V. Ba chức vụ đời đời: Tiên tri -- Thầy Tế Lễ -- Vua

1. Định nghĩa ba chức vụ

Trong nền thần học Kinh Thánh, từ thời Cựu Ước, ba chức vụ chủ chốt được Đức Chúa Trời thiết lập để chăm sóc, hướng dẫn, và dẫn dắt dân Ngài là: Tiên tri, Thầy Tế Lễ, và Vua. Đây không chỉ là các vai trò hành chánh hay nghi lễ, mà là những chức vụ thần thánh, đại diện cho ba nhu cầu sâu xa nhất của con người sa ngã:

• Tiên tri: con người cần được nghe tiếng phán của Đức Chúa Trời trong thế giới tăm tối và lầm lạc.

• Thầy Tế Lễ: con người tội lỗi cần sự tha thứ và hòa giải với Đức Chúa Trời thánh khiết.

• Vua: con người hỗn loạn cần sự cai trị công chính và phục hồi trật tự thiên thượng.

Ba chức vụ này tuy phân biệt, nhưng được Đức Chúa Trời dùng để dẫn đưa nhân loại về với Ngài trong chương trình cứu chuộc. Trong lịch sử dân Y-sơ-ra-ên, các tiên tri như Ê-sai, Giê-rê-mi truyền phán lời Chúa; các thầy tế lễ như A-rôn, Ê-li dâng của lễ; và các vua như Đa-vít, Sa-lô-môn cai trị dân sự. Nhưng mọi người đều bất toàn, chỉ làm hình bóng tạm thời về Đấng hoàn hảo sẽ đến.

Sự mặc khải cuối cùng và trọn vẹn của ba chức vụ này được hoàn tất trong Chúa Giê-xu Christ, Đấng không chỉ thi hành ba vai trò, mà Ngài chính là hiện thân của trọn vẹn quyền năng, sự thánh khiết, và tình yêu thương của Đức Chúa Trời.

Nguyễn Văn Cường:
"Chỉ nơi Chúa Giê-xu, ba vai trò thánh này, nói thay, dâng thay, và cai trị, mới được hoàn tất cách viên mãn."

Liên hệ với văn hóa Việt Nam
Người Việt từ ngàn xưa vẫn kính trọng ba vai trò: thầy, cúng, vua, tương ứng cách nào đó với chức năng giáo huấn, cầu thay, và lãnh đạo. Tuy nhiên, những hình ảnh này dễ bị lệch lạc, thần thánh hóa con người hoặc làm lu mờ hình ảnh Đức Chúa Trời.

Chỉ trong Chúa Giê-xu, người Việt Nam (và mọi dân tộc) không còn đi tìm sự soi sáng nơi thầy bói, sự cứu chuộc nơi cúng tế, hay công lý nơi vua trần gian, nhưng được thấy một Đấng trọn vẹn, vừa là Tiên tri phán dạy, vừa là Thầy tế lễ hy sinh, vừa là Vua trị vì công chính.

Kết luận
Sự kết hợp ba chức vụ này nơi Chúa Giê-xu không chỉ có ý nghĩa lịch sử hay giáo lý, mà đặt nền cho toàn bộ đức tin và đời sống của người tin Ngài. Hiểu đúng ba chức vụ đời đời là bước đầu để hiểu chính bản thể Ngài, và bước vào mối tương giao sống động với Đức Chúa Trời Ba Ngôi.

2. Chức vụ Tiên tri: Bày tỏ ý muốn Đức Chúa Trời

2.1. Định nghĩa và vai trò
Chức vụ Tiên tri (Prophet) trong Kinh Thánh là người nói thay cho Đức Chúa Trời, được ủy quyền để công bố ý chỉ thiên thượng. Không chỉ dự báo tương lai, tiên tri còn có nhiệm vụ kêu gọi ăn năn, làm chứng về lẽ thật, và sửa dạy dân sự theo giao ước của Đức Chúa Trời (Phục truyền 18:18--19; Giê-rê-mi 1:5--10).

Trong Cựu Ước, những tiên tri như Ê-sai, Giê-rê-mi, Ê-xê-chi-ên… đã đại diện cho tiếng phán của Đức Chúa Trời giữa một dân phản nghịch. Nhưng họ chỉ là hình bóng cho một Tiên tri trọn vẹn sẽ đến.

"Ta sẽ dấy lên trong vòng anh em một đấng tiên tri như ngươi... và Ta sẽ để những lời Ta trong miệng người ấy." Phục truyền 18:18

2.2. Chúa Giê-xu: Tiên tri trọn vẹn
Chúa Giê-xu không chỉ làm công việc tiên tri, nhưng chính Ngài là Tiếng Phán trọn vẹn của Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 1:1--2). Ngài không đơn thuần chuyển lời, Ngài chính là Ngôi Lời (Giăng 1:1). Mọi lời giảng dạy, dụ ngôn, hành động, và cả sự sống của Ngài là mặc khải sống động về ý muốn Đức Chúa Trời.

Ngài không chỉ dạy lẽ thật, Ngài chính là Lẽ Thật.

"Đức Chúa Trời… đã phán dạy chúng ta qua Con Ngài" Hê-bơ-rơ 1:1--2

"Ta là đường đi, lẽ thật và sự sống…" Giăng 14:6

Chức vụ tiên tri của Chúa Giê-xu không chỉ truyền thông, mà biến đổi: Ngài kêu gọi tội nhân ăn năn, vạch trần giả hình của tôn giáo hình thức, mở mắt cho kẻ mù lòa thuộc linh, và giảng Tin Lành cho người nghèo khổ (Lu-ca 4:18--19).

2.3. Liên hệ văn hóa Việt Nam
Trong văn hóa Việt, người dân từng quen tìm "ông thầy bói", "đồng cốt", hay "thầy cúng" để hỏi trời đất. Nhưng đó là tiếng nói mù mờ, dẫn dắt sai trật. Chúa Giê-xu là Đấng Tiên Tri thật, không đoán vận mệnh, nhưng bày tỏ chân lý để dẫn đến sự sống đời đời.

Ngài không dùng thần quyền để gieo sợ hãi, nhưng bày tỏ Cha yêu thương, kiên nhẫn, và thánh khiết.

"Người xưa nói… nhưng Ta phán cùng các ngươi…" Ma-thi-ơ 5

Người Việt khao khát một tiếng nói công bình, chân thật, dám nói lẽ thật, và trong Chúa Giê-xu, họ tìm thấy Lời Phán cuối cùng, đầy quyền năng và yêu thương.

2.4. Ý nghĩa mục vụ

• Rao giảng của Hội Thánh hôm nay cần phản ánh vai trò tiên tri của Đấng Christ: không chỉ an ủi, nhưng cũng kêu gọi ăn năn và sống thánh khiết.

• Người giảng đạo phải cẩn trọng: Không phải mình là tiên tri, nhưng phải để Đấng Tiên tri sống trong mình phán dạy qua Lời Ngài.

• Trong thế giới đầy tiếng ồn, Hội Thánh cần học lại sự tĩnh lặng để nghe và nói đúng tiếng phán của Đức Chúa Trời.

Leonard Ravenhill:

"Hội Thánh ngày nay cần ít chiến lược truyền thông hơn, và cần nhiều lửa của Thánh Linh hơn."

Kết luận
Chức vụ tiên tri của Chúa Giê-xu không chấm dứt khi Ngài thăng thiên. Ngài vẫn đang phán qua Lời Ngài, bởi Thánh Linh Ngài, qua Hội Thánh Ngài. Mọi tín hữu được kêu gọi sống phản chiếu vai trò Tiên tri của Đấng Christ, dám nói, sống và giữ lẽ thật giữa thế gian.

3. Chức vụ Thầy Tế Lễ: Trung gian giữa Đức Chúa Trời và con người

3.1. Định nghĩa và vai trò trong Cựu Ước
Chức vụ Thầy Tế Lễ (Priest) trong Kinh Thánh là người đại diện dân sự trước mặt Đức Chúa Trời. Vai trò của họ bao gồm:

• Dâng tế lễ chuộc tội (Lê-vi Ký 16)

• Làm sạch sự ô uế của dân (Dân số Ký 19)

• Cầu thay cho tội lỗi của dân (Xuất Ê-díp-tô Ký 28:29)

• Giảng dạy luật pháp thánh (Ma-la-chi 2:7)

Tuy nhiên, các thầy tế lễ đều bất toàn: họ phải dâng sinh tế cho tội lỗi chính mình, và chức vụ họ chỉ là hình bóng tạm thời hướng về Đấng sẽ đến (Hê-bơ-rơ 5:1--3).

"Mọi thầy tế lễ đều dâng tế lễ hằng ngày… nhưng Ngài đã dâng một lần là đủ cả." Hê-bơ-rơ 10:11--12

3.2. Chúa Giê-xu: Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm đời đời

Chức vụ tế lễ được ứng nghiệm trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ, Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm vĩ đại, thánh khiết và đời đời (Hê-bơ-rơ 4:14--16; 7:23--28):

• Ngài không dâng huyết thú vật, nhưng dâng chính thân thể và huyết Ngài (Hê-bơ-rơ 9:12).

• Không vào nơi chí thánh làm bằng tay, nhưng vào chính thiên đàng để trình diện trước mặt Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 9:24).

• Ngài sống đời đời để cầu thay cho chúng ta (Hê-bơ-rơ 7:25).

• Ngài không cần lặp lại tế lễ, vì một lần dâng là đủ cho muôn đời (Hê-bơ-rơ 10:10--14).

Nguyễn Thế Hiển:

"Ngài là Đấng trung bảo, là bàn thờ, là tế lễ, và là Đền Thờ -- tất cả hiệp lại trong một thân vị."

3.3. Ý nghĩa thần học

Chức vụ tế lễ của Chúa Giê-xu kết hợp mười thuộc tính của Đức Chúa Trời:

• Thánh khiết: Vì Ngài vô tội, không cần tế lễ cho chính mình (Hê-bơ-rơ 7:26)

• Yêu thương: Tự nguyện phó chính mình vì chúng ta (Rô-ma 5:8)

• Công chính: Là của lễ công bình thay cho tội nhân (2 Cô-rinh-tô 5:21)

• Thành tín: Trung tín trong chức vụ cầu thay đời đời (Hê-bơ-rơ 2:17)

• Toàn năng: Năng lực đắc thắng sự chết và tội lỗi (1 Cô-rinh-tô 15:55--57)

• Toàn tri: Biết rõ lòng người để cầu thay cách chính xác (Giăng 2:25)

• Toàn tại: Ngự nơi thiên thượng nhưng hành động nơi lòng tín hữu (Ê-phê-sô 3:17)

• Bất biến: Chức vụ của Ngài không thay đổi, không truyền cho ai khác (Hê-bơ-rơ 7:24)

• Tự hữu: Chính Ngài là Nguồn của sự sống đời đời, không lệ thuộc bất kỳ của lễ nào

• Thần linh: Dẫn dắt tín hữu đến gần Đức Chúa Trời trong quyền năng Thánh Linh

3.4. Ứng dụng trong văn hóa Việt

Trong văn hóa Việt, con người thường tìm kiếm sự tha tội và an lành qua:

• Lễ cúng, dâng đồ mã, đốt vàng mã

• Khấn vái tổ tiên hoặc thần linh

• Sự tích lũy công đức để được yên ổn

Tuy nhiên, những hình thức ấy không giải quyết tận gốc sự xa cách giữa con người với Đức Chúa Trời, vì chỉ Chúa Giê-xu mới là Đấng trung gian duy nhất (1 Ti-mô-thê 2:5).

Nguyễn Văn Cường:

"Chúa Giê-xu là Tế Lễ trọn đủ, không cần đốt thêm một nén nhang, không cần thêm một công đức nào khác."

Ngài mở đường sống mới vào nơi chí thánh (Hê-bơ-rơ 10:19--22). Người Việt không cần đi chùa hay cúng tế, chỉ cần bước vào đức tin nơi Đấng đã dâng mình vì họ.

3.5. Ý nghĩa mục vụ

• Hội Thánh cần rao giảng phúc âm của một Tế Lễ trọn đủ, không thêm nghi thức hay luật lệ.

• Người giảng đạo cần nhớ: Không ai có thể tha tội ngoài Đấng Christ.

• Trong sự cầu thay, hãy nhớ Chúa Giê-xu đang cầu thay cho chúng ta từng giây phút.

4. Chức vụ Vua: Cai trị với công bình và quyền năng

4.1. Vua trong Kinh Thánh: Người được xức dầu để cai trị

Trong Cựu Ước, vua là người được Đức Chúa Trời chỉ định và xức dầu, đại diện cho Ngài để:

• Cai trị dân sự theo luật pháp Chúa (Phục Truyền 17:18--20)

• Bảo vệ dân khỏi kẻ thù (1 Sa-mu-ên 8:20)

• Thi hành sự công bình và thương xót (Thi Thiên 72:1--4)

Tuy nhiên, các vua loài người thường bất toàn và sa ngã, như vua Sau-lơ, Đa-vít, và Sa-lô-môn, khiến dân sự chịu đau thương (1 Các Vua 11:9--13).

Trần Quốc Định:

"Lịch sử các vua là lịch sử thất bại của loài người trong việc cai trị cách công chính mà không có Đức Chúa Trời."

4.2. Chúa Giê-xu: Vua của vương quốc đời đời

Chức vụ vua được ứng nghiệm trọn vẹn trong Chúa Giê-xu, Đấng được xức dầu đời đời (Đấng Christ), không từ dòng dõi loài người, nhưng bởi quyền năng của Đức Chúa Trời (Lu-ca 1:32--33).

• Ngài không đến để tranh quyền hay áp bức, nhưng để phục vụ và hi sinh (Mác 10:45).

• Ngài trị vì không qua vũ lực, mà qua thập tự giá và sự phục sinh (Giăng 18:36).

• Ngài thiết lập vương quốc không thuộc về thế gian, mà là vương quốc của chân lý, sự sống và bình an (Rô-ma 14:17).

• Ngài sẽ trở lại trong vinh quang, để đoán xét và tái lập trật tự công chính cho toàn cõi vũ trụ (Khải Huyền 19:11--16).

Trần Quốc Định:

"Ngài không cai trị bằng vương miện vàng, mà bằng mão gai -- quyền năng trong sự hy sinh."

Thuộc tính | Sự ứng nghiệm trong Đấng Christ -- Vua

Thánh khiết
Cai trị không có tội lỗi hay bất công (Khải Huyền 19:11)

Yêu thương
Hy sinh vì con dân mình (Giăng 15:13)

Công chính
Xét đoán và cai trị công bình (Thi Thiên 72:1--4)

Thành tín
Làm trọn lời hứa Đa-vít (2 Sa-mu-ên 7:12--16)

Toàn năng
Chinh phục sự chết và ma quỷ (1 Cô-rinh-tô 15:25)

Toàn tri
Thấu suốt lòng người để cai trị đúng đắn (Giăng 2:25)

Toàn tại
Cai trị khắp muôn dân qua Hội Thánh (Ma-thi-ơ 28:18--20)

Bất biến
Vương quốc Ngài không bao giờ dời đổi (Hê-bơ-rơ 1:8)

Tự hữu
Không nhận quyền từ ai khác, Ngài vốn là Vua (Khải Huyền 1:5)

Thần linh
Vương quốc Ngài đến từ trên trời (Giăng 3:3--5)

4.4. Ứng dụng: thần học -- mục vụ -- văn hóa Việt

Người Việt đã trải qua các chế độ vua chúa, thực dân, chủ nghĩa toàn trị, thường mang vết thương của sự cai trị độc đoán:

• Nỗi sợ cường quyền, cấm đoán.

• Ngờ vực nhà lãnh đạo tôn giáo, chính trị.

• Khao khát một nhà vua "thánh", nhưng chưa bao giờ thấy.

Chúa Giê-xu là Vua hoàn toàn khác:

• Ngài không thống trị để hưởng đặc quyền, mà tự hạ mình hầu hạ dân sự.

• Ngài không dùng quyền để áp chế, nhưng dùng quyền để giải cứu.

• Ngài không ngồi xa dân, nhưng bước vào nỗi đau và chữa lành từng người.

Nguyễn Thị Ánh,

"Ngài là Vua không cần giữ ngai vàng, vì lòng dân đã là ngai Ngài."

Trong mục vụ:

• Người lãnh đạo Cơ Đốc được gọi không phải để cai trị theo kiểu thế gian, nhưng để phản ánh sự lãnh đạo đầy thánh khiết và hy sinh của Đấng Christ.

• Hội Thánh không phải là một quốc gia có vua, mà là thân thể của Vua -- sống theo cách của Vua Giê-xu.

4.5. Ba chức vụ: Một bản thể đời đời

Điều quan trọng là ba chức vụ không phải ba vai diễn, mà là ba biểu hiện của một bản thể duy nhất:

• Ngài nói như một Tiên tri,

• hy sinh như một Thầy Tế Lễ,

• và trị vì như một Vua, tất cả trong một thân vị Chúa Giê-xu Christ -- Con Đức Chúa Trời.

Mỗi chức vụ phản ánh mười thuộc tính không thay đổi của Đức Chúa Trời, qua đó, chúng ta hiểu rõ hơn công cuộc cứu chuộc, và bước vào sự thờ phượng trọn vẹn.