτων και πραγματοποίηση υπολογισμών με Υπολογιστικά Φύλλα (Ε’ Τάξη)

https://www.freepik.com/free-vector/business-growth-money-savings-statistics_4870625.htm

Τίτλος: Μετατροπή νομισμάτων και πραγματοποίηση υπολογισμών με Υπολογιστικά Φύλλα

• Τάξη: Ε’ Δημοτικού
• Ενότητα: Λύνω προβλήματα με Υπολογιστικά Φύλλα
• Εμπλεκόμενες έννοιες: Υπολογιστικό Φύλλο, λογισμικό υπολογιστικών φύλλων, φύλλο εργασίας, επεξεργασία αριθμητικών δεδομένων, μορφοποίηση κελιών, δημιουργία γραφημάτων
• Εκτιμώμενη Διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες
• Γενική περιγραφή σεναρίου
• Οι μαθητές καλούνται μορφοποιήσουν κατάλληλα ένα φύλλο εργασίας με τη μορφή πίνακα, να επεξεργαστούν διάφορα ποσά που αντιστοιχούν σε διαφορετικά νομίσματα και να τα μετατρέψουν στο νόμισμα του ευρώ, τα στρογγυλοποιούν, χρησιμοποιώντας την πράξη της διαίρεσης. Ακολούθως, πραγματοποιούν βασικές πράξεις με αυτά τα ποσά (πρόσθεση, μέσος όρος) καθώς και ένα απλό διάγραμμα κυκλικής πίτας.

Προσδοκώμενα �μαθησιακά αποτελέσματα

• Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών, μετά την ολοκλήρωση της παρούσας διδακτικής ενότητας, ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή
• να δημιουργεί και να τροποποιεί απλά υπολογιστικά φύλλα.
• να εισάγει δεδομένα και να τροποποιεί το περιεχόμενο σε κελιά του υπολογιστικού φύλλου.
• να διακρίνει το ενεργό κελί και να επιλέγει συγκεκριμένα κελιά.
• να προσδιορίζει τη διεύθυνση ενός κελιού στο φύλλο εργασίας.
• να εισάγει απλές σχέσεις υπολογισμού σε ένα υπολογιστικό φύλλο
• να χρησιμοποιεί απλές συναρτήσεις του ΥΦ (π.χ. SUM, AVERAGE, MAX, MIN) για την επίλυση προβλημάτων.
• να χρησιμοποιεί τεχνικές αντιγραφής δεδομένων και μαθηματικών υπολογισμών σε ένα υπολογιστικό φύλλο.
• να μορφοποιεί τα περιεχόμενα ενός κελιού.
• να δημιουργεί απλά γραφήματα (ιστόγραμμα-ραβδόγραμμα, πίτας), χρησιμοποιώντας τα δεδομένα ενός υπολογιστικού φύλλου

Εκτίμηση �των γνωστικών δυσκολιών των μαθητών

• Η συμμετοχή των κελιών αντί σταθερών τιμών στους μαθηματικούς υπολογισμούς μπερδεύει συχνά τους μαθητές.
• Οι μαθητές δεν έχουν εξοικειωθεί με την επεξεργασία δεδομένων, πέραν των αριθμητικών.
• Κατά τη χρήση συναρτήσεων οι μαθητές δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν την περιοχή κελιών που χρησιμοποιείται ως όρισμα.
• Η επιλογή του κατάλληλου τύπου γραφήματος για συγκεκριμένο σετ δεδομένων είναι ένας παράγοντας που δυσκολεύει τους μαθητές κατά τη δημιουργία γραφημάτων.

Παιδαγωγική-διδακτική προσέγγιση

• Η προτεινόμενη δραστηριότητα είναι διερευνητικού τύπου και επιτρέπει στους μαθητές να διαμορφώσουν τη μαθησιακή τους πορεία μέσα από την καθοδηγούμενη διερεύνηση των βημάτων της δραστηριότητας.
• Οι μαθητές δουλεύουν ομαδοσυνεργατικά (ομάδες 2-3 ατόμων) και συμπληρώνουν ατομικά το φύλλο αξιολόγησης, το οποίο αποτελεί παραδοτέο της δραστηριότητας όπως και το αρχείο που θα δημιουργηθεί.
• Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι καθοδηγητικός-υποστηρικτικός της εργασίας και συνεργασίας των μαθητών. Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης ο εκπαιδευτικός ελέγχει και παρακολουθεί την πορεία κάθε μαθητή και ομάδας, παρέχει διευκρινίσεις και τεχνική ή γνωστική βοήθεια, όπου είναι απαραίτητο, στέκεται διαμορφωτικά και παρέχει ανατροφοδότηση στις ενέργειες των μαθητών, συντονίζει τις συζητήσεις και την παράθεση επιχειρημάτων μεταξύ των μαθητών.

Μέσα

• Λογισμικό Υπολογιστικών Φύλλων,
• Φύλλο Εργασίας των μαθητών,
• Βιντεοπροβολέας/Διαδραστικός πίνακας.

Πορεία μαθήματος.

• 1. Εισαγωγή
• Ο εκπαιδευτικός κάνει εισαγωγή παρουσιάζοντας στους μαθητές τους στόχους του μαθήματος και αναφέροντας συνοπτικά τη δραστηριότητα, τα βήματά της και τον τρόπο εργασίας τους προκαλώντας το ενδιαφέρον.

Πορεία μαθήματος..

• 2. Διερεύνηση
• Διανέμεται το Φύλλο Εργασίας (ΦΕ) των μαθητών. Οι μαθητές συζητούν με τον καθηγητή για τον τρόπο που θα χειριστούν τα δεδομένα που έχουν στη διάθεσή τους. Υπό την καθοδήγησή του εντοπίζουν στο διαδίκτυο τις ισοτιμίες των νομισμάτων και με τη βοήθεια του υπολογιστικού φύλλου και διενεργώντας πράξεις (διαιρέσεις ή πολλαπλασιασμούς) τα μετατρέπει σε ευρώ. Βρίσκουν το σύνολο, το μεγαλύτερο ποσό και το μέσο όρο. Τέλος, δημιουργούν μια κυκλική πίτα με εμφάνιση ποσοστών κάθε ποσού.
• Στη συνέχεια αλλάζουν τιμές στα ποσά και παρατηρούν τη συμπεριφορά του υπολογιστικού φύλλου.

Πορεία μαθήματος...

• 3. Ολοκλήρωση
• Ο εκπαιδευτικός, με τη συμμετοχή των μαθητών, συνοψίζει τις δραστηριότητες που έγιναν και τους στόχους του μαθήματος. Πραγματοποιείται μικρή αναφορά στις γνώσεις που αποκόμισαν οι μαθητές και ακολουθεί συζήτηση για τα πλεονεκτήματα που παρέχουν τα υπολογιστικά φύλλα στην επίλυση προβλημάτων.

Διαγνωστικές ερωτήσεις – Αξιολόγηση

• Διαμορφωτική αξιολόγηση και ανατροφοδότηση κατά τη διάρκεια υλοποίησης των δραστηριοτήτων.

Βιβλιογραφία

• Abramovich, S., Nikitina, G. V., & Romanenko, V. N. (2010). Spreadsheets and the development of skills in the STEM disciplines. Spreadsheets in Education (eJSiE), 3(3).
• Baker, J., & Sugden, S. J. (2003). Spreadsheets in education –The first 25 Years. Spreadsheets in Education (eJSiE), 1(1), 18-43.
• Tort, F. (2010). Teaching spreadsheets: Curriculum design principles. Proceedings of EuSpRIG 2010 Conference: “Practical steps to protect organisations from out-of-control spreadsheets”, ISBN: 978-1-905404-50-6.

Μαστοροδήμος Δημήτρης

ΣΕ ΠΕ86 Β’ Αθήνας - 2^η Θέση

Email: mastorodimos@sch.gr

https://www.freepik.com/free-vector/thank-you-placard-concept-illustration_34680457.htm