2022 - Haust - Bótaréttur I

JavaScript isn't enabled in your browser, so this file can't be opened. Enable and reload.

Fyrirvari: Þetta krossapróf á Google forms er fengið frá ýmsum stöðum, aðallega þó frá prófasafni HÍ sem aðgengilegt er nemendum og frá þeirri snilldarsíðu gomulprof.stuff.is.

Þegar þú smellir á submit verða rétt og röng svör birt, ásamt rökstuðningi ef hann er skráður.

Ekki treysta í blindni á þessi svör! Athugaðu rökstuðninginn á bak við svörin, ef hann er ósannfærandi eða vantar, af hverju þá að treysta svarinu? Svörin sem skráð eru sem rétt svör eru aðeins ágiskun annars nemenda, stundum með rökstuðningi, og gætu hæglega verið röng. Þannig geta verið villur í svörunum og jafnvel í spurningunum enda eru þær, ásamt svörunum skráðar semi-handvirkt.

Endilega hjálpaðu til við að bæta gæði svarana með því að rökræða þau á Discord rásinni fyrir námskeiðið (linkur sýndur við svörin). Ef þú hefur góðan rökstuðning fyrir breyttu svari komdu þá endilega með tillögu að nýju svari á forminu sem linkað er á í svörunum.

Þetta próf er líka á https://gomulprof.stuff.is/namskeid/10/prof/712 .

1. Skaðabótaréttur:

1 point

a) Sem sjálfstæð fræðigrein í núverandi mynd er ekki gömul, vart meira en 150 til 200 ára.

b) Hefur orðið sífellt umfangsminni og einfaldari þótt sumir fræðimenn kvarti yfir því að fræðigreinin sé nú flóknari en flestar greinar einkamálaréttar.

c) Tekur til svonefnds almenns fjártjóns, nema þegar slíku tjóni er valdið með refsiverðum hætti.

d) Fjallar í stuttu máli um það hver séu skilyrði þess að krafa um vátryggingabætur stofnist, hvernig fjárhæð hennar sé ákvörðuð og hvaða reglur gildi um hana þar til hún verður greidd eða henni lýkur af öðrum ástæðum.

Clear selection

2. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Þróun á efni settra lagareglna á sviði kröfuréttar síðustu ár, svo sem með setningu laga um lausafjárkaup nr. 50/2000, hefur veikt röksemdir fyrir því að rétt sé að fjalla um skaðabætur utan samninga og skaðabætur innan samninga í tveimur fræðigreinum, fremur en einni.

b) Þegar skjólstæðingur sérfræðings verður fyrir tjóni við það að sérfræðingurinn vanefnir samning þeirra á milli er réttur skjólstæðingsins til bóta almennt metinn á grundvelli reglna skaðabótaréttar.

c) Í kröfurétti eru almennt dæmdar bætur fyrir ófjárhagslegt tjón og eigin sök í kröfurétti leiðir oft til þess að réttur til bóta fellur alveg niður.

d) Almennt er litið svo á að samningsábyrgð sé vægari en sú skaðabótaábyrgð sem fjallað er um í skaðabótarétti.

Clear selection

3. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Almennt hefur lengi verið litið svo á að meginhlutverk skaðabótareglna sé tvíþætt, þ.e. varnaðarhlutverk og dreifingarhlutverk.

b) Í uppreisnarhlutverki skaðabótareglna felst að veita þeim sem fyrir tjóni verður uppreisn, þó eingöngu fjárhagslega uppreisn.

c) Varnaðarhlutverk skaðabótareglna felst í því að flytja tjón frá tjónþola til hins skaðabótaskylda.

d) Skipta má varnaðarhlutverki skaðabótareglna í tvennt, þ.e. í almennt varnaðarhlutverk og sérstakt varnaðarhlutverk.

Clear selection

4. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Þrátt fyrir að tjón sé álitið frumskilyrði skaðabótaábyrgðar eru ýmis dæmi um að dómstólar hafi byrjað á að slá fastri saknæmri háttsemi, en síðan athugað hvort tjón sé fyrir hendi og sýknað á þeim grunni að tjón liggi ekki fyrir.

b) Skilyrðið um að annar en tjónvaldur þurfi að hafa orðið fyrir tjóni leiddi til þess í Hrd. 1995, bls. 2208 - félagsútgerðin, að útgerð var sýknuð af skaðabótakröfu skipverja.

c) Útibú félags myndi almennt geta haft uppi skaðabótakröfu á hendur því félagi sem það tilheyrir.

d) Ákvæði 2. mgr. 88. gr. umferðarlaga nr. 50/1987 endurspeglar þá almennu reglu að samsömun verður ekki beitt við missi framfæranda nema hinn látni hafa sýnt af sér ásetning eða stórkostlegt gáleysi.

Clear selection

5. Hver eftirtalinna fullyrðinga um ábyrgð á athafnaleysi er réttust?:

1 point

a) Meginreglan er sú að eiginlegt athafnaleysi veldur skaðabótaskyldu.

b) Skaðabótaábyrgð vegna athafnaleysis getur almennt aðeins komið til ef athafnaleysið er eiginlegt.

c) Skaðabótaábyrgð vegna athafnaleysis kemur ekki til nema reglur um hlutlæga bótaábyrgð eigi við.

d) Engin framangreindra fullyrðinga er rétt.

Clear selection

6. Ólögmæti:

1 point

a) Er hugtak sem í seinni tíð er almennt skilgreint með jákvæðum hætti, vegna þeirra vandkvæða sem eru uppi við skilgreiningu þess.

b) Er almennt skilgreint sem háttsemi sem stríðir gegn stjórnskipuninni.

c) Skiptir máli við beitingu reglunnar um vinnuveitandaábyrgð.

d) Er skilyrði sem telst vera til staðar, svo fremi sem einhver hinna hlutrænu ábyrgðarleysisástæðna á við.

Clear selection

7. Hver eftirtalinna fullyrðinga um neyðarvörn er röng?:

1 point

a) Teljist háttsemi refsilaus vegna neyðarvarnar leiðir það sjálfkrafa til þess að hún geti ekki leitt til skaðabótaskyldu.

b) Áður sýndu dómstólar valdbeitingu af hálfu lögreglumanna í starfi nokkurn skilning, en henni er sjaldan mætt með miklum skilningi í dag.

c) Í Hrd. 1936, bls. 401, sem varðaði viðvörunarskot lögregluþjóns, leiddu reglur um neyðarvörn til þess að lögreglumanni var ekki gerð refsing.

d) Í Hrd. 25. nóvember 2010 (674/2009), sem varðaði hnífsstungu í Bankastræti, taldi Hæstiréttur ekki að neyðarvörn ætti að leiða til sýknu.

Clear selection

8. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Um neyðarrétt er ákvæði í 12. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sem felur í sér heimild til að fórna minni hagsmunum til að vernda mun meiri hagsmuni, enda séu þeir í yfirvofandi hættu.

b) Neyðarréttur hefur sérstaka þýðingu í skaðabótarétti þegar sá sem á hina meiri hagsmuni fórnar hagsmunum annars manns í sína þágu, enda losnar hinn fyrrnefndi þá undan bótaábyrgð.

c) Það er skilyrði þess að reglur um óbeðinn erindisrekstur eigi við að tjón sé yfirvofandi.

d) Ekki er kunnugt um íslenska dóma þar sem reglum um óbeðinn erindisrekstur er beitt til þess að leysa undan skaðabótaábyrgð.

Clear selection

9. Í Hrd. 12. nóvember 2015 (71/2015) - Líkamsrækt, þar sem K krafðist viðurkenningu á skaðabótaábyrgð S hf. og F:

1 point

a) Staðfesti Hæstiréttur dóm héraðsdóms um að S hf. og F bæru fulla skaðabótaábyrgð á líkamstjóni K.

b) Hafði Vinnueftirlitið verið kvatt til eftir slysið en S hf. og F voru engu að síður látin bera hallann af því að ekki hefði verið gerð viðhlítandi rannsókn á orsökum slyssins.

c) Hafnaði Hæstiréttur því að fullnægjandi hafi verið af hálfu F að setja miða á líkamsræktartækið þar sem á stóð: „Varúð!!! Passið að pinninn sé allur inni.“

d) Lá fyrir myndband af tjónsatvikinu sem talið var bera með sér að K hefði ekki farið rangt að við notkun líkamsræktartækisins.

Clear selection

10. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Til skaðabótaábyrgðar getur ekki komið, nema fyrir liggi að fullnægt sé þeim skilyrðum sem eiga við samkvæmt þeirri reglu er gildir um bótagrundvöllinn í hverju tilviki.

b) Sakarreglan er almennt skilgreind svo: „Maður ber skaðabótaábyrgð á tjóni, sem hann veldur með saknæmum og ólögmætum hætti, enda sé tjónið sennileg afleiðing af hegðun hans og raskar hagsmunum, sem verndaðir eru með skaðabótareglum. Það er og skilyrði, að sérstakar huglægar afsökunarástæður eigi ekki við um tjónþola, svo sem æska eða skortur á andlegri heilbrigði.“

c) Sakarreglan er meginregla í íslenskum rétti, bæði í þeim skilningi að algengast er að skaðabótaábyrgð sé reist á henni og í þeim skilningi að hún gildir um bótagrundvöllinn nema lög mæli á annan veg eða sérstakar ástæður.

d) Gáleysi hefur verið skilgreint svo: „Tjóni er valdið af gáleysi ef háttsemi tjónvalds hefur, vegna þess að hann hefur ekki sýnt þá varkárni sem ætlast má til af honum, vikið frá því sem telja má viðurkennda háttsemi samkvæmt því sem ákveðið er í lögum, fordæmum, venju eða eftir öðrum viðmiðunum í skaðabótarétti.“

Clear selection

11. Saknæmi:

1 point

a) Eða ólögmæti þarf að liggja fyrir til að ábyrgð skv. sakarreglunni stofnist.

b) Er huglægt ástand sem metið er á grundvelli huglægra mælikvarða.

c) Er sameiginlegt heiti á meðvituðu og ómeðvituðu gáleysi.

d) Er stundum staðreynt með því að látið er við það sitja að slá föstu að háttsemi sé í andstöðu við skráða hátternisreglu sem fara ber eftir og hefur þetta kallast reglufest saknæmi (e. statutory negligence).

Clear selection

12. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Flokkunin í almennt (einfalt) og stórkostlegt gáleysi hefur mikla þýðingu í þeim tilvikum þar sem vátrygging tekur til viðkomandi tjóns.

b) Flokkunin í almennt (einfalt) og stórkostlegt gáleysi hefur ekki þýðingu þegar til athugunar kemur hvort lækka eigi skaðabætur eða fella þær niður.

c) Í íslenskum rétti hefur það ekki verið talið skilyrði fyrir því að gáleysi sé metið stórkostlegt að það sé meðvitað, sbr. Hrd. 26. júní 2019 (11/2019) - Stórkostlegt gáleysi í umferð.

d) Munurinn á almennu (einföldu) gáleysi og stórkostlegu gáleysi hefur, a.m.k. í seinni tíð, aðeins verið talinn stigsmunur og hann er ekki glöggur.

Clear selection

13. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Aðgreining ásetnings og gáleysis hefur enga þýðingu í skaðabótarétti og ekki er kunnugt um dóma þar sem ásetningur hefur leitt til bótaábyrgðar.

b) Þótt gáleysi dugi til bótaábyrgðar í skaðabótarétti er engu að síður talsvert algengt að ásetningur liggi skaðabótaskyldu til grundvallar.

c) Það er skilyrði ásetnings að tjónvaldur hafi viljað að tjónið yrði.

d) Það getur haft nokkra vátryggingarlega þýðingu hvort ásetningur liggur skaðabótaábyrgð til grundvallar, sbr. 27. gr. laga um vátryggingarsamninga nr. 30/2004, en í ákvæðinu felst að tjónþoli getur ekki sótt bætur úr ábyrgðartryggingu tjónvalds nema tjónvaldur hafi valdið tjóninu af ásetningi.

Clear selection

14. Hver eftirtalinna fullyrðinga um mat á gáleysi er röng?:

1 point

a) Dómari verður að reisa mat sitt á saknæmi á þeim reglum og viðhorfum sem giltu þegar skaðaverk var unnið.

b) Í Hrd. 16. maí 2013 (748/2012) - Rúta (slys bifreiðastjóra þegar hann var að fjarlæga ryð af þakbrún hópbifreiðar) leit Hæstiréttur m.a. við sakarmat til skráðra hátternisreglna í lögum nr. 46/1980 og leiðbeininga sem Vinnueftirlit ríkisins hafði gefið út.

c) Það er ófrávíkjanlegt skilyrði þess að reglur og sérstök fyrirmæli stjórnvalda hafi þýðingu við gáleysismatið að tjónvaldi hafi verið kunnugt um efni þeirra og verið skylt að fara eftir þeim.

d) Í Hrd. 7. febrúar 2013 (458/2012) - Akraneshöfn (slys netagerðarmanns þegar verið var að taka í land síldarnót) var m.a. við sakarmat horft til venju og skaðabótaábyrgð felld á vinnuveitanda, þrátt fyrir að Vinnueftirlitið hafi í skýrslu sinni engar athugasemdir gert og talið aðstæður góðar.

Clear selection

15. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Telja verður að skráðar hátternisreglur hafi almennt því meiri þýðingu við gáleysismat, því almennari sem þær eru.

b) Dómstólar hafa að sumu leyti gefið hátternisreglum laga um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum nr. 46/1980 almennara vægi en beinlínis verður ráðið af orðalagi laganna.

c) Skýrslur Vinnueftirlitsins geta skipt nokkru máli við sakarmat og má orða þau áhrif þannig að það minnki líkur á að háttsemi teljist saknæm, ef Vinnueftirlitið hefur fundið að aðbúnaði og gert kröfu um úrbætur, en auki að sama skapi líkur á að háttsemi teljist saknæm, ef Vinnueftirlitið hefur engar athugasemdir gert.

d) Í Hrd. 17. apríl 2013 (222/2013) - Latibær II, sem laut að skaðabótakröfu vegna kaupa á skuldabréfi, vék Hæstiréttur frá fyrra fordæmi sínu og féllst á skaðabótakröfuna.

Clear selection

16. Þegar metið er hvort skaðabótaábyrgð hafi stofnast og engum reglum er til að dreifa við sakarmatið virðast dómarar einkum líta til eftirfarandi fjögurra þátta:

1 point

a) Hve mikil hætta var á því að tjón yrði af háttsemi tjónvalds, hve mikið tjón var líklegt að af henni leiddi, hve auðvelt var (eða erfitt) fyrir tjónvald að gera sér grein fyrir hættu á tjóni, og hvaða ráðstafanir tjónþola var unnt að gera til að koma í veg fyrir tjón.

b) Hve mikil hætta var á því að unnt væri að koma í veg fyrir tjón, hve mikið tjón var líklegt að af háttseminni leiddi, hve auðvelt var fyrir tjónþola að gera sér grein fyrir tjóni, og hvaða ráðstafanir var unnt að gera til að koma í veg fyrir mikið tjón.

c) Hve mikil hætta var á því að tjón yrði af háttsemi tjónvalds, hve mikið tjón var líklegt að af henni leiddi, hve auðvelt var fyrir tjónvald að gera sér grein fyrir hættu á tjóni, og hvaða ráðstafanir tjónvaldi var unnt að gera til að koma í veg fyrir tjón.

d) Hve mikil hætta var á því að tjónvaldur gerði sér ekki grein fyrir tjóni, hve mikið tjón var líklegt að af háttseminni leiddi, hve auðvelt var fyrir tjónþola að gera sér grein fyrir hættu á tjóni, og hvaða ráðstafanir tjónvaldi var unnt að gera til að koma í veg fyrir tjón.

Clear selection

17. Hver eftirtalinna fullyrðinga um breytilegar kröfur til athafna og við sakarmat er réttust?:

1 point

a) Sakarmat í þeim tilvikum þar sem tjón hefur orðið við knattspyrnuiðkun er vægara en almennt og engin dæmi eru um það í norrænum rétti síðustu áratugi að skaðabætur hafi verið dæmdar vegna slíks tjóns.

b) Þegar tjóni er valdið af manni sem er yfirkominn af þreytu, eða illa fyrir kallaður af öðrum ástæðum, er almennt slakað á kröfum til hins huglæga þáttar saknæmis.

c) Þegar tjóni er valdið í gáska eða af stríðni er talið að slaka eigi á kröfum til hins huglæga þáttar saknæmis.

d) Engin framangreindra fullyrðinga er rétt.

Clear selection

18. Hver eftirtalinna fullyrðinga um sönnun við beitingu sakarreglunnar er réttust?:

1 point

a) Skortur á því að gera reka að rannsókn á tildrögum slyss getur haft áhrif á sönnunarstöðu, jafnvel þótt lögboðinni tilkynningarskyldu sé ekki fyrir að fara.

b) Hin sérstaka beiting sönnunarreglna á sviði sérfræðiábyrgðar felst einkum í því að þegar tjónþoli hefur sannað að sérfræðingurinn hafi gert mistök og líkur eru til þess að tjónið sé vegna þeirra, þá er sönnunarbyrði um mistökin snúið við, þannig að á sérfræðingi hvílir að sanna að hann hafi þrátt fyrir allt ekki gert mistök.

c) Það er meginregla í skaðabótarétti að tjónþoli þurfi að sanna tjón sitt, saknæma háttsemi, orsakatengsl og að hlutrænar ábyrgðarleysisástæður leysi ekki undan ábyrgð.

d) Til þess að vanræksla á tilkynningarskyldu hafi áhrif á sönnunarmat dómara þarf að liggja fyrir að það hefði enga þýðingu haft í málinu að upplýsa það betur.

Clear selection

19. Hrd. 2001, bls. 244 (262/2000) - Lögmenn (skaðabótaábyrgð lögmanna sem tóku að sér að reka slysamál gegn vinnuveitanda tjónþola), er dæmi um:

1 point

a) Hefðbundna beitingu sönnunarreglna.

b) Að sönnunarbyrði um saknæmi sé snúið við.

c) Afbrigðilega beitingu sönnunarreglna vegna vanrækslu á því að láta sjópróf fara fram.

d) Ekkert af framangreindu er rétt.

Clear selection

20. Hvert eftirtalinna ákvæða felur í sér hlutlæga ábyrgð?:

1 point

a) 5. gr. laga nr. 30/2019 um ökutækjatryggingar.

b) 1. mgr. 10. gr. laga um skaðsemisábyrgð nr. 25/1991.

c) 1. mgr. 68. gr. siglingalaga nr. 34/1985.

d) Ekkert af framangreindu er rétt.

Clear selection

21. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Samkvæmt reglunni um hlutlæga ábyrgð, sem er þrengsta reglan um bótagrundvöllinn í skaðabótarétti, stofnast skaðabótaskylda þótt enginn hafi sýnt af sér saknæma háttsemi.

b) Það er skilyrði hlutlægrar ábyrgðar að orsakasamband sé milli þeirrar háttsemi sem hin hlutlæga ábyrgð tekur til og tjónsins, auk þess sem ólögmæti, samkvæmt neikvæðri skilgreiningu, er almennt skilyrði skaðabótaskyldu á grundvelli hlutlægra ábyrgðarreglna.

c) Ekki leikur lengur vafi á því að skaðabótaábyrgð ríkisins á tjóni lögreglumanna er bein og hlutlæg (ekki varaábyrgð).

d) Finna má dæmi um það, í dómaframkvæmd eftir 1970, að hlutlæg ábyrgð hafi verið dæmd án beinnar lagaheimildar.

Clear selection

22. Reglan um vinnuveitandaábyrgð:

1 point

a) Var ekki lögfest fyrr en með 1. mgr. 23. gr. skaðabótalaga.

b) Leiðir til ábyrgðar A ef B, sem sinnir óbeðnum erindisrekstri fyrir A, veldur tjóni með saknæmum og ólögmætum hætti við erindisreksturinn.

c) Leiddi til þess í Hrd. 9. október 2014 (46/2014) - Skólastjóri afhendir dagbók, að sveitarfélag bar ábyrgð á tjóni vegna trúnaðarbrots.

d) Leiddi til þess í Hrd. 2000, bls. 2835 (142/2000) - Fjárdráttur hjá félagsþjónustunni, að sveitarfélag bar ábyrgð á tjóni vegna fjárdráttar.

Clear selection

23. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Líklega verður að telja þá niðurstöðu nærtækasta að reglum um vinnuveitandaábyrgð verði beitt um skaðabótaábyrgð vinnuveitanda þegar starfsmaður hans fer út fyrir stöðuumboð sitt.

b) Í reglunni um uppsöfnuð mistök (d. kumulerede fejl) felst að ekki er þörf á því, svo að reglunni um vinnuveitandaábyrgð verði beitt, að benda á einn tiltekinn starfsmann sem skaðaverkið vann, heldur er nægilegt að sýna fram á að einhver af starfsmönnum vinnuveitandans hafi gert það.

c) Meginreglan um lán á starfsmönnum, sem enginn vafi leikur á að séu launþegar, er að sá sem starfsmennina lánar beri ábyrgð á því tjóni sem þeir valda.

d) Engin framangreindra fullyrðinga er rétt.

Clear selection

24. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Ef starfsmaður sinnir aðalstarfi hjá vinnuveitanda A en aukastarfi hjá vinnuveitanda B verður vinnuveitandi A almennt ekki gerður ábyrgur fyrir því sem gerist í tengslum við aukastarfið.

b) Í Hrd. 28. febrúar 2013 (536/2012) - Viðbygging sumarhúss (líkamstjón þegar einstaklingur féll út um dyr og ofan í grunn viðbyggingar sumarhúss), var húseigandi talinn bera skaðabótaábyrgð, sem og húsasmíðameistari og smiður við framkvæmdirnar.

c) Það er skilyrði þess að reglum 3. mgr. 19. gr. skaðabótalaga verði beitt að réttarsamband starfsmanns sem veldur tjóni og vinnuveitanda sé með þeim hætti að reglan um vinnuveitandaábyrgð eigi við.

d) Ákvæði 3. mgr. 23. gr. skaðabótalaga er dæmi um sérákvæði í lögum um ábyrgð vinnuveitanda á skaðaverkum starfsmanna.

Clear selection

25. Sakarlíkindareglan:

1 point

a) Var meginreglan um tjón af völdum notkunar ökutækja fram til gildistöku umferðarlaga nr. 26/1958.

b) Styðst við hliðstæð rök og liggja til grundvallar reglunni um vinnuveitandaábyrgð.

c) Hefur haft vaxandi þýðingu í skaðabótarétti á undanförnum árum, þótt dómstólar beiti henni ekki á ólögfestum grunni.

d) Er náskyld reglunni um hlutlæga ábyrgð en það sem skilur á milli reglnanna tveggja er að sönnunarbyrði um sök er snúið við strax í upphafi þegar sakarlíkindareglunni er beitt.

Clear selection

26. Hver eftirtalinna fullyrðinga um orsakatengsl er röng?:

1 point

a) Í skaðabótarétti er ekki gengið svo langt að gera það að skilyrði skaðabótaábyrgðar að háttsemi sé meginorsök tjóns.

b) Almennt er ekki gerð krafa um að orsakatengsl þurfi að vera á milli háttseminnar og alls þess tjóns sem tjónþoli verður fyrir.

c) Skilyrðiskenningunni verður ekki beitt fyrirvaralaust í öllum tilvikum, t.d. er ekki unnt að beita henni fyrirvaralaust ef um tjónsorsakir er að ræða sem verka samtímis, sem hver um sig gæti hafa valdið öllu því tjóni sem um ræðir.

d) Í skilyrðiskenningunni felst að orsök þarf að vera nauðsynlegt skilyrði tjóns, en hún þarf hins vegar ekki að vera nægjanlegt skilyrði tjóns.

Clear selection

27. Hver eftirtalinna fullyrðinga um sennilega afleiðingu er réttust?:

1 point

a) Reglurnar um sennilega afleiðingu miða að því að tjónvaldur verði ekki skaðabótaskyldur vegna tilviljunarkenndra afleiðinga háttsemi og eru taldar hafa mjög skýrt inntak.

b) Í UfR. 1974, bls. 967 - Þynnir, var sýknað af bótakröfu á þeirri forsendu að andlát vegna bruna, sem varð u.þ.b. tveimur árum eftir umferðarslys, teldist utan marka sennilegrar afleiðingar.

c) Í Hrd. 17. janúar 2008 (195/2007) - Sjálfsmorð, sýknaði Hæstiréttur af bótakröfu á þeirri forsendu að sjálfsmorð, sem framið var u.þ.b. tveimur árum eftir umferðarslys, teldist utan marka sennilegrar afleiðingar.

d) Engin framangreindra fullyrðinga er rétt.

Clear selection

28. Í Hrd. 23. september 2021 (15/2021) - MeToo brottvikning, var B ses.:

1 point

a) Dæmd til að greiða A skaðabætur fyrir fjártjón þótt A hefði ekki sýnt fram á líkindi fyrir fjártjóni af kröfu um skaðabætur vegna fjártjóns.

b) Talin hafa í grundvallaratriðum vikið frá skráðum hátternisreglum sem B ses. bar að fara eftir við mat á framkomnum ásökunum á hendur A, að útilokað væri nú að segja til um hver hefði orðið niðurstaða málsins hefði B ses. fylgt reglunum umrætt sinn og var þetta metið B ses. til sakar og þar með bótaskyldu gagnvart A.

c) Sýknuð af kröfu A um miskabætur samkvæmt b. lið 1. mgr. 26. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 því ekki var talið að háttsemi B ses. hefði falið í sér aukið stig saknæmis.

d) Sýknuð af öllum kröfum A því brottvikning A var ekki talin hafa verið nauðsynlegt skilyrði tjóns A.

Clear selection

29. Hver eftirtalinna fullyrðinga um verndarandlag skaðabótareglna er röng?:

1 point

a) Þótt tjónþoli hafi ekki greitt lögboðin gjöld, t.d. af bifreið eða sjónvarpstæki, er hann ekki þar með sviptur vernd skaðabótareglna vegna þeirra hagsmuna sem hann raunverulega á í slíkum munum.

b) Í UA 26. ágúst 2011 (6222/2010) - Afnotamissir af bifreið sem ekki mátti nota, lagði settur umboðsmaður Alþingis til grundvallar að tjón vegna afnotamissis af viðkomandi bifreið nyti ekki verndar skaðabótareglna.

c) Í Hrd. 18. febrúar 2010 (355/2009) - Málamyndaafsal (hjón afsöluðu fasteign til dóttursonar sem seldi síðan eignina) sýknaði Hæstiréttur af skaðabótakröfu með þeim rökum að krafan nyti ekki verndar skaðabótareglna.

d) Til eru ákveðnir hagsmunir sem eðli síns vegna njóta ekki verndar skaðabótareglna, sbr. Rt. 1999, bls. 203 (misheppnuð vönun).

Clear selection

30. Hver eftirtalinna fullyrðinga um verndarandlag skaðabótareglna er réttust?:

1 point

a) Dómaframkvæmd ber með sér að foreldrum sem missa barn er ófært að hafa uppi kröfu um bætur fyrir fjártjón er andlátinu tengist.

b) Reglan í 2. mgr. 26. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 er til samræmis við þá meginreglu sem gildir um ábyrgð á tjóni þriðja manns.

c) Meginreglan er sú að það rýrir rétt manna til skaðabóta ef þeir eru veikir fyrir, sbr. Hrd. 25. febrúar 2010 (188/2009) - Gufunes.

d) Meginreglan er sú að viðskiptamenn þess sem á eða fer með hlut, sem skemmist eða ferst, geta ekki krafist skaðabóta vegna tjóns sem þeir kunna að verða fyrir af völdum þess að hluturinn skemmist eða ferst.

Clear selection

31. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Meðábyrgð tjónþola er talin vera fyrir hendi í ríkara mæli ef um athafnaleysi er að ræða af hans hálfu en þegar metin er ábyrgð hans sem tjónvalds.

b) Meðábyrgð tjónþola einskorðast við fjártjón og getur því ekki tekið til ófjárhagslegs tjóns.

c) Reglan um meðábyrgð tjónþola er nú lögfest sem almenn regla í III. kafla skaðabótalaga nr. 50/1993.

d) Í framkvæmd er oftast litið framhjá minni háttar ábyrgð tjónþola, einkum ef háttsemi tjónvalds var ekki sérlega alvarleg.

Clear selection

32. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Tjónþoli sem ekki sinnir skyldu um takmörkun tjóns síns glatar rétti til bóta fyrir allt það tjón sem beinlínis leiðir af þessari vanrækslu hans.

b) Sönnunarbyrðin um hvort meint vanræksla tjónþola hafi aukið tjón hvílir á hinum bótaskylda.

c) Tilvist vátrygginga getur skipt sköpum um hvort lækkunarheimildinni í 1. mgr. 24. gr. skaðabótalaga verði beitt.

d) Hrd. 10. júní 2010 (646/2009) - Laugardalslaug virðist eina dæmið um að Hæstiréttur hafi berum orðum beitt lækkunarreglunni í 1. mgr. 24. gr. skaðabótalaga.

Clear selection

33. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Tjón í skilningi skaðabótaréttar þarf að fela það í sér að tjón hafi orðið út frá samfélagslegu sjónarmiði, þ.e. að verðmæti hafi eyðilagst.

b) Þegar tjónshugtakið er skýrt með mismunaraðferðinni er það skilgreint sem fjárhagslegur mismunur tveggja atburðarása.

c) Fullar bætur í skaðabótarétti þurfa ekki að þýða það sama og í vátryggingarétti eða 72. gr. stjórnarskrárinnar.

d) Tjónþoli getur krafist bóta á grundvelli viðgerðarkostnaðar jafnvel þó hann láti ekki framkvæma viðgerð á tjónsandlaginu.

Clear selection

34. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Lögskýringargögn gera skýrlega ráð fyrir því að vextir samkvæmt 1. mgr. 16. gr. skaðabótalaga leggist við höfuðstól árlega og myndi nýjan höfuðstól.

b) Hæstiréttur hefur gert ljóst að 2. mgr. 18. gr. skaðabótalaga sé undantekningarregla og því erfist krafa um bætur fyrir varanlega örorku ekki.

c) Krafa vinnuveitanda á grundvelli 2. mgr. 17. gr. skaðabótalaga getur aldrei orðið hærri en krafa starfsmannsins sjálfs hefði orðið á hendur hinum bótaskylda vegna forfallanna.

d) Ef stofnkrafa (aðalkrafa) fyrnist, þá falla einnig niður allir vextir.

Clear selection

35. Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Hæstiréttur hefur gert það að skilyrði fyrir málshöfðun til viðurkenningar á skaðabótaskyldu að sá sem málið höfðar leiði nægar líkur að því að hann hafi orðið fyrir tjóni, geri grein fyrir fjárhæð þess og hver tengsl þess séu við ætlað skaðaverk.

b) Skilyrðin fyrir því að höfða mál til viðurkenningar á bótaskyldu eru í reynd réttarfarsskilyrði og skortur á að þeim sé mætt leiðir því til frávísunar.

c) Þegar fleiri en einn bera skaðabótaábyrgð er meginreglan um réttarstöðu þeirra gagnvart tjónþola að þeir bera hlutfallslega, þ.e. pro-rata ábyrgð, gagnvart honum.

d) Ákvæðið í 1. mgr. 25. gr. skaðabótalaga er aðeins talið eiga við þegar svo háttar til að allir hinna skaðabótaskyldu njóta verndar ábyrgðartrygginga.

Clear selection

36. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Aðili sem er ósáttur við matsgerð sem aflað hefur verið utan réttar verður að jafnaði að leita eftir dómkvaðningu matsmanna eða til örorkunefndar til að hnekkja matsgerðinni, en ella verður hún yfirleitt lögð til grundvallar.

b) Af dómaframkvæmd má ráða að það dregur mjög úr sönnunargildi matsgerða ef báðir aðilar hafa ekki átt þess kost að koma á framfæri sjónarmiðum sínum og gögnum til matsmanna.

c) Af dómaframkvæmd má ráða að matsgerð dómkvaddra manna teljist almennt séð sterkara sönnunargagn en álitsgerð örorkunefndar.

d) Af dómaframkvæmd má ráða að yfirmatsgerð dómkvaddra manna teljist almennt séð sterkara sönnunargagn en undirmatsgerð dómkvaddra manna.

Clear selection

37. Hver eftirtalinna fullyrðinga um ákvörðun bóta fyrir munatjón er réttust?:

1 point

a) Þótt borðklukka skemmist, sem hefur lítið verðgildi á markaði en gríðarlegt tilfinningagildi fyrir tjónþola, fær tjónþoli engar bætur á grundvelli reglnanna um munatjón.

b) Þótt reglur 37. og 38. gr. laga um vátryggingarsamninga nr. 20/1954 séu ekki lengur í gildi og hafi auk þess gilt um vátryggingabætur en ekki skaðabætur verður að telja að þær reglur sem beitt er í skaðabótarétti við ákvörðun bóta þegar hlutur fer forgörðum séu í samræmi við framangreindar reglur laga nr. 20/1954.

c) Ef hægt er að gera við hlutinn þá nema bæturnar alltaf metnum viðgerðarkostnaði.

d) Þegar um hluti til persónulegra nota er að ræða nemur fjárhæð bóta endurkaupsverði hlutarins, að frádreginni hæfilegri verðrýrnun vegna aldurs, notkunar, minnkaðs notagildis og annarra atvika.

Clear selection

38. Hver eftirtalinna fullyrðinga um bætur vegna andláts tjónþola er réttust?:

1 point

a) Reglur 12.-14. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 fela í sér að bætur fyrir útfararkostnað og bætur fyrir missi framfæranda eru nú að öllu leyti staðlaðar.

b) 14. gr. skaðabótalaga felur í sér samlagningarreglu en þó er gert ráð fyrir því að staðgreiðsluverðmæti ógreidds barnalífeyris sé reiknað.

c) Ekki er útilokað að krefjast frekari bóta en mælt er fyrir um í 14. gr. skaðabótalaga en af dómaframkvæmd má ráða að börn þurfi að vera komin nokkuð nærri 18 ára aldri, þegar andlát ber að höndum, til að raunhæft sé að ná fram kröfu vegna tjóns eftir 18 ára aldur.

d) Þær greiðslur sem hinn eftirlifandi maki fær frá þriðja manni koma að engu leyti til frádráttar bótum sem hann á rétt á skv. 13. gr. skaðabótalaga.

Clear selection

39. Hver eftirtalinna fullyrðinga um endurupptöku er réttust?:

1 point

a) Þegar metið er hvort skilyrðið um verulega hækkun miska- eða örorkustigs í 11. gr. skaðabótalaga er uppfyllt skiptir höfuðmáli hversu mikið miska- eða örorkustigið hefur hækkað hlutfallslega frá því sem lagt var til grundvallar við upphaflega bótaákvörðun.

b) Finna má dæmi um að ákvörðun um bætur fyrir tímabundið atvinnutjón hafi verið endurupptekin á grundvelli lögjöfnunar frá 11. gr. skaðabótalaga.

c) Tjónþoli getur náð fram endurupptöku samkvæmt 11. gr. skaðabótalaga á grundvelli nýs mats um hærra miska- og örorkustig en áður, þótt hækkunina sé ekki að rekja til breytinga sem orðið hafa, heldur til þess að hið eldra mat var of lágt.

d) Ákvæði 11. gr. skaðabótalaga á samkvæmt orðalagi sínu eingöngu við þegar verulegar breytingar hafa orðið „á heilsu tjónþola“, en í framkvæmd hefur ákvæðið einnig verið talið ná til þess þegar annars konar breytingar hafa átt sér stað á högum tjónþola, t.d. ef hann hefur misst starf sem eldra örorkumat miðaði við að hann héldi.

Clear selection

40. Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Ólíkt því sem á við í refsirétti er engri reglu fyrir að fara í skaðabótarétti um þann lágmarksaldur sem skaðabótaábyrgð er bundin við.

b) Sakarreglan gildir í meginatriðum um skaðabótaábyrgð vegna umhverfistjóna.

c) Lög um skaðsemisábyrgð nr. 25/1991 taka til munatjóns ef því er valdið af söluhlut sem keyptur er til nota í atvinnurekstri.

d) Lög nr. 69/1995 hafa ekki að geyma skaðabótareglur heldur mæla fyrir um greiðsluskyldu ríkissjóðs í tilteknum tilvikum á skaðabótum sem ákveðnar hafa verið eftir almennum reglum.

Clear selection

41. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Baddi hefur aðeins orðið fyrir munatjóni sem hann getur sótt bætur fyrir.

b) Baddi hefur beðið munatjón og getur þess vegna sótt bætur fyrir fjárhagslegt og ófjárhagslegt tjón.

c) Ekki er hægt að líta svo á að Baddi hafi valdið tjóni sínu sjálfur og að frumskilyrði skaðabótaréttar standi því í vegi að hann geti sótt skaðabætur.

d) Baddi getur ekki sótt skaðabætur því hann hefur ekki orðið fyrir neinu tjóni.

Clear selection

42. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Baddi á rétt á skaðabótum úr hendi Báru á grundvelli sakarreglunnar.

b) Baddi á rétt á skaðabótum úr hendi húsfélagsins á grundvelli reglunnar um vinnuveitandaábyrgð.

c) Baddi á rétt á skaðabótum úr hendi húsfélagsins á grundvelli sakarreglunnar því húsfélagið er eigandi fasteignarinnar.

d) Engin framangreindra fullyrðinga er rétt.

Clear selection

43. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga um mat á saknæmi er réttust?:

1 point

a) Saknæm háttsemi olli tjóni Badda því vikið var frá þeim áskilnaði 1. mgr. 33. gr. d. laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús að hleðslubúnaður fyrir rafbíla og annar tengdur búnaður skuli uppfylla þær kröfur sem gerðar eru samkvæmt löggjöf um rafmagnsöryggi, brunavarnir og mannvirki.

b) Saknæm háttsemi olli tjóni Badda því ekki voru uppfylltar skyldur skv. 23. gr. laga nr. 75/2000 um brunavarnir.

c) Saknæm háttsemi olli tjóni Badda því erfitt var fyrir tjónvald að gera sér grein fyrir tjóninu.

d) Saknæm háttsemi olli tjóni Badda því auðvelt var fyrir tjónvald að gera sér grein fyrir hættu á tjóni og hægt var að gera ráðstafanir til að koma í veg fyrir tjón.

Clear selection

44. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Tjón Badda fellur ekki innan verndarandlags skaðabótareglna því óheimilt er að leggja kapalinn í rafsmábílinn eins og gert var.

b) Tjónvaldur gat séð eða átti að sjá að háttsemi hans gat valdið tjóni á borð við það sem Baddi varð fyrir þegar snjallúrið eyðilagðist.

c) Háttsemi tjónvalds var ekki meginorsök tjónsins á fokdýra snjallúrinu hans Badda því sjóndepurð hans orsakaði einnig tjónið og Baddi getur því ekki gert kröfu um skaðabætur vegna þess.

d) Líklegt er að Baddi geti ekki gert kröfu um skaðabætur vegna tjóns á fokdýra snjallúrinu sínu því um er að ræða óvenjulegar afleiðingar auk þess sem Baddi var sérstaklega viðkvæmur fyrir.

Clear selection

45. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Meðábyrgð af hálfu Badda kemur ekki til álita, því þeir sem eru t.d. aldraðir fá afslátt við mat á saknæmi.

b) Ekki er loku fyrir það skotið að líta svo á að háttsemi Badda hafi verið saknæm, því hann fór um í flýti og gleraugnalaus þrátt fyrir slæma sjón og sýndi því ekki fyllstu aðgæslu.

c) Aðgæsluleysi Badda við tjónsatvikið var þvílíkt að rétt er að lækka bætur honum til handa um helming á grundvelli meðábyrgðar.

d) Engin framangreindra fullyrðinga er rétt.

Clear selection

46. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Húsfélagið getur krafist skaðabóta fyrir fjárhagslegt og ófjárhagslegt tjón.

b) Húsfélagið getur ekki fengið bætur fyrir ófjárhagslega tjónið sem það hefur orðið fyrir í tengslum við munatjónið því ófjárhagslegt tjón fæst ekki bætt nema til þess sé sérstök lagaheimild.

c) Húsfélaginu bar að aðhafast vegna þeirrar hættu sem stafaði af því hvernig kapallinn var lagður í rafsmábílinn og því á húsfélagið engan bótarétt sökum meðábyrgðar.

d) Engin framangreindra fullyrðinga er rétt.

*) ATH: Rétt svar hefur ekki verið skráð við þessa spurningu

Clear selection

47. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Húsfélagið gæti átt rétt á skaðabótum úr hendi Báru og/eða Badda á grundvelli sakarreglunnar.

b) Þótt tjón húsfélagsins sé tjón þriðja manns fellur það innan verndarsviðs skaðabótareglna því tjónið hefur tiltekin tengsl við þá fasteign eða lausafé sem skemmdist eða eyðilagðist.

c) Húsfélaginu sjálfu bar skylda til að aðhafast vegna þeirrar hættu sem stafaði af því hvernig kapallinn var lagður í rafsmábílinn og þess vegna er bótaréttur húsfélagsins með öllu útilokaður.

d) Ekki er loku fyrir það skotið að líta svo á að tjónsatvikið teljist óhappatilvik í merkingu skaðabótaréttar.

Clear selection

48. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga um mat á saknæmi er réttust?:

1 point

a) Baddi olli húsfélaginu tjóni með ólögmætum hætti því hann fór um í flýti og gleraugnalaus og sýndi þannig aðgæsluleysi.

b) Háttsemi Báru huglægt séð var lögmæt því henni gekk ekkert illt til.

c) Háttsemi sem olli tjóni húsfélagsins var saknæm því vikið var frá þeim áskilnaði 1. mgr. 33. gr. d. laga nr. 26/1994 um fjöleignarhús að hleðslubúnaður fyrir rafbíla og annar tengdur búnaður skuli uppfylla þær kröfur sem gerðar eru samkvæmt löggjöf um rafmagnsöryggi, brunavarnir og mannvirki.

d) Engin framangreindra fullyrðinga er rétt.

Clear selection

49. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga er röng?:

1 point

a) Háttsemi Báru og Badda eru samverkandi tjónsorsakir.

b) Ekki eru orsakatengsl á milli háttsemi húsfélagsins (vegna lögbundinna skyldna eigenda og forráðamanna mannvirkja í tengslum við brunavarnir mannvirkja) og alls þess tjóns sem húsfélagið varð fyrir.

c) Orsök þarf að vera meginorsök tjóns, sbr. t.d. Hrd. 11. febrúar 2010 (214/2009) - STEF/Torrent.

d) Háttsemi Badda var nauðsynlegt skilyrði tjóns húsfélagsins en ekki nægjanlegt skilyrði tjónsins.

Clear selection

50. [Í krossaspurningum nr. 41-50 er sama málsatvikalýsing, sem er eftirfarandi:]
Bára er háskólastúdína í Reykjavík. Hún er utan af landi og leigir kjallaraíbúð í þríbýli vestur í bæ. Báru er umhugað um umhverfið og keyrir því um á rafmagnssmábíl. Hún er hins vegar svo óheppin að hvorki fylgir kjallaraíbúðinni sérstakt bílastæði, né heldur er húsfélagið búið að koma upp rafhleðslustöð við húsið. Bára er úrræðagóð og ákveður því einfaldlega að leiða rafmagnskapal út um gluggann á kjallaraíbúðinni sinni yfir grasið, runna og gangstétt fyrir utan og að bílnum þar sem hún leggur honum við húsið. Rafmagnskapallinn er digur og helst til stuttur og liggur því aðeins frá jörðu. Umferð gangandi er nokkuð mikil um þessa gangstétt, ekki síst þar sem leikskóli og vinsæl ísbúð eru staðsett þarna rétt hjá. Það fer illa fyrir Badda, ellilífeyrisþega sem býr í nágrenninu, þegar hann á leið þarna um, nýkominn úr ísbúðinni að kaupa ís fyrir barnabörnin, því hann fellur um kapalinn, hruflar sig illa og brýtur nýja snjallúrið sitt, auk þess sem ísgumsið lak út um allt. Baddi hafði verið í miklum flýti að kaupa ísinn fyrir barnabörnin og gleymt gleraugunum sínum en hann sá orðið mjög illa frá sér. Við óhappið sleppur straumur úr rafmagnskaplinum í gróðurinn á lóðinni þannig að mikill gróðureldur verður, en húsfélagið hafði síðasta sumar kostað fé til að láta planta nýjum runnum, meðal annars rándýrum sérinnfluttum runnagróðri frá Austurríki, og þökuleggja lóðina umhverfis húsið. Sem betur fer kemur slökkviliðið fljótt á staðinn svo ekki hlýst meira tjón af. Baddi og húsfélagið ætla í skaðabótamál vegna áðurgreindra atvika. Í krossaspurningum 41-50 reynir á skaðabótaréttarleg álitaefni í tengslum við réttarstöðu tveggja ætlaðra tjónþola (það er Badda og húsfélagsins), hvort réttur til skaðabóta sé fyrir hendi og, ef svo er, hver/hverjir beri ábyrgð.

Hver eftirtalinna fullyrðinga er réttust?:

1 point

a) Baddi gat séð eða átti að sjá að háttsemi hans gat valdið tjóni á borð við það sem húsfélagið varð fyrir af völdum gróðureldsins.

b) Bára gat séð eða átti að sjá að háttsemi hennar gat valdið tjóni á borð við það sem húsfélagið varð fyrir.

c) Reglur um sennilega afleiðingu hafa ekki reynst auðveldar í notkun og koma því ekki til álita hér.

d) Fullvíst er að húsfélagið getur sótt bætur vegna tjóns á gróðrinum af völdum brunans með þeirri undantekningu að tjónið vegna austurríska runnagróðursins fengist ekki bætt því skilyrðið um sennilega afleiðingu myndi takmarka bótaábyrgð að því leyti.

Clear selection

Submit

Clear form

This content is neither created nor endorsed by Google. - Terms of Service - Privacy Policy

Does this form look suspicious? Report

Forms