Suwerenność żywnościowa
Chłopi
Agroekologia (chłopska)
WPR Wspólna Polityka Rolna (ang. CAP Common Agriculture Policy)
Subsydia, dotacje
Nyeleni
Sprzedaż bezpośrednia
Gospodarstwa małoobszarowe
Deklaracja Nyeleni
La via campasina
RWS (Rolnictwo Wspierane przez Społeczność)
kooperatywy spożywcze
Pojęcia na dziś:
Trochę faktów:
W UE jest 12,248 mln farm, które zatrudniają 25 milionów osób [1].
Tylko 2,7 % z wszystkich farm stanowią te powyżej 100ha.
75% z nich ma poniżej 10 ha, a 69% poniżej 5ha.
Gospodarstwa 100 ha (2,7%) zajmują ponad 50% ziemi rolnej w UE.
Ziemia jest kontrolowana przez duże farmy!
Trochę faktów:
W UE rolnicy wielkoobszarowi odpowiadają tylko za 11% całkowitej produkcji rolnej [4]
W 21 krajach drobni rolnicy uzyskują wyższą wartość produkcji uzyskiwaną z jednostki areału
Zajmując 30-50% powierzchni rolnej w UE, drobni rolnicy (małoobszarowi) żywią mieszkańców UE.
Unijna Wspólna Polityka Rolna (WPR, ang. CAP) jest podstawową polityką publiczną w UE.
Budżet WPR na lata 2014-2020 wynosi 400 mld euro i odpowiada za 40% całkowitego budżetu UE [9].
80% środków na wsparcie rolnictwa trafia do ok 20% rolników (tych z największymi farmami).
W 2011 roku 1,5% gospodarstw otrzymały 1/3 dotacji ze WPR. W 2011 roku w Europie Zachodniej 44% gospodarstw otrzymywał o 80% dotacji w ramach WPR.
Trochę faktów:
Dopłaty do ilości produkcji i subsydia do eksportu produktów rolnych zniszczyły gospodarkę chłopską w UE.
Trochę faktów:
Dochody rolników maleją ze względu na presję produkcji rolnictwa przemysłowego z jednej strony i sektor sprzedaży detalicznej z drugiej.
Przez ostatnia dekadę z UE zniknęła 1/3 małych gospodarstw.
Dlaczego suwerenność żywnościowa?
Pogarszająca się jakość żywności, jej wartości odżywczych
Negatywny wpływ przemysłowej produkcji żywności na przyrodę i ludzi uczestniczących w jej produkcji (prawa pracownicze)
Skoncentrowanie przetwórstwa spożywczego i rynkowego obrotu żywnością w rękach zaledwie kilku spółek, które dyktują warunki dostawcom
Nieuczciwe praktyki handlowe są powszechne w Unii Europejskiej i mają szkodliwy wpływ na małe i średnie przedsiębiorstwa, działające w łańcuchu dystrybucji żywności, tak samo jak na rolników i pracowników rolnych.
Postępujące uszczuplanie zasobów naturalnych
Pustoszenie wsi i migracja ludzi do miast, pogarszające się warunki życia i pracy
Suwerenność żywnościowa
To prawo ludzi do wybierania własnych metod żywienia, rolnictwa, hodowli zwierząt i rybołówstwa oraz prawo do decydowania o nich
To prawo ludzi do zdrowej i związanej z ich kulturą lokalną żywności, wyprodukowanej w sposób społecznie sprawiedliwy i ekologicznie odpowiedzialny.
Oznacza, że społeczności mają możliwość chronić oraz regulować swoją lokalną produkcję rolną i lokalny handel żywnością, a także decydują, do jakiego stopnia chcą być samowystarczalne żywnościowo.
Oznacza sprzeciw wobec zalewania lokalnych rynków – także w krajach trzecich – importowanymi produktami o zaniżonych cenach, sprzeciw wobec dostawom żywności zdominowanym przez działalność rynków międzynarodowych.
Wspiera rzeczywiste reformy rolne, chroni prawa dostępu do terenów rolniczych oraz do ich wspólnego użytkowania przed groźbami sprywatyzowania i wysiedlania.
Obszary oporu
Zmiana sposobu produkcji i konsumpcji żywności
Zmiana sposobu produkcji i konsumpcji żywności
Potrzebujemy
=>ekologicznych modeli produkcji rolnej i rybołówstwa => drobnych rolników, ogrodników i rybaków, którzy produkują lokalną żywność
=>konsumpcji lokalnej i sezonowej żywności wysokiej jakości, kupowanej bezpośrednio od wytwórców,
=>mniejszej konsumpcji mięsa i produktów zwierzęcych, które powinny być produkowane jedynie lokalnie i przy użyciu lokalnych niemodyfikowanych genetycznie pasz
Zmiana sposobu produkcji i konsumpcji żywności
Potrzebujemy odpornych systemów wytwarzania żywności, które chronią różnorodność biologiczną, zasoby naturalne i zapewniające dobrostan zwierząt
Wymaga to ekologicznych modeli produkcji rolnej i rybołówstwa, jak również rzeszy drobnych rolników, ogrodników i rybaków, którzy produkują lokalną żywność jako trzon systemu żywnościowego
To również konsumpcja lokalnej i sezonowej żywności wysokiej jakości, kupowanej bezpośrednio od wytwórców, a nie żywności importowanej i wysoko przetworzonej kupowanej w supermarketach, sieciówkach, dyskontach.
Oznacza to mniejszą konsumpcję mięsa i produktów zwierzęcych, które powinny być produkowane jedynie lokalnie i przy użyciu lokalnych niemodyfikowanych genetycznie pasz.
Praktyki produkcyjne Agroekologii (takie jak uprawa międzyplonów, tradycyjne rybołówstwo, pasterstwo wędrowne, połączenie upraw z leśnictwem, hodowlą zwierząt i rybołówstwem, nawożenie, kompostowanie, stosowanie lokalnych nasion i paszy itd.) oparte są na zasadach ekologicznych, takich jak wspomaganie życia biologicznego w glebie, recykling składników odżywczych, dynamiczne zarządzanie bioróżnorodnością i oszczędność energii bez względu na skalę. Agroekologia drastycznie zmniejsza poziom nakładów zewnętrznych, łączących się z koniecznością zakupów od przedsiębiorstw przemysłowych. Nie używa się chemicznych środków ochrony roślin, sztucznych hormonów, GMO i innych nowych niebezpiecznych technologii.
Autonomia Agroekologii eliminuje kontrolę globalnych rynków i umożliwia samorządność społeczności. Oznacza to, że minimalizujemy użycie środków kupowanych na zewnątrz. Wymaga to przekształcenia rynków tak, by opierały się na zasadach ekonomii solidarnościowej i etyce odpowiedzialnej produkcji i konsumpcji. Sprzyja powstawaniu bezpośrednich i sprawiedliwych łańcuchów dystrybucji. Implikuje przejrzyste relacje pomiędzy producentami a konsumentami, i opiera się na solidarnym dzieleniu ryzyka i korzyści.
Agroekologia jest polityczna, wymaga ona od nas zakwestionowania i przekształcenia struktur władzy w społeczeństwie. Musimy oddać kontrolę nad nasionami, bioróżnorodnością, ziemią i terytoriami, wodą, wiedzą, kulturą i innymi dobrami wspólnymi w ręce ludzi, którzy karmią świat.
AGROEKOLOGIA
Deklaracja Międzynarodowego Forum na rzecz Agroekologii Nyéléni, Mali, 27 lutego 2015
www,nyeleni.pl www.zielonewiadomosci.pl
Zmiana systemu dystrybucji żywności
Zmiana sposobu dystrybucji żywności
=> opór wobec ekspansji sieci handlowych, czyli dążenie do decentralizacji łańcuchów żywnościowych UWAGA! Korporacje rolno-spożywcze intensyfikują ekspansję także poprzez rozwój przemysłowych upraw ekologicznych.
=>budowane krótkich łańcuchów dostaw opartych na solidarności i uczciwych cenach = SPRZEDAŻ BEZPOŚREDNIA (lokalne systemy żywnościowe jak RWSy, koopertywy, targi)
=> wzmacnianie relacji między producentami i konsumentami w lokalnych systemach żywnościowych w celu przeciwdziałania ekspansji i dominacji supermarketów
=> systemu zamówień publicznych adresowanego do lokalnych wytwórców
Więcej na stronie kampanii:
Zmiana sposobu dystrybucji żywności
=> opór wobec ekspansji sieci handlowych, czyli dążenie do decentralizacji łańcuchów żywnościowych (W 2011- 10 sieci detalicznych kontrolowało 40% europejskiego łańcucha dostaw żywności (w 2011 roku 4 sieci kontrolowały 85% niemieckiego rynku żywności, a 3 sieci — 90% rynku portugalskiego, w 2009 roku w Hiszpanii tylko 4 detalistów kontrolowało 70% rynku żywności). UWAGA! Korporacje rolno-spożywcze intensyfikują ekspansję także poprzez rozwój przemysłowych upraw ekologicznych.
Budowane krótkich łańcuchów dostaw opartych na solidarności i uczciwych cenach (lokalne systemy żywnościowe jak RWSy, koopertywy, targi)
Wzmacnianie relacji między producentami i konsumentami w lokalnych systemach żywnościowych w celu przeciwdziałania ekspansji i dominacji supermarketów
Potrzebujemy polityki, która wesprze lokalne, alternatywne rynki, poprzez choćby system zamówień publicznych adresowany do lokalnych wytwórców.
Praca i warunki socjalne
Praca i warunki socjalne
“Społeczeństwo musi zacząć przykładać większą wartość do roli producentów żywności oraz pracowników rolnych. Oznacza to także godne, pozwalające się im utrzymać zarobki”.
Przeciwko wyzyskowi, degradacji warunków pracy i warunków socjalnych rolników, wytwórców żywności, którzy przegrywając konkurencję z dotowanym wielkoobszarowym rolnictwem zmuszeni są porzucić dotychczasową pracę.
Ubieganie się prawa wszystkich kobiet i mężczyzn, którzy dostarczają żywność, jak również pracowników sezonowych i emigrantów, robotników w przetwórstwie, dystrybucji, handlu detalicznym, i innych.
Zasoby naturalne i własność wspólna
Zasoby naturalne i własność wspólna
Sprzeciw wobec utowarowienia, finansjalizacji i patentowaniu naszych dóbr wspólnych, takich jak: ziemia; tradycyjne nasiona stosowane przez rolników; rasy zwierząt hodowlanych i zasoby rybne; drzewa i lasy; woda; atmosfera; wiedza. “O dostępie do nich nie powinny decydować rynki i pieniądze”.
Korzystając ze wspólnych zasobów, musimy zapewnić realizację praw człowieka i równość płci oraz korzyści dla całego społeczeństwa.
Korzystanie z zasobów w sposób zrównoważony, zarządzane za pomocą zbiorowej, demokratycznej i wspólnotowej kontroli.
Zmiana polityk publicznych
Zmiana polityk publicznych
Powinny być oparte na prawie do żywności; eliminować głód i ubóstwo; zapewniać zaspokojenie podstawowych potrzeb ludzkich i działać na rzecz sprawiedliwości klimatycznej.
Zagwarantować stabilne i uczciwe ceny dla producentów żywności; doprowadzą do zwiększenia liczby rolników w Europie.
Muszą odebrać władze korporacjom, zabroniać spekulacji żywnością oraz szkodzenia lokalnym i regionalnym systemom żywnościowym i kulturom żywienia – poprzez dumping lub grabież ziemi tak w Europie, zwłaszcza w Europie Wschodniej, jak i w krajach Globalnego Południa.
W szczególności muszą one obejmować: inną niż obecnie Wspólną Politykę Rolną i Żywnościową UE; odrzucenie dyrektywy Unii Europejskiej o biopaliwach; przeniesienie globalnego zarządzania międzynarodowym handlem rolnym ze Światowej Organizacji Handlu (WTO) do Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO).
Kluczowe kryzysy w Polsce
Ekspansja sieci supermarketów i dyskontów - niszczenie lokalnych rynków i wprowadzenie do obiegu na szeroką skalę importowanej żywności przemysłowej
Ograniczony dostęp rodzinnych gospodarstw i wytwórców do rynku (wysokie wymogi fito-sanitarne)
Brak wsparcia dla rolników ekologicznych przy ogromnym wsparciu dotacyjnym choćby przemysłu przetwórstwa mięsa
Spekulacja ziemią
Nasiennictwo - zakaz możliwości powielania i sprzedaży własnych nasion
Nasze odpowiedzi:
NYELENI.POLSKA
RUCH SUWERENNOŚCI ŻYWNOŚCIOWEJ
=>Jak najwięcej żywności kupować bezpośrednio od rolników i drobnych wytwórców
=> Budować relację z producentami żywności, zachęcać ich do sprzedaży bezpośredniej
=> Dołączyć do kooperatywy, grupy solidarnych zakupów, RWSu (lub założyć)
=> Wspierać działania lobbingowe (rzecznicze) w internecie (petycje, mejlingi do posłów)
=> Popularyzować wiedzę o suwerenności żywnościowej i agroekologii (doceniać chłopów!!)
Co Ty możesz zrobić??
=> Założyć ogród społecznościowy i wspólnie uprawiać warzywa
Kooperatywy spożywcze
Kooperatywa “Dobrze”
Kooperatywa Wawelska
Kooperatywa Grochowska
Kooperatywa “Dobrze”
Kooperatywa Grochowska
Kooperatywa Wawelska
Rolnictwo Wspierane przez Społeczność RWS
www.wspierajrolnictwo.pl/
www.igo.org.pl
www.nyeleni.pl
www.globalnepoludnie.pl/