1
หน่วยที่
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อม
สาระการเรียนรู้
ความปลอดภัยทั่วไป�ในงานเชื่อม
1
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมแก๊ส
2
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมไฟฟ้า
3
ความปลอดภัยทั่วไปในงานเชื่อม
ความปลอดภัยในงานเชื่อมนับเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่ง เพื่อป้องกันมิให้เกิดอันตราย ซึ่งจะนำความสูญเสียให้แก่ทรัพย์สิน ร่างกายและชีวิตของตนเองและผู้อื่น ดังนั้นควรศึกษาอันตรายต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับผู้ปฏิบัติงานเชื่อมและเพื่อนร่วมงาน ดังนี้
อันตรายการระเบิดที่เกิดจากการเคลื่อนย้ายท่อแก๊สออกชิเจนและท่อแก๊สอะเชทิลีน หรือใช้ท่อแก๊สอะเซทิลีนไม่ถูกต้อง
1
1
ควรเก็บท่อแก๊ส เครื่องควบคุมความดันแก๊ส หัวเชื่อม สายยางเชื่อมให้ห่างจากความร้อนและแสงแดด
2
ขณะที่เคลื่อนย้ายท่อแก๊สต้องปิดฝาครอบหัวท่อแก๊สทุกครั้งเพื่อป้องกันการล้ม
3
ตัวท่อแก๊สควรตั้งท่อตรงและหาโซ่มัดล็อกให้มั่นคง ก่อนการเคลื่อนย้าย
แก๊สออกซิเจน�ถูกบรรจุ�ด้วยความดัน �2,200
ปอนต์�ต่อตารางนิ้ว
ในการเชื่อมแก๊สจะใช้แก๊สออกซิเจนและแก๊สอะเซทิลินในการเชื่อมแก๊ส การเคลื่อนย้ายแก๊สออกซิเจน จะต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ
ความปลอดภัยทั่วไปในงานเชื่อม
อันตรายการระเบิดของชิ้นงาน
2
ในบางครั้งมีการเชื่อมงานที่มีสารไวไฟ เช่น สารเชื้อเพลิง ซึ่งเป็นสารที่ก่อให้เกิดระเบิด มีวิธีการหลีกเลี่ยงได้ดังนี้
1
ก่อนการเชื่อมต้องทำความสะอาดถังน้ำมันเชื้อเพลิงเสียก่อน เมื่อทำความสะอาดเสร็จแล้ว ให้นำน้ำมาเติมลงในถังเพื่อแทนที่อากาศ โดยเติมน้ำลงในถังอย่างน้อย 1/3 ของถัง และต้องเปิดฝาถังไว้ตลอดเพื่อให้เกิดการระบายอากาศตลอดเวลา
วิธีการไล่อากาศโดยเติมน้ำเข้าแทนที่
ความปลอดภัยทั่วไปในงานเชื่อม
อันตรายการระเบิดของชิ้นงาน
2
2
การอัดแก๊สเฉื่อยเข้าถังก่อนการเชื่อมในกรณีที่วัสดุเชื่อเพลิงเบากว่าอากาศให้อัดแก๊สเฉื่อยเข้าด้านบน ซึ่งมีช่องระบายอากาศอยู่ด้านบนเช่นเดียวกัน
ในกรณีที่วัสดุเชื้อเพลิงหนักกว่าอากาศ ช่องอัดแก๊สเฉื่อยอยู่ด้านล่าง และช่องระบายอากาศ�จะอยู่ด้านบน
ความปลอดภัยทั่วไปในงานเชื่อม
อันตรายไฟฟ้าดูด
3
1
ในขณะทำงานควรใส่ถุงมือและรองเท้าที่มีฉนวนหุ้ม
2
สายเชื่อมจะต้องมีฉนวนหุ้มอยู่ในสภาพเรียบร้อยและควรใช้หัวเชื่อมแบบมีฉนวน
3
เปลี่ยนลวดเชื่อมด้วยความระมัดระวัง
4
พื้นที่ที่ทำการเชื่อมควรจะเป็นพื้นที่แห้ง ถ้าเป็นพื้นที่เปียก ควรใส่รองเท้าที่เป็นพื้นยาง
อันตรายความร้อน�จากการเชื่อมและสแลกร้อน
4
ก่อนทำการเชื่อมต้องแต่งตัวให้รัดกุมป้องกันการกระเด็นของเม็ดโลหะและความร้อน ได้แก่ เสื้อหนัง ปลอกแขน ถุงมือ หน้ากาก
ความปลอดภัยทั่วไปในงานเชื่อม
อันตรายรังสีจากการเชื่อม
5
รังสีที่เกิดมาทั้งหมดนี้เราสามารถ�ป้องกันได้โดยการสวมใส่อุปกรณ์ป้องกัน
1
รังสีนี้จะดูดซึมโดยเยื่อตา ถ้าลูกตาได้รับรังสีมากเกินไปแล้วจะทำให้เกิดความรู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในนัยน์ตา จะทำให้น้ำตาไหล เกิดการเกร็งของกล้ามเนื้อ หากสะสมมาก อาจส่งผลให้เกิดมะเร็งผิวหนังได้
รังสีอัลตราไวโอเลต
2
อาการจะไม่แสดงให้เห็นในทันที รังสีนี้เมื่อถูกดูดซึมมากเกินไปจะทำให้เกิดอาการแสบของเยื่อนัยน์ตา ทำให้ตาเสื่อมสภาพก่อนวัย และเกิดต้อกระจกรวมถึงทำให้ผิวหนังแห้ง หนังกำพร้าลอก
รังอินฟาเรด
3
เมื่อมีการอาร์กเกิดขึ้นและไม่มีการป้องกันที่ดี แสงจะเข้าสู่นัยน์ตา�ทำให้ตาพร่ามัวและมองไม่เห็นชั่วขณะหนึ่ง
แสง
ความปลอดภัยทั่วไปในงานเชื่อม
1
ควันที่เกิดจากการเชื่อมเหล็ก �เรียกว่าออกไซด์ จะไม่ก่อให้เกิดอันตราย
2
ควันที่เกิดจากการเชื่อมทองแดง จะไม่ก่อให้เกิดอันตราย
3
ควันที่เกิดจากการเชื่อมตะกั่ว
ควันของตะกั่วที่สูดดมเข้าไปจะสะสมอยู่ในทุกส่วนของร่างกาย รวมทั้งกระดูก ส่งผลให้มีอาการอาเจียน คลื่นไส้ และอาการอื่น ๆ ซึ่งในสารตะกั่ว จะมีอันตรายมากที่สุด
4
ควันที่เกิดจากการเชื่อมแมงกานีส
และแมงกานีสผสม
เป็นอันตรายต่อระบบหายใจและเกิด
การเปลี่ยนแปลงต่อระบบประสาท
อันตรายควันพิษจากการเชื่อม
6
5
ควันที่เกิดจากการเชื่อมสังกะสี
โดยเฉพาะเหล็กเคลือบแผ่นสังกะสี
จะทำให้แน่นหน้าอก ปวดศีรษะ เป็นไข้
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมแก๊ส
1
โต๊ะสำหรับฝึกงานเชื่อมแก๊สจะต้อง�ปูพื้นด้วยอิฐทนไฟ
2
พื้นที่ในการปฏิบัติงานในการเชื่อมแส จะต้องมีการระบายอากาศอย่างเพียงพอ พื้นต้องปราศจากน้ำมัน หรือสิ่งที่เป็นสารไวไฟ
3
ท่อแก๊สออกซิเจนและท่อแก๊สอะเซทิลีน จะต้องยึดผูกมัดให้ติดกับโต๊ะ รถเข็น หรือผนัง
4
ท่อแก๊สออกซิเจนและท่อแก๊สอะเซทิลีนที่มีแก๊สบรรจุเต็มและไม่มีแก๊สบรรจุต้องมีฝาครอบหัวท่อไว้ที่หัวท่อเสมอ
5
ท่อแก๊สที่มีลักษณะเหมือนกันควรมีสัญลักษณ์ของสีที่ตัวท่อไว้
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมแก๊ส
6
ที่เก็บท่อแก๊สควรมีการแยกท่อแก๊สออกจากกันระหว่างแก๊สออกซิเจนและแก๊สอะเซทิลีน
7
ห้องที่ใช้เก็บท่อแก๊ส ควรมีป้ายเตือนสติ เช่น อันตรายห้ามสูบบุหรี่ ท่อแก๊สที่ไม่มีแก๊สควรมีป้ายแสดงบอกแก๊สหมด
8
ก่อนเชื่อมต้องตรวจสอบดูว่าสายยางเชื่อมแก๊สที่ใช้ในการเชื่อมอยู่ในสภาพชำรุดหรือไม่
9
ไม่ควรใช้น้ำมันหรือจาระบีกับข้อต่อเครื่องควบคุมความดันในการประกอบเข้ากับท่อแก๊สออกซิเจนและท่อแก๊สอะเซทิลีนอาจทำให้เกิดระเบิดได้
10
ถ้าสายยางเชื่อมแก๊สยาวไม่พอ ห้ามใช้ท่อทองแดงในการต่อสายยางเด็ดขาด
11
ขณะจุดไฟให้ใช้อุปกรณ์จุดไฟ (Friction Lighter) เท่านั้น ห้ามใช้ไม้ขีดหรือ�ไฟแช็ก
12
ไม่ควรวางท่อแก๊สอะเซทิลีนในลักษณะนอน เพราะสารอะซีโตนที่อยู่ในท่อแก๊สอะเซทิลีนไหลออกมากับแก๊สอาจทำให้เครื่องควบคุมความดันแก๊สเสียหายได้
13
อย่าเก็บไฟแช็กไว้ในกระเป๋าเสื้อหรือในกระเป๋ากางเกง เพราะอาจโดนความร้อนหรือสะเก็ดไฟอาจทำให้เกิดระเบิด
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมแก๊ส
14
อย่าเชื่อมงานใกล้ท่อแก๊ส เพราะความร้อนจากการเชื่อมอาจทำให้เกิดระเบิดได้
15
ควรมีถังดับเพลิงติดไว้ในสถานที่เชื่อม
16
เมื่อเชื่อมงานเสร็จเรียบร้อยแล้ว ควรปิดวาล์วท่อแก๊สออกชิเจนและแก๊สอะเซทิลีน ให้เรียบร้อย พร้อมทั้งให้เครื่องควบคุมความดันตกลงมาที่ศูนย์
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมแก๊ส
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมไฟฟ้า
1
พื้นที่ที่ทำการเชื่อมไฟฟ้า ต้องปราศจากน้ำมันและต้องไกลจากวัสดุที่ติดไฟง่ายอย่างน้อย 10 เมตร มีอากาศถ่ายเทสะดวก
2
พื้นที่ที่ทำงานต้องไม่เปียกชื้น หรือมี�น้ำขังอยู่
3
อุปกรณ์ในการเชื่อมทุกอย่างต้อง
อยู่ในสภาพที่ใช้งานได้ดี
4
ในงานเชื่อมไฟฟ้า ควรมีฉากกั้นเพื่อป้องกันแสงจากงานเชื่อมไฟฟ้าไปรบกวนคนอื่นและมีอุปกรณ์ที่ใช้ในการดูดควันที่เกิดจากการเชื่อม
5
การปรับเพิ่มหรือลดกระแสไฟฟ้า�ในการเชื่อม ควรหยุดเชื่อมเสียก่อน
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมไฟฟ้า
6
มีอุปกรณ์ที่ใช้ในการดูดควันที่เกิดจากการเชื่อม
7
เสื้อผ้าของช่างเชื่อมต้องทำจากวัสดุ�ที่ติดไฟยาก ปราศจากน้ำมันหรือจาระบี
8
ขณะเชื่อมไฟฟ้าอย่าพาดสายเชื่อม�ที่ไหล่ เพราะอาจถูกไฟดูดได้ถ้าสายไฟเชื่อมรั่ว
9
ในการตรวจซ่อมเครื่องเชื่อมควรปิดสวิตช์เครื่องเชื่อมทุกครั้ง
ความปลอดภัย�ในงานเชื่อมไฟฟ้า
10
ต้องแน่ใจว่าสายเชื่อมและสายดินต่อไว้อย่างถูกต้องกับเครื่องเชื่อมที่จะใช้งาน อย่าใช้สายเชื่อมจนเกินกำลังจนสายเชื่อมร้อน
11
ในการเปลี่ยนลวดเชื่อมเมื่อลวดเชื่อมเก่าหมด ไม่ควรใช้มือเปล่าเพราะอาจถูกไฟดูด ควรวางบนหน้ากากเชื่อมแล้วใช้หัวจับลวดเชื่อมไปคืบจับลวดเชื่อม หรือใช้ถุงมือหนังในการช่วยจับ
12
ควรมีถังดับเพลิงติดไว้ในสถานที่เชื่อม ตรวจเซ็กถังดับเพลิงอยู่เสมอ เมื่อถึงเวลาในการเติมสารเคมี