2 of 15

��ศัพท์เทคนิคการตัดต่อวิดีโอ�

โปรเจค = ชื่องาน
ฟุตเทจ = วัตถุดิบทั้งหลายที่นำมาใช้ในการตัดต่อ
แคปเจอร์ = การนำภาพที่ถ่ายทำ มาถ่ายข้อมูลเข้าเครื่อง
ทรานสิชั่น = การเปลี่ยนจากช็อตสู่ช็อต
เอฟเฟค = การปรับแต่งภาพหรือเสียงให้เปลี่ยนไปจากเดิม
มาร์คอิน = จุดเริ่มต้นช็อตที่เราต้องการ
มาร์คเอาท์ = จุดสิ้นสุดของช็อตที่เราต้องการ
อินเสิร์ท = การนำภาพหนึ่งมาแทรกระหว่างภาพสองภาพที่มีอยู่เดิม
โอเวอร์เลย์ = การนำภาพหนึ่งมาทับลงไปบนภาพหนึ่ง
โพสสิชั่น = ตำแหน่งของภาพ
ออปพาซิตี้ = ความจาง ความเข้มของภาพ
ซีเคว้น = ภาพที่มาต่อกันเป็นตอน
ไทม์ไลน์ = ที่ ๆ ช็อตมาต่อเนื่องกันตามเงื่อนไขของเวลา

3 of 15

�การเคลื่อนกล้อง (Camera Movement) �

1. Panning shot คือการเปลี่ยนมุมกล้องเป็นแนวระนาบ จากซ้ายไปขวาหรือจากขวาไปซ้าย กล้องจะตั้งอยู่กับที่ การแพนแตกต่างจากธรรมชาติการมองเห็นของคน เพราะเวลาเรากวาดสายตามงอเหตุการณ์ใด เหตุการณ์หนึ่ง สายตาของเราจะมองจากจุดเริ่มไปจุดสุดท้าย โดยมองข้ามรายละเอียดระหว่างนี้ การ แพน มักใช้เพื่อรักษาการเคลื่อนไหวของตัวละครให้อยู่ในกรอบภาพ
Swish pan คือ การหันกล้องอย่างรวดเร็ว จนภาพในระหว่างนั้นพร่ามัว มักใช้แทนการตัดภาพโดยที่ยังสร้างความรู้สึกเชื่อมโยงระหว่างเหตุการณ์หนึ่งกับเหตุการณ์หนึ่ง
2. Track shot คือการการเปลี่ยนมุมกล้องไปในแนวราบ จากซ้ายไปขวาหรือจากขวาไปซ้าย แตกต่างจาก ตรงที่กล้องเคลื่อนไหวด้วย
3. Dolly คือการการเปลี่ยนมุมกล้องไปในแนวราบไปข้างหน้า หรือถอยหลังก็ได้ โดยกล้องจะเคลื่อนที่ไปด้วย

4 of 15

การเคลื่อนกล้อง (Camera Movement)ต่อ �

4. Tilt คือ การเคลื่อนไหวกล้องในแนวดิ่ง เงยหรือก้ม โดยตัวกล้องอยู่กับที่ ใช้เพื่อรักษาตัวละครที่เคลื่อนไหวในเฟรมภาพ ใช้เพื่อบอกถึงความฉับไว ใช้เพื่อเปิดเผยความจริงบางอย่าง หรือใช้แทนสายตาตัวละครที่มองขึ้นหรือมองลง
5. Crane shot คือ การเคลื่อนไหวกล้องจะออกมาในลักษณะของการเคลื่อนขึ้นหรือลง แต่บางครั้งก็เคลื่อนเหล่านี้เป็นแนวทแยง เคลื่อนที่เข้าหา หรือถอยออก หรือผสมผสานการเคลื่อนเหล่านี้เข้าด้วยกัน
6. hand-held shot คือ ภาพที่ได้ให้ความรู้สึกสั่นไหว และกระตุก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ถ้าหากถ่ายภาพวัตถุหรือตัวละครที่อยู่ในระยะใกล้ บางช็อทใช้เพื่อแทนสายตาตัวละคร เพื่อทำหผู้ชมรู้สึกมีส่วนร่วมกับเหตุการณ์มากขึ้น

5 of 15

จุดมุ่งหมายของการเคลื่อนกล้อง�

1. ตอนที่มีการเคลื่อนกล้องขึ้นมาก็เพื่อแสดงการเคลื่อนไหวของตัวละคร (Travelling shot) แต่หลังจากนั้นก็เริ่มมีการนำเอาการเคลื่อนกล้องไปใช้เพื่อจุดประสงค์อื่น
2. ใช้เคลื่อนกล้องเพื่อจะนำคนดูเข้าสู่เนื้อเรื่องของหนัง หรือไม่ก็นำออกมาจากเนื้อเรื่อง เรียกว่า Lead In และ Lead Out ตัวอย่างเช่นกล้องจับภาพถนนสายหนึ่งแล้วเลื่อนเข้าไปใกล้จนถึงบ้านหลังหนึ่ง คือการ Lead In ในทำนองเดียวกันการ Lead Out ก็เริ่มจากภาพในระยะใกล้และถอยออก ทั้งนี้จำเป็นว่าจะต้องใช้เฉพาะในช่วงเปิด-ปิดเรื่องเท่านั้นแต่จะใช้ตอนไหนก็ได้
3. ใช้เพื่อเล่าเรื่อง () ที่เห็นกันบ่อยก็คือ ตัวละครเดินเข้ามาในห้องจากนั้นก็จะตัดภาพแทนสายตาตัวละครมองกวาดไปรอบๆ ห้องว่ามีอะไรอยู่บ้าง

การใช้กล้องเพื่อสร้างอารมณ์ร่วม ()

6 of 15

ขนาดภาพ

ภาพไกลมาก (Extreme Long Shot หรือ ELS)
ขนาดภาพลักษณะนี้กล้องจะตั้งอยู่ไกลจากสิ่งที่ถ่ายมาก ซึ่งภาพที่ได้จะเป็นภาพมุม-กว้าง ผู้ชมสามารถมองเห็นองค์-ประกอบของฉากได้ทั้งหมด สามรถมองเห็นสิ่งที่ถ่ายได้เต็มสัดส่วน แม้สิ่งที่ถ่ายนั้นจะมีขนาดเล็กก็ตาม ซึ่งภาพลักษณะนี้ จะใช้เป็นภาพแนะนำ-สถานที่ เหมาะสำหรับการปูเรื่อง เริ่มเรื่อง ซึ่งภาพยนตร์ในต่างประเทศนิยมใส่ไตเติ้ลส่วนหัวไว้ในฉากประเภทนี้ตอนที่ภาพยนตร์ริ่มเข้าเนื้อเรื่อง�ภาพขนาดไกลนี้จะสร้างความรู้สึกโอ่อ่า อลังการ แสดงออกถึงความใหญ่โตของสถานที่ ความน่าเกรงขาม ความยิ่งใหญ่ และยังสามารถสร้างความประทับใจรวมถึงสร้างความประทับใจให้กับผู้ชมได้อีกด้วย �เช่น กลุ่มเรือโจรสลัดกำลังแล่นเรือออกสู่ทะเลกว้างโดยมีเรือของหัวหน้าโจรสลัดแล่นออกเป็นลำหน้า ตามด้วยกลุ่มเรือลูกน้องอีกนับ 10ลำ โดยใช้ภาพขนาดไกลมาก ตั้งกล้องในมุมสูงทำให้ผู้ชมเห็นถึงความยิ่งใหญ่และน่าเกรงขามของโจรสลัดกลุ่มนี้ �เป็นต้น

7 of 15

ภาพไกล (Long Shot หรือ LS)� ขนาดภาพแบบนี้ไม่สามารถกำหนดระยะห่างระหว่างกล้องกับสิ่งที่ถ่ายได้ แต่จะกำหนดโดยประมาณว่าสิ่งที่ถ่ายจะอยู่ในกรอบภาพ (Frame) พอดี ถ้าเป็นคน ศีรษะจะพอดีกับกรอบภาพด้านบน ส่วนกรอบภาพด้านล่างก็จะพอดีกับเท้า ซึ่งสามารถเห็นบุคลิก�อากัปกิริยาการแสดง การเคลื่อนไหว ตำแหน่งที่อยู่ในการแสดงหรือในฉาก ด้วยเหตุนี้จึงสามารถใช้เป็นภาพแนะนำตัวละคร หรือเริ่มฉากใหม่ได้ บางครั้งอาจใช้เป็นภาพในฉากเริ่มเรื่องได้เช่นเยวกันกับภาพขนาดไกลมาก และบางครั้งภาพขนาดไกลยังมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า เอสทาบริชชิง ช็อต (Establishing Shot) ส่วนองค์ประกอบรอบข้างผู้ชมจะได้เห็นรายละเอียดชัดเจนมากขึ้น

8 of 15

ภาพปานกลาง Medium Shot หรือ MS)� ขนาดภาพลักษณะนี้ถ้าเป็นภาพบุคคล ผู้ชมจะได้เห็นตั้งแต่เอวของนักแสดงขั้นไปจนถึงศีรษะ ขนาดภาพแบบนี้ผู้ชมสามารถเห็นการเคลื่อนไหวของนักแสดง และรายละเอียดของฉากหลังพอสมควร ซึ่งพอที่จะเข้าใจเรื่องราวต่างๆได้ จึงถือได้ว่าเป็นภาพที่ถ่ายทอดเหตุการณ์ในเรื่องได้ดีขนาดภาพปานกลาง เป็นขนาดภาพที่นิยมใช้มากที่สุด เพราะใช้เป็นภาพเชื่อมต่อ กล่าวคือ การเปลี่ยนขนาดภาพจากภาพไกลมาเป็น� ภาพไกล้หรือจากภาพใกล้มาเป็นภาพไกลก็ตาม จะต้องเปลี่ยนมาเป็นภาพขนาดปานกลางเสียก่อน ทั้งนี้เพื่อไม่ให้ขัดต่ออารมณ์ความรู้สึกของผู้ชม� เนื่องจากภาพจะกระโดด� นอกจากนี้ภาพขนาดปานกลางยังนิยมใช้ถ่ายภาพบุคคล 2 คนในฉากเดียวกัน หรือที่เรียกกันว่า ภาพ Two Shot ซึ่งนิยมใช้กันมาก� ในภาพยนตร์บันเทิง

9 of 15

ภาพใกล้ (Close-Up หรือ CU, Close Shot หรือ CS) � ภาพใกล้ ผู้ชมจะมองเห็นนักแสดงตั้งแต่ไหล่ขึ้นไป เป็นขนาดภาพที่ผู้ชมสามารถเข้าถึงอารมณ์ของนักแสดงได้มากที่สุด เพราะการใช้ภาพขนาดใกล้ถ่ายบริเวณใบหน้าของนักแสดง จะสามารถภ่ายถอดรายละเอียด เกี่ยวกับอารมณ์ความรู้สึกที่อยู่ภายในของนักแสดงได้อย่างชัดเจนมาก นอกจากนี้ยังจะทำให้ผู้ชมได้รู้สึกใกล้ชิดกับสิ่งที่ถ่ายอีกด้วยทั้งนี้เพื่อทำให้เข้าใจถึงรายละเอียดของวัตถุต่างๆ ตามเนื้อหาที่กำลังนำเสนอ และ�ภาพขนาดใกล้นี้ยังสามารถบังคับให้ผู้ชมสนใจในวัตถุที่กล้องกำลังถ่าย หรือสิ่งที่กำลังนำเสนอ

10 of 15

ภาพใกล้มาก (Extreme Close-Up Shot หรือ ECU, Big Close-Up Shot หรือ BCU)� เป็นภาพที่ถ่ายในระยะใกล้มากๆ ทั้งนี้เพื่อเป็นการเน้นสิ่งที่ถ่าย เพื่อให้ผู้ชมเห็นรายละเอียดของวัตถุ หรือเพื่อเพิ่มความเข้าใจในกรณีที่วัตถุมีขนาดเล็กมากๆ เช่น การถ่ายอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้นหรือถ้าถ่ายใบหน้านักแสดง ก็เพื่อเป็นการเน้นอารมณ์ของนักแสดงเช่น จับภาพที่ดวงตาของนักแสดง ทำให้เห็นน้ำตาที่กำลังใหลออกจากดวงตา เป็นต้นและทั้งหมดนี้ก็เป็นขนาดภาพที่นิยมนำมาถ่ายทอดเรื่องราวของภาพยนตร์ ซึ่งตมความเป็นจริงแล้ว เราสามารถที่จะประยุกต์หรือดัดแปลงขนาดภาพไปเป็นอย่างอื่นก็ไม่ได้ผิดอะไร เพียงแต่ทั้งหมดนี้เป็นขนาดภาพสากลที่ทำให้เรา (ทีมงานถ่ายทำภาพยนตร์) เข้าใจตรงกันว่าต้องการให้ภาพออกมาในลักษณะใดเท่านั้น นอกจากนี้อารมณ์และความรู้สึกที่ผู้ชมจะได้รับขณะชมภาพยนตร์ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับขนาดภาพเพียงย่างเดียว แต่ต้องอาศัยองค์ประกอบของภาพยนตร์อื่นๆ เข้ามาเป็นตัวช่วยเสริมความน่าเชื่อถือ และความเป็นภาพยนตร์มากยิ่งขึ้น

11 of 15

มุมกล้อง

มุมกล้อง (Camera Angle)� มุมกล้องจัดว่าเป็นสิ่งสำคัญอีกอย่างหนึ่งของการจัดองค์ประกอบเพื่อการถ่าภาพยนตร์ ซึ่งจะสัมพันธ์กับขนาดภาพด้วย หากสังเกตุจากบทภาพยนตร์โดยทั่วไปนั้น จะเห็นว่า�รายละเอียดเรื่องของขนาดภาพและมุมกล้องต้องถูดเขียนมาควบคู่กัน ซึ่งบางครั้งอาจจะรวมถึงลักษณะการเคลื่อนที่ของกล้องอีกด้วย� มุมกล้องเกิดจากความสัมพันธ์กันระหว่างระดับการตั้งกล้องภาพยนตร์กับวัตถุที่ถ่าย การเลือกใช้มุมกล้องในระดับต่างๆจะทำให้เกิดผลด้านภาพ�ที่แตกต่างกันไป รวมถึงอารมณ์ความรู้สึกของผู้ชมที่จะแตกต่างกันออกไปด้วย�หากจะแบ่งมุมกล้องในระดับต่างๆโดยเริ่มจากระดับสูงก่อนสามารถแบ่งได้ดังนี้�

12 of 15

มุมกล้อง

1. มุมกล้องระดับสายตานก (Bird's eye view)� เป็นการตั้งกล้องในระดับเหนือศีรษะหรือเหนือวัตถุที่ถ่าย ภาพที่ถูกบันทึก� จะเหมือนกับภาพที่นกมองลงมาด้านล่าง เมื่อผู้ชมเห็น ภาพแบบนี้จะทำ� ให้ดูเหมือนกำลังเฝ้ามองเหตุการณ์จากด้านบน มุมกล้องในลักษณะนี้ � จะทำให้ผู้ชมรู้สึกเหมือนตกอยู่ในสถานการณ์ที่ช่วยเหลือ� ตัวเองไม่ได้ เวิ้งว้าง ไร้อำนาจ ตกอยู่ในภาวะคับขัน ไม่มีทางรอด � เพราะตามหลักความเป็นจริงแล้วมนุษย์เราจะเคยชินกับการยืน นั่ง นอน เดิน � หรือใช้ชีวิตส่วนใหญ่บนพื้นโลกมากกว่าที่จะเดินเหินยู่บนที่สูง และด้วยความ� ที่มุมภาพในระดับนี้ไม่สามารถมองเห็นรายละเอียดในฉากได้ครบ� เพราะเป็นภาพที่มองตรงลงมา จึงทำให้ภาพรู้สึกลึกลับ น่ากลัว เหมาะกับ� เรื่องราวที่ยังไม่อยากเปิดเผยตัวละครหรือเป็นภาพยนตร์สยองขวัญ�

13 of 15

มุมกล้อง

2. มุมกล้องระดับสูง (Hight Angle)�ตำแหน่งของกล้องมุมมนี้จะอยู่สูงกว่าสิ่งที่ถ่าย การบันทึกภาพในลักษณะนี้ จะทำให้เห็นรายละเอียดของเหตุการณ์ทั้งด้านหน้าและด้านหลังเท่ากันโดย ตลอด จึงทำให้ภาพในระดับนี้มีความสวยงามทางด้านศิลปะมากกว่าภาพใน�ระดับอื่น นอกจากนี้สิ่งที่ถูกถ่ายด้วยกล้องระดับนี้มักจะทำให้ผู้ชมรู้สึกว่าสิ่งที่�ถ่ายมีความต่ำต้อย ไร้ค่า ไร้ความหมาย สิ้นหวัง ความพ่ายแพ้�

14 of 15

มุมกล้อง

3. มุมกล้องระดับสายตา (Eye Level)�มุมล้องในระดับนี้เป็นมุมกล้องในระดับสายตาคน ซึ่งเป็นการเลียนแบบมาจากการมองเห็นของคน ซึ่งโดยส่วนใหญ่คนเราจะมองออกมาในระดับสายตาตัวเอง ทำให้ภาพที่ผู้ชมเห็นรู้สึกมีความเป็นกันเอง เสมอภาค และเหมือนตัวเองได้เข้าไปอยู่ในเหตุการณ์นั้นด้วยแต่รายละเอียดของภาพในระดับนี้จะสามารถมองเห็นได้แต่ด้านหน้าเท่านั้น�

15 of 15

มุมกล้อง

4. มุมกล้องระดับต่ำ (Low Angle)

เป็นการตั้งกล้องในระดับที่ต่ำกว่าสิ่งที่ถ่าย เวลาบันภาพต้องเงยกล้องขึ้นภาพมุมต่ำนี้ก็มีอิทธิพลต่อความรู้สึกของผู้ชมได้เช่นเดียวกันซึ่งจะทำให้ผู้ชมรู้สึกว่าสิ่งที่ายนั้นมีอำนาจ มีค่า น่าเกรงขาม มีความยิ่งใหญ่ซึ่งจะตรงข้ามกับภาพมุมสูง นิยมถ่ายภาพโบราณสถาน สถาปัตยกรรมแสดงถึงความสง่างาม ชัยชนะ และใช้เป็นการเน้นจุดสนใจของภาพได้ด้วย