Chương 6: Người Nhập Cư, Tị Nạn và Cư Dân Xa Lạ
I. Kinh Thánh dạy yêu người khách lạ
1. Trọng tâm Cựu Ước: Yêu người ngoại bang như chính mình
"Ngươi chớ hà hiếp người khách trú, cũng đừng ức hiếp người; vì các ngươi đã kiều ngụ trong xứ Ê-díp-tô." (Xuất Ê-díp-tô Ký 22:21, BTT)"Ngươi phải yêu người khách trú như chính mình ngươi, vì các ngươi đã làm khách trú trong xứ Ê-díp-tô. Ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi." (Lê-vi Ký 19:34)Cựu Ước nhiều lần nhắc lại lệnh truyền này — không phải như một lời khuyên đạo đức mơ hồ — mà là một điều răn dựa trên lịch sử của dân Y-sơ-ra-ên: vì họ từng là dân di cư, bị bóc lột, nên phải đối xử với người khách trú bằng lòng thương xót và công chính.
2. Tân Ước: Đón tiếp kẻ lạ là đón tiếp chính Đức Chúa Trời
"Vì Ta là khách lạ, các ngươi tiếp rước Ta vào nhà... Quả thật, Ta nói cùng các ngươi, hễ các ngươi làm điều đó cho một trong những người rất hèn mọn này, tức là đã làm cho chính Ta vậy." (Ma-thi-ơ 25:35–40)Chúa Giê-xu định nghĩa lòng nhân từ đối với người khách lạ là bằng chứng của đức tin sống động. Trong Tân Ước, chủ đề về người lạ, người di cư, và người ngoài trở thành nơi kiểm chứng tình yêu thương và đức công chính của Hội Thánh.
Carroll viết: "Y-sơ-ra-ên được định nghĩa là dân 'đã từng sống tha hương', và vì vậy họ phải yêu khách lạ như người nhà... Đây là điều răn lặp đi lặp lại nhiều lần nhất trong luật Môi-se liên quan đến xã hội."
Brueggemann nhận định rằng thái độ đối với người khách lạ là "tiêu chuẩn đo lường sự trung tín của dân Chúa" — vì họ từng là người bị loại trừ, nên họ không được phép loại trừ ai.
Pohl khẳng định rằng lòng hiếu khách không chỉ là đức hạnh cá nhân, mà là một phần của đạo lý cộng đồng trong Hội Thánh ban đầu.
Câu chuyện minh họa"Tị nạn Syria được tiếp đón tại một nhà thờ nhỏ ở Đức" 2015
Trong cuộc khủng hoảng tị nạn năm 2015, một nhà thờ Tin Lành nhỏ ở Berlin mở cửa cho 15 người Syria cư trú trong giáo đường. Họ chia sẻ thực phẩm, giường chiếu và dạy tiếng Đức cho người tị nạn.
Một người Syria tên Ahmed nói:
"Tôi là người Hồi giáo, nhưng những Cơ Đốc nhân ở đây đón tôi như anh em. Đây là lần đầu tiên trong đời tôi thấy Kinh Thánh không phải là sách nói, mà là hành động sống."
Ứng dụng thực tiễn
A. Trong Hội Thánh
- Khuyến khích Hội Thánh thiết lập các nhóm đón tiếp người mới, di dân, tị nạn — giúp họ hòa nhập, kết nối, và cảm nhận được sự chăm sóc.
- Tổ chức lớp học ngôn ngữ, hỗ trợ giấy tờ, chia sẻ thực phẩm, như là hành động thờ phượng Chúa qua người khách lạ.
B. Trong đời sống cá nhân
- Dạy con cái biết kính trọng người khác văn hóa, màu da, ngôn ngữ.
- Chủ động kết nối, thăm viếng, cầu nguyện và giúp đỡ những người đang sống bên lề xã hội — di dân, khách không giấy tờ, người bị kỳ thị.
II. Trách nhiệm Hội Thánh trong thời đại di dân toàn cầu
1. Di dân là cơ hội, không chỉ là thách thức
Trong bối cảnh thế giới có hơn 280 triệu người di cư quốc tế (theo UN Migration Report 2022), di dân không còn là hiện tượng khu vực, mà là thực trạng toàn cầu. Đây không chỉ là khủng hoảng nhân đạo, mà còn là cơ hội truyền giáo, gây dựng Hội Thánh, và bày tỏ lòng nhân từ của Đức Chúa Trời.
"Chớ quên sự tiếp đãi khách lạ, vì bởi đó có người đã tiếp đón thiên sứ mà không biết."(Hê-bơ-rơ 13:2)
2. Hội Thánh sơ khai là một cộng đồng xuyên văn hóa
Tân Ước mô tả Hội Thánh đầu tiên gồm các tín hữu từ nhiều dân tộc:
"Lúc ấy có người Do Thái ngoan đạo từ các dân ở dưới trời nhóm lại... Mỗi người đều nghe họ nói tiếng của xứ mình." (Công Vụ 2:5–6)Đức Thánh Linh hành động mạnh mẽ trong bối cảnh di dân, tạo nên một cộng đồng mới không còn rào cản văn hóa, ngôn ngữ hay quốc tịch.
3. Quan điểm thần học và phân tích học thuật
Volf lập luận rằng Hội Thánh không được phản ứng với người lạ bằng cách "tự vệ văn hóa", mà phải ôm lấy họ như Đấng Christ đã ôm lấy kẻ bị loại trừ.
Daniel G. Groody. Globalization, Spirituality, and Justice: Navigating the Path to Peace. Orbis Books, 2007, pp. 115–130.
→ Groody nhấn mạnh khái niệm "thần học của biên giới" — nơi Hội Thánh gặp gỡ Chúa Giê-xu trong hình ảnh của người di cư và người tị nạn.
Jehu J. Hanciles. Migration and the Remaking of Christianity. Orbis Books, 2021, pp. 23–40.
→ Hanciles chứng minh rằng di dân là động lực chính của sự mở rộng Cơ Đốc giáo trong lịch sử, từ thời Công Vụ cho đến hiện đại.
4. Câu chuyện minh họa"Một Hội Thánh Hàn Quốc tại Canada tiếp nhận người tị nạn Trung Đông" — Toronto, 2018
Hội Thánh Tin Lành Hàn Quốc Toronto (Korean Bethel Church) từng chỉ có tín hữu người Hàn, nhưng sau khi tiếp nhận vài gia đình di dân Syria năm 2016, họ quyết định:
Cung cấp chỗ ở tạm thời, lớp tiếng Anh miễn phí
Dạy Kinh Thánh song ngữ Ả Rập — Hàn
Cử một trưởng lão học tiếng Ả Rập để chăm sóc riêng nhóm này
Kết quả: năm 2018, hơn 40 người Syria tin nhận Chúa, trong đó có cả phụ nữ từng theo Hồi giáo.
5. Ứng dụng mục vụA. Trong Hội Thánh địa phương
- Xây dựng mục vụ di dân: nhóm nhỏ ngôn ngữ riêng, lớp hội nhập văn hóa, giúp dịch thuật lời giảng, mục vụ chăm sóc tâm lý hậu sang chấn.
- Cầu thay thường xuyên cho các quốc gia có xung đột và người di cư trong khu vực mình.
B. Trong cá nhân tín hữu
- Chủ động kết nối với người ngoại quốc, di dân hoặc sinh viên quốc tế. Coi họ như "cánh đồng truyền giáo tại chỗ."
- Dạy con em về đức tin mang tính toàn cầu — tránh chủ nghĩa dân tộc cực đoan hoặc kỳ thị ngôn ngữ, sắc tộc.
Chương 7: Môi Trường, Sáng Tạo và Trách Nhiệm Quản Trị
I. Kinh Thánh về bảo tồn đất, biển, sinh vật
1. Tạo vật là công trình tốt lành của Đức Chúa Trời
"Đức Chúa Trời thấy mọi vật Ngài đã dựng nên là rất tốt lành." (Sáng Thế Ký 1:31, BTT)Câu này khẳng định bản chất thiêng liêng và tốt đẹp của toàn bộ vũ trụ vật chất — đất, nước, động vật, cây cối — không chỉ con người. Mỗi phần của tạo vật đều được Đức Chúa Trời ban ý nghĩa và giá trị nội tại.
2. Con người được giao trách nhiệm quản trị chứ không khống chế
"Hãy cai trị loài cá biển, chim trời và các sinh vật... Hãy làm cho đất phục tùng và quản trị nó."(Sáng Thế Ký 1:28)
Từ "quản trị" (Hebrew: radah) trong bối cảnh Kinh Thánh không mang ý nghĩa khai thác vô trách nhiệm, mà là chăm sóc nhân danh Đấng Tạo Hóa.
"Đức Giê-hô-va Đức Chúa Trời đem loài người vào trong vườn Ê-đen để trồng và giữ vườn ấy." (Sáng Thế Ký 2:15)Cụm từ "trồng và giữ" (abad và shamar) nói đến công việc bảo vệ, gìn giữ và phát triển — một hành động linh thiêng.
3. Đất, biển và sinh vật là đối tượng Chúa yêu và bảo vệ
Về đất:
"Đất cũng cần phải nghỉ ngơi — cứ sáu năm ngươi gieo trồng... năm thứ bảy hãy để nó nghỉ." (Xuất Ê-díp-tô Ký 23:10–11)
Quy định "Sa-bát cho đất" là một nguyên tắc canh tác sinh thái và bền vững.
Về động vật:
"Con bò đang đạp lúa, ngươi chớ bịt miệng nó." (Phục Truyền 25:4)
"Ngài bảo vệ người và thú." (Thi Thiên 36:6)
Kinh Thánh cho thấy động vật có quyền được đối xử công bằng, không bị bóc lột.
Về biển:
"Biển cùng muôn vật trong đó, ngươi đã dựng nên... muôn vật trông cậy nơi Ngài." (Thi Thiên 104:25–27)
Cả đại dương được mô tả như một sinh thể sống, lệ thuộc vào sự chăm sóc của Đức Chúa Trời.
- Bauckham cho rằng "tạo vật không phải là hậu trường cho con người hành động, mà là bạn đồng công trong kế hoạch của Đức Chúa Trời."
- Hai tác giả nhấn mạnh rằng "trách nhiệm quản trị là lời kêu gọi giữ cho đất có thể sinh sản, nước có thể nuôi dưỡng, và sinh vật được sống đúng bản chất."
- Richter chứng minh rằng các luật trong Xuất Ê-díp-tô ký và Lê-vi ký không chỉ đạo đức cá nhân, mà là luật môi sinh toàn diện.
Câu chuyện minh họa"Người chăn chiên và sa mạc hồi sinh" — Sahel, Châu Phi
Tại vùng sa mạc Sahel, Niger, một người chăn chiên tên Yacouba Sawadogo (một tín hữu Cơ Đốc) đã hồi sinh 3.000 hecta đất chết chỉ bằng việc trồng cây đúng mùa, không đốt cỏ dại, và để đất nghỉ ngơi mỗi 7 năm — theo tinh thần Kinh Thánh.
Năm 2018, ông được trao Giải Môi Trường Goldman — được ví như "Nobel Xanh."
Ông chia sẻ:
"Tôi làm điều đó không vì tiền, mà vì Đức Chúa Trời đã ban đất cho chúng tôi — và tôi chỉ trả lại sự sống cho điều thuộc về Ngài."
Ứng dụng thực tiễn
A. Trong Hội Thánh
Tổ chức Chúa nhật Sáng tạo hằng năm, kết hợp cầu nguyện và hành động vì môi trường.
Hướng dẫn Hội Thánh giảm rác thải, tiết kiệm năng lượng, trồng cây và bảo vệ nguồn nước địa phương.
B. Trong đời sống cá nhân
Xem việc tái chế, tiết kiệm, trồng trọt hữu cơ là hành động thờ phượng.
Khuyến khích học sinh, thanh thiếu niên nhìn thấy môi trường là tài sản thiêng liêng, không phải "tài nguyên tiêu dùng."
II. Hành động vì môi trường là hành động vì Nước Trời?
1. Môi trường không chỉ là vấn đề sinh thái — mà là vấn đề thuộc linh
Nhiều Cơ Đốc nhân từng cho rằng "
chăm sóc trái đất không quan trọng vì mọi sự rồi sẽ qua đi." Tuy nhiên, Kinh Thánh dạy rằng Nước Trời bắt đầu ngay trên đất này, và tạo vật không bị hủy diệt mà được phục hồi trong kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời.
"Muôn vật đã bị phục tùng sự hư không... nhưng cũng trông cậy sẽ được giải cứu khỏi làm tôi sự hư nát... vì muôn vật đều than thở."(Rô-ma 8:20–22, BTT)
Ý nghĩa thần học: Chăm sóc môi trường không phải là "công việc phụ", mà là phản ánh vương quyền của Đấng Christ trong từng lĩnh vực đời sống — bao gồm đất, nước, cây cối, khí hậu, và sinh vật.
2. Nước Trời không chỉ dành cho con người — mà cho cả tạo vật
"Ta thấy trời mới đất mới... và kìa, ngôi của Đức Chúa Trời ở giữa loài người."(Khải Huyền 21:1–3)
Trong mặc khải cuối cùng, Đức Chúa Trời không bỏ mặc trái đất cũ mà làm mới lại nó — phục hồi một trật tự hoàn chỉnh, nơi sự công chính ngự trị (II Phi-e-rơ 3:13).
Kết luận: Khi chúng ta hành động để gìn giữ và chữa lành môi trường, chúng ta hợp tác với kế hoạch phục hồi Nước Trời mà Đức Chúa Trời đang thực hiện.
- Wright khẳng định: "Chúng ta được kêu gọi làm công việc của Nước Trời trong hiện tại, ngay giữa thế giới hư nát này — điều đó bao gồm cả việc gìn giữ sự sống, công lý, và môi trường sống của tạo vật."
- Ông viết: "Chúng ta không chăm sóc môi trường để cứu thế giới — nhưng để vâng phục Đức Chúa Trời, Đấng yêu thương cả vũ trụ này."
- Dù đến từ Công giáo, thông điệp này gây ảnh hưởng rộng rãi trong giới Tin Lành: "Chăm sóc môi trường là một phần không thể thiếu của đức tin sống động."
Câu chuyện minh họa
"Nhà thờ xanh ở Philippines — nơi rác trở thành nơi thờ phượng"
Tại Manila (Philippines), Mục sư Rey Guevarra hướng dẫn Hội Thánh biến một bãi rác bỏ hoang thành khu vườn cộng đồng, nơi tổ chức nhóm học Kinh Thánh ngoài trời. Hội Thánh trồng cây, lọc nước, tái chế rác thải thành phân bón và dùng thu nhập bán rau củ để giúp trẻ em nghèo đi học.
"Chúng tôi tin rằng Chúa không chỉ quan tâm đến linh hồn, mà cả không khí, nước và đất nữa. Đó là đức tin toàn diện."
Ứng dụng thực tiễn
A. Trong Hội Thánh
Tổ chức các chương trình "Tháng Sáng Tạo" để giảng dạy, hành động và cầu nguyện cho môi trường.
Khuyến khích xây dựng mô hình "Hội Thánh xanh" — hạn chế dùng nhựa, phân loại rác, trồng cây quanh khuôn viên nhà thờ.
B. Trong đời sống tín hữu
Nhìn nhận hành vi bảo vệ môi trường là một phần trong việc sống đạo: tái sử dụng, tiết kiệm, không gây ô nhiễm.
Giáo dục thanh thiếu niên rằng việc chăm sóc trái đất không phải vì "chủ nghĩa xanh", mà vì lòng yêu kính Đấng Tạo Hóa.