Page 1 of 38
3⁄4$d rhcpN `p_p _„
1...fpô2$ue........................02 \u 05
2...r_dZ|„L$.......................06 \u 06
3...v$¡i `qfQe..................07 \u 08
4... qf`p¡V®-kh£nZ.............09 \u 11
5....rhdp¡Q_....................12 \u 1f
5...`yfõL$pf......................13 \u 16
6.. rv$_ rhi¡j...................17 \u 21
7...r_^_.......................22 \u 22
8...rhrh^......................23 \u 24
9...`ep®hfZ A_¡ âL©$rs......25 \u 27
9...A\® ìehõ\p...............28 \u 28
13...M¡g S>Ns...................f9 \u 30
14...Ap„sffpô2$ue âhplp¡........31 \u 33
15...NyS>fps_u AV$pfuA¡\u.....34 \u 35
16..rhop_ A_¡ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ......36 \u 38
Magazine for : U.P.S.C., G.P.S.C, T.E.T., T.A.T., S.S.C.,
BANK, P.S.I., Air-Force, Navy And All COMPETITIVE EXAM
COMPETITIVE INDIA
Editor-Publisher-Printer-Owner
CHAUHAN KAMLESHKUMAR NANDLALBHAI
Gopnath Road, TALAJA.
Dist.:Bhavnagar (Gujrat), PIN-364 140
M-9408827007
E-mail--competitiveindia007@gmail.com
Gopnath Road, TALAJA.
Dist.:Bhavnagar (Gujrat), PIN-364 140
RNI No.GUJGUJ/2013/51331
[MONTHLY]
Address
d¡N¡qT_dp„ S>¡ `Z dprlsu fS|> L$fhpdp„ Aph¡ R>¡, s¡ Adpfu ÅZL$pfu dyS>b_u R>¡. kp\p¡kp\ Ap A„L$dp„ Qp¡L$kpB fpMhp dpV$¡_p âeÐ_p¡ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. L$p¡B`Z c|g A\hp Q|L$ dpV$¡ âL$piL$
L$¡ s¡_p L$p¡B`Z L$d®Qpfu S>hpbv$pf _\u. L$ç`¡V$uV$uh BqÞX$ep d¡N¡qT_dp„ âL$pris \e¡gp g¡Mp¡dp_p d„sìep¡ g¡ML$p¡_p `p¡sp_p lp¡e R>¡, S>¡_u kp\¡ dprgL$, âL$piL$ A_¡ k„`pv$L$ klds R>¡. s¡d
dp_u g¡hy _lu.
h
p„
Q
_
rh
i¡
j
r_dZ|„L$
v$f dpk_u 10 spfuM¡ ârkÝ^ \sy
f
p
2 ô$u
e
rh
^
rh
A_y3⁄4$drZL$p
rhop_ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ A_¡ k„ip¡^_
Ap„sffpô2$ue âhplp
¡
RNI:-GUJGUJ/2013/51331
hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u_u
â\d rhv$¡i epÓp -c|V$p_
-40dy„ Æ-7 riMf k„d¡g_
-ep¥_ tlkp kdpá L$fhp g„X$_ Mps¡ h¥[ðL$ k„d¡g_ ep¡Åey
-e|fp¡ dyÖp A`_ph_pf rg\yApr_ep 19dp¡ v$¡i
-hëX®$ l¡qfV$¡S>_p v$fˆ$p âv$p_ \ep
-_pTu d©Ðey rirbf_p Apfp¡`u Å¡lp_ b°¡ef rNfaspf
-BÞV$f`p¡g_p dlpkrQh `v$¡ Sy>e£N_ õV$pL$
-vy$r_ep_p¡ kp¥\u dp¡V$p¡ dfu_ âp¡V$¡L$V$¡X$ A¡qfep
-Ad¡qfL$u _p¥ k¡_pdp„ â\d drlgp ap ̧f õV$pf A¡X$rdfg
rdi¡g lphX®$
-Bbp¡gp hpefk_p¡ sfMpV$
-Nrsiug NyS>fps : gÿep„L$ 100 qv$hk
-NyS>fps `p¡rgkv$m_u cfsudp„ lh¡ 33
% drlgp ApfnZ
- Äep¡rsN°pd ep¡S>_p lh¡ v$¡icfdp„ gpN|
\i¡
-ipmp âh¡ip¡Ðkh-2014
-11dp¡ h_ dlp¡Ðkh Mp¡X$g^pd Mps¡
-
" '
"k„Nus Å¡ k„S>¡fp¡' -L$ÃR>u k„Nus
gpBb°¡fu
-kfv$pf kfp¡hf b„^_u JQpB h^pfhp
d„S|>fu
-NyS>fpsdp„ îu S>NÞ_p\Æ_u 137du
f\epÓp
-rhV$prd_ "A¡' eyL$s ky`f L$¡my rhL$rks
-A¡rge__p Æh__¡ V2$¡L$ L$fsy kp¥\u iqL$sipmu vy$fbu_
"A¡V$gpõV$'
-â¡fZp `pB_p âep¡Np¡ lh¡ A„sqfndp„
"a¡kgp¡L$'
-rhð_y„ kp¥ â\d A¢X2$p¡BX$ kdpQpf hpQL$_y„ A_phfZ
-hpey âvy$jZ AV$L$phsu _hu V$pBëk rhL$rks
-r_L$g ^psy Apfp¡Nsp R>p¡X$_u ip¡^
-dp_hue fp¡bp¡V$ "`u`f'
-`pkhX® _p¡ rhL$ë`
-qv$ëlu v$¡i_y„ â\d L$¡fp¡rk_ dy1⁄4s fpÄe
-"^ âpBT hu `¡' -sdpL|$ rhfp¡^u rhop`_
-"dp¥kd `qfep¡S>_p'_u iê$Aps
-fpS>õ\p_ kfL$pf¡ KV$_¡ fpÄe`iy Op¡rjs L$ey®
-rkNpf¡V$ h¡QpZdp„ L$p¡gL$sp V$p¡Q_p õ\p_¡
-dÝeâv$¡idp„ dqlgpAp¡ dpV$¡ "Np¥fhu L$¡ÞÖ' _u
iê$Aps
-DÑf âv$¡idp„ "hpeyrdÓ'
-Açdp _dL$,Açdp apd®ku_u iê$Aps
-bp¡f hÞe Æh AcepfÎe v$¡i_y„ 47dy„ V$pBNf qfTh®
s„Óu : L$dg¡i Qp¥lpZ M-9408827007 E-mail--competitiveindia007@gmail.com
-Ágp¡bg X$¡ Ap ̧a `¡f¡ÞV$k1
-rhð `ep®hfZ qv$hk
-Ap„sffpô2$ue _prhL$ qv$hk
-rhð f1⁄4sv$p_ qv$hk
-rhð dlpkpNf qv$hk
-k„eyL$s fpô2$ gp¡L$k¡hp qv$hk
-rhð bpmîd rhfp¡^u qv$hk
-rhð rh^hp qv$hk
-rhð rhV$urgNp¡ qv$hk
-rhð k„Nus qv$hk
-rhð ifZp\} qv$hk
-õV$¡V$uõV$uL$ qv$hk
-49dp„ op_`uW$ `yfõL$pf dpV$¡ L$¡v$pf_p\tkl_u -ap^k® X$¡ `k„v$Nu
-k„S>e fpÅfpd_¡ hj® 2014_y„ rhð MpÛ kçdp_
-kgdp_ fív$u `¡_ t`V$f `yfõL$pf dpV$¡ `k„v$ \ep
- Q¢rç`e_ Ap ̧a Q¢S >- ârs›$p MÞ_p kçdpr_s
-rdk B[ÞX$ep hëX®$hpBX$-2014 dp¡r_L$p rNg
-rdk ey.A¡k.A¡.-2014 r_ep kp„Q¡S>
- rgS>_ Ap ̧a Ap ̧_f -iplê$MMp_ kçdpr_s
" '
" '
" '
`yfõL$pf_u vy$r_ep qv$_ rhi¡j
-"ågX$ ae|$X$'
-"hp¡fue õV$¡V$$ : `pqL$õsp_ B_ ^ L$p ̧ÞV$¡ç`p¡ffu'
-"kåV$p„k A¡ÞX$ i¡X$p¡'
-"N¡qV„$N BqÞX$ep b¥L$ Ap ̧_ V2$¡L$'
-"N°u_ `p¡eçk'
-Ágp¡bg `uk HX$¡L$k-2014
-^ A¡Þhpefd¡ÞV$ 3⁄4$pBrkk
-A¡ÄeyL$¡i_ ap ̧f Ap ̧g Ágp¡bg dp¡r_V$qf„N
-k„L$V$N°õs âÅrsAp¡_u f¡X$rgõV$ Åfu \B
-Apefg¡ÞX$ kp¥\u kpfp¡ v$¡i
35dp„ fpô2$ue
M¡g_u spfuM,
gp¡Np¡, iyc„L$f,
kv1cph_p v|$s
Op¡rjs \ep
`yõsL$ rhdp¡Q_
Page 2 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 2
"Açdp _dL$'_p¡ iycp„fc
srdg_pXy$_p dy¿ed„Óu S>egrgspA¡
fpS>e_p DÛp¡N rhcpN_¡ Apr^_ fl¡gp
srdg_pXy$ kp¡ëV$ L$p¡`p£f¡i_ rgrdV$¡X$_p A¡L$
DÐ`pv$_ "Açdp _dL$'_p¡ iycpf„c 11
S|>__p fp¡S> L$ep£ lsp¡.
"Açdp _dL$' ÓZ âL$pf¡ D`gå^ \i¡. S>¡ dy¿ed„Óu
S>egrgsp_p _pd `f L$ëepZ_u A¡L$ `l¡g î©„Mgp A„sN®s
iê$ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. "Açdp _dL$' iê$ \hp `l¡gp
fpS>edp„ kpdprS>L$ L$ëepZ ep¡S>_p A„sN®s Ap¡R>u qL„$dsdp„
cp¡S>_ D`gå^ L$fphhp "Açdp L$¢V$u_' _p¡ âpf„c `Z \B
QyL$ep¡ R>¡. s¡dS> 10 ê$r`ep ârs guV$f "Açdp' _pd\u
`uhp_y„ `pZu `Z dmu füy R>¡.
s
rd
g
_pXy$
kp¡ëV$ L$p¡`p£f¡i
_
rg
rdV$¡X$
V$u.A¡_.A¡k.ku. srdg_pXy$ kfL$pf_y„ `|Z®
dprgL$u ^fphsy A¡L$d R>¡. s¡_u õ\p`_p
B.k.1974dp„ srdg_pXy$_p fpd_p`yfd
rS>ëgp_p h¡ëgu_p¡L$d Mps¡ \B lsu. Al] Ly$g
``f4 A ̧L$f c|rd n¡Ódp„ _dL$_u M¡su L$fhpdp„
Aph¡ R>¡. S>ep„ 3f00 A¡L$f S>du_ rhL$rks L$fhp
kp\¡ ârs hj® f \u f.` gpM V$_ _dL$_y„ DÐ`pv$_
\pe R>¡. âÐen/AâÐen ê$`¡ 1f00 S>¡V$gp
îrdL$p¡_¡ fp¡S>Npf `Z dm¡ R>¡.
Ap `qfep¡S>_p_¡ d¡qfef h¡ëgu_p¡L$d kp¡ëV$
L$p¡çàg¡n `Z L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡.
2
"k¡hp r_h©s k¥r_L$ afuepv$ kdp^p_ `p¡V®$g'
rhipm dlp_ cpfs v$¡i `X$p¡iu Qu_ kp\¡ gp„bu kflv$
^fph¡ R>¡. cpfs_p S>çd|-L$píduf, DÑfpM„X$, rkqL$L$d, rldpQg
âv$¡i A_¡ Aê$ZpQg âv$¡i S>¡hp fpS>ep¡ kp\¡ Qu__u kflv$p¡
Å¡X$pe¡gu R>¡. S>¡ 40`0 qL$gp¡duV$f S>¡V$gu g„bpB ^fph¡ R>¡.
Aê$ZpQg âv$¡idp„ Qu__u kflv$ _ÆL$_p n¡Ódp„
ApB.V$u.bu.`u._u `4 S>¡V$gu _hu `p¡õV$ r_dp®Z L$fhp_u
bpbs cpfs kfL$pf_u fZ_ursL$ âp\rdL$sp R>¡.
Qu_ kudp `f rhL$pk_p L$pep£
dpV$¡ kyfnp d„Ópge_¡ `ep®hfZ
d„Ópge_u d„S|>fu g¡hp `f R|>V$R>pV$
L$¡qÞÖe `ep®hfZ d„Ópge Üpfp 1f S|>__p fp¡S> Qu_ kudp `f
rhr_dp®Z_p L$pep£ dpV$¡ fnp d„Ópge_¡ d„S|>fu g¡hpdp„\u dyqL$s
Ap`hpdp„ Aphu R>¡. S>¡ kudpn¡Ó_p 100 qL$gp¡duV$f_p v$pefpdp„
kX$L$ A_¡ kyfnp d„Ópge_u rhr_dp®Z ep¡S>_pAp¡ dpV$¡ li¡.
kudp `f Qu__u h^u fl¡gu Nrsrhr^Ap¡_¡ gndp„ fpMu_¡ kX$L$
_¡V$hL®$ rhL$kphu_¡ S>ê$fu kf„Åd_u ìehõ\p L$fhp dpV$¡ Ap
r_Z®e \ep¡ R>¡.
v$¡icfdp„ k¡hp\u k„b„r^s rhrcÞ_ rhcpNp¡dp„ k¡hp r_h©s k¥r_L$p¡_u afuepv$p¡, AfÆAp¡_u ÅZL$pfu, s¡d_u hs®dp_ qõ\rs rhj¡
ÅZL$pfu Ap`sy s\p k¡hp r_h©s k¥r_L$p¡ A_¡ s¡d_p `qfS>_p¡_u afuepv$p¡ BÞV$f_¡V$_p dpÂed Üpfp k„b„r^s rhcpNp¡_¡ `lp¢QpX$u iL$¡
s¡hy "k¡hp r_h©s k¥r_L$ aqfepv$ kdp^p_ `p¡V®$g'cpfsue k¡_p Üpfp ` S|>__p fp¡S> Åfu L$fhpdp„ Apìey lsy.
BÞV$f_¡V$ Ap^pqfs Ap `p¡V®$g_¡ _¡i_g BÞap¡d£qV$L$k k¡ÞV$f (A¡_.ApB.ku.)A¡ qX$TpB_ A_¡ rhL$rks L$ey® R>¡. k¡hp r_h©s k¥q_L$
rhi¡j "e|S>f ApB.X$u.' A_¡ `pkhX®$ Üpfp Ap `p¡V®$gdp„\u k¡_p dpV$¡ Å¡X$pe¡gu rhrcÞ_ ep¡S>_pAp¡_u ÅZL$pfu d¡mhu iL$i¡. Ap
`p¡V®$gdp„ A¡L$ õhQprgs S>hpb ìehõ\p (Ap¡V$p¡d¡V$¡X$ qfõ`p¢k auQf)dp„ `Z kdprls R>¡. S>¡ kde kde `f k¡hp q_h©Ñ k¥r_L$p¡_¡ s¡d_u
afuepv$p¡ A_¡ AV$L$¡gp dpdgpAp¡_u hs®dp_ qõ\rs rhj¡ B-d¡Bg A_¡ dp¡bpBg `f k„v$¡i Ap`u_¡ k|rQs L$fi¡.
cpfs v$¡i_p fpô2$ue `iy hpO_p k„fnZ dpV$¡$ DÑfâv$¡i f01fdp„ rbS>_p¡f rS>ëgp_y„ "Adp_NY$' fpS>e_y„ buSy> V$pBNf
kfL$pf¡ fpô2$ue hpO k„fnZ Ap ̧\p¡qfV$u (A¡_.V$u.ku.A¡.)_p qfTh® Op¡rjs \ey lsy.
A_ydp¡v_$ bpv$ 13 S|__p fp¡S> "`ugucus'_¡ V$pBNf qfTh®_p¡ `ugucus V$pBNf qfTh® : v$fÄÅ¡ âv$p_ L$ep£ R>¡. S>¡ lh¡ DÑfâv$¡i_y„ ÓuSy> A_¡ DÑfâv$¡i_p `ugucus V$pBNf qfTh®_y„ Ly$g v$¡i_y„ 4`d„y V$pBNf qfTh® b_u Ney R>¡. V$pBV$f n¡Óam 73,0f4.98 l¡L$V$f R>¡. S>¡dp„ 60,f79.8 rfTh®_p¡ v$fˆp¡$ dmhp_¡ L$pfZ¡ lh¡ hpO dpV$¡ l¡L$V$f "L$p¡f A¡qfep' (dy¿en¡Ó) A_¡ _yL$ip_L$pfL$ Nrsrhr^Ap¡ `f ârsb„^ iL$e b_i¡. 1f74`.18 l¡L$V$f "baf Tp¡_' (bpùen¡Ó) R>¡. `y›$c|rd :: cpfs-_¡`pm kudp `f Aph¡gp `ugucus V$pBNf
V$pBNf qfTh®_p¡ v$fˆ$p¡ A`phhp dpV$¡ qfTh®dp„ B.k.f010_u NZsfu âdpZ¡ (118
DÑfâv$¡i_u kfL$pf¡ `ugucus_p k„frns h_ n¡Ó_¡ S>¡V$gp hpO kdN° DÑfâv$¡idp„ _p¡„^pep lsp.) Ly$g
a¡b°yApfu f014dp„ cpfsue hÞe Æh k„fnZ 30 hpO _p¢^pep lsp.
Ar^r_ed_u ^pfp-18 A„sN®s hÞeÆh rhlpf hpO krls Ap h_dp„ bpfrk„Np, b„Npm
Op¡rjs L$fu_¡ V$pBNf qfTh® b_phhp_p¡ âõsph agp¡qfL$_, lp ̧N X$uef, qv$`X$p S>¡hp gyáâpe \hp
fpô2$ue hpO k„fnZ Ar^r_ed_u ^pfp 38 (hu) Aph¡gp hÞe Æh Å¡hp dm¡ R>¡.
A„sN®s V$pBNf rfTh® Op¡rjs L$fu_¡ s¡_u Ar^k|Q_p Åfu L$fu lsu. `ugucus_p V$pBNf qfTh® b_hp kp\¡ sfpB (`ròd¡
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, DÑfâv$¡i_p "vy$^hp' _¡ B.k.1987dp„ `ugucus\u gB_¡ `|h®dp„ bgfpd`yf ky^u sfpB_p rS>ëgp)dp„
fpS>e_y„ â\d V$pBNf qfTh® Op¡rjs L$fhpdp„ Apìey lsy. bpv$dp„ hj® hpO_p k„fnZ A_¡ h„ih©rÂ^_¡ âp¡Ðkpl_ dmi¡.
"`ugucus' v$¡i_y„ 4`dy„ V$pBNf qfTh®
Aghf, d¡fW$ A_¡ `p_u`s
dpV$¡ f¥r`X$ f¡g tgL$_¡ d„S|>fu
qv$ëlu_p D`fpS>e`pg _Æb S„>N¡ 11 S|>__p fp¡S> Aghf, `pZu`s A_¡ d¡fW$ dpV$¡_u f¡r`X$ f¡g
tgL$_¡ d„S|>fu Ap`u R>¡. s¡ f¥r`X$ f¡g tgL$ L$¡ n¡Óue f¥r`X$ V2$p„rS>V$ rkõV$d (Apf.Apf.V$u.A¡d.) `qfep¡S>_p
lpBõ`uX$ V2$¡_p¡_p dpÂed\u fpô2$ue fpS>^p_u n¡Ó_¡ Å¡X$u_¡ lpB õ`uX$ V2$¡_p¡ 60 qL$.du. ârs L$gpL$_u TX$`¡
v$p¡X$i¡.
(1) qv$ëlu d¡fW$ L$p¡qfX$p ̧f Ap_„v$ rhlpf A_¡ klpe L$pg¡ Mp„ \B_¡ 5kpf \i¡ s¡ qv$ëlu d¡V2$p¡ f¡g r_Nd
Üpfp kdr\®s \i¡. A_¡ 90 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf v|$f L$f i¡.
(f) qv$ëlu `pZu`s L$p¡qfX$p¡f 111 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf L$p`u_¡ L$pídufu N¡V$ ky^u li¡.
(3) qv$ëlu Aghf L$p¡qfX$p¡f 180 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf L$p`u_¡ NyX$Np„h ky^u S>i¡.
ÓZ¡ L$p¡qfX$p¡f `f õV$¡i_p¡_u Ly$g k„¿ep 48 S>¡V$gu R>¡. qv$ëludp„ L$p¡qfX$p ̧f_u Ly$g g„bpB 70.7 qL$gp¡duV$f
R>¡. qv$ëludp„ Ly$g 11 õV$¡i_ li¡. S>¡dp„ Ap_„v$ rhlpf, kfpe L$pg¡Mp„, L$pídufu N¡V$, dyL$pfbp Qp¡L$, _f¡gp,
_hu qv$ëlu f¡gh¡ õV$¡i_ ^¥pgpLy$hp, drl`pg`yf kdprhô$ R>¡.
`qfep¡S>_p_p¡ Ly$g MQ® 7f,1f0 L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ R>¡ S>¡_¡ dpV$¡ Qpf¡ fpS>e qv$ëlu, lqfepZp, DÑfâv$¡i A_¡
fpS>õ\p_ ep¡Nv$p_ dpV$¡ klds \ep R>¡.
`qfep¡S>_p_u ÓZ L$p¡qfX$p¡f
Qu__p rhv$¡i d„Óu hp„Q Qu lsu.
8/9 S|>_ v$frdep_ cpfs_p kyódp õhfpS> kp\¡ QQp®_p¡
â h p k ¡ k p s k v$ õ e p ¡ _ p rhje qÜ`rne k„b„^p¡_p rhõspf
ârsr_q^d„X$m kp\¡ Apìep lsp. dpV$¡ S>ê$fu ê$`¡ A¡L$buÅ_u
s¡d_p âhpk_p¡ l¡sy cpfs_u _h k„h¡v$_iugsp A_¡ ApL$p„npAp¡_¡
fQus dp¡v$u kfL$pf kp\¡ kÞdp_ Ap`hy s\p L$¥gpk dp_
Ly$V$_ursL$ k„`L®$ õ\pr`s L$fhp_p¡ kfp¡hf epÓp, cpfs-Qu__p
lsp¡. s¡dZ¡ 9 S>|_¡ fpô2$`rs s\p kp„õL©$rsL$ k„`L$p®¡_¡ dS>b|su âv$p_
hX$pâ^p_ kp\¡ dygpL$ps L$fu L$fhp_p¡ lsp¡.
Qu__p rhv$¡i d
„
Óu hp
„
N Qu cpfs_u dygpL$ps
¡
rkqL$L$d fpS>e_u `h_Ly$dpf QpdtgN kfL$pf Üpfp 9 S|>__p fp¡S> Nfubu
f¡Mp\u _uQ¡ (bu.`u.A¡g.) fl¡gp gp¡L$p¡ dpV$¡ kfL$pfu _p¡L$fu dpV$¡ 1f % A_pds_u
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡. fpS>e kfL$pf_u v$f¡L$ _p¡L$fuAp¡ s\p kph®S>r_L$ n¡Ó_p
D`3⁄4$dp¡dp„ Nfubu f¡Mp\u _uQ¡ fl¡gp Dd¡v$hpfp¡_¡ A_pds_p¡ gpc dmi¡. Ap
ApfnZ r_ed rkqL$L$d d|©m_p v$f¡L$ ìeqL$sAp¡ `f syf„s âcph\u gpN| L$fhpdp„
Apìep¡ R>¡.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, rkqL$L$ddp„ dpÓ 8 % ìeqL$s Nfubu f¡Mp\u _uQ¡_p R>¡.
fpS>ecfdp„ s¡_u k„¿ep ``,000 S>¡V$gu R>¡.
Ly$X$_Ly$gd AÏàgp„V$ 8 S|>__p fp¡S> 1000 d¡Nphp¡V$ rhS>mu `¡v$p L$f_pf cpfs_p¡ â\d àgp„V$ b_u
Nep¡ R>¡. S>¡_y„ â\d A¡L$d `p¡sp_u `|Z® ndsp ky^u `lp¢Qu Ney R>¡. Ap `l¡gp NyS>fps_y„ V$pV$p dy„Öp
`qfep¡S>_p 800 d¡Nphp¡V$ rhS>mu ndsp kp\¡ kp¥\u dp¡Vy$ A¡L$g DÐ`pv$_ A¡L$d lsy.
1000 d¡Nphp ̧V$ rhS>mu `¡v$p L$f_pf
Ly$X$_Ly$gd cpfs_p¡ â\d AÏàgpÞV$ bÞep¡
bu.`u.A¡g. dpV$¡ rkqL$L$ddp„
kfL$pfu _p¡L$fudp„ 1f % A_pds
lh¡ "Açdp apd®ku'
srdg_pXy$_u S>egrgsp kfL$pf Üpfp NyZhÑp eyL$s
v$hpAp¡ d|m qL„ds L$fsp 10 % Ap¡R>p cph¡\u h¡Qhp dpV$¡ f6
Sy>_\u "Açdp apd®ku (Açdp dê„$^pNd) _p¡ `°pf„c \ep¡ R>¡.
S>¡ A„sN®s kps rS>ëgpdp„ 10 S>¡V$gu Açdp apd®kuAp¡_„y
Dv$1OpV$_ L$fhpdp„ Apìey R>¡. dy¿ed„ÓuA¡ krQhpgedp„\u
huqX$ep¡ k¡ÞV$f L$p¢afÞk_p dpÂed\u Q¡Þ_B, Bfp¡X$, k¡gd,
aX$1X$pgp¡f, dvy$fpB, rihN„Np A_¡ rhf$^y_Nf rS>‰pdp„ Ap
apd®kuAp¡ iê$ \B R>¡. Ap Açdp d¡qX$L$g vy$L$p_p¡ bk õV$¡ÞX$
rS>ëgp dy¿epgep¡ S>¡hp cfQL$ õ\_p¡ `f õ\pr`s \B R>¡.
s¡dS> BdfS>Þku v$hpAp¡_u kyfnp dpV$¡ L$p¡ëX$ õV$p¡f¡S>
kyrh^pAp¡ `Z Ap`hpdp„ Aphu R>¡.
Page 3 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 3
_hu_sd V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ S>¡d L$¡ dp¡bpBg,
A¡k.A¡d.A¡k. a¡kbyL$, hp¡V$1kA¡`, õL$pe`,
g¡`V$p¡`, huqX$ep¡ L$p¡tgN S>¡hu k„Qpf k¡hpAp¡_¡ kpd¡g
L$fu_¡ kudp kyfnp v$m (bu.A¡k.A¡a.)_u `„Åb
ä„qV$ef Üpfp v|$f_p A„sfuepm rhõspfp¡dp„ afS>fs
S>hp_p¡ dpV$¡ rQqL$ÐkL$ A_¡ `¡fpd¡qX$L$g L$d®Qpfu kp\¡
k„`L®$ L$fu_¡ Apfp¡Áe `fpdi® L$fu iL$pe s¡hu
"V$¡gud¡qX$ku_ `qfep¡S>_p' f3 S|>_¡ âpf„c L$fhpdp„
Aphu R>¡.
dyëgp `
¡qfepf b
„
^_u kyfnp-v$¡
Mf¡
M `f rhQpf L$fhp krdrs_ufQ_p_
¡
d
„
S|>fu
dyëgp `¡rfepf b„^_u kyfnp A_¡ v$¡Mf¡M k„b„r^s dpdgpAp¡ `f rhQpf L$fhp dpV$¡ ÓZ kv$õep¡_u v$¡Mf¡M krdrs_u fQ_p L$fhp
dpV$¡ L$¡qÞÖe d„Óu d„X$m¡ 18 S|>_¡ d„S|>fu Ap`u R>¡. ÓZ kv$õep¡_u v$¡Mf¡M krdrs_p AÂen L$¡qÞÖe S>m Apep¡N_p hqf›$ Ar^L$pfu li¡
s\p A¡L$ kv$õe srdg_pXy$ A_¡ A¡L$ kv$õe L$¡fm_p li¡.
S>mpie_y„ `|Z® õsf 14f ayV$ ky^u h^pfhp
kyr_[òs L$fi¡ A_¡ 100 hj®\u h^y S|>_p Ap b„^_u
kyfnp bpbsp¡ `f rhQpf L$fi¡.
krdrs_y„ L$pe® ::-
dyëgp `¡qfepf b„^
B.k.1887-9` hÃQ¡ rb°qV$i kfL$pf Üpfp L$¡fm fpS>edp„
`¡fuepf _v$u `f fpS>e_p `[òd OpV$_p L$pfX$p¡dpk rlëk_p BXy$L$L$u
rS>ëgpdp„ kdyÖ sm\u 881 duV$f_u JQpBA¡ `f dyëgp `¡rfepf
b„^_y„ r_dp®Z L$fhpdp„ Apìey lsy. S>¡ hs®dp_ kde¡ srdg_pXy$ A_¡
L$¡fm fpS>e hÃQ¡ rhhpv$_p¡ rhje bÞep¡ R>¡.
"V$¡
gud
¡qX$rk_ `qfep
¡S>_p'
cpfs v$¡i_p Ágp¡bg A¡X$ëV$ V$p ̧b¡L$p¡ kh£ (Æ.A¡k.V$u.A¡k. BqÞX$ep) dyS>b f7.` L$fp¡X$ gp¡L$p¡
sdpL|$ k¡h_ L$f¡ R>¡. L$¡ÞÖ kfL$pf_p Apfp¡Áe A_¡ `qfhpf L$ëepZ d„Ópge Üpfp sdpL|$_p k¡h__¡
L$pfZ¡ Apfp¡Áe A_¡ Apr\®L$ qõ\rs `f `X$sp âcphp¡_¡ DÅNf L$fhp Qpf rdr_V$_p¡ huqX$ep¡
rhop`_ "^ âpBT hu `¡' Åfu L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡.
Ap huqX$ep¡dp„ gp¡L$p¡ A_¡ s¡d_p Æh_ `f sdpL|$ k¡h__¡ L$pfZ¡ `X$sp âcphp¡_¡ V$pV$p d¡dp¡qfeg
lp¡qõ`V$g_p L$¡Þkf hp¡X®$dp„ sdpL|$ k¡h_ L$fsp v$v$}Ap¡ A_¡ \su d©Ðey_u cep_L$sp rhj¡ qhõspf\u
S>Zphhpdp Apìey R>¡. s¡dS> sdpL|$ k¡h_ L$f_pf rhi¡j `uqX$sp¡_p¡ kpnpÐL$pf `Z L$fphhpdp„
Apìep¡ R>¡. S>¡dp„ s¡d_p `qfhpf_p gp¡L$p¡_u ipfuqfL$ Apr\®L$ õsf¡ \e¡gu `f¡ip_uAp¡_¡ DÅNf
L$fhpdp„ Aphu R>¡.
Ap huqX$ep¡_¡ rhð a¡akp apDÞX$¡i_ (hëX®$ g„Ák apD„X$¡i_)_u sL$_uL$u klpe hX$¡
s\p sdpL|$ DÐ`pv$_p¡ `f V$¡L$k h^pfu_¡ s¡_p h`fpi dpV$¡ gp¡L$p¡_¡ lsp¡Ðkpl L$fsp
l¡qgk_p klep¡N\u b_phhpdp„ Apìep¡ R>¡. S>dp„ N°pauL$_u dv$v$\u Apfp¡Áe
Q¡shZuAp¡ s\p DÃQ sdpL|$ V$¡L$k Üpfp L$X$L$ sdpL|$ r_e„ÓZ
_ursAp¡_p q3⁄4$epÞhe__p dpdgpAp¡_¡ `Z v$ip®hpep R>¡.
"^ âpBT hu `¡' L$¡ÞÖ kfL$pf_y„ sdpL|$ rhfp¡^u rhop`_
â\d k„d¡g_ a¡b°yApfu 2015dp„ k„d¡g__u \ud : N°¡V$ dp¥kd Ap ̧a gr_ ̄N : _p¡g¡S> kp¡kpeV$uT
A¡ÞX$ ^ d¡qL„$N Ap ̧a ^ BqÞX$e_ Ap¡kue_ fuS>_'
"âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_y„ â\d Ap„sffpô2$ue k„d¡g_ _hu qv$ëlu Mps¡ a¡b°yApfu f01`dp„ Apep¡rS>s \i¡. S>¡dp„ fpô2$ue A_¡
Ap„sffpô2$ue ip¡^ cpNuv$pf A_¡ klep¡Nu cpN g¡i¡.
L$¡qÞÖe k„õL©$rs d„Ópge_p krQh fhuÞÖtkl Üpfp kp¥ â\dhpf "âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âõsph Ap`hpdp„ Apìep¡
lsp¡. S>¡ _p¡X$g kdÞhe A¡S>Þku_p ê$`¡ k„õL©$qs d„Ópge kp\¡ BqÞv$fp Np„^u fpô2$ue L$gp L$¡ÞÖ, _hu rv$ëlu_u A¡L$
`l¡g ê$`¡ R>¡.
Ap âp¡S>¡L$V$_p¡ dy¿e l¡sy kdyÖu kp„õL©$rsL$ dpNp¡®, kdyÖu kp„õL©$rsL$ `qfÖíe A_¡ dpN® `f ìep`L$ X$¡V$pb¡T A_¡
e|_¡õL$p¡ h¡b àg¡V$ap¡d® b_phhy A_¡ \ud Üpfp e|_¡õL$p¡_u AÞe kp„õL©$rsL$ `f„`fpAp¡_¡ rhð rhfpks k„d¡g_ kp\¡
Å¡X$hp_p¡ R>¡.
"âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âepk b¡ õsf¡ `p¡sp_¡ õ\pr`s L$fhp_p¡ R>¡ (1) kp„õL©$rsL$ d|ëep¡ A_¡ rhQpfp¡_¡ kdS>hp dpV$¡
dv$v$ L$fu iL$¡ s¡ dpV$¡ dp¡V$p `pe¡ âp¡S>¡L$V$_p¡ l¡sy rlÞv$ dlpkpNf_u vy$r_ep v$¡ip¡_u hÃQ¡ k„Qpf\u Å¡X$pZ (f) _p_p
â`pe¡ âp¡S>¡L$V$_y„ ap¡L$k fpô2$ue k„õL©$rsAp¡ A_¡ s¡d_p n¡Óue kdyÖu `qfhs®__¡ kdS>hp_y R>¡.
p¡
S>¡
L$V$ dp¥
k
d
V$p¡gõV$p¡e apd®_p¡ ÆZp£Â^pf dÂeâv$¡i kfL$pf L$fi¡
cpfsue DÃQpep¡N, õ\p_ue cpfsue kd|v$pe, v$rnZ ApräL$p kfL$pf¡ kp\¡ dmu_¡ f0 Sy>gpB
f014Þpp fp¡S> V$p ̧gõV$p¡e apd®dp„\u `|.Np„^uÆ_p v$rnZ ApräL$p\u cpfs `f afhp_p 100 hj® `|Z®
\hp_p D`gÿedp„ A¡L$ kdpfp¡l_y„ Apep¡S>_ \i¡. s¡dS> apd®dp„ õ\p_ue kpdyv$preL$ k„NW$_p¡_p kd|l
Üpfp rhL$rks L$fhpdp„ Aph_pf "NpX®$_ Ap ̧a qfd¢bfk'_u õ\p`_p_u `qfep¡S>_p_u iê$Aps `Z Ap
qv$hk¡ \i¡.
cpfs_p fpô2$q`sp `|.dlpÐdp Np„^uÆ S>¡_p g¡M_\u b¡lv$ âcprhs lsp, s¡ frie_
g¡ML$ rgep¡ V$p ̧gõV$p ̧e_p _pd `f\u _pd `pd¡gp V$p¡gõV$p¡e apd®_u õ\p`_p `|.bp`yA¡
B.k.1910dp„ v$rnZ ApräL$p Mps¡ L$fu lsu. 1100 A¡L$fdp„ a¡gpe¡gp Ap apd®_¡ s¡d_p
rdÓ lfd_ L$¥g¡_b¡L$¡ v$p_dp„ Apàey lsy.
Ap apd®dp„\u `|.dlpÐdp Np„^uÆA¡ `p¡sp_p¡ â\d kÐepN°l iê$ L$ep£ lsp¡. A¡ rkhpe
`|.bp`y_p kÐepN°l_p rkÂ^p„sp¡A¡ sÐL$pgu_ v$rnZ-ApräL$p_p AÞepe`|Z® A_¡ _õghpv$u
ipk_ kpd¡ gX$hp ^¡e®hp_ rhfp¡^u kdyv$pe_u dv$v$ L$fu lsu. ^¡e®hp_ rhfp¡^u kd|v$pedp„
rhrcÞ_ `©›$c|rdAp¡, ÅrsAp¡, ^d®_p gp¡L$p¡ apd®dp„ lmudmu_¡ fl¡sp lsp.
V$p¡gõV$p¡e apd®
V$p¡gõV$p ̧e apd®_p ÆZp®¡Â^pf dpV$¡ dÂeâv$¡i kfL$pf¡ A¡L$ L$fp¡X$_u fL$d apmhhp_u
Op¡jZp 10 S|>_¡ L$fu lsu. Ap Op¡jZp dy¿ed„Óu rihfpS>rk„l Qp¥lpZ¡ Å¡lp„kbN®_p
`qfÐeL$s rhõspf S>¡_u dprgL$u A¡L$ HV$ b_ph_pf L„$`_u `pk¡ R>¡, s¡_u epÓp v$frdep_ L$fu
lsu.
ÆZp®¡Â^pf dpV$¡ dÂeâv$¡i_u dv$v$
L$¡qÞÖe v|$f k„Qpf Apep¡N¡ v$¡icfdp„ `|Z® dp¡bpBg _„bf
`p¡V$£rbguV$u_¡ 13 S|>__p fp¡S> k¥Â^p„rsL$ d„S|>fu âv$p_ L$fu R>¡. S>¡
A„sN®s dp¡bpBg N°plL$ v$¡idp„ L$ep„e `Z `p¡sp_p¡ _„bf e\phs
fpMu_¡ dp¡bpBg Ap¡`f¡Vf$ bv$gu iL$i¡.
`|Z® dp¡bpBg _„bf `p¡V$£rbrgV$u_¡ k¥Â^p„qsL$ d„S|>fu
dÂeâv$¡i kfLpf¡ 17 S|>__p fp¡S> _d®v$p-dpmhp-N„cuf
tgL$ `qfep¡S>_p (A¡_.A¡d.Æ.A¡g.`u.)_¡ d„S|>fu âv$p_ L$fu R>¡.
cp¡`pg Mps¡ dy¿ed„Óu rihfpS>tkl Qp¥lpZ_u AÂensp
^fphsp _d®v$p r_e„ÓZ d„X$m_u b¡W$L$dp„ Ap ep¡S>_p krls
f143 L$fp¡X$ S>¡V$gu fL$d_u _v$u Å¡X$p¡ `qfep¡S>_p_¡ õhuL©$rs
Ap`hpdp„ Aphu lsu.
_d®v$p-dpmhp-N„cuf `qfep¡S>_p dÂeâv$¡i_p BÞv$p¡f,
Dˆ$¥_ rS>ëgpdp„ 1`8 Npdp¡_¡ tkQpB kyrh^p A_¡ v$¡i_u Ly$g
`0,000 l¡L$V$f c|rd_¡ kyrh^p Ap`i¡. s¡dS> dpmhp n¡Ó_¡
cyNc® S>m õsf A_¡ `uhp_p `pZu_u s„Nu Ap¡R>u L$fhp A_¡
âõsprhs L$fhpdp„ Aph¡g R>¡.
dÂeâv$¡i kfL$pf¡ _d®v$p- dpmhp-N„cuf tgL$
`qfep¡S>_p_¡ d„S|>fu Ap`u
dlpfpô2$ rh^p_kcp Üpfp X$p„kbpf `f `|Z®
ârsb„^ gNphsy rh^¡eL$ `kpf
dlpfpô2$ rh^p_kcp Üpfp 13 S|>__p fp¡S> X$p„kbpf r_j¡^
Ar^r_eddp„ k„ip¡^_ L$fsp rh^¡eL$_¡ d„S|>fu Ap`hpdp„ Aphu R>¡.
Ap k„ip¡^_dp„ X$p„kbpfp¡_y„ gpekÞk fv$ L$fu_¡ \°u õV$pf A_¡
apBh õV$pf lp¡V$gp¡dp„ X$p„k âv$i®_ `f fp¡L$ gNphpB R>¡. Å¡ L¡, s¡dp„
`bdp„ ep¡Åsp `pqfhpfuL$ kdpfp¡l, qX$õL$p¡ \¡L$, Ap ̧fL$¡õV2$p `pV$}dp„
\sp X$p„k `f L„B S>Zphpey _\u.
Ap k„ip¡^__p c„N bv$g lp¡V$g_u `frdV$ fv$ L$fhp kp\¡
Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u ÓZ dpk\u h^ydp„h^y `p„Q hj® ky^u S>¡g_u
kÅ_u Å¡NhpB s\p A¡L$ gpM\u gB_¡ `p„Q gpM ky^u_p v„$X$_u
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡.
L$¡qÞÖe k„õL©$rs d„Ópge Üpfp "dp¥kd `qfep¡S>_p' _u iê$Aps
bly Apepdu rlÞv$ dlpkpNf_u vy$r_ep_u dprlsu d¡mhhp A_¡ s¡_u kp„õL©$rsL,$
hpZurS>eL,$ ^prd®L$ rhrh^sp `f$ `yfpspqÐhL$ A_¡ A¥qslprkL$ qfQk® L$fhp L$sf_p v$p¡lp
Mps¡ f0 S|>_¡ rhð rhfpks krdrs_p 38dp„ kÓdp„ "âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âpf„c L$fhpdp„
Apìep¡ lsp¡.
L$¡qÞÖe k„õL©$rs d„Ópge_p Ap âp¡S>¡L$V$dp„ e|_¡õL$p¡ krls Qu_, Bfp_, çep„dpf, k„eyL$s
Apfb Ardfps A_¡ rhA¡s_pd S>¡hp v$¡ip¡_p fpS>v|$sp¡A¡ `Z M|b S> JX$u ê$Qu v$ip®hu lsu.
Page 4 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 4
kfL$pf Üpfp dpÞesp d¡mh¡gp A_¡ dyqõgd
kdyv$pe_u kph®S>r_L$ õ\peu `qfkç`rsAp¡_u r_epdL$
A_¡ r_e„ÓL$ k„õ\p hL$a bp¡X®$ sfuL$¡ Ap¡mMpe R>¡.
dÂeâv$¡i fpS>e_p hL$a bp¡X®$_p kv$õe `v$¡ fl¡gp
_Tdp l¡`syëgp_¡ L$¡qÞÖe d„Óu d„X$mdp„ gOydsu
dpdgp_p d„Ópgedp„ d„Óu `v$¡ r_dZ|„L$ L$fhpdp„ Aphsp
s¡dZ¡ 13 S|>_¡ hL$a bp¡X®$dp„\u fpÆ_pdy Apàey R>¡.
DÑfpM„X$ kfL$pf_u L$¡rb_¡V$¡ ` S|>_ f014_p fp¡S> dy¿ed„Óu
lfui fphs_u L$p¢N°¡k kfL$pf Üpfp "qL$kp_ âp¡ÐkplL$ `¢i_
ep¡S>_p' _¡ d„S|>fu âv$p_ L$fu lsu. Ap ep¡S>_p 1` Ap ̧Nô$ f014
\u iê$ \i¡.
Ap ep¡S>_p A„sN®s fpS>edp„ l¡L$V$f c|rd `f M¡su L$f_pf
qL$kp_p¡_¡ 800 ê$q`ep ârs dpk `¢i_ Ap`hp_u Å¡NhpB R>¡. Ap
âL$pf_u ep¡S>_p gph_pf DÑfpM„X$ fpS>e v$¡i_„y â\d fpS>e R>¡.
"qL$kp_ âp¡ÐkplL$ `¢i_
ep¡S>_p' -DÑfpM„X$
kfL$pf_u d„S|>fu
X$p ̧._Tdp l¡`syëgp_y„
dÂeâv$¡i fpS>e hL$a
bp¡X®$dp„\u fpÆ_pdy
`.b„Npm_u kfL$pf¡ f0 S|>__p fp¡S> rh^p_kcpdp„ S>g`pB NyX$u
rSëgp_y„ rhcpS>_ L$fu_¡ Agu`yfÜpf _pd_p rS>ëgp_u fQ_p L$fhp_p¡
r_Z®e gu^p¡ R>¡. S>¡ f` S|>_¡ AqõsÐhdp„ Aphhp_u kp\¡ `„.b„Npmdp„ Ly$g
rS>ëgp_u k„¿ep f0 S>¡V$gu \B NB R>¡.
L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp 19 S|>_¡ 6 S>¡V$gu dlÐh`|Z®
krdrsAp¡_y„ `y_N®W$_ L$fhpdp„ Apìey lsy. 4
L$¡rb_¡V$ krdrs_y„ _f¡ÞÖ dp¡v$u_p A_¡ bpL$u_u b¡
krdrs_y„ N©lâ^p_ fpS>_p\tkl_u AÂenspdp„
NW$_ L$fhpdp„ Apìey lsy.
_f¡ÞÖ dp¡v$u Qpf L$¡rb_¡V$ krdrs kyfnp,
fpS>_ursL$ dpdgp, Apr\®L$ dpdgp, d„Óu d„X$gue
r_e|qL$s_p AÂen `v$¡ s\p fpS_p\tkl k„kv$ue
L$pe® A_¡ Aphpk NW$_ krdrs_p AÂen fl¡i¡.
L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp 6
L$¡rb_¡V$ krdrsAp¡_y„
`y_N®W$_
.bN m N p r Æs `
„
p _p¡ S>g`pB yX$u rS>ëg ¡ hcp
friep_p D` hX$pâ^p_
rv$rdÓu Ap¡ fp¡Np¡rS>__p¡
cpfs âhpk
friep_p D` hX$pâ^p_ qv$qdÓu Ap¡ fp¡Np¡qS>_ cpfs_u b¡
qv$hkue epÓp `f 18 S|>_¡ dygpL$ps¡ Apìep lsp. s¡dZ¡
hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u A_¡ rhv$¡i d„Óu kyjdp õhfpS> kp\¡
dygpL$ps L$fu lsu.
dlpfpô2$ fpS>edp„ `R>ps`Zp_p Ap^pf¡ _l] L$¡ ^d®_p Ap^pf¡
dfpW$p_¡ 16% A_¡ dyqõgdp¡_¡ ` % S>¡V$gu A_pds rinZ
k„õ\pAp¡dp„ Ap`hp dpV$¡ fpS>ed„Óu d„X$m Üpfp f6 S|>_¡ d„S|>fu âv$p_
L$fhpdp„ Aphu R>¡. Ap a¢kgp¡ dykgdp_p¡_p kpdprS>L$ A_¡ i¥nrZL$
A_¡ Apr\®L$ `R>ps`Zp_p Ap^pf¡ b_¡gu kÃQf krdrs A_¡ f„N_p\
rdîp Apep¡N_u cgpdZ_p Ap^pf¡ g¡hpep¡ R>¡.
b_¡ kdyv$pep¡_u fpS>edp„ Ly$g hksu 111 rdgue_ S>¡V$gu R>¡. S>¡dp„
dfpW$p 3f % A_¡ dyqõgd ` % S>¡V$gu R>¡.
àB.k.f007dp„ Ap„^°âv$¡i fpS>e dykgdp_p¡_¡ 4 % A_pds
Ap`_pf â\d fpS>e bÞey lsy. Å¡ L$¡ bpv$dp„ lpBL$p¡V$£ A¡hy S>Zphu_¡
A_pds r_fõs L$fu_¡ S>Zpìey lsy L$¡ Ap âL$pf_u A_pds_¡ L$pfZ¡
k„rh^p__p A_yÃR>¡v$ 14, 1`(1) A_¡ 16(f) Dëg„O_ \pe R>¡.
B.k.199fdp„ kyrâd L$p¡V®$_u k„rh^p_ `uW$¡ d„X$g Apep¡N
Üpfp Ap¡.bu.ku._¡ âv$p_ \sp ApfnZ_u cgpdZp¡_¡ k„h¡^pr_L$ ê$`¡
ep¡Áe S>Zphu_¡ v$f¡L$ âL$pf_u A_pds dpV$¡ Ly$g `0% _u Ar^L$sd
kudp r_^p®fus L$fu lsu.
à `0 % A_pds_u kudp r_^p®qfs L$fhp R>sp L$¡V$gpL$ fpS>ep¡ h^y
ApfnZ Ap`u füp R>¡. S>¡dp„ Ap„^°âv$¡i 83 %, srdg_pXy$dp„ 69 %
S>¡V$gy ApfnZ R>¡.
àdlpfpô2$ fpS>edp„ hj® f004dp„ qhgpkfph v$¡idyM_u kfL$pf hMs¡
kp¥ â\dhpf dyqõgd A_pds_u dp„N DW$u lsu.
àhs®dp_ kfL$pf¡ dyqõgd/dfpW$pAp¡_¡ Ap`¡gu A_pds kpd¡ kyrâd
L$p¡V®$dp„ `X$L$pf Ap`u iL$pe R>¡. Lp$fZ L$¡, kyâud L$p¡V®$ Üpfp r_^p®qfs
`0 % A_pds_u kudp_p¡ c„N \pe R>¡.
dlpfpô2$dp„ dfpW$p_¡ 1` %,
dyqõgdp¡_¡ ` % A_pds
dy[õgd A_pds rhj¡ ÅZhp S>¡hy :
Dcfu Aphu R>¡. B.`u.ku. n¡Ó `pk¡ Ap¡Bg A_¡ N¡k
`¡V2$p¡L$¡rdL$ëk, M__ A_¡ ^psy rhop_, Dh®fL$ rhS>mu
A_¡ byr_epv$u dpmMp n¡Ó¡ rhrh^ `p¡V®$ap¡rgep¡_u
`qfep¡S>_pAp¡ R>¡.
_hfÐ_ v$fˆ$p¡ âpá L$fhp dpV$¡_p dp`v„$X$
- `pR>gp `p„Q hj®dp„ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p ÓZ DÐL©$ô$ L$¡ M|b
S> kpfp d¡dp¡f¢X$d A ̧a A„X$f õV¡qÞX„$$N
- A_yk|rQ A¡ A_¡ rdr_fÐ_ î¡Zu-1 _p¡ v$fˆ$p¡ lp¡hp¡.
- `pR>gp ÓZ hj®_p âv$i®_ `f 100 A„L$dp„\u 60 L$¡
s¡_p\u h^y A¡L$ L$¡, q_çdguqMs v$nsp dp`v„$X$ `f âpá
\ep lp¡e.
(1) _¡V$h\® `f iyÂ^ gpc
(f) DÐ`pv$_ A_¡ k¡hp `f dp_hîd MQ®
(3) r_ep¡rS>s `|„Æ õhê$`¡ kL$g dprS®>_
(4) V$_®Ap¡hf ê$`¡ kL$g gpc
(`) âqs i¡f AphL$
(6) _¡V$h\® `f iyÂ^ gpc `f Ap^pqfs
A„sfn¡Óue syg_p
fpô2$ue ch_ q_dp®Z r_Nd A_¡ A¡qÞS>r_ek®
HqX$ep rgrdV$¡X$_¡ _hfÐ__p¡ v$fˆ$p¡ âv$p_ \ep¡
cpf¡ DÛp¡N A_¡ kph®S>r_L$ d„Ópge_¡ Apr^_ kph®S>r_L$
D`3⁄4$d rhcpN Üpfp _pZp„ A_¡ k„Qpg_ õhpesÑp h^pfhp
dpV$¡ L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp f4 S|>_¡ fpô2$ue ch_ r_dp®Z r_Nd
(A¡_.bu.ku.ku.) A_¡ A¡qÞS>r_ek® BqÞX$ep rgrdV$¡X$
(B.ApB.A¡g.)_¡ _hfÐ_p¡ v$fˆ$p¡ âv$p_ \ep¡ R>¡. _hfÐ_p¡
v$fˆ$p¡ dmhp_¡ L$pfZ¡ L„$`_uAp¡_¡ L$¡V$guL$ ep¡S>_pAp¡ dpV$¡
r_Z®e g¡hpdp„ Ry>V$R>pV$ dm¡ R>¡.
fpô2$ue ch_ q_dp®Z r_Nd
(A¡_.bu.ku.ku.)
cpfs A_¡ rhv$¡ip¡dp„ rhrh^ âL©$rs, S>qV$gspAp¡ A_¡
kpdprS>L$, fpS>_ursL$ cp¥Np¡rgL$ õ\p_p¡ `f rkrhg
A¡qÞS>r_ef]N r_dp®Z k¡hp âv$p_ L$f¡ R>¡. A¡_.bu.ku.ku.
byr_epv$u dpmMp n¡Ódp„ `Z kq3⁄4$e füy R>¡. S>¡dp„ rQd_u,
L|$tgN V$phf A_¡ Sy>v$p Sy>v$p âL$pf_p DÅ® àgp„V$p¡ kp\¡ Å¡X$pe¡gu
`qfep¡S>_p_y„ L$pe® L$ey® R>¡.
A¡qÞS>r_ek® HqX$ep rgrdV$¡X$
(B.ApB.A¡g.)
cpfs_u dy¿e A¡qÞS>r_eqf„N `fpdi®v$psp L„$`_u sfuL$¡
cpfsue rhop_ k„õ\p_ (BqÞX$e_ BqÞõV$V$1e|V$$ Ap ̧a
kpeÞk) b¢Ág|ê$ s\p L$¡qÞÖe g^y A_¡ dÂed DÛed
d„Ópge hÃQ¡_p A¡d.Ap¡. e|._p am õhê$`¡ k„õ\p__p
b¢Ág|ê$ Mps¡_p `qfkfdp„ 17 S|>__p fp¡S> L$¡qÞÖe d„Óu L$gfpS>
rdîA¡ A¡L$ "DÐL©$ô$sp L$¡ÞÖ' _y„ Dv$1OpV$_ L$ey® lsy.
DÐL©ô$sp L$¡ÞÖ_y„ L$pe® :
à cpfsue rhop_ k„õ\p__p k„ip¡^_L$sp®Ap¡,
byqÂ^ÆhuAp¡, âpÂep`L$p¡_p op_ A_¡ A_|ch\u
A¡d.A¡k.A¡.B. n¡Ódp„ _hfQ_p, ârsõ`^p® A_¡
rhL$pkdp„ ep¡Nv$p_ Ap`hy.
à DÛp¡Np¡_p õhv$¡iuLfZ A_¡ d|ëe A¡qÞS>r_eqf„N dpV$¡
âq3⁄4$ep A_¡ DÐ`pv$_ qX$TpB_ s\p qhL$pk dpV$¡ A¡L$ d„Q
ê$`¡ L$pe® L$fhy.
cpfsue rhop_ k„õ\p_, b¢Ág|ê$
L$Zp®V$L$_p b¢Ág|ê$ Mps¡ f7 d¡ 1909_p fp¡S> DÃQ
rinZ A_¡ ip¡^ n¡Ó¡ ep¡Nv$p_ Ap`hpdp„ Ddv$p l¡sy\u
cpfsue rhop_ k„õ\p__u õ\p`_p L$fhpdp„ Aphu lsu.
k„õ\p__u õ\p`_p dpV$¡ S>di¡v$Æ V$pV$p_p klL$d} byfp¡fÆ
`pv$ipl_u c|rdL$p dlÐh`|Z® lsu. s¡dS> s¡ dpV$¡ klep¡N
Ap`_pf S>di¡v$Æ V$pV$p, õhprd rhh¡L$p_„v$ S>¡ kh®rhqv$s
riL$pNp¡ epÓpdp„ s¡d_p klep¡Nu lsp. d¥k|f_p dlpfpÅ îu
L©$óZfpS> hpX$uepf, s¡d_p dpsp A_¡ sÐL$prg_ hpBkfp¡e
gp¡X®$ L$T®_ lsp.
BqÞX$e_ BqÞõV$V$1e|V$ Ap ̧a kpeÞk,
b¢Ág|ê$ Mps¡ DÐL©$ô$sp L$¡ÞÖ_u iê$Aps
DÑd âL$pf_u hrlhV$_u dp„N kp\¡ B.k.1994\u g„bpB fl¡gp \pZ¡ rS>ëgp_p rhcpS>__u bpbs_¡ dlpfpô2$ kfL$pf¡
13 S|>__p fp¡S> d„S|>fu_u dlp¡f dpfu R>¡. \pZ¡ rS>‰p_p rhcpS>__u dp„N Apd sp¡ B.k.1980_p v$kL$p_p dÂe\u \B flu
lsu. S>¡_¡ Âep_¡ gB_¡ rhcpS>_ dpV$¡ ìehlpqfL$ AÂee_ `Z L$fphpey lsy `f„sy rhcpS>__p¡ a¦kgp¡ Ap ̧L$V$p¡bf f01fdp„
L$p¡L$Z k„cpNue ApeyL$s_u AÂenspd„p fQpe¡g krdrs_p Ap^pf `f \ep¡ lsp¡.
\pZ¡ rS>‰p_y„ Ap rhcpS>_ 1 Ap¡Nô$, f014 \u gpN| \i¡ A_¡ \pZ¡dp„\u AgN `X$¡gp¡ _hp¡ rSëgp¡ `pgOf dlpfpô2$_p¡
36dp¡ rSëgp¡ b_i¡. fpS>e kfL$pf¡ `pgOfdp„ dpmMpL$ue kyrh^p dpV$¡ 4`0 L$fp¡X$ âv$p_ L$fhp_u Ål¡fps L$fu R>¡.
rS>ëgp¡ Ly$g hksu kdprhô$ n¡Ó
\pZ¡ 80.`8 gpM L$ëepZ, A„bf_p\,D‰pk_Nf, dyfbpv$, iplp`yf
`pgOf 1.10 L$fp¡X$ `pgOf, S>hplf, dp¡Mpv$p, sgkpfu, hkB, hpX$p, v$lpÏ, rh3⁄4$dNY$
rhcpS>_ bpv$_u qõ\rs :
hj® f01f-f013 v$frdep_ qv$ëlu fpS>e_¡ L$¡fp¡rk_ dyL$s b_phhp_u ep¡S>_p_u \e¡gu
iê$Aps f„N gphu R>¡. qv$ëlu kfL$pf¡ 16 S|>_¡ L$f¡gu Op¡jZp dyS>b qv$ëlu v$¡i_y„ â\d L$¡fp¡rk_ dyL$s
fpS>e b_u Ney R>¡. qv$ëlu kfL$pf¡ Ap ep¡S>_p `f 6f L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ MQ® L$fu_¡ b¡ gpM `rfhpfp¡_¡ das
A¡g.`u.Æ. rkrgÞX$f, f¡Áeyg¡V$f, N¡k õV$h, kyfnp V$e|b A_¡ N¡k L$_¡L$i_ D`gå^ L$fpìep lsp.
L$¡fp¡rk_ dyL$s Op¡rjs \hp `l¡gp qv$ëludp„ åg| f„N_p L$¡fp¡rk__„y h¡QpZ \sy lsy. S>¡_y„ h¡QpZ A_¡
D`ep¡N lh¡ `|Z® fus¡ ârsb„r^s R>¡. R>sp L$p¡B âqsb„^_p¡ c„N L$fi¡ sp¡ s¡_p `f Bk¢rkeg L$p¡dp¡qX$V$u
A¡L$V$ 19`` A_¡ qv$ëlu L$¡fp¡ku_ Ap¡Bg L„$V2$p¡g A¡L$V$ 196f A„sN®s kMs L$pe®hplu L$fhpdp„
Aphi¡ s¡dS> qv$ëlu _Nf r_Nd Üpfp ap¡q„N„N dpV$¡ âep¡N L$fhpdp„ Aphsy ka¡v$ f„N_y„ kbqkX$u
hNf_y„ L$¡fp¡rk_ s¡g L„$`_uAp¡_p ApDV$g¡V$ `f D`gå^ R>¡.
qv$ëlu fpS>e_¡ L$¡fp¡rk_ dyL$s b_phhp_u ep¡S>_p_u iê$Aps f1 Ap¡Nô$ f01f_p fp¡S> L$¡qÞÖe
`¡V2$p¡rged A_¡ Ly$v$fsu N¡k d„Ópge A_¡ ÓZ dy¿e `¡V2$p¡rged L„$`_uAp¡_p klep¡N\u \B lsu.
qv$ëludp„ ârs hj® `3,000 qL$gp¡ guV$f L$¡fp¡rk__p¡ D`ep¡N \sp¡ lsp¡. S>¡ S>ê$fuepsd„v$ `qfhpfp¡_¡ 1f.`0 ê$r`ep_p cph¡ âqs rgV$f Ap`hpd„p Apìey lsy.
S>¡_p `f 1` ê$r`ep_u kbqkX$u L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp Ap`hpdp„ Aphsu lsu. S>¡_p `f ârs hj® f00 L$fp¡X$ S>¡V$gu fL$d kbuqkX$u ê$`¡ MQ® \su lsu. S>¡_u lh¡
kfL$pf_¡ bQs \i¡.
cpfs_p kp
¥\u h^y hksu ^fphsp rS>ëgp \pZ¡
_p rhcpS>__
¡
dlpfpô2$ kfL$pf_u d
„
S>|fu
qv$ëlu bÞey v$¡i_y„ â\d L$¡fp¡ku_ dyL$s fpS>e
L$¡fp¡ku_ dyL$s ep¡S>_p
friep cpfs `fdpÏ v$preÐh
L$p_|_ `f klds
friep 10 S|>__p fp¡S> k¥Â^p„rsL$ fus¡ cpfsue `fdpÏ v$pqeÐh
L$p_|_ dpV$¡ klds \B Ney R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ Ly$X$_Ly$gd `fdpÏ rhS>mu
k„e„Ó_p ÓuÅ A_¡ Qp¡\p A¡L$d dpV$¡_u kdS|>su lõspnf dpV$¡_p¡ fõsp¡
Apkp_ \B Nep¡ R>¡.
Page 5 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 5
`|Z¡_u aÁe|®k_ L$p¡g¡S>_p Aph¡v$_ ap¡d®dp„ ÓuÅ tgN_u î¡Zu_¡ f6 S|>_¡ kpd¡g L$fu_¡ qL$Þ_fp¡_u d_psu ÓuÆ î¡Zu_p tgN
dpV$¡ Ap âL$pf¡ kyrh^p D`gå^ L$fph_pf v$¡i_u â\d L$p ̧g¡S> b_u NB R>¡. â\d hj® bu.A¡., bu.A¡k.ku. dpV$¡ AfÆ ap¡d®,
Ap ̧_gpB_ D`gå^ R>¡. S>¡dp„ ÓuÅ tgN_p¡ rhL$ë` fpMhpdp„ Apìep¡ R>¡. Ap âL$pf_p¡ a¦kgp¡ A¡râg f014dp„ kyâud L$p¡V®$ Üpfp
ÓuÆ tgN_¡ dpÞesp A`pep bpv$ g¡hpep¡ R>¡.
bp¡f hÞe Æh
AcepfÎe v$¡i_y„ 47dy„
V$pBNf qfTh® bÞey
dlpfpô2$ fpS>e_p _pN`yf A_¡ h^p®
rS>ëgp_u kudp `f Aph¡gp bp¡f hÞeÆh
AcepfÎe_¡ L$¡qÞÖe h_ A_¡ `ep®hfZ
d„Ópge Üpfp 1 Sy>gpB_p fp¡S> v$¡i_p 47dp„ A_¡
dlpfpô2$_p R>Ì$p V$pBNf-qfTh® sfuL$¡
Ar^k|rQs L$ey® R>¡.
Ap r_Z®e fpô2$ue `iy_p k„fnZ dpV$¡_p
âepkp¡ h^y dS>bys b_phhp_p l¡sy\u L$fhpdp„
Apìep¡ R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, dlpfpô2$dp„ AÞe
V$pBNf qfTh® d¡gOpV$, `¢Q, sv$p¡bp, _pNÆfp,
kepÖu Aph¡gp R>¡.
`°p¡S>¡L$V$ V$pBNf
âp¡S>¡L$V$ V$pBNf_p¡ Dv«¡i hpO_p âS>__ dpV$¡
kyfrns A_¡ kyrh^pS>_L$ hpsphfZ
b_phhp_p¡ A_¡ hpO_u hksudp„ h^pfp¡
L$fhp_p¡ R>¡. V$pBNf qfTh® A¡L$ baf fZ_urs
A„sN®s fQhpdp„ Aphu füp R>¡. âp¡S>¡L$V$ V$pBNf
fpô2$ue hpO k„fnZ Ap ̧\p¡qfV$u Üpfp r_e„qÓs
R>¡.cpfs v$¡idp„ âp¡S>¡L$V$ V$pBNf sÐL$pgu_
hX$pâ^p_ BqÞv$fp Np„^u_p _¡s©Ðhdp„ cpfs
kfL$pf Üpfp B.k.1973dp„ gyá âpe \B fl¡gp
hpO_u âÅrsAp¡_¡ bQphhp dpV$¡ iê$ \ep¡ lsp¡.
S>¡ A„sN®s 9 V$pBNf qfTh®\u \e¡gu iê$Aps
ApS>¡ 47 S>¡V$gu k„¿epdp„ \B NB R>¡.
DÑfâv$¡i fpS>e_p `e®V$_ õ\m ApNfp, d\yfp, MS|>fplp¡,
hpfpZku A_¡ ^prd®L$ n¡Ó d\yfp, Aep¡Âep, hpfpZku A_¡
Agplpbpv$_¡ `fõ`f s\p fpS>^p_u gM_D_¡ fpS>e_p v$f¡ rS>‰p
dy¿e d\L $kp\¡ Å¡X$hp dpV$¡ fpS>e_u â\d V$¡L$ku k¡hp "hpey rdÓ'
dpV$¡ Mp_Nu n¡Ó_u L„$`_u qfhf A¡qÞS>r_ef]N âpBh¡V$ rgrdV$¡X$ kp\¡
A¡d.Ap¡.e|. `f _hu qv$ëlu Mps¡ q_h¡iL$ k„d¡g_ v$frdep_ dy¿ed„Óu
ArMg¡i epv$h¡ lõspnf L$ep® lsp.
`rfep¡S>_pdp„ lhpB A¡çåeyg„k k¡hp âv$p_ L$fhp_u Å¡NhpB
`Z R>¡. s¡dS> Ap`psL$prg_ rQqL$Ðkp dpV$¡ Ap k¡hp_p¡ D`ep¡N
L$f_pf hqf›$ _pNqfL$p¡_¡ rhi¡j kyrh^p A_¡ cpX$pdp„ fpls kqls_u
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡.
"hpeyrdÓ' `qfep¡S>_p iê$Apsdp„ Qpf l¡rgL$p ̧àV$fp¡ kp\¡ iê$ \i¡.
S>¡_u k„¿ep ^uf¡ ^uf¡ h^pfhpdp„ Aphi¡. Ap ep¡S>_p `f 3`0 L$fp¡X$_p¡
MQ® \i¡.
DÑfâv$¡i fpS>e_u â\d lhpB V$¡L$ku k¡
hp "hpeyrdÓ' aÁe|®k_ L$p¡g¡S>_p Aph¡v$_ ap¡d®dp„ ÓuÆ tgN_u î¡Zu kpd¡g
DÑfâv$¡i_p fpS>e`pg bu.A¡g.Å¡iuA¡ 17 S|>_¡ `p¡sp_p `v$
`f\u fpÆ_pdy fpô2$`rs âZh dyMÆ®_¡ kp¢`u v$u^y lsy. s¡Ap¡ Sy>gpB
f009dp„ fpS>e`pg sfuL$¡ `v$pr^_ \ep lsp.
bu.A¡g. Å¡iu_y„ fpÆ_pdy A¡hp kde¡ Apìey R>¡ L$¡ S>epf¡ dp¡v$u
kfL$pf Üpfp ey.`u.A¡ kfL$pf Üpfp r_dZ|„L$ \e¡gp fpS>e`pg_¡
lV$phhp_u lgQg \B flu lsu.
d¡ f010çpp„ A¡k.Apf.bp¡dp_u L$¡kdp„ r_Z®e Ap`sp khp£ÃQ
Av$pgs¡ S>Zpìey lsy L$¡, fpS>e`pg L$¡ÞÖ kfL$pf_p L$d®Qpfu _\u
lp¡sp A¡V$g¡ kfL$pf bv$ghp kp\¡ s¡d_¡ d_dp_u fus¡ bv$gu iL$psp
_\u. Þepepge_p S>Zpìep A_ykpf L$v$pQpf L$¡ AÞe
Ar_erdssp_p Apfp¡`p¡_p Ap^pf¡ s¡d_¡ bv$ghp Å¡BA¡.
DÑfâv$¡i_p fpS>e`pg
bu.A¡g.Å¡iu_y„ fpÆ_pdy
iy„ lsp¡ khp£ÃQ Av$pgs_p¡ r_Z®e ?
"fZ_y„ S>lpS>' sfuL$¡ Ap¡mMpsy s\p `iy sfuL$¡
fpS>õ\p_dp„ Ak„¿e gp¡L$p¡_¡ ApÆrhL$p âv$p_ L$fsp V$_¡
buL$p_¡f Mps¡ ep¡Åe¡gu L$¡rb_¡V$ b¡W$L$dp„ kfL$pf Ap`_p Üpf¡
Arcep_ v$fçep_ 30 S|_¡ fpS>e `iy sfuL$¡ Op¡rjs L$fhpdp„
Apìey lsy.
R>¡ëgp L$¡V$gpL$ hjp£\u Ap D`ep¡Nu `iy_¡ s¡_p dpk_p
D`ep¡N, `X$p¡iu fpS>edp„ õ\mp„sf s\p bguv$p_ QX$phhp
dpV$¡ D`ep¡Ndp„ g¡hp_¡ L$pfZ¡ s¡_u k„¿ep TX$`\u OV$u flu R>¡,
S>¡ ârs `p„Q hj® f` % _p¡ OV$pX$p¡ v$ip®h¡ R>¡. hj® 1997dp„
66,8,800 S>¡V$gp _p¢^pe¡gp JV$ hj® f003dp„ OV$u_¡
4,98,000 S>¡V$gp \B Nep lsp. s¡dS> hj® 2003-08
v$fqdep_ S>¡kgd¡f rS>ëgpdp
à
à NyS>fps_p L$ÃR>dp„ fpÄe_y„ A¡L$dpÓ
à
à
à
K
KV$_u hksudp„ h^pfp¡ \ep¡ R>¡.
hs®dp_ kde¡ v$¡idp„ KV$_u S>¡kgd¡fu, rbL$p_¡fu, L$ÃR>u
A_¡ dpfhpX$u A¡d `p„Q Års dpÞesp âpá R>¡.
KV$ k„h^®_ L$¡ÞÖ ^p¡fu
Npd Mps¡ Aph¡gy R>¡. Alu L$ÃR>u Ap¡gpv$_p KV$_u
ÅmhZu \pe R>¡. Ap KV$ bu.A¡k.A¡a. A_¡ NyS>fps_u
`p¡rgk Mfuv$¡ R>¡.
NyS>fps_p `iy`pg_ rhcpN¡ KV$X$u_p vy$^_y„ h¡QpZ
L$fhp_u ep¡S>_p b_phu R>¡ S>¡ dpV$¡ fpÄe kfL$pf Üpfp 80
gpM_u d„S|>fu âv$p_ L$fhpdp„ Aphu R>¡.
KV$X$u_y„ vy$^ ågX$ L$¡Þkfdp„ AL$kuf R>¡ S>¡_¡ L$¡Þkf qfkQ®
BqÞõV$V$1e|V$¡ `Z âdpZus L$ey® R>¡. s¡dS> S>mp¡v$f S>¡hp
fp¡Ndp„ Apeyh£v$ r_óZp„sp¡ s¡_y„ k¡h_ L$fhp_y„ S>Zphsp
lp¡e R>¡.
L$ÃR>_u MfpB Års_p KV$ fZdp„ Qpgu iL$hp kp\¡
`pZudp„ sfu `Z iL$¡ R>¡. v$qfepdp„ s¡ ÓZ qL$gp¡duV$f ky^u
sfu iL$hp_u ndsp ^fph¡ R>¡. s¡dS> ÓZ lÅf V$u.X$u.A¡k.
S>¡V$gy Mpê$ `pZu `Z `u iL$¡ R>¡. X$eyAg BL$p¡ rkõV$ddp„
Æhu iL$sp Ap âpZu_u fp¡N ârsL$pfL$ iqL$s DÑd
L$np_u R>¡.
fpS>õ\p_ kfL$pf
Üpfp V$_¡
fpS>e`iy Op¡rjs
L$fhpdp„ Apìey„
K
KV$ $rhj¡ ÅZhp S>¡hy
dÂeâv$¡idp„ dqlgpAp¡_u klpesp
dpV$¡ "Np¥fhu' L$¡ÞÖ_u iê$Aps
drlgp_p kçdp_ A_¡ k„fnZ l¡sykf v$¡i_y„ â\d A¡L$uL©$s k„L$V$ kdp^p_ L$¡ÞÖ (h_ õV$p¡`
3⁄4$pBrkk qfk¡ëe|i_ k¡ÞV$f) "Np¥fhu'_u iê$Aps dÂeâv$¡i_p cp¡`pg Mps¡ 16 S|>__p fp¡S>
\B lsu. S>¡_„y Dv$1OpV$_ raëd Arc_¡sp ApdufMp_¡ L$ey® lsy. S>¡ dÂeâv$¡i kfL$pf A_¡
A¡L$i_ A¡X$ (A¡_.Æ.Ap¡.)_u k„eyL$s L$pe® ep¡S>_p R>¡.
"Np¥fhu L$¡ÞÖ ep¡S>_p'
ØdÂeâv$¡i kfL$pf Üpfp dqlgpAp¡_p kÞdp_ A_¡ k„fnZ_p l¡sykf "Np¥fhu' L$¡ÞÖ_p¡ âpf„c
\ep¡ R>¡. S>¡_u õ\p`_p fpS>e_p âÐe¡L$ rS>ëgpdp„ \i¡. Ap L$¡ÞÖp¡ drlgpAp¡_p kçdp_ A_¡
s¡d_p Ar^L$pfp¡_p k„fnZ bpbs¡ L$pe® L$fi¡.
Ø"Np¥fhu' L$¡ÞÖdp„ dy¿eê$`¡ tlkp A_¡ bmpÐL$pf_u qiL$pf drlgpAp¡_u dv$v$ L$fhpdp„ Aphi¡.
S>¡dp„ Ap`rÑ lõsn¡` k¡hp, A¡a.ApB.Apf. _p¢^phhpdp„ klep¡N, Ðhfus `fpdi®, S>ê$fu
kyfnp, ipkqL$e ep¡S>_pAp¡_p¡ gpc A`phhp¡, L$p_|_u r_óZp„sp¡ `pk¡\u kgpl, Æh_
Æhhp klpesp A_¡ `y_hp®k S>¡hu bpbsp¡ kpd¡g R>¡.
DÑfpM
„
X$ rh^p_kcp kÓ N
¥fk¥Z Mps
¡ Apep
¡rS>s \ey
B.k.f000dp„ DÑfpM„X$_u
fQ_p bpv$ â\dhpf fpS>^p_u
v$l¡fpv|$__u blpf rh^p_kcp kÓ
9 S|>_ \u 11 S>|_ ky^u Qdp¡gu_p
N¡fk¥Z Mps¡ Apep¡rS>s \ey lsy.
DÑfpM„X$_u fQ_p bpv$
Al]_p gp¡L$p¡_u dp„N lsu L$>¡,
N¥fk¡Z_¡ fpS>e_u fpS>^p_u
b_phhpdp„ Aph¡ S>¡\u hj®
f013dp„ `|h® dy¿ed„Óu rhS>e
blyNyZpA¡ Alu„ buSy> kcp ch_
õ\pr`s L$ey® lsy. hs®dp_
dy¿ed„Óu lfui fphs¡ gp¡L$p¡_u cph_pAp¡_¡ kçdp_ A`®hp Al] rh^p_kcp kÓ ep¡S>ey lsy.
Page 7 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 8
c|V$p_
hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u_u â\d rhv$¡i epÓp_p¡ v$¡i
c|V$p_ rldpgedp„ Aph¡gy A¡L$ `lpX$u
fpô2$ R>¡. S>¡_u DÑf¡ Qu_ A_¡ v$rnZ¡
cpfs v$¡i Aph¡gp¡ R>¡. Alu r_f„Ly$i
fpS>s„Ó âhs£ R>¡. cpfs A_¡ c|V$p__p
Ap`ku k„b„^p¡ kp¥lpv®$`|Z® A_¡ d¥Óu`|Z®
füp R>¡. b„_¡ v$¡ip¡dp„ `fõ`f DÃQ õsfue
fpS>_ursL epÓpAp¡_¡ L$pfZ¡ d¥Óu`|Z®
cph_p_¡ bm âv$p_ \ey R>¡. A¡râg
2010dp„ sÐL$pgu_ hX$pâ^p_ X$p ̧.
d_dp¡l_tkO¡ 16dp„ kpL®$ k„d¡g_dp„
cpN g¡hp dpV$¡ c|V$p_ epÓpA¡ Nep lsp. sfs S> buÅ dpk¡ cpfsue gp¡L$kcp AÝen A_¡
k„kv$ue âqsr_r^ d„X$mrA_¡ rh`n_p _¡sp kp\¡ c|V$p__u epÓp L$fu lsu. A¡ `l¡gp hj®
2009dp„ c|V$p_ _f¡i A_¡ hX$pâ^p_ cpfs_u dygpL$ps¡ Aphu QyL$ep lsp.
cpfs v$¡i\u rhð dprlsNpf b_¡ A_¡ Sy>v$p Sy>v$p fpô2$p¡ kp\¡ rdÓsp_p k„b„^p¡ õ\pr`s \pe s¡
dpV$¡ cpfs v$¡i¡ â\d NZs„Ó qv$hk\u S> rhv$¡i_p ipkL$ Arsr\Ap¡_¡ Apd„qÓs L$fhp_u `f„`fp
iê$ L$fu lsu. hj® 2013dp„ 64dp„ NZs„Ó qv$hk_u DS>hZu âk„N¡ cpfs¡ c|V$p_ _f¡i rS>Ád¡
M¡kf _pdÁepg hp„NQyL$ A_¡ s¡d_p 21 hj}e `rÐ_ `¡dp S>¡õV$f_¡ (S>¡Ap¡A¡ `.b„Npm A_¡
rldpQg âv$¡i Mps¡ rinZ `°pá L$e®y R>¡.)$ Apd„qÓs L$fu_¡ fpóV2$`rs ch_dp„ k¡fdp¡r_eg
qfk¡ài_ A_¡ bpv$dp„ fpS>OpV$ `f `|. bp`y_u kdp^u_u dygpL$ps A_¡ " ' NpX®$ Ap ̧a Ap ̧_f d¡mhhp
kp\¡ A¡L$ kápl ky^u cpfs_u dl¡dp_Nrs dpZu lsu.
hX$pâ^p_ `v$¡ Apê$$Y \ep bpv$ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ â\dhpf Å¡ L$p¡B v$¡i_u dygpL$ps gu^u
lp¡e sp¡ s¡ c|V$p_ R>¡. s¡d_u kp\¡ âhpkdp„ qhv$¡id„Óu kyjdp õhfpS>, fpô2$ue kyfnp
kgplL$pf AÆs X$p¡cpg A_¡ rhv$¡i krQh kyÅsptkl krls AÞe Aq^L$pfuNZ Å¡X$pep
lsp.
_f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ 16 S|>_¡ Áepgep¢N Ðkp¡NM„N Mps¡ k„kv$_u k„eyL$s b¡W$L$_¡ k„bp¡r^s L$fu
lsu A_¡ `pR>gu cpfs kfL$pf¡ L$f¡gu v$f¡L$ kdS|>rsAp¡ `|Z® L$fhp k„L$ë` ìeL$s L$ep£ lsp¡.
s¡dS> b„_¡ v$¡ip¡_p Ap`ku k„b„^p¡ dS>b|s A_¡ kpfu fus¡ Åmhu fpMhp_u ârsbÝ^sp
ìeL$s L$fu_¡ S>Zpìey lsy L$¡, cpfs âNrs L$fi¡ sp¡ s¡_u kpfu Akf
c|V$p_ `f `Z `X$i¡.
dy¿e bpbsp¡ :
-b„_¡ v$¡ip¡ rhê$Ý^ Aps„L$ a¡gph_pf_¡ `p¡sp_u c|rd_p¡ D`ep¡N L$fhp
_lu v$¡hp bpbs¡ kldrs kp^hpdp„ Aphu. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, cpfs- c|V$p_ kudp 605 qL$gp¡duV$f A_¡ Qu_-c|V$p_ kudp 470 qL$gp¡
duV$f S>¡V$gu R>¡. cpfsdp„ Äepf¡ Dëap DN°hpv$ âQ„X$ lsp¡, Ðepf¡ s¡_u
rhê$Ý^_u L$pe®hplu_¡ L$pfZ¡ s¡Ap¡ c|V$p_ sfa cpNsp c|V$p_ Üpfp
`pX$p¡iu ^d® r_cphu_¡ DN°hpv$uAp¡_¡ cpfs_¡ lhpg¡ L$ep® lsp.
cpfs_p rldpge n¡Ó kp\¡ Å¡X$pe¡gp v$f¡L$ `|hp£Ñf fpÄep¡ A_¡ c|V$p_
hÃQ¡ hpqj®L$ M¡g ârsep¡rNsp Apep¡rS>s L$fu_¡ k„b„^p¡ Np$Y b_phhp
dpV$¡ _f¡ÞÖ dp¡v$u Üpfp kyQ_ \ey.
-c|V$p_dp„ DÃQÑd Þepepge ch__y„ Dv$1OpV$_ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ L$ey®.
s¡_p r_dp®Zdp„ cpfs kfL$pf sfa\u 793.54 rdrge_ ê$r`ep_u klpesp L$fhpdp„ Aph¡gu
R>¡.
-600 d¡Nphp¡V$_u Mp¡gp¢NQy S>m rhÛys `qfep¡S>_p_u Ap^pfrigp fpMhpdp„ Aphu. `|h}
c|V$p__p Ó¡riep„NÐk¡ Mps¡_u Ap `qfep¡S>_p cpfs A_¡ c|V$p__p kph®S>r_L$ n¡Ó_p D`3⁄4$d
_f¡
ÞÖ dp
¡v$uA¡
gu^u c|V$p__u dygpL$ps :
A¡k.S>¡.hu.A¡_. A¡k. A_¡ X2$L$ N°u_ `phf L$p¡`p£f¡i_ hÃQ¡_y„ A¡L$ k„eyL$s DÛed R>¡. S>¡_y„ r_dp®Z
hj® 2014_p DÑfp^®dp„ iê$ \i¡.
-c|V$p_dp„ rinZ, dpqlsu A_¡ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ n¡Ó¡ rhi¡j ê$`¡ r_dp®Z âÐe¡ cpfs¡ `°rsbÝ^sp ìeL$s
L$fhp kp\¡ rldpge n¡Ó_p Æh_ A_¡ S>mhpey `qfhs®__p AÝee_ dpV$¡ A¡L$ rldpge AÝee_
n¡Ó õ\pr`s L$fhp_p¡ S>¡ r_Z®e L$f¡gp¡ R>¡, s¡_p¡ gpc c|V$p__¡ `Z dmi¡.
-c|V$p__u 11du `„Q hj}e ep¡S>_p dpV$¡ hj® 2013\u gB_¡ hj® 2018 ky^udp„ cpfs sfa\u
Ly$g 4,500 L$fp¡X$_y„ `¡L$¡S> iê$ fl¡i¡.
-cpfs, c|V$p__¡ `p„Q MpÛ hõsyAp¡_u r_L$pk `f L$p¡B`Z
âL$pf_p¡ ârsb„^ L$¡ kudp _lu gNph¡. Ap hõsy R>¡-v|$^ `phX$f, OJ,
MpÛ s¡g, v$pm A_¡ Qp¡Mp.
-c|V$p__u iplu kfL$pf A_¡ gp¡L$p¡ sfa\u ëep¢R>¡_ Ði¡qf„N sp¡bN¡A¡
B.k. 1961\u â\d `„Qhj}e ep¡S>_p_p kde\u Dv$pf rhL$pk
klpesp bv$g cpfs_u kfL$pf A_¡ gp¡L$p¡_u âi„kp L$fu lsu. s¡dS>
11du `„Qhj}e ep¡S>_p_p kam L$pep®Þhl_ dpV$¡ cpfs¡ `Z
ârsbÝ^sp ìeL$s L$fu lsu.
-c|V$p_dp„ rinZ_p rhõspf A_¡ ndsp rhL$pk_¡ Ýep_¡ gB_¡
_f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ cpfsdp„ rinZ N°lZ L$fu fl¡gp c|V$p_u rhÛp\}Ap¡
dpV$¡ _l¡ê$-hp„NQyL$ rióeh©rÑ_u fL$d X$bg A\p®s1 âqs hj® 20
rdrge_ ê$r`ep L$fhp_u s\p c|V$p__p v$f¡L$ 20 rÄëgpdp„ B- gpBb°¡fu õ\pr`s L$fhp Apr\®L$ klep¡N Ap`hp_u Op¡jZp L$fu lsu.
-cpfs¡ B.k. 1984dp„ c|V$p_dp„ k„eyL$s S>m DÅ® `qfep¡S>_p_u iê$Aps L$fu lsu. S>¡ hs®dp_dp„
ApNpdu 6 hj® bpv$ 10,000 d¡Nphp¡V$ rhS>mu DÐ`pv$_ ndsp ky^u `lp¢QpX$hp gÿe r_^p®qfs
\ey R>¡. c|V$p_dp„ _hu S>mrhÛys ep¡S>_pAp¡ `f L$pe® Qpgu füy R>¡. S>¡ kp¥lpv®$`|Z® hpsphfZdp„
âNrs_p `„\¡ R>¡.
ANf L$p¡B v$¡i_p ipkL$ A¡hy S>Zph¡ L$¡, "Adpfp dpV$¡ S>¡V$gu dlÐh`|Z®
bpbs gp¡L$p¡_u Myilpgu R>¡, s¡V$gu dlÐh`|Z® v$¡i_u Æ.X$u.`u. _\u'
Aphu bpbs kp„cmhu A¡ \p¡Xy$ ATub gpN¡ A_¡ s¡ `Z Ðepf¡ L$¡, S>epf¡
Ap hps A¡L$ r_f„Ly$i ipkL$ L$l¡sp lp¡e. A¡\u `Z ATub bpbs A¡ gpN¡
R>¡ L$¡, v$¡i_u S>_sp A¡hy dp_su lp¡e L$¡, v$¡idp„ gp¡L$s„Ó_u õ\p`_p\u
fpS>_ursL$ A[õ\fsp a¡gpB iL$¡ R>¡, A_¡ kÑp\u vy$f fl¡gp gp¡L$p¡_¡ kÑp_p¡ õhpv$ QpMhp
dmi¡ sp¡ s¡Ap¡ kÑp_u kpW$dpfudp„ fs \B S>i¡. Aphp rhQpfp¡ ^fphsu âÅ A_¡ r_f„Ly$i
`Z gp¡L$râe ipkL$ ^fphsp¡ v$¡i R>¡, Ap`Zp¡ hapv$pf `pX$p¡iu c|V$p_.
-k„õL©$s A\® : c|+DÐ\p_ = JQu c|rd
-AÞe dpÞesp : cp¡N+A„s = rsåbs_p¡ A„s
-õ\pr_e _pd : ÖyL$ A\p®s1 = ATv$lp_p¡ v$¡i
c|V$p_ _pd_p¡ A\®:
Brslpk
kÑfdu kv$u_p A„s¡ c|V$p_¡ bp¥^ ^d® (dlpep_ ipMp) A`_pìep¡. B.k.1865dp„ c|V$p_ A_¡ rb°V$_
hÃQ¡ "rk_Qyg k„r^' `f lõspnf \ep, S>¡dp _L$1⁄4u L$fhpdp„ Apìey L$¡, c|V$p__¡ kudphs} c|cpN_p
bv$gpdp„ hpqj®L$ A_yv$p_ Ap`hpdp„ Aphi¡. bpv$dp„ B.k. 1907dp„ rb°V$__p âcph_u Akf sm¡
fpÅiplu_u õ\p`_p \B lsu. ÓZ hj® bpv$ buÆ A¡L$ kdS|>rs \B L$¡, rb°V$_, c|V$p__p Ap„sqfL$
dpdg¡ v$MgNufu _lu L$f¡ `f„sy c|V$p__u rhv$¡i _urs rb°V$_ _1⁄2$u L$fi¡. bpv$dp„ B.k. 1947 bpv$ Ap
c|rd rhõspf cpfs_¡ dýep¡. S>¡_p b¡ hj® bpv$ B.k. 1949dp„ cpfs-c|V$p_ kdS|>rs A_ykpf cpfs¡
c|V$p__p¡ Ap rhõspf s¡_¡ `fs L$fu qv$^p¡. S>¡ A„N°¡Å¡_¡ Apr^_ lsp¡. Ap kdS|>rs A_ykpf cpfs_¡
c|V$p__u rhv$¡i _urs A_¡ fnp_ursdp„ M|b S> dlÐh`|Z® c|rdL$p dmu NB.
cp¡Np¡rgL$
D`N°l Üpfp g¡hpe¡gu sõhufp¡dp„ c|V$p_dp„ DÑf¡ Aph¡gp rldpge_p riMfp¡ A_¡ v$rnZ¡
b°û`yÓp_y„ d¡v$p_ _Tf Aph¡ R>¡. c|V$p_ Qpf¡ sfa c|rd\u O¡fpe¡gy `h®sue fpô2$ R>¡. DÑf¡
`h®sp¡_u V$p¡Q L$ep„L$ L$ep„L$ sp¡ 7000 duV$f L$fsp `Z h^y JQpB ^fph¡ R>¡. kp¥\u JQy riMf
Ly$gp L$p„Nfu 7553 duV$f S>¡V$gy R>¡. s¡dS> Np„NMf `yA¡_ kyd_u JQpB 6896 duV$f S>¡V$gu R>¡.
S>¡_p `f lÆ ky^u dp_hu_p L$v$d `lp¢Ãep _\u.
c|V$p__p¡ v$rnZu rlõkp¡ Ap¡R>u JQpB ^fph¡ R>¡. Alu L$¡V$guL$ D`ÅD OpV$uAp¡ Aph¡gu R>¡
S>¡, b°û`yÓp_u OpV$uAp¡ kp\¡ dmsu R>¡. v$¡i_p¡ Apif¡ 70 % cpN gugpR>çd h_\u
ApÃR>pqv$s R>¡. v$¡i_u dp¡V$pcpN_u hksu dÝehs} rhõspfp¡dp„ s\p NpdX$pAp¡dp„ hkhpV$
^fph¡ R>¡. Å¡ L$¡, il¡fuL$fZ_u Akf lh¡ S>ZpB flu R>¡. kp¥\u dp¡Vy$ il¡f A_¡ fpS>^p_u t\ç`|_u
hksu `0,000 S>¡V$gu R>¡. S>¡ `qòdu cpNdp„ Aph¡gy R>¡.
A\®ìehõ\p :
rhð_u kp¥\u _p_u A\® ìehõ\pAp¡ `¥L$u_y„ A¡L$ d_psy c|V$p__y„ Apr\®L$ dpmMy L©$rj, h_ A_¡ S>m
DÅ®_p¡ cpfs_¡ rh3⁄4$e `f r_c®f R>¡. Ap ÓZ¡ hõsyAp¡ \B_¡ c|V$p__u kfL$pfu AphL$_p 75 % S>¡V$gp¡
rlõkp¡ `yfp¡ `pX$¡ R>¡. s¡dS> _p_p Ly$qV$f DÛp¡Np¡ s\p rhL$pk `qfep¡S>_pAp¡ s\p dp¡V$p cpN_p¡ Apr\®L$
klep¡N cpfs `f Ap^pqfs R>¡. c|V$p_ S>mDÅ® A_¡ `e®V$_ n¡Ó¡ M|b S> DS>my crhóe ^fph¡ R>¡.
k¡_p :
c|V$p__u k¡_p fp ̧eg c|V$p_ Apd}, fp ̧eg bp¡X$uNpX®$k A_¡ fp ̧eg c|V$p_ `p¡rgk_y„ k„eyL$s _pd R>¡.
c|V$p_ v$f¡L$ qv$ipA¡ c|rd kudp\u Å¡X$pe¡gy R>¡. Alu L$p¡B`Z S>mkudp_y„ A[õsÐh _\u. S>¡\u Alu _p¥
k¡_p _u S>ê$fueps _\u s¡dS> hpeyk¡_p_u kyrh^p D`gå^ _\u.
c|V$p__p gp¡L$p¡ :
c|V$p__u AX$^p\u `Z h^y hksu d|m r_hpku R>¡, S>¡_¡ "Npgp¡`p' sfuL$¡ Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡_p¡
r_L$V$_p¡ k„b„^ rsåbs_u AdyL$ âÅusAp¡ kp\¡ R>¡. Ap rkhpe _¡`pmu, ipfQpp¡`, ëlp¡sip„`p
âÅqsAp¡ hkhpV$ ^fph¡ R>¡.
^d® k„õL©$rs :
c|V$p_dp„ Ar^L$pqfL$ ^d® bp¥Ý^^d®_u dlpep_ ipMp R>¡. S>¡_¡ v$¡i_u ÓZ Qsy\p ̄i S>_sp `pm¡ R>¡.
Äepf¡ 25 % S>¡V$gu hksu tlvy$ ^d® `pm¡ R>¡ S>¡ _¡`pmu gp¡L$p¡ R>¡, S>¡_¡ "ëlp¡Ðkpçep' sfuL$¡ `Z
Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡.
c|V$p_ vy$r_ep_p¡ A¡hp¡ v$¡i R>¡ S>¡, `p¡sp_¡ bpL$u_p k„kpf\u Argàs fpMu_¡ Æhu füp¡ lp¡e. ApS>¡
`Z Alu AdyL$ lv$¡ rhv$¡iuAp¡_p¡ âh¡i r_e„qÓs R>¡. v$¡i_u dp¡V$pcpN_u hksu _p_p Npdp¡dp„ fl¡ R>¡.
bp¥Ý^ rhQpf Alu_p Æh__p¡ dy¿e rlõkp¡ R>¡.
c|V$p_ kfL$pf _ursAp¡_y„ r_^p®fZ A¡ bpbs_¡ _Tf kdn fpMu_¡ L$f¡ R>¡ L$¡, `pf„`qfL$ d|ëep¡ A_¡
k„õL©$rs_y„ fnZ \B iL$¡. Å¡ L$¡, hs®dp_ kde¡ _¡`pmu d|m_p Aë`k„¿eL$ kdyv$pedp„ \p¡X$p¡ Ak„sp¡j R>¡.
S>¡ `p¡sp_u k„õL©$rs `f c|V$p_u k„õL©$rs gpv$hp_u rhê$Ý^ R>¡. S>¡_p¡ rhfp¡^ L$fsp L$¡V$gpL$ _¡`pmuAp¡ cpfs
s\p _¡`pmdp„ ifZp\} b_¡gp R>¡.
fpS>_urs :
c|V$p__p fpS> âdyM fpÅ A\p®s1 ÖyL$ Áepg`p¡ lp¡e R>¡, S>¡ hs®dp_dp„ rS>Ád¡ M¡kf _pdÁepg hp„NQyL$
R>¡. Ap `v$ h„i`f„`fpNs R>¡. `f„sy c|V$p__u k„kv$ "ip¡NX|$' dp„ b¡ s©suep„i blydsu Üpfp lV$phu iL$pe
R>¡. "ip¡NX|$' dp„ 154 S>¡V$gu b¡W$L$p¡ R>¡. S>¡dp õ\pr_e ê$`¡ Qy„V$pe¡gp ârsr_r^ 105, ^prd®L$ ârsr_r^
12, A_¡ fpÅ Üpfp _pdp„L$_ `pd¡gp 37 kv$õep¡ lp¡e R>¡. d„Óu `qfjv$_p kv$õep¡_u Qy„V$Zu fpÅ L$f¡ R>¡.
S>¡_p¡ L$pe®L$pm `p„Q hj®_p¡ lp¡e R>¡.
7
Page 9 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
BqÞõV$V$1e|V$ ap ̧f BL$p¡_p ̧rdL$k A¡ÞX$ `uk Üpfp 18 S|>_¡ g„X$_ Mps¡ Ágp¡bg `uk
HX$¡L$k f014 Åfu L$fhpdp„ Aphu lsu. S>¡dp„ ff S>¡V$gu bpbsp¡_p dp`v„$X$p¡_p Ap^pf¡
16f S>¡V$gp v$¡ip¡_u ip„rs_¡ dp`hp_u bpbs v$ip®hpB R>¡. S>¡dp„ vy$r_ep_p kp¥\u ip„s
v$¡i sfuL$¡_y„ õ\p_ ApBkg¡ÞX$¡ Åmhu fp¿ey lsy. vy$r_ep_p kp¥\u ip„s â\d 10 v$¡i
3⁄4$di: (1) ApBkg¡ÞX$ (f) X$¡_dpL®$ (3) Ap ̧qõV2$ep (4) Þe|Tug¡ÞX$ (`)
qõhV$1Tfg¡ÞX$ (6) ra_g¡ÞX$ (7) L$¡_¡X$p (8) Å`p_ (9) b¡[ëS>ed (10) _p¡h¡® R>¡.
- hj® f014dp„ AaOpr_õsp__¡ `pR>m fpMu_¡ kuqfep vy$r_ep_p¡ kp¥\u Aip„s v$¡i
b_u Nep¡ R>¡.
- ip„rs_p õsfp¡dp„ Å¡rS®>epA¡ kp¥\u kpfp¡ ky^pfp¡ v$ip®ìep¡ lsp¡. S>epf¡ v$rnZ k|v$p_¡
kp¥\u Mfpb âv$i®_ L$ey® lsy. k|Qudp„ v$.k|v$p_ _uQ¡\u ÓuÅ õ\p_¡ R>¡.
à `pR>gp kps hj® v$frdep_ rhð ip„rsdp„ DZ` Aphu R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ buÅ rhð eyÂ^
bpv$\u rhð ip„rs_u `pR>gp 60 hj®_u `f„`fp syV$u NB R>¡. vy$r_ep_p v$f¡L$ v$¡i dpV$¡
kf¡fpi h¥[ðL$ ip„rs dp`v„$X$ 1.96 \u h^u_¡ f.06 S>¡V$gp¡ \B Nep¡ R>¡. S>¡ v$ip®h¡ R>¡ L$¡,
vy$r_epdp„ Aip„rs h^u R>¡. Ap Aip„rs h^hp_y„ L$pfZ kuqfep, v$rnZ kyv$p_, dÂe
ApräL$u NZfpS>e, e|3⁄4$¡__y„ V$¡Þi_, AaOpr_õsp_, BfpL$, ragu`pBÞk A_¡
gurbepd„p h^u fl¡gp¡ Aps„L$hpv$ R>¡.
à B.k.f008 \u 111 S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ ip„rs_y„ õsf OV$u Ney R>¡. S>epf¡ `1 v$¡i A¡hp R>¡
S>ep„ ip„rs_p õsfdp„ h^pfp¡ \ep¡ R>¡. V$p¡Q_p f0 kp¥\u h^y ip„rs`|Z® v$¡ip¡ `¥L$u 14 v$¡ip¡
kp\¡ e|fp¡`¡ kp¥\u ip„rs`|Z® n¡Ó lp¡hp_u `p¡sp_u qõ\rs Åmhu fpMu„ R>¡.
à `00 rdrge_ S>¡V$gp gp¡L$p¡ v$¡ip¡dp„ Aqõ\fsp A_¡ Å¡Mdp¡ hÃQ¡ Æh_ Æhu füp R>¡.
S>¡ `¥L$u_p f00 rdrge_ gp¡L$p¡ Nfubu f¡Mp\u _uQ¡ Æh_ `kpf L$fu füp R>¡.
à B.k.f008\u Ágp¡bg B„X$¡L$k_p ff `¥L$u dpÓ Qpf dp`v„$X$dp„ ky^pfp¡ S>Zpep¡ R>¡.
S>epf¡ bpL$u_p 18dp„ L$du _p¢^pB R>¡.
à tlkp_p¡ h¥[ðL$ A\® ìehõ\p `f âcph_y„ ApL$g_ hj® f013dp„ 9.8 qV2$qge_
Ad¡qfL$_ X$p ̧gf L$¡ rhð Æ.X$u.`u._p 13.3 % S>¡V$gy lsy. hj® f012_u
kfMpdZuA¡ 179 rbrge_ Ad¡qfL$u X$p ̧gf h^y R>¡. ârs ìeqL$sA¡ tlkp_p¡ Apr\®L$
âcph 13`0 Ad¡qfL$u X$p¡gf S>¡V$gp¡ R>¡.
(1) e|fp¡` :
e|fp¡` kdõs ip„rs õsf_u bpbsp¡dp„ afu A¡L$hpf rhð _¡sp b_u_¡ blpf Apìey
R>¡. S>¡dp„ õL$¦qX$_¡rhepB v$¡ip¡A¡ Mpk kpê$ âv$i®_ L$ey® R>¡. s¡dS> `pf„`pqfL$ n¡Ó¡
kp¥\u Aip„s n¡Ó A¡hy bpëL$_ n¡Ódp„ kp¥\u h^y ky^pfp¡ _p¢^pep¡ R>¡.
(f) DÑf Ad¡qfL$p :
A¡râg f013dp„ bp¡õV$_ d¡f¡\p¡_ lydgp krls_u Aps„L$u Nrsrhr^dp„ \e¡gp
h^pfp_¡ L$pfZ¡ DÑfu Ad¡qfL$pdp„ ip„rs õsfdp„ \p¡X$p¡ OV$pX$p¡ _p¢^pep¡ R>¡. Ap n¡Ó
rhð_y„ buÅ _„bf_y„ ip„s n¡Ó lp¡hp_y„ L$pfZ L$¡_¡X$p_y„ ep¡Nv$p_ R>¡.
(3) A¡riep âip„s
Ap n¡Ó vy$r_epdp„ kp¥\u ip„rs`|Z® n¡Óp¡ `¥L$u ÓuÅ õ\p_¡ R>¡. hj® f013_p dyL$pbg¡
dpdygu OV$pX$p¡ _p¢^pep¡ R>¡. S>¡_y„ L$pfZ v$rnZ Qu_ kpNf A_¡ L$p¡qfepB
âpeqÜ`dp„ rhL$pk kp\¡ Å¡X$pe¡gp¡ rhhpv$ R>¡.
(4) v$rnZ A¡qiep :
kdN° nqÓe f¥qL„$N dpdg¡ Ap n¡Ó kp¥\u _uQ¡ fl¡gy R>¡. Å¡ L$¡ s¡_p¡ õL$p¡f AÞe n¡Óp¡_u
Ágp
¡
bg `uk BÞX$¡L$k BqÞõV$V$1
e|V$ ap
̧
f BL$p
̧
_p
¡rdL$k A¡
ÞX$ `uk
BqÞõV$V$1e|V$ ap ̧f BL$p ̧_p¡rdL$k A¡ÞX$ `uk
kuX$_u Mps¡_y„ A¡L$ Ap„sffpô2$ue A_¡
õhs„Ó t\L$V$¢L$ R>¡, S>¡ kL$pfpÐdL$, lp„kg L$fu
iL$hp ep¡Áe A_¡ dp_h L$ëepZ, âNrs_p
_L$L$f D`pep¡ Üpfp rhð_y„ Âep_ ip„rs sfa
L$fhp BÃR>p ^fph¡ R>¡ A_¡ rhð ip„rs_¡
dp`_pf R>¡. Ágp¡bg `uk HX$¡L$k
(Æ.`u.ApB.) L$¡, S>¡_u iê$Aps hj®
f007dp„ \B lsu. hj® f014_u k|Qu Ap
î¡Zu_u Ly$g ApW$du k|Qu R>¡. Ap H„X$¡L$k
dp`hp dpV$¡ ff S>¡V$gp dp`v„$X$p¡ A`_phhpdp„
Aph¡ R>¡. S>¡dp„ rhrh^ n¡Óp¡ Üpfp L$fhpdp„
Aphsp k¡_p MQ®, `X$p¡iu v$¡ip¡ kp\¡_p¡
k„b„^, 16f S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ fl¡gu S>¡gdp„
fl¡gu hksu_u V$L$phpfu kpd¡g lp¡e R>¡.
Ágp¡bg `uk B„X$¡L$k-f014
Ágp¡bg `uk HX$¡L$k_p dy¿e `p¡BÞV$
Ágp¡bg `uk HX$¡L$k f013_u n¡Óhpf rhi¡jsp :
syg_pA¡ kpfp¡ R>¡.
(5) friep A_¡ e|f¡qiep :
Ap n¡Ódp„ v$f¡L$ 1f v$¡ip¡ `¥L$u Qpf v$¡i_¡ L$pfZ¡ kL$pfpÐdL$ A¡hp¡ dpdygu ky^pfp¡
S>Zpep¡ R>¡. Ap n¡Ódp„ friep kp¥\u ip„rs`|Z® v$¡i R>¡ A_¡ h¥[ðL$ fus¡ s¡
kp¥\u Mfpb âv$i®_L$sp® v$¡ip¡ `¥L$u_p¡
A¡L$ R>¡. S>¡ k|Qudp„ 1`fdy„ õ\p_ ^fph¡ R>¡.
(6) dÂe Ad¡qfL$p A_¡ L$¡f¡rbep :
Ap n¡Ódp„ ip„rs A¡ `X$L$pfS>_L$ bpbs R>¡. Å¡ L$¡ Ap n¡Ó `pR>gp hj®_u
kfMpdZuA¡ dpdygu ky^pfp¡ L$fhpdp„ kam füy R>¡.
(7) D` klpfp ApräL$p :
Ap n¡Ó n¡qÓe õL$p¡fdp„ buÆ kp¥\u dp¡V$u NufphV$ v$ip®h¡ R>¡. kp¥\u h^y _L$pfpÐdL$
õL$p¡f bv$g_pf v$k `¥L$u Qpf v$¡i Ap n¡Ódp„ ^fph¡ R>¡. V$p¡Q `f v$.k|v$p_ A_¡
dÂe ApräL$u NZfpS>e R>¡.
16f S>¡V$gp v$¡ip¡_u rhð ip„rs f¢qL„$Ndp„ cpfs_u f¢L$ 143du R>¡. S>¡ hj®
f013dp„ 141 lsu. cpfs b¡ õ\p_ _uQ¡ Apìey R>¡.
cpfs gp„bp kde\u Ap„sffpóV2$ue sZph A_¡ ìep`L$ Ap„sqfL$ k„Oj®
kpd¡ TT|du füy R>¡. cpfs_u Ap„sqfL$ kyfnpdp„ kp¥\u dp¡V$p¡ Msfp¡
dpAp¡hpv$u Ap„v$p¡g_ R>¡. s¡dS> `X$p¡iu v$¡i kp\¡ Qpgu fl¡gp _p_p dp¡V$p
k„Ojp£ bpü kyfnp dpV$¡ Msfp¡ R>¡. cpfs h¥[ðL$ Aps„L$hpv$ k|QL$p„L$dp„
1`9 v$¡ip¡_u k|Qudp„ Qp¡\y õ\p_ ^fph¡ R>¡.
hj® f013dp„ cpfsdp„ tlkp_p õsf_y„ fpô2$ue A\® ìehõ\p `f 177
rdrge_ Ad¡qfL$u X$p ̧gf_p¡ bp¡T `X$hp_y A_ydp_ lsy. Ap A_ydp_
cpfs_p kL$g Of¡gy DÐ`pv$__p 3.6 % L$¡ 14` Ad¡qfL$u X$p ̧gf ârs
ìeqL$s bfpbf S>¡V$gy R>¡. Å¡ cpfs `p¡sp_u ip„rs_p kdõs õsfdp„ ky^pfp¡
gphu iL$¡ R>¡ sp¡ rhð âhpl\u dm_pf Ar^L$p„i gpc\u s¡ `p¡sp_p¡ Apr\®L$
ky^pfp¡ L$fu iL$hp_u ndsp ^fph¡ R>¡.
_¡`pm (76), bp„Ágpv$¡i (98), îug„L$p (10`), `pqL$õsp_ (1`4),
AaOpr_õsp_ (161)dp„ õ\p_¡ füp lsp. S>epf¡ hj® f01f A_¡ f013dp„
k¥Þe MQ®dp„ h^pfp¡ A_¡ Ap„sqfL$ k„Oj®dp„ Aph¡gu s¡Æ_¡ L$pfZ¡ Qu_ 108çpp„
õ\p_¡ füy lsy.
Ágp¡bg `uk HX$¡L$k qf`p¡V®$ b_ph_pf BqÞõV$V$1e|V$ ap ̧f BL$p¡_p ̧rdL$k
A¡ÞX$ `uk Üpfp _hy Å¡Md d|ëep„L$_ dp ̧X$g b_phhpdp„ Apìey R>¡.
S>¡ ApNpdu b¡ hj®dp„ A¡hp 10 v$¡ip¡_u Ap¡mM L$fi¡, S>ep„ ip„rs A_¡
tlkp_p õsfdp„ kp¥\u h^y h^pfp¡ \ep¡ lp¡e. Ap dp¡X$gp¡ 90 % S>¡V$gp kqV$L$
lp¡hp_p¡ Brslpk ^fph¡ R>¡. DÃQõsf_p Å¡Mdhpmp v$¡ip¡dp„ Å„buep, l¥su,
ApS>£qÞV$_p, QpX$, bp¡qõ_ep A_¡ lS>£Np¡rh_p, _¡`pm, b°yÞX$u, Å¡rS®ep,
gpBb¡qfep A_¡ L$sf kpd¡g R>¡.
cpfs_y„ õ\p_ :
AÞe A¡riepB v$¡ip¡_u qõ\rs :
Å¡Md d|ëep„L$_ dp¡X$g :
9
Page 10 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 10
bpmL$p¡_p rinZÿp¡Ó¡ h¥[ðL$ `rfÖíe `f_u qf`p¡V®$ e|_¡õL$p¡ Üpfp f6 S|>_¡ Åfu L$fhpdp„
Aphu lsu. s¡dp„ S>Zpìep dyS>b vy$r_epdp„ 6 \u 11 hj®_u he ^fphsp `8 rdrge_ bpmL$p¡
õL|$g¡ S>sp _\u. Ap qf`p¡V®$ Ágp¡bg `pV®$_fri` ap ̧f A¡S>eyL$¡i_ Üpfp äp„k_p b°yk¡ëk Mps¡
Apep¡rS>s A¡L$ k„hpv$v$psp k„d¡g_dp„ e|_¡õL$p¡_p dlp q_v$£iL$ Bfu_p bpL$p¡hpA¡ âõsys L$fu
lsu.
_hu h¥[ðL$ ApDV$-Ap ̧a-õL|$g_p Ap„L$X$p e|_¡õL$p¡ B[ÞõV$V$1e|V$ ap ̧f õV$¥qV$[õV$L$k
(e|.ApB.A¡k.) Üpfp b_phhpdp„ Apìep R>¡. S>¡ A_ykpf dpqlsu dmu R>¡ L$¡, Å¡ Ap S>
`qfqõ\rs fl¡i¡ sp¡ õL|$g S>sp bpmL$p¡ `¥L$u 43 % bpmL$p¡ L$v$u õL|$g¡ S>B iL$i¡ _lu. qf`p¡V®$
A_ykpf Apif¡ 16 rdrge_ bpmpAp¡ A_¡ 10 qdrge_ qL$ip¡f R>p¡L$fpAp¡_¡ õL|$g¡ S>hp_p¡
Ahkf L$epf¡e _lu dm¡.
Ü qf`p¡V®$dp„ A¡hp 17 v$¡ip¡ rhj¡ S>Zphhpdp„ Apìey R>¡ L$¡, S>¡dZ¡ A¡L$ v$iL$p\u h^y kdedp„
õL|$g¡ _l] S>su `p¡sp_u hksu_p Apif¡ 90 % Ap¡R>u L$fu R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ A¡L$ kL$pfpÐdL$
`qfhs®_ Aphu iL$¡ R>¡. Ap v$¡ip¡A¡ õL|$g au Ap¡R>u L$fhu. h^y âpk„rNL$ `pW$e3⁄4$d kpd¡g
L$fhp¡ A_¡ k„Oj®fs `qfhpfp¡_¡ _pZp„L$ue kd\®_ Ap`hy S>¡hu bpbsp¡ A`_phu lsu.
Ü h¥[ðL$ âNrsdp„ OV$pX$p_y„ dy¿e L$pfZ D`-klpfp ApräL$p R>¡. S>¡ DÃQ S>_k„¿ep hksu v$f
^fph¡ R>¡ A_¡ hs®dp_dp„ 30 rdrge_ L$fsp h^y õL|$g¡ _lu„ S>sp bpmL$p¡_y„ Of R>¡. Ap
n¡Ódp„ hj® f01fdp„ rinp âZpgudp„ kpd¡g \_pf ÓZ `¥L$u A¡L$ bpmL$ âp\rdL$ õL|$g_p
A„rsd N°¡X$dp„ `lp¢Qsp `l¡gp õL|$g R>p¡X$u v$¡ R>¡.
Ü qf`p¡V®$_p rhïg¡jZdp„ A¡hu bpbs `Z kpd¡ Aphu R>¡ L$¡, 17 S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ hj®
f000dp„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep rhð õsf¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep_u A¡L$
Qsy\p ̄i S>¡V$gu lsu, Äepf¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿epdp„ 86 % S>¡V$gp¡ OV$pX$p¡ \sp
s¡ k„¿ep f7 rdrge_\u OV$u_¡ 4 rdrge_ S>¡V$gu flu lsu.
Ü rhïg¡jZdp„ R> S>¡V$gu _ursAp¡_u Ap¡mM L$fhpdp„ Aphu R>¡. S>¡ âp\rdL$ õL|$g¡ _ S>sp
bpmL$p¡_¡ õL|$g¡ S>hpdp„ dv$v$ê$` kam kprbs \B R>¡. S>¡ AÞe v$¡i dpV$¡ dlÐh`|Z®
Dv$plfZ b_u iL$¡ R>¡.
"A¡S>eyL$¡i_ ap
̧
f Ap
̧
g Ágp
¡
bg dp
¡r_V$qf
„
N'
- e|_
¡õL$p
¡
_u qf`p
¡V®$
qf`p¡V®$_u dy¿e bpbsp¡ :
(1) au dp„ OV$pX$p¡ :
B.k.f00`dp„ b°y„X$udp„ au OV$pX$p¡ L$fhpdp„ Aphsp R> hj®dp„ âp\rdL$ ipmpdp„ âh¡i d¡mh_pf_u
k„¿ep `4 % dp„\u 94 % S>¡V$gu \B NB lsu.
(f) kpdpÆL$ _L$v$ lõsp„sfZ :
B.k.1998dp„ S>ep„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep 17 % S>¡V$gu lsu Ðep„ hj® f009dp„ s¡ k„¿ep
7 % S>¡V$gu \B NB lsu. S>¡_y L$pfZ r_L$pfpNylpdp„ hj® f000dp„ õL|$g MQ® _l] DW$phu iL$sp
`qfhpfp¡_u dv$v$ dpV$¡ kpdprS>L$ _L$v$ lõsp„sfZ_u iê$Aps \B lsu.
(3) rinZ `f_p MQ®dp„ h^pfp¡ :
Op_pA¡ rinZ `f \sp¡ MQ® X$bg L$fu qv$^p¡, S>¡_¡ L$pfZ¡ B.k.1999dp„ S>ep„ f.4 rdrge_
bpmL$p¡ õL|$g¡ S>sp lsp s¡ hj® f013dp„ h^u_¡ 4.1 rdrge_ S>¡V$gp \B Nep R>¡.
(4) rinZ_u NyZhÑpdp„ ky^pfp¡ :
rhA¡s_pd Üpfp h„rQs rhÛp\}Ap¡ `f rhi¡j Âep_ Ap`hp dpV$¡ _hp `pW$e3⁄4$d_u iê$Aps \B
A_¡ f004 \u f010 hÃQ¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep `¥L$u s¡ k„¿ep AX$^u L$fu _pMhpdp
kamsp d¡mhu lsu.
(`) Åsue A_¡ cpjpB g^ydsuAp¡_y„ Âep_pL$j®Z :
dp¡fp¡1⁄2$p¡A¡ hj® f003dp„ âp\rdL$ õL|$gp¡dp„ õ\pr_e AdptTN cpjpdp„ rinZ iê$ L$ey® lsy A_¡
hj® f001dp„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep 9 % \u OV$u_¡ 4 % S>¡V$gu \B lsu.
(6) rhhpv$p¡_u `sphV$ :
_¡`pmdp„ rhhpqv$s n¡Óp¡ A_¡ AÞe õ\p_p¡_p bpmL$p¡ dpV$¡ rinZ_y„ õsf hj® f006dp„ N©l eyÂ^
Msd \ep bpv$ kdp rióeh©rÑ kpd¡g lsu.
6 _ursAp¡ :
Ad¡qfL$p qõ\s bp¡õV$_
L„$k[ëV„$N N©` (bu.ku.Æ.) Üpfp
10 S|>_¡ Þe|ep¡L®$ Mps¡ Åfu \e¡gu
"h¥[ðL$ k„`rÑ âb„^_ DÛp¡N'
`f_u 14du hprj®L$ qf`p¡V®$
(fpBqX„N A h¡g Ap ̧a N°p¡\ :
Ágp¡bg h¡ë\ f014)dp„
cpfs_¡ L$fp¡X$`rsAp¡_p dpdg¡
rhðdp„ 1`d„y õ\p_ âpá \ey R>¡.
cpfsdp„ Ly$g 1.7` gpM
L$fp¡X$`qs R>¡.
S>¡d_u `pk¡ 10 gpM
Ad¡qfL$u X$p ̧gf A¡V$g¡ Apif¡ 6
L$fp¡X$ ê$r`ep_u k„`rÑ R>¡. qf`p¡V®$ A_ykpf B.k. f018 ky^udp„ cpfs vy$r_ep_p¡ kpsdp
_„bf_p¡ ^r_L$ v$¡i b_u S>i¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, hj® f01f_p qf`p¡V®$ dyS>b cpfs 16dp„
_„bf¡ lsy. hj® f013dp„ vy$r_epdp„ L$fp¡X$`qsAp¡_u k„¿ep 1.63 L$fp¡X$ \B lsu. Ap
v$frdep_ Mp_Nu k„`rÑdp„ 14.6 % _u h©qÂ^ \B lsu.
hj® f014_u hs®dp_ qf`p¡V®$ A_ykpf kp¥\u h^y 8f gpM L$fp¡X$`rs kp\¡ Ad¡qfL$p â\d,
f4 gpM L$fp¡X$`qs kp\¡ Qu_ buSy> A_¡ Å`p_ ÓuÅ õ\p_¡ füp lsp.
Ad¡qfL$p_u bu.ku.Æ. qf`p¡V®$ hprj®L$ ê$`¡ Åfu L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡_¡ vy$r_epcfdp„ i¡f
bÅfp¡_u s¡Ædp„ `pR>gp hj®\u iê$ fl¡gp DÑd âv$i®__¡ Ap^pf¡ b_phhpdp„ Aph¡ R>¡.
rkNpf¡V$ h¡QpZdp„ L$p¡gL$sp V$p¡Q_p õ\p_
¡
- dy„bBdp„ v$¥r_L$ 6/7, l¥v$fpbpv$dp„ `/6, Adv$phpv$dp„ 6/7, gM_Dd„p 7/8 rkNpf¡V$_p¡
D`ep¡N \pe R>¡.
- A¡L$ kápldp„ AL$ ìeqL$s l¥v$fpbpv$dp„ rkNpf¡V$ `pR>m kf¡fpi 47f ê$r`ep, gM_D 404,
Adv$phpv$dp„ 387, L$p¡gL$pspdp„ 348 A_¡ dy„bBdp„ 3f0 ê$r`ep S>¡V$gp¡ MQ® L$f¡ R>¡. rkNpf¡V$ `f
kf¡fpi kpàsprlL$ MQ® 383 ê$r`ep S>¡V$gp¡ R>¡.
- `pR>gp ÓZ hj® v$frdep_ L$p¡gL$spdp„ rkNpf¡V$_u M`sdp„ f4 %_p¡ h^pfp¡ \ep¡ R>¡. S>epf¡
gM_Ddp„ 19 % dy„bBdp„ 13 % h^pfp¡ _p¢^pep¡ R>¡.
cpfs v$¡idp„ rkNpf¡V$_p h¡QpZdp„ L$p¡gL$Ñp il¡f_¡ kp¥\u V$p¡Q_y„ õ\p_ kh£nZ rhjeL$
âpá \ey R>¡. L$p¡gL$Ñpdp„ kf¡fpi A¡L$ ìeqL$s ârsqv$_ fpô2$ue kf¡fpi 6-7
rkNpf¡V$_u syg_pA¡ âqsqv$_ 7-10 rkNpf¡V$_„y ^yd°`p_ L$f¡ R>¡.
Ap kh£nZdp„ Æ.A¡a.L$¡. dp¡X$_p klep¡N\u `p„Q n¡Ó dy„bB, L$p¡gL$sp,
Adv$phpv$, gM_D, l¥v$fpbpv$ Mps¡ f1-40 hj®_u he hN®_p ìeqL$sAp¡dp„
L$fhpdp„ Apìey lsy. 1f S|>_¡ ApB.ku.ApB.ku.ApB. sdpL|$ h`fpi
f014_p kh£nZdp„ Ap Ap„L$X$p kpd¡ Apìep lsp.
"^ NyX$ L„$V2$u BÞX$¡L$k' Üpfp e|.A¡_.,hëX®$ b¢L$ A_¡ s¡_p S>¡hu Ly$g 3` S>¡V$gu
AgN-AgN k„õ\pAp¡ `pk¡\u dm¡gp X$¡V$p_¡ Ap^pf¡ 1f` v$¡ip¡_p kh£ bpv$
f¡„qL„$N s¥epf L$fu_¡ Apefg¡ÞX$_¡ kp¥\u kpfp v$¡i sfuL$¡ Op¡rjs L$ep£ lsp¡.
Ap qgõV$dp„ cpfs 81dp„, Qu_ 107dp„ õ\p_¡ R>¡. rgõV$dp„ â\d f1 v$¡i
e|fp¡`ue A_¡ A„N°¡Æ cpjp bp¡g_pf v$¡i kpd¡g R>¡. S>epf¡ ffdp¡ A_¡ bu_
e|fp¡`ue v$¡i L$p¡õV$pqV$L$p R>¡ s\p rQgu-f4 A_¡ L$¡Þep_¡ ApräL$p M„X$_y„ kp¥\u
kpê$ fpô2$ dp_hpdp„ Apìey R>¡. S>¡ rgõV$dp„ f6dp„ õ\p_¡ R>¡.
S>epf¡ BfpL$, guqbep A_¡ rhA¡s_pd kp¥\u _uQ¡_p õ\p_¡ füp lsp.
kp¥\u kpfp v$¡i_p¡ v$fˆ$p¡ dp_hsp A_¡ `©Õhu âÐe¡_p ep¡Nv$p__¡ _Tf
kdn fpMu_¡ âv$p_ \ep¡ lsp¡. S>¡dp„ _uQ¡ v$ip®h¡gu bpbsp¡_¡ Ap^pf¡ f¡qL„$N
b_phphdp„ Aphu lsu.
(1) â¡k_u ApTpv$u
(f) ifZp\}Ap¡_u k„¿ep
(3) lr\epf r_L$pk
(4) _p¡b¡g `yfõL$pf rhS>¡spAp¡_u k„¿ep
V$p¡` V$¡_ v$¡i
(1) Apefg¡ÞX$ (f) õhuX$_
(f) ra_g¡ÞX$ (4) e|.L$¡.
(`) qõhV$1Tfg¡ÞX $(6) _p¡h£
(7) _¡^fg¡ÞX$ (8) X$¡_dpL®$
(9) Þe|Tug¡ÞX$ (10) b¡[ëS>ed
B.C.G. hprj®L$ qf`p¡V®$ : L$fp¡X$`rs
bpbs¡ cpfs rhðdp„ 1`dp„ õ\p_
¡
Apefg¡ÞX$ kp¥\u kpfp¡ v$¡i
Page 12 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 12
rblpf_p `V$Zp il¡f Mps¡
` S|>__p fp¡S> fpS>e_p
`ep®hfZ A_¡ h_
rhcpN_p klep¡N\u
Apep¡rS>s gp¡L$p`®Z
kdpfp¡ldp„ kprlÐe
dlp¡Ðkh Üpfp L$rh A_¡
NusL$pf NygTpf Üpfp
gurMs `yõsL$ "N°u_
`p¡eçk'_y„ rhdp¡Q_
L$fhpdp„ Apìey lsy. L$qhsp ê$`¡ gMpe¡g Ap `yõsL$_y„ âL$pi_ "`¡NyB_ BqÞX$ep' Üpfp
s\p A„N°¡Æ A_yhpv$ k¡hp r_h©s fpS>_preL$ `h_ L$¡. hdp®A¡ L$ep£ lsp¡.
k„h¡v$_iug g¡ML$ NygTpf¡ Ap `yõsL$dp„ kdõs L$pe_ps_¡ Ly$v$fs sfa\u dm¡gu
AZdp¡g c¡V$ S>¡hu L$¡ S„>Ngp¡, `lpX$p¡, bfa, _v$uAp¡, hjp®, hpv$m, ApL$pi, ^fsu A_¡
A„sqfn_¡ `p¡sp_p iåv$p¡dp„ Y$pýep R>¡. `yõsL$dp„ `p¡sp_u Ap¡mM dyS>b_p A¡L$ h©n
A_¡ Dˆ$X$ Ly$hp rhj¡ `Z S>Zphhpdp„ Apìey R>¡. A¡ rkhpe Ly$ëgy, d_pgu, Q„bp A_¡
t\`|_¡ `Z `p¡sp_p g¡M_p¡ rlõkp¡ b_pìep R>¡.
hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ v$¡i_p rhL$pk_p k„b„^dp„ bl¡sf
_ursAp¡_p r_dp®Zdp„ rhi¡jop¡ A_¡ byqÂ^ÆhuAp¡_¡ kgpl Ap`hp
A`ug L$fu_¡ v$¡i_p rhL$pk_¡ faspf Ap`hp A_¡ s¡_¡ k„b„r^s bl¡sf
_urs b_php `f cpf Apàep¡ lsp¡. s¡dS> DÅ® S>ê$fuepsp¡_u `|s} L$fhp
kp¥f DÅ®_p DÐ`pv$_ h^pfhp A_¡ il¡fu L$fZ_¡ kdõep ê$`¡ Å¡hp_¡
bv$g¡ Ahkf sfuL$¡ Å¡hp A`ug L$fu lsu.
`p¡sp_p kfL$pfu q_hpk 7 Apf.ku.Apf. `f rhh¡L$ v$¡bfp¡e krls
AÞe rhi¡jop¡ Üpfp k„`pqv$s `yõsL$ "N¡qV„$N BqÞX$ep b¢L$ Ap ̧_ V2$¡L$ :
A¡_ A¡L$i_ A¡S>ÞX$p ap ̧f qfap¡çk®'_y„ gp¡L$p`®Z Ley® lsy .`yõsL$_y„
âp1⁄4\_ fs_ V$pV$pA¡ g¿ey R>¡.
`yõsL$dp„ dpB3⁄4$p¡BL$p¡_p ̧rd1⁄4k [õ\fsp_u v$¡Mf¡L$, L©$rj A_¡ Ål¡f
rhsfZ âZpgudp„ ky^pfp¡, rhr_dp®Z _urs `f afu QQp® L$fhu,
fp¡S>Npf kS®>_, rinZ A_¡ L$p¥ig rhL$pk, il¡fuL$fZ A_¡ c|rd
âb„^_dp„ _hu_uL$fZ, S>m âb„^_ A_¡ _hu DÅ® _ursAp¡ s\p d|ëe
r_^p®fZdp„ ky^pfp¡, `ep®hfZ âb„^_ S>¡hu bpbsp¡ rhj¡ QQp® L$fhpdp„
Aphu R>¡.
bp ̧guhyX$dp„ V2$¡S>¡X$u qL„$N_p _pd\u dil|f raëd Arc_¡sp
qv$gu`Ly$dpf_u Æh_L$\p "kåõV$p„k A¡ÞX$ i¡X$p¡'_y„ gp¡L$p`®Z
10 S|__p fp¡S> Ardspc bÃQ_ A_¡ Apduf Mp_ Üpfp
k„eyL$s fus¡ dy„bB Mps¡ L$fhpdp„ Apìey.
qv$gu`Ly$dpf_p `pqfhpqfL$ rdÓ Dv$e spfp _pef Üpfp
gurMs Ap `yõsL$dp„ qv$gu`Ly$dpf_p bpm`Z, L$pfqL®$v$u,
`qfhpf A_¡ Æh__p Dspf, QX$ph S>¡hu bpbsp¡ krls
fpS>L$`yf, v$¡hAp_„v$, d^ybpgp rhi¡ QQp® L$fhpdp„ Aphu R>¡.
`yõsL$_p gp¡L$p`®Z âk„N¡ qv$gu`Ly$dpf_p `qÐ_
kpefpbp_y, ^d£ÞÖ, L$fZ Å¡lf krls_u lõsuAp¡ lpS>f flu
lsu. L$pe®3⁄4$d_u fS|>Aps L$fZ Å¡lf¡ s\p qv$gu`Ly$dpf_u
ip_dp„ õhf L$p¡qL$gp gsp d„N¡iL$f¡ `p¡sp_u AhpS>_p¡ Åvy$
s¡dS `yõsL$_p Ad|L$ A„ip¡_¡ Ardspc bÃQ_¡ hp„Qu_¡
k„cmpìep lsp.
S>epf¡ qv$gu`Ly$dpf `f âky_ Å¡iuA¡ gM¡gu L$rhsp
ApdufMp_¡ hp„Qu k„cmphu lsu. rld¡_ ^d£ÞÖA¡
qv$gu`Ly$dpf kp\¡_p k„õdfZp¡ spTp L$fu_¡ X$pÞk L$ep£ lsp¡.
qv$gu`Ly$dpf_y d|m _pd
dp¡lçdv$ e|kyaMp_ R>¡. s¡dZ¡
`p¡sp_y raëdu _pd qv$gu`Ly$dpf
fp¿ey R>¡. `p¡sp_u R> v$kL$p_u
gp„bu L$pfqL®$v$udp„ s¡dZ¡ d^ydrs,
dyNg-A¡-ApTd, N„Np-S>dy_p,
fpd Ap¥f íepd, L$dp®, rh^psp,
dipg, kp¥v$pNf S>¡hu Ak„¿e
rlV$ raëdp¡ Ap`u R>¡. s¡d_u
A„rsd raëd B.k.1998dp„
Aph¡gu "qL$gp' lsu.
qv$gu`Ly$dpf B.k.1991
`Ú c|jZ, B.k.1994dp„
v$pv$p kpl¡b apmL$¡ `yfõL$pf\u
kçdpr_s \B Q|L$ep R>¡.
"N°u_ `p¡eçk' - NygTpf
gurMs `yõsL$_y„ rhdp¡Q_
"N¡qV„$N BqÞX$ep b¥L$ Ap ̧_ V2$¡L$'
_urs r_^p®fL$p¡,qhÜhp_p¡_¡ k„L$V$N°õs v$¡i_¡ ìep`L$ A_¡ ìehlpqfL$ fus¡ kdS>hp dpV$¡
iqL$sipmu D`L$fZ âv$p_ L$fsu A_¡ Brslpk, kdpS>ip÷, ^prd®L$ AÂee_,
Ap„sffpô2$ue k„b„^p¡_p kprlÐe_p dpÂed\u `pqL$õsp__u Akyfnp_u vy$v®$ip `f ìep`L$
`Z¡ QQp® L$fsu `yõsL$ "hp¡qfef õV$¡V$ : `pqõL$õsp_ B_ ^ L$p ̧ÞV$¡ç`p¡ffu hëX®$' cpfs_p
D`fpô2$`rs A¡d.lqdv$ A„kpfu kdn 13 S|>_¡ fS|> L$fhpdp„ Aphu lsu. Ap ̧L$kap¡X®$
e|r_hrk®V$u â¡k, Þe|ep¡L®$ Üpfp âL$pris Ap `yõsL$ ÅÞeyApfu f014dp„ gp¢Q \B lsu.
`yõsL$_p g¡ML$ V$u.hu. `p ̧g R>¡. S>¡Ap¡ d¥L$rNg e|r_hrk®V$u (dp ̧qÞV2$eg, L$¡_¡X$p)_p
fpS>_ursL$ rhop__p âp ̧a¡kf R>¡.
ÅÞeyApfu f013 \u d¡ f014_p
aõV®$ rkV$uT_ rij®L$ õs„c A„sN®s
"^ huL$'dp„ âL$pris g¡Mp¡_y„ k„L$g_
v$ip®hsu L$p¡au V$¡bg byL$ "aõV®$
rkV$uT_ : fpô2$`rs ch_dp„ âZh
dyMÆ®'_y„ rhdp¡Q_ f Sy>gpB
f014_p fp¡S> _hu qv$ëlu Mps¡
fpô2$`rs ch_dp„ A¡L$ kdpfp¡l
v$fqdep_ \ey lsy. `yõsL$_u â\d âs fpô2$`rsA¡ âpá L$fu lsu.
`yõsL$_¡ "^ huL'$ `qÓL$p Üpfp âL$pris L$fhpdp„ Apìey lsy. s¡_„y rhdp¡Q_
X$p ̧.L$Z®tkl¡ L$ey® lsy.
`yõsL$dp„ fpô2$`rs_p v$¡i rhv$¡i_p âhpkp¡, fpô2$`rs ch__p v$fhpÅ
kpdpÞe _pNqfL$p¡ dpV$¡ Mp¡ghp_u L$fhpdp„ Aph¡gu _hu `l¡g s\p â¡kuX$¡Þku,
fkp¡B A_¡ AÞe gp¡L$p¡ kp\¡ Å¡X$pe¡g kdpfp¡l kpd¡g R>¡.
`yõsL$dp„ Ap `l¡gp fpô2$`rs ch_ k„N°l\u `|h£ fpô2$`rs_u Arcg¡Mue
sõhufp¡ L$epf¡e Å¡hp dmu _ lsu. qv$gQõ` kdpQpfp¡_u dprlsu_p Vy$L$X$pAp¡ `Z
`yõsL$dp„ kpd¡g R>¡.
"aõV®$ rkV$uT_' : fpô2$`rs ch_dp„
âZh dyMÆ®" - L$p¡au V$¡bg byL$
"hp¡qfef õV$¡V$ : `pqL$õsp_ B_ ^ L$p ̧ÞV$¡ç`p¡ffu hëX®$'
qv$ëlu il¡f_ A¡L$ AgN âL$pf¡ âõsys
L$fsy, S>¡_¡ hpQL$p¡A¡ Ap `l¡gp L$p¡B
D`Þepkdp„ _p dpÎey lp¡e: A¡L$ A¡hy il¡f S>¡
tlkp, 3⁄4$p¡^ A_¡ c°ô$pQpf\u cf¡gy `X$¡gy lp¡e.
- v$uqàsL$`|f Üpfp fQpe¡gy D`Þepk "A
b¡X$ L$¡f¡L$V$f' Ap¡Nô$ f014dp„ âL$pris \i¡.
Ap D`Þepk B^p _pd_u eyhp drlgp_u
BÃR>p_u L$lp_u v$ip®h¡ R>¡. A¡f¡ÞS> rhhpl A_¡
dÂed hN® Üpfp âv$p_ \su kyfnpdp„\u bQu_¡
cpNu r_L$m¡ R>¡ Ðepfbpv$ s¡ A¡L$ L$qfídpB A_¡
Msf_pL$ eyhL$ kp\¡ ApL$qõdL$ fus¡ dm¡ R>¡.
`qfZpd¡ S>ëv$u fp¡dp„Q\u AhNs \pe R>¡.
"A b¥X$ L$¡f¡L$V$f' "ågX$ ae|X$'
A¡X$hX®$ L$g¡_ Üpfp gMhpdp„ Aph¡gu `yõsL$
ågX$ ae|X$ : Ap¡bpdp rhê$Â^ qL$g„V$_'_¡ f¡‚¡fu
`qågtiN lpDk Üpfp âL$pris L$fhpdp„ Aphu R>¡.
Ap `yõsL$ vy$íd_u, Bjp®, Ad¡qfL$p_p b¡ kp¥\u
iqL$sipmu fpS>_ursL$ Å¡X$u hÃQ¡_u ârsõ`^p®
rhj¡ S>Zphpey R>¡. Ap `yõsL$ bfpL$ Ap¡bpdp A_¡
rL$g„V$_ hÃQ¡ b„^ Ap¡fX$pdp„ k¢L$X$p¡ b¡W$L$p¡ A_¡
kpnpÐL$pf_p k„b„^p¡ `f Ap^pqfs R>¡. `yõsLdp„$
rlg¡fu qL$g„V$__p Apfp¡Áe rhj¡ `Z QQp® L$fhpdp„
Aphu R>¡.
12
Page 13 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
B.k.1944dp„ õ\`pe¡gp¡ d|rs®v$¡hu `yfõL$pf cpfsue op_`uW$ krdrs
Üpfp âv$p_ \sp¡ âqs›$us kprlÐe `yfõL$pf R>¡. Ap `yfõL$pf A„sN®s b¡
gpM_u fp¡L$X$, âiqõs`Ó, ârsL$ rQÞl A_¡ hpÁv$¡hu_u ârsdp A¡_pes \pe
R>¡.
cpfsue op_`uW$ krdrsA¡ 13 S|>_ f014_p fp¡S> hj® f013_p Ap
`yfõL$pf dpV$¡ h¥opr_L$ kp\¡ g¡ML$ fl¡gp fp^pL©$óZ_ _pd_u Op¡jZp L$fu R>¡.
fp^pL©$óZ_ s¡d_y„ gurMs dgepgu D`Þepk "r\L$L$pv$g L$ps_ly
r\ê$d^yfd' bv$g d|rs®v$¡hu `yfõL$pf A¡_pes \i¡. Ap D`Þepk "dgepgd
cpjp_p r`sp' L$l¡hpsp V$u.fpdp_yS>_ Ap Æh_ `f Ap^pqfs R>¡.
cpfsue rhdp_`Ñ_ âpr^L$fZ (A¡.A¡.ApB.)
A¡f_p ̧qV$L$g A¡fp¡õ`¡k rhop__p n¡Ó¡ DÐL©$óV$ ep¡Nv$p_ A_¡
D`gqå^Ap¡ dpV$¡ âÐe¡L$ hj¡® fpô2$ue `yfõL$pf âv$p_ L$f¡ R>¡.
A¡fp¡_p¡qV$Lg kp¡kpeV$u Ap ̧a BqÞX$ep Üpfp âv$p_ \sp Ap
`yfõL$pfp¡dp„ cpfs fÐ_ S>¡.Apf.X$u. spsp `yfõL$pf rkrhg
A¡rhA¡i__p n¡Ódp„ DÐL©$ô$ ep¡Nv$p_ L$f_pf ìeqL$sAp¡_¡ âv$p_
L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.hj® f013dp„ Ap `yfõL$pf bv$g A¡.A¡.ApB._p
kv$õe hu.kp¡dpky„v$fd (A¡f _¡rhN¡i_ krh®kuT)_¡ 9 S|>__p
fp¡S> A¡fp¡_p ̧qV$L$g A¡fõ`¡kdp„ rhop__p n¡Ódp„ kyQ_p, v$nsp
s\p A¡f õ`¡k_u ndsp rhõspf n¡Ódp„ L$fhpdp„ Aph¡gp L$pep£
bv$g kçdpq_s L$fhpdp„ Apìep.
gyBrkep_p_p b¥V$_ ê$S> rkrhL$ k¡ÞV$f Mps¡ 8 S|>__p fp¡S>
rdk _¡hpX$p r_ep kp„Q¡S>_¡ rdk e|.A¡k.A¡. f014_p¡ spT hj®
f013_u rhS>¡sp A¡qf_ b°¡X$u Üpfp `l¡fphhpdp„ Apìep¡ lsp¡.
r_ep kp„Q¡S> rdk e|.A¡k.A¡. kp¦v$e® ârsep¡rNsp_u 63du
rhS>¡sp R>¡. s¡ ApNpdu rdk e|r_hk® ârsep¡rNspdp„ Ad¡qfL$p_y„
ârsr_r^Ðh L$fi¡.
r_ep kp„Q¡S>¡ Ad¡qfL$p_p v$f¡L$ fpS>ep¡_u Ly$g `0 S>¡V$gu
ârsõ`^} ky„v$fuAp¡ s\p L$p¡g„rbep_u ky„v$fu_¡ lpf Ap`u lsu.
Ap ârsep¡rNspdp„ â\d D` rhS>¡sp rdk _p¡\® X$L$p¡V$p Ap ̧X2$p
dpfu füp lsp. f4 hrj®e r_ep kp„Q¡S> gpk h¡Npk_u R>¡ A_¡
speL$hp¡X$p¡_p L$p¡qfepB dpi®g ApV®$dp„ Qpf qX$N°u åg¡L$ b¡ëV$
^fph¡ R>¡.
rdk ey.A¡k.A¡.-f014 sfuL$¡ r_ep kp„Q¡S>
fp ̧g Ap ̧a A¡L$kg¢k `yfõL$pf
fpÆh Np„^u Ap„sffpô2$ue
A¡f`p¡V®$ rhS>¡sp
v$rnZ L$p¡qfep_p rkep¡g Mps¡ Ap„sffpô2$ue A¡f`p¡V®$ `qfjv$
(A¡.ku.ApB.) Üpfp cpfs_p l¥v$fpbpv$ Mps¡_p fpÆh Np„^u
Ap„sffpô2$ue A¡f`p¡V®$_¡ "fp¡g Ap¡a A¡L$kgÞk' `yfõL$pf âpá \ep¡
lsp¡. fpÆh Np„^u A¡f`p¡V®$_¡ AdyL$ î¡ZuAp¡dp„ gNpspf `p„Q hj®
vy$r_ep_p A¡f`p¡V®$dp„ V$p¡Q_p ÓZdp„ õ\p_ dýey R>¡. s¡dS> hj®
f013dp„ `-1` rdrge_ epqÓL$p¡_u î¡Zudp„ A¡f`p¡V®$_p¡ buÅ¡ kp¥\u
kpfu k¡hp NyZhÑp `yfõL$pf d¡mìep¡ lsp¡. Ap A¡f`p¡V£ ` `¥L$u 4.80
A„L$ âpá L$ep® lsp. S>epf¡ hj® f01fdp„ 4.71 A„L$ âpá L$ep® lsp. A¡
rkhpe vy$r_epdp„ kp¥\u kpfu k¡hp_u NyZhÑp âv$pspAp¡dp„ qv$ëlu_y„
BqÞv$fp Np„^u Ap„sffpô2$ue A¡f`p¡V®$ buÅ õ\p_ `f R>¡ A_¡ dy„bB_y„
R>Ó`rs rihpÆ Ap„sffpô2$ue A¡f`p¡V®$ `p„Qdp„ õ\p_¡ füy lsy.
A¡k.ku.ApB.
Ap„sffpô2$ue A¡f`p¡V® `qfjv$ (A¡k.ku.ApB.)
A¡f`p¡V®$_y„ A¡L$ h¥[ðL$ A¡L$d R>¡. S>¡ kfL$pfu A_¡
Ap„sffpô2$ue k„NW$_p¡ kp\¡ s¡d_p rlsp¡_„y ârsr_r^Ðh
L$f¡ R>¡. S>¡ A„sN®s 174 v$¡ip¡_p 1,7`1 A¡f`p¡V®$_¡ kpd¡g
L$fhpdp„ Aph¡gp R>¡.
cp¥rsL$ h¥opr_L$ `°p ̧.s¡rS„>v$f qhv$} "_pBV$
b¡Qgf kçdp_' \u `yfõL©$s
"gpS®> l¥X2$p¡_ L$p¡gpBX$f' `f L$f¡gp L$pep£ bv$g ÅZusp
s¡dS> L$p ̧ç`¥L$V$ çe|Ap¡_ kp¡g¡_p¡eX$ (ku.A¡d.A¡k.) qfkQ®
n¡Ó¡ dlÐh`|Z® ep¡Nv$p_ Ap`_pf cpfsue dym_p A_¡
rb°V$__p kp¥\u ârs[›$s cp¥rsL$ h¥opr_L$p¡ `¥L$u_p âp ̧.s¡rS„>v$f
hv$}_¡ "_pBV$ b¡Qfg kçdp_'\u kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep
lsp. Ap kÞdp_ kp\¡ S> s¡Ap¡ A_¡ s¡d_p klep¡Nu V$p ̧d
qL$åbg "_pBV$1k lyX$' b_u Nep R>¡.
rb°V$__p dlpfpZu A¡rgTpb¡\-f _p S>Þdqv$_ `f fS|
\e¡gu kçdpr_sp¡_u k|Qu 13 S|>_¡ Åfu \B lsu. Ap k|Qu
A_ykpf âp ̧.s¡rS„>v$f qhv$} kp\¡ AÞe cpfsue d|m ^fphsp
h¥opr_L$ A_y`d Ap¡Tp_¡ "Ap¡X®$f Ap ̧a rb°qV$i A¡ç`pef'
kÞdp_\u kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep lsp.
âp
̧
.s
¡rS
„>v$f qhv$}
L$p ̧ç`¡L$V$ çe|Ap¡_ kp¡g¡_p¡eX$
(ku.A¡d.A¡k.) qfkQ® n¡Ó¡
âep¡N A„sN®s rS>_¡hp Mps¡
\e¡gp "gpS®> l¥X2$p¡_ L$p¡gpBX$f'dp„
ApqÎhL$ cp¥rsL$_p n¡Ó¡ kpfp
A¡hp `qfZpdp¡ âpá \ep lsp.
S>¡dp„ ql„ÁT bp¡Tp¡_ L$¡ N ̧p¡X$
`pqV®$L$g_u Ac|s`|h® ip¡^ kpd¡g
lsu. Np¡X®$ `pqV®$L$g L$p¡B`Z
AÏdp„ cpf `¡v$p L$f¡ R>¡.
A¡f`p¡V®$ L$pDqÞkg BÞV$f_¡i_g (A¡.ku.ApB.)_u L$p¡qfep_p
rkep¡g Mps¡ Apep¡rS>s 9du b¡W$L$dp„ kp¥\u kpfp A¡f`p¡V®$_u î¡Zudp„
lhpB k¡hp NyZhÑp (A¡.A¡k.L$ey) `yfõL$pf L$p¡gL$Ñp A¡f`p¡V®$_¡
A¡_pes L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡_p¡ A¡f`p¡V®$_p X$pef¡L$V$f
bu.`u.idp®A¡ õhuL$pf L$ep£ lsp¡. Ap `yfõL$pf î¡Zudp„ A¡hp A¡f`p¡V®$_¡
kpd¡g L$fhpdp„ Apìep lsp L$¡, S>¡_¡ hj® f01f A_¡ f013 hÃQ¡
f¡qV„$Ndp„ dp¡V$p¡ ky^pfp¡ L$ep¡® lp¡e.A¡.A¡k.L$ey. `yfõL$pfp¡_u Qpf î¡Zu
S>¡hu L$¡, kp¥\u kpê$ A¡f`p¡V®$, ApL$pf A_ykpf kp¥\u kpê$ A¡f`p¡V®$, _p_y
A¡f`p¡V®$ A_¡ b¡õV$ Hâyhd¡ÞV$ R>¡.
krh®k L$hp
̧rgV$u `yfõL$pf-L$p
¡
gL$Ñp A¡f`p
¡V®$
hu.kp¡dpky„v$fd cpfs fÐ_ S>¡.Apf.X$u.
V$pV$p `yfõL$pf\u kçdpr_s õhfpS> `p ̧g gpBa
V$pBd AQhud¢V$
`yfõL$pf\u kçdpr_s
AN°Zu A¡_.Apf.ApB. DÛp¡N`rs gp¡X®$ õhfpS>
`p¡g_¡ 13 S|>__p fp¡S> rb°V$¡_ Ap^pfus ìep`pf k„O
Üpfp gpBaV$pBd AQuhd¡ÞV$ `yfõL$pf\u kçdpr_s
L$fhpdp„ Apìep. Ap `yfõL$pf s¡d_¡ h¡X$_¡k`fu_p h¡õV$
rdX$g¥X$1kdp„ ågp¡L$ L„$V2$u A¡riepB ìep`pf
A¡kp¡rkA¡i__p hprj®L$ `yfõL$pfdp„ DÛp¡N, rinL$ A_¡
ragp\°¡`udp„ DÑd ep¡Nv$p_ bv$g âv$p_ \ep¡ lsp¡.
d¥L$b°pBX$¡ Ap `yõsf f7 hj®_u he¡ gMu lsu. s¡d_¡ A¡L$ v$iL$ bpv$ âL$piL$ dýep lsp. N¥gu b¥Nf â¡k¡ s¡d_¡ 600
e|fp¡_u QyL$hZu buÆ `yõsL$ dpV$¡ L$fu lsu.
Ap `yõsL$ A¡L$ dqlgp_u `p¡sp_p cpB kp\¡_p k„b„^p¡_u A¡L$ L$lp_u R>¡. S>¡ Apefg¡ÞX$dp„ ^prd®L$ A_¡ ep¥_
ip¡jZ_u riL$pf R>¡.
Apeqfi g¡ML$ A¡rdef d¥L$b°pBX$
"b¡guS> âpBT ap ̧f raL$i_' rhS>¡sp \ep
Apeqfi g¡ML$ A¡rdef d¥L$b°pBX$ `p¡sp_ â\d D`Þepk "A Ng® BT A lpa ap¡d®X$ q\„N' bv$g 4 S>|__p fp¡S>
b¡guS> âpBT raL$i_ rhS>¡sp \ep lsp.
b¡guS> rhd¡Þk `°pBT-f014 dpV$¡_u ip¡V®$rgõV$ \e¡gu epv$u
Ty„`p gprlX$u_p "^ gp¡g¡ÞX$' kqls Ap `yfõL$pf dpV$¡ AÞe `yõsL$p¡ QudpdpÞv$p _Np¡Æ Aqv$Qu_y„
"Ad¡qfL$p_pl', lp_p L$¡ÞV$_y„ "b°|A¡g fpBV$1k' Ap ̧X2$¡ dpNu_y„ "^ AÞX$f V$¡qL„$N', A¡df d¥L$b°pBX$_y„ "A Ng® BT
A lpa ap ̧çX®$ t\N', X$p¡Þ_p V$pË$p®'_y„ "^ Np¡ëX$taQ' `k„v$ \ep_u Op¡jZp 8 A¡râg¡ L$fhpdp„ Aphu lsu. S>¡dp\u
rhS>¡sp \_pf_u Op¡jZp g„X$_ Mps¡ 4 S|>_ f014_p fp¡S> L$fhpdp„ Aphi¡.
B.k.1996dp„ drlgpAp¡ Üpfp guqMs Ap„sffpô2$ue raL$i__¡ âp¡Ðkplus L$fhp_p l¡sy\u Ap `yfõL$pf_u
iê$Aps L$fhpdp„ Aphu lsu. Ap `yfõL$pf rb°V$__p¡ A¡hp¡ A¡L$dpÓ hprj®L$ `yfõL$pf R>¡ S>¡ drlgp L$pë`r_L$
L$\pL$pfp¡_¡ âv$p_ \pe R>¡.
âÐe¡L$ hj£ Ap `yfõL$pf vy$r_epcf_u drlgp g¡qML$pAp¡_¡ DÐL©$ô$sp, dp¥rgL$sp A_¡ `lp¢Q_¡ DÐkh_u S>¡d
d_phu_¡ rhS>¡sp_¡ N°uS>¡g r_h¡_ Üpfp b_phpe¡gy L$p„kp_y„ ârsL$ rQÞl b¡fku âv$p_ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. kp\¡
fp¡L$X$ fL$d_p¡ Q¡L$ `Z A`®Z \pe R>¡. Ap `yfõLpf `l¡gp "Ap ̧f¡ÞS> âpBT' _p _pd\u `Z ÅZusp¡ lsp¡.
B.k.1996 (â\d `yfõL$pf) - A õ`¡g Ap ̧a thV$f (l¡g_ Xy$_dp¡_
B.k.1997 (buÅ¡ `yfõL$pf)-L$e|rNqV$h `uk¡k (A¡_u dpBL$ëk)
B.k.f010 - ^ gpLy$_p (bpfbfp qL„$N õgp¡hf)
B.k.2011-^ V$pBNk® hpBa (V$u Ap¡bf¡V$)
B.k.f01f - ^ kp¢N Ap ̧a AL$uguT (d¡X$rg_ rdgf)
B.k.f013 - hu.bu. ap ̧fNuh_ (A¡.A¡Q. lp¡çk)
b¡guS> rhd¡Þk âpBT ap ̧f raL$i_ rhj
¡
`yfõL$pf_p L$¡V$gpL$ `|h® rhS>¡spAp¡_u k|rQ
`yõsL$ rhj¡ :
d|s}v$¡hu `yfõL$pf-f013 bv$g h¥opr_L$ A_¡
g¡ML$ fp^pL©$óZ__p _pd_u Ål¡fps
L$ep D`Þepk bv$g dmi¡ `yfõL$pf ?
lphX®$ e|r_hrk®V$u_u 363du hj®Np„W$ v$frdep_ lphX®$ R>pÓ k„O_u
hprj®L$ b¡W$L$dp„ âqsq›$s lphX®$ d¡X$g `°pá L$f_pf sfuL$¡ drlÞÖp N©`_p
Ap_„v$ drlÞÖp â\d ìeqL$s bÞep R>¡. s¡d_¡ Ap `yfõL$pf dpV$¡ e|r_hrk®V$u
ârs kd`®Z, Dv$pfsp A_¡ k¡hp bv$g `k„v$ L$fhpdp„ Apìep lsp. s¡Ap¡ Ap
e|r_hrk®V$u_p c|s`|h® rh^p\} R>¡.
lphX®$ d¡X$g âpá L$f_pf â\d
ìeqL$s Ap_„v$ drlÞÖp
v$rnZ ApräL$p_p dlp_ _¡sp _¡ëk_ d„X$¡gp_p kÞdp_dp„ k„eyL$s fpô2$
dlpk„^ Üpfp "ey_pBV$¡X$ _¡i„k _¡ëk_ fp¡rlëgplp d„X$¡gp âpBT' iê$ L$fhp
Op¡jZp \B R>¡. S>¡_u iê$Aps 30 _h¡çbf 2014 bpv$ \i¡.
_
¡
ëk_ d
„
X
¡
gp_p kçdp_dp
„
k
„
eyL$s fpô2$ A¡
hp
¡
X®$ A`pi¡
"_¡ëk_ d„X$¡gp_¡ Ap`Zu kh®î¡›$ îÂ^p„S>gu iåv$p¡ L$¡
kdpfp¡l Üpfp _\u Ap`u iL$psu bëL$¡ s¡ dipg_¡ ApNm gB
S>B_¡ Ap`u iL$pe R>¡, S>¡ s¡dZ¡ Ap`Zp lp\dp„ Ap`u lsu.'
- bp_ L$u d|_
13
Page 16 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 16
dpÓ kps hj®_u he_u f¡su `f ApL©$rsAp¡ b_phhp_y„ iê$ L$f_pf A_¡ AÐepf
ky^udp„ Ak„¿e f¡s L$gpL©$rsAp¡ b_phu QyL$_pf Ap¡qX$kp fpS>e_p `yfu Mps¡ hksp
L$gpL$pf kyv$i®_ `V$_peL$ Ad¡rfL$p_p A¡V$gp„qV$L$
rkV$u Mps¡ f7 S|>_¡
hëX®$L$` Ap ̧a k¦X$
õL$ë`qV„$N- f014dp„ r``ëk
Qp¡Bk `yfõL$pf
rhS>¡sp bÞep lsp.
s¡dZ¡ `yfõL$pf
k¡h V2$u, k¡h ^
ae|Qf L$pe® bv$g âpá \ep¡ lsp¡.
Ap hëX®$L$` Ad¡qfL$pdp„ Apep¡rS>s \_pf â\d hëX$®L$` lsp¡. ârsep¡rNsp_u
iê$Aps 19 S|>_¡ \B lsu. S>¡dp„ rhð_p f0 S>¡V$gp â¿eps f¡s L$gpL$pfp¡A¡ cpN
gu^p¡ lsp¡. âÐe¡L$ L$gpL$pfp¡_¡ `p¡sp_u L$gpL©$rs b_phhp dpV$¡ 10 V$_ f¡su A_¡ 30
L$gpL$ S>¡V$gp¡ kde Ap`hpdp„ Apìep¡ lsp¡. kyv$i®_ `V$_peL$¡ Ad¡qfL$u L$gpL$pf
d¥Õe| fp¡e kp\¡ eyNg hN®dp„ `Z cpN gu^p¡ lsp¡. b„_¡A¡ dmu_¡ f¡s `f
spS>dl¡g_u L$gpL©$qs b_phu lsu. eyNg î¡Zudp„ s¡Ap¡ `p„Qdp„ õ\p_¡ füp lsp.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, kyv$i®_ `V$_peL$ hs®dp_ dyv«pAp¡ A_¡ kpdprS>L$ ÅN©rs
k„b„^u rhjeL$ f¡su_u L$gpL©$rsAp¡ b_phhp dpV$¡ ÅZusp R>¡.
"
'
hëX®$L$` Ap ̧a k¦X$ õL$ë`qV„$N-f014- r``ëk
Qp¡Bk `yfõL$pfdp„ kyv$i®_ `V$_peL$ rhS>¡sp
`pqL$õsp_u qL$ip¡fu dgpgp e|kyaS>B_¡ ragpX$¡rëaep Mps¡ _¡i_g L$p ̧qÞõV$1e|i_ k¢V$f_p¡ "rgbV$}
d¡X$g' A¡_pes L$fhp_u Op¡jZp \B R>¡. S>¡ f1 Ap ̧L$V$p¡bf¡ A¡L$ kdpfp¡ldp„ A¡_pes L$fhpdp„ Aphi¡.
B.k.1989\u ârs hj® âv$p_ \sp¡ "rgbV$} d¡X$g' `pR>gp hj£ sÐL$prg_ Ad¡qfL$u rhv$¡i d„Óu
qlg¡fu qL$g„V$__¡ A¡_pes \ep¡ lsp¡.
"rgbV$} d
¡
X$g' dgpgp e|kyaSy>B_
¡
_pd
¡
gv«pM Ap„sffpô$ue raëd dlp¡Ðkh_y„ ÓuSy> k„õL$fZ f7 S>y_ \u f9 S|_ v$fqdep_ S>çd|-
L$píduf_p g¡l Mps¡ ep¡Åey lsy. S>¡dp„ `0 \u h^y raëdp¡_y„ õ3⁄4$uq_„N L$fhpdp„ Apìey lsy. S>¡dp„
bp¡guhyX$, A_¡ L$p¡rfepB raëdp¡ kpd¡g lsu. dlp¡Ðkhdp„ bp¡guhyX$_u "L$paufp¡ L$u _dpT' (^
hrS®>_ ApÁe|®d¢V$1k)_¡ Qpf A_¡ Bfp_u "h¥V$ g¥V$k®'_¡ ÓZ `yfõL$pf âpá \ep lsp.
- kh®î¡›$ q_v$£iL$ (gOy raëd) : rhcpfu ìepL|$m
- S>e|fu N°p„X$ `yfõL$pf : ìlpBV$ h¥_ õV$p¡fuS> - îug„L$p
- kh®î¡›$ h©ÑrQÓ raëd : fp¡L$ X$pëV$_ - g¡V$1k i|V$ ^ _pBV$-L$e|bp
- N°p„X$ S>e|fu `yfõL$pf : ^ lp¡d L$tdN-h¡_¡T|A¡gp
- b¡õV$ X$¡åe| : ^ hrS®>_ ApÁe|®d¡ÞV$k-cpfs
- kh®î¡›$ Aqc_¡Óu : h¥V$ g¡V$k®-Bfp_
- kh®î¡›$ Arc_¡sp : Apgp¡L$ Qsyh£v$u A_¡ v$¡f Q„Ölpk rshpf
(^ hrS®>_ ApÁe®|d¡ÞV$1k-cpfs)
- kh®î¡›$ R>pep„L$_ : h¥V$ g¡V$k® - Bfp_
- kh®î¡›$ `V$L$\p : ^ hrS®>_ ApÁe®|d¢V$1k
- kh®î¡›$ r_v$£iL$ : h¥V$ g¡V$k® - Bfp_
- kh®î¡›$ raQf : ^ hrS®>_ ApÁe|®d¡„V$1k-cpfs
gv«pM Ap
„
sffpô2$ue raëd dlp
¡
Ðkh_
„
y ÓuSy> k
„
õL$fZ
`yfõL$pf âpáuL$sp®
kçdp_ rhjeL$ :
_¡`p¡rge_ bp¡_p`pV®$ Üpfp 19 d¡ 180f_p fp¡S>
õ\p`hpdp„ Aph¡gp "Ap ̧rakf Ap ̧a ^ guS>_ Ap ̧a
Ap ̧_f' äp„k_y kp¥\u dp¡Vy$ kçdp_ R>¡. S>¡ `p„Q qX$N°udp„
rhcpÆs R>¡. (1) i¡h¡rgef (_pBV$), (f) Ap ̧rakf
(Ap ̧rakf), (3) L$dp„X$1e|f (L$dp„X$f), (4) N°p„X$
Ap ̧rakf (N°p„X$ Ap¡rakf) (`) N°p„X$ 3⁄4$p¡BL$k (N°p„X$
3⁄4$p ̧k)
kçdpr_s \_pf iplê$MMp_ Ardspc
bÃQ_ bpv$ buÅ Arc_¡sp :
bp¡guhyX$_p bpv$ipl iplê$MMp__¡ s¡d_p rk_¡dpdp„ Ap`¡gp ep¡Nv$p_ bv$g äp„k Üpfp
"guS>_ Ap ̧a Ap ̧_ffu Ar^L$pfu' sfuL$¡ 30 S|>_¡ äp„k_p rhv$¡i d„Óu gp¥f¡V$ a¥rbek_u cpfs epÓp
v$frdep_ kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep lsp. Ap kçdp_ äp„k A_¡ rhv$¡iu _pNqfL$p¡_¡ äp„k Üpfp
âv$p_ \sy kp¥\u dp¡Vy$ kçdp_ R>¡.
Ap kçdp_\u kçdpr_s \_pf iplê$MMp_ dlp_peL$ Ardspc bÃQ_ bpv$ buÅ
bp¡guhyX$ Arc_¡sp R>¡. Ardspc bÃQ_ hj® f007dp„ Ap `yfõL$pf\u kçdpr_s \ep lsp.
ANpD gsp d„N¡iL$f A_¡ kÐÆs f¡ `Z Ap kçdp_ `°pá L$fu QyL$ep R>¡.
"guS>_ Ap
̧
a Ap
¡
_f' - iplê$MMp_ kçdpr_s
Qu__p fpô2$`rs iu rT_t`N¡ "`„Qiug' rkÂ^p„s_u 60du hj®Np„W$_p
Ahkf¡ Qu__p N°¡V$ lp¡g Ap ̧a `u`gdp„ Apep¡rS>s kdpfp¡ldp„ cpfs_p
D`fpô2$`rs A¡d.lrdv$ A„kpfu s\p çep„dpf_p fpô2$`rs \¡_ k¡__u
lpS>fudp„ kd|lp¡ s\p ìeqL$s rhi¡j Üpfp `„Qiug rkÂ^p„sp¡_p `p„Q
rkÂ^p„sp¡dp„ ep¡Nv$p_ Ap`hp s\p s¡ âL$pf_p l¡sy\u h^y_¡ h^y gp¡L$p¡ Å¡X$pe
s¡ dpV$¡ â¡qfs L$f_pf dpV$¡ kl AqõsÐh `p„Q rkÂ^p„s rdÓsp `yfõL$pf A_¡
qióeh©rÑ_u Op¡jZp f9 S|>_¡ L$fhpdp„ Aphu lsu.
`„Qiug k„r^_u hj®Np„W$_p D`gÿedp„ cpfs A_¡ Qu_ Üpfp hj®
f014_¡ "d¥Óu `|Z® Apv$p_ âv$p_ hj®' Op¡rjs L$fhpdp„ Apìey lsy.
`„Qiug_u 60du hj®Np„W$_p Ahkf¡ k„Nus _pV$L$ AL$pv$du Üpfp Qu_ Mps¡
"[Ágçk¡S> Ap ̧a BqÞX$ep a¡qõV$hg' A„sN®s A¡L$ L$pe®3⁄4$d âõsys L$fhpdp„
Apìep¡ lsp¡.
`„Qiug rkÂ^p„s_u iê$Aps cpfs_p `|h® hX$pâ^p_ S>hplfgpg _l¡ê$
A_¡ Qu__p sÐL$prg_ hX$pâ^p_ QpD A¡_gpB Üpfp hj® 19`4dp„ \B
lsu. bpv$dp„ çep„dpf Üpfp `Z Ap rkÂ^p„s A`_phhpdp„ Apìep¡ lsp¡. Ap
`p„Q rkÂ^p„s _uQ¡ v$ip®ìep âdpZ¡_p R>¡.
(1) k„âcysp A_¡ n¡Óue AM„X$sp_y„ `fõ`f kÞdp_ L$fhy.
(f) `fõ`f ê$`¡ Ap3⁄4$dL$ _ \hy
(3) A¡L$buÅ_u Ap„sqfL$ bpbsp¡dp„ v$Mg _ v$¡hu
(4) kdsp A_¡ `fõ`f gpc
(`) ip„rs`|Z® klAqõsÐh
V$¥N `yfõL$pf apDÞX$¡i_ Üpfp 18 S|>_¡ â\d V$¥N `yfõL$pf Qpf S>¡V$gu
î¡ZuAp¡dp„ Ål¡f L$ep® lsp,$ S>¡ _uQ¡ v$ip®ìep âdpZ¡ R>¡.
(1) kss rhL$pk :
Ap î¡Zu_p `yfõL$pf bv$g _p¡h£_p `|h® hX$pâ^p_ N°p¡ lpg£d b°y_g¡ÞX$_¡ kss
rhL$pk A_¡ _¡s©Ðhdp„ L$pe®Þhl_ bv$g âv$p_ \ep¡.
(f) Qu_u cpjp op_ :
Qu_u Ad¡qfL$u BrslpkL$pf e| teN ril_¡ Qu_u bp¥qÂ^L$, fpS>_uqsL$ A_¡
kp„õL©$rsL$ Brslpk A_¡ Qu_dp„ kph®S>r_L$ byqÂ^ÆhuAp¡_p Brslpkdp„ Nl_
k„ip¡^_ Ap`hp_u dlpfs bv$g Ap î¡Zu_p¡ `yfõL$pf âv$p_ \ep¡.
(3) bpep¡ apdp®õe|qV$L$g rhop_ :
Ad¡qfL$p_p S>¡çk `u.A¡guk_ A_¡ Å`p__p skyLy$ lp¢Å¡_¡ L$¡Þkf kpd¡ gX$hp
dpV$¡ iqL$sipmu âqsfnp âZpgu_p âpf„rcL$ QfZ kdp_ ku.V$u.A¡g.A¡.-4
A_¡ `u.X$u.-1 ip¡^ bv$g kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep. S>¡ Bçdy_p¡ \¡fp`u_u
iê$Aps R>¡.
(4) L$p_|__y„ ipk_ :
v$rnZ ApräL$p_p k„h¡^pr_L$ Þepepge_p `|h® Þeped|qs® A¡ëgu kpfk_¡
vy$r_epcfdp„ dp_h Ar^L$pfp¡ A_¡ Þepe dpV$¡_p s¡d_p ep¡Nv$p_ bv$g
kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep. f„Nc¡v$ kpd¡ gX$hp `p¡sp_y„ `|Z® Æh_ A`®Z L$f_pf
A¡ëguA¡ v$.ApräL$p_y„ _hy k„rh^p_ gMhpdp„ `Z dv$v$ L$f¡gu R>¡.
`yfõL$pf rhjeL$ :
Ap `yfõL$pf dp_hsp Üpfp Ap^yq_L$ S>rV$g rhðdp„ kpd_p¡ L$fu iL$psp `X$L$pfp¡_¡
âqsqb„rbs L$fhp âp¡Ðkpqls L$f¡ R>¡. Ap `yfõL$pfdp„ A¡hu î¡ZuAp¡ kpd¡g L$fhpdp„
Aphu R>¡ S>¡ _p¡b¡g `yfõL$pfdp„ kpd¡g _\u.
qX$k¡çbf f01fdp„ spBhp__p dyX$u`rs X$p ̧.k¥dyAg rQ_¡ V$¥N `yfõL$pf apJX$¡i__u
õ\p`_p L$fu lsu. S>¡ spBhp_dp„ âv$p_ \sp¡ â\d Ap„sffpô2$ue AL$pv$rdL$ `yfõL$pf R>¡.
S>¡_u iê$Aps hs®dp_ hj®\u \B R>¡. `yfõL$pf_p¡ l¡sy _hu_sp_¡ âp¡Ðkpl_ A_¡
k„b„r^s n¡Ódp„ ârscpAp¡_y `pjZ A_¡ rhL$pk L$fhp_p¡ R>¡.
V$¥N `yfõL$pf-f014
"kl AqõsÐh dpV$¡ `p„Q rkÝ^p„s
rdÓsp `yfõL$pf A_¡ rióeh©rÑ'
`„Qiug rkÂ^p„s
Page 17 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 17
Np¡hp 3⁄4$p„rs qv$hk : 18 S|>_
18 S|>_ 1946_p fp¡S> X$p ̧.fpdd_p¡lf gp¡rlep Üpfp Np¡hp_p
gp¡L$p¡_¡ `p¡Vy®$rNÅ¡\u dyqL$s d¡mhhp AhpS> DW$phhp â¡qfs L$fhpdp„
Apìep lsp. 18 S|>_¡ \e¡gu Ap 3⁄4$p„rsA¡ Np¡hp_u ApTpv$u_u
gX$s_¡ dS>bys b_phu_¡ ApNm h^pfu lsu. A_¡ Ap gX$s gp„bp
kde ky^u Qpgu lsu. 1 9 q X $ k ¡ ç b f
1961_p fp¡S>
cpfsue k¡_pA¡
Np¡hp `f Ap3⁄4$dZ
L$fu_¡ s¡_¡
`p¡Vy®$NuÅ¡_p
Apr^`Ðedp„\u
dyL$s L$fpìey A_¡
cpfsdp„ kpd¡g
L$fhpdp„ Apìey lsy.
dpV$¡ âÐe¡L$ hj®¡ 18
S|>__p qv$hk¡ Np¡hp
3⁄4$p„rs qv$hk sfuL$¡ DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡. A_¡ Ap Ahkf `f A_¡L$
L$pe®3⁄4$dp¡_y„ Apep¡S>_ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. hs®dp_ hj£ `Z
fpS>eõsf_p¡ dy¿e kdpfp¡l `ZÆ_p ApTpv$ d¡v$p_ Mps¡ ep¡Åep¡
lsp¡. S>ep„ fpS>e`pg cfshuf hp„Qy_p _¡s©Ðh sm¡ dy¿ed„Óu
d_p¡lf `qfL$f_u lpS>fudp„ fpS>e_p gp¡L$p¡A¡ Np¡hp_u ApTpv$u dpV$¡
`p¡sp_p Æh__y„ brgv$p_ Ap`_pfpAp¡_y„ õdfZ L$fu_¡ s¡_¡
îÂ^pkyd_ A`®Z L$ep® lsp.
rhð k„Nus qv$hk
gp¡L$p¡_p¡ k„Nus âÐe¡_p¡ `°¡d A_¡ rhðpk Ap¡R>p¡ _ \pe s¡ dpV$¡ ÅN©rÑ gphhp_p Dv«¡i\u f1 S|>__p qv$hk_¡ rhð
k„Nus qv$hk sfuL$¡ DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡_¡ k„Nus kdpfp¡l sfuL$¡ `Z Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡.
Ad¡qfL$p_p A¡L$ k„NusL$pf ep¡A¡g L$p¡l¡_ Üpfp B.k.1976dp„ Ap qv$hk d_phhp_u hps L$l¡hpdp„ Aphu lsu.
`f„sy s¡_u DS>hZu_u iê$Aps äp„kdp„ â\dhpf f1 Sy>_ 198f_p fp¡S> L$fhpdp„ Aphu lsu. ApS>¡ rhð k„Nus qv$hk
110 v$¡ip¡dp„ DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡.
âÐe¡L$ hj®¡ f1 S|>_¡ DS>hhpdp„ Aphsp rhïh k„Nus rv$hk_¡ "a¡V$¡ X$u gp çe|qTL$' A\p®s çeyrTL$ a¡õV$uhg sfuL$¡
`Z Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡. rhð k„Nus qv$hk_u DS>hZu_¡ L$pfZ¡ AgN AgN fus¡ çe|qTL$ âp¡`N¡ÞX$p s¥epf L$fhp
kp\¡ k„Nus r_óZp„s A_¡ _hp L$gpL$pfp¡ A¡L$ d„Q `f Aph¡ R>¡.
dp_hsp_u k¡hp L$fhp_u S>hpbv$pfu qõhL$pf_pf A_¡ S>_sp_u k¡hp k„õ\p_p¡dp„ DÐL©$ô$sp A_¡ _hu_uL$fZ dpV$¡
ep¡Nv$p_ Ap`_pf_¡ s\p ârshj® Ap„sffpô2$ue õsf¡ DÐL©$ô$ L$pe® L$f_pf k„õ\pAp¡_¡ k„eyL$s fpô2$ S>_ k¡hp `yfõL$pf\u
kçdpr_s L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, hj® f013_u DS>hZu_p¡ rhje `qfhs®_L$pfu B-Nh_®d¡ÞV$ A_¡ Arc_h :
v$f¡L$_¡ dpV$¡ A¡L$ bl¡sf crhóe_y„ r_dp®Z lsp¡. s¡dS> `yfõL$pf bl¡fu__u fpS>^p_u d_pdp Mps¡ f4 \u f7 S|>_ v$frdep_
Apep¡rS>s kdpfp¡ldp„ âv$p_ L$fhpdp„ Apìep lsp. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, B.k.f00fdp„ k„eyL$s fpô2$ dlpkcpA¡ f3 S|>__¡
k„eyL$s fpô2$ gp¡L$k¡hp qv$hk õhê$`¡ DS>hhp_u Op¡jZp L$fu lsu.
Ap qv$hk_u DS>hZu eyhpAp¡_¡ gp¡L$k¡hp rhjeL$ L$pfqL$v$} b_phhp dpV$¡ â¡qfs L$f¡ R>¡. k„eyL$s fpô2$ Ap qv$hk¡ k„eyL$s
fpô2$ gp¡L$ k¡hp A¡hp¡X®$ âv$p_ L$f¡ R>¡. S>¡ gp¡L$ k¡hp n¡Ó_p¡ kp¥\u dp¡V$p¡ Ap„sffpô2$ue `yfõL$pf R>¡.
"
'
k„eyL$s fpô2$ gp¡L$k¡hp qv$hk
hj® f014_p Ap qv$hk_p¡ fpô2$ue õsf¡ dy¿e kdpfp¡l _hu qv$ëlu_p rhop_ ch_ Mps¡ Apep¡rS>s L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡.
S>¡ 3⁄4$ddp„ ApW$dp¡ lsp¡. Ap qv$hk_p Ahkf¡ âp ̧. `u.hu. kyMpÐd¡_p kçdp_dp„ fpô2$ue Ap„L$X$p `yfõL$pf õ\p`hpdp„ Apìep¡
lsp¡. S>¡ A„sN®s â\d `yfõL$pf fpô2$ue _d|_p kh£nZ L$pgp®ge_p `|h® dlpr_v$£iL$ A_¡ L$pe®L$pfu Ar^L$pfu X$p ̧. A¡_.A¡k.
ip÷u_¡ âv$p_ L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡.
Ö dlpg_p¡rbk_p S>Þd qv$hk f9 S|>_¡ âÐe¡L$ hj®¡ s¡dZ¡
Ap`¡gp ep¡Nv$p_ bv$g cpfs kfL$pf õV$¡V$uõV$uL$ qv$hk sfuL$¡ DS>h¡ R>¡. S>¡ fpóV2$ue õsf¡ DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡,hj® f013_p Ahkf¡ â ̧p. ku.Apf.fph_p kçdp_ bv$g âv$p_ L$fhpdp„ Aphsp¡ _¡i_g õV$¡V$uõV$uL$
A¡hp¡X®$ cpfsue qfTh® b¡ÞL$_p â¿eps Ap„L$X$pip÷u X$p ̧. Arcdp_ v$pk_¡ âv$p_ L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. Ap„L$X$p A_¡ L$pe®3⁄4$d
L$pep®Þhe s\p fkpeZ d„Óu îuL$p„s Lydpf S>¥_pA¡ X$p ̧. Arcdp_ v$pk_¡ ipg, b¡ gpM_u fp¡L$X$ A_¡ âirõs `Ó B_pd
õhê$`¡ Ar`®s L$ep® lsp. hj® f013_p¡ rhje îd A_¡ fp¡S>Npf Ap„L$X$pip÷ lsp¡.
Ap qv$hk¡ v$¡icfdp„ k„g‚ d„Ópge, fpÄe kfL$pfp¡, fpô2$ue ârsv$i® kh£nZ_p v$¡icfdp„ Aph¡gp L$pep®gep¡, cpfsue
Ap„L$X$pL$ue k„õ\p_, e|r_hrk®V$uAp¡ rhN¡f¡dp„ k„Np¡[›$Ap¡, hpv$-rhhpv$ QQp®Ap¡, k„d¡g_p¡, âñp¡Ñf L$pe®3⁄4$dp¡, ìepMp_p¡,
r_b„^ âqsep¡rNspAp¡ rhN¡f¡_p dpÂed\u DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡.
Ap qv$hk_¡ DS>hhp_p¡ l¡sy kpdprS>L$-Apr\®L$ r_ep¡S>_ A_¡ _urs r_^p®fZdp„ âp ̧. âip„s Ö dlpg_p¡rbk_u c|rdL$p
rhj¡ S>_sp A_¡ Mpk L$fu_¡ eyhp_p¡dp„ ÅN©rs S>Nphu_¡ s¡d_¡ â¡fZp Ap`hp_p¡ R>¡.
Apr\®L$ ep¡S>_p A_¡ Ap„L$X$pip÷ rhL$pk_p n¡Ó¡ âip„s Q„
Q„
f3 S|>_ 1984dp„ `¡qfk
Mps¡ Apep¡rS>s Ap^yr_L$
Ap¡g„qç`L$ M¡g_u iê$Aps_¡
gÿedp„ fpMu_¡ rhðcfdp„ f3
S|>_¡ rhð Ap¡g„rç`L$ qv$hk¡
rhð_p âÐe¡L$ MyZpdp„
Ap¡g„qç`L$_p Apv$ip£_p¡ âQpf
L$fhpdp„ dv$v$ L$fu R>¡. Ap
qv$hk¡ Ak„¿e eyhp_p¡, h©Â^p¡, `°v$i®_, v$p¥X$, k„Nus A_¡ i¥nrZL$
k¡rd_pf õhê$`¡ ep¡Åsu Nrsrhr^Ap¡dp„ fk`|h®L$ cpN g¡ R>¡.
Ap„sffpô2$ue Ap¡g„qç`L$ qv$hk DS>hZu_u iê$Aps Ap„sffpô2$ue
Ap¡g„qç`L$ krdrs Üpfp B.k.1948dp„ qõhV$1Tg¡ÞX$_p il¡f k¡ÞV$
dp¡qfÐS> Mps¡ Apep¡rS>s krdrs_p 4fdp„ kÓ v$fqdep_ r_Z®e L$fhpdp„
Apìep¡ lsp¡ L$¡ rhðcfdp„ âÐe¡L$ hj® Ap k„NW$__u fQ_p_u rsr\`f
f3 S|>__p qv$hk¡ Ap„sffpô2$ue Ap¡g„qç`L$ qv$hk DS>hhpdp„ Aphi¡.
Ap„sffpô2$ue Ap¡g„qç`L$ qv$hk :
f3 S|>_
f9 S|>_
¡ õV$¡V$uõV$uL$ X$¡ DS>hpep
¡
hj® 2014_p¡ rhje: "k¡hpn¡Ó_p Ap„L$X$p'
rhð k„Nus rv$hk-f1 S|>_
k„Nus A¡V$g¡ iy„ ? Å¡ Ap âñ_p¡ DÑf `„qX$s kpf„Nv$¡h Üpfp frQs
N„°\"k„Nus fÐ_pL$f' A_ykpf d¡mhuA¡ sp¡ Nus, hpÛ A_¡ _©Ðe Ap
ÓZ¡e_p¡ k„ep¡N A¡V$g¡ k„Nus. k„Nus iåv$_p¡ k„r^-rhÃR>¡v$
"kd+Nus' \pe R>¡. k„NusuL$ cpjp A„sN®s L$p¡B`Z spg_p
âpf„rcL$ õ\p_ A\hp â\d dpÓp_¡ "kd' L$l¡ R>¡. A_¡ "Nus'
iåv$_p¡ A\® R>¡. "Npe_.' A\p®s1 ìep`L$`Z¡ "Nus' A„sN®s Npe_,
hpv$_ A_¡ _s®_ A¡d ÓZ¡ rhÛpAp¡_p¡ kdph¡i \pe R>¡. S>epf¡ buÅ
iåv$dp„ "õhf, spg, iyÂ^ ApQfZ lph-cph A_¡ iyÂ^ dyÖp'_¡
gNsp¡ rhje S> k„Nus R>¡.
cpfsue k„Nus_u DÐ`rÑ kpdh¡v$dp„\u \B lp¡hp_y„ dp_hpdp„
Aph¡ R>¡. kpdh¡v$ âpf„c\u A„s ky^u k„Nusde R>¡. îudv$1 cpNhv$1
Nuspdp„ îu L©$óZA¡ L$üy„ R>¡ L$¡ h¡v$p¡dp„ k„Nusê$`u kpdh¡v$ dpê$ S> õhê$` R>¡. A¡hy `Z dp_hpdp„ Aph¡ R>¡ L$¡, b°ûpÆA¡
k„Nus_u DÐ`rÑ L$fu_¡ s¡_¡ cNhp_ îu dlpv$¡hÆ_¡ kdr`®s L$ey ̄. cNhp_ cp¡mp_p\ Üpfp k„Nus A_¡ L$gp_p
v$¡hudp„ kfõhsu_¡ k„Nus A`®Z L$fhpdp„ Apìey. A_¡ dpsp kfõhsu Üpfp `p¡sp_p dp_k`yÓ _pfv$Æ_¡ Ap L$gp
Ap`u_¡ s¡_¡ ÓZ¡ gp¡L$dp„ âkpqfs L$fhp Apv$¡i Ap`hpdp„ Apìep¡. S>¡_p `qfZpd õhê$` `©Õhu `f k„Nus L$gp_p¡
`°pvy$cp®h \ep¡.
cpfsdp„ k„Nus_u dy¿eÐh¡ b¡ i¥gu DÑfu k„Nus `Â^rs A_¡ v$rnrZ i¥gu `Â^rs âQgus R>¡.
vy$r_ep_u A\®ìehõ\p A_¡ kdpS>dp„ _prhL$p¡_p
ep¡Nv$p__¡ rbfv$phhp A_¡ s¡d_p L$pe® Üpfp DW$phpsp
Å¡Md_¡ kgpd L$fhp_p l¡sy\u vy$r_epcfdp„ f` S|>_¡
Ap„sffpô2$ue _prhL$ rv$hk DS>hhpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡
s¡_p h¥[ðL$ Arcep__y„ Qp¡\y k„õL$fZ lsy. "_prhL$_p¡ qv$_.
_prhL$ qv$_ qv$hk_y â\d k„õL$fZ Ap„sffpô2$ue kdyÖu
k„NW$_ (ApB.A¡d.Ap¡.) Üpfp hj® f011dp„ DS>hpey
lsy.f` S|>__p qv$hk¡ Ap„sffpô2$ue _prhL$ qv$hk
DS>hhp_p¡ a¢kgp¡ Ap„sffpô2$ue kdyÖu k„NW$_ Üpfp hj®
f010dp„ g¡hpep¡ lsp¡. _prhL$ qv$hk_¡ k„eyL$s fpô2$_u
Ap¡åTh£T rgõV$dp„ kpd¡g L$fu v$¡hpdp„ Apìep¡ R>¡.
Ap âL$pf_p a¦kgp_¡ L$pfZ¡ A¡ dprlsu dm¡ R>¡ L$¡,
Ap`Zp v$¥q_L$ Æh_dp„ D`ep¡Ndp„ Aph_pf gNcN v$f¡L$
hõsyAp¡ âÐen L$¡ AâÐen ê$`¡ kdyÖu `qfhl_\u
âcprhs R>¡. ApB.A¡d.Ap¡._p A_ydp_ A_ykpf
vy$r_ep_p dpg-h¡`pf_y„ Apif¡ 90% S>lpÅ¡ Üpfp
AphpNd_ \pe R>¡. _prhL$ S>lpÅ¡_p k„Qpg_ s\p
dpghplL$ S>lpÅ¡_p kyfrns A_¡ kgpds rhsfZ dpV$¡
S>hpbv$pf lp¡e R>¡.
hj® f014_p¡ rhje :- kss rhL$pk A_¡ gp¡L$p¡_u Myilpgu dpV$¡
ipk__y„ _hu_u L$fZ L$fhy
"
'
Ap
„
sffpô2$ue _prhL$ qv$hk-f` S|>_
Page 18 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 18
ð»ko h014Lkku rð»kÞ :
Ap
„
sffpóV2$ue bpm îd rhfp
¡^u qv$hk-14 S|>_, f014
vy$q_epcfdp„ 17 S|>_¡ rhð dê$õ\muL$fZ fp¡L$\pd qv$hk
(X$åëe|.X$u.ku.X$u.) d_phhpdp„ Apìep¡. S>¡_p rhje `f dy¿e^pfpdp„ õ\peu
c|rd âb„^_ _ursAp¡ A_¡ â\pAp¡ `f S>mhpey `qfhs®_dp„ Ap`Zu kpd|rlL$
ârsq3⁄4$epAp¡_p gpc `f âL$pi `pX$hpdp„ Apìep¡ lsp¡.
- S>mhpey `qfhs®_¡ A_yL|$m fus¡ c|rd A_¡ dpV$u `f Ar^L$ Âep_ Ap`hy
- õ\peu c|rd âb„^_ dpV$¡ kd\®_ âpá L$fhy.
- fpô2$ue S>mhpey `qfhs®_ A_yL|$g_ _ursAp¡dp„ c|rd A_¡ dpV$u_¡ kpd¡g
L$fhu A_¡ MpÛ kyfnpdp„ s¡_p dlÐh_¡ f¡MpqL„$s L$fhy.
- X$åëe|.ku.X$u.ku. f014 Arcep__u iê$Aps 3 dpQ®_p fp¡S> g¡kp¡\p¡-
ApräL$u `ep®hfZ qv$hk-h„Npfu d\pB qv$hk_p fp¡S> \B.s¡ k„eyL$s fpô2$_p
f¡rNõsp_ v$iL$ A_y`pg_ A_¡ dê$õ\muL$fZ_u rhê$Â^_u gX$pB (hj®
f010-f0f0)_y„ k„ep¡S>_ `Z R>¡.
rhð dê$õ\muL$fZ fp¡L$\pd qv$hk B.k.199` \u DS>hhpdp„
Aphu füp¡ R>¡. s¡_p¡ Dv«¡i Ap„sffpô2$ue klep¡N\u h¡fp_ A_¡ vy$óL$pm_p
âcph_p¡ dyL$pbgp¡ L$fhp dpV$¡ ÅN©rs h^pfhp_p¡ R>¡. hj® 1994dp„
k„eyL$s fpô2$ dlpkcpA¡ `p¡sp_p âõsph
A¡/Apf.B.A¡k./49/11` dp„ b„S>f A_¡ vy$óL$pm kp\¡ Å¡X$pe¡gp
dyv«p `f ÅN©rs h^pfhp A_¡ `uqX$s v$¡i Mpk L$fu_¡ ApräL$pdp„ k„eyL$s
fpô2$_p dê$õ\muL$fZ fp¡L$\pd L$Þh¡i__p L$pep®Þhe_ dpV$¡ Ap qv$hk_u
Op¡jZp L$fu lsu.
cpfsdp„ DS>hZu :
L$¡qÞÖe `ep®hfZ A_¡ h_d„Óu âL$pi ÅhX$¡L$f¡ Ap qv$hk_p Ahkf¡
S>Zpìey lsy L$¡ fZ_¡ ApNm h^sy AV$L$phhp A¡L$ Arcep__u iê$Aps \i¡.
rdi_ qX$N°¡X$¡i_ Þe|V2$g S>m k„ip^_ d„Ópge, L©$rj d„Ópge, c|rd ky^pf
rhcpN A_¡ AÞe k„b„r^s rhcpNp¡_p¡ klep¡N g¡hpdp„ Aphi¡.
fZ_¡ h^sy AV$L$phhp
dpV$¡ rhðcfdp„ rhð
dê$õ\muL$fZ fp¡L$\pd
qv$hk 17 S|>_¡ DS>hpep¡
rhV$uqgNp¡ A¡V$g¡ iy ?
vy$q_epcfdp„ rhV$urgNp¡ fp¡N\u 100 rdrge_ L$fsp `Z h^y gp¡L$p¡ `uqX$s R>¡. Ap
fp¡Ndp„ fp¡Nu `p¡sp_u QpdX$u_p¡ âpL©$qsL$ f„N Æh_cf dpV$¡ Mp¡B b¡k¡ R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡
s¡Ap¡ brlóL$pf A_¡ c¡v$cph_p¡ riL$pf b_¡ R>¡. fp¡NuAp¡_¡ s¡d_p `qfhpf, Of A_¡
ApÆrhL$p\u lp\ ^p¡hp_p¡ hpfp¡ Aph¡ R>¡. Ap rbdpfu_p¡ ApS> ky^u L$p¡B BgpS> ip¡^u
iL$pep¡ _\u.
qv$hk_u DS>hZu A_¡ iê$Aps :
vy$r_epcfdp„ rhð rhV$urgNp¡ qv$hk f` S|>_ f014_p fp¡S> DS>hhpdp„ Apìep¡. Ap
qv$hk Mpk fus¡ qhV$urgNp¡\u `uqX$sp¡ dpV$¡ kdr`®s lsp¡.
rhðdp„ Ap qv$hk_u DS>hZu_u iê$Aps hj® f01f\u \B lsu. S>¡_p¡ l¡sy
Ap„sffpô2$ue ip¡^ A_¡ ÅN©rs Arcep_ A„sN®s rhV$urgNp¡ budpfu kp\¡ Å¡X$pe¡gp
hj® f014_p rhð `ep®hfZ qv$hk_p¡ rhje "_p_p
V$p`y A_¡ dp¥kddp„ `qfhs®_' fpMhpdp„ Apìep¡ lsp¡.
A_¡ õgp¡N_ "`p¡sp_u AhpT DW$php¡ _lu L$¡ kdyÖ_y„2 S>m
õsf' fpMhpdp„ Apìey lsy.
l¡sy :
` S|>_¡ ârshj® `ep®hfZ k„fnZ s\p s¡_¡ `lp¢Qu
fl¡gp MsfpAp¡ âÐe¡ gp¡L$p¡dp„ ÅN©rs a¡gphhp_p Dv«¡i\u
rhð `ep®hfZ qv$hk DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡.
rhð `ep®hfZ qv$hk-` S|>_
hj® f014_y„ õgp¡N_ : "`p¡sp_p¡ AhpT DW$php¡ _lu L$¡ kdyÖ_y„ S>mõsf'
lpr_L$pfL$ N¡k :
`ep®hfZ_p Ak„syg_ dpV$¡ L$pb®_ X$peAp¡L$kpBX$, L$pb®_
dp¡_p¡L$kpBX$, _pBV2$p¡S>_ X$pBAp¡L$kpBX$, du\¡_ dy¿eê$`¡
S>hpbv$pf R>¡.
rhð `ep®hfZ qv$hk :
rhð `ep®hfZ qv$hk_u õ\p`_p B.k.197fdp„ k„eyL$s
fpô2$_u kpdpÞe kcpdp„ \B lsu. Ap qv$hk¡ e|_pBV$¡X$ _¡iÞk
L$p¡Þä¡k Ap ̧_ le|d_ A¡Þhpefd¡ÞV$_y„ Apep¡S>_ L$fhpdp„ Apìey
lsy. â\d rhð `ep®hfZ qv$hk_u DS>hZu ` S|>_ 1973_p
fp¡S> \B lsu.
hj® f014_u DS>hZu ::
hj® f014_p¡ rhje : "_p_p V$p`| A_¡ dp¥kddp„ `qfhs®_'
qv$hk rhjeL$ :
X$åëey.X$u.ku.X$u. f014_p¡ l¡sy
hj® f014_p¡ rhje : "c|rddp„ crhóe
r_rls R>¡ - S>mhpey_¡ s¡_¡ kprbs L$fhp v$p¡'
rhð rhV$urgNp¡ qv$hk : f` S
|>_
qd\L$p¡ A_¡ hpõsrhL$sp `f ap¡L$k L$fhp_y„ A_¡ s¡_¡ k„b„r^s ip¡^ A_¡ rinZ
dpV$¡ S>ê$fu a„X$ A¡L$Ó L$fhp_y„ R>¡.
Ad¡rfL$p_p rhV$urgNp¡ v$v$} _¡V$hL®$_p k„õ\p`L$ õV$uh lpfNpX$p¡ A¡hp `l¡gp
ìeqL$s lsp S>¡d_¡ rhð rhV$urgNp¡ qv$hk DS>hhp_p¡ rhQpf Apìep¡ lp¡e.
bpv$dp„ Ap rhQpf_¡ rhV$urgNp¡ v$v$} Ap¡Np¡ dpX$1e|h¡kuA¡ rhL$rks L$fu_¡ A„qsd
ê$` Apàey lsy. s¡Ap¡ _pBÆqfepdp„ rhV$urgNp¡ k`p¡V®$ A_¡ Ahf_¡k
apJX$¡i__p k„õ\p`L$ A_¡ L$pe®L$pfu r_v$¡®iL$ R>¡.
cpfsdp„ DS>hZu :
cpfsdp„ Ap qv$hk_u DS>hZu `u.Æ.ApB. Q„v$uNY$_p ÐhQp rhcpN Üpfp
L$fhpdp„ Aphu lsu. kyL$_p Tug `pk¡ rbdpfu\u Å¡X$pe¡gp d\L$p¡_¡ DÅNf
L$fhp fp¡X$ ip¡ L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡.
hj® 2014_p rhïh bpm îd rhfp¡^u qv$hk_p¡ A¡S>ÞX$p
hj® 2014_p¡ rhje :
vy$r_epcfdp„ 1f S|>_ f014_p fp¡S> rhð
bpmîd rhfp¡^ qv$hk DS>hhpdp„ Apìep¡. Ap
qv$hk_¡ âÐe¡L$ hj£ vy$r_ep_p M|Z¡ M|Z¡ kfL$pf,
r_ep¡L$spAp¡ A_¡ îrdL$p¡ k„NW$_p¡, rkrhg
kp¡kpeV$u kp\¡ gpMp¡ gp¡L$p¡ bpg îrdL$p¡_u vy$v®$ip
DÅNf L$fhp dpV$¡ A¡L$ kp\¡ dmu_¡ Ap
kdõep_p¡ DL$¡g L$¡hu fus¡ dm¡ s¡ rhj¡ hpsQus
L$f¡ R>¡.
DS>hZu_u iê$Aps :
rhð bpm îd rhfp¡^u qv$hk_u iê$Aps hj® f01fdp„ Ap„sffpô2$ue îd k„NW$_ Üpfp \B lsu. S>¡_y„ ap¡L$k
rhðõsf¡ bpmîd A_¡ s¡_¡ Ap¡Ry> L$fhp_p âepkp¡ `f Âep_ L$¡qÞÖs L$fhp_y lsy.
"kpdprS>L$
kyfnp_p¡ rhõspf : bpm îd_p¡
rhfp¡^'
-ApB.A¡g.Ap¡. cgpdZ A_ykpf kpdprS>L$ kyfnp_u iê$Aps, s¡dp ky^pfp¡ A_¡ rhõÐppf L$fhp dpV$¡
L$pe® L$fhy
-fpô2$ue kpdprS>L$ kyfnp âZprgAp¡ S>¡, bpmL$p¡_u S>ê$fuepsp¡ dpV$¡ k„h¡v$_iug R>¡ A_¡ bpmîd kpd¡
gX$hpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡. Mpk L$fu_¡ _bmp hN®_p bpmL$p¡ ky^u `lp¢Qsu kpdprS>L$ âZprgAp¡.
b°pTurgep Op¡jZp`Ó
hj® 2013dp„ bpmîd `f b°pTurgep Mps¡ ep¡Åe¡g ÓuÅ rhïh k„d¡g_dp„ Ap„sffpóV2$ue kdyv$pe¡
b°pTurgep Op¡jZp`Ó_¡ A`_pìey lsy. S>¡dp heõL$p¡ dpV$¡ kpfp L$pd_u S>ê$fs, v$f¡L$ bpmL$p¡ dpV$¡ das,
Ar_hpe® A_¡ NyZhÑpeyL$s rinZ A_¡ v$f¡L$ dpV$¡ kpdprS>L$ kyfnp `f cpf v$¡hpdp„ Apìep¡ lsp¡.
cpfs kfL$pf_u hj® f001_u hksu NZsfu A_ykpf cpfsdp„ 1 L$fp¡X$ f7 gpM bpmL$p¡ îdL$pe® kp\¡
Å¡X$pe¡gp R>¡. S>¡ cpfs_p Ly$g îrdL$p¡_u k„¿ep_p 3.6 % S>¡V$gu R>¡. kde `l¡gp îd L$pe®dp„ gpNu S>hp_¡ L$pfZ¡
bpmL$ qinZ A_¡ ârinZ\u h„rQs flu Åe R>¡. S>¡ îrdL$ bpmL$p_¡ `p¡sp_p `qfhpf A_¡ kdyv$pep¡_¡ Nfubu_p
rhj Q3⁄4$dp„\u DNpfhpdp„ dv$v$ê$` b_sy lp¡e R>¡. îrdL$ bpmL$p¡ ipfuqfL$, dp_rkL$ A_¡ _¥rsL$ eps_p\u
âcprhs \hp_¡ L$pfZ¡ s¡_p Æh_ `f v|$fp¡Npdu Akfp¡ `X$su lp¡e R>¡. qhïh õsf¡ `Z f1 L$fp¡X$ `0 gpM S>¡V$gp
bpm îqdL$p¡ R>¡. S>¡dp L$¡V$gpe¡ `|Z® kde_p dS>v|$fp¡ R>¡.
bpm îd rhfp¡^u Ap„sffpô2$ue qv$hk DS>hhp_u iê$Aps B.k. f00fdp„ Ap„sffpô2$ue îd k„NW$_ Üpfp
L$fhpdp„ Aphu lsu. Ap qv$hk_¡ DS>hhp_p¡ l¡sy bpmL$p¡_p Ar^L$pfp¡_p kyfnp_u AphíeL$spAp¡_¡ DÅNf L$fhu
s\p bpmL$p¡_p dp¥rgL$ Ar^L$pfp¡_p D‰„O__¡ kdpá L$fhp_p¡ R>¡. Ap qv$hk¡ bpmîd rhj¡ gp¡L$p¡_¡ ÅN©s L$fhpdp„
Aph¡ R>¡.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, 1f S|>_ f013_p fp¡S> Ap„sffpô2$ue bpmîd rhfp¡^u rv$hk DS>hhpdp„ Apìep¡. S>¡_p¡
rhje: " Of¡gy L$pe®\u bpmîd_u kdpáu ' lsp¡. Ap qv$hk¡ Ap„sffpô2$ue îd k„NW$_¡ bpmîd rhê$Â^dp„ h¥qïhL
Ap„v$p¡g_ Qgphhp_u A`ug L$fu_¡ Of¡gy L$pe® Üpfp bpm îd_¡ k„`|Z® fus¡ Msd L$fhp dpV$¡ L$p_|_u A_¡ _ursNs
ky^pfp `f_u bpbsp¡_¡$ dlÐh Apàey lsy. s¡dS> k„eyL$s fpô2$¡ `Z `p¡sp_u L$pe®hplu ep¡S>_p A„sN®s
Ap„sffpô2$ue îd k„NW$_ A_¡ s¡_p kv$õe fpô2$p¡ Üpfp hj® f016 ky^udp„ qhïh_¡ bpm îd\u dyL$s L$fhp
S>Zpìey R>¡.
Page 19 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 19
Ad|ëe A¡hp dp_h Æh__p fnZ dpV$¡ fL$s_u S>ê$fueps âqshj® s¡S> TX$`¡
h^u flu R>¡. qhïhcfdp„ h^¡gy AL$õdpsp¡_y„ âdpZ, `p¡jZ_p¡ Acph s\p
buÅ A_¡L$ âL$pf¡ dp¡V$pcpN_p v$¡ip¡dp„ kyfrns f1⁄4s_u Ap`|rs® `ep®á _ lp¡hp_¡
L$pfZ¡ v$v$}Ap¡_¡ kdekf s¡_u âpáu iL$e b_su _\u. f1⁄4s_u kyfrns âpásp
dpV$¡ S>ê$fu R>¡ L$¡, gp¡L$p¡ L$p¡B`Z âL$pf_p õhp\® hNf f1⁄4sv$p_ dpV$¡ ApNm Aph¡.
k¡hp_p ^p¡fZ¡ f1⁄4sv$p_ L$fsp gp¡L$p¡_y„ f1⁄4s âp¡a¡i_g f1⁄4sv$psp_u syg_pA¡ h^y
kyfrns lp¡e R>¡.
fL$sv$p_ Üpfp ârshj® gpMp¡ gp¡L$p¡_p Æh bQphu_¡ Æh__¡ bl¡sf b_phu
iL$pe R>¡. qhïhcfdp„ õh¥qÃR>L$ f1⁄4sv$p__¡ âp¡Ðkpl_ Ap`hp_p Dv$1¡i\u âÐe¡L$
hj®¡ 14 S|>__p fp¡S> qhïh f1⁄4sv$psp qv$hk d_phhpdp„ Aph¡ R>¡. Ap qv$hk¡
v$f¡L$ f1⁄4sv$pspAp¡_¡ Arc_„v$_ Ap`hpdp„ Aph¡ R>¡. L$¡, S>¡Z¡ buÅ_p Æh__¡
bQphhp dpV$¡ r_iyëL$ f1⁄4sv$p_ L$e®y lp¡e. hj® 2014_u DS>hZu_p¡ rhje
"dpsp_p bQph dpV$¡ kgpds fL$s ' lsp¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡,hj® f013_p
qhïh f1⁄4sv$psp qv$hk_p¡ rhje: " f1⁄4sv$p_ L$fp¡, Æh__p¡ D`lpf Ap`p¡ '
lsp¡.
v$yr_epcf_p õh¥qÃR>L$ fL$sv$pspAp¡ âÐe¡ Apcpf ìeL$s L$fhp dpV$¡ DS>hhpdp„ Aphsp
Ap„sffpô2$ue fL$sv$p_ qv$hk_u DS>hZu_u iê$Aps B.k.f004\u \B lsu. A¡.bu.Ap¡.
ågX$ N©` kuõV$d_p ip¡^L$ L$pg® g¡ÞX$ õV$¡B_f_p¡ S>Þd qv$hk 14 S|>_ 1868 lp¡hp\u s¡d_u
epv$dp„ rhð Apfp¡Áe k„õ\pA¡ `l¡g L$fu_¡ rhð_¡ fL$sv$p__y„ dlÐh kdÅhhp Ap qv$hk_u
DS>hZu_u iê$Aps L$fhpdp„ Aphu lsu.
rhïh fL$sv$p_ qv$hk_u DS>hZu_p¡ buÅ¡ A¡L$ dlÐh_p¡ l¡sy ågX$ V2$p„kae|S>_ dpV$¡ kyfrns
fL$s_u D`gå^sp iê$ fpMhp_p¡ `Z R>¡.
"Qpgp¡ Ap`Z¡ kp¥ fL$sv$p_ L$fuA¡
A_¡ Ap`Zu dpspAp¡_¡ bQphuA¡'
kdekf kgpds fL$s dmu fl¡hp\u Ncp®hõ\p A_¡ bpmL$_p
S>Þd kde¡ \sp fL$s÷ph_¡ gu^¡ \sp dpsp_p d©Ðey_¡ AV$L$phu
iL$pe R>¡.
L©$rÓd fL$s b_phhp_p âepkp¡ lÆ iê$ R>¡ `f„sy lÆ ky^u s¡dp„ kamsp _
dmsp fL$s_p¡ L$p¡B rhL$ë` _\u. dpV$¡ dp_h Æh__u kyfnp L$fhp_u v$f¡L$_u _¥rsL$
S>hpbv$pfu R>¡, A¡hp gp¡L$p¡_u dv$v$ L$fhp_u L$¡ S>¡d_¡ fL$s_u S>ê$f R>¡.
õh¥qÃR>L$ fL$sv$psp `pk¡\u dm¡gy fL$s rl`¡V$pBV$uk-bu, d¡g¡qfep, rkargk
A_¡ A¡Q.ApB.hu. S>¡hp k„3⁄4$dZ\u dyL$s lp¡e R>¡. S>epf¡ ^„^pv$pfu fL$sv$pspAp¡
L$v$pQ Aphp N„cuf fp¡Np¡ fL$s kp\¡ A`®Z L$fu iL$¡ R>¡.
dp_hsp dpV$¡ \e¡gy fL$sv$p_ A¡L$ dlpv$p_ R>¡, S>¡_u L$p¡B syg_p \B iL$su
_\u. fL$s_u S>ê$fueps L$p¡B_¡ `Z Nd¡ Ðepf¡ `X$u iL$¡ R>¡. hs®dp_ kde¡ gp¡L$p¡
fL$sv$p_ L$fhp ÅN©s \B füp R>¡.
"k¥a ågX$ ap ̧f k¡thN d^f'
- `p¡sp_p Apfp¡Áe_y„ r_erds Q¡L$A` \B Åe R>¡.
- ùv$efp¡N A_¡ õV2$p¡L$dp„ OV$pX$p¡
- L$¡Þkf_p Å¡Mddp„ OV$pX$p¡
- L$¡gfu bpmhpdp„ klpeL$pfL$
- L$pB¡ _„ y Æh_ bQpìep_p¡ A_f¡ p¡ Ap_v„ $ âpàs \pe R>.¡
- fL$sv$p_ L$fhp_¡ L$pfZ¡ ifufdp„ fL$s b_hp_u
âq3⁄4$ep TX$`u b_¡ R>¡.
r_erds fL$sv$p_\u \sp
Apfp¡Áe_p gpc
hs®dp_ hj®_u DS>hZu_p¡ Ddv$p l¡sy L$epf¡ \B DS>hZu_u iê$Aps ?
dp_h fL$s_p
¡
lÆ L$p
¡B rhL$ë` _\u
Apfp¡Áe A_¡ `qfhpf L$ëepZ d„Ópge lõsL$_p A¡BX$1k
r_e„ÓZ rhcpN Üpfp rhð fL$sv$p_ qv$hk_u 14 S|>_,
f014_p fp¡S> DS>hZu A_¡ fL$sv$p_ Aqcep_
Apep¡Æs \ey lsy. S>¡_y„ Dv$1OpV$_ L$¡qÞÖe Apfp¡Áe A_¡
`qfhpf L$ëepZ d„Óu X$p ̧.lj®h^®_¡ L$ey® lsy.
- ågX$ L$g¡L$i_ dpV$¡ Ars Ap^yq_L$ dp¡bpBg
hp_ NyS>fps `pk¡ 34 S>¡V$gu R>¡. S>¡ v$¡idp„ kp¥\u
h^y R>¡. S>¡_¡ dpV$¡ NyS>fps kfL$pf _pZp„L$ue
ep¡Nv$p_ Ap`u flu R>¡.
« L$p¡B`Z s„vy$fõs A_¡ 18 \u 60 hj®_u he ^fphsu ìeqL$s lp¡hp kp\¡ 4`
qL$.N°p. hS>_ s\p 1f.` % S>¡V$gy ârs X$¡kuguV$f rldp¡Ágp¡bu_ ^fph_pf
fL$sv$p_ L$fu iL$¡ R>¡.
« fÆõV$X®$ L$¡ gpekÞk ^fphsu kfL$pfu lp¡qõ`V$g L$¡ fL$sL$p¡j A\hp f¡X$ 3⁄4$p¡k
kp¡kpeV$u_p fL$sL$p¡jdp„ fL$sv$p_ L$fu iL$pe R>¡.
« fL$sv$p_dp„ gNcN ` rdr_V$_p¡ kde gpN¡ R>¡.
« fL$sv$psp A¡L$hpfdp„ 300\u 400 rdgu guV$f S>¡V$gy fL$s Ap`u iL$¡ R>¡. S>¡
ifufdp„ lpS>f fL$s_p¡ Apif¡ 1`dp¡ cpN lp¡e R>¡.
« fL$sv$p_¡ gB_¡ Ak„¿e c°p„rsAp¡ a¡gpe¡gu R>¡, S>epf¡ fL$sv$p_ L$ep® bpv$ f4
L$gpL$_u A„v$f S> _hy fL$s b_u Åe R>¡.
« L$p¡B`Z ìeqL$s 3 dpk_p A„sfpg bpv$ fL$sv$p_ L$fu iL$¡ R>¡.
« fL$sv$p_ L$fsp 10-1` rdr_V$ `|h£ b¡ Ágpk `pZu `uhy A_¡ fL$sv$p_ bpv$
10 \u 1` rdr_V$ Apfpd L$fhp¡ S>ê$fu R>¡.
fL$sv$p_ kp\¡ Å¡
X$pe
¡
gu L$¡V$guL$ Mpk hpsp
¡
:
NyS>fps fL$sv$p_dp
„
kp
¥\u ApNm :
cpfsdp„ DS>hZu :
- vy$O®V$_p_p riL$pf gp¡L$p¡_p Æh_ fnZ dpV$¡
- v$v$}_p Ap¡`f¡i_ kde¡
- fL$s_u L$du L$¡ A¡r_rdep_p v$v$}_¡
- bpmL$_p S>Þd kde¡ S>ê$f Dcu \hp `f Nc®hsu
drlgpAp¡_¡
- L$¢kf, \¡g¡k¡rdep S>¡hp fp¡N\u `uqX$s v$v$}Ap¡_¡
fL$s_p¡ D`ep¡N
`p¡sp_u v$fuepqv$gu dpV$¡ ÅZusp NyS>fpsuAp¡ fL$sv$p_
L$fhpdp„ `Z `pR>u `p_u L$ep® hNf kdN° v$¡idp„ kp¥\u
ApNm R>¡. fpS>e_p fL$sv$pspAp¡ l„d¡ip dpV$¡ Ly$v$fsu
Ap`rÑAp¡dp„ fL$sv$p_ L$fhp dpV$¡ kp¥\u ApNm lp¡e R>¡,
s¡d_¡ rh_„suAp¡ L$fhu `X$¡ R>¡ L$¡ lh¡ fL$s_u S>ê$f _\u.
è v$¡i_u Ly$g hksu_p 1.3 % gp¡L$p¡ fL$sv$p_ L$f¡ R>¡.
è v$¡idp„ fL$sv$p__u V$L$phpfu 0.78 % R>¡. v$¡i_p AÞe L$p¡B
fpS>edp„ 1.1 % \u h^y fL$sv$p_ \sy _\u.
è v$¡idp„ fL$sv$p_ dpV$¡_u rirbfp¡ ep¡Åe R>¡. s¡dp„ NyS>fps_y„
ep¡Nv$p_ 11.8 % R>¡.
è kdõs v$¡idp„ A¡3⁄4$¡qX$V$¡X$ ågX$ b¢L$p¡ 60 S>¡V$gu R>¡. S>¡ `¥L$u NyS>fpsdp„ 11 S>¡V$gu R>¡.
è NyS>fpsdp„ õh¥qÃR>L$ fL$sv$pspAp¡dp„ A¡Q.ApB.hu. _y„ âdpZ v$¡idp„ 0.30 % L$fsp AX$^y
R>¡.
è A¡L$ qv$hkdp„ A¡L$ S> kde¡ ep¡Åe¡gu rirbfdp„ f00ff e|r_V$ S>¡V$gp S„>Nu fL$sv$p__p¡ rhð
rh3⁄4$d `Z fpS>e_u kyfs ågX$ b¢L$_p _pd¡ _p¢^pe¡gp¡ R>¡.
è `pR>gp hj®¡ NyS>fpsdp„ Ly$g 79,0801 e|r_V$ S>¡V$gy fL$sv$p_ \ey lsy. S>¡ `¥L$u dp¡V$p cpN_y
õh¥qÃR>L$ fL$sv$pspAp¡ Üpfp âpá \ey lsy.
Page 20 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 20
v$f¡L$ he, n¡Ó A_¡ k„õL©$rs_u rh^hpAp¡_¡ rhi¡j Ap¡mM âv$p_ L$fhp dpV$¡ k„eyL$s fpô2$
dlpkcp Üpfp f3 S|>_ f011_p fp¡S> â\dhpf Ap„sffpô2$ue rh^hp qv$hk_u Op¡jZp kp\¡
âqshj® s¡_u DS>hZu L$fhp_u bpbs_¡ Adgdp„ dyL$u lsu. hs®dp_ hj£ f3 S|>_ f014_p fp¡S>
vf Ap qv$hk vy$r_epcfdp„ DS>hhpdp„ Apìep¡ lsp¡.
ApS>¡ vy$q_ep_u gpMp¡-L$fp¡X$p¡ rh^hpAp¡ Nfubu, brlóL$pf, tlkp, b¡Of, qbdpfu, _bmy
Apfp¡Áe A_¡ ep¥_ ip¡jZ S>¡hu kdõepAp¡ kp\¡ L$p_|_u rkõV$d_p kp\ hNf c¡v$cph kl_
L$fu flu R>¡. rh^hpAp¡ A_¡ s¡d_p bpmL$p¡ kp\¡_p¡ vy$ìe®hlpf ApS>¡ dp_h Ar^L$pf_y„ kp¥\u
N„cuf Dëg„O_ A_¡ hs®dp_ qhL$pkdp„ kp¥\u dp¡V$u bp^pAp¡ `¥L$u_y„ A¡L$ R>¡.
A¡L$ A_ydp_ A_ykpf 11` rdrge_ rh^hpAp¡ Nfubudp„ fl¡ R>¡ A_¡ 81 rdrge_
ipfuqfL$ ip¡jZ_p¡ kpd_p¡ L$f¡ R>¡. cpfsdp„ Apif¡ 40 rdrge_ rh^hpAp¡ A_¡ `rhÓ il¡f
h©„v$ph_ S>ep„ cNhp_ îu L©$óZ_p Æh__p¡ AdyL$ dlÐh`|Z® kde ìerss \ep¡ R>¡, s¡hp õ\m¡
ApS>¡ `Z ifdS>_L$ qõ\rsdp„ 1`,000 S>¡V$gu rh^hpAp¡ dpNp¡® `f hkhpV$ L$fu flu R>¡.
drlgp kiqL$sL$fZ_u DR>mu DR>mu_¡ hpsp¡ L$fsp _¡spAp¡, dp_hpr^L$pf L$pe®L$sp®Ap¡ A_¡
^d®_p _pd¡ fpS>_urs L$fsp W$¡L$¡v$pfp¡_¡ dp_h ^d®_p L$g„L$ kdp_ dqlgpAp¡_u Ap vy$v®$ip v$¡Mpsu
_l] lp¡e ?
kygc BÞV$f_¡i_g_p k„õ\p`L$ tbv$¡ðf `pW$L$¡ spS>¡sfdp„ cpfsdp„ rh^hpAp¡_p k„fnZ
dpV$¡ A¡L$ rh^¡eL$_y„ dpmMy s¥epf L$ey® R>¡. k„kv$_p bS>¡V$ kÓdp„ h©„v$ph_dp„ fl¡su lÅfp¡
rh^hpAp¡_u klpesp dpV$¡ A¡L$ rh^hp k„fnZ rh^¡eL$ b_phhp_u `Z BÃR>p ìeL$s \B lsu.
_iugu v$hpAp¡_p k¡h_ A_¡ Ah¥^ sõL$fu_u rhê$Ý^dp„ Ap„sffpô2$ue qv$hk 26 S|>_ 2014_p
fp¡S> DS>hhpdp„ Apìep¡ lsp¡. lpg_p qv$hkp¡dp„ e|.A¡_. Ap¡.X$u.ku. Üpfp h¥[ðL$ v$hp kdõep rhj¡ ÅN©rs
a¡gphhp dpV$¡ Arcep_ iê$ L$fhpdp„ Apìey R>¡.
k„eyL$s fpô2$dp„ k„O Üpfp 7 qX$k¡çbf 1983_p fp¡S> âÐe¡L$ hj®¡ f6 S|>_¡ Ap qv$hk DS>hhp_u Op¡jZp
L$fhpdp„ Aphu lsu A_¡ â\dhpf f6 S|>_ 1988_p fp¡S> s¡_¡ DS>hhpdp„ Apìep¡. dpv$L$ `v$p\p£_p
vy$óâcphp¡ A_¡ s¡_u Apv$s R>p¡X$hp bpbs¡ gp¡L$p¡dp„ ÅN©rs `¡v$p L$fhp dpV$¡ âÐe¡L$ hj£ f6 S|>_¡ Ap qv$hk
d_phhpdp„ Aph¡ R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡,hj® f013_p Ap qv$hk_p¡ Dv$1¡i BÞV$f_¡V$ Üpfp M|ëg¡Apd
h¡Qhpdp„ Aphu fl¡gp dpv$L$ Öìep¡_p ìep`pf `f A„L|i dyL$hp_p¡ R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, rhðcfdp„ âÐe¡L$
hj£ 1` \u 64 hj®_u Jdf hN®dp„ Apif¡ f1 L$fp¡X$ gp¡L$p¡ _ip_p¡ riL$pf \pe R>¡. cpfsdp„ `Z _iugu
v$hpAp¡_p¡ ìep`pf `N `¡kpfp¡ L$fu Q|L$ey R>¡. A_¡ kfL$pf `Z Ah¥^ `v$p\p£_p dp¡V$p`pe¡ D`ep¡N kpd¡
s`pk_p L$¡V$gpe¡ dlÐh`|Z® L$v$d DW$phu flu R>¡.
Apfp¡Áe d„Ópge _ipdy[1⁄4s_p L$pe®3⁄4$dp¡ Üpfp `Z âeÐ_iug R>¡.
hj® f014_p¡ rhje : A¡L$ bl¡sf vy$r_ep_u sfa âhprkAp¡ A_¡
ifZp\}Ap¡
vy$r_epcfdp„ ifZp\}Ap¡_y„ kd\®_ L$fhp dpV$¡ vy$r_epcf_u 20\u h^y l[õsAp¡A¡ 30 k¡L$ÞX$_u
A¡L$ huqX$ep¡ î©„Mgp Åfu L$fu lsu. S>¡dp dil|f gp¡L$p¡A¡ Ap qv$hk_u DS>hZu_p kd[Þhs
Arcep__p rlõkp ê$`¡ ifZp\}Ap¡_y„ kd\®_ L$ey® lsy.
âÐe¡L$ hj£ f0 S|__p qv$hk¡ âspX$_p, k„Oj® A_¡ tlkp_p `X$L$pfp¡_¡ L$pfZ¡ S>¡ gp¡L$p¡_¡ `p¡sp_p¡ v$¡i
R>p¡X$u_¡ cpNu_¡ ifZp\} b_hp dS>b|f \hy„ `X¡ R>¡ s¡d_p ârs kplk, iqL$s, k„L$ë` A_¡ kçdp_
ìeL$s L$fhp rhð ifZp\} qv$hk d_phhpdp„ Aph¡ R>¡.
Ak„¿e v$¡ip¡ AgN AgN rsr\A¡ `p¡sp_¡ Ðep„ ifZp\} qv$hk DS>h¡ R>¡. S>¡dp„ kp¥\u ANÐe_p¡
ApräL$p ifZp\} qv$hk R>¡. S>¡ ârs hj® f0 S|>__p qv$hk¡ d_phhpdp„ Aph¡ R>¡. k„eyL$s fpô2$ Üpfp Ap
qv$hk_¡ B.k.f000 \u rhð ifZp\} qv$hk sfuL$¡ d_phhp_p¡ q_Z®e g¡hpep¡ lsp¡. A_¡
B.k.f001\u âÐe¡L$ hj®¡ f0 S|>__p fp¡S> s¡_u DS>hZu L$fhpdp„ Aphu flu R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, hj®
f013_p¡ rhje : `gpe_ L$fhp dpV$¡ dS>b|f L$p¡B `qfhpf_u 1 rdr_V$ dpV$¡ klpesp L$fp¡ lsp¡. Ap
qv$hk DS>hhp_p¡ dy¿e Dv«¡i A¡ R>¡ L$¡ L$p¡B`Z dp_h AdpÞe _\u lp¡sp¡. s¡ L$p¡B`Z v$¡i_p¡ lp¡e A¡L$sp
A_¡ kdÞhe_u cph_p fpMu_¡ Ap`Z¡ v$f¡L$_¡ dpÞesp Ap`hu Å¡BA¡.
cpfs_p L$pídufu `„qX$sp¡ `p¡sp_p S> v$¡idp„ ifZp\} S>¡hu lpgsdp„ Æhu füp R>¡. AaOpr_õsp_,
dg¡riep, ey_p_, kuqfep, gurbep A_¡ h^ydp„ k„¿epdp„ ApräL$u v$¡ip¡dp„\u v$f hfk¡ gpMp¡_u k„¿epdp„
_pNqfL$p¡ buÅ v$¡ip¡dp„ ifZ g¡ R>¡ A_¡ k„eyL$s fpô2$_u k„õ\p ey_pBV$¡X$ _¡iÞk lpB L$rdi_f Ap ̧a
f¡aeyÆ klpe L$f¡ R>¡.
k„eyL$s fpóV2$ ifZp\} A¡S>Þku ( e|.A¡_. A¡Q.ku.Apf.)_u hprj®L Ágp¡bg V2$¡X$1k qf`p¡V® A_ykpf
Ap„sqfL$ ê$`¡ rhõ\pr`s A_¡ vy$r_epcfdp„ ifZ BÃR>p ^fphsp gp¡L$p¡ krls ifZp\}Ap¡_u k„¿ep
$â\dhpf buÅ rhð eyÝ^ bpv$_p kde L$fsp kp¥\u h^y R>¡, S>¡ hj® 2013dp„ 50 gpM_¡ `pf L$fu NB
R>¡. e|.A¡_. A¡Q.ku.Apf._u qf`p¡V®$ A_¡ kfL$pfu s\p rb_ kfL$pfu k„NW$_p¡ Üpfp D`gå^ L$fphhpdp„
Aph¡gp Ap„L$X$pAp¡ `f Ap^pqfs R>¡. hj® 2013_p Ap„L$X$pAp¡dp„ ifZp\}Ap¡_u k„¿epdp„ 6 rdrge_
S>¡V$gu h©[Ý^ \B R>¡, S>¡ hj® 2012dp„ 45.2 rdrge_ lsu.
qv$hk rhjeL$
vy$r_epcf_p rhrh^ v$¡ip¡ hjp£\u `p¡sp_p¡ ifZp\} qv$hk d_phu füp R>¡. AdyL$ v$¡ip¡dp„ s¡ A¡L$
kápl õhê$`¡ `Z DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡. ApräL$u ifZp\} qv$hk 20 S|>__p qv$hk¡ DS>hpsp¡ lsp¡ S>¡_¡
L$¡V$gpL$ v$¡ip¡dp„ `Z DS>hhpdp„ Aphsp¡ lsp¡.
k„eyL$s fpô2$ dlpkcpA¡ 4 qX$k¡çbf 2000_p fp¡S> 55/76 âõsph_¡ A`_phu_¡ 20 S|>_¡ Ap
qv$hk DS>hhp_p¡ a¦kgp¡ L$ep£ lsp¡. âõsph `kpf \ep bpv$ dlpkcpA¡ hj® 2001_p ifZp\}Ap¡_u
[õ\rs\u k„b„r^s 1951 L$Þh¡i__u 50du hj®Np„W$_p ê$`¡ rQ[Þls L$fu lsu. ApräL$u A¡L$sp k„NW$_
`Z 20 S|>_ dpV$¡ klds \B Ney LpfZ L$¡, Ap qv$hk s¡d_p ifZp\} qv$hk kp\¡ d¡m Mpsp¡ lsp¡.
"
'
rhð ifZp\} qv$hk-f0 S|>_ Ap
„
sffpô2$ue rh^hp qv$hk - f3 S|>_
e|.A¡_. A¡Q.ku.Apf. _u hprj®L Ágp¡bg V2$¡X$1k qf`p¡V®$:
rh^hpAp¡_u `qfqõ\qs :
rh^hp k„fnZ rh^¡eL$
Ap„sffpô2$ue dpv$L$ `v$p\® k¡h_
A_¡ sõL$fu rhfp¡^u qv$hk f6 S>|_
"Apip_p¡ A¡L$ k„v$¡i R>¡: v$hpAp¡_p¡ D`ep¡N rhL$pfp¡ A_¡
BgpT dpV$¡ L$fp¡ '
"Ágp¡bg X$¡ Ap ̧a `¡f¡ÞV$1k'_¡ k„eyL$s fpô2$ Üpfp 17 kàV$¡çbf f01f_p fp¡S> A¡L$ âõsph
`kpf L$fu_¡ dpsp-r`sp_p kçdp_dp„ âÐe¡L$ hj®¡ DS>hhp_u Op¡jZp L$fhpdp„ Aphu lsu.
bpmL$p¡_y„ fnZ A_¡ `p¡jZ `qfhpf_u âp\rdL$ S>hpbv$pfu R>¡. S>¡_¡ M|iu, â¡d A_¡
kdS>_y„ A¡L$ hpsphfZ âv$p_ L$fsp S> s¡_p ìeqL$sÐh_p k„`|Z® A_¡ kpd„S>õe `|Z® rhL$pk
L$fu iL$pe R>¡.
Ágp¡bg X$¡ Ap ̧a `¡f¡ÞV$1k-1 S|>_
rhðcfdp„ 1 S|>__p fp¡S> "Ágp¡bg
X$¡ Ap ̧a `¡f¡ÞV$1k' qv$hk DS>hhpdp„
Apìep¡. Ap rv$hk v$f¡L$ dpsp-r`sp_¡
`p¡sp_p bpmL$p¡_p `p¡jZ ârs
r_:õhp\® ârsbÂ^sp A_¡ s¡_p
ApÆh_ brgv$p__p k„b„^p¡_¡
vy$r_epcfdp„ kfpl_p L$fhp_p¡ A¡L$
Ahkf âv$p_ L$f¡ R>¡.
"Ágp¡bg X$¡ Ap ̧a `¡f¡ÞV$1k' rhjeL$ :
ap^k® X$¡ 1` S|>__u `|h® k„ÂepA¡ d¥qV2$dr_eg h¡bkpBV$
"ipv$u X$p ̧V$ L$p ̧d' Üpfp kp¥\u kpfp ap^f L$p¡Z R>¡ s¡hu bpbs_u
dprlsu d¡mhhp A¡L$ Ap ̧_gpB_ kh£ L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡dp„
`00\u `Z h^y gp¡L$p¡A¡ rlõkp¡ gu^p¡ lsp¡. kh£dp„ cpfsue
drlgpAp¡_¡ v$¡i_p kp¥\u `k„v$Nu_p r`sp_¡ ds Ap`hp
S>Zphpey lsy.
kh£dp„ cpfsue raëd Arc_¡sp iplê$MMp__¡ 4f.` %,
q3⁄4$L$¡V$f kQu_ s¢Xy$gL$f_¡ 36.9 % ky`f õV$pf Ardspc
bÃQ__¡ f0.6 % ds dýep lsp. S>epf¡ kp¥\u gp¡L$râe rhv$¡iu
r`sp sfuL$¡ bfpL$ Ap¡bpdp_¡ 40.3 % ds, `|h® ayV$bp¡g M¡gpX$u X$¡rhX$ b¡L$ld 1`.f % A_¡
V$¡r_k õV$pf fp¡S>f a¡X$ff_¡ 13.1 % ds âpá \ep lsp.
kh£dp„ kpd¡g drlgpAp¡_¡ cpfs_u kp¥\u `k„v$Nu_u r`sp-`yÓu_u Å¡X$u_¡ `Z ds
Ap`hp S>Zphpey lsy. S>¡dp„ iplê$MMp_ A_¡ s¡d_u `yÓu kylp_p_¡ 43.f % ds dýep lsp.
ap^k® X$¡ DS>hpB füp¡ R>¡, Ðepf¡ Brslpkdp„ _Tf _pMhpdp„ Aph¡ sp¡
dl¡dv$phpv$ _ÆL$ Aph¡gp kp¡Ågu `pk¡ Aph¡gp¡ dL$bfp¡ S>¡ hpÓL$ _v$u_¡ L$p„W$¡
B.k. 1558dp„ r_dp®Z `pd¡gp¡ s¡ _Tf kdn spÖíe \pe R>¡.
fp¡Åfp¡Æ_p¡ dL$bfp¡ _pd¡ ÅZusp¡ Ap dL$bfp¡ lS>fs k¥ev$ dybpfL$ irlv$
\sp s¡d_p `yÓ k¥ev$ dufp_ byMpfuA¡ r`sp_u epv$dp„ 66 S>¡V$gp L$v$phf r`gf
`f r_dp®Z L$ep£ lsp¡. Ap r`gfp¡ NZsfu L$fu _ iL$pe s¡hu S>qV$g `Ý^rs\u
b_phhpdp„ Apìep R>¡. lS>fs k¥ev$ dybpfL$ d|m L$`X$h„S>_p lsp A_¡ Alu
lydpey_u kpd¡ B.k. 1528dp„ S„>N gX$u_¡ irlv$ \ep lsp. s¡d_¡ Alu S>
v$a_phpep lsp. s¡d_p `yÓ dufp_¡ `Z A¡hu BÃR>p ìeL$s L$f¡gu L$¡, s¡_p d©Ðey
`R>u s¡_¡ `Z Alu S> v$a_phhpdp„ Aph¡. B.k. 1618dp„ S>lp„Nuf¡ Alu_u
dygpL$ps rg^u lsu A_¡ _v$u L$p„W$¡ b¡ku_¡ dpR>guAp¡ `L$X$u lsu.
r`s©â
¡
d ^fphsy NyS>fps_y
„
A¡L$ A_p
¡
My õ\p_:
ap^k® X$¡ - 1` S|>_ : iplê$MMp_ b¡õV$ `à`p
Page 21 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 21
dlpkpNf `qfep¡S>_p
rhïh dlpkpNf _¡V$hL®$ kp\¡ cpNuv$pfudp„ L$pe® L$fsu Ap ep¡S>_p Ap`Zp Æh_dp„
dlpkpNfp¡_u dlÑp rhi¡ ÅN©rs a¡ghhp_y„ A_¡ s¡dp gp¡L$p¡_u dv$v$ g¡hp_y„ L$pe® L$f¡ R>¡. Ap
qv$hk_u DS>hZu Ap`Z_¡ S>_ÅN©rs dpfas qL$_pfpAp¡_u õhÃR>sp, i¥nrZL$
L$pe®3⁄4$dp¡, L$gp ârsep¡rNspAp¡, QgrQÓ dlp¡Ðkh A_¡ Ap âL$pf_p
A_¡L$ L$pe®3⁄4$dp¡ Ÿpfp kp„L$m¡ R>¡.
Ap`Zu `©Õhu_p¡ Apif¡ 70 % cpN dlpkpNfp¡\u R>hpe¡gp¡ R>¡. Ap dlpkpNfp¡dp„ `©Õhu `f_y„
D`gå^ kdN° S>m `¥L$u_y„ Apif¡ 97 % S>¡V$gy S>m kdprhô$ R>¡. dlpkpNfp¡_u rhipmsp_p¡ A„v$pT A¡
bpbs\u gNphu iL$pe R>¡ L$¡, ANf `©Õhu_p v$f¡L$ dlpkpNf_¡ A¡L$ rhipm dlpkpNf dp_u g¡hpe sp¡
s¡_u syg_pA¡ `©Õhu_p v$f¡L$ dlpqÜ` A¡L$ _p_p V$p`y kdp_ ârss \i¡. `©Õhu `f dy¿eÐh¡ `p„Q
dlpkpNf Aph¡gp R>¡.
dlpkpNf Ap`Zu `©Õhu `f dpÓ Æh__y„ ârsL$ _\u, `f„sy `ep®hfZ k„syg_dp„ `Z `°dyM
c|rdL$p cS>h¡ R>¡. `©Õhu `f Æh__p¡ Apf„c dlpkpNfp¡dp„ dp_hpdp„ Aph¡ R>¡. s¡_p S>mdp„ S> â\dhpf
Æh__y„ A„Ly$f ayV$ey lsy. dlpkpNfp¡_y„ kpdprS>L$, kp„õL©$rsL$ A_¡ Apr\®L$ ê$`¡ dp_h Æh_dp„ M|b S>
dlÐh fl¡gy R>¡.
`p¡sp_p Apf„rcL$ L$pm\u gB_¡ ApS> ky^u dlpkpNf Æh__p rhrh^ ê$`p¡_¡ Åmhu fpM¡ R>¡.
`©Õhu_p rhipm S>m c„X$pf lp¡hp kp\¡ s¡ `psp_u A„v$f A_¡ Apk`pk A_¡L$ _p_p dp¡V$p `qfs„Óp¡_¡
`_pl Ap`¡ R>¡. S>¡dp rhrh^ âL$pf_u h_õ`rs A_¡ Æh kpd¡g R>¡. S>¡dp rhipmL$pe ìl¡g \u gB_¡
kyÿd Æh_p¡ `Z kdph¡i \pe R>¡. A¡L$ A_ydp_ A_ykpf dpÓ dlpkpNf_u A„v$f S> Apif¡ 10 gpM
S>¡V$gu âÅrsAp¡ D`[õ\s lp¡B iL$¡ R>¡. S>¥h rhrh^sp\u k„`Þ_ lp¡hp kp\¡ dlpkpNf ^fsu_p dp¥kd_¡
r_^p®qfs L$f_pf dlÐh_y„ L$pfL$ R>¡. kdyÖu S>m_u ghZsp A_¡ rhriô$ Dódp^pqfsp_p¡ NyZ `©Õhu `f
dp¥kd_¡ âcprhs L$f¡ R>¡.
hs®dp_ kde¡ dp_hue Nrsrhr^Ap¡_p âcph_¡ L$pfZ¡ kdyÖp¡_p sV$ue n¡Óp¡ `f âvy$jZ_y„ õsf
h^u füy R>¡. Äep„ sV$ue n¡Ó rhi¡j L$fu_¡ _v$uAp¡_p dyM `pk¡ k|e® âL$pi_u `ep®ásp_¡ L$pfZ¡ Ar^L$
S>¥h rhrh^sp ^fphsp n¡Óp¡ ê$`¡ ÅZusp lsp, s¡ n¡Óp¡_p kdyÖu S>mdp„ ApS>¡ cpf¡ dpÓpdp„ âvy$jZL$pfu
sÐhp¡ dmu füp lp¡hp_¡ L$pfZ¡ Ðep_y„ Æh_ k„L$V$dp„ R>¡.
qv$hk-8 S|>_ hj® 2014_p¡ rhje:" A¡L$ kp\,
Ap`Z¡ kdyÖ_u fnp dpV$¡ iqL$s R>uA¡'
8 S|>__p qv$hk¡ vy$r_epcfdp„ rhïh dlpkpNf
qv$hk_u DS>hZu L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. rhïhdp„ kdyÖ_u
dlÐh`|Z® c|rdL$p âÐe¡ ÅN©rs h^pfhp dpV$¡ A_¡
Ap„sffpô2$ue õsf¡ gp¡L$p¡ kdn dlpkpNfp¡_¡ L$pfZ¡ Aph_pf
`X$L$pfp¡ âÐe¡ dprlsNpf L$fhp_p l¡sy\u Ap qv$hk_u
DS>hZu_p k„L$ë` kp\¡ L$¡_¡X$p Ÿpfp 8 S|>_ 199f_p fp¡S>
b°pÆg_p "qfAp¡ qv Å_¡fp¡' Mps¡ dm¡gp `©Õhu k„d¡g_(A\®
krdV$)dp„$ fS|>Aps L$fhpdp„ Aphu lsu. Ðepfbpv$\u hj®
f008 ky^u Ap qv$hk_¡ A_Ar^L©$s fus¡ DS>hhpdp„
Aphsp¡ lsp¡. k„eyL$s fpô2$ k„O Üpfp hj® f009\u s¡_u
DS>hZu_¡ Ar^L©$s L$fhpdp„ Aphu lsu. A¡ hj® v$frdep_
DS>hZu_u \ud lsu "Ap`Zp dlpkpNf Ap`Zu
S>hpbv$pfu ' Äepf¡ A_Ar^L©$s DS>hZu_u \ud lsu. "A¡L$
dlpkpNf, A¡L$ Apbp¡lhp, A¡L$ crhóe ' 8 S|>_ f013_p
fp¡S> \e¡gu rhïh dlpkpNf qv$hk_u DS>hZu_u \ud
"krlepfu iqLs Üpfp kdyÖ_¡ bQphu iL$uA¡ ' lsu.
rhïh dlpkpNf qv$hk A¡ rhïh_p dlpkpNfp¡_y„
kçdp_ L$fhp_u sL$ õhê$`¡ DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡. dlpkpNfp¡
dpfas âpá \su hõsyAp¡ S>¡hu L$¡, kdyÖu cp¡S>_, epspeps
kyrh^pAp¡ A_¡ A_¡L$ qL„$dsu hõsyAp¡_p¡ kdph¡i \pe R>¡.
cNhp_ îu S>NÞ_p\Æ _NfepÓp
`yfu d„qv$f (Ap¡qX$kp) :
Ap¡qX$kp_u fpS>^p_u c|h_¡ðf\u `` qL$.du. v|$f Aph¡gp sV$ue il¡f `yfu Mps¡
cNhp_ îu S>Nßp\Æ_p 1fdu kv$u_p d„qv$fdp„ 28 S|>__p fp¡S> AjpY$u buS>¡ îu
S>NÞ_p\Æ, cpB bmcÖ A_¡ bl¡_ kycÖp_u cìe f\epÓp r_L$mu lsu.
"`l„X$u' _pd\u dil|f epÓp kdpfp¡ldp„ v$¡hspAp¡_u ârsdpAp¡_¡ d„qv$fdp„\u
blpf L$pY$u_¡ a¡fhhpdp„ Aph¡ R>¡. gpL$X$p_p f\dp„ ep¡Åe¡gu f\epÓp ârkÂ^
S>Nßp\Æ d„qv$f\u 3 qL$.du. v|$f Ny„qX$Qp d„qv$f Mps¡ gB S>hpdp„ Aph¡ R>¡ Ðepfbpv$
9 qv$hk `R>u v$¡hspAp¡_¡ f\dp„ `pR>p îuS>NÞ_p\Æ d„qv$fdp„ gphhpdp„ Aph¡ R>¡.
S>¡_¡ "b©lv$ ÅÓp' L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡.
Adv$phpv$ îu S>NÞ_p\Æ_u 137du f\epÓp
Adv$phpv$ il¡fdp„ `°\d f\epÓp AjpY$u buS> d„Nmhpf¡ f Sy>gpB
1878_p fp¡S> r_L$mu lsu. Ap hMs_u f\epÓp 137du f\epÓp
lsu. S>¡_p¡ `°pf„c 28 S|>_¡ khpf¡ 07 L$gpL$¡ \ep¡ A_¡ fpÓ¡ 8.30
L$gpL$¡ _uS> d„qv$f `fs afu lsu.
10 Sy>gpB_p fp¡S> AjpY$u buS>_p¡ sl¡hpf Apìep¡ lp¡e A_¡
f\epÓp r_L$mu lp¡e s¡hu OV$_p Qpfhpf b_u R>¡. S>¡dp„ hj®
1918, 1937, 1994, f013_p 10 Sy>gpB_p qv$hk¡ f\epÓp
ep¡ÅB lsu.
NyS>fpsdp„ _p_u dp¡V$u \B_¡ 13f f\epÓpAp¡ r_L$mu lsu.
dy¿ed„Óu Ap_„v$ub¡_ `V$¡g¡ â\d hMs "`rlÞv$' rhr^ L$fu_¡
f\epÓp_¡ âõ\p_ L$fpìey„ lsy„. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, _f¡ÞÖ dp¡v$u 12
hMs "`rlÞv$' rhr^dp„ cpN gB QyL$ep R>¡.
ApL$pidp„\u f\epÓp_p ê$V$ `f _S>f fpMhp `p¡guk s„Ó Üpfp
17 qL$gp¡duV$f S>¡V$gp¡ ê$V$ ^fphsu
cph_Nf il¡f_u cNhp_ îu
S>Nßp\Æ_u f\epÓp Ap hj£ `Z
Dd„Nc¡f DS>hpB lsu. Ap f\epÓp
AÐepf ky^u_u Ly$g f9du f\epÓp lsu.
kycpj_Nf Mps¡_p cNhp_¡ðf
dlpv$¡hÆ d„qv$fdp„ S>Nßp\Æ_u `yÅ
AQ®_p L$fhpdp„ Aphu lsu. gp¡M„X$u `yê$j
A_¡ Ap^|r_L$ cpfs_p rië`u kfv$pf h‰ccpB `V$¡g_¡ kp¥ â\d `p¡sp_y„
cph_Nf fpS>e A`®Z L$f_pf âÅ hÐkg fpS>hu dlpfpÅ
L©$óZLy$dpftklÆ_p h„i S> dlpfpÅ îu rhS>efpS>tklÆ s\p eyhfpS>
S>erhftklÆA¡ kp¡_p_p "kphfZp' \u "R>¡X$p`p¡fp' A_¡ "`rlÞv$' rhr^
L$fu_¡ f\epÓp_¡ âõ\p_ L$fpìey lsy.
- L$ÃR>u _hy hj® AjpY$u buS>¡ iê$ \pe R>¡. Ap qv$hk¡ s¡Ap¡ _hy hj® DS>h¡
R>¡. Ap `f„`fp `pR>gp 900 S>¡V$gp hj® iê$ lp¡hp_y„ dp_hpdp„ Aph¡ R>¡. A¡L$
dpÞesp A_ykpf Åd gpMp aygpZu_p Apv$¡i_¡ dpÞe fpMu_¡ Ap qv$hk¡
_hy hj® DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡. L$¡V$gpL$ gp¡L$p¡ Ap qv$hk_¡ "kp¥fQp„v$' sfuL$¡
`Z k„bp¡^¡ R>¡.
- c¢kpZ _ÆL$ ârkÂ^ `fb^pd Mps¡ k„s v$¡huv$pk A_¡ Adf
v$¡huv$pk_p _pv$ kp\¡ AjpY$u buS> dlp¡Ðkh DS>hpep¡ lsp¡. ^prd®L$ rhr^
bpv$ Al] v$f hj®_u `f„`fp dyS>b kp„õL©$rsL$ gp¡L$d¡mp¡ ep¡Åep¡ lsp¡.
AjpY$u buS>¡ DS>hpsp AÞe DÐkh
Page 22 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
A
_
¡
.
S
_> pv
_$®
f
Í
¡
u$
drgL$ b
¢S>¡
gpDg
rldpge_ âpL©$rsL$ rd_fg hp¡V$f b°p„X$_p k„õ\p`L$
v$pv$u bgkpfp 19 S|>_¡ 81 hj®_u he¡ lpV®$ A¡V$¡L$_¡ L$pfZ¡
lp¡V$g spT dp_tkl Mps¡ r_^_ `pçep lsp. s¡Ap¡ 36
hj® `l¡gp lp¡V$g_p Dv$1OpV$_ bpv$\u lp¡V$gdp„ S> fl¡sp
lsp.
_pN`yf Mps¡ A¡g.ApB.ku.dp„ L$pfqL®$v$u iê$ L$fu_¡
Å`p_u V$¡gurhT_ Q¡_gdp„ `p¡sp_u k„`|Z® Æh_
i¥gu_p L$pe®3⁄4$dp¡_u d¡S>bp_u L$fsp lsp. s¡d_p¡ ip ̧ "e|
A¡ÞX$ ep¡f X$¡qõV$_u A¡ÞX$ `phf Ap ̧a ^ dpBÞX$' M|b S>
rlV$ \ep¡ lsp¡.
srdg raëd DÛp¡N_p ÅZusp raëd r_dp®sp, r_v$£iL$ fpd_pfpeZ_y„ ff S|>_¡ 6`
hj®_u he¡ tkNp`yf Mps¡ r_^_ \ey s¡dZ¡ 1f` S>¡V$gu raëdp¡_y„ r_v$£i_ L$f¡gy R>¡. S>¡
A¡L$ r_v$£iL$ Üpfp r_v$£ius Ar^L$sd raëdp¡_p¡ rhð f¡L$p¡X®$ R>¡.
Ø ârkÂ^ bp„Ágp kprlÐeL$pf iqL$s`v$ fpS>Nyê$ 1f S|>__p fp¡S> L$p¡gL$sp Mps¡
9f hj®_u he¡ r_^_ `pçep.
Ø s¡d_p¡ S>Þd 1 a¡b°yApfu 19ff_p fp¡S> `.b„Npm_p bp„Ly$X$p rS>ëgpdp„ \ep¡
lsp¡. dyri®v$pbpv$\u `°pf„rcL$ rinZ qg^p bpv$ s¡dZ¡ LgL$Ñp
e|r_hrk®V$udp„\u õ_psL b_u_¡ B.k.194`dp„ g¡M_ L$pe® iê$ L$ey® lsy.
Ø s¡d_u gM¡gu kps S>¡V$gu `yõsL$p¡ `f\u raëdp¡ `Z b_u lsu. S>¡dp„
A_pdyj, d¡^¡ Y$pL$p spfp, bfkps L$u A¡L$ fps dy¿e R>¡.
Ø âdyM kprlÐe fQ_p d¡^¡ Y$pL$p spfp, dp¡_u b¡Nd, Asf¡-A„sf¡, rS>bp¡_
L$lp_u, A_yk„^p_, Adp_yj, crN_u.
Ø s¡dZ¡ gM¡gp D`Þepkp¡_p¡ rlÞv$u, sqdg A_¡ dgepgd cpjpdp„ A_yhpv$
`Z \ep¡ R>¡. s¡d_u kprlqÐeL$ fQ_pAp¡ l¡sykf rhc|rs c|jZ A_¡
ArMg cpfsue gpe_ `yfõL$pf (f009)\u kçdpr_s \B QyL$ep R>¡.
iqL$s`v$ fpS>eNyê$
buÅ rhð eyÂ^ v$frdep_ _hpTp¡ L$p¡X$dp„ hps L$f_pf
A„rsd ìeqL$s Q¡õV$f _¡S> 4 S|>__p fp¡S> 93 hj®_u he¡
AgbyL$L®$, Þe| d¡qL$kL$p¡ Mps¡ `p¡sp_p Of¡ r_^_ `pçep.
Q¡õV$f _¡S> f9 S>¡V$gp Ad¡qfL$u k¡_p kv$õep¡ `¥L$u_p A¡L$
lsp L$¡ S>¡dZ¡ L$v$u _ sp¡X$u iL$_pf _hpTp¡ L$p¡X$_u fQ_p L$fu
lsu. ApS> ky^u L$p¡B`Z ìeqL$s Ap L$p¡X$ sp¡X$u iL$ey _\u.
d¡ 194fdp„ Ad¡qfL$u k¡_p_p rlõkp Ap v$f¡L$ f9 _hpTp¡
L$p¡X$ fQ_pf_¡ dfu_ L$p¡àk®dp„ kpd¡g \ep bpv$ `°ip„s n¡Ó_p
eyÂ^_p d¡v$p_dp„ dp¡L$gu v$¡hpdp„ Apìep lsp. Ap L$p¡X$ s¡d_p
S>qV$g Apqv$hpku cpjp (_hpTp¡) `f Ap^pqfs A_¡
AguqMs lsp¡. Ap L$p¡X$ s¡d_p kyfrns k„Qpf dpV$¡_p¡ A¡L$dpÓ D`pe lsp¡.
B.k.f001dp„ f9 d|m _hpTp¡ L$p¡X$ D`ep¡NL$sp®Ap¡_¡ s¡d_u k¡hp bv$g L$p ̧ÞN°¡k_g Np¡ëX$ d¡X$g `yfõL$pf\u
kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep lsp.
"_hpTp
¡ L$p
¡
X$' dp
„
hps L$f_pf A
„rsd ìeqL$s Q¡õV$f _
¡S>
_hpTp¡ L$p¡X$ :
b°pÆg_p `|h® ayV$bp¡g õV2$pBL$f a_p®ÞX$p¡ g|rkep ^ L$p¡õV$p 36
hj®_u he¡ 7 Sy>__p fp¡S> L$¡qÞÖe b°pÆg Mps¡ r_^_ `pçep.
Np¡`pr_ep Mps¡ S>Þd¡gp a_p®ÞX$p¡A¡ hj® f001dp„ Ap¡g„qç`L$
durk®g¡ kp\¡ L$fpf L$fsp `l¡gp õ\p_ue L$gb Np¡A¡k kp\¡
`p¡sp_u ayV$bp¡g L$¡qfef_u iê$Aps L$fu lsu s\p `p¡sp_u
Ap„sffpô2$ue L$áp_u hj® f006dp„ `p¡sp_p¡ â\d L$p¡`p
rgbfV$¡X$k® rMspb, hj® f006dp„ auap L$gb rhð L$` s\p rfep¡
N°p„X$¡ v$p¡ kyg_p¡ rMspb b¡ hpf âpá L$ep£ lsp¡. B.k.f011çp„
ayV$bp¡gdp„\u kÞepk gB_¡ Sy>gpB f01fdp„ Ap„sffpô2$ue L$p¡Q
bÞep `f„sy dpÓ Qpf dpkdp„ S> s¡d_¡ `v$ `f\u vy$f L$fhpdp„
Apìep lsp.
v$pv$u bgkpf$p b°pÆg_p `|h® õV2$pBL$f a_p®ÞX$p
¡
rbepk _v$udp
„ rhÛp\}Ap
¡
_u S>m kdpr^
d_pgu\u 40 qL$.du. vy$f d_pgu-qL$fs`yf
fpS>dpN® `f \gp¡V$ `pk¡ l¥v$fpbpv$_p rhop_ S>ep¡rs
A¡qÞS>q_ef]N A_¡ V$¡L1_p¡gp ̧Æ_p rhÛp\} rbepk
_v$udp„ Xy$bu Nep lsp.
Ap OV$_p 1f6 d¡Nphp ̧V$ gpfÆ lpBX2$p¡
`qfep¡S>_p_p S>mpiedp„\u AQp_L$ `pZu R>p¡X$hp_¡
L$pfZ¡ S>mõsfdp„ h^pfp¡ \hp_¡ L$pfZ¡ b_u lsu.
A¡L$ kde¡ Akddp„ Qpg¡gp âNrsiug kp„õL©$rsL$ Ap„v$p¡g_ kp\¡ Å¡X$pe¡gp A_¡
c|`¡_ lÅqfL$p bpv$ Akd_p kp¥\u gp¡L$râe NpeL$ A_¡ rbl| Nusp¡_¡ k|fdp„ Y$pmu_¡
dep®v$us iåv$p¡dp„ fS|> L$fu_¡ rbl|Nusp¡_¡ rhi¡j Ap¡mM A`ph_pf MN¡_ dl„s Np¡lpsu
Mps¡ lpV®$ A¡V$¡L$_¡ L$pfZ¡ 1f S|>_¡ r_^_ `pçep.
cpjp Ap„v$p¡g_ v$frdep_ a¡gpe¡gu tlkp rhê$Â^ rhóZyâkpv$ kcp, l¡dp„N rhðpk,
Sy>Ngv$pk kp\¡ dmu_¡ ip„rs A_¡ kv$1cph_p `f Arcep_ Qgph_pf MN¡_ dl„s¡
B.k.1960dp„ Akdu raëd "i„L$ysgp' dp„ Arc_e L$ep£ lsp¡. s¡dS> ApL$pihpZu dpV$¡
s¡Ap¡A¡ Nus Npep lsp.
rhop_ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ rhcpN_y„ A_yk„^p_ 38dp„ `p_p\u ApNm.....
"_pkp'_p "L$¡`gf õ`¡k 3⁄4$paV$' _p dpÂed\u
Ad¡qfL$p_u lphX®$ qõd\ kp¡r_e_ k¡ÞV$f ap ̧f
A¡õV2$p¡qaqTL$k_p MNp¡mrhv$1p¡A¡ S|>__p â\d kápldp„
`©Õhu L$fsp 17 NZp¡ dp¡V$p¡ N°l "L$¡`gf 10 ku' ip¡^u
L$pY$ep_u Op¡jZp L$fu lsu. s¡_p ApL$pf-âL$pf A_¡
QË$p_p¡_u blygsp_¡ _Tfdp„ fpMu_¡ MNp¡mrhv$1p¡A¡ s¡_¡
"Np¡X$qTgp' N°l_u D`dp Ap`u R>¡.
NpeL$ A_
¡ rbl| kd°pV$ MN
¡
_ dl
„
s
fpd_pfpeZ-kp¥\u h^y raëdp¡ r_v$£ius
L$fhp_p¡ rhð f¡L$p¡X®$ ^fph¡ R>¡
q3⁄4$k bN®f v$rnZ ApräL$p_p `|h® V$¡õV$ q3⁄4$L$¡V$f b¡V$kd¡_ q3⁄4$k
bN®f 16 S|>_¡ 78 hj®_u he¡ q_^_ `pçep.
v$rnZ`|h® A¡riep_p d¡L$p„N n¡Ódp„ hj® f01f-13_u
hÃQ¡ 367 S>¡V$gu _hu rhv$¡iu âÅrsAp¡_u ip¡^ L$fhpdp„
Aphu lsu. Ap _hu ip¡^p¡ rhj¡ hëX®$ hpBëX$ gpBa a„X$ Üpfp
Åfu rf`p¡V®$ "rdqõV$fuek d¡L$p¢N'dp„ ` S|>_¡ âL$pris \B R>¡.
Ap n¡Ódp„ ip¡^hpd„p Aph¡gu _hu âÅrsAp¡dp„ f90 R>p¡X$,
f4 dpR>guAp¡, f1 DceQf, f8 kfuk©` ,1 `nu, 3
õs_^pfu R>¡.qf`p¡V®$dp„ A¡ bpbs `f `Z âL$pi `pX$hpdp„
Apìep¡ R>¡ L$¡, N°¡V$f d¡L$p„N n¡Ó vy$r_ep_p `p„Q kp¥\u S>¥h
rhrh^sp_p ApLj®Z `¥L$u_y„ A¡L$ R>¡. Ap qf`p¡V$® A_ykpf
rhrcÞ_ L$pfZp¡A¡ Ap n¡Ó_¡ âcprhs L$ey® R>¡. S>¡dp„ L$gpBd¡V$
Q¡ÞS>_p `qfZpd õhê$`¡ Nfd sp`dp_, `yf, vy$óL$pm, sp¡ap_,
Ar_e„qÓs byr_epv$u dpmMy, N¥f `pfv$i} M__
Nrsrhr^Ap¡, L©$rj rhõspf dp¡V$p `pe¡ hÞe Æhp¡_p¡ h¡`pf
dy¿e R>¡.
v$rnZ `|h® A¡riep_y„ A¡L$ _hy n¡Ó L$¡, S>ep„ d¡L$p¢N _v$u
hl¡ R>¡. S>¡dp„ Qu__p¡ ey_p_ âp„s, çep„dpf, \pBg¡ÞX$,
gpAp¡k, L„$bp¡X$uep `Z kpd¡g R>¡. d¡L$]N n¡Ó hpO,
A¡riepB lp\u, BfphpX$u X$p¡[ëa_, kpAp¡gp A_¡
rhipm L$¡V$rai krls gyàsâpe S„>Ngu âÅrsAp¡_y„
Of R>¡. B.k.1997 \u hj® f011 hÃQ¡ d¡L$]N
n¡Ódp„ 1710 _hp Arhðk_ue Æhp¡_y„ rhop_
hZ®_ L$fhpdp„ Apìey R>¡.
b©lv$ d¡L$p„N n¡Ódp„ 367 S>¡V$gu
_hu âÅrsAp¡_u ip¡^
d¡L$p„N n¡Ó :
Ap¡`_ A¡L$kk S>_®g "r`ef S>¡'dp„ âL$pris A¡L$ dprlsu dyS>b e|_pBV$¡X$ qL„$NX$d_u epL®$ e|r_hrk®V$u_p h¥opr_L$p¡ Üpfp "a¡kgp¡L$' _pd_p¡ `pkhX®$_p¡
rhL$ë` rhL$rks \ep¡ R>¡. a¡kgp¡L$ a¡rieg qfL$[‚i__u Ah^pfZp `f Ap^pqfs R>¡. Ap âL$pf_y„ r_dp®Z Ap¡mMusp Ql¡fpAp¡_u d_p¡h¥opr_L$ `fM `f
Ap^pqfs R>¡. S>epf¡ L$p¡B ìeqL$s `p¡sp_u rkõV$d_¡ kyfrns fpMhp dpV$¡ gp¡N B_ L$f¡ R>¡, Ðepf¡ Ql¡fp_u A¡L$ kyrQ b_u Åe R>¡ A_¡ ìeqL$s kp¥\u `qfrQs Ql¡fp¡
`k„v$ L$fu iL$¡ R>¡. Ap bpbs D`ep¡NL$sp® dpV$¡ kfm A_¡ l¡L$k® dpV$¡ `X$L$pfê$` b_¡ R>¡. D`ep¡N L$sp® `qfrQs Ql¡fp_¡ epv$ fpMu iL$¡ R>¡, `f„sy rb_ D`ep¡Nu
`pkhX®$ cygu S>sp lp¡e R>¡.
îu lqfL$p¡V$p_p ksuj ^h_ k¡ÞV$f Mps¡\u 30 S|>_¡ Bkfp¡ Üpfp `p„Q D`N°l Qpf AgN AgN v$¡i äp„k, S>d®_u, L$¡_¡X$p, tkNp`yf_p
`u.A¡k.A¡g.hu.ku.-f3 Üpfp kamsp`|h®L$ ân¡`Z L$fhpdp„ Apìep lsp.
Ap v$f¡L$ D`N°l A¢qV2$L$k (Bkfp¡_u hprZS>e ipMp) Üpfp D`N°lp¡ k„b„r^s rhv$¡iu k„õ\pAp¡ dpV$¡ L$fhpdp„ Aph¡gp L$fpf A„sN®s
ân¡r`s L$fhpd„p Apìep lsp.
D`N°lp¡ :
«äpk„ _,„ y äQ¢ A\ ®Apå¡ Thi£ _ kV¡ $g¡ pBV$ "õ`pV¡ $-7' S>_¡ „ yhS>_ 714 qL$.Np° . S>V¡ $g y R> ¡A_ ¡ s ¡cpfsue qfdpV¡ $ kq¡ ÞkN„ rkõV$d kdp_ R>.¡
« S>d®_u_p¡ 14 qL$.N°p. hS>_ ^fphsp¡ k¡V$¡gpBV$
« L$¡_¡X$p_¡ NLS 7.1 (CAN-4X) >A_¡ NLS 7.2 (CAN-5X) S>¡ âÐe¡L$ 1` qL$.N°p. hS>_ ^fph¡ R>¡.
« BqÞõV$V$1e|V$ Ap ̧a A¡fp¡õ`¡k õV$X$uS>, e|r_hrk®V$u Ap ̧a V$p¡f¡ÞV$p¡_p¡ 7 qL$.N°p. hS>__p¡ D`N°l
« tkNp`yf_p¡ k¡V$¡gpBV$ h¡gp ̧L$k-1 S>¡ tkNp`yf_u _¥_ep„N e|r_hrk®V$u Üpfp b_phhpdp„ Apìep¡ R>¡. S>¡dp„ A¡d.B.A¡d.A¡k. Ap^pqfs
`u.A¡k.A¡g.hu.ku.-f3_y„ `p„Q D`N°lp¡ kp\¡ ân¡`Z
`pkhX®$_p¡ rhL$ë` b_i¡ "a¡kgp¡L$'
L$¡`
g
f
1
0-ku
L$¡`gf 10-ku _u rhi¡jspAp¡ :
- ApL$pfdp„ `©Õhu L$fsp 17 NZp¡ dp¡V$p¡ A_¡ hS>_dp„ X$bg
- "L$p¢õV$¡g¡i_ X$2¥L$p¡' _pd_p spfpd„X$mdp„ qõ\s
- `|Z® fus¡ _L$L$f A_¡ QË$p_u blygsp ^fphsp¡ N°l
- `p¡sp_p k|fS>_u A¡L$ âv$rnZp L$fsp 4` qv$hk gpN¡ R>¡.
- `©Õhu L$fsp X$bg\u `Z h^y S|>_p¡ A_¡ `©Õhu\u 560 âL$pi hj® vy$f.
22
Page 23 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
7000 V$__u rhõ\p`_ ndsp ^fphsy kp¥\u dp¡Vy$ õhv$¡iu eyÂ^ S>lpS> ApB.A¡_.A¡k. L$p¡gL$sp dTNp„h X$p ̧L$epX$1k® rgrdV$¡X Üpfp
rhL$rks \ey R>¡. s¡dS> s¡ cpfsue _p¥k¡_p_p âp¡S>¡L$V$ 1` Apëap î©„Mgp A„s®Ns rhL$rks L$fhpdp„ Aphu fl¡gp fX$pfdp„ f¡ÞS>dp„ _ Aphu
iL$¡ s¡hp rhÂh„kL$ `¥L$u dy¿e S>lpS> R>¡.
ApB.A¡_.A¡k. L$p¡gL$Ñpdp„ 16-k¡g eyr_hk®g hqV®$L$g gp¢Qf dp ̧X$1e|g (e|.hu.A¡g.A¡d.) gpN¡gy R>¡, S>¡ b°ûp¡k rdkpBg_¡
`°n¡r`s L$fu iL$¡ R>¡. A¡ rkhpe s¡dp„ S>du_\u lhpdp„ hpf L$fu iL$su rdkpBg (bfpL$ k¡d) dpV$¡ b¡ hqV®$L$g gp¡„tQN rkõV$d fl¡gu R>¡.
rsê$L$Ly$fg (k„Nd kprlÐe k„N°l `¥L$u_y„ A¡L$)_p 1330 v$p¡lp A_¡ L$rh
kyb°drZep cpfsu_u L$rhspAp¡_p¡ Qu__u d¢X$qf_ cpjpdp„ spBhp__p L$rh e| iu A¡
A_yhpv$ L$ep£ R>¡. Å¡ L$¡ cpfsuv$pk__u L$rhspAp¡_p¡ A_yhpv$ lSy> bpL$u R>¡. A_yhpv$_¡
L$pfZ¡ d¢X$qf_ cpju gp¡L$p¡_¡ L$rhspAp¡_u dlp_spAp¡ rhj¡ dprlsu dmi¡.
srdg_pXy$ kfL$pf¡ A_yhpv$ dpV$¡ 77.70 gpM_u fL$d apmhu lsu. srdg
e|r_hrk®V$uA¡ srdg kprlÐe_¡ d¢X$qf_dp„ A_yhpv$ L$fhpdp„ dv$v$ L$fu lsu. A_yhpv$_y„
âL$pi_ srdg rhL$pk r_v$£ipge Üpfp \i¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, L$rh e| iu ÅÞeyApfu
f014dp„ srdg_pXy$ kfL$pf Üpfp rsê$hëgyf `yfõL$pf\u kçdpr_s \B QyL$ep R>¡.
õhv$¡idp„ rhL$rks ApB.A¡_.A¡k. L$p¡gL$sp
cpfsue _p¥ k¡_pdp„ rhdp_hplL$ S>lpS> "ApB.A¡_.A¡k. rh3⁄4$dpqv$Ðe' 14 S|>__p fp¡S> kpd¡g \ey. hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ Np¡hp sV$¡
s¡_y„ Dv$1OpV$_ L$ey® lsy.
"ApB.A¡_.A¡k.' rh3⁄4$dpqv$Ðe_¡ cpfs¡ fqiep `pk¡\u Mfuv$ey R>¡. S>¡ dpV$¡ b„_¡ v$¡i hÃQ¡ hj® f004dp„ kdS|>rs \B lsu. Ap S>lpS>
cpfs_¡ hj® f008dp„ kp¢`hp_y„ lsy„ `f„sy s¡dp„ Dcu \e¡gu sL$_uL$u dyíL$¡gu_¡ L$pfZ¡ s¡ hj® f014dp„ cpfs_¡ kp¡„`hpdp„ Apìey lsy.
Ü"ApB.A¡_.A¡k. rh3⁄4$dpqv$Ðe' _y„ d|m fqie_ _pd "A¡X$rd_f Np¡i®L$p¡h' lsy.
Ü Ap S>lpS> cpfsue _p¥ k¡_p_„y A¡L$ eyÂ^ S>lpS> R>¡. S>¡ cpfsue _p¥k¡_pdp„ ApB.A¡_.A¡k. rhfpV$ bpv$ rbSy> hpeyep_ hplL$ S>lpS> R>¡.
Ü rh3⁄4$dpqv$Ðe 4`,300 V$_ hS>_ ^fphsy f84 duV$f gp„by A_¡ 60 duV$f JQpB ^fph¡ R>¡. s¡_¡ friep `pk¡\u f.3 AbS> Ad ̧qfL$u X$p ̧gf
(14,000 L$fp¡X$)dp„ Mfuv$hpdp„ Apìey R>¡.
Ü _f¡ÞÖ dp¡v$u rh3⁄4$dpqv$Ðe_u dykpafu L$fu_¡ rdN-f9dp„ `Z b¡W$p lsp.
Ü rh3⁄4$dpqv$Ðedp„ 1600 S>¡V$gp L$d®Qpfu L$pe®fs flu iL$¡ R>¡. s¡d_¡ v$f dpk¡ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p A¡L$ gpM HX$p, f0,000 guV$f v|$^ A_¡ 16 V$_
S>¡V$gp Qp¡Mp_u S>ê$f `X$u iL$¡ R>¡.
ApB.A¡
_.A¡k. rh3⁄4$dpqv$Ðe cpfsue _p
¥ k¡
_pdp
„
kpd
¡
g
S>lpS> rhjeL$ ::-
bu.A¡d.hu.A¡k.A¡k.
AaOpr_õsp__¡ 1000
S>e`yf ayV$ das Ap`i¡
cpfs v$¡i_p D`fpô2$`rs A¡d.lrdv$
A„kpfuA¡ ` S|>__p fp¡S> cNhp_
dlphuf rhL$gp„N klpesp krdqs
(bu.A¡d.hu.A¡k.A¡k.) _u A¡L$ V$ud_¡
rhL$gp„N dpV$¡_p L©$qÓd A„N S>e`yf äyV$_p
r_dp®sp_¡ AaOpr_õsp_ S>B_¡ L$¡ç`
L$fhp gugT„X$u Ap`u lsu. Al] s¡Ap¡
1000 S>e`yf ayV$ das Ap`i¡.
V$ud_y„ _¡s©Ðhbu.A¡d.hu.A¡k.A¡k._p
k„õ\p`L$ A_¡ dy¿e k„fnL$ X$u.Apf.
dl¡sp L$fi¡. L$pbyg Mps¡ 8 S|>_\u iê$ \e¡gp¡ L$¡ç` 1 dpk ky^u Qpgi¡.
s¡ v$frdep_ rhL$gp„N_¡ Qpghp dpV$¡ knd b_phhp L©$qÓd A„N,
qL$g`k® A_¡ AÞe AphíeL$ klpesp âv$p_ L$fhpdp„ Aphi¡.
AaOpr_õsp_ Mps¡ Ap `p„Qdp¡ L$¡ç` R>¡. Ap `l¡gp `Z Qpf L$¢`dp„
bu.A¡d.hu.A¡k.A¡k. 30`1 ìeqL$sAp¡_¡ L©$rÓd A„N D`gå^ L$fphu
QyL$ep R>¡.
bu.A¡d.hu.A¡k.A¡k. S>e`yf_„y A¡L$ _p¡_ N°pÞV$¡X$ k„NW$_ R>¡. S>¡_u
õ\p`_p B.k.197`dp„ X$u.Apf. dl¡sp Üpfp \B lsu. L©$qÓd A„Np¡,
qL$g`k® rhN¡f¡ gNphhp_p n¡Ódp„ s¡ rhL$gp„Np¡ dpV$¡_y„ vy$r_ep_y„ kp¥\u
dp¡Vy$ k„NW$_ R>¡. k„NW$__p L©$qÓd A„N S>e`yf äyV$ L$¡ `p ̧rge|f¡\_ (`ue|)
äyV$ _pd\u ÅZusp R>¡.
Ap õhe„k¡hu k„NW$_ v$f¡L$ âL$pf_u klpesp S>¡hu L$¡ L©$rÓd A„Np¡,
qL$g`k® A_¡ AÞe klpesp D`L$fZ S>ê$fuepshpmp gp¡L$p¡_¡ das
D`gå^ L$fph¡ R>¡.
cNhp_ dlphuf rhL$gp„N klpesp krdrs :
`qfQpg_ klep¡N A_¡ ndspAp¡_¡ h^pfhp_p l¡sykf cpfsue hpeyk¡_p A_¡ äp„kuku hpeyk¡_p_p¡
qÜ`nue Aæepk Nê$X$ `„Qd f S|>_\u f3 S|>_ ky^u Å¡^`yf A¡f b¡T `f ep¡ÅB Nep¡. Ap î¡Zu_p `p„Qdp„
A¡hp qÜ`nue Aæepkdp„ hpeyk¡_p_p Aæepk_p¡ `rfQpg_ v$i®_ `Â^rs_p Sy>v$p Sy>v$p `X$L$pfS>_L$ hpey
qõ\rs `qfÖíep¡ Ap^pfus L$pep£ kpd¡g \ep lsp. Ap Aæepk v$frdep_ b„_¡ hpeyk¡_pAp¡_¡ `qfQpg_
hpsphfZdp„ ep¡S>_p b_phhp A_¡ dyíL$¡g `qfqõ\rsAp¡dp„ rdi__p k„Qpg_dp„ dv$v$ dmi¡. eyÂ^_p Aæepk
v$frdep_ b„_¡ hpeyk¡_p lhpB eyÂ^_p¡ Aæepk L$fhp kp\¡ v$ph`¡Q s\p lydgpAp¡_¡ L$¡hu fus¡ A„Tpd Ap`hp¡ s¡
bpbs_p¡ eyÂ^ Aæepk \ep¡ lsp¡.
eyÂ^ Aæepkdp„ cpfs_p ârsr_r^
eyÂ^ Aæepkdp„ cpfs v$¡i_y„ ârsr_r^Ðh A¡k.e|. 30, rdN-f7, rdN-f1, bpBk_ A_¡ AhpL$k A_¡
agpBV$ f¡agf rhdp_ ApB.A¡g.78 S>¡hp cpfsue hpeyk¡_p_p ArN°d lfp¡m_p gX$pL|$ rhdp_ kpd¡g \ep lsp.
eyÂ^ Aæepkdp„ äp„k_p ârsr_r^
äp„kuku hpeyk¡_pdp„ ârsr_r^Ðh L$¡.ku. 13` f¡agf rhdp_ kp\¡ kudphs} fp ̧a¡g gX$pL$| rhdp_ kpd¡g
\ep lsp.
Nê$X$ Aæepk rhjeL$ :
kp¥\u `l¡gp Nê$X$ Aæepk Áhprgef qõ\s cpfsue A¡fb¡T `f a¡b°yApfu f003dp„ iê$ \ep¡ lsp¡. Nê$X$
Aæepk_y„ A„rsd k„õL$fZ Nê$X$ Qsy\® äp„k_p Bq÷k Mps¡ hj® f010dp„ Apep¡Æs \ey lsy.
Nê$X$ `
„
Qd qÜ`nue hpeyk¡
_p Aæepk
rsê$L$Ly$fg A_¡ cpfsu_u L$rhspAp¡_¡ L$rh e|
iu A¡ d¢X$qf_ cpjpdp„ A_yhpv$ L$fu
L$Zp®V$L$_p L$fhpf_p sV$ `f õhv$¡iu eyÂ^ S>lpS> ApB.A¡_.A¡k. L$p¡gL$sp Üpfp
9 S>|__p fp¡S> ky`f kp¡r_L$ 3⁄4y$S> rdkpBg b°ûp¡k_y„ kam `qfnZ L$fhpdp„ Apìey.
Ap rdkpBg cpfs A_¡ friep Üpfp k„eyL$s fus¡ r_dp®Z \e¡gy R>¡. S>¡ f90
qL$gp¡duV$f_p A„sf¡ gÿe `f r_ip_ kp^u iL$¡ R>¡.
Ap `qfnZ â\dhpf L$p¡B õhv$¡iu eyÂ^ S>lpS> Üpfp \ey lsy.
ky`f kp
¡r_L$ rdkpBg b°ûp
¡k_y
„
kam `funZ
`[òd ApräL$pdp
„ Bbp
¡
gp hpefk_p
¡
sfMpV$ : 337 _p d©Ðey
rhð Apfp¡Áe k„õ\p Üpfp 18 S|>_¡ Åfu L$fpe¡gu qf`p¡V®$dp„ S>Zpìey R>¡, L$¡ `[òd ApräL$pdp„ OpsL$
Bbp¡gp hpefk_¡ L$pfZ¡ df_pf_u k„¿ep 337 ky^u `lp¢Qu NB R>¡.
Bbp¡gp hpefk :
rhð_p¡ kp¥\u OpsL$ d_psp¡ Bbp¡gp hpefk â\dhpf B.k.1976dp„ X$¡dp¡3⁄4$¡V$uL$ qf`qågL$ Ap ̧a
L$p¢Np¡ Mps¡ dmu Apìep¡ lsp¡. AÐepf ky^u s¡_p¡ BgpT L$¡ fku b_u iL$u _\u. fp¡N_p gnZ TpX$p-DëV$u,
fL$sõÓph rhN¡f¡ R>¡.Ap hpefk fL$s, dm, `fk¡hp¡ S>¡hp k„`L®$_¡ L$pfZ¡ s\p vy$rjs gpip¡_¡ Akyfrns
fus¡ _pi L$fhp_¡ L$pfZ¡ a¡gpe R>¡.
e|_¡õL$p¡_u Ad|s® kp„õL©$rsL$ rhfpks_p fnZ l¡sykf_u A„sf kfL$pfu
krdrs_p kv$õe sfuL$¡ 4 S|>__p fp¡S> cpfs v$¡i_u `k„v$Nu ApNpdu Qpf hj®
(f014-f018) dpV$¡ \B R>¡. Ap `k„v$Nu âq3⁄4$ep e|_¡õL$p¡_p `¡qfk Mps¡_p
dy¿epge Mps¡ \B lsu. S>¡dp„ e|_¡õL$p¡_p kv$õe v$¡ip¡_u dlpkÑpAp¡A¡ cpfs_u
`k„v$Nu L$fu lsu. Q|„V$Zudp„ e|_¡õL$p¡_p kv$õe v$¡ip¡ sfa\u Ly$g 14f ds `X$ep
lsp. S>¡dp„ 13` ds cpfs_¡ âpá \ep lsp.
e|_¡õL$p¡_u Ap krdrsdp„ hs®dp_dp„ f4 kv$õe R>¡. S>¡_¡ Qpf hj®_u Ahr^
dpV$¡ `k„v$ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. krdrs_y„ dy¿e L$pe® Ad|s® kp„õL©$rsL$ rhfpks_p
dlÐh âÐe¡ õ\p_ue, fpô2$ue A_¡ Ap„sffpô2$ue õsf `f ÅN©rs h^pfhp_y R>¡.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, "Ad|s® kp„õL©$rsL$ rhfpks_u kyfnp l¡sy A„sf kfL$pfu
krdrs'dp„ cpfs_u `k„v$Nu buÆhpf \B R>¡. Ap `l¡gp hj® f006dp„ (f006-
f010)dp„ cpfs_u `k„v$Nu \B lsu.
cpfs e|_¡õL$p¡_u "Ad|s® kp„õL©$rsL$
rhfpks_p fnZ l¡sykf A„sf kfL$pfu
krdrs'_y„ kv$õe bÞey
23
dy„bB b„v$f _ÆL$ Ap¡Nô$ f013dp„ vy$O®V$_pN°õs lp¡hp_¡ L$pfZ¡ S>m kdpr^ g¡_pf cpfsue _p¥k¡_p_u kbdqf_
ApB.A¡_.A¡k. tk^yfnL$_¡ Xy$bu_¡ _yL$ip_ \sp bQphhp dpV$¡ Ad¡qfL$u L„$`_u qfÅ ̧ëh dfu__¡ f40 L$fp¡X$dp„ L$p¡ÞV2$pL$V$
A`pep¡ lsp¡. S>¡ L$pe® `|Z® L$fhp 160 qv$hk_u dyv$s Ap`hpdp„ Aphu lsu.
qfÅ ̧ëh dqf_ L„$`_u Üpfp ApB.A¡_.A¡k. tk^yfnL$_¡ bQphu_¡ ` S|>_ f014_p fp¡S> blpf L$pY$u_¡ v$rnZ dy„bB_u
_p¥k¡_p X$p ̧L$epX®$ `f gB S>hp_y Apep¡S>_ \B füy R>¡. rhi¡j D`L$fZp¡_u dv$v$\u blpf L$pY$hpdp„ Aph¡gu Ap kbdqf_ Å¡
dfçds bpv$ D`ep¡N gpeL$ _l] S>Zpe sp¡ s¡_¡ k¡hp dyL$s L$fhpdp„ Aphi¡.
ApB.A¡_.A¡k. tk^y fnL$_¡ qfÅ¡ëh dqf_ Üpfp bQphpB
Page 24 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 20
L$sf_u fpS>^p_u v$p¡lp Mps¡ Apep¡rS>s \e¡gp 38dp„ kÓ v$fqdep_ rhð
rhfpks krdrs Üpfp e|_¡õL$p¡_u hëX®$ l¡fuV$¡S> k|Qu_¡ Ål¡f L$fhp_u d„S|>fu ff
S|>_¡ âv$p_ L$fhpdp„ Aphu lsu. S>¡dp„ Qu__u "N°¡V$ L$¡_pg', "âpQu_ rkëL$ê$V$'
A_¡ NyS>fps_p `pV$Z_u "fpZ L$u hph'_¡ kpd¡g L$fhpdp„ Apìep R>¡.
rhð_p¡ kp¥\u gp„bp¡ L©$qÓd S>mdpN® R>¡. S>¡ Qu__u fpS>^p_u b¡BÆ„N A_¡
Qu__p `|h} âp„s T¡qT„N Mps¡_p lp¡ÁT| ky^u Ly$g 1794 qL$gp¡duV$f_u g„bpB
^fph¡ R>¡.
Qu_, L$TpqL$õsp_ A_¡ qLN}õsp_ Üpfp k„eyL$s ê$`¡ rkëL$ê$V$_¡ rhð
rhfpks õ\m sfuL$¡ kpd¡g L$fhp Aph¡v$_ L$fhpdp„ Apìey lsy. Qu_ Üpfp
â\dhpf Ap fus¡ buÅ v$¡ip¡ kp\¡ dmu_¡ Aph¡v$_ Ap`hpdp„ Apìey lsy.
A¡riep A_¡ e|fp¡`_u hÃQ¡ ìep`pf A_¡ kp„õL©$rsL$ Apv$p_ âv$p_ dpV$¡
f000 hj® `l¡gp\u AqõsÐh ^fphsp Ap âpQu_ dpN® kp\¡ Å¡X$pe¡gp 33
A¥rslprkL$ õ\mp¡_y„ _pd kpd¡g L$fhpdp„ Apìey R>¡. S>¡dp„ Qu__p ff,
L$TpL$uõsp_-8 A_¡ qL$N}õsp__p ÓZ R>¡. D‰¡M_ue R>¡ L$¡, Qu_ `p¡sp_u ^udu
`X$u fl¡gu A\® ìehõ\p_¡ bm Ap`hp rkëL$ê$V$_p¡ D`ep¡N L$fu füy R>¡.
N°¡V$ L$¡_pg :
rkëL$ê$V$ :
fpZ L$u hph NyS>fps_p `pV$Z il¡fdp„ Aph¡gu R>¡. S>¡ A¡L$ Å¡hpgpeL$ A¥rslprkL$ õ\m R>¡
S>¡_u dygpL$ps¡ v$¡i-rhv$¡i\u âhpkuAp¡ Aph¡ R>¡.
AZrlghpX$ `pV$Z_p kp¡g„L$u h„i_p õ\p`L$ d|mfpS>_p `yÓ cudv$¡h-1_u fpZu
DÂedsuA¡ s¡d_p `rs_u õd©rsdp„ 11du kv$u_p A„qsd Qsy\p ̄idp„ âÅ dpV$¡ `pZu_u
kNhX$sp Dcu L$fhp 68 duV$f gp„bu A_¡ f7 duV$f JX$u hph_y„ r_dp®Z L$fpìey lsy. fpZ- L$u-hph kps dpm S>¡V$gu JQu R>¡. hphdp„ v$¡hu-v$¡hspAp¡_u kp\¡ kp\¡ A_yQfsu AàkfpAp¡,
_pN L$ÞepAp¡_u L$gpÐdL$ d|rs®Ap¡ A¡L$ DÑd õ\p`Ðe_p¡ _d|_p¡ R>¡. S>¡ S>Nscfdp„ DÑd
õ\p`Ðe `¥L$u_y„ NZpe R>¡.
kv$uAp¡ ANpD kfõhsu _v$udp„ Aph¡gp `yf A_¡ AÞe bpbsp¡_¡ L$pfZ¡ Ap hph S>du_dp„
v$V$pB NB lsu. ^fsu sm¡ v$bpe¡gu hph L$p¡B_u _Tf¡ QX$u _ lsu. `f„sy f0du kv$u ky^u
gp¡L$p¡\u Argá fl¡gu Ap hph_¡ d|m õhê$`dp„ gphhp cpfsue `yfpsÐh rhcpN¡
B.k.1968dp„ hphdp„ cfpe¡gu dpV$u_¡ blpf L$pY$hp DÐM__ L$pe® Apf„csp hjp£ bpv$ hph
s¡_p d|m õhê$`dp„ Aphu lsu.
Ap hph A¡L$ c|rdNs k„fQ_p R>¡. S>¡dp„ kuX$uAp¡_u A¡L$ î©„Mgp R>¡. `lp¡mp Qbysfp, A_¡
qv$hpgp¡ `f d|rs®Ap¡ b_¡gu R>¡ S>¡_p klpf¡ JX$p `pZudp„ Dsfu iL$pe R>¡. kps dpm_u hphdp„
`p„Q r_L$pk Üpf Aph¡gp R>¡. A_¡ ApS>¡ `Z 800 S>¡V$gu d|rs®Ap¡ dp¡S|>v$ R>¡. Ap hph cpfsue
`yfpsÐh kh£nZ A„sN®s k„frns õdpfL$ R>¡. B.k.1998dp„ cpfs kfL$pf¡ s¡_¡ rhfpks_u
Aõ\pB k|Qudp„ kpd¡g L$fu
lsu `f„sy s¡_¡ h¥[ðL$ rhfpks b_phhp L$p¡B âeÐ_p¡ \ep _ lsp.
fpZ L$u hph
e|_¡õL$p¡_u hëX®$ l¡fuV$¡S> õ\m_u k|Qudp„ çep„dpf_y„
â\d v$pi®r_L$ õ\m âpQu_ r`e| il¡f_¡ kpd¡g
L$fhpdp„ Apìey R>¡. çep„dpf_u â\d kpBV$_¡ Ap
k|Qudp„ õ\p_ âpá \ey R>¡. r`e| il¡fdp„ ÓZ il¡f
l¡rg_, b¡L$\p_p¡ A_¡ îu k¡Óp kpd¡g R>¡. Ap ÓZ¡
n¡Óp¡ çep„dpf_p L$¡qÞÖe iyóL$ n¡Ódp„ Aph¡gp R>¡. s¡_u
kpBV$p¡_u qv$hpgp¡ `f r`e| fpS>h„i Üpfp r_rd®s
Ahi¡j rQrÓs R>¡.
r`e| fpS>h„i f00 B.`|.\u gB_¡ 900 B.`|.
hÃQ¡ 1000\u h^y hjp£ ky^u rhL$rks \ep¡ lsp¡.
r`e| il¡f BfphpX$u _v$u b¡ku__p iyóL$ n¡Ó_p
rhipm tkrQsdp„ qõ\s R>¡. ÓZ¡ il¡fdp„ Ap„riL$ê$`¡
`yfpsqÐhL$ õ\mp¡_y„ Mp¡v$pZ \B füy R>¡. ANpD
\e¡gp Mp¡v$L$pd v$frdep_ dl¡g, qL$gp, L$b°õsp_,
Ap¥Ûp¡rNL$ DÐ`pv$_ kpBV$, HV$\u b_¡gp bp¥Â^
õsy` õdpfL$, Ap„riL$ ê$`¡ JQu qv$hpgp¡ A_¡ S>m
âb„^_ kyrh^p S>¡hp Ahi¡jp¡ dmu Apìep R>¡.
âpQu_ r`e| il¡f
bp¡Ðkhp_p_y„ Ap¡L$php„Np X$¡ëV$p rhð_u rhfpks k|Qudp„ 1000dy„ õ\m b_u Ney R>¡. Ap
X$¡ëV$p DÑf `[òd bp¡Ðkhp_p Mps¡ Aph¡gy R>¡. S>¡dp„ õ\peu v$gv$g ^fphsu S>du_ A_¡ dp¥kdu
`yfN°õs d¡v$p_u rhõspfp¡ Aph¡gp R>¡. s¡ A¡hp NÎepNp„W$ep X$¡ëV$p âZpguAp¡ `¥L$u_„y R>¡, S>¡ L$p¡B
kpNf L$¡ kdyÖ_¡ dmsy _\u, ApÖ®c|rd âZpgu ^fph¡ R>¡.
Ap õ\m_u A_p¡Mu rhi¡jsp A¡ R>¡ L$¡, Ap¡L$php„Np¡ _v$udp„ iyóL$ dp¥kddp„ Aphsy hprj®L$ `yf L$¡
S>¡_¡ L$pfZ¡ v$¡iu R>p¡X$ A_¡ Å_hf s¡_u kp\¡ `p¡sp_y„ S>¥rhL$ Q3⁄4$_y„ spgd¡g b_phu g¡ R>¡,S>¡
S>mhpey, S>m A_¡ S>¥rhL$ âq3⁄4$epAp¡ hÃQ¡ spgd¡g_y„ Akp^pfZ Dv$plfZ R>¡. Ap X$¡ëV$p rhð_p
Ad|L$ khp®r^L$ gyá âpe õs_^pfu âÅrsAp¡ `¥L$u_p QuÑp, ka¡v$ N¢X$p, ApräL$u S„>Ngu Ly$sfp
A_¡ rk„l_y„ r_hpkõ\p_ R>¡.
Ap¡L$php„Np X$¡ëV$p (bp¡Ðkhp_p)
"hëX®$ l¡fuV$¡S>'_¡ d„S|>fu_u `q3⁄4$ep
kp¥ â\d dlÐh`|Z® âpL©$rsL$ A_¡ kp„õL©$rsL$ ^fp¡lf_u k|Qu b_phhpdp„ Aph¡ R>¡.
à Ðepfbpv$ v$¡i rhv$¡i_p k„b„r^s rhcpN rhð ^fp¡lf L$¡ÞÖdp„ _pdp„L$_ fS|> L$f¡ R>¡. L$¡ÞÖ s¡_¡ kgplL$pf A¡L$d
BÞV$f_¡i_g L$pDqÞkg Ap ̧a dp ̧Þeyd¢V$1k A¡ÞX$ kpBV$1k `pk¡ s\p hëX®$ L„$S>h£i_ e|r_e_ `pk¡ d|ëep„L$_ dpV$¡
dp¡L$gu Ap`¡ R>¡.
à A„s¡ rhð rhfpks krdrs L$ep õ\m_¡ hëX®$ l¡qfV$¡S> õ\mdp„ kpd¡g L$fhy s¡_p¡ a¢kgp¡ L$f¡ R>¡.
\p¡X$p kde `l¡gp kQu_ s¢Xy$gL$f_p kçdp_dp„ Qp„v$u_p
rkL$L$p Åfu \ep bpv$ lh¡ f3 S|>_¡ rb°V$__u Apfpdv$peL$
hõsyAp¡_u kpdp_ r_dp®Z L$fsu L„$`_u "BõV$ BqÞX$ep' Üpfp 1f000
`pDÞX$_u qL„$ds ^fphsp kp¡_p_p rhriô$ rkL$L$p Åfu L$fhpdp„
Apìep lsp. L„$`_u Üpfp h¥[ðL$ õsf¡ dpÓ f10 S>¡V$gp A_¡ f00
N°pd hS>_ ^fphsp rkL$L$p blpf `pX$hpdp„ Apìep R>¡. S>¡_¡
Mfuv$_pf_¡ âdpZuL$sp_„y âdpZ`Ó A_¡ kQu_
s¢Xy$gL$f_p lõspnf ^fphsy b¡V kp\¡$ Ap`hpd„p
Aphi¡.
V$pBçk õL$h
¡f `f 11,000 gp
¡L$p
¡A¡
ep
¡
N L$ep®
vy$r_ep_p kp¥\u ìeõs Qp¡L$ `¥L$u_p NZpsp A_¡ Ad¡qfL$p_p Þe|ep¡L®$ il¡fdp„ Aph¡gp V$pBçk õL$h¡f
"3⁄4$p¡k fp¡X$1k Ap ̧a ^ hëX®$' `f f1 S|>_¡ A¡L$ kp\¡ 11,000 S>¡V$gp gp¡L$p¡A¡ ep¡N L$ep® lsp. f1 S|>_ hj®_p¡
kp¥\u dp¡V$p¡ qv$hk lp¡e R>¡. A_¡ ep¡N_u `f„`fp dyS>b Ap qv$hk¡ gp¡L$p¡ k|e®_u `|Å L$f¡ R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡,
V$pBçk õL$h¡f S>¡hu ìeõs S>ÁepA¡ Âep_ gNhphy dyíL$¡g lp¡e R>¡. Ap Qp¡L$ hëX® A¢V$fV$¡BÞd¡ÞV$
BÞX$õV2$uT_y„ dy¿e k¡ÞV$f `Z R>¡.
24
rb°qV$i Nyep_p_u B.k.18`6_u A¡L$ k¢V$_u `p¡õV$ qVqL$V$_u lfpÆ \sp
9.` rdrge_ X$p ̧gfdp„ h¡QpZ \ey-vy$r_ep_u kp¥\u qL„$dsu `p¡õV$ qV$qL$V$
Þe|ep¡L®$ Mps¡ kyv$bu Üpfp 18 S|>__p fp¡S> ep¡Åe¡gu lfpÆdp„ hj® 18`6_u
rb°qV$i Nyep_p_u A¡L$ k¡ÞV$_u `p¡õV$ qV$qL$V$ f¡L$p¡X®$b°¡L$ 9.` qdrge_ X$p ̧gfdp„
h¡QpZu lsu. Ap kp\¡ s¡ vy$r_ep_u AÐepf ky^u_u kp¥\u qL„$dsu `p¡õV$ qV$qL$V$
b_u NB R>¡. A¡hy Qp¡\uhpf bÞey R>¡, L$¡ Ap `p¡õV$ qV$qL$V$¡ `p¡sp_u lfpÆdp„ `p¡sp_p¡
S> f¡L$p¡X®$ sp¡X$ep¡ lp¡e. lfpÆdp„ kp¥\u dp¢Ou `p¡õV$ qV$qL$V$_p¡ f¡L$p¡X®$ B.k.18``_u
õhuX$__u A¡L$ `p¡õV$ qV$qL$V$_p¡ hj® 1996_p¡ lsp¡. S>¡ f.3 rdrge_ X$p ̧gfdp„
h¡QpB lsu.
qV$qL$V$ `f g¡qV$_ cpjpdp„ Apv$i® hpL$e : "ld v$¡_¡ Ap¥f bv$g¡ d¡ Dçduv$ fMs¡
lfpÆ \e¡gu vy$r_ep_u kp¥\u qL„$dsu `p¡õV$ qV$qL$V$
l¥' g¿ey R>¡. d¡S>¡ÞV$p f„N_p L$pNm `f L$pmp f„N\u dyqÖs R>¡. S>¡dp ÓZ S>lpÅ¡_u R>bu s\p ApL$pf
f 3 k¡.du. R>¡.
qV$qL$V$_y„ âQg_ A¡L$hpf qV$qL$V$p¡_u ri`d¢V$dp„ hpf gpNhp bpv$ iê$ \ey lsy. `p¡õV$ dpõsf¡
rb°qV$i Nyep_pdp„ Å¡S®>V$pD_dp„ fp ̧eg N¡S>¡V$ AMbpf_p dyÖL$p¡\u ri`d¢V$dp„ Aphhp ky^u ÓZ
`p¡õV$ qV$qL$V$p¡ R>p`hp dpV$¡ L$üy lsy. 1-k¡ÞV_u d¡S>ÞV$p, 4 k¡ÞV$ d¡S>¡ÞV$p A_¡ 4 k¡ÞV$ åëe|.Ap `p ̧õV$
qV$qL$V$ A¡L$hpf 1f hj®_p bpmL$_¡ dmu lsu.A_¡ bpv$dp„ s¡ A_¡L$ qV$qL$V$ k„N°lL$sp®Ap¡ `pk¡\u
`kpf \su hj® 1980dp„ Å ̧_ Xy$ `p¢V$_p lp\dp„ Aphu. S>¡Z¡ B.k.1996dp„ `p¡sp_p Ofdp„
Ap¡g„qç`L$ f¡gkf X$¡rhX$ iyëV$1k_u lÐep L$fsp s¡_¡ S>¡gdp„ kÅ dpV$¡ dp¡L$ghpdp„ Apìep¡. S>ep„ s¡_y„
hj® f01fdp„ r_^_ \B Ney lsy.
#
Page 25 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 25
rb°qV$i raëd "d
¡V2$p
¡
dr_gp' _y
„
cpfsue k
„
õL$fZ "rkV$u gpBV$1
k' âv$ri®s
dp_hu krls sdpd Æhp¡ S>¡_p D`f Ap^pf fpM¡ R>¡. s¡hu k„`|Z® Ly$v$fsu ìehõ\p_¡
`ep®hfZ sfuL$¡ Ap¡mMphu iL$pe lhp, S>¡ Ap`Z¡ ðpkdp„ gBA¡ R>uA¡, S>du_ S>¡ Ap`Z_¡
`p¡j¡ R>¡. _v$u, _pmp„ kdyÖ S>¡ Ap`Z_¡ `pZu Ap`¡ R>¡. `©Õhu_u Apk`pk_y„ hpsphfZ S>¡
`©Õhu D`f Æh_ iL$e b_ph¡ R>¡ s¡dS> AÞe kÆhp¡ S>¡ Ap`Zu kp\¡ Ap `©Õhu D`f
AqõsÐh ^fph¡ R>¡ s¡ kOmp_p¡ kdÞhe A¡V$g¡ `ep®hfZ. `ep®hfZ sdpd kÆhp¡_u
Apk`pk a¡gpe¡gy A¡L$ rhipm AphfZ R>¡.
Ap`Z¡ Å¡ey s¡d `ep®hfZdp„ dp_h, `iy, `nu, h©np¡, ÆhS„>syAp¡ A_¡ AÞe Æh
k©[ô$ krls lhp, `pZu, S>du_, âL$pi D`fp„s `©Õhu D`f_p Ly$v$fsu AphfZ_p¡ `Z
kdph¡i \pe R>¡. `ep®hfZ_p sdpd OV$L$p¡ A¡L$buÅ kp\¡ Arcß`Z¡, `fõ`f NpY$
k„b„^p¡\u Å¡X$pe¡gp R>¡. b^p OV$L$p¡_u âq3⁄4$ep hÃQ¡ r_[òs Ap„sf k„b„^p¡ s¡dS> kdsygp lp¡e
R>¡. L$p¡B A¡L$ OV$L$_u âq3⁄4$epdp„ \sp¡ a¡fapf buÅ OV$L$p¡_u âq3⁄4$ep_¡ Akf L$f¡ R>¡. Ap a¡fapf
kp^pfZ s¡dS> kde `|fsp¡ lp¡e sp¡ s¡ buÅ OV$L$p¡_u âq3⁄4$ep Üpfp k„cpmu g¡hpe R>¡. `f„sy
Å¡ A¡L$ OV$L$_u âq3⁄4$epdp„ kss Mg¡g `lp¢Q¡ sp¡ `R>u s¡ b^p S> OV$L$p¡_u âq3⁄4$ep_¡ Akf L$f¡
R>¡ A_¡ s¡_u Akf kdN° Æh_ k©[ô$ `f \pe R>¡.
Ly$v$fsdp„ `ep®hfZ_p OV$L$p¡_u r_[òs âq3⁄4$ep_¡ gu^¡ Qp¡L$L$k k„syg_ lp¡e R>¡. dpZk
iê$Apsdp„ Ly$v$fsdp„ h_õ`rs, âpZuAp¡, `nuAp¡, Æh-S„>syAp¡ hN¡f¡ kp\¡ lmudmu_¡
Ly$v$fs_p r_edp¡ âdpZ¡ Æh_ rhsphsp¡ lsp¡. `f„sy s¡_u byqÂ^ A_¡ rhQpfhp_u iqL$s_¡
L$pfZ¡ cp¥qsL$ kyM A_¡ h^su S>ê$fuepsp¡_¡ k„sp¡jhp, dpZk¡ rhop_ A_¡ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ_p
n¡Ódp„ âNrs kp^u, Ly$v$fs_p r_edp¡_¡ Dh¡Mu, Ly$v$fsu ÷p¡sp¡_p¡ ApX$¡^X$ b¡apd`Z¡
D`ep¡N L$fhp dp„X$ep¡.
Ap¥Ûp¡rNL$fZ_¡ gu^¡ ApS>¡ `©Õhu D`f `ep®hfZ h^y_¡ h^y âv|$rjs \B füy R>¡. âv|$jZ
D`f Å¡ A„Ly$i _tl d|L$uA¡ sp¡ A¡ kde v|$f _\u `©Õhu D`f_y„ kdN° Æh_ S> _ô$ \B Åe.
DÛp¡Np¡_¡ gu^¡ S>¡ lhp Ap`Z¡ ðpkdp„ gBA¡ R>uA¡ A_¡ `pZu, S>¡ Ap`Z¡ `uhp dpV$¡
D`ep¡Ndp„ gBA¡ R>uA¡ s¡ M|b S> âv|$rjs \B Nep R>¡. Ap âv|$jZ s„vy$õfs fus¡ rhL$pk
`pdsp Æh_ dpV$¡ A_yL|$m _\u. dp¡V$p il¡fp¡dp„ NuQ hpl_-ìehlpf, rdgp¡ A_¡ L$pfMp__¡
gu^¡ `ep®hfZdp„ AhpS>_y„ âv|$jZ a¡gpey R>¡ S>¡ dNS> s\p kdN° Q¡sps„Ó_¡ Akf L$f¡ R>¡.
ApS>¡ âv|$jZ kdN° rhð dpV$¡ N„cuf kdõep R>¡. âv|$jZ_¡ gu^¡ `ep®hfZ_u kdsygp_¡
cpf¡ Akf `lp¢Qu R>¡ S>¡ kdN° Æh_ k©[ô$ dpV$¡ M|b S> Å¡Mdu R>¡.
`ep®hfZ_¡ L$¡hu fus¡ s„vy$fõs fpMu iL$pe s¡dS> rhop_ A_¡ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ_p rhL$pk_u
kp\¡-kp\¡ âv|$jZ_¡ L$¡hu fus¡ _p\u iL$pe s¡_p¡ Ap`Z¡ rhQpf L$fuiy `f„sy s¡ `l¡gp rhop_
A_¡ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ_p rhL$pk\u lhp, `pZu A_¡ S>du_ D`f\u Akfp¡ \pe R>¡ s¡ rhNshpf
Å¡BA¡.
Æ.`u.A¡k.ku. hN® 1/2 _u rârgd `funp Ap`u fl¡gp Dd¡v$hpfp¡ dpV$¡ kpdpÞe op__p `¡`fdp„ `ep®hfZ_¡ gNsp dyv«pAp¡ dpV$¡ Ap rhcpN M|b S>
D`ep¡Nu \i¡. Alu Ad¡ `ep®hfZ_¡ gNsu L$fÞV$ bpbsp¡_y„ L$g¡L$i_ Ap`_u kdn fS|> L$ey® R>¡. Apip R>¡ L$¡, Ap` kp¥ _¡ s¡ M|b D`ep¡Nu \i¡. Ap
rkhpe `ep®hfZ_p dyv«pAp¡ dpV$¡ e|r_. N°„\ r_dp®Z bp¡X®$_u dp_h A_¡ `ep®hfZ byL$ Mpk hpQhu. ApNpdu A„L$dp„ dp_h k„ip^_ A_¡ `ep®hfZ_¡
gNsp âñp¡Ñf `Z fS|> L$fuiy. Ap` kp¥ kam s¡hu lpqv®$L$ iyc¡ÃR>pAp¡.
`ep®hfZ A¡V$g¡ iy„ ?
f. `ep®hfZue OV$L$p¡ A_¡ âv|$jZ :
(1) `pZu
_m Qpgy L$fhp\u Ap`Z_¡ `pZu dmu S>sy lp¡hp\u Ly$v$fs_p Ap OV$L$_y„ iy„ d|ëe R>¡ s¡_u Ap`Z¡
L$ë`_p L$fu iL$sp _\u. Æh dpÓ dpV$¡ S>m AÐe„s S>ê$fu R>¡. `©Õhu_„y 97 V$L$p `pZu Mpfp kdyÖp¡dp„
kdpe¡gy R>¡ A_¡ bpL$u_p 3 V$L$pdp„\u 1 V$L$p `pZu S> dp_hu_p D`ep¡Ndp„ gB iL$pe s¡hy 1 V$L$p `pZu
S>du__u k`pV$u `f _v$u, _pmp s\p kfp¡hfp¡dp„ kdpe¡gy R>¡. S>epf¡ bpL$u_„y 90 V$L$p `pZu kdyÖp¡dp„
S>du__p `¡V$pmdp„ A_¡ ^°yh âv$¡ip¡dp„ R>¡ S>¡_p¡ Ap`Z¡ lSy> kpfu fus¡ D`ep¡N L$fu iL$sp _\u.
Ap`Z¡ ÅZuA¡ R>uA¡ L$¡ _p_p-dp¡V$p _Nfp¡ _v$uAp¡_p qL$_pf¡ rhL$õep R>¡. s¡_y L$pfZ dpZk `p¡sp_p
dpV$¡ Ap _v$uAp¡_u amÖy` MuZp¡dp„ A_pS> DNpX$u iL$¡. iê$Apsdp„ _v$udp„_y„ `pZu dp_hu s¡dS>
`iyAp¡_p D`ep¡N\u v|$rjs \sy lsy¡ `f„sy Ly$v$fsu âq3⁄4$ep_¡ L$pfZ¡ s¡ `pRy> iyÂ^ \B lsy.
hksu h^pfp_¡ L$pfZ¡ _v$uAp¡_p D`fhpk_p¡ rhõspf dp_h âh©rÑ_¡ gu^¡ Ahfp¡^pep¡. h^y_¡ h^y
S>du_ M¡su dpV$¡ d¡mhhp Ap rhõspf_p h^y_¡ h^y h©np¡ L$`php gpÁep. dp_hu_u gp¡ch©rÑ r_f„Ly$i b_u.
R>¡‰p \p¡X$p hjp£dp„ dp_hu_u hõsudp„ `yóL$m h^pfp¡ \hp_p L$pfZ¡ s¡_u S>ê$fuepsp¡ S>¡hu L$¡ M¡su dpV$¡ h^y_¡
h^y S>du_, h_ D`f Ap^pqfs DÛp¡Np¡ A_¡ L$pQp¡dpg, Bdpfsu S>gpD gpL$Xy$, OpkQpfp¡ hN¡f¡ d¡mhhp
dpV$¡ _v$uAp¡_p D`fhpkdp„ Aph¡gp h^y_¡ h^y h©np¡ L$`php gpÁep S>¡_y„ `qfZpd rh_piL$ `yfhpf \ey.
_v$uAp¡_p D`fhpk_p rhõspf_u hfkpv$_y„ `pZu gp„bp¡ kde k„Ofhp_u ndsp OV$u NB. `qfZpd¡
Qp¡dpkpdp„ _v$uAp¡_p `|f Aphhp dp„X$ep A_¡ Qp¡dpkp bpv$ _v$uAp¡ kyL$php dp„X$u L$¡ s¡dp„ `pZu Ap¡Ry> \hp
dp„X$ey.`yf_p L$pfZ¡ _v$u qL$_pfp_u Apk`pk_p L$p¡sfp¡_u amÖy` S>du__y„ ^p¡hpZ \ey. S>du__u amÖ„y`sp
OV$u, dp_hu `p¡sp_u S>ê$fuepsp¡ k„sp¡jhp h^y_¡ h^y DÛp¡Np¡ õ\p`hp gpÁep¡. Ap DÛp¡Np¡_p¡ L$Qfp¡ h^y_¡
h^y âdpZdp„ _v$uAp¡_p hl¡sp `pZudp„ W$ghphhp gpÁep¡. Ap L$Qfp_y âdpZ A¡V$gy b^y h^hp gpÁey L$¡
Ly$v$fsu Ahõ\pdp„ Ap _v$uAp¡_p `pZu_u NyZhÑp Åmhu fpMhp_y AiL$e bÞey. dp_hu s¡dS> âpZu_u
s„vy$fõsu dpV$¡ Ap `pZu_p¡ D`ep¡N Å¡MdL$pfL$ `yfhpf \ep¡. `pZu âv|$rjs \hp_¡ gu^¡ s¡dS> âpZuAp¡dp„
ÅsÅs_p fp¡Np¡_p¡ riL$pf bÞep.
`pZudp„_p Æhp¡ âv|$jZ_¡ gu^¡ _pi `pdhp gpÁep A_¡ _v$uAp¡ h^y_¡ h^y âv|$rjs \hp gpNu.
`uhp dpV$¡ s¡dS> tkQpB_u h^su S>su S>ê$qfepsp¡_¡ `lp¢Qu hmhp dp_huA¡ _v$uAp¡ D`f dp¡V$p b„^p¡
bp„^hp iê$ L$ep®. A¡ b„^p¡ bp„^hp dpV$¡ lpgdp„ rhfp¡^pcpju d„sìep¡ âhs£ R>¡. `ep®hfZip÷uAp¡ dp_¡ R>¡ L$¡,
_v$u D`f dp¡V$p b„^p¡ bp„^hp\u D`fhpk_p s¡dS> _uQ¡_p rhõspfp¡_p `qfkf_¡ Akf `lp¢Q¡ R>¡. kss
tkQpB_¡ L$pfZ¡ b„^_u _uQ¡_p rhõspfp¡_u S>du_ npfhpmu b_¡ R>¡. A_¡ M¡su dpV$¡ _L$pdu b_su Åe R>¡.
dp¡V$p b„^_¡ gu^¡ _vuAp¡_p âhpl Ap¡R>p¡ \B Nep¡ S>¡_p L$pfZ¡ _v$uAp¡_u ApSy>bpSy>_p `ep®hfZ s\p
`qfkfdp„ Akdsygp Dcu \B.
(f) S>du_ :
h_õ`rsh©[ô$ s\p dp_h krls_u âpZuk©[ô$ dpV$¡ S>du_ AphíeL$ R>¡. S>du_ rh_p Æh_ AiL$e
R>¡. S>du_ kÆh, r_Æ®h Apifp¡ Ap`¡ R>¡. S>du__u amÖy`sp `f kly r_c®f R>¡. S>du__u amÖy`sp
S>mhpi¡ _lu sp¡ kdN° Æhk[ô$ Å¡Mdpi¡.
rhðdp„ v$f hj£ `0 \u 70 gpM l¡L$V$f kpfu, M¡sugpeL$ S>du__„y ^p¡hpZ \pe R>¡. Ap S> NrsA¡ Å¡
^p¡hpZ Qpgy fl¡i¡ sp¡ Aphsp f0 hj®dp„ rhð_u 1400 gpM l¡L$V$f S>du__p¡ _pi \i¡. NB kv$u_p A„s
ky^udp„ rhð_u hõsu 600 L$fp¡X$\u h^pf¡ \B R>¡.
AS>¥rhL$ OV$L$p
¡
NyS>fpsdp„ h©np¡_u qõ\rs
fpô2$
ìep`u h©npfp¡`Z Arcep__p¡ `°pf„c
à B.k.f011-1f_u h©np¡_u NZsfu dyS>b 167 S>¡V$gu çey.L$p¡`p£. A_¡
_Nf`prgL$p rhõspfdp„ Ly$g 6`.`0 gpM h©np¡ _p¢^pep lsp. S>¡ dyS>b ârs
l¡L$V$f 18.9 S>¡V$gu O_sp \pe R>¡.
à N°u_ kuV$u Np„^u_Nfdp„ l¡L$V$f v$uW$ h©np¡_u NuQsp 1`f S>¡V$gp h©np¡_u R>¡.
à fpS>edp„ Np„^u_Nf, hX$p¡v$fp, cph_Nf _Nf`prgL$p rhõspfdp„ kf¡fpi
O_sp L$fsp h^y h©np¡ R>¡. S>epf¡ kyfs, Adv$phpv$, fpS>L$p¡V$, Åd_Nfdp„
h©np¡_u k„¿ep kf¡fpi L$fsp Ap¡R>u R>¡.
à Np„^u_Nf, hX$p¡v$fp S>¡hp il¡fp¡_u Apk`pk_p N°pçe rhõspfdp„ h©np¡_y„
AphfZ kpê$ R>¡. S>epf¡ fpS>L$p¡V$dp„ _bmy R>¡.
àfpS>e_u 1`9 çey.L$p¡`p£., _Nf`prgL$pAp¡_u f,12,440 l¡L$V$f S>du_dp„ Ly$g
3f,44,160 h©np¡ R>¡. A\p®s h©np¡_u kf¡fpi l¡L$V$f v$uW$ NuQsp 1`.f7
S>¡V$gu R>¡. f3 S>¡V$gu _Nf`prgL$pdp„ l¡LV$f v$uW$ NuQsp 30 \u `0 S>¡V$gu R>¡.
S>epf¡ 70 _Nf`prgL$pdp„ l¡L$V$f v$uW$ 10 L$fsp `Z Ap¡R>p h©np¡ R>¡.
çey.L$p¡`p£f¡i_ h©np¡_u k„¿ep NuQsp
Adv$phpv$ 6,17,090 13.1
kyfs 3,33,970 8.4
hX$p¡v$fp 7,47,190 45.9
Np„^u_Nf 8,66,670 152.0
fpS>L$p¡V$ 1,37,520 13.2
cph_Nf 4,75,950 89.46
S|>_pNY$ 76,690 13.05
Spd_Nf 45,880 13.04
L$¡qÞÖe S>m k„ip^_ d„Óu Ddp cpfsuA¡ 17 S|>__p fp¡S> _v$uAp¡_¡ bQphhp dpV$¡ A¡L$ fpô2ìep`u
h©npfp¡`Z Arcep_ A_¡ S>_ ÅN©rs L$pe®3⁄4$d_u iê$Aps L$fu lsu. s¡dZ¡ DÑfpM„X$ Ap`rÑ_p riL$pf
\e¡gp gp¡L$p¡_u õd©rsdp„ qv$ëlu Mps¡ edy_p _v$u_p qL$_pf¡ h©npfp¡`Z L$ey® lsy. Ap âL$pf_p L$pe®3⁄4$dp¡, N„Np¡Óu,
lqfÜpf, L$p_`yf, hpfpZku, Agplpbpv$, `V$Zp, _hpqÜ`, N„NpkpNf Mps¡ Apep¡Æs \ep lsp.
NyS>fps_p dlp_Nfp¡dp„ h©np¡
Ap ̧\p¡qfV$u h©np¡_u k„¿ep NuQsp
Ap¥X$p (Adv$phpv$) 7,95,470 13.40
ê$X$p (fpS>L$p¡V$) 1,66,410 2.96
hyX$p (hX$p¡v$fp) 18,14,360 32.97
kyX$p (kyfs) 4,64,510 14.23
bpX$p (cph_Nf) 1,80,910 13.76
Sy>X$p (S|_pNY$) 3,69,780 12.4
Ab®_ X$¡
hg`d
¡
ÞV$ Ap
̧\p
¡qfV$u rhõspf_u qõ\rs
rhðdp„ ârs rdr_V$¡ `0 A¡L$f S>¡V$gp NuQ S„>Ng_p¡ kapep¡ \B füp¡ R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡
âqsqv$_ 7f,000 A¡L$f NuQ S„>Ng _pdi¡j \B füy R>¡. rhL$pk_u Ap„^mu v$p¡X$dp„
`ep®hfZ S>s__u dpÓ hpsp¡ \B flu R>¡. õhe„k¡hu k„NW$_p¡ s\p k„eyL$s fpô2$ S>¡hu
k„õ\pAp¡_p gpM âeÐ_p¡ \sp `ep®hfZ âÐe¡ gp¡L$p¡dp„ `Z ÅN©rs_p¡ rbgLy$g Acph
Å¡hp dmu füp¡ R>¡. ApX$¡^X$ MX$L$pB fl¡gp L$p¢3⁄4$uV$_p S„>Ngp¡_¡ L$pfZ¡ h©np¡_y„ r_L„$v$_
r_L$msp N°u_ L$hf OV$u füy R>¡. S>¡\u sp`dp_dp„ h^pfp¡ \ep¡ R>¡. hs®çpp_ hj®_u rN°ód
F$sy_u Nfdu s¡_y„ DÑd Dv$plfZ R>¡. Adv$phpv$ S>¡hp dlp_Nfp¡dp„ S>Áep_¡ Acph¡
hh©np¡ hphu iL$psp _\u. ©np¡_y„
r_
L„$v$_ :
Page 26 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 26
dpÓ df¡gp `iy-Å_hfp¡ MpB_¡ `p¡s_„y
`¡V$ cfsp A_¡ âL©$rs_p kp¥\u D`ep¡Nu
kapB L$pdv$fp¡ L$l¡hpsp Nu^_y„ `ep®hfZ_¡
iyÂ^ fpMhpdp„ dlÐh`|Z® âv$p_ fl¡gy R>¡.
df¡gp `iy_¡ dpV$udp„ dmu_¡ _pi \sp M|b S>
kde gpN¡ R>¡. S>epf¡ 10 \u 1f S>¡V$gp
Nu^p¡_y„ V$p¡my s¡_p¡ Vy„$L$p kdedp„ Mp¡fpL$ sfuL$¡
D`ep¡N L$fu_¡ kpa L$fu _pM¡ R>¡.
Nu^_u k„¿ep
B.k.f01fdp„ \e¡gu NZsfu
âdpZ¡ NyS>fps fpS>edp„ 3000 S>¡V$gp Nu^ _p¢^pep lsp. S>¡ `¥L$u 1000 S>¡V$gp L$ÃR>dp„
lsp. B.k.f00`dp„ L$ÃR>dp„ s¡_u k„¿ep OV$u_¡ 464 S>¡V$gu \B lsu. S>epf¡ R>¡ëg¡ hj®
f01fdp„ \e¡gu NZsfu dyS>b NyS>fpsdp„ 1043 Nu^ _p¢^pep lsp. S>¡dp„ L$ÃR>dp„ dpÓ
180 S>¡V$gp Nu^ dmu Apìep R>¡.
à Nu^ `nu fpÓuhpkp¡ s\p dpmp¡ b_phhp J„Qp h©np¡ `k„v$ L$f¡ R>¡. S„>Ngp¡_y„ b¡apd
r_L„$v$_ A_¡ s¡dp„ dp_hue Mg¡g s\p dp_h hkpls_u Apk`pk_p dp¡V$p h©np¡
L$`pB S>sp s¡d_u âS>__ âh©rÑdp„ rhn¡` `X$hp\u.
à L$¡V$guL$ S>ÁepA¡ df¡gp âpZuAp¡_p¡ gp¡L$p¡ Üpfp D`ep¡N \pe R>¡. s¡dS> Ly$sfpAp¡_p¡
Aphp Mp¡fpL$ `f Ars3⁄4$dZ_¡ L$pfZ¡ Nu^ dpV$¡ Mp¡fpL$_u AR>s Dcu \hp\u.
à L$¡V$gpL$ `pgsy `iyAp¡_¡ rbdpfu L$¡ ifuf_p kp¡Å kde¡ v$hp sfuL$¡ A`psu
X2$pBL$gp¡X2$¡_¡L$ _pd_u v$hp `Z L$¡V$gpL$ A„i¡ L$pfZc|s R>¡. Ap v$hp_y„ fpkperZL$
b„^pfZ Aphp d©s `iy_p¡ Mp¡fpL$ sfuL$¡ D`ep¡N L$fsp Nu^_u L$uX$_u Mfpb \sp
s¡Ap¡ d©Ðey `pd¡ R>¡.
à L$¡ÞÖ kfL$pf¡ B.k.f006dp„ Ap v$hp âqsb„^us L$fhp R>sp s¡_p h`fpidp„ Mpk afL$
`X$ep¡ _\u.
_hu qv$ëlu Mps¡ Apep¡rS>s DÃQsf A_¡ sL$_uL$u rinZ_p fpS>e krQhp¡_p
k„d¡g_dp„ L$¡qÞÖe dp_h k„ip^_ rhL$pk d„Óu õd©rs Bfp_uA¡ 17 S|>__p fp¡S> rldpge
k„b„^u AÂee_ dpV$¡ DÑfpM„X$ fpS>edp„ L$¡qÞÖe rhð rhÛpge õ\p`hp_u Op¡jZp L$fu lsu.
Ap kp\¡ hj® f014_p A„s ky^udp„ A¡L$ fpô2$ue B-gpBb°¡fu A_¡ "rldpge_ fpô2$ue
rdi_' s\p "rldpge_ kõV$¡_¡grgV$u a„X$' iê$ L$fhp_u Op¡jZp `Z L$fu lsu.
rldpge k
„
b
„
^u AÂee_ dpV$¡ DÑfpM
„
X$dp
„
L$¡qÞÖe rhð rhÛpge õ\pr`s \i¡
rhïg¡jZ :
rldpge `f_p Ág¡riefp¡ TX$`\u r`Nmu füp R>¡. s¡dS> Al] D`gå^ h_õ`rsAp¡ `Z M|b S>
Ap¡R>u dpÓpdp„ \B NB R>¡. A¡hu `qfqõ\rsdp„ Al] rhð rhÛpge_u õ\p`_p AÐe„s dlÐh`|Z® R>¡.
Al] DÃQsd L$np_p AÂep`L$p¡_¡ cpfs s¡dS> rhv$¡idp„\u `Z r_dZ|„L$ L$fhpp„ Aphi¡. S>¡_p Üpfp
qldpge k„b„^u rhjep¡_u dprlsu_p ÅZL$pfu s¥epf \hp kp\¡ DÃQõsfue qfkQ® `Z \i¡.
D‰¡M_ue R>¡ L$¡, cpfs v$¡idp„ Ap âL$pf_y„ L$p¡B rhð rhÛpge lsy _lu.
`°vyrjs il¡fp¡ A_¡ v$¡i :
rhð_p kp¥\u h^y âvy$rjs il¡f : 70 gpM d©Ðey
`ep®hfZ_p rdÓ Ly$v$fsu kapB
L$pdv$pf Nu^_u OV$su k„¿ep
s`sp dp
¥kd_u Nfd lhpAp
¡
_p
¡ A\®
:
hs®dp_ D_pmpdp„ v$¡i cujZ Nfdu A_¡ g|_u g`¡V$dp„ R>¡. Ak„¿e S>ÁepAp¡A¡\u
sp`dp__p f¡L$p¡X® syV$hp_p kdpQpfp¡ Aphu füp R>¡. Aphu `qfqõ\rs_¡ ìep`L$ A_¡
v$u^®L$pgu_ bv$gphp¡_p k„v$c®dp„ kdS>hp_u S>ê$f R>¡. dp¥kd rhcpN_p Ap„L$X$pAp¡_p
rhõs©s qhíg¡jZ_p Ap^pf¡ ep¡S>_p Apep¡N¡ r_óLj® L$pY$ep¡ R>¡ L$¡ hj® 1997 bpv$\u
dp¥kd_u h^y Nfd \hp_u âh©rÑ kpa v$¡MpB flu R>¡. B.k.1900 \u f01f_p S>¡ 113
hj® R>¡, s¡dp„ b¡ kp¥\u Nfd hj® f009 A_¡ f010 R>¡. s¡_p\u `Z Ar^L$ Nfdu h^u flu
R>¡. B.k.1997-f01f_p 1` hjp£_u syg_p Ap `l¡gp_p hjp£ kp\¡ L$fhpdp„ Aph¡ sp¡
kf¡fpi hjp® `l¡gp L$fsp Ap¡R>u \hp kp\¡ AÞe a¡fbv$g `Z h^y \ep R>¡. Ap bv$gph_¡
S>mhpey `qfhs®__p ìep`L$ A_¡ v$u^®L$pgu_ v$p¥f\u Å¡X$u_¡ Å¡hpdp„ Aphu füp R>¡. f¡L$p¡X®$
sp¡X$su W„X$u, Nd¡ Ðepf¡ hjp®, Ap„^u A_¡ sp¡ap_, L$fp `X$hp S>¡hu bpbsp¡ Nd¡ Ðepf¡ Å¡hp
dmu flu R>¡. dp¥kd_p bv$gphdp„ õ\pr_L$ õsfp¡ `f dpB3⁄4$p¡ L$gpBd¡V$ Q¡ÞS>_p bv$gph
`Z \ep R>¡. S>¡d L$¡ h_ L$`php_¡ L$pfZ¡ lfuepmu OV$sp Nfdu A_¡ iyóLsp h^u R>¡.
bv$gsp S>mhpey_p v$p¥fdp„ _ursNs õsf¡ L$¡V$gpe¡ ìep`L$ bv$gphp¡ L$fhp S>ê$fu R>¡.
S>¡_p dpV$¡ L$¡ÞÖ kfL$pf¡ L$¡V$guL$ ep¡S>_pAp¡ b_phu R>¡ `f„sy s¡ `ep®á _\u. hs®dp_ kde¡
Nfdu A_¡ g| \u `f¡ip_ gp¡L$p¡_¡ fpls Ap`hp A_¡L$ gp„bp Npmp_p âeÐ_p¡ S>ê$fu R>¡.
B.k.1967-f01f v$frdep__p 4` hjp£_p Ap„L$X$pAp¡_p rhïg¡jZdp„ S>Zpey R>¡ L$¡,
rhrcÞ_ Ap`v$pAp¡dp„ luV$ õV2$p¡L$\u \su d©Ðey_u k„¿ep L$p¡ëX$ õV2$p¡L$\u \su d©Ðey L$fsp h^y
R>¡. kph®S>r_L$ S>ÁepAp¡ `f Qp¡¿My A_¡ W„$Xy$ `pZu, b`p¡f dpV$¡ Apîe õ\p_p¡ S>¡hp D`pep¡
S>ê$fu R>¡. `l¡gp_p kdedp„ v$pspAp¡, kpdprS>L$ k„õ\pAp¡ Aphp L$pe® ky`¡f¡ r_cphu
ÅZsp lsp `f„sy ApS>_p A¡_.Æ.Ap¡. _¡ Aphp L$pep£dp„ fk _\u
rlV$h¡h :.
hs®dp_ kde¡ v$¡idp„ NfduA¡ dpTp dyL$sp rlV$h¡h_¡ L$pfZ¡ M|b TX$`\u ârsq3⁄4$ep Ap`sp
_yL$ip_L$pfL$ hpey Ap¡Tp¡__y„ âdpZ h^u Ney R>¡. "k¡ÞV$f ap ̧f kpeÞk A¡ÞX$ A¡Þhpefd¡ÞV'
Üpfp \e¡gp kh£nZ dyS>b ðk_s„Ó_¡ gNsp Aõ\dp S>¡hp fp¡Np¡\u `uX$psp gp¡L$p¡A¡
Ap¡Tp¡_ hpey\u bQhy S>ê$fu R>¡.
Ap¡Tp¡_ hpey\u bQhp_p D`pe :
- dp¡V$p il¡fp¡dp„ qX$Tg\u Qpgsp hpl_ Ap¡R>p L$fhp Å¡BA¡ L$pfZ L$¡ qX$Tg\u Qpgsp
hpl_p¡_p¡ ^ydpX$p¡ Ap¡Tp¡_ hpey_y„ kS®>_ L$fhp dpV$¡ dv$v$ê$` b_¡ R>¡.
- õhk_ s„Ó_p fp¡Np¡\u `uX$psp gp¡L$p¡A¡ Ofdp„ S fl¡hy Å¡BA¡.
- Ad¡qfL$p_u S>¡d l¡ë\ A¡gV®$ rkõV$d iê$ L$fhu Å¡BA¡.
- `p¡ëe|i_ A¡gV®$ qkõV$d gphhu Å¡BA¡.
Nu^_u k„¿ep OV$hp_„y L$pfZ :
hëX®$ l¡ë\ Ap¡N£_pBT¡i_ Üpfp spS>¡sfdp„ Åfu L$fhpdp„ Aph¡gu qf`p¡V®$dp„ NyS>fps_p
Adv$phpv$ il¡f_p¡ v$¡i_p kp¥\u âvy$rjs il¡fp¡dp„ `p„Qdp„ õ\p_¡ kdph¡i \ep¡ R>¡.
`p„Q S|>_¡ DS>hpe¡gp rhð `ep®hfZ qv$hk_u `|h£ Aph¡gp¡ Ap Al¡hpg rhL$pk_u Ap„^mu
v$p¡X$dp„ `ep®hfZ_u Åmhp_u âÐe¡ Op¡f b¡v$fL$pfu fpMhpdp„ Aphu lp¡hp_y kprbs \pe R>¡.
B.k.f008 \u f013 ky^u_p kdeNpmp_¡ _Tf kdn fpMu_¡ s¥epf \e¡gu qf`p¡V®$ fpS>e
s\p v$¡i dpV$¡ tQspS>_L$ R>¡.
rhð_p V$p¡Q_p õhÃR> v$¡i :
(1) qõhV$1Tfg¡ÞX$
(f) gL$TdbN®
(3) Ap ̧õV2$¡rgep
(4) tkNp`yf
(`) Q¡L$ qf`qågL$
rhð Apfp¡Áe k„NW$_ Üpfp rhð_p Ly$g 1600 S>¡V$gp il¡fp¡dp„ âvy$jZ rhjeL$ kh£nZ
L$fhpdp„ Apìey lsy. S>¡dp„ cpfs_y„ qv$ëlu kp¥\u âvy$rjs il¡f lp¡hp_y„ spfZ kpd¡ Apìey lsy. Ap
`l¡gp Qu__y„ b¡BrS„>N rhð_y„ kp¥\u âvy$rjs il¡f lsy.
qf`p¡V®$ dyS>b lhp_p âvy$jZ_¡ L$pfZ¡ rhðcfdp„ v$f hj£ 70 gpM gp¡L$p¡_p d©Ðey \pe R>¡.
ùv$e fp¡N, L$¡Þkf, õV2$p¡L$k S>¡hp OpsL$ fp¡Np¡_u kdõep h^u R>¡. hj® f01f-13dp„ 40 %
õV2$p¡L$k, 40 % ùv$e rhjeL$ rbdpfu, 11 % ðpk_u rbdpfu, 6 % a¡akp_p L$¡Þkf_¡ L$pfZ¡
d©Ðey \ep R>¡.
rhð_p kp¥\u h^y âvy$rjs il¡f sfuL$¡ A¡L$ _„bf¡ cpfs_y„ qv$ëlu il¡f (f) b¡BÆ„N (Qu_),
(3) L$¥fp¡ (BÆá) (4) kpqÞsApNp¡ (qQgu), (`) d¡qL$kL$p¡ (d¡qL$kL$p¡ qkV$u) R>¡.
cpfs_p kp¥\u h^y âvy$rjs il¡f
(1) qv$ëlu
(f) `V$Zp
(3) Áhprgef
(4) fpe`yf
(`) Adv$phpv$
NyS>fps_p kp¥\u h^y âvy$rjs il¡f
(1) Adv$phpv$
(f) Åd_Nf
(3) kyfs
(4) fpS>L$p¡V$
(`) hp`u
Page 27 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 27
l¡sy : (A¡) Ad¡qfL$p_y„ hs®dp_ k„frns n¡Ó `¡k¡raL$ qfdp¡V$ ApBg¦X$1k dfu_ _¡i_g
dp ̧Þeyd¢V$'_p¡ rhõspf L$fhp¡.
(bu) b¡ gpM hN® qL$gp¡duV$f n¡Ódp„ a¡gpe¡gp Ap rhõspfdp„ dpR>gu `L$X$hp A_¡ qX2$qg„N
k„b„^u Nrsrhr^Ap¡ `f ârsb„^ gpNi¡ A_¡ rhõspqfs n¡Ó vy$r_epdp„ `|Z® fus¡ kyfrns kdyÖu
c„X$pfp¡_¡ gNcN b¡-NÏ L$fu iL$pi¡.
Ad¡qfL$p_p fpô2$`rs bfpL$ Ap¡bpdpA¡ âip„s dlpkpNf hÃQ¡ vy$r_ep_p kp¥\u dp¡V$p kdyÖu
k„frns n¡Ó (dfu_ `° ̧pV$¡L$V$¡L$ A¡qfep-A¡d.`u.A¡.) b_phhp_u ep¡S>_p_u Ål¡fps 17 S|>_¡ L$fu
lsu. Ap¡bpdpA¡ k„frns n¡Ó_p r_dp®Z dpV$¡ `p¡sp_p L$pe®L$pfu Ar^L$pf_p¡ âep¡N L$ep£ lsp¡. S>¡_¡
A„rsd õhê$` h¥opr_L$p¡, dpR>gu `L$X$_pf, k„fnZ k„NW$_p¡ kp\¡ rhQpf rhdi® L$ep® bpv$
Ap`hpdp„ Aphi¡.
c|rd n¡Óp¡_u kyfnp dpV$¡ fpô2$`rs bfpL$ Ap¡dpbpA¡ `p¡sp_p L$pe®L$pfu Ar^L$pfp¡_p¡ D`ep¡N 11
hpf L$ep£ R>¡. h¥opr_L$p¡ A_¡ L$pe®L$sp®Ap¡_p v$bpZ_¡ L$pfZ¡ S>m_u A„v$f dp¡S|>v Ap$ n¡Ó_¡ bQphhp
`p¡sp_p L$pe®L$pfu Ar^L$pf_p¡ D`ep¡N 1fdu hpf L$ep£ lsp¡.
Ap k„frns kdyÖu n¡Ó rhð_p kdyÖp¡_y„ dpÓ f.8 % R>¡, `f„sy S>¡ rhõspfdp„ dpR>gu `L$X$hp_y„
qX2$qg„N A_¡ AÞe Nrsrhr^Ap¡ ârsb„r^s R>¡ s¡ M|b S> _p_p¡ R>¡. Ad¡qfL$p_y„ Ap `Ngy dlÐh_„y R>¡.
kdyÖu âÅrsAp¡_y„ k„fnZ dpÓ Ad¡qfL$p S>¡hp dp¡V$p v$¡i S> _\u L$fu füp. lpg_p qv$hkp¡dp„
_p_p NZfpS>e qf`qågL$ Ap ̧a qL$fubpsuA¡ hj® f014_p A„s ky^u ìehkpreL$ dpR>gu `L$X$hp_u
bpbs_¡ b„^ L$fhp dpV$¡ ap¡r_L$k ApBg¥X$1k âp¡V$¡L$V$¡X$ A¡qfep_u Op¡jZp L$fu lsu. dpR>gu `L$X$hp_y„$
Ap n¡Ó Ad¡qfL$p_p rhõspfus A¡d.`u.A¡._u M|b S> _ÆL$ R>¡. A_¡ s¡ A¡hp n¡Ó_u bpSy>dp„ Aph¡ R>¡,
S>ep„ `©Õhu `f dp¡S|>v$ V|$_p dpR>guAp¡_p¡ bQ¡gp¡ kp¥\u dp¡V$p¡ S>Õ\p¡ R>¡.
fpô2$ue âip„s vy$fõ\ V$p`y kdyÖu õdpfL$ (`¡k¡raL$ qfdp¡V$ ApBg¦X$1k dfu_ _¡i_g
dp ̧Þe|d¡ÞV$)_u õ\p`_p 6 ÅÞeyApfu f009_p fp¡S> fpô2$`qs S>ep¡S®> X$åëey byi¡ Ap¡\p ̧qfV$u Ap ̧a ^
A¡L$hp„V$uS> A¡L$V$, 1906 A„sN®s L$fu lsu. Ap õdpfL$ lp ̧hg¡„X$ b¡L$f A_¡ S>¡rh®k ApBg¦X$1k_p
Ap¡R>p `pZu_p õsf\u gB_¡ Å¡_k_, h¡L$ A_¡ `pëdpefp A¡fp ̧ëk A_¡ qL„$Nd¡_ fua ky^u `0
_p ̧qV$L$g ky^u a¡gpe¡gy R>¡.
Ap n¡Ó Ad¡qfL$p_p r_e„ÓZdp„ R>¡ A_¡ s¡dp„ kps S>¡V$gp rhMfpe¡gp V$p`y A¡V$p ̧ëk A_¡ fua R>¡ S>¡
lhpB A_¡ Ad¡qfL$u kdp¡Ap hÃQ¡ qõ\s R>¡. Al] kpdpÞe fus¡ r_S®>_ A_¡ kyv$|f V$p`yAp¡_u Qpf¡
sfa\u O¡fpe¡gp `pZudp„ L$¡V$gue¡ kdyÖu âÅrsAp¡_„y Of R>¡. S>¡dp„ L$p¡fg, kdyÖu `nu, ipL®$ A_¡
h_õ`rsAp¡ kpd¡g R>¡. S>¡ vy$q_ep_p L$p¡B cpNdp„ Å¡hp dmsp _\u.
vy$r_ep_y„ kp¥\u dp¡Vy$ "dfu_ âp¡V$¡L$V$¡X$
A¡qfep' âip„s dlpkpNf hÃQ¡
b_phhp Ad¡qfL$p_u Op¡jZp
ü Å`p_u dpR>gu Bg (A¢NyBëgp Å`p¡r_L$p)_p r_hpk õ\p__¡
_yL$ip_, h^y âdpZdp„ dpR>gu `L$X$hu, âhpkdp„ rhÂ_, âvy$jZ
A_¡ kdyÖu ^pfpAp¡dp„ `qfhs®__¡ L$pfZ¡ gyá âpe Æhp¡_u k|Qudp„
fpMhpdp„ Ap Aphu R>¡.
ü b°pÆg_u \°u-b¥„X$ Adp®qX$ëgp¡ (V$p ̧rgàeyV$¡k V2$urkÞL$fk raap
rhðL$` 2014_y„ iyc„L$f)_¡ kyL$u TpX$uAp¡_p d¡v$p_ L$pqV$ÞNp
Aphpkdp„ `0 % S>¡V$gu L$du_¡ L$pfZ¡ s¡_¡ Ars k„h¡v$_iug
âÅrsAp¡_p Æhp¡_u î¡Zudp„ fpMhpdp„ Aphu R>¡.
ü 94 % \u `Z h^y gudfp¡_u rhgyá \hp_u iL$esp_p¡ Msfp¡ S>ZpB
füp¡ R>¡. gudf_u 101 Ærhs âÅrsAp¡ `¥L$u ff âÅrsAp¡ Ar^L$
Msfpdp„ R>¡. S>¡dp„ kp¥\u dp¡V$p Ærhs gudf-dp¡Vy$ ifuf ^fphsp HÖu
gudf `Z kpd¡g R>¡. s¡d_p Æh_ `f_p¡ Msfp¡ dX$pNpõL$f_p
DóZ L$V$ub„^ue h_ r_hpk_p rh_pi_¡ L$pfZ¡ `¡v$p \ep¡ R>¡.
ü Ly$g 48 S>¡V$gu âÅrsAp¡ Msfpdp„ R>¡. d¥X$d b\® dpDk gudf
(dpB3⁄4$p¡kubk b\®) Msfpdp„ R>¡.
ü b_p_p ApqL®$X$ (qdfd¡L$p¡ragp \p¡dkp¡r_ep_p)-L$¥d¡_ ApBg¡ÞX$_y„
fpô2$ue ayg `Z gyá\hp_u k|Qudp„ R>¡.
ü Nh_®kf g¥a_ a_® (qX$àgpÆed g¥ap_u_ed) dp_hue
Nrsrhr^Ap¡ A_¡ Ap3⁄4$dL$ âÅrsAp¡ Aphhp_¡ L$pfZ¡ `p¡sp_p
âpL©$rsL$ Aphpk _ô$ \hp\u gyá \B flu R>¡.
ü dpÓ BTfpegdp„ dmu Aphsu dpR>guAp¡_u âÅrsAp¡-epfL$p¡_
b°ud (A¡L$p„\p¡b°pdp V$¡gphuh¡_rkk) A_¡ qL$k-rg` rldfu
(L$pgpkp¡bpfbk L$p¡õkprhNu) gyáâpe Æhp¡_u k|Qudp„\u lV$u_¡
Ars k„h¡v$_iug âÅrsAp¡_u î¡Zudp„ Aphu NB R>¡.
k
„
L$V$N°õs âÅrsAp
¡
_u f¡
X$ rgõV$ Ål
¡f \B
Ap„sffpô2$ue âL©$rs k„fnZ d„Q (ApB.e|.ku.A¡_.) Üpfp 1f S|>_ f014_p fp¡S>
k„L$V$N°õs âÅrsAp¡_u f¡X$ rgõV$ Åfu L$fhpdp„ Aphu lsu. Å`p_u dpR>gu A¢NyBëgp
Å`p¡r_L$p_¡ gyáâpe Æh ê$`¡ k|QubÂ^ L$fhpdp„ Aphu lsu. S>epf¡ b°pÆg_u \°u b¦X$
Adp®qX$ëgp¡ (raap rhðL$` f014_y„ iyc„L$f)_¡ Ars k„h¡v$_iug î¡Zudp„ fpMhpdp„
Aph¡g R>¡.
B.k.1948dp„ õ\`pe¡gy Ap d„Q rhð_y„ kp¥\u S|>_y A_¡ kp¥\u dp¡Vy$ h¥[ðL$ `ep®hfZ
k„NW$_ R>¡. S>¡ `ep®hfZ A_¡ kss rhL$pk_p n¡Ódp„ AN°Zu Ar^L$pf ^fph¡ R>¡. S>¡_y„
dy¿e d\L$ qõhV1Tfg¡ÞX$_p Ær_hp Mps¡ Aph¡gy R>¡.
ApB.e|.ku.A¡_. qõ`rkS> âp¡N°pd A_¡ qõ`rkS> khp®BL$g L$rdi_
(A¡k.A¡k.ku.) h¥[ðL$ A_¡ n¡Óue õsf `f âÅrsAp¡ D`âÅrsAp¡ A_¡ S>_k„¿ep
k„fnZ_y„ ApL$g_ L$fu_¡ s¡_p k„fnZ dpV$¡ dpN®v$i®_ Ap`¡ R>¡.
Ap„sffpô2$ue âL©$rs k„fnZ d„Q
qf`p¡V$®_u dy¿e bpbsp¡ :-
Å`p_dp„ dpQ® f014\u A¡râg A_¡ S|>_ dpk ky^udp„ 30 S>¡V$gu tdL$ lh¡g
dpR>guAp¡_p¡ k„lpf L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. Å`p_ Üpfp Ap âL$pf_u lfL$s
BÞV$f_¡i_g L$p¡V®$ Ap ̧a S>qõV$V$_p Ap v$¡i `f Aphp Dv«¡ip¡ dpV$¡ riL$pf L$fhp `f
ârsb„^ gNphhp bpv$ \B R>¡.
Ap„sffpô2$ue L$p_|_ A„sN®s v$rnZu dlpkpNf (A¡ÞV$pL®$qV$L$ lh¡tgN)dp„ h ¥ o p q _ L $
k„ip¡^_ dpV$¡ lh¡g_p¡ qiL$pf L$fhp¡ N¡fL$p_|_u R>¡. BÞV$f_¡i_g L$p¡V®$ Ap ̧a S>qõV$k¡ `p¡sp_p a¥kgpdp„
Å`p__p S>¡.A¡.Apf.`u.A¡.-f lh¡g]N âp¡N°pd `f âqsb„^ gNpìep¡ lsp¡. S>¡_y„ L$pfZ Ap ̧õV2$¡rgep A_¡
L$¡V$gpL$ `ep®hfZ kd|lp¡A¡ Å`p_ qhê$Â^ afuepv$ L$fu lsu.
BÞV$f_¡i_g L$p¡V$® Ap ̧a S>qõV$k_p QyL$pv$p_u dep®v$p
Å`p__¡ A¢V$pL®$qV$L$pdp„ S>¡.A¡.Apf.`u.A¡-f A„sN®s lh¡g_p¡ qiL$pf b„^ L$fhp S>Zphpey lsy. `„fsy
s¡dp„ âip„s n¡Ódp„ hprj®L$ riL$pf_p¡ L$p¡B Dëg¡M _\u. s¡\u Å`p_ âip„s n¡Ódp„ lh¡g_p¡ riL$pf L$fhp
ApTpv$ R>¡.
`¡k¡raL$ qfdp¡V$ ApBg¦X1k dfu_ _¡i_g dp ̧Þe|d¢V$
30 S>¡V$gu tdL$ lh¡g dpR>guAp¡_p¡ k„lpf
hs®dp_ kde¡ `ep®hfZ_u kyfnp `©Õhu_p A[õsÐh_p âí__¡ gB_¡ A¡L$v$d S>qV$g b_u
QyL$u R>¡. A¡ kp\¡ S> `ep®hfZ_p k„L$V$ kp\¡ kp\¡ S> `©Õhu `f Ap`Zp v$f¡L$ Æh_ D`ep¡Nu
L$pe®L$gp`_y„ crhóe k„L$V$de b_u Ney R>¡. rhL$pk_u Ap„^mu v$p¥X$dp„ `ep®hfZ kyfnp
dpÓ A¡L$ _pfp¡ b_u_¡ flu NB R>¡. L$p¡B`Z v$¡i_u cp¥rsL$ kd©rÂ^_p kp^_p¡_u `|rs® dpV$¡
`ep®hfZ_p¡ cp¡N g¡hp kp\¡ D`cp¡Nhpv$dp„ Xy$b¡gp gp¡L$p¡dp„ `ep®hfZ_u
ÅN©rs dpÓ ` S|>__p qv$hk¡ DS>hhp Mpsf DS>hu_¡ Ap qv$hk_p Ddv$p
Dv1¡ip¡_u AhNZ_p L$fhpdp„ Aphu flu R>¡. fkpeZp¡_¡ L$pfZ¡ vy$rjs \B fl¡gy
Ly$v$fsu S>m, a¡L$V$fuAp¡ A_¡ hpl_p¡ Üpfp a¡gphhpdp„ Aphsy âvy$jZ L$¡V$gue¡
rbdpfuAp¡_y„ hplL$ b_u QyL$ey R>¡. S„>Ng_p h©np¡$_y„ ApX$¡^X$ r_L„$v$_ A_¡ h^su
hksu_p¡ bp¡S> `©Õhu_p âpL©$rsL k„ip^_p¡ `f `X$u füp¡ R>¡. kfL$pfu õsf¡
DS>hpsp L$pe®3⁄4$dp¡dp„ Ap¥`QpfuL$sp Mpsf v$¡MpX$p¡ L$fu_¡ buÅ qv$hk\u
`ep®hfZ bNX$¡ s¡hu bpbsp¡_u kpd¡_u s`pk A_¡ `NgpAp¡_¡ AhNZhpdp„
Aph¡ R>¡.
k„eyL$s fpóV 2$ dlpkcp$ Üpfp B.k. 197fdp„ `ep®hfZ qv$hk_u
DS>hZu_y„ Apep¡S>_ L$fhpdp„ Apìey A_¡ B.k. 1973_p hj®\u s¡ DS>hhp_u iê$
Aps \B. S>¡ S>¥h rhqh^sp_p k„fnZ_p dlÐh_¡ âp¡Ðkprls L$fhp, `ep®hfZ n¡Ó¡ Dcfsp
`X$L$pfp¡_u ÅZL$pfu d¡mhhp A_¡ s¡_p DL$¡g dpV$¡_p l¡syAp¡ kp\¡ ârshj ® AgN AgN
\ud kp\¡ vy$r_ep_p rhrcß il¡fp¡dp„ DS>hhpdp„ Aph¡ R>¡.
hj® f013_p qhïh `ep®hfZ qv$hk kdpfp¡l_u d¡S>bp_u ey.A¡_.`ep®hfZ L$pe®3⁄4$d
Üpfp dÂe `|h® A¡riep_p v$¡i d„Np¡rgep_¡ ff a¡by°Apfu f013_p fp¡S> kp¢`hpdp„ Aphu
lsu. S>¡ A„sN®s s¡_u fpS>^p_u Dg_ bsp¡f Mps¡ 1 S|>_\u ` S|>_ ky^u âk„N_u
DS>hZu L$fhpdp„ Aphu lsu. hj® f013_u DS>hZu_u \ud "rhQpfp¡, MpAp¡, bQphp¡
' lsu.
d„Np¡rgep v$¡i
S>mhpey `qfhs®__¡ L$pfZ¡ A_¡L$ `X$L$pfp¡ kpd¡ TTydu fl¡gp d„Np¡rgep v$¡i_u fpS>^p_u Dg_
bsp¡f R>¡. v$¡idp„ MpÛ k„L$V$ rh_piL$ b_u füy R>¡. W„$X$u_¡ LpfZ¡ gp¡L$p¡ `f¡ip_ R>¡. AdyL$ n¡Óp¡dp„
dpB_k-40 k¡qëkek qX$N°u sp`dp_ \B Åe R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ Oydsy L$bugp_p gp¡L$p¡ M|b S> `f¡ip_
\B füp R>¡. A_¡ d©Ðey `pdu füp R>¡. kp\¡ S> d„Np¡rgep v$¡i S>m k„L$V$ kpd¡ `Z
V$L$L$f gB füp¡ R>¡. ApV$gp b^p `X$L$pfp¡ R>sp`Z lqfs A\®s„Ó_p¡ fõsp¡
A`_phu_¡ h¥qïhL$ Apr\®L$ d„v$u_u kpd¡ gX$u_¡ v$¡i_p eyhp_p¡dp„ `ep®hfZ âÐe¡
ÅN©rs a¡gphhpdp„ kamsp d¡mhu R>¡. A_¡ s¡_p kpfp `qfZpdp¡ âpá \B füp R>¡.
\ud: "rhQpfp¡, MpAp¡, bQphp¡ '
hj® f013_u qhïh `ep®hfZ qv$hk_u \ud Ap`Zu MpÛ i¥gu `ep®hfZ_¡
_yL$ip_ L$f¡ R>¡. S¡ bpbs âÐe¡ ÅN©s L$f¡ R>¡. V$¡L$1_p¡gp ̧Æ_u kyrh^p_p Acph¡ lÅfp¡
V$_ Aß_p¡ bNpX$, cp¡S>_ bpv$ h^¡gp A¢W$hpX$_¡ S>ep„ Ðep„ a¢L$u v$¡hp¡, cp¡S>__u fkp¡B_¡
âp¡k¡õX$ L$fhpdp„, `¡qL„$N L$fhpdp„, l¡fa¡f L$fhpdp„ `Z H^Z_p¡ h`fpi \sp¡ lp¡e R>¡. S>¡ kfhpm¡
`ep®hfZ_¡ AkfL$sp® b_¡ R>¡.
hj® f01f_p qhïh `ep®hfZ qv$hk DS>hZu_u \ud:
"lqfs A\®ìehõ\p-iy„ Ap` s¡dp kpd¡g R>p¡ ? '
hj® f01f_p qhïh `ep®hfZ qv$hk_p Ahkf¡ cpfs_p _hu qv$ëludp\u rhop_ A¡L$kâ¡k-S>¥h
rhrh^sp _pd\u A¡L$ rhi¡j f¡gNpX$u_p¡ âpf„c v$¡i_u A_p¡Mu S>¥h rhrh^sp âÐe¡ ÅN©rs `¡v$p L$fhp
dpV$¡ \ep¡ lsp¡.. f¡gNpX$udp„ 16 `¥L$u_p 8 X$bp v$¡i_p rhrcß S>¥h cp¥Np¡rgL$ n¡Óp¡dp„ a¡gpe¡gu S>¥h
rhrh^sp v$ip®hsp lsp. hj® f01f_u DS>hZu_u d¡S>bp_u b°pÆg v$¡i Üpfp L$fhpdp„ Aphu lsu.
hj® f011_u DS>hZu_u \ud: "h_, âL©$rs Ap`_u k¡hpdp„'
hj® f011_p qhïh `ep®hfZ qv$hk_u d¡S>bp_u cpfs v$¡i Üpfp L$fhpdp„ Aphu lsu.
qhïh `ep®hfZ qv$hk-` S|>_
hj® f013_u DS>hZu-\ud
`ep®hfZ qv$hk_u DS>hZuAp¡ L$¡V$gu kp\®L$ \i¡ ?
Page 28 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 22
A¡riepB rhL$pk b¢L$ (A¡.X$u.bu.)
A¡.X$u.bu. B.k.1996dp„ õ\p`hpdp„ Aph¡gu R>¡.
S>¡dp„ fp¡L$pZ Üpfp A¡riep A_¡ âip„s n¡Ó_p 170
L$fp¡X$ Nfub A_¡ h„rQs gp¡L$p¡_p Æh_ õsf_¡ D`f
gphhp dpV$¡_y„ gÿe ^fph¡ R>¡. hs®dp_dp„ Ap k„õ\p__p
67 kv$õe v$¡i R>¡. cpfs v$¡i s¡_p 3f k„õ\p`L$
kv$õep¡ `¥L$u A¡L$ R>¡.
Aê$Z S>¡V$gu
f S|>__p fp¡S> _pZp„â^p_ Aê$Z S>¡V$gu_¡ b¢L$_p
k„QpgL$ d„X$mdp„ kpd¡g L$fhp_u Op¡jZp d_ugp
Mps¡_p dy¿epge Üpfp \B R>¡. s¡d_¡ cpfs_p `|h®
_pZp„d„Óu `u.rQv„$dbf_p õ\p_¡ kpd¡g L$fhpdp„
Apìep R>¡.
L$f âipk_ rhjeL$ ip¡d
`¡_g¡ qf`p¡V$® `°õsys L$fu
`p\®kpf\u ip¡d_u AÂensp ^fphsp L$f âipk_
ky^pf Apep¡N¡ `p¡sp_u qf`p¡V®$ _pZp d„Ópge_¡ 1` S|>__p
fp¡S> kp¢`u lsu `¡_g¡ AÞe cgpdZp¡ kp\¡ fpS>õh krQh_p
`v$_¡ Msd L$fhp A_¡ ku.bu.X$u.V$u. A_¡ ku.bu.B.ku._p
qhge_u cgpdZ L$fu lsu.
Mp„X$_u Apeps S>L$ps 14 % \u
h^pfu_¡ 40 % L$fhpdp„ Aphu
L$¡qÞÖe MpÛ d„Óu fpdrhgpk `pkhp_ Üpfp A¡L$
DÃQõsfue b¡W$L$dp„ 13 S|>_¡ Mp„X$_u Apeps S>L$ps
14 % \u h^pfu_¡ 40% L$fhp_p¡ r_Z®e L$fhpdp„
Apìep¡ lsp¡.
Ad¡qfL$p A_¡ e|fp¡`ue k„Odp„ Apr\®L$ qõ\rsdp„
d„v$ Nrs_p ky^pfp R>sp`Z cpfs¡ `p¡sp_p `pf„`qfL$
bÅfp¡ ky^u `lp¢Qhp dpV$¡ DÑd âepkp¡ L$fu_¡ s\p
bÅfp¡ A_¡ DÐ`pv$_ Ap^pf_u rhrh^uL$fZ k„b„^u
kfL$pf_u _urs\u gpc d¡mhu_¡ bÅfp¡dp„ `p¡sp_u
`lp¢Q dS>bys b_phu R>¡.
h¥[ðL$ h÷ A_¡ `qf^p_ rhL$pk bpbs¡ "k„eyL$s
fpô2$ L$p ̧dV2$¡X$' Üpfp Åfu L$fhpdp„ Aph¡gp Ap„L$X$p
âdpZ¡ Qu_ â\d _„bf¡ (11 % h©qÂ^v$f) kp\¡ A_¡
cpfs f3 % h©qÂ^v$f kp\¡ buÅ õ\p_¡ füy R>¡.
cpfs¡ Ap õ\p_ BV$gu, S>d®_u A_¡ bp„Ágpv$¡i_¡
`pR>m R>p¡X$u_¡ lp„kg L$ey® R>¡.
h¥[ðL$ L$`X$p A_¡ `qf^p_ r_L$pkn¡Ódp„ hj®
f013dp„ hj® 2012_p dyL$pbg¡ cpfs_u rlõk¡v$pfu
h^u_¡ 17.` % \B NB R>¡. Ap kde¡ cpfs_u
h¥[ðL$ hõÓ r_L$pk 40.f AbS> Ad¡qfL$u X$p¡gf R>¡.
s¡dS> rhðdp„ f¡X$ud¡BX$ L$`X$pAp¡_p r_L$pk bÅfdp„
cpfs_u rlõk¡v$pfu 3.7 % R>¡.
h¥qðL$ h÷ A_¡ `qf^p_
r_L$pkdp„ cpfs buÅ õ\p_¡
N|Ng¡ Ap¡_gpB_ d¡t`N krh®k dpV$¡ Bd¡S> âpá \B iL$¡ s\p
D`N°lp¡_p¡ BÞV$f_¡V$_p D`ep¡N A_¡ Ap`rÑ fpls_p¡ kde rhõspf L$fhp
dv$v$ê$` \B_¡ D`ep¡N \B iL$¡ s¡ dpV$¡ k¡V$¡gpBV$ ad® õL$pBbp¡L$k Bd¡rS„>N
`00 rdrge_ Ad¡qfL$u X$p ̧gfdp„ 10 S|>__p fp¡S> Mfuv$u R>¡.
B.k.f009dp„ õ\`pe¡gu õL$pBbp¡L$k L„$`_uA¡ qX$k¡çbf- f014dp„ `p¡sp_p¡ â\d lpB qfTp¡ëe|i_ D`N°l õL$pBk¡V$-1
A„sqfndp„ õ\pr`s L$ep£ lsp¡. S>¡ 1 du ârs r`L$kg_p huqX$ep¡
Bd¡S> A_¡ sõhuf D`gå^ L$fphu iL$¡ R>¡. s¡dS> kX$L$ `f
Qpgu fl¡gu L$p¡B L$pf_¡ `Z V2$¡L$ L$fu iL$¡ R>¡. Ap D`N°l A¡L$
qv$hkdp„ 16 hpf `©Õhu_p QL$L$f gNph¡ R>¡. õL$pBbp¡L$k lSy>
Ly$g f4 S>¡V$gp D`N°l gp¢Q L$fhp_u s¥epfu L$fu füy R>¡.
N|Ng¡ k¡V$¡gpBV$ ad® õL$pBbp¡L$k Bd¡rS„>N Mfuv$u
õL$pB bp¡L$k rhjeL$ :
A¡qíepB rhL$pk b¢L$_p k„QpgL$
d„X$mdp„ Aê$Z S>¡V$gu kpd¡g
DóZ L$V$ub„^ue Q3⁄4$hps "__p¥L$' 11 S|>_¡ `|h®-L$¡qÞÖe Afb kpNfdp„
Dcy \ey lsy. S>¡ `|h® L$¡ÞÖdp„ `[òd dÂe Afb kpNf kdu` 18.0 Anp„i
DÑfu A_¡ 6`.0 v$¡ip„sf `|h®, `[òd v$rnZ `[òd dy„bB\u 830 qL$gp¡duV$f,
v$rnZ `[òd h¡fphm\u 6`0 qL$gp¡duV$f, dprkfpl V$p`y (Ap¡dp_) `|h®
v$rnZ `|h®\u 700 qL$gp¡duV$f `f L$¡qÞÖs lsy.
A_yk
„
^p_ 24 dp `p_\u.... rhrh^ rhcpN....
Þe|Tug¡ÞX$_p h¡tgNV$_ Mps¡ ep¡Åe¡g X$åëey.A¡. kv$õep¡_u Ap„sffpô2$ue A¡qÞS>r_eqf„N_u
b¡W$L$dp„ \e¡gp lõspnf bpv$ cpfs 13 S|>_¡ hp¡tiNV$_ A¡L$p¡X®$_y„ õ\peu lõspnfL$sp® b_u Ney R>¡.
17 v$¡ip¡_p õ\peu lõspnfL$sp® kd|l_p¡ rlõkp¡ bÞep bpv$ cpfs_p sL$_uL$u A_¡ A¡qÞS>r_ef]N
õ_psL$p¡ dpV$¡ h¥[ðL$ õsf¡ fp¡S>Npf_u sL$p¡dp„ h^pfp¡ \i¡.
hp¡tiNV$_ A ̧L$p¡X®$
hp¡tiNV$_ A¡L$p¡X®$A¡ vy$r_ep_p âdyM v$¡ip¡ hÃQ¡_u A¡L$ Ap„sffpô2$ue kdS|>rs R>¡. S>¡
Ap„sffpô2$ue kudpAp¡ `pf A¡qÞS>r_efp¡_u Nrsrigsp A_¡ NyZhÑp_¡ h^pf¡ R>¡. A¡L$p¡X®$_p
QpV®$f_¡ õ_psL$p¡ dpV$¡ Þe|_sd NyZhÑp kyr_[òs L$fhp dpV$¡ D`eyL$s dpÞesp dp`v„$X$ õ\pr`s
L$fhp_u S>ê$f R>¡.
d¡ f014_p S>Õ\pb„^ dp¢Ohpfu v$f qX$k¡çbf f013
bpv$ s¡_p DÃQsd õsf 6.01 % `f `lp¢Qu Nep¡ R>¡. s¡_u
Ap„L$X$pL$ue fS|>Aps hprZS>e/DÛp¡N d„Ópge¡ 16 S|>_¡
L$fu lsu.
S>Õ\pb
„
^ dp
¢
Ohpfu v$f 6.01 % \ep
¡
A¡ÞV$pL®$qV$L$p Mps¡ Aph¡gp A¡L$ `lpX$_y„ _pdL$fZ Ad¡qfL$p Üpfp 30 S|>_¡ â¿eps cpfsue
Ad¡qfL$u h¥opr_L$ AMp¡futklp_¡ kçdpr_s L$fhp "dpDÞV$ tklp' L$fhpdp„ Apìey R>¡. `h®s_¡
B.k.1971-7fdp„ A¡L$ AÞh¡jL$ ê$`¡ L$fhpdp„ Aph¡gp tklp_p L$pep£_¡ dpÞesp Ap`sp _prds
L$fhpdp„ Apìey lsy. s¡dZ¡ AN°Zu S>¥rhL$ qfkQ® Aqcep_ A„sN®s A¡ÞV$pL®$qV$L$pdp„ Å_hfp¡_u
hksu rhj¡ dlÐh`|Z® X$¡V$p âv$p_ L$ep£ lsp¡. AMp¡fu tklp_p _pd_¡ Ad¡qfL$u c|h¥opr_L$
kh£nZ Üpfp dpÞesp dmu R>¡.
dpDÞV$ tklp d¡L$X$p¡_pëX$ lpBV$1k_p v$rnZ cpNdp„ A¡qV$L$k_ ågL$k_¡ v$rnZ R>¡X$¡ 990
duV$f_p¡ `lpX$ R>¡. s¡ d¡fu åeX®$ c|rddp„ DÑf\u qL$L®$ `¥qV2$L$ Ág¡rief_p¡ _Tpfp¡ v$ip®h¡ R>¡.
D‰¡M_ue R>¡ L$¡, AMp¡futklpA¡ B.k.19`4dp„ Agplpbpv$ e|r_hrk®V$udp„\u bu.A¡k.ku.
A_¡ B.k.19`6dp„ `V$Zp e|q_hrk®V$udp„\u S„>sy rhop_dp„ A¡d.A¡k.ku. _u qX$N°u d¡mhu lsu.
_h¡çbf 19`6 \u Sy>gpB 1961 ky^u fp„Qu L$p ̧g¡S>dp„ AÂep`_ L$fpìep bpv$ Ad¡qfL$p Qpëep
Nep lsp A_¡ B.k.197f A_¡ 1974dp„ Ad¡qfL$p Mps¡ ìl¡g A_¡ `rnep¡_u S>_k„¿ep_y„
AÂee_ L$fsp lsp. s¡dS> rd_¡kp¡V$p e|r_hrk®V$u_p k¡g bpep¡gp ̧Æ A_¡ rhL$pkdp„ Æ_¡qV$L$k
rhcpNdp„ klpeL$ âp ̧a¡kf lsp.
cpfsue Ad¡qfL$u h¥opr_L$
AMp¡futklp_p _pd¡ A¡ÞV$pL®$qV$L$p
Mps¡ A¡L$ `lpX$_y„ _pdL$fZ
cpfs hp
¡tiNV$_ A¡L$p
¡
X®$_y
„
õ\peu lõspnf L$sp® bÞey
ApB.A¡k.Ap¡. NyZhÑp âdpZ_ rb°qV$i dp`v„$X$ k„õ\p_ (bu.A¡k.ApB.) Üpfp 16
S|>__p fp¡S> X$u.A¡g.A¡a. lp¡d X$¡hg`k® rgqdV$¡X$_¡ ApB.A¡k.Ap¡. NyZhÑp âdpZ A¡_pes
\ey R>¡.Ap kp\¡ s¡ Ap âdpZ`Ó d¡mh_pf v$¡i_y„ â\d qfeg A¡õV$¡V$ X$¡hg`f b_u Ney R>¡.
ApB.A¡k.Ap¡. NyZhÑp âdpZ d¡mh_pf â\d qfeg
A¡õV$¡V$ X$¡hg`f sfuL$¡ X$u.A¡g.A¡a. lp¡d X$¡hg`k® rgrdV$¡X$
ApB.ku.A¡.A¡_.A¡_.Üpfp
Æ.A¡g.X$u.V$u. D`gå^ L$fphpB
BÞV$f_¡V$ L$p ̧`p£f¡i_ ap ̧f AkpHX$ _¡çk A¡ÞX$ _„bk® (ApB.ku.A¡.A¡_.A¡_.) Üpfp _hu
Æ.A¡g.V$u.X$u.A¡k._¡ D`gå^ L$fphhpdp„ Aphu lsu. S>¡_¡ L$pfZ¡ kpebf õ`¡kdp„ dp¡V$p `pe¡
bv$gph Aphi¡.
BÞV$f_¡V$ rkõV$d hÃQ¡ kdÞhe_y L$pe® L$fsy A¡L$ A¡L$d R>¡. S>¡ Æ.A¡g.V$u.X$u.A¡k. dpV$¡
_urs r_^p®fZ A_¡ âipk_dp„ dlÐh`|Z® c|rdL$p r_cph¡ R>¡.
A¡L$d_u õ\p`_p B.k.1998dp„ S>p¡_ `p¡õV$g¡ L$fu lsu. s¡_y„ dy¿epge dfu_p X$¡g f¡,
ku.A¡., k„eyL$s fpS>e Ad¡rfL$pdp„ Aph¡gy R>¡. S>¡_p ku.B.Ap¡. a¥v$u Q¡lpv$¡ R>¡.
ApB.ku.A¡.A¡_.A¡_.
A¡L$ A_ydp_ dyS>b vy$r_epcfdp„ k„Oj® v$fqdep_ ârs hj® Apif¡
1`0 rdrge_ eyhsuAp¡ A_¡ drlgpAp¡ `f bmpÐL$pf \sp lp¡e R>¡. S>¡dp„
70 gpM `yê$j A_¡ eyhp_p¡ `Z kpd¡g R>¡. hs®dp_dp„ BfpL$ Mps¡ Qpgu
fl¡gp k„Oj®dp„ `Z drlgpAp¡ `f_p AÐepQpf_u rhNsp¡ kpd¡ Aphu R>¡.
g„X$_ Mps¡ ep¡Åey k„d¡g_
k„Ojp¡® v$frdep_ ep¥_ ql„kp Msd L$fhp dpV$¡ 10 S|>__p fp¡S> A¡L$
h¥[ðL$ k„d¡g_ g„X$__p A¡L$kg Mps¡ ep¡Åey lsy. Qpf qv$hkue
k„d¡g__u iê$Aps lp ̧guhyX$ Aqc_¡Óu A_¡ k„eyL$s fpô2$_u rhi¡j v|$s A¡ÞS>rg_p Å¡gu A_¡
rb°V$__p rhv$¡id„Óu rhrged l¡N¡ L$fu lsu.
k„d¡g_dp„ 140 v$¡ip¡_p ârsr_r^ d„X$mp¡A¡ cpN qg^p¡ lsp¡. S>¡dp„ Av$pgs, v$pspAp¡, k¡_p
r_óZp„sp¡ kp\¡ Apif¡ f00 rhv$¡iu, fnp A_¡ qhL$pk d„Óu kpd¡g lsp. k„d¡g_dp„ raëd âv$i®_,
r\A¡V$f A_¡ L$gp fS|> \ep lsp.
D‰¡M_ue R>¡ L$¡, Ap `l¡gp hj® f01fdp„ ^ l¡N A_¡ Å¡gu k„Oj®dp„ ep¥_ tlkp kdpá L$fhp_u
ârsbÂ^sp kp\¡ ep¥_ tlkp L$¢`¡B_ kpd¡g lsp.
k„d¡g__p¡ l¡sy
k„d¡g__p¡ l¡sy `uqX$sp¡_p Æh__¡ bl¡sf b_phhy A_¡ k„Oj®dp„ ep¥_ tlkp_p A`fp^_p
Nhpl_u Nhplu âpá L$fhp_p kp¥\u kpfp Aæepk_u fQ_p L$fhp _L$L$f L$pe®hplu L$fhp_p¡ lsp¡.
k„d¡g_dp„ fpô2$p¡_¡ Aplhp_ L$fhpdp„ Apìey lsy L$¡ ep¥_ tlkp_u rhê$Â^dp„ s¡d_u k¡_p_p
ârinZdp„ g¡rMs bpbsp¡_¡ kpd¡g L$fhpdp„ Aph¡.
ep¥_ tlkp kdpá L$fhp g„X$_ Mps¡ h¥[ðL$ k„d¡g_ ep¡Åey
DóZL$V$ub„^ue Q3⁄4$hps "__p¥L$'
28
Page 29 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 23
g¡ML$: `°¡d Qp¥lpZ, S>e Qp¥lpZ
äp„k_u fpS>^p_u `¡qfk_p "õV¡V$ fp¡g„¡X$ Nfp®k' Mps¡ f` d¡\u 8 S|>_ v$frdep_ Apep¡rS>s
\e¡g ä¢Q Ap¡`_-f014 V$¡r_k V|$_p®d¡ÞV$ k„`Þ_ \B S>¡_y„ `qfZpd _uQ¡ v$ip®ìep âdpZ¡ R>¡.
ä¡ÞQ Ap¡`_-f014 V$¡r_k
V|$_p®d¡ÞV$ `¡qfk Mps¡ k„`Þ_
`yê$j tkNg :
rhS>¡sp - fpa¡g _pv$pg (õ`¡_)
D$` rhS>¡sp - _p¡hpL$ Å¡L$p¡rhQ (krb®ep)
dqlgp tkNg
rhS>¡sp - dpqfep ipfp`p¡hp (friep)
D` rhS>¡sp - rkTp¡_p lpg¡` (fp¡dpr_ep)
`yê$j eyNg
rhS>¡sp - Sy>g¡_ b¡_s¡D+A¡X$hX®$ fp¡S>f h¡õgu_ (äp„k)
D` rhS>¡sp - dL$£g N°p_pgf + dpL®$ gp¡`¡S> (õ`¡_)
drlgp eyNg
rhS>¡sp -ky -hu lkul (spBhp_+kyB `¢N (Qu_)
D` rhS>¡sp - kfp Bfp_u (BV$gu) + fp¡bV®$ thL$u (BV$gu)
ä¡ÞQ Ap¡`_ rhjeL$ :
ä¡ÞQ Ap¡`_ V$¡r_k N°p„X$ õg¡d_u iê$Aps B.k.1891dp„ \B lsu. Ap ârsep¡qNsp dy¿e
rMspbu ârsep¡Nusp R>¡. S>¡ ârshj® d¡ A_¡ S|>_ dpk v$fqdep_ `¡qfk (äp„k)_p "õV$¡X$ fp¡gp„X$
Nfp®k' V$¡r_k L$p¡V®$dp„ fdhpdp„ Aph¡ R>¡.
rdL$k (k„eyL$s) eyNg
rhS>¡sp - A¡_pg¡_p N°p¡B_raëX$ (S>d®_u) + S>¡_ Sy>rge_ fp¡S>f (_¡^fg¡ÞX$)
D` rhS>¡sp : S|rgep NpNp£k (S>d®_u) + _¡_p„v$ qS>dprS„>L$ (krb®ep)
cpfsue k¡_pdp„ S|>r_ef L$rdi_ Ar^L$pfu A_¡ k¡_p_p r_ip_¡bpS> e|r_V$dp„ ârirns
\e¡gp s\p hs®dp_dp„ rhð r_ip_¡bpÆ f¡qL„$Ndp„ f6dp„ õ\p_¡ fl¡gp M¡gpX$u Æs| fpe
ApB.A¡k.A¡k.A¡a. i|qV„$N rhðL$`dp„ ÓZ `v$L$ Æs_pf â\d cpfsue r_ip_¡bpS> b_u
Nep R>¡. Ap ârsep¡rNsp õgp¡h¡r_ep_p dpfubp¡f Mps¡ ep¡ÅB lsu.
1 Sy>gpB 2014_p fp¡S> Åfu `yê$j A¡f r`õsp¡gdp„ 10 duV$fdp„ Æsy fpe rhð f¢qL„$Ndp„
â\d õ\p_¡ Apìep R>¡. Ap kp\¡ qhð f¢qL„$Ndp„ õ\p_ d¡mh_pf s¡Ap¡ kpsdp cpfsue M¡gpX$u
b_u Nep R>¡. Ap `l¡gp A„S>rg cpNhs, fpÄeh^®_tkl fpX$p¡W$, NN_ _pf„N, dp_hÆsqk„l
k„^|, f„S>_ kp¡$Yu A_¡ rl_p rkÝ^y â\d õ\p_¡ flu QyL$ep R>¡.
ApB.A¡k.A¡k.A¡a. i|qV„$N rhð L$`dp„
ÓZ `v$L$ rhS>¡sp b__pf Æs| fpe â\d
cpfsue r_ip_¡bpS>
ApB.ku.ku. V$¡õV$ d¡k (Nv$p) A¡L$ ârs[›$s q3⁄4$L$¡V$ V2$p¡au R>¡. S>¡ V$¡õV$
q3⁄4$L$¡V$dp„ _„.1 f¡qL„$N ^fphsu V$ud_¡ Ap„sffpô2$ue q3⁄4$L$¡V$ `qfjv$ Üpfp âv$p_
L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.
Ap ̧õV2$¡rgep q3⁄4$L$¡V$ V$ud_p b„_¡ âpê$`_p L$áp_ A_¡ b¡V$kd¡_ dpBL$g
L$gpL®$_¡ ` S|>__p fp¡S> vy$r_ep_u _„bf h_ V$¡õV$ q3⁄4$L$¡V$ V$ud_p L$áp_ `v$
bv$g qfgp„ek Ap„sffpô2$ue q3⁄4$L$¡V$ `qfjv$ Üpfp Ap„sffpô2$ue V$¡õV$ d¡Q
(Nv$p) âv$p_ \B lsu.
ApB.ku.ku._u V$¡õV$ d¡k (Nv$p) dpBL$g L$gpL®$_¡ âv$p_ \B
ApB.A¡k.A¡k.A¡a
rhðL$`-f014
B.k.1986dp„ Ap„sffpô2$ue iyqV„$N M¡g
dlpk„O Üpfp Apep¡rS>s ApB.A¡k.A¡k.A¡a.
rhðL$`_p¡ âpf„c \ep¡ lsp¡. s¡_„y Apep¡S>_
ârshj® \pe R>¡.
S>d®_u_p çeyr_M Mps¡ Apep¡rS>s Ap õ`^p®dp„
11 S|>_ f014_p fp¡S> cpfsue r_ip_¡bpS> Æsy
fpe¡ `yê$j A¡f r`õsp¡g hN®_u 10 duV$f õ`^p®dp„
199.4 A„L$ kp\¡ fS>s `v$L$ âpá L$ep£ lsp¡.
cpfs_p 4 r_ip_¡bpS> âL$pi _p_S>à`pA¡ Ap
hN®dp„ 97.1 A„L$ kp\¡ kpsdy õ\p_ âpá L$ey® lsy.
¶ õ`¡__p `pågp¡ af¡fp f01.03 A„L$ kp\¡
kyhZ® `v$L$ rhS>¡sp \ep.
¶ ey3⁄4$¡__p `phgp¡ L$p¡fp¡õV$pegp ̧h 178.4 A„L$
kp\¡ L$p„õe `v$L$ rhS>¡sp bÞep lsp.
ApB.`u.A¡g. f013_u kË$pbpÆ A_¡ õ`p¡V$ raqL$k„N bpbsp¡_u s`pk L$fu fl¡gu k¡hp r_h©s Þeped|rs® dyLy$g
dyv$Ng_u AÂensp ^fphsu krdrsdp„ `|h® cpfsue q3⁄4$L$¡V$ V$ud_p L$áp_ kp¥fh Np„Nygu_p¡ 8 S|>__p fp¡S> kdph¡i L$fhpdp„
Apìep¡ R>¡.
ApB.`u.A¡
g. õ`p
̧
V$ raqL$k
„
N dpV$¡
_u dyvNg krdrsdp
„
kp
¥fh Np
„
Nygu_p
¡ kdph
¡i
ApB.ku.ku. h_ X$¡ f¢qL„$N f1
S|>_¡ Åfu \e¡gu k|Qudp„ h_ X$¡
b¡V$kd¡_ sfuL$¡ â\d õ\p_¡ A¡hu
qX$rhqgek® (v$.ApräL$p) bp¡gf
kBv$ AS>dg (`pqL$õsp_), h_
X$¡ V$ud sfuL$¡ Ap ̧õV2$¡rgep â\d
_„bf¡ füp lsp.
õL$p¡V$g¡ÞX$_p ÁgpkNp¡ Mps¡ f3 Sy>gpB\u 8 Ap¡Nô$ f014 v$frdep_ Apep¡Æs \_pf f0dp„
fpô2$d„X$g M¡g v$frdep_ âv$i®_ L$fhp dpV$¡ õL$p ̧qV$i L$gp `rfjv Üpfp fpS>õ\p__p S>e`yf_p
L$php k„Nus kd|l_¡ Apd„qÓs L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. s¡d_u kp\¡ dykpauf Æàku Ap ̧a fpS>õ\p_
ÁgpkNp¡ Mps¡ rhrcÞ_ õ\mp¡A¡ âv$i®_ L$fi¡.
- M¡g v$frdep_ cpfsue M¡gpX$uAp¡_¡ âp¡Ðkplus L$fhp v$¡i cqL$s Nusp¡_y„ âv$i®_ L$fi¡.
- cpfsue L$gp A_¡ k„õL©$qs s\p v$¡i_u rhfpks A_¡ k„Nus_¡ âp¡Ðkpl_ Ap`i¡.
- dykpauf_p L$gpL$pf fpS>õ\p__p rS>àku gp¡L$ k„Nus, chpB, L$gb¡rgep _©Ðe_y„ âv$i®_ L$fi¡.
- L$php çe|qTL$g kL®$k kX$L$ A_¡ Qp¡L$dp„ âv$i®_ L$fi¡.
S>e`yf_y„ L$php k„Nus kd|l f0dp„ fpô2$
d„X$g M¡g-f014dp„ âõsyrs Ap`i¡
ApB.ku.ku.
h_ X$¡ f„¡qL„$N Åfu
COMPETITIVE INDIA d¡N¡Tu_ `qfhpf_p
A_¡ d¡N¡Tu__p â\d A„L$\u S> M¡g S>Ns_u L$p¡gd gMsp
A_¡ _p_u he\u S> g¡M_ ip¡M ^fphsp â¡d Qp¥lpZ ^p¡>fZ
10_u bp¡X®$_u `funpdp„ 94.36 % S>¡V$gp `k£ÞV$pBg kp\¡
DÑuZ® lpqv®$L$ Arc_„v$_ A_¡ ApNm S>sp M|b S> âNrs L$fp¡
s¡hu iyc¡ÃR>pAp¡.
à 3`dp„ fpô2$ue M¡gp¡_u spfuMp¡_u Op¡jZp f6 S|>_¡ rsê$h„_sd`yfd_p L$¡fm rh^p_kcp `qfkf
Mps¡ cpfsue Ap¡g„qç`L$ k„O Üpfp L$fhpdp„ Aphu lsu. S>¡ _uQ¡ v$ip®ìep dyS>b R>¡.
à 3`dp„ fpô2$ue M¡gp¡_y„ Apep¡S>_ 31 ÅÞeyApfu \u 14 a¡b°yApfu f01` v$frdep_ L$¡fm_p kps
rS>ëgp_p 3f S>¡V$gp õ\p_p¡ `f \ey R>¡.
à Ap fpô2$ue M¡gdp„ 36 S>¡V$gu fdsp¡_¡ kpd¡g L$fhpdp„ Aphu R>¡. S>¡dp„ Ly$g 11,641 ârsõ`^}
rlõkp¡ g¡i¡. S>¡dp„\u 7744 A¡\qgV$ li¡. v$f¡L$ âqsõ`^} Ly$g 36` kyhZ® `v$L$ A_¡ fS>s
`v$L$ kp\¡ 477 L$p„õe `v$L$ dpV$¡ dyL$pbgp¡ L$fi¡.
à L$¡fm fpS>e_¡ fpô2$ue M¡gp¡_u d¡S>bp_u buÆhpf âpá \B R>¡. ANpD B.k.1987dp„ L$¡fm
Mps¡ fpô2$ue M¡g ep¡Åep lsp.
3`dp„ fpô2$ue M¡g_u spfuMp¡ Ål¡f \B
29
a¡L$V$1k :
à 33dp¡ fpô2$ue M¡g (f007), Np¥lpsu (Akd) s\p 34dp¡ fpô2$ue M¡g (f011) fp„Qu
(TpfM„X$) Mps¡ ep¡Åep¡ lsp¡.
à â\d fpô2$ue M¡g B.k.19f4dp„ cpfsue Ap¡g„qç`L$ M¡g _pd\u gplp¡f Mps¡ Apep¡rS>s
L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. B.k.1940dp„ cpfsue Ap¡g„qç`L$ M¡g fpô2$ue M¡gdp„ sbv$ug \B Nep¡
lsp¡ A_¡ õhs„Ósp bpv$ â\d fpô2$ue M¡g_y„ Apep¡S>_ B.k.1948dp„ gM_D Mps¡ \ey lsy.
fpô2$ue M¡gp¡_p kv$1cph_p v|$s s\p AÞe lp¡v«¡v$pf
3`dp„ fpô2$ue M¡gp¡_p kv$1cph_p fpS>v|$s sfuL$¡ kQu_ s¢Xy$gL$f R>¡. S>epf¡ cpfsue Ap¡g„qç`L$
k„O_p AÂen A¡_.fpdQ„Ö_ A_¡ dlpkrQh fpÆh dl¡sp R>¡.
iyc„L$f :
3`dp„ Ap„sffpô2$ue M¡g_p iyc„L$f_y„ A_phfZ 11 qX$k¡çbf
f009_p fp¡S> L$fu v$¡hpey lsy. Ap iyc„L$f "Açd|, N°¡V$ BqÞX$e_
lp¡_®rbg' R>¡.
3`dp„ fpô2$ue M¡g_p¡ gp¡Np¡ "L$r_L$p¡__ (cpfsue
Adgspk) `¡V$_®dp„ qX$TpB_ L$fhpdp„ Aph¡gp¡ R>¡. S>¡
_¡qË$`Ë$d (lp\uAp¡_p sl¡hpfu dpõL$) S>¡hp¡ R>¡.
fpô2$ue M¡g_p¡ gp¡Np¡ :
Page 30 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 23
A¡.bu. qX$rhqgek®_¡ hj® f014_p v$rnZ ApräL$p_p hprj®L$
`yfõL$pfdp„ kh®î¡›$ V$¡õV$ q3⁄4$L$¡V$f krls Qpf `yfõL$pfp¡ dpV$¡ _prds
L$fhpdp„ Aph¡g S>¡_u Op¡jZp v$rnZ ApräL$p_p Å¡lpr_kbN® Mps¡ 4
S|>__p fp¡S> \B lsu.
A¡.bu. qX$rhgek®_¡ kp\u M¡gpX$uAp¡_p dsv$p__p Ap^pf¡
"àg¡ek® Ap ̧a ^ ef' A_¡ kpdpÞe S>_sp_p dsp¡_p Ap^pf¡ "ä¢k
q3⁄4$L$¡V$f Ap ̧^ ^ ef' sfuL$¡ `k„v$ L$fhpdp„ Apìep lsp.
kh®î¡›$ q3⁄4$L$¡V$f `yfõL$pf : A¡.bu. qX$rhgek®
kh®î¡›$ V$¡õV$ q3⁄4$L$¡V$f : A¡.bu.qX$rhgek®
àg¡ef Ap ̧a ^ ef : A¡.bu.qX$rhgek®
ä¦k q3⁄4$L$¡V$f Ap ̧a ^ ef : A¡.bu.qX$rhgek®
kh®î¡›$ h_ X$¡ q3⁄4$L$¡V$f : qL„$V$p¡_ qX$L$pL$
kh®î¡›$ V$u-f0 q3⁄4$L$¡V$f : Bdfp_ sprlf
L$¡.A¡a.ku. "kp¡ NyX$' `yfõL$pf : S>¥L$k L$prgk
kh®î¡›$ bp¡gf : X$¡g õV$¡_
kh®î¡›$ drlgp q3⁄4$L$¡V$f : dqfÅ_ L$¥`
A¡.bu. qX$rhgek£ hj® f014_p q3⁄4$L$¡V$
v$rnZ ApräL$p_p hprj®L$ `yfõL$pfp¡ `¥L$u
Qpf `yfõL$pf âpá L$ep®
hj® f014_p `yfõL$pfp¡_u k|Qu ::
Ü drlgpAp¡_u A¡a.ApB.A¡Q. lp ̧L$u rhðL$`-f014, lp ̧L$u rhðL$`_y„ 13dy„ k„õL$fZ R>¡.
Ü Ap ârsep¡rNsp 31 d¡ \u 14 S|>_ hÃQ¡ _¡^fg¡ÞX$_p ^ l¡N Mps¡ Apep¡rS>s \B lsu.
Ü _¡^fg¡ÞX$ Üpfp khp®r^L$ ÓZhpf lp ̧L$u rhðL$`_y„ Apep¡S>_ \ey R>¡. Ap `l¡gp hj® 1973,
1998dp„ Alu Apep¡S>_ \ey lsy.
Ü _¡^fg¡ÞX$_p M¡gpX$u Ag¡_ l|N, "àg¡ef Ap ̧a ^ V|$_p®d¡ÞV$' S>epf¡ ApS>£qÞV$_p_p lp ̧L$u
M¡gpX$u agp¡f¡r_L$p lprga_¡ "eyhp àg¡ef Ap ̧a ^ V|$_p®d¡ÞV$' dpV$¡ `k„v$ L$fhpdp„ Apìep lsp.
Ü "Np¡g qL$`f Ap ̧a ^ V|$_p®d¡ÞV$' _p¡ A¡hp¡X®$ _¡^fg¡ÞX$_p dps®S>¡ `p¥d¡__¡ S>epf¡ V$|_p®d¡ÞV$dp„
khp®r^L$ Np¡g L$fhp_p¡ A¡hp¡X®$ _¡^fg¡ÞX$_p qL$d g¥çdk®_¡ âv$p_ \ep¡ lsp¡.
drlgp lp¡L$u rhðL$`-
f014dp„ _¡^fg¡ÞX$ rhS>eu
_¡^fg¡ÞX$_p ^ l¡N _p L$ep¡k¡fp õV$¡qX$ed Mps¡ drlgpAp¡_u A¡a.ApB.A¡Q.lp ̧L$u rhð
L$`-f014_u apB_g d¡Q 14 S|>__p fp¡S> _¡^fg¡ÞX$ A_¡ Ap ̧õV2$¡rgep hÃQ¡ ep¡ÅB lsu. S>¡dp„
_¡^fg¡ÞX$¡ f-0 \u rhS>e âpá L$ep£ lsp¡. Ap kp\¡ _¡^fg¡ÞX$ Ap âqsep¡rNspdp„ Ly$g kpsdu
hpf$ rhð Q¡rç`e_ b_u Ney R>¡. Ap `l¡gp _¡^fg¡ÞX$ Ap âqsep¡rNspdp„ hj® 1974, 1978,
1983, 1986, 1990, f006dp„ rhS>¡sp \ey lsy.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, hj® f010_p dqlgp lp¡L$u rhðL$`dp„ _¡^fg¡ÞX$_p¡ ApS>£ÞV$u_p kpd¡
`fpS>e \ep¡ lsp¡. hs®dp_ ârsep¡rNspdp„ ApS>¡®qÞV$_pA¡ Ad¡qfL$p_¡ lfphu_¡ ÓuÅ õ\p_
dpV$¡_p àg¡ Ap ̧a d¡Qdp„ L$p„õe `v$L$ d¡mìep¡ lsp¡.
ârsep¡rNsp k„b„r^s :
Qu_, spB`¡ Mps¡ Apep¡rS>s 16du A¡riepB S|r_ef A¡\g¡qV$L$k Q¡qç`e_iu`dp„ 1f
S|>__p fp¡S> cpfs¡ `p„Qd„y õ\p_ lp„kg L$fu_¡ Ly$g 1f `v$L$ âpá L$ep® lsp.
`v$L$ âpáL$sp® v$¡i
(1) Qu_(24)-1f kyhZ® Q„ÖL$, 10 fS>s `v$L$, f L$p„õe `v$L$
(f) Å`p_ (f1) 11 kyhZ®`v$L$, ` fS>s `v$L$, ` L$p„õe `v$L$
(3) L$sf (10) - 6 kyhZ® `v$L$, f fS>s `v$L$, f L$p„õe `v$L$
(4) spBe¡ (1`) 4 kyhZ® `v$L$, 3 fS>s `v$L$, 8 L$p„õe `v$L$
cpfs¡ Æs¡gp Q„ÖL$p¡ :
(1) v$e|su Qp„v$ (kyhZ®) f00 duV$f drlgp
(f) îZh Mfb (fS>s) 10 duV$f `yê$j
(3) õhà_ bd®_ (fS>s) l¡àV$p\gp_ drlgpAp¡
(4) d¡O_p i¡Ë$u (fS>s) : 100 duV$f rhÂ_ v$p¡X$
(`) _h_us L$p¥f qOëgp¡ (fS>s) qX$õL$k drlgp a¢L$p¡)
(6) k„Æh_u Åv$h (L$p„õe) 3000 duVf drlgp
(7) îhZ Mfb (L$p„õe) `000 duV$f `yê$j
(8) _h_us L$p¥f qOëgp¡ (L$p„õe) - Np¡mpa¢L$ drlgp
(9) iqL$s kp¡g„L$u (L$p„õe) - Np¡mp a¢L$ `yê$j
(10) S>¡ku eyk|a(fS>s), kQ®_p Åv$h (L$p„õe) 800 duV$f drlgp
(11) (1) Æop hu.hu.(f) S>¡.ku.e|kya -qfg¡ drlgp
(3) rhS>epLy$dpf (4) v$e|su Qp„v$ (kyhZ®)
cpfsue q3⁄4$L$¡V$ L„$V2$p¡g bp¡X®$ Üpfp 11 S|>__p fp¡S> _hu qv$ëlu Mps¡ ApNpdu
Sy>gpB/Ap¡Nô$ dpk v$fqçep_ Ap ̧õV2$¡rgep âhpk¡ S>_pf cpfsue q3⁄4$L$¡V$ V$ud
(A¡) Op¡jZp L$fu lsu. S>¡dp„ cpfs(A¡)_u V$¡õV$ q3⁄4$L$¡V$ dpV$¡_p L$áp_ `v$¡ d_p¡S>
rshpfu A_¡ cpfs-A¡- h_ X$¡ V$ud dpV$¡_p L$áp_ `v$¡ fp¡rb_ D\à`p_u
Ap ̧õV2$¡rgep âhpk dpV$¡ cpfsue q3⁄4$L$¡V$ V$ud_u Op¡jZp
16du A¡riepB S|>r_ef
A¡\g¡qV$L$k Q¡qç`e_ri`dp„
cpfs `p„Qdp„ õ\p_¡
`pR>gp L$¡V$gp drl_pAp¡\u Ap`Zp M¡g S>Ns_p L$fÞV$ Aa¡k® rhcpNdp„ QQp®B fl¡gp¡
raap hëX®$L$`-f014 ApMf¡ b°pÆg Mps¡ d¡S>bp_ b°pÆg A_¡ 3⁄4$p¡A¡qiep_u âpf„rcL$ d¡Q
kp\¡ iê$ \B Nep¡ R>¡. A¡ `l¡gp ayV$bp¡g_y„ L$pr_®hg Nguep¡dp„\u `kpf \sy kpAp¡ `pDgp¡_p
L$p¡qf„\ek A¡qf_p Mps¡ `lp¢Ãey lsy. ayV$bp¡g_p Ap dlpS>í_dp„ kpd¡g \hp rhðcf_p
gpMp¡ gp¡L$p¡ b°pÆg `lp¢Qu Nep R>¡.
hëX®$L$`dp„ cpN g¡hp dpV$¡ Ap hMs¡ vy$r_epcf_p f04 S>¡V$gp v$¡ip¡_u V$udp¡A¡ âeÐ_p¡
L$ep® lsp. `f„sy dpÓ 3f v$¡i_u V$ud `k„v$ \B lsu. S>¡_¡ 8 N©`dp„ hl¢Qu _pMhpdp„ Aphu R>¡.
v$f¡L$ N©`dp„ v$f¡L$ V$ud 3-3 d¡Q fdi¡. `p¡sp_p N©`dp„ V$p¡Q_p b¡ õ\p_¡ fl¡_pf V$ud _p¡L$
ApDV$ fpDÞX$ dpV$¡ L$hp ̧guapBX$ \i¡. V|$_p®d¡ÞV$_p dyL$pbgp b°pÆg_p 1f il¡fp¡dp„ M¡ghpdp„
Aphi¡.
(V|$_p®d¡ÞV$_p `qfZpd kp\¡ rhi¡j rhNs Aphsp A„L$¡)
Fifa World Cup-2014 -1 V2$p¡au,
32 v$¡i, 42 qv$hk A_¡ qv$g^X$L$ 64 d¡Q
auap rhðL$` f014_p D`gÿedp„ 1f S|>__p fp¡S> hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡
õçppfL$ `p¡õV$ qV$qL$V$ Åfu L$fu lsu. hX$pâ^p_¡ f017dp„ A„X$f-17 auap
rhðL$`_u d¡S>bp_u cpfs_p Ah¡S>dp„ cpfsue ayV$bp¡gdp„ Brslpk `f A¡L$
h¡bkpBV$ rhL$rks L$fhp `p¡õV$ rhcpN_¡ ApN°l L$ep£ lsp¡. s¡dS> L$p¡d¡ÞV2$u
Ap`hp_u L$gp_¡ q3⁄4$L$¡V$ krls rhi¡jê$`¡ AÞe M¡gp¡dp„ `Z rhL$rks L$fhp
S>Zphpey lsy.
auap rhð L$` f014 dpV$¡
õdpfL$ `p¡õV$ qV$qL$V$ Åfu \B
îug„L$p_p b¡V$kd¡_ Ly$dpf k„NpL$pfp q3⁄4$L$¡V$ Brslpkdp„ kss kps V$¡õV$ Bt_Ákdp„ A^®isL$ b_ph_pf rhð_p Qp¡\p
M¡gpX$u b_u Nep R>¡. Ap f¡L$p¡X®$ s¡dZ¡ HÁg¡ÞX$ kpd¡ l¡rX „Ág¡ Mps¡ fdpB fl¡gu buÆ V$¡õV$ d¡Qdp„ ff S>|_¡ _p¢^pìep¡ lsp¡.
Ly$dpf k„NpL$pfp `l¡gp Ap âL$pf_p f¡L$p¡X®$ q3⁄4$L$¡V$f A¡hV®$_ rhL$k (h¡õV$ BqÞX$T), iuh _pfpeZ Q„Ö`p¡g (h¡õV$ BqÞX$T)
A_¡ A¢X$u agphf (Tuçbpåh¡)A¡ _p¢^ph¡gp¡ R>¡.
ff S|>_¡ Ap ̧qõV2$ep_p õgu`bN® Mps¡ Apep¡rS>s
Ap ̧qõV2$ep N°p„ r` f014dp„ drk®X$uT_p X2$pBhf r_L$p¡
fp¡kbN® f¡kdp„ rhS>¡sp bÞep lsp.
r_L$p¡ fp¡kbN® "Ap ̧qõV2$ep N°p„. râ.-f014' rhS>¡sp
vgNpspf kps V$¡õV$ Bt_Ákdp
„
A^®isL$ b_ph_pf Qp
¡\p b
¡V$1
kd
¡
_ sfuL$¡ Ly$dpf k
„
NpL$pfp
Ap ̧õV2$¡rgep âhpk dpV$¡
cpfsue drlgp kur_ef lp ̧L$u
V$ud_p L$áp_ `v$¡ qfsy kp_u
dg¡riep_p Ly$Apgp„`yf Mps¡ âhpk dpV$¡ cpfsue
drlgp kur_ef lp ̧L$u V$ud_p L$áp_ `v$¡ qfsy kp_u_u
r_dZ|„L$ \B R>¡. Ap âhpk ApNpdu fpô2$d„X$g M¡g A_¡
A¡rie_ M¡gp¡_u s¥epfu dpV$¡ ep¡Åep¡ R>¡.
V$ud k|Qu
L$áp_ : fusy fp_u
D` L$áp_ : vuq$`L$p
Np¡g qL$`f : ep¡rNsp bpgu, krhsp
qX$a¡ÞX$ÞV$ : vuq$`L$p, qL$f_ v$u` L$p¥f, kyr_sp, gL$X$p,
_rdsp V$p¡`p¡, Skâus L$p¥f, NyfÆs L$p¥f, A„kysp gL$X$p,
qv$` N°¡k A¡L$L$$p.
rdX$ raëX$f : qfsy fp_u, kyiugp Qp_|, rgrgdp
tdS>,h„v$_p L$V$pqfep, Ad_qv$` L$p¥f, _hÅ¡s L$p¥f
ap¡fhX®$ : fp_u, `|_d fp_u, qfsyjp Apep®, A_y` bfgp,
A_yfp^p v$¡hu.
cpfsue M¡gpX$u `„L$S> AX$hpZu f9 S|>_¡ `p¡sp_u â\d
ApB.bu.A¡k.A¡a. 6-f¡X$ hëX®$ õ_|L$f rMspbdp„ rd÷_p
id®Ag i¡M Mps¡ apB_g `p¡g¡ÞX$_p L$¡k`f ragr`L_¡ lfphu_¡
rhS>¡sp \ep R>¡.
dyfgu L$prs®L$_u q3⁄4$L$¡V$_¡ Agrhv$p
cpfsue q3⁄4$L$¡V$ V$ud_p qõ`_ bp¡gf dyfgu L$prs®L¡$ q3⁄4$L$¡V$_p
v$f¡L$ âpê$`dp„\u r_h©rÑ g¡hp_u Op¡jZp 14 S|>_¡ L$fu lsu.
ApB.bu.A¡k.A¡a. -6 f¡X$ hëX®$
õ_|L$fdp„ `„L$S> AX$hpZu rhS>¡sp
bp„Ágpv$¡i_p `|h® L$áp_ q3⁄4$L$¡V$f dp¡lçdv$ AifLy$g `f
18 S|>_¡ bp„Ágpv$¡i q3⁄4$L$¡V$ bp¡X®$ Üpfp fQpe¡gu `¡_g¡ d¡Q
raL$tkN_p Apfp¡` bv$g ApW$ hj®_p¡ ârsb„^ gNpìep¡ R>¡.
bp„Ágpv$¡i_p `|h® L$áp_ dp¡lçdv$
Aifayg `f ApW$ hj®_p¡ ârsb„^
30
Page 31 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 24
qb°V$__p dlpfpZuA¡ _hp rh^¡eL$ L$p_|_ "qfL$p ̧g Ap ̧a d¡çbf Ap ̧a `pgp®d¡ÞV$' (A¡d.`u.) rbg_¡ gpN| L$fhp_u
Op¡jZp ` S|>_¡ L$fu lsu. dlpfpZu Üpfp Op¡rjs Ap rbg L$p¡B A¡d.`u._p Mfpb hs®__u `qfqõ\rsdp„ afuhpf `¡V$p
Q|„V$Zu L$fphhp_u A_yrds âv$p_ L$fi¡. Ap rbg gpN| L$fhp_p¡ l¡sy dsv$pspAp¡ Üpfp D`Q|„V$Zu L$fphhp_u dp„N Üpfp
kp„kv$p¡_p r_epdL$ r_funL$ A„sf v|$f L$fhp_p¡ R>¡.
- qfL$p ̧g rbg iê$ \hp_p ApW$ kápl_u A„v$f Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p 10 % fÆõV$X$® dsv$pspAp¡_p lõspnf_u S>ê$f `X$i¡.
- qfL$p ̧g L$fhp_u Ap _hu iqL$s dpÓ Ðepf¡ S> D`ep¡Ndp„ gB iL$pi¡ S>epf¡ A¡d.`u._¡ S>¡g kÅ \B li¡ L$¡ lpDk Ap ̧a
L$p ̧dÞk A¡ hps `f kldsu v$ip®h¡ R>¡ L$¡ s¡Ap¡ Mp¡V$p L$pep£dp„ âh©Ñ lsp.
cpfsdp„ Q|„V$pe¡gp Dd¡v$hpfp¡dp„ A_¥rsL$sp A_¡ bu_ S>hpbv$pf`Zp_p ìehlpfdp„ kss h^pfp¡ \B füp¡ R>¡, dpV$¡
Al] fpBV$ V|$ qfL$p ̧g L$¡ Q|„V$pe¡gp ârsr_r^Ap¡_¡ _ Q|„V$hp_p¡ Ar^L$pf (fpBV$ V|$ X$u-Bg¡L$V$)_u dp„N ìep`L$ b_u R>¡.
fpBV$ V|$ qfL$p ̧g A¡L$ gp¡L$sp„qÓL$ lr\epf R>¡. S>¡ fpS>_ursL$ âZpgudp„ S>hpbv$pfu _L$L$u L$f¡ R>¡. L$pfZ L$¡ s¡dp dsv$pf
Mfpb âv$i®_ L$f_pf L$¡ `p¡sp_u Ap¡auk_p¡ D`ep¡N A„Ns õhp\® dpV$¡ L$f_pf rh^peL$p¡ `f r_e„ÓZ fpM¡ R>¡.
ApS>_u spfuM¡ cpfs `pk¡ dÂeâv$¡i L$¡ R>ÑukNY$ fpS>e rkhpe qfL$p ̧g_u Å¡NhpB _\u. Al]_u S>_sp_¡
õ\p_ue A¡L$dp¡_p `p¡sp_p Qy„V$pe¡gp ârsr_r^Ap¡_¡ `fs bp¡gphhp_p¡ Ar^L$pf dm¡gp¡ R>¡. B.k.f008dp„ R>ÑukNY$dp„
õ\p_ue A¡L$dp¡dp„ kamsp`|h®L$ qfL$p ̧g Q|„V$ZuAp¡ L$fphhpdp„ Aphu lsu.
rb°V$_dp„ "qfL$p ̧g Ap ̧a d¡çbf Ap ̧a
`pgp®d¡ÞV$' rbg gpN| L$fhp_u Ål¡fps
qfL$p ̧g Ap ̧a A¡d.`u. rbg :
cpfs v$¡idp„ `qfqõ\rs :
dfZ `\pfuA¡ d©Ðey_u fpldp„ `uX$psp fp¡Nu_¡ X$p ̧L$V$f_u dv$v$\u `p¡sp_¡ d©Ðey `pdhp_u d„S|>fu Ap`sp "fpBV$-V|$-
X$pB' L$p_|__¡ ` S|>__p fp¡S> L$¡_¡X$p_p L$e|b¡L$ âp„s¡ d„S|>fu Ap`u R>¡. Ap kp\¡ Aphp¡ L$p_|_ A`_ph_pf L$e|b¡L$ L$¡_¡X$p_p¡
â\d âp„s b_u Nep¡ R>¡.
Ap L$p_|_ _¡i_g A¡k¡çbgud„p 94-ff_p A¥rslprkL$ dsv$p_ bpv$ A`_phpep¡ lsp¡. s\pL$r\s Nqfdp`|Z® d©Ðey
kp\¡ rbg `f L$p_|__¡ L$pev$¡kf L$fhp kp\¡ L$e|b¡L$ â\d âp„s bÞep¡ R>¡.
L$¡_¡X$p_p¡ k„^ue q3⁄4$du_g L$p¡X$ klpesp âpá ApÐdlÐep L$¡ BÃR>p d©Ðey_u d„S|>fu Ap`sp¡ _\u. dpV$¡ "fpBV$-Vy$-X$pB'
_u L$p_|_u L$pev$¡kfsp_¡ `X$L$pf Ap`u iL$pe R>¡. S>epf¡ L$e|b¡L$ Üpfp S>Zphpey L$¡, Ap A¡L$ Apfp¡Áe_¡ gNsp¡ dyv«p¡ R>¡, S>¡
A`fpr^L$ L©$Ðe _\u. dpV$¡ s¡ k„^ue Þepe_p v$pefp_¡ bv$g¡ âp„s_p Þepen¡Ódp„ kdprh›$ R>¡. L$e|b¡L$ âdyM rarg`
L$p¥rgepX$® Üpfp v$gug \B lsu, L$¡ Ap bpbs Æh__u v$¡Mcpm_p¡ A„s R>¡, _l] L$¡ BÃR>p d©Ðey.
kdõs bpbs S>p¡sp A¡hy S>Zpe füy R>¡ L$¡, BÃR>p d©Ðey L$¡ klpesp âpá d©Ðey (ApÐdlÐep)_p L$p_|__¡ L$pev$¡kf
L$f_pf L$p_|_ Ap¡V$phpdp„ ÞepreL$ âq3⁄4$ep_y„ `qfZpd R>¡.
B.k.f004dp„ rkA¡d fu` âp„s_p L$p¡l L$¡f d„qv$fdp„\u Qp¡fpe¡gu ÓZ
`°pQu_ rlÞvy$ d„qv$f d|rs®Ap¡ 3 S>|__p fp¡S> Ad¡qfL$p Üpfp `fs L$fhpdp„ Aphu
lsu. s¡ vy$ep£^_, bgfpd A_¡ cud_u d|rs®Ap¡ lsu.
1`8 k¡.du._u vy$ep£^__u d|rs® hj® 197fdp„ Qp¡fu \B lsu. A_¡ hj®
197`dp„ g„X$_ Mps¡ lfpÆdp„ h¡Qhpdp„ Aphu lsu. S>¡_¡ k|v$bu Þe|ep¡L®$dp„
afuhpf lfpÆ L$fhpdp„ Aphu lsu `f„sy L„$bp¡qX$e_ Ar^L$pfuAp¡_u Ar`g bpv$
s¡_y„ h¡QpZ AV$L$phhpdp„ Apìey lsy. d|rs®_¡ A¡L$ gp„bu L$p_|_u gX$pB bpv$
L„$bp¡qX$ep_¡ `fs L$fhpdp„ Aphu lsu. buÆ ârsdp bgfpd_u lsu S>¡ L„$bp¡qX$ep
kfL$pf A_¡ Ad¡qfL$pdp„ qL$õV2$u lfpÆ lpDk hÃQ¡ A¡L$ kdS|>su A„sN®s `fs
Aphu lsu. ÓuÆ ârsdp cud_u lsu. S>¡_¡ Bk.k.1976dp„ L$¡rgap¡r_®epdp„
_p¡V®$_ fpdp¥_ k„N°lpge¡ Ap d|rs®_¡ Mfuv$u lsu.
drl_pAp¡_p rhQpf rhdi® bpv$ k„N°lpge Ap d|rs® L„$bp¡X$uep_¡ A¡L$ D`lpf
õhê$`¡ `fs L$fhp s¥epfu v$ip®hu lsu.
ÓZ âpQu_ tlvy$ d„qv$f_u d|rs®Ap¡
L„$bp¡qX$ep_¡ `fs L$fhpdp„ Aphu
Ad¡qfL$u fpô2$`rs bfpL$ Ap¡bpdpA¡ f S|>__p fp¡S> hj® f030 ky^u
dp¡Sy>v$ rhS>mu àgp„V$p¡dp„\u \sp L$pb®_ âvy$jZdp„ 30 % L$p` gphhp _hp
r_edp¡_u Op¡jZp L$fu R>¡. S>¡dp„ hj® f00`_p õsf\u L$pb®_
X$peAp ̧L$kpBX$_p DÐkS®>_dp„ 30% L$p` L$fhp_y kpd¡g R>¡. Ap q_ed_u
Op¡jZp `ep®hfZ k„fnZ A¡S>Þku Üpfp \B R>¡. S>¡dp„ f030 ky^u âvy$jZ
L$Z (`pqV®$L$g) _pBV2$p¡S>_ Ap ̧L$kpBX$, këaf X$peAp ̧L$kpBX$dp„ kl gpc
dpV$¡ f` % \u h^y L$p`_u Op¡jZp L$fu R>¡.
B.k.f030 ky^u L$pb®_ âvy$jZ_p _hp
r_edp¡_u bfpL$ Ap¡bpdp Üpfp Op¡jZp
"fpBV$-V|$-X$pB' L$p_|_ A`_phsy L$e|b¡L$
ÞepreL$ S„>N
_¡^fg¡ÞX$, b¡[ëS>ed, gL$TdbN®
BÃR>p d©Ðey L$pev$¡kf R>¡ s¡hp v$¡i:
klpesp âpá d©Ðey_u dpÞesp ^fphsp v$¡i :
qõhV$1Tfg¡ÞX$, Ad¡qfL$p_y„ Ap¡f¡N_, hp¡tiNV$_ A_¡ hdp£V$
kuqfep_p hs®dp_ fpô2$`rs A_¡ bp\ `pV$}_p
_¡sp bif Ag Akv afuhpf kuqfep_p fpô2$`rs
`v$¡ Q|„V$pB Apìep lsp. S>¡_u Op¡jZp ` S|>__p fp¡S>
\B lsu.
B.k.f011\u N©leyÂ^ kpd¡ TTydu fl¡gp
kuqfepdp„ fpô2$`rs `v$ dpV$¡ 3 S|>_¡ dsv$p_ \ey lsy.
S>¡dp„ Akv$_¡ 88.7 % ds `°pá \ep lsp. s¡d_¡
v$¡i_p dÂe A_¡ `[òd cpNdp„\u ds âpá \ep lsp.
S>¡dp„ h^y dpÓpdp„ kyÞ_u dyqõgdp¡A¡ s¡d_p sfau
dsv$p_ L$ey® lsy. Akv$_p ârsõ`^} lk_ Ag _|fu_¡ 4.3 % d¡lf
lS>S>f_¡ 3.f % ds dýep lsp.
kuqfep_p fpô2$`rs `v$¡ bif Ag Akv$
bif Ag Akv$
B.k.196`dp„ S>Þd¡gp bif Ag Akv$ ìehkpe¡ A¡L$ _¡Ó
rQqL$ÐkL$ R>¡. B.k.1994dp„ bp\ `pV$u® kp\¡ Å¡X$pep A_¡
B.k.1998dp„ `n_p krQh bÞep A_¡ B.k.f000dp„ â\dhpf
kuqfep_p fpô2$`rs `v$¡ Qy„V$pep s¡dS> f007dp„ buÆhpf fpô2$`rs sfuL$¡
`k„v$ \ep lsp.
ip„rs õ\p`_p dpV$¡_p l¡sykf fQpe¡gu
k„eyL$s fpô2$ rhi¡jo `¡_g_p kv$õe
`v$¡ ArcÆs Nylp
ip„rs õ\p`_p dpV$¡ fQpe¡gu k„eyL$s fpô2$_u rhi¡jo `¡_g_p kv$õe sfuL$¡ cpfsue k¡_p_p k¡hp r_h©s
g¡aV$_„V$ S>_fg ArcÆs Nylp_u r_dZ|„L$ ` S|>__p fp¡S> \B R>¡. s¡d_u r_dZ|„L$ ip„rs õ\p`_p Arcep_p¡ A_¡
n¡rÓe klep¡N dpV$¡ Ahf-dlpkrQh A¡k.g¡X$kk A_¡ Adufpl lL$ Üpfp \B R>¡. Ad¡qfL$p_p ip„rs A_¡ kyfnp
rhi¡jo S>¡_ lp¡g ëe|V$_¡ Ap `¡_g_p AÂen r_dZ|„L$ L$fhpdp„ Apìep R>¡. s¡Ap¡ BfpL$_u blpf lyqfep rirbf
r_hpkuAp¡_u `y_®õ\p`_p dpdgp_p dlpkrQh_p rhi¡j kgplL$pf `Z R>¡. `¡_g_p kv$õe v$rnZ ApräL$p_p
d¡S>f S>_fg dpBL$g äpef, X$¡_dpL®$_p d¡S>f S>_fg Bb Å¡lp_¡k A_¡ L$¡_¡X$p_p hp¡ëV$f X$p ̧_® R>¡.
ArcÆs NylpA¡ ip„rs õ\p`_p Arcep_ rhcpNdp„ ip„rs õ\p`_p fZ_ursL$ cpNuv$pfu L$pep®ge
r_v$£iL$_p ê$`¡ L$pe® L$ey® R>¡. s¡Ap¡ B.k.f010 \u f01f ky^u `|h® k¥Þe D`kgplL$pf `Z flu QyL$ep R>¡.
Ap `¡_g_y„ L$pe® S>¡ n¡Ódp„ ip„rs õ\pr`s L$fhp_u R>¡, Ðep„ _hu sL$_uL$p¡ A_¡ Ar^L$pfp¡_p¡ D`ep¡N L$B fus¡
L$fhpdp„ Aph¡ s¡ rhj¡ Ap h¥[ðL$ k„õ\p_¡ kgpl Ap`hp_y R>¡. Ap `¡_g Sy>v$p Sy>v$p rdi_p¡_u dygpL$psp¡ L$fi¡ A_¡
k„eyL$s fpô2$_p kv$õe v$¡ip¡ Ap fus¡ n¡Óue L$pep£ L$fsp klep¡Nu k„NW$_p¡, klL$pfu A_¡ rb_ kfL$pfu ip¡^
k„õ\p_p¡, t\L$ V$¢L$p¡ A_¡ k„eyL$s fpô2$_p ip„rs Arcep_p¡dp„ ê$Qu ^fphsp DÛedu _¡s©Ðh_u kp\¡ ìep`L$ fus¡
rhQpf-rhdi® L$fi¡.
`
¡
_g_„y L$pe®
`pqL$õsp_ `f gNphpe¡gp¡ lr\epf h¡QpZ_p¡ ârsb„^ 4 S|>__p fp¡S> fqiep
Üpfp v|$f L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡. A_¡ lh¡ friep `pqL$õsp__¡ A¡d.ApB.-3`
l¡guL$p ̧àV$f h¡Qhp_u hpsQus L$fu füy R>¡.
B.k.1963dp„ â\d rdN-f1 rhdp_\u gB_¡ hs®dp_dp„ kyMp¡B-30
A¡d.L$¡.ApB. apBV$f àg¡_ h¡Qhp kp\¡ friep cpfs_y„ kp¥\u dp¡Vy$ kyfnp Ap`|rs®
L$f_pf v$¡i R>¡. friep cpfs_¡ 40 rbrge_ Ad¡qfL$u X$p ̧gf\u `Z h^y k¥Þe
kpdN°u h¡Q¡ R>¡.
friep_y„ Ap L$v$d s¡_u rhv$¡i _ursdp„ bv$gph_p¡ k„L$¡s R>¡. friep
B.k.f014 bpv$\u AaOpr_õsp__u fpl Å¡B füy R>¡. L$pfZ L$¡, Ðep„ ky^udp„
Ad¡qfL$u-_pV$p¡ v$m_p Al]\u `p¡sp_u dp¡V$p cpN_u k¡_p `fs bp¡gphu g¡hp_p R>¡.
spgubp_p¡ afu\u kq3⁄4$e \B füp R>¡. dpV$¡ Ad¡qfL$u-_pV$p¡ v$mp¡ `fs S>hp_¡
L$pfZ¡ AaOpr_õsp_dp„ `qfqõ\rs afu\u rhõap¡V$L$ b_u iL$¡ R>¡. S>¡\u `pqL$õsp_y„
dlÐh M|b S> h^u S>i¡.
friep_u rhv$¡i _ursdp„
bv$gph_p k„L$¡s-`pqL$õsp_
`f_p lr\epf ârsb„^_¡ vy$f L$ep£
Ap `Ngp_y„ dlÐh :-
31
Page 32 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
lp¢NL$p¢Ndp„ gp¡L$s„Ó dpV$¡ A¡L$ A_p¥`QpqfL$
S>_ds k„N°l_p l¡sy bv$g Ap¡L$e|`pB k¡ÞV2$g N©` Ap ̧a
lp¢N L$p¢N Üpfp Arcep_ Qgphpey lsy. S>¡dp„
dsv$pspAp¡A¡ lp¢NL$p¢N_p
dy¿e L$pe®L$pfu Ar^L$pfu `k„v$
L$fhp Apif¡ 600000_u
k„¿epdp„ dsv$p_ L$ey® lsy.
dsv$p_ h¡bkpBV$_¡ dm¡gu
AbÅ¡ tlV$_¡ `Ng¡ ff S|>_¡
`|Z® \sp dsv$p__¡ f9 S|>_
ky^u g„bphhpdp„ Apìey lsy.
dsv$p_ dpV$¡ dsv$pspAp¡ `pk¡
ÓZ S>¡V$gp rhL$ë` lsp. S>¡ ÓZ¡ dmu_¡ A¡L$ gp¡L$râe
ds b_phsp lsp. S>¡dp„ dsv$p_\u v|$f fl¡hp_p¡ rhL$ë`
`Z D`gå^ lsp¡. dsv$p__p¡ l¡sy Aqcep_ Üpfp `|Z®
gp¡L$s„Ó_u dp„N kp\¡ il¡f_u kX$L$p¡ `f lÅfp¡_u
k„¿epdp„ gp¡L$p¡_¡ A¡L$W$p L$fhp_p¡ lsp¡.
S>_ds k„N°l L$pfZ
A_p¥`QpqfL$ S>_ds k„N°l
L$fphhp_„y dy¿e L$pfZ A¡ lsy L$¡
b¡BÆ„N (Qu_) Üpfp Åfu
L$fpe¡gp ð¡s`Ódp„
lp¢NL$p¢N `f `p¡sp_p¡
Ar^L$pf afuhpf L$ped
fpMhp_u bpbs
S>Zphhpdp„ Aphu lsu.
Ap ð¡s`Ó_¡ L$pfZ¡
il¡fdp„ Qu__p ku^p
lõsn¡`_u Api„L$p\u
gp¡L$p¡dp„ r_fpip A_¡ 3⁄4$p¡^_u
cph_p âbm b_u NB lsu.
Ap ð¡s`Ó A„sN®s b¡BÆ„N_p
dy¿e L$pe®L$pfu dpV$¡ hj® f017dp„ Q|„V$Zu
L$fphhp klds lsp. `f„sy Dd¡v$hpfp¡_¡ Qu_u
lp¢NL$p¢N_p dsv$pfp¡A¡ A_p¥`QpqfL$
S>_ds k„N°ldp„ gp¡L$s„Ó dpV$¡ dsv$p_ L$ey®
Ar^L$pfuAp¡_u AÂensp ^fphsu krdrsdp„ `p¡sp_„y
_pdp„L$_ A_ydp¡qv$s L$fphhy `X$i¡.
S>epf¡ lp¢NL$p¢N_p _p_p k„rh^p__p d|m L$p_|_ A_ykpf
dpÓ _pdp„L$_ krdrs S>
Dd¡v$hpfp¡_u Q|„V$Zu L$fu iL$¡ R>¡.
gp¡L$s„Ó_p kd\®L$p¡_p¡ Arcâpe
A¡hp¡ R>¡ L$¡, s¡_¡ bv$gu_¡ gp¡L$
_pdp„L$__¡ A_ydrs Ap`hu
Å¡BA¡. Å¡ L$¡ Qu_ kfL$pf¡
A_p¥`QpqfL$ S>_ds k„N°l_¡
N¡fL$p_|_u S>Zpìep¡ R>¡, S>¡_¡
L$pfZ_¡ Aph_pf kdedp„
lp¢NL$p¢N_¡ _yL$ip_ \B iL$¡ R>¡.
lp¢NL$p¢N A_¡ Qu_ hÃQ¡_u
hs®dp_ `qfqõ\rs :
lp¢NL$p¢N A¡L$ v$¡i A_¡ b¡ âZpgu_p rkÂ^p„s
A„sN®s q``ëk qf`åguL$ Ap ̧a
QpB_p_y„ â\d rhi¡j âipkr_L$
n¡Ó 1 Sy>gpB 1997_p fp¡S>
bÞey lsy. S>¡dp„ \e¡gp L$fpf
(kp¡v$p)dp„ Ar_q×®ô$
spfuMdp„ gp¡L$sp„qÓL$
ky^pf_p¡ hpev$p¡ `Z
kpd¡g lsp¡.
lp¢NL$p¢N_y„ õhs„Ó
Þepe`prgL$p kpdpÞe
L$p_|_u dpmMp âdpZ¡ L$pe®
L$f¡ R>¡. lp¢NL$p¢N_p byr_epv$u
L$p_|_ s¡_u fpS>_ursL$
âZpguAp¡_¡ r_e„rÓs L$f¡ R>¡. A_¡
rhv$¡i dpdgp A_¡ k¥Þe fnp_¡ R>p¡X$u_¡
v$f¡L$ dpdgpdp„ DÃQ õsf_u õhpessp_u hpsp¡
L$f¡ R>¡.
Ø e|.A¡.B. kfL$pf Üpfp 7 S|>__p fp¡S> A¡L$ _hp L$p_|_ Üpfp v$¡i_p 18 \u 30 hj®_p
heõL$ `yê$j _pNqfL$p¡ dpV$¡ k¥Þe k¡hp Ar_hpe® L$fhpdp„ Aphu R>¡. Ap âL$pf_u k¡hp
_pNqfL$p¡dp„ r_›$p A_¡ v$¡i k¡hp_u cph_p h^pfhp_p l¡sy\u L$p_|__u dv$v$\u
gpN| L$fhpdp„ Aphu R>¡.
Ø _hp L$p_|_ A_ykpf lpBõL|$g_u qX$N°u ^fph_pf heõL$p¡ dpV$¡ 9 dpk A_¡ A_¡ qX$N°u
hNf_p gp¡L$p¡ dpV$¡ 1 hj®_u k¡hp Ar_hpe® L$fhpdp„ Aphu R>¡.
Ø Ar_hpe® k¡hp L$f_pf_¡ kfL$pfu, Mp_Nu _p¡L$fuAp¡dp„ âp\rdL$sp, rhhpl, N°p„V$,
Of¡g| àgp¡V$ krls_p gpcp¡ âv$p_ \i¡. S>epf¡ f9 hj®_u he ky^udp„ L$p¡B rhi¡j
L$pfZ hNf Ap k¡hp is® `|Z® _ L$f_pf_¡ A¡L$ dpk\u gB_¡ A¡L$ hj® ky^u_u
S>¡g_u kÅ A\hp f,7ff Ad¡qfL$u X$p ̧gf\u gB_¡ 13,61f X$p ̧gf ky^u_p v„$X$
A\hp b„_¡ kÅ \B iL$¡ R>¡.
Ø Ap L$p_|_ ey.A¡.B._p k¥Þe k„fnZdp„ fl¡gp kpDv$u Afb bl¡fu_ A_¡ Ap¡dp_ `f
gpNy _l] \pe.
Apd£q_ep, b¡gpê$k, Ap ̧õV2$uep, bfd|X$p, ATf b¡Tp_, b°pTug, kpBâk,
çep„dpf, rd÷, ra_g¡ÞX$, X$¡ÞdpL®$, N°uL$, Bfp_, d¡qL$kL$p¡, BTfpeg, DÑf L$p¡qfep,
v$rnZ L$p¡qfep, _p¡h£, friep, spBhp_, tkNp`yf, rõhV$1Tfg¡ÞX$, syL$}, \pBg¡ÞX$, ey3⁄4$¡_.
k„eyL$s Afb Ardfps_p v$f¡L$ `y¿s `yê$j
_pNqfL$p¡A¡ afÆeps k¥Þe k¡hp L$fhu `X$i¡
Ar_hpe® k¡Þe k¡hp ^fphsp v$¡i
cpfsue d|m ^fphsp Ad¡qfL$u i¡apgu fpS>v$p_
vy$ÁNg_¡ Ad¡qfL$p_p lp¡gp¡L$põV$_p d¡dp¡qfeg `qfjv$_p kv$õe
sfuL$¡ Ad¡qfL$u fpô2$`rs bfpL$ Ap¡bpdpA¡ 3 S|>__p fp¡S>
q_e|L$s L$ep® R>¡.
i¡apgu fpS>v$p_ vy$ÁNg Ap¡bpdp rhL$V2$u V2$õV$_p kl AÂen,
X$¡dp¡3⁄4$¡V$uL$ fpô2$ue krdrs (X$u.A¡_.ku.)_u fpô2$ue _pZp„
krdrs_p kv$õe s\p X$u.A¡_.ku. drlgp _¡s©Ðh d„Q_p
fpô2$ue kl AÂen lsp. s¡dS> ûyd_ fpBV$1k hp¡Q
L$¡rgap¡r_®ep krdrs DÑf A_¡ Ad¡qfL$p_p X$p ̧L$V$fp¡_p fpô2$ue
kgplL$pf bp¡X®$, qõd\kp¡r_e_ k„N°lpge_p fpô2$ue
kgplL$pf bp¡X®$Þpp kv$õe A_¡ v$rnZ A¡qiepB qX$qTV$g
k„NW$__p hqf›$ kgplL$pf R>¡.
lp¡gp¡L$põV$ d¡dp¡qfeg `qfjv$_p kv$õe sfuL$¡ i¡apgu vy$
ÁNg
lp¡gp¡L$põV$ d¡dp¡qfeg `qfjv$ :
B.k.1980dp„ Ad¡qfL$p lp¡gp¡L$põV$ d¡dp¡qfeg
`qfjv$ L$p¢N°¡k Üpfp õ\pr`s \ey lsy. S>¡_p¡ l¡sy âge
S>¡hp kde¡ fpô2$_y„ _¡s©Ðh A_¡ Mp_Nu _pÏ„ A¡L$Wy$
L$fhp A_¡ Ad¡qfL$p_p lp¡gp¡L$põV$ d¡dp¡qfeg
k„N°lpge_y r_dp®Z L$fhp_y R>¡.
`qfjv$dp„ `` kv$õe lp¡e R>¡. A_¡ A¡L$ hj®dp„ b¡
hpf b¡W$L$ Apep¡Æs \pe R>¡. `rfjv$_p kv$õep¡_u
r_dZ|„L$ fpô2$`rs Üpfp \pe R>¡. ku_¡V$ A_¡ ârsr_r^
kcpdp„\u `p„Q kv$õe A_¡ rinZ rhcpN, N©l A_¡
fpS>e rhcpNdp„\u ÓZ `v$ `f fl¡gp kv$õep¡_u
Ahr^ `p„Q hj® A_¡ 11 kv$õep¡_u k¡hp Ahr^
âÐe¡L$ hj£ kdpá \pe R>¡.
Ü kfL$pfu v$¡hy Æ.X$u.`u. L$fsp 60 % \u
^ lp¡ y _ ¡ h y h ÅBA¡.
Ü bS>¡V pÛ Æ X$u.` . p % \u Ap¡ u $ M . u _ 3 R>
lp¡hu Å¡BA¡.
Ü ef ¡_p dL$pb ¡ $¡i_u p¡s _u dyÖp q \f | p y g v ` p õ
lp¡hu Å¡BA¡.
Ü dyÖpqõa s A ¡ e S>v$f Ap¡R>p¡ ¡hp¡ r _ ì p lp
Å¡ ¡ BA
e| p¡`ue „O_ 8 v$¡ p d ¡ e|f Tp¡ _y„ f k p 1 i ¡ mu_ S>¡ p¡ _
d Z L$f¡ R , s¡ p„ Qpgsp ¡ efp¡ L$ ¡ R>¡ r_ p® >¡ d QgZ_ | l .
B.k.1999dp„ e|fp¡_u iê$Aps efp¡`| ue AL$uL ¡ $fZdp„
A¡ $ b S> dp¡ L M| Vy$ L$v$d lsy. hs®dp_ kde¡ 333
rd _\u `Zh^y _ qfL$ A yÖ p¡ QgZdp„ rge Be| pN p d p_
D`ep¡N L$fu füp R>¡. B.k.f00fdp„ e|fp¡_p bL¢ $_p¡V$
A_¡ rkL$L$p_u iê$Aps \B lsu.
e|fp
¡
dyÖp A`_ph_pf rg\y Apr_ep 19çpp
¡ v$¡i b_i¡
4 S|>_¡ e|fp¡`ue k„O Apep¡N_u Åfu \e¡gu
L$ÞhS>®¢k qf`p¡V®$dp„ S>Zphpep dyS>b
rg\yApr_ep 1 ÅÞeyApfu f01`_p fp¡S>\u
e|fp¡_¡ A`_ph_pf 19dp¡ v$¡i b_i¡. qf`p¡V®$dp„
v$ip®hpep âdpZ¡ e|fp¡_¡ dyÖp ê$`¡ A`_phhp
dpV$¡ S>ê$fu isp£_¡ rg\yApr_epA¡ `yfu
L$fu R>¡. A_¡ e|fp¡ L$gbdp„ fkê$Qu
v$pMh_pf byëN¡qfep, Q¡L$ rf`qågL$,
3⁄4$p¡A¡riep, l„N¡fu, `p¡g¡ÞX$, fp¡dpq_ep
A_¡ õhuX$_ kp\¡ v$f¡L$ dp`v„$X$dp„
Mc¡Mcp rdgphu_¡ `pf Dsey® lsy.
e|fp¡ rhjeL$ ::
`pR>gp 39 hj®\u õ`¡__p kd°pV$ fl¡gp Sy>Ap_ L$pgp£k Üpfp fpS>Npv$u
R>p¡X$hp_u Ål¡fps hX$pâ^p_ dpqfep_p¡ fpÅ¡e Üpfp \B lsu. 76 hj}e
L$pgp£k_u S>ÁepA¡ s¡d_p `yÓ a¡rg` fpSp> b_i¡. 46 hrj®e a¡rg` Apõsy
qfepk fpS>Ly$dpf A_¡ fpS>Npv$u_p hpfk R>¡.
B.k.197`dp„ fpÅ b_¡gp L$pgp£k_¡ A¡ kde_p v$p¥fdp„ rlfp¡ sfuL$¡
Å¡hpdp„ Aphsp lsp, L$pfZ L$¡ s¡dZ¡ rhrcÞ_ âL$pf_p gp¡L$sp„qÓL$ A_¡
Apr\®L$ bv$gph L$ep® lsp. s¡d_u bv$_pdu Ðepf¡ \B S>epf¡ õ`¡_ Apr\®L$
k„L$V$dp„\u `kpf \B füy lsy A_¡ s¡Ap¡ bp¡Ðkhp_p Mps¡ lp\uAp¡_p¡ riL$pf
L$fu füp lsp. S>ep„ s¡d_p lpX$L$p syV$u Nep lsp A¡ rkhpe s¡d_u ârs›$p
Ðepf¡ `Z v$ph `f gpNu lsu S>epf¡ s¡d_p S>dpB `f `¥kp_u v$NpbpÆ_p
Apfp¡` gpÁep lsp.
a¡rg`_p fpÅ b_hp bpv$ s¡d_¡ a¡rg`-4 _p _pd\u Ap¡mMhpdp„ Aphi¡.
s¡dZ¡ d¥qX2$X$ Ap ̧V$p¡_p¡dk e|r_hrk®V$udp„\u L$p_|__p¡ Aæepk L$ep£ R>¡. s¡dS>
Å¡S®>V$pD_ e|r_hrk®V$udp„\u Ap„sffpô2$ue k„b„^p¡ `f `p¡õV$ N°¡S>eyA¡i_ L$ey® R>¡.
Ø 4 \u ` S|>_ v$frdep_ b°k¡ëk Mps¡ e|fp¡`ue k„O
`qfjv$_p S>õV$uk rg`rkek ch_ Mps¡ 40dy„
Æ-7 riMf k„d¡g_ ep¡ÅB Ney.
Ø e|fp¡`ue k„O Üpfp 4-7 k„d¡g__u d¡S>bp_u â\dhpf
\B.
Ø riMf k„d¡g__¡ k„eyL$s ê$`¡ e|fp¡`ue `qfjv$_p AÂen
lfd_ hp_ fp¡`e¡ A_¡ e|fp¡`ue Apep¡N_p AÂen¡ k„eyL$s
fus¡ ârsr_q^Ðh L$ey®.
Ø L$¡_¡X$p, äp„k, S>d®_u, BV$gu, Å`p_, rb°V$_,
Ad¡qfL$p_p _¡sp s\p e|fp¡`ue `qfjv$_p AÂen A_¡
e|fp¡`ue Apep¡N_p AÂen¡ riMf k„d¡g__u dygL$ps L$fu
lsu.
Ø d|m ê$`¡ Æ-8 k„d¡g_ S|>_ f014dp„ friep_p kp¡Qu Mps¡ friep_p âdyM `v$¡ ep¡S>hp_y R>¡. `f„sy friep Üpfp
e|3⁄4$¡__u k„âcysp A_¡ n¡Óue AM„qX$ssp_p¡ c„N \sp Æ-7 _¡spAp¡A¡ k„d¡g__¡ Æ-7 âpê$`dp„ b°k¡ëk Mps¡
Apep¡rS>s L$fhp_p¡ r_Z®e \ep¡ lsp¡.
40dy„ Æ-7 riMf k„d¡g_ f014 b°k¡ëkdp„ ep¡Åey
BTfpeg_u "rgMyv$ `pV$} '_p hqf›$ kp„kv$ A_¡ fpô2$`rs `v$_u Q|„V$Zudp„ ârsõ`^}
"lÐ_yAp `pV$}'_p dpef iusqfs_¡ `3dp„ dyL$pbg¡ 63 ds\u lfph_pf ê$h¡_ qfhrg__¡
BTfpeg_u k„kv$ Üpfp 10 S|>__p fp¡S> fpô2$`rs `v$¡ r_dZ|„L$ L$fhpdp„ Apìep lsp. s¡Ap¡ f4
Sy>gpB f014_p fp¡S> BTfpeg_p 10dp„ fpô2$`rs `v$_p i`\ N°lZ L$fi¡.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, cpfs_u S>¡d BTfpegdp„ `Z fpô2$`rs kpdpÞe fus¡ kp„L$¡rsL$ fpô2$pÂen
lp¡e R>¡. hs®dp_dp„ BTfpeg_u k„kv$ (_¡k¡V$)dp„ Ly$g 1f0 kv$õe R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, ê$h¡g
qfhrg_ k„kv$ (_¡k¡V$)_p AÂen flu QyL$ep R>¡.
BTfpe¡g_p 10dp„ fpô2$`rs `v$¡ ê$h¡_ qfhrg_
õ`¡__p kd°pV$ Sy>Ap_ L$pgp£k Üpfp r_h©rÑ Ål¡f \B
Ad¡qfL$u _p¥ k¡_pdp„ â\d drlgp
ap¡f õV$pf A¡X$rdfg sfuL$¡ rdi¡g lphX®$
Ad¡qfL$u _p¥ k¡_p_p f36 hj®_p Brslpkdp„ â\dhpf drlgp "ap¡f õV$pf'
A¡X$rdfg sfuL$¡ (Ad¡qfL$u k¡Þe k¡hp_y„ khp£ÃQ `v$) hpBk A¡X$rdfg
rdig¡ lphX®$_u 1 Sy>gpB_p fp¡S> ep¡Åe¡gp kdpfp¡ldp„ _p¥ k¡_p krQh f¡
d¡byk_u AÂenspdp„ r_dZ|„L$ L$fhpdp„ Aphu lsu.
¦ qdi¡g lphX®$_p¡ S>Þd B.k.1960dp„ \ep¡ lsp¡. B.k.1978dp„
L$p¡gp¡fpX$p¡_p Ap¥fpfpdp„ N¡V$ h¡ õL|$gdp„ õ_psL$ \ep A_¡
B.k.198fdp„ Ad¡qfL$_ _¡hu AL$¡X$¡du_p Aæepk L$ep£ lsp¡.
¦ 3f hj® ky^u Ad¡qfL$u _¡hu k¡hp Ap`_pf rdi¡g lphX®$ B.k.1999
dp„ A¡hp â\d ApräL$u-Ad¡qfL$u dqlgp bÞep L$¡, S>¡_¡ _¡hg ri`_u
L$dp_ kp¡„`hpdp„ Aphu lp¡e s¡dS> hj® f006dp„ ag¡N f¢L$ dpV$¡
`k„v$Nu `pd¡g Ad¡qfL$u _p¥ k¡_p AL$pv$du_p â\d drlgp õ_psL$ R>¡.
32
e|fp¡dp„ kpd¡g \hp dpV$¡_u S>ê$fu ifsp
¡
e|fp¡ dyÖp A`ph_pf v¡$ip¡_u epv$u
à B.k.1999 : S>d®_u,
b¡[ëS>ed,
õ`¡_,Apefg¡ÞX$,
äp„k, BV$gu,
gL$TdbN®,
_¡^fg¡ÞX$,
Ap ̧õV2$¡rgep,`p¡Vy®$Ng,
_¡^fg¡ÞX$, ra_g¡ÞX$,
Ap ̧õV2$¡rgep,
`p¡Vy®$Ng, ra_g¡ÞX$,
à B.k.f001 : N°uk
à B.k.f007 : õgp¡h¡r_ep
à B.k.f008 : kpBâk, dpëV$p
à B.k.f009 : õgp¡hpqL$$ep
à B.k.f011 : A¡õV$p¡r_ep
à B.k.f014 : gpV$rhep
Page 33 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 25
B.k.1993dp„ k„eyL$s fpô2$ dlpkcpA¡ Ap `v$_u fQ_p L$fu lsu. S>¡_p¡ l¡sy v$f¡L$ gp¡L$p¡_¡ rkrhg, kp„õL©$rsL$,
Apr\®L$, fpS>_ursL$, kpdpÆL$ s\p rhL$pk_p Ar^L$pfp¡_¡ âp¡Ðkpl_ Ap`hp_p¡ A_¡ fnZ L$fhp_p¡ lsp¡. k„eyL$s
fpô2$ dp_h Ar^L$pf DÃQpeyL$s `v$_u Ahr^ Qpf hj®_u lp¡e R>¡.
k„eyL$s fpô2$_p dlpkrQh bp_ L$u d|_ Üpfp 6 S|>__p fp¡S> Å¡X®$__p fpS>Ly$dpf A_¡ Å¡X®$_ Mps¡ k„eyL$s fpô2$_p
fpS>v|$s T¥v$ fpv$ T¥v$ Ag lyk¥__¡ _prds L$fhpdp„ Apìep R>¡. s¡dZ¡ hs®dp_ dp_h Ar^L$pf DÃQpeyL$s _h_¡\d
q`ëg¡_y„ õ\p_ gu^y R>¡.
hs®dp_dp„ T¥v$ Ag lyk¥_ k„eyL$s fpô2$_p A¡L$ õ\peu ârsr_r^ R>¡. s¡Ap¡ `l¡gp `Z hj® f000 \u f007
ky^u Ap `v$ `f flu QyL$ep R>¡ s\p k„eyL$s fpô2$dp„ hj® 1996 \u f000 ky^u Å¡X®$__p D`õ\peu ârsr_q^ ê$`¡
k¡hp âv$p_ L$fu QyL$ep R>¡. s¡dS> Ad¡qfL$pdp„ Å¡X®$__p fpS>v|$s sfuL$¡ A_¡ hj® f007 \u f010 ky^u d¡qL$kL$p¡ Mps¡
Ar_hpku fpS>v|$s sfuL$¡ k¡hp Ap`u lsu.
k„eyL$s fpô2$ dp_h Ar^L$pf
DÃQpeyL$s dpV$¡ T¥v$ fpv$ T¥v$ Ag lyk¥_
k„eyL$s fpô2$ dp_h Ar^L$pf DÃQpeyL$s A¡V$g¡ ?
T¥v$ Ag lyk¥_ :
`©›$ c|rd :
Å¡lp_ b°¡ef `f S>d®_u_p Ar^L$pfuAp¡A¡ Ap ̧õV$rhV$1T-ff rb°L$¡_pD
L$p ̧Þk_V2$¡i_ L$¢`dp„ d¡ \u Ap ̧L$V$p¡bf 1944 hÃQ¡ l„N¡fu, S>d®_u A_¡
Q¡L$p¡õgp¡h¡qL$ep_p f,16000\u h^y dp¡L$ghpdp„ Aph¡gp e|fp¡`ue el|v$uAp¡_u
lÐepdp„ kpd¡g lp¡hp_p¡ Apfp¡` gpN¡gp¡ R>¡.
89 hj}e A_¡ c|s`|h® _pTu L$¡ç`_p NpX®$ Å¡lp_ b°¡ef buÅ rhðeyÂ^
v$frdep_ Ap ̧õV$rhV$1T NpX®$ A_¡ A¡k.A¡k.X$¡\ l¡X$ bV$prge__p¡ kv$õe lsp¡
A_¡ hj® 19`f\u Ad¡qfL$pdp„ hkhpV$ L$fsp¡ lsp¡. hs®dp_ hj®dp„ s¡ rhõ\pr`s
\B_¡ Ad¡qfL$p Apìep¡ lsp¡. Ad¡qfL$u _pNqfL$ lp¡hp_¡ L$pfZ¡ Ad¡qfL$u
_pNqfL$sp_p¡ v$php¡ fS|> L$ep¡® lsp¡.
Ad¡qfL$pdp„ \B rNfaspfu :
ragpX$¡[ëaep Mps¡ 17 S|>_¡ bu_ Ådu_`pÓ hp¡f„V$ Üpfp S>p¡lp_ b°¡ef_u buÅ
rhðeyÂ^ v$frdep_ \e¡gp N„cuf A`fp^p¡ bv$g ^f`L$X$ L$fhpdp„ Aphu lsu.
s¡_¡ S>d®_u_¡ kp¢`u v$¡hpdp„ Aphi¡.
_pTu d©Ðey rirbf_p
Apfp¡` kbb Å¡lp_
b°¡ef_u ^f`L$X$
rd÷_p fpô2$`rs `v$ dpV$¡_u f6-f8
d¡ f014_p fp¡S> \e¡gu Qy„V$Zu_p Qy„V$Zu
`„Q Üpfp 3 S|_¡ L$prlfp Mps¡ Ål¡f \e¡gp
`qfZpdp¡ dyS>b rd÷_p `|h® k¡_pÂen
Aåv$¡g as¡l Ag kuku f3.78 rdrge_
ds (96.91 %) kp\¡ rhS>¡sp \ep lsp.
S>epf¡ X$pb¡fu _¡sp ldv$u_ Abplu_¡ dpÓ
3.9 % ds dýep lsp. Q|„V$Zudp„ Ly$g
47.` % dsv$p_ \ey lsy.
1.` % S>¡V$gu cpfsue d|m_p gp¡L$p¡_u hõsu ^fphsp rb°V$__p "g„X$_ bfp¡
Ap ̧a kpD\hL®$'_p d¡ef `v$¡ 7 S|>__p fp¡S> Apep¡rS>s A¡L$ kdpfp¡ldp„ cpfsue
d|m_p ky_ug Qp¡`X$pA¡ d¡ef `v$¡ `v$ A_¡ Nyásp_p kp¡N„^ gu^p lsp.
s¡Ap¡ `pR>gp hj® f013-14dp„ Ap rhõspf_p X$¡àe|V$u d¡ef lsp. ky_ug
Qp¡`X$p g„X$_ qõ\s BrÞX$e_ Ap¡hfkuT L$p¢N°¡k_p dlpkrQh R>¡. D‰¡M_ue R>¡
L$¡, s¡Ap¡ L$p¡g¡S> A ̧a hp¡L$¡i_g õV$X$uT (qv$ëlu e|r_hrk®V$u)_p â\d AÂen
flu QyL$ep R>¡. s¡dS> qv$ëlu eyhp L$p¡„N°¡k_p D`pÂen A_¡ A¡_.A¡k.ey.ApB._p
qv$ëlu A¡L$d_p AÂen `Z flu QyL$ep R>¡.
rb°V$__p "g„X$_ bfp¡ Ap ̧a
kpD\hL®$'_p d¡ef `v$¡ cpfsue
d|m_p ky_ug Qp¡`X$p
`p¡` äp„rkk¡ _pZpL$ue k|Q_p Ap ̧\p¡qfV$u_p v$f¡L$
BV$pghu bp¡X®$_¡ bv$gu _p¿ey R>¡. S>¡ h¡qV$L$__u _pZpZue
v$¡Mf¡M A¡S>Þku R>¡. ` S|>__p fp¡S> _hp Qpf bp¡X®$ kv$õe
BV$gu, qõhV$1Tfg¡ÞX$, tkNp`yf A_¡ k„eyL$s fpS>e
Ad¡qfL$pdp„\u r_e|L$s L$fhpdp„ Apìep R>¡. bp¡X®$dp„
â\dhpf L$p¡B drlgp_¡ kpd¡g L$fpep R>¡. D‰¡M_ue R>¡ L$¡,
hj® f011dp„ `p¡` b¡_¡qX$L$V$ 16dp„ A¡ `pR>gp bp¡X®$_¡
_prds L$ey® lsy.
`p¡` äp„rkk¡ _pZpL$ue
k|Q_p Ap ̧\p¡qfV$u_p v$f¡L$
BV$pghu bp¡X®$_y„ õ\p_ bv$ëey
rd÷_p fpô2$`rs
`v$¡ Aåv$¡g as¡l
Ag-kuku
syg_pÐdL$ k„h¡^pr_L$ L$p_|__p â¿eps r_óZp„s A_¡ Ap rhjedp„ byr_epv$u `Â^rs_p khpgp¡ ip¡^_pf s\p
cpfsdp„ qv$ëlu Mps¡ S>Þd¡gp A_¡ Ap ̧L$kap¡X®$, V$p¡f„V$p¡, lphX®$dp„\u L$p_|__u qX$N°u âpá L$f_pf kyÆs Qp¥^fu_u 1
Sy>gpB_p fp¡S> ârkÂ^ bL®$g¡ gp ̧ õL|$g_p 1fdp„ X$u_ sfuL$¡ r_dZ|„L$ L$fhpdp„ Aphu R>¡. s¡dZ¡ `pR>gp 10 hj®\u L$pe®fs
A_¡ qX$k¡çbf f013dp„ fpÆ_pdy Ap`_pf A„sqfd kv$õe X$u_ rNrge_ g¡õV$f A_¡ q3⁄4$õV$p¡af A¡X$g¡_y„ õ\p_ d¡mìey R>¡.
è N©l eyÂ^\u gB_¡ ip„rs`|Z® gp¡L$sp„rÓL$ v$¡i ky^u A¡L$ fõsp ê$`¡ fpS>ep¡, rhi¡j ê$`\u Åsue fus¡ rhcpÆs
kdpS>_p k„h¡^pr_L$ dpmMp_p¡ Aæepk L$f_pf kyÆs Qp¥^fu Þe|ep¡L®$ e|r_hrk®V$u_p L$p_|_ õL|$gdp„ k¡krgep
N°p ̧V$1S> `°p ̧a¡kf A_¡ k„h¡^pq_L$ bv$gph L$¡ÞÖ_p k„õ\p`L$ lsp.
è s¡Ap¡ BÆàs, Å¡X®$_, gurbep, V$1e|_uriep, _¡`pm A_¡ îug„L$pdp„ k„h¡^pr_L$ bv$gph_p kd\®__p rhi¡jo R>¡.
è s¡dZ¡ k„eyL$s fpô2$_u dÂeõ\sp fp¡õV$f_p kv$õe A_¡ rhðb¢L$ k„õ\p_ dpV$¡ kgplL$pf ê$`¡ L$pe® L$ey® R>¡.
è 70 \u h^y g¡M, `yõsL$, AÂepe, S>_®g A_¡ qf`p¡V®$ âL$pris \ep R>¡. s¡dS> L$¡V$guL$ `yõsL$p¡ `Z gMu R>¡. s¡dS>
hj® f010dp„ L$¡_¡X$p_p d¥L$ Ap\®f `yfõL$pf kdL$n Vy$X$p¡ a¡gp¡ri` d¡mhu lsu.
bL®$g¡ gp ̧ õL|$g_p â\d cpfsue
Ad¡qfL$u X$u_ sfuL$¡ kyÆs Qp¥^fu
syg_pÐdL$ k„h¡^pr_L$ L$p_|__p â¿eps r_óZp„s A_¡ Ap rhjedp„ byr_epv$u `Â^rs_p khpgp¡
ip¡^_pf s\p cpfsdp„ qv$ëlu Mps¡ S>Þd¡gp A_¡ Ap ̧L$kap¡X®$, V$p¡f„V$p¡, lphX®$dp„\u L$p_|__u qX$N°u âpá L$f_pf
kyÆs Qp¥^fu_u 1 Sy>gpB_p fp¡S> ârkÂ^ bL®$g¡ gp ̧ õL|$g_p 1fdp„ X$u_ sfuL$¡ r_dZ|„L$ L$fhpdp„ Aphu R>¡.
s¡dZ¡ `pR>gp 10 hj®\u L$pe®fs A_¡ qX$k¡çbf f013dp„ fpÆ_pdy Ap`_pf A„sqfd kv$õe X$u_ rNrge_
g¡õV$f A_¡ q3⁄4$õV$p¡af A¡X$g¡_y„ õ\p_ d¡mìey R>¡.
kyÆs Qp¥^fu_y„ âv$p_
k„d¡g__p¡ rhje
: "Ap¡.A¡k.ku.B. n¡Ódp„ Dcfsu Qy_p¥rsAp¡_p¡ kpd_p¡ L$fhp dpV$¡ A¡L$ kyfrns,
Ar^L$ cpNuv$pfu A_¡ Þepe`|Z® vy$r_ep_„y r_dp®Z L$fhy'
Ap¡.A¡k.ku.B.-Å`p_ k„d¡g_ Å`p__p rhv$¡i d„Ópge Üpfp 17 S|>__p fp¡S> b¡ qv$hk dpV$¡
V$p¡L$ep¡ Mps¡ Apep¡rS>s \ey lsy. S>¡dp„ `7 fpS>e ârsq_r^ A_¡ A¡riepB klep¡Nu cpNuv$pf
Å`p_, L$p¡qfep NZ fpS>e, \pBg¡ÞX$, Ap ̧õV2$¡rgep A_¡ AaOpr_õsp_¡ cpN qg^p¡ lsp¡.
k„d¡g_dp„ Aps„L$hpv$_p dyL$pbgp, kyfnp, dprlsu A_¡ âkpfZ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ, V$L$pD Åm âb„^_,
DÅ® S>ê$fueps_u `|rs® A_¡ `qfhl_ D`ep¡N S>¡hu bpbs¡ QQp® \B lsu.
Ap¡.A¡k.ku.B.
Ap¡.A¡k.ku.B. e|fp¡` Mps¡ vy$r_ep_y„ kp¥\u dp¡Vy$ kyfnp DÞdyM A„sf kfL$pfu k„NW$_ R>¡. e|fp¡`
Mps¡ B.k.197`dp„ ra_g¡ÞX$_p l¡gtkL$u Mps¡ s¡_y„ â\d k„d¡g_ Apep¡rS>s \ey lsy. k„NW$__y„
dy¿e d\L$ Ap ̧qõV2$ep v$¡i_p rhA¡_p Mps¡ Aph¡gy R>¡.
k„NW$__p cpNuv$pf-r_dp®Z
k„NW$__p k„d¡g_ A„sN®s cpN g¡_pf `7 fpS>e e|fp¡`, A¡qiep A_¡ DÑfu Ad¡qfL$p qõ\s R>¡
A_¡ DÑfu Np¡mp^®_p A¡L$ dp¡V$p c|rdn¡Ó_¡ L$hf L$f¡ R>¡. s¡_y r_dp®Z ius eyÂ^L$pm (L$p¡ëX$hp¡f)
v$frdep_ `|h®-`[òd d„Q ê$`¡ L$fhpdp„ Apìey lsy.
l¡sy :
k„NW$__p¡ l¡sy lr\epf r_e„ÓZ A_¡ dp_h Ar^L$pfp¡_¡ âp¡Ðkpl_, â¡k_u õhs„Ósp A_¡
r_ó`n S>¡hp dyv«pAp¡ `f L$¡qÞÖs L$fhp s¡dS> `|h® Q¡shZu, k„Ojp£ AV$L$phhp, Ap`rÑ âb„^_
bpv$_y„ `|_h®k_ S>¡hu bpbsp¡_¡ gB_¡ tQsp S>Zphhpdp„ Aph¡ R>¡.
fnp A_¡ klep¡N k„d¡g_
(Ap¡.A¡k.ku.B.) Å`p_ k„d¡g_
V$p¡L$ep¡ Mps¡ Apep¡rS>s \ey
gL$TdbN®_p `|h® hX$pâ^p_ A_¡ B.e|._u M|b S> _ÆL$ fl¡gp S>ep„-L$gpX$ >>T„L$f f6 S|>_¡ e|fp¡`ue
Apep¡N_p _hp fpô2$`rs `v$¡ Q|„V$pB Apìep R>¡. s¡d_¡ rb°V$_ A_¡ l„N¡fu rkhpe e|fp¡`ue Apep¡N_p v$f¡L$ v$¡ip¡_y„
kd\®_ dm¡gy R>¡. s¡Ap¡ _h¡çbf f014\u `p¡sp_y„ õ\p_ k„cpmi¡ A_¡ Å¥k d¥_yAg bpfp¡kp¡_y„ õ\p_ g¡i¡.
S>ep„-L$gpX$ S„>L$f A¡L$ fpS>_urso R>¡. e|fp¡`ue k„O_p v$¡i_u L$p¡B kfL$pf_p gp„bp kde ky^u k¡hp Ap`_pf
âdyM lsp. s¡dS> rhðdp„ gp¡L$sp„qÓL$ `Â^rs\u Q|„V$pe¡gp _¡spAp¡ `¥L$u kp¥\u gp„bp kde ky^u `p¡sp_u k¡hp
Ap`_pf _¡sp R>¡. s¡Ap¡ hj® 19`8 \u f013 ky^u gL$TdbN®_p hX$pâ^p_ lsp. s¡dS> hj® f00`\u f013
B.k.1997dp„ hqf›$ hqL$g s\p hj® f007dp„ A`ug dpV$¡_p S>S> s¡dS> hj® f010dp„ tkNp`yf
BqÞõVV$1e|V$ Ap ̧a guNg A¡S>eyL$¡i_ A_¡ bp¡X®$ Ap ̧a S>e|qX$rieg gr_ ̄N_p AÂen sfuL$¡ flu QyL$¡gp cpfsh„iu
hu.L$¡.fpÅ f` S|>_¡ tkNp`yf_p 8dp„ A¡V$p¡_} S>_fg b_u Nep R>¡. s¡dZ¡ õV$uh Qp¢N_y„ õ\p_ qg^y R>¡.
tkNp`yf_p fpóV2$`rs V$p¡_u V$¡_ L$¦N epd¡ S>qõV$V$ hu.L$¡. fpÅ_p i`\ N°lZ kdpfp¡l_u AÂensp L$fu lsu.
hu.L$¡. fpÅ ApNpdu ÓZ hj® dpV$¡ Aë` k„¿eL$p¡_p Ar^L$pfp¡ ^fphsu fô2$`rs `qfjv$_p kv$õe sfuL$¡
`Z `k„v$ \ep R>¡. 17 S>¡V$gp kv$õep¡ ^fphsu Ap `rfjv$ rh^¡eL$p¡ A_¡ L$p_|_ krls AÞe dpdg¡ `p¡sp_u
qf`p¡V$® kfL$pf_¡ kp¢`i¡.
7 S|>_ f014_p
fp¡S> L$fpQu A¡f`p¡V®$ `f Aps„L$hpv$u
lydgp bpv$ DÑfu hÆfuõ_ps Mps¡
`pqL$õsp_u k¡_p Üpfp âpf„c \e¡gp
Ap¡`f¡i_ "S>b®-A¡-AåS>'_y„ buSy>
QfZ 30 S|>_ f014_p fp¡S>
sprgbp_u Aps„L$hpv$uAp¡ kpd¡
c|rd lydgpê$`¡ iê$ L$fhpdp„ Apìey
lsy. Ap S>du_u lydgp¡ AaOpr_õsp_ A_¡ `pqL$õsp__u kudp kyfnp dS>b|s L$fhp
A_¡ Aps„L$hpv$uAp¡_¡ AaOpr_õsp_ cpNsp fp¡L$hp dpV$¡_p¡ R>¡.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, Ap¡`f¡i_ "S>b®-A¡-AåS>' _p¡ A\® "`¦Nbf_u sghpf_p¡
hpf' A¡hp¡ \pe R>¡.
Ap¡`f¡i_ "S>b®-A¡-AåS>'
e|fp
¡
`ue Apep
¡
N_p _hp fpô2$`rs `v$¡ S>ep
„
-L$gpX$ T
„
L$f
bu.L$¡.fpÅ tkNp`yf_p 8dp„ A¡V$p ̧_} S>_fg bÞep
33
Page 34 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 26
"Nrsiug NyS>fps' :gÿep
„
L$ 100 qv$hk
NyS>fps_p dy¿ed„Óu Ap_„v$ub¡_ `V$¡g¡ hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u_p 100
qv$hk_p A¡S>ÞX$p_¡ A`_phu_¡ fpS>e_p rhL$pk dpV$¡ Ad|L$ `Ngp g¡hp_p a¦kgp¡
L$ep£ R>¡. NyS>fps kfL$pf¡ kp¡ qv$hk dpV$¡_u `p¡sp_u ep¡S>_p_y„ _pd "Nrsiug
NyS>fps' fp¿ey R>¡.fpS>e kfL$pf Ap 100 qv$hk v$fqdep_ 11 S>¡V$gp dy¿e
dyv«pAp¡ `f L$pe® L$fi¡. S>¡dp„ drlgp kiqL$sL$fZ, `p¡jZeyL$s NyS>fps, dlpÐdp
Np„^u Apfp¡Áe Arcep_ S>¡hp kpdprS>L$ A_¡ S>_L$ëepZ kp\¡ Å¡X$pe¡gp 11 S>¡V$gp dyv«pAp¡
kpd¡g R>¡. s¡dS> `00 õdpV®$ õL|$gp¡dp„ B-gr_ ̄N_u ìehõ\p, `0 lÅf ip¥Qpge, f0 lÅf
L$d®Qpfu_u cfsu ep¡S>_p s\p fpS>e_p `p¡guk v$mdp„ 33 % drlgp ApfnZ `Z kdprh›$
R>¡. 11 S>¡V$gp dlÐh_p dyv«pAp¡_p S>_rls_p Ly$g 48 S>¡V$gp dyv«pAp¡_¡ apõV$V2$¡L$ `f dyL$hpdp„
Apìep R>¡. S>¡_y„ dp¡r_V$qf„N dy¿ed„Óu\u gB_¡ âcpfu d„ÓuAp¡ s\p spgyL$p rhL$pk Ar^L$pfu
ky^u rhõspfhpdp„ Apìey R>¡.
-100 qv$hkdp„
3
7
fp¡SNpf
fs
4 > c
u
d¡mp Üpfp 75000
S¡V$gu fp¡S> pfu_u > N
sL$p¡
y r_dp®Z A_¡ Ad $ph v$/hX$p¡v$fp
_„ v
p
L$¡ÞÖ
Mps¡
rhv$i
M s¡
_pL u
_¡
¡
p
¡ $f
A
fp¡S>Npfu dpN® $i®_ v
s
cf u d¡mp
-500 õdpV®$
ipmpAp¡dp„ B
gr_ ̄N_p¡ Adg s\p
100 qv$hkdp„ sdpd
ipmpdp„ r_d®m ipmp
Arcep_
ipmpAp
¡
dp
„
gr_
̄
N
A . $ u.L$¡
p
p
¥Û ¡r L$ k„ \p_pd
sp
s¡d
pB L¡.h . Ü f
Ap
p N
õ
¡ p„
rgd
S> 50
p¡ $ A B V$ . B
L$¡ `
k
¢
p ¡ Dd¡ $hpf ¡ s¥ p
_ Xg
p . u Ap .dp„ ç
k
àg¡
dV$ d V$ v
p
ef
L h,
hf k Ns
L$p ®Ly$
s
p
p
5, 0 $ v$ fp u $f
p
p
p
e
im
p
Ü f
2
0
0
Lpd
p ¡_
Li
sp y
rZ
Z
y$
m
_„ âdp
L$f
fp¡S>Npfu dpV$¡ L$p¥ig
ndsp h^pfhu
- di d„ gd1 e ¡ p l _ p 40 | _ p r _ N pS>_ ¡Wm h 00 S>\ u fQ_ ,
s¡_u ApfpÁ¡ e QLpkZu A_¡ qfhp[¡ ëh„N aX$_„ „ y Apep¡S>_
-lpDtkN _ A ¡ fpS¡ >Npf_p gpcp\}Ap_ p g¡ ¡ ¡ A hfu sp
10,000 k¡ëa l¡ë` N°`y _u fQ_p, s¡d_u sprgd_u
ìehõ\p
-rdi_ d„Ngd ¡ >_p „ Ns 6 r >ë d „ il¡ u dr p 1 epS As ® S gp p f lg
k„d¡g_p¡
-L$õsyfbp `pjZ¡ klpe epS¡ _p l¡Wm 45,000
gpcp\}Ap_ Q¡ ¡ ¡L_y„ rhsfZ
-rh^hp bl¡_p¡ dpV$ ¡LëepZLpfu ArcNd
-dqlgp kyfnp krdrs_p ìep ¡ ` h^pfhp¡
-kyfnp k¡sy epS p Wm 6, 00 r g A ¡_¡ ¡ >_ l¡ 2 0 d l p p
õhfnZ_ sr u p gd
drlgp kiqL$sL$fZ
p
_ ¡ -Ap„NZh X$u_p Ap¡R>p hS> ^fphsp sdpd bpmL$p_u
Z
u
s b m $ Apfp¡Áe QL$pk u s\p S>ê$f eps ^fph p p Lp¡_¡ bpm k¡hp
m p h
L$¡ÞÖ l¡W$ k f pf
-sd
d © k p y > pd Npd p„ `p¡jZ ÅNrs á l_„ Apep¡S_
- _
kbmp ep¡S>_p l¡W$m Ap„NZhpX$u u sdpd kMu A_¡
¡ p
drlgpAp_u s rgd
> $ p $ i
g ¡ _ N -Sêfueps ^f hsu v$f¡L qL$ p¡fuAp¡_¡ plsÐh u p¡mu_y„
rhsfZ
-v > qvh
p
|$^ k„Æh_u ep¡S_p l¡W$m Ap $ pku 14 spgyL$p_ `p„Q gpM
p L$ b m p¡_¡ ag¡hfv|$^_y„ rhsfZ
`pj eyL NS>fps
¡ Z $s y
- 5
p¡
p
_
A
h
u
f
ìe
\
pV¡_
2
00
Npd d „ O
_¡ â
pl
L$Q
p
hõ
p`_
d $ u
e
\ _
S> u
ì
hõ
p
¡ d„ |f
k
_ dp l u i
Z A
k„ ¡
p
hlpf
qc
y
fc - O
r s
r n
_¡
v$i
ìe
A
ep__p¡ icp „
- 5
_
`
g $p
O $ f
hõ
p
V
0
1
9
Nf
pr L dp„
_
LQ
p_p
ìe
\ `_
dp $¡
10
$fpX
p
¡ 7 ,00
\
h y
p^ „ h
L
¡ $_
MQ® 5
0
u
^ k
_p¡_y
r sfZ
2
`
g $ p O_
Q
p y $ fV$X$ f $ ¡L - 5
pr Lpd „ L$ f_ „ 100%Xp¡ y
p¡
Lg $i_
- 0,0
e
Qpg
p¡ d„S L$ hp y„
p
5
00
ì
qL$sNs ip¥
e
|>f
f
_ A ep¡S>_
dlpÐdp Np„^u
hõ
ÃR>s
e
p
Arc
p_
-spgL$ L$np ¡ 100 S>¡ $ p p¡L$ „hpv$ k¡ y
pe®3⁄4$d
y
p
A
Vg g k
s L$
-dlp`pr L$p, â „s $npA¡ Nfub L$ëep d¡mp y„ Apep¡S> g
p L
Z
_
_
`0 0 S¡V$gp h_b„^y
p¡_ h_ Ar^ $pf `Ó A `hp_y„ A epS>_ - 0 > A ¡ L
p
p ¡
-spgyL$p rSëgpL$npA¡ tQ _ rirbf ep¡Åi¡ , > s
-fp e, spgy
$p, rSëgpL$ A syd fr_L$p _ Ty„b¡i
Ä
L > np ¡ p
g u
spgy
pL$np_p hpNs L$pe3⁄4d_y„ kÖ$Yu $fZ - L$ õ ® $ y
L
-51 000 A¡_. p . y NyS> s kp\¡ ¡X$p , A f.Æ _„ fp
Å Z
- 5 _Nf r L$pdp„ _hp S>_ yrh^pL$¡ÞÖ_u „S>fu
2
`p g
k
d |
Å
¡ ¡hp ì hõ\ _y„ y[ ^L$fZ
lf k
e
p i Ý
-h
pB d ¡_u
f
_
_ r
L$ p¡
pfk
pV$ `X$s sdpd
p¢^p¡
p¡ _L$pg
fh
Þe
s
^
p¡ $ -A
`X$ f _p¢
p¡_ r_Lpg
-A $År
s „ pB _
`
hp dpV¡
pqv
s rhõ pfdp hpfk
p¢^
pX$ $
„ i
Mpk Tyb¡
_h ifs u > u
fs
a
hp_
pL$ Lk dpV¡ - u
\ S|_ i
dp„ ¡fh
p b u $¡
p¡ $
r_ $ Tb¡
Lpg y„ i
dl¡
gu
ky
¡ $_y„
f¡L$pX®
A ^y
_ $fZ
p
r L
N
p¡ > p
p $. 1 -c|
c® NV$f e S__
ê
02
$f
_
S $ A
f¡
L p¡X$ p
âp¡ >¡L$V
l¡W$m
pi
v¥ _
e
Vf $q L$ 13.4 rdrg
_ rg $ _u
y
p
p
k
¡
L$g ndsp ^f hs
19 yAS>
q 2$VV $d¡ÞV$ àgp„V$_p L$pe®_p¡ âpf„c
\i¡
u
p
^
_
ê -`h p_
iyÝ
`pZu p $.
0 L
X$ â
V1
_¡ dS>|fu
23 $fp¡ _p
p¡S>¡L$ $k „
yS>fps Ab®_
N
rdi_:
¡
il¡fpdp„
dpmMpNs
p
kyrh^
-k $p u
L$d
uA
dp $ fL
f ®Qpf p¡
V ¡
B
L$V2
¡ _
gr ̄ p¡ $g_p¡
g¡ $pr L$k
_N
` V®
iycpf„c
-BgL$V$ ¡r_L$ dp ed
¡
2 p k
Ý
\u
L ® N Ap ¡ p V$¡ 25
¡ $dep¡ u
¡_ s
rgd dp S>V
p¡X$ |
s¥e f
hp gppd
eAg p L$f
p _u
dlp`pr
A ¡
A_ -f Äe
gL$p p ¡
`
rgL$p ¡_p 35
000
L
sp p Ap , $f
h^y
dQpfuAp¡
L$ ®e ¡ u
L$ ® _¡
d pN
p l¡W$m Ap g¡
¡L$i_
s
rgd
hfu
hp A
d®
c
p
L$ ep¡Nu Ar e _:
sprgd A_¡
Ð
p¡
NyZp
dL$ ky^pf
-NyS>fps dygL$u k¡hp hN® 1 A_¡ 2 _u k„eyL$s õ`^p®ÐdL$
`funp Üpfp cfsu
-hj® 2014 v$frdep_ Sy>v$p Sy>v$p k„hN®_u 20,000 S>¡V$gu
S>ÁepAp¡ `f cfsu
cfsu L$¡g¡ÞX$f âdpZ¡ kdekf cfsu
34
Page 35 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 35
_pLkp_$g
y
„
k
„
ip
p¡^_-
-Ak¡
ÞV$pL®$q
„
õV$L$pdLp
„
`©$r
©
Õhsu L$¡ÞÖdp„ kÑp `qfhs®_ \sp _f¡ÞÖ dp¡v$u_p hX$pâ^p_ `f_y
„
kp
¥\u W
„$Xy$ sp`dp_ -93.f qX$N°u
`v$¡ rbfpS>hp kp\¡ S> NyS>fps dpV$¡ AÃR>¡ qv$_ _u
iê$Aps kdp_ _d®v$p _v$u `f_p kfv$pf kfp¡hf
ep¡S>_p_u JQpB h^pfhp dpV$¡_u d„S|>fu dmu R>¡.
_d®v$p r_e„ÓZ Ap¡\p¡qfV$u Üpfp kfv$pf kfp¡hf
b„^_u JQpB S>¡ hs®dp_dp„ 121.92 duV$f S>¡V$gu R>¡
s¡_¡ 17 duV$f S>¡V$gu h^pfu_¡ 138.68 duV$f S>¡V$gu
L$fhp dpV$¡ 12 S|>__p fp¡S> d„S|>fu âv$p_ L$fhpdp„ Aphu R>¡.
d„S|>fu dmsp S> dy¿ed„Óu Ap_„v$ub¡_ `V$¡g¡ L$¡hqX$ep `lp¢Qu_¡ b„^_p
ågp¡L$ _„. 49dp„ L$p¢q3⁄4$V$ L$pe®_p¡ âpf„c L$fpìep¡ lsp¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, d„S|>fu dmhp_p ApNgp
kápl¡ Ap_„v$ub¡_ Üpfp hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u_¡ dmu_¡ Ap âñ¡ fS|>Aps L$fhpdp„ Aphu lsu.
JQpB h^hp kp\¡ k„crhs gpcp¡
-X$¡d_u `|Z® D„QpB A_¡ L$¡_pg _¡V$hL®$ bpv$ fpÄe_u 18 gpM l¡L$V$f S>du__¡ tkQpB_p¡ gpc
-fpS>õ\p__p S>pgp¡f, bpX$d¡f S>¡hp `pZu_u s„Nu A_|chsp rhõspfdp„ s¡dS> dÝeâv$¡i A_¡ dlpfô2$_¡
`Z apev$p¡ \i¡.
-b„^_p S>mpiedp„ lpg_p¡ `pZu_p¡ 1.27 rdrge_ A¡L$f ayV$_p¡ k„N°l ÓZ NZp¡ h^u S>B_¡ 4.75
rdrge_ A¡L$f ayV$ S>¡V$gp¡ \i¡.
-hs®dp_ rhS>mu DÐ`pv$_ ndsp(1450 d¡Nphp¡V$)dp„ h^pfp¡ \i¡. b„^_¡ k„g‚ S>mrhÛys d\L$p¡ s¡_u
`|Z® L$npA¡ L$pe®fs \sp hprj®L$ 150 L$fp¡X$ eyr_V$ rhS>mu A¡V$g¡ L$¡ hs®dp_ L$fsp 40 % h^y DÐ`pv$_ \i¡.
-JQpB h^hp_¡ L$pfZ¡ _d®v$p L$¡_pg A_¡ s¡_u kp\¡ Å¡X$pe¡gu `¡V$p L$¡_pgp¡dp„ `pZu_p¡ âhpl h^sp
A„sfuepm rhõspfp¡ ky^u `yfsu N°¡rhV$u\u `pZu `lp¢QpX$u iL$pi¡.
a¡L$V$k
-kfv$pf kfp¡hf b„^_p¡ rigpÞepk ` A¡r`°g 1961_p fp¡S> sÐL$prg_ hX$pâ^p_ S>hplfgpg _l¡ê$A¡ L$ep£
lsp¡.
-_d®v$p S>m rhhpv$ `„Q_u fQ_p B.k. 1969dp„ \B
-_d®v$p r_e„ÓZ Ap¡\p¡qfV$u_u fQ_p B.k. 1980dp„ _d®v$p S>m rhhpv$ Þepepr^L$fZ_u cgpdZ `f \B.
-B.k. 1987dp„ kfv$pf kfp¡hf_p dy¿e b„^_y„ L$pe® iê$ \ey.
-B.k. 1988dp„ cpfs_p Apep¡S>_ `„Q Üpfp âp¡S>¡L$V$_p fp¡L$pZ_u bpbsdp„ d„S|>fu Ap`hpdp„ Aphu lsu.
-B.k. 1994dp„ _d®v$p bQphp¡ Ap„v$p¡g_L$pfuAp¡A¡ ep¡S>_p rhê$Â^ kyâud L$p¡V®$dp„ AfÆ L$fu
-B.k. 2000dp„ b„^_u JQpB 90 duV$f \B
-B.k. 2004dp„ b„^_u JQpB 110.64 duV$f \B
-B.k. 2006dp„ b„^_u JQpB 121.92 duV$f \B lsu.
NyS>fps kfL$pf Üpfp B.k. 2006dp„ âpf„c \e¡gu A_¡ S>¡_u iê$Aps sÐL$pgu_ fpô2`rs A¡.`u.S>¡.
Aåvy$g L$gpd¡ L$f¡gu s¡hu "Äep¡rs N°pd ep¡S>_p' lh¡ k„`|Z® cpfs v$¡idp„ gpN| L$fhpdp„ Aphi¡. S>¡_u
Op¡jZp L$¡[ÞÖe L$p¡gkp, rhS>mu A_¡ Ane DÅ® d„Óu `ue|j Np¡eg Üpfp 6 S|>_¡ L$fhpdp„ Aphu lsu. Ap
ep¡S>_p N°pduZ rhõspfp¡dp„ 24 L$gpL$ kõsu A_¡ kygc rhS>mu D`gåc L$fphhp dpV$¡ k„b„r^s R>¡.
àNyS>fps rh^p_kcp_p bS>¡V$kÓ_p A„rsd qv$hkp¡dp„ fpS>e_p¡ 11dp¡ h_ dlp¡Ðkh
g¡Dhp `V$¡g kdpS>_p Apõ\p_p L$¡ÞÖ A¡hp Mp¡X$g^pd-L$pNhX$ Mps¡ ep¡Åi¡.
à AÐepf ky^u_p ep¡Åe¡gp h_ dlp¡Ðkh
à â\d - `yr_sh_ (Np„^u_Nf)
à buÅ¡ - su\®L$fh_ (spf„Np)
à ÓuÅ¡ - dp„Nëe (A„bpÆ)
à Qp¡\p¡ - lqflf (kp¡d_p\)
à `p„Qdp¡ - cqL$sh_ (Qp¡qV$gp)
à R>Ì$p¡ : íepdg (ipdmpÆ)
à kpsdp¡ : `phL$h_ (`pguspZp)
à ApW$dp¡ - rhfpks (`phpNY$)
à _hdp¡ - Np¡thv$Nyê$ (dp_NY$)
à v$kdp¡ - _pN¡ih_ (ÜpfL$p-_pN¡ðf)
`p¡qgk v$mdp„ 33 % drlgp
A_pds gpNy L$f_pf NyS>fps
â\d fpS>e bÞey
v$¡idp„ drlgp kiqL$sL$fZ A_¡ kdpS> DÐ\p__u QQp®Ap¡
dp¡V$p âdpZdp„ \B flu R>¡. L$¡V$gpe¡ fpS>ep¡dp„ drlgpAp¡ kpd¡_p
A`fp^p¡ Qfdkudp `f R>¡. Ap„sffpô2$ue drlgp qv$hk r_rds¡
M|b S> kyauepZu hpsp¡ \pe R>¡. `f„sy _L$L$f L$pe® L$p¡_¡ L$l¡hpe s¡
Å¡hp NyS>fps sfa _Tf _pMhu Å¡BA¡.
NyS>fps_p â\d drlgp dy¿ed„Óu Ap_„v$ub¡_ `V$¡g¡ f4
S|>_¡ A¡L$ dlÐh`|Z® r_Z®e Üpfp kpQp A\®dp„ drlgp
kirL$sL$fZ L$fu bspìey R¡. s¡dZ¡ fpS>e_p `p¡qgkvmdp„
dqlgpAp¡ dpV$¡ 33 % A_pds_u Op¡jZp s¡d_p 100
qv$hk_p A¡S>ÞX$p_p rlõkp v$fqdep_ L$fu lsu. lh¡ `R>u_u
`p¡qgk v$m_u v$f¡L$ k„hN®_u cfsudp„ drlgpAp¡_¡ $$33 % ApfnZ âpá \i¡. Ap kp\¡
NyS>fps fpS>e `p¡rgkv$mdp„ drlgpAp¡ dpV$¡ 33 % ApfnZ gpNy L$f_pf v$¡i_„y â\d fpS>e
b_u Ney R>¡.
NyS>fps `p¡rgkdp„ drlgpAp¡_u k„¿ep
hs®dp_ kde¡ NyS>fps fpS>edp„ Apif¡ f`00 S>¡V$gp drlgp `p¡qgk L$d®Qpfu R>¡. fpS>e
Üpfp ApNpdu kdedp„ `p¡rgk v$mdp„ 60,000 S>¡V$gu cfsu_¡ guguT„X$u v$ip®hhpdp„
Aphu flu R>¡. Ap cfsu kam \i¡ sp¡ fpS>edp„ drlgp `p¡qgk_u k„¿ep 19,800 S>¡V$gu
\B S>i¡.
åe|fp¡ Ap ̧a `p¡qgk qfkQ® A¡ÞX$ X$¡hg`d¡ÞV$ A_ykpf hs®dp_dp„ cpfsdp„ Ly$g `p¡qgk
ndsp 1`.8` gpM `¥L$u drlgpAp¡_u k„¿ep dpÓ 84,479 S>¡V$gu R>¡, S>¡ Apif¡ ` %
S>¡V$gu \pe R>¡.
kp¥\u h^y drlgp `p¡rgk L$d®Qpfu ^fphsp fpS>e
(1) dlpfpô2$ : f0,06f
(f) srdg_pXy$ : 10,118
(3) qv$ëlu : `,3`6
kp¥\u Ap¡R>u drlgp `p¡qgk L$d®Qpfu ^fphsp fpS>e
(1) DÑfâv$¡i : f,`86
(f) dÂeâv$¡i : 3,010
NyS>fpsdp„ lh¡ g¡X$u v$b„N _d®v$p r_e„ÓZ Ap¡\p¡qfV$u Üpfp kfv$pf kfp¡hf
b„^_u JQpB h^pfhp dpV$¡ d„S|>fu
hs®dp_ kde¡ k¡V$¡gpBV$ Bd¡qT„N s¡dS> g¡V$¡õV$ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ_p Ap^pf¡ lhpdp__u
ApNpluAp¡ L$fhpdp„ Aphsu lp¡e R>¡. Å¡ L$¡, s¡_p L$fsp NyS>fps_p L©$rjL$pfp¡ ApS>¡ `Z
`f„`fpNs fusp¡ S>¡hu L$¡, cX$gu hpL$e, ApL$piv$i®_, h_õ`rs A_¡ `nu-`°pZu_p gnZp¡
(V$uV$p¡X$u_p HX$p), N°l-_nÓ, lp¡guL$p v$l_ kde¡ `h__u qv$ip S>¡hu âpQu_ fusp¡
hfkpv$_p hsp®fp dpV$¡ kQp¡V$ kpbus \su bpbsp¡ `f qhðpk ^fph¡ R>¡.
M¡X|$sp¡_¡ Ap `f„`fpNs `Â^rs_p Ap^pf¡ hfkpv$_u ApNplu_u dprlsu dmu fl¡ A_¡
hfkpv$_p hsp®fp_y„ `f„`fpNs op_ S>mhpB fl¡ s¡ dpV$¡ S|>_pNY$ L©$rj e|r_hrk®V$uA¡ âepkp¡
iê$ L$ep® R>¡. hfkpv$u rhop_ dpV$¡ Ad|ëe L$lu iL$pe s¡hy `yõsL$ "d¡Odpmp' lh¡ h¡bkpBV$
`f dyL$pi¡. S>¡\u fk ^fph_pfpAp¡ s¡_¡ Ap¡_gpB_ `Z hp„Qu iL$i¡.
NyS>fps fpS>edp„ `f„`fpNs op__p Ap^pf¡ hfkpv$_u ApNplu L$fsp 6` gp¡L$p¡ R>¡.
s¡d_p op__p¡ gpc dm¡ s¡ dpV$¡ ârshj® hL®$ip¡` ep¡Æ_¡ s¡d_u ApNplu L$¡V$gu kpQu `X$u
s¡_„y rhïg¡jZ `Z \pe R>¡.
hjp® rhop__y
„
`yõsL$ "d
¡
Odpmp' lh
¡
h
¡
bkpBV$ `f L$ÃR>u gp¡L$k„Nus_¡ `pòps k„Nus_p Ap3⁄4$dZ kpd¡ V$L$phu fpMhp A_¡ Ap gp¡L$k„Nus `f
Ap^pf fpMu_¡ `p¡sp_u ApÆrhL$p d¡mhsp L$gpL$pfp¡_u Apr\®L$ `qf[õ\rs_¡ ky^pfhp L$ÃR> drlgp
rhL$pk k„NW$_¡ `X$L$pf Ægu_¡ L$ÃR>u k„Nus_¡ rkX$u-Apëbd ê$`¡ s¥epf L$fu gpBb°¡fudp„ dyL$hpdp„
Aphi¡. Ap gpBb°¡fu_¡ "k„Nus Å¡ k„S>¡fp¡' _pd âv$p_ \ey R>¡.
NyS>fps fpÄedp„ fp¡S>Npfu_p Acphdp„ Æhsp dpÓ Qpf L$gpL$pfp¡ S> L$ÃR>u gp¡L$k„Nus_p
hpÛp¡ NpB hNpX$u iL$¡ R>¡. s¡Ap¡ Ap k„Nus_u Ad|ëe ^fp¡lf_¡ bQphhp Aknd S>Zpsp L$ÃR>
drlgp rhL$pk k„NW$_¡ L$ÃR>_p L$gpL$pfp¡_¡ A¡L$ d„Q âv$p_ L$fu_¡ "kyfhpZu' _pd_u k„õ\p b_phu
R>¡. s¡dS> Ap k„õ\p Üpfp A¡L$ L$p ̧çeyr_V$u f¡qX$ep¡ `Z Qgphpe R>¡, S>¡dp L$ÃR>u gp¡L$Nus-k„Nus fS|>
\pe R>¡. k„õ\p_p âepkp¡_¡ rg^¡ L$ÃR>_p 500 S>¡V$gp L$gpL$pfp¡ A¡L$ d„Q `f Apìep R>¡. "kyfhpZu'
k„õ\pA¡ L$ÃR>u k„Nus_u ÅmhZu dpV$¡ Ad¡qfL$_ õV$X$u qfkQ® Ap ̧a BqÞõV$V$1e|V$, qv$ëlu kp\¡
dmu_¡ f¡L$p¡qX„$N iê$ L$ey® R>¡.
Ø L$ÃR>u L$gpL$pfp¡ L$ÃR>dp„ Qpf Npdp¡ hÃQ¡ k„NusfpeZ(d¡mphX$p¡) ep¡S>¡ R>¡. s¡dS> dy„bB,
rv$ëlu, L$p¡gL$Ñp s\p rhv$¡ip¡dp„ `Z `p¡sp_u L$gp fS|> L$fu füp R>¡.
Ø L$ÃR>u k„Nus_p Ly$g 40 âL$pf R>¡.
"k„Nus Å¡ k„S>¡fp¡'-L$ÃR>u k„Nus_u gpBb°¡fu
l¡çbN® Mps¡_u S>d®_ `k®_g L$¡Af âdyM buek®X$p¡a®_u dprgL$u ^fphsu h¥[ðL$
kp¦v$e® b°p„X$ _urhep Üpfp cpfsdp„ `p¡sp_p¡ â\d r_dp®Z àgp„V$ NyS>fps_p kpZ„v$
Mps¡ õ\p`hp_u Op¡jZp f3 S|>_¡ \B lsu. hj® f01`\u iê$ \hp_u Apip ^fphsp¡
Ap àgp„V$ 1000 L$fp¡X$_p fp¡L$pZ kp\¡ 7f,000 hN® ayV$ n¡Ódp„ õ\pr`s \i¡.
""Ap c|gL$p cZu_¡ L$fi¡ QdÐL$pf
\i¡ Qpf¡ L$p¡f DÅ®_p¡ _hk„Qpf''
bpmL$p¡_p Dˆ$hm crhóe dpV$¡ ipmp âh¡ip¡Ðkh-f014
NyS>fps kfL$pf Üpfp N°pçe rhõspfdp„ 1f-13-14 S|>_,
f014 A_¡ il¡fu rhõspf dpV$¡ 19-f0-f1 S|>_ f014_p fp¡S>
ep¡ÅB Nep¡.
ipmp âh¡i DÐkh_u rkÂ^uAp¡ :
- 99% L$fsp h^y bpmL$p¡_y _pdp„L$_
- ^p¡fZ 1 \u ` X2$p¡` ApDV$ f¡V$ f0.`0 % \u OV$u_¡ 2.00 %
\ep¡.
- ^p¡fZ 1 \u 7 _p¡ X2$p¡` ApDV$ f¡V$ 37.ff % \u OV$u_¡ 6.91 % \ep¡.
- kpnfsp v$f 69.14 % (f001) \u h^u 79.31 % (f011) \ep¡.
- 17f.34 L$fp¡X$_p rhÛpgÿdu bp¡ÞX$ 1`,11,f60 rhÛp\}Ap¡_¡ A¡_pes \ep.
- fpS>e_u sdpd âp\rdL$ ipmpAp¡ âp\rdL$ kyrh^p\u kˆ$ b_u
ipmp âh¡ip¡Ðkh-f014
NyS>fps kfL$pf_u "Äep¡rs N°pd ep¡S>_p' lh¡ `|Z® v$¡idp„ gpN| L$fhpdp„ Aphi¡
11dp
¡ "h_ dlp
¡
Ðkh' Mp
¡
X$g^pddp
„
ep
¡Åi¡
_urhep NyS>fps_p kpZ„v$dp„
`p¡sp_p¡ â\d àgp„V$ õ\p`i¡
Page 36 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 27
_pLkp_$g
y
„
k
„
ip
p¡^_-
-Ak¡
ÞV$pL®$q
„
õV$L$pdLp
„
`©$r
©
Õhsu `f_y
„
kp
¥\u W
„$Xy$ sp`dp_ -93.f qX$N°u
Ap ̧õV2$¡rgep A_¡ qaqg`pBÞk_p h¥opr_L$p¡A¡ q_L$g ^psy Mp_pf h©n_u dprlsu d¡mhu R>¡. Ap h©n raqg`pBÞk_p gykp¡_
V$p`y `f QË$p_u rhõspfp¡dp„ Mpgu `X$¡gp d¡v$p_dp„ Å¡hp dýey R>¡. Ap n¡Ó_u dpV$udp„ cpf¡ ^psyAp¡_u Ar^L$sp R>¡. S>¡_y _pd
rf_pf¡ep r_L$L$pgua¡fp R>¡.
e|r_hrk®V$u Ap ̧a ragu`pBÞk-gp¡k b¡_p¡k A_ykpf 1.` \u 1.8 duV$f JQp Ap h©ndp„ A¡L$ k¡ÞV$uduV$f\u Ap¡R>p dp¡V$p am
gpN¡ R>¡. S>¡_p `p_dp„ r_L$g_u dpÓp kpdpÞe fus¡ `p_dp„ Å¡hp dmsu dpÓp L$fsp lÅf NZu h^y R>¡.
d¡gbp¡_® e|r_hrk®V$udp„ h¥opr_L$p¡ A_ykpf qf_pqfep r_L$L$pgua¡fp_u S>¡d R>p¡X$ dpV$udp„ dmsu ^psyAp¡\u kapB L$fu iL$¡ R>¡.
rhi¡jop¡_p S>Zpìep dyS>b Ap h©n_¡ AÞeÓ DNpX$hpdp„ kp¥\u dp¡V$u bp^p A¡ R>¡ L$¡ s¡ buÅ `ep®hfZ A_¡ hpspfZdp„ rhL$qks
\B iL$sp _\u.
â¡fZp`pB_p âep¡Np¡
lh¡ A„sqfndp„-
_pkp_u d„S|>fu
L$e|åk B_ õ`¡k âp¡N°pd A¡V$g¡ iy„ ?
dpÓ 11 hj®_u he ^fphsu A_¡ kpsdp ^p¡fZdp„ Aæepk
L$fsu cpfsue d|m_u A_¡ k„2eyL$s Afb Adufps_p ipfÅl Mps¡
hkhpV$ ^fphsu rhÛp\}_u â¡fZp `pB_p b¡ âep¡N (1) V|$ qõV$L$
A_¡ _p¡V$ V|$ qõV$L$ (f) V$pBd A¡ÞX$ â¡if _pkp_p L$e|åk B_ õ`¡k
(ku.ApB.A¡k.) âp¡N°pd A„sN®s A„sqfndp„ dp¡L$ghp dpV$¡ _pkp
Üpfp d„S|>fu âv$p_ \B R>¡.
â\d âep¡N
hpey d„X$gue v$bph_u N¡fS>lpS>fudp„ A„sqfndp„ rQ`L$u S>su
rhrcÞ_ hõsyAp¡_p ìehlpf L$fhp_u k„cph_p rhj¡ R>¡.
buÅ¡ âep¡N
b¡ _p_u bp¡V$g S>¡dp„ A¡L$ bp¡V$g L$pQ_u A_¡ A¡L$ bp¡V$g
àgpqõV$L$_u R>¡. Ap bp¡V$gp¡_¡ dpV$u_p L$p¡L®$\u b„^ L$fu_¡ A¡L$ L$e|bdp„
fpMhpdp„ Aphu R>¡.
âep¡Np¡_u A„sqfn epÓp
D`fp¡L$s b„¡ âep¡NpÐdL$ A„sqfn D`L$fZ `k„v$Nu_p 100
âep¡Np¡ `¥L$u_p R>¡, S>¡_¡ f6 S|>_ f014_p fp¡S> A¡S>Þku_p h¡gp¡àk
agpBV$ kyrh^p_p kpDqX„$N fp¡L$¡V$ Üpfp A„sqfndp„ dp¡L$ghpdp„
Apìep. `k„v$ \e¡gp 100 âep¡Np¡ `¥L$u 7` âep¡N Ad¡qfL$u
rhÛp\}Ap¡ A_¡ bpL$u_p f` âep¡N vy$r_ep_p AÞe v$¡ip¡_p
rhÛp\}Ap¡_p R>¡.
_pkp Üpfp s¡_p¡ Ap âp¡N°pd ê$rbL$ gr_ ̄N Br_riA¡qV$h
ApBX|$X$g kp¡aV$h¡f A_¡ L$p¡gp¡fpX$p¡ õ`¡k N°p„V$ L„$kp¡qV®$ed_p fp ̧L$k¡V$-
ku âp¡N°pd kp\¡ dmu_¡ d¡ f014dp„ iê$ L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡
õL|$g rhÛp\}Ap¡_¡ A¡k.V$u.B.A¡d. âep¡Np¡_¡ A„sqfndp„ L$¡hu fus¡
ân¡r`s L$fhpdp„ Aph¡ R>¡, s¡ bpbs riMhsp¡ A¡L$ Ap„sffpô2$ue
i¥nrZL$ âp¡N°pd R>¡.
A¡k.V$u.B.A¡d. rhop_ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ, A¡qÞS>r_eqf„N A_¡
NrZs rhje_¡ v$ip®h¡ R>¡. âp¡N°pddp„ vy$r_ep_p M|Z¡ M|Z¡\u 11 \u
14 hj®_p rhÛp\}Ap¡_¡ `°pep¡rNL$ A„sqfn D`L$fZ (àg¡gp ̧X$1k)_¡
Apd„qÓs L$fhpdp„ Apìep lsp.
r_L$g ^psy Apfp¡N_pf h©n_u ip¡^ \B
B.k. 1958dp„ cp¥rsL$ip÷_y„ _p¡b¡g âpBT rhS>¡sp \_pf A_¡ f¡qX$A¡i_ k„ip¡^_dp„ `p¡sp_y„ kdN° Æh_ A`®Z L$f_pf
frie_ h¥opr_L$ `p¡h¡g Q¡f„L$p¡a¡_p _pd `f\u "d¡S>f A¡V$dp¡[õaeqf Q¡f„L$p¡a A¡1⁄4k`fud¡ÞV ' _pd ^fphsy rhð_y„ kp¥\u dp¡Vy$
Npdp f¡ V$¡rgõL$p¡` gv«pM _ÆL$_p dpÓ 300 gp¡L$p¡_u hksu ^fphsp lp_g¡ Npd `pk¡ ApNpdu hj® 2015 ky^udp„ r_dp®Z
`pdu_¡ hj® 2016dp„ L$pe®fs \B S>i¡.
Ap V$¡rgõL$p¡` l¥v$fpbpv Mps¡_u Bg¡L$V2$uL L$p ̧`p£f¡i_ Ap ̧a$$BqÞX$ep rgrdV$¡X$¡ cpcp A¡V$rdL$ qfkQ® k¡ÞV$f dpV$¡ b_pìey R>¡.
è V$¡rgõL$p¡`_u qX$TpB_ s¥epf L$fsp 25 BS>_¡fp¡_¡ 4 hj® gpÁep lsp.
è 15,000 ayV$_u JQpBA¡ r_dp®Z \_pf Ap V$¡rgõL$p¡`_u JQpB 45 duV$f li¡. s¡_p¡ ìepk 70 ayV$ R>¡.
è V$¡rgõL$p¡`_p AqfkpAp¡ rlfpdp„\u b_phpep R>¡.
è V$¡rgõL$p¡` kp¥f DÅ® k„Qprgs R>¡.
è Ly$g MQ® 45 L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ \ep¡ R>¡.
è Ap V$¡rgõL$p¡` L$fsp `Z dp¡Vy$ V$¡rgõL$p¡` _prdrbep_p fZdp„ Aph¡gy R>¡, `f„sy s¡ S>du_dp„ Mpõky A¡hy r_Q¡ Aph¡gy R>¡.
Äepf¡ gv«pM_y„ V$¡rgõL$p¡` M|b S> JQpB `f Aph¡gy R>¡.
gv«pM_p lp_g
¡
dp
„ rhð_y
„
kp
¥\u dp
¡Vy$ Npdp f¡ V$¡rgõL$p
¡
`
rlfp rhjeL$
Ø rlfp¡ fpkperZL$ ê$`¡ L$pb®__y„ iyÂ^sd ê$` R>¡, S>¡ vy$r_ep_y„ A¡L$ blyd|ëe
fÐ_ R>¡. rlfpdp„ âÐe¡L$ `fdpÏ Qpf AÞe L$pb®_ `fdpÏAp¡ kp\¡ kl- k„ep¡S>_ b„^ Üpfp Ap`kdp„ Å¡X$pe¡gp lp¡e R>¡. L$pb®_ `fdpÏAp¡_p
bplfu L$ndp„ D`qõ\s v$f¡L$ Qpf¡ Bg¡L$V2$p¡_ kl k„ep¡S>_ b„^dp„ cpN g¡ R>¡.
s¡dS> A¡L$`Z Bg¡L$V2$p¡_ õhs„Ó _\u lp¡sp¡, S>¡_¡ L$pfZ¡ rlfp¡ Dódp s\p
rhÛys_y„ hplL$ lp¡e R>¡. rlfpdp„ v$f¡L$ L$pb®_ `fdpÏ M|b S> iqL$sipmu
kl-k„ep¡Æ b„^_\u Å¡X$pe¡gp lp¡hp_¡ L$pfZ¡ M|b S> kMs lp¡e R>¡.
Ø rlfp¡ âpL©$rsL$ `v$p\p£dp„ kp¥\u L$W$p¡f `v$p\® R>¡. S>¡_u L$W$p¡fsp_¡ L$pfZ¡ s¡_p
âep¡N L$¡V$gpe¡ DÛp¡Np¡ A_¡ Apc|jZp¡dp„ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. iyÂ^ rlfp¡ ka¡v$
lp¡e R>¡. S>epf¡ AiyÂ^ rlfp¡ c|fp¡, gpg, _pf„Nu, `ump¡, gugp¡ A_¡ L$pmp¡
lp¡e R>¡. gugp¡ lufp¡ M|b S> vy$g®c R>¡.
Ø rlfp_¡ ANf Ap¡h_dp„ 763 qX$N°u k¡[ëkek `f Nfd L$fhpdp„ Aph¡ sp¡ s¡
bmu_¡ L$pb®_ X$pep¡L$kpBX$ b_u Åe R>¡. s¡_p¡ L$p¡B Ahi¡j bQsp¡ _\u.
Ø kMs lp¡hp_¡ L$pfZ¡ rlfp_p¡ D`ep¡N L$pQ L$p`hp s\p QË$p_p¡dp„ R>¡v$ L$fhp
dpV$¡ `Z \pe R>¡.
vyr_ep_p¡ kp¥\u dS>b|s rk„\¡qV$L$ rlfp
¡
Qu_ Mps¡_u ep_ip_ e|r_hrk®V$u_p
h¥opr_L$ ep¢NSy>N rsAp_ A_¡ L$hp_ lyAp„N
Üpfp k„eyL$s ê$`¡ vy$r_ep_p¡ kp¥\u dS>b|s
tk\¡qV$L$ rlfp¡ b_phhp_u Op¡jZp ff S|>_¡ \B
lsu. Ap rlfp¡ âpL©$rsL$ qlfp L$fsp h^y
dS>b|s R>¡.
tk\¡qV$L$ rlfp¡ b_phhpdp„ Xy„Nmu S>¡hp
õsfp¡ (`X$) ^fphsp L$pb®__p _p_p L$Zp¡_¡
D`ep¡Ndp„ g¡hpdp„ Apìep lsp. Ap L$Zp¡_¡
DÃQ sp`dp_ A_¡ DÃQ v$bpZdp„ fpMhpdp„
Apìep lsp. S>¡_¡ L$pfZ¡ Ap tk\¡qV$L$ rlfp_¡
A¡hu Av$1c|s k„fQ_p dmu L$¡ s¡ h^ydp„ h^y
sp`dp__p¡ kpd_p¡ L$fhp knd b_u Nep¡,
S>epf¡ âpL©$rsL$ rlfp¡ h^y sp`dp_dp„ L$pb®_
X$pBAp¡L$kpBX A_¡ dp¡_p¡L$kpBX$dp„
`qfhrs®s \B Åe R>¡ A_¡ `p¡sp_p Ak„¿e
NyZ Mp¡B b¡k¡ R>¡.
ØAd¡qfL$p_u k¡du L„$X$L$V$f rQ` d¡L$f L„$`_u HV$¡g¡
"L$p¡f A¡d' âp¡k¡kf 3 S|>__p fp¡S> gp¢Q L$ey® R>¡. Ap
âp¡k¡kf HV$¡g_p Brslpkdp„ khp®r^L$ A¡_Æ®
A¡aurie„V$ `°p ̧k¡kf R>¡. S>¡ a¥_g¡k bpX®$h¡g rQ`dp„
gNphu iL$pe R>¡.
Ø "L$p¡f A¡d'_y„ hS>_ 670 N°pd R>¡. A_¡ s¡ 7.f
A¡d.A¡d. `psmy R>¡. 14 _¡_p¡duV$f_y„ Ap
âp¡k¡kf g¡`V$p¡` A_¡ V$¡bg¡V$ b„_¡dp„ D`ep¡N
L$fu iL$pe R>¡.
Ø L$p ̧f.A¡d.T¡X$.X$u. _¡V$ (T¡X$.X$u.) `p„Q NuNp
lV®$k_u L$pe®ndsp D`gå^ L$fphhp knd R>¡.
Ø HV$¡g Üpfp L$p¡f ApB 7 qQ` `Z gp¢Q L$fhpdp„
Aphu R>¡. s¡_y„ L$p¡X$ _pd X$¡rhëk L$¥r_e_ R>¡. s¡
Qpf (4) NuNp lV®$k_u qäL$hÞku `f L$pe® L$fu
iL$¡ R>¡.
HV$¡g Üpfp 14
_¡_p¡duV$f_y„ "L$p¡f
A¡d' âp¡k¡kf gp¢Q
\ey
- kp¥\u `l¡gp MpÛ `v$p\p£ A_¡ kp¦v$e® âkp^_p¡dp„ D`ep¡N \sp kpdpÞe rdîZ V$pBV$¡r_ed X$peAp ̧L$kpBX$_u AgN AgN dpÓp_¡
dpV$u_u V$pBëkp¡ `f gNphu lsu. bpv$dp„ V$pBëkp¡_¡ rhÛp\}Ap¡ Üpfp gpL$X$u, V$¡agp¡_ A_¡ `u.hu.ku. `pBq`„N\u b_phpe¡g g^y hpey
d„X$gue L$ndp„ fpMu v$¡hpdp„ Aphu lsu. Ap L$n_¡ _pBV2$p¡S>_ Ap ̧L$kpBX$_p ÷p¡s A_¡ s¡_p õsf_¡ dp`_pf e„Ó kp\¡ Å¡X$hpdp„ Aphu lsu.
- bpv$dp„ s¡_¡ k|e® âL$pi_¡ A_yê$` b_phhp dpV$¡ `pfÅ„bgu qL$fZp¡_p¡ D`ep¡N L$fu_¡ V$pBV$¡r_ed X$peAp ̧L$kpBX$_¡ kq3⁄4$e b_phu_¡
_pBV2$p¡S>_ Ap ̧L$kpBX$_¡ Msd L$ep£ lsp¡. âep¡N v$frdep_ ÅZhp dýey L$¡ V$pBV$¡r_ed X$peAp ̧L$kpBX$_y„ `X$ ^fphsu V$pBëkp¡A¡ 97 %
_pBV2$p¡S>_ Ap ̧L$kpBX$ `¥L$u 88 % _¡ vy$f L$ep£ lsp¡.
- âep¡N v$frdep_ A¡hu bpbs `Z kpd¡ Aphu lsu L$¡, AgN AgN dpÓp L$¡ 1f NZu h^y Ar^L$ V$pBV$¡r_ed X$peAp ̧L$kpBX$_y„ `X$
QX$phhp `f `Z _pBV2$p¡S>_ Ap ̧L$kpBX$_¡ vy$f L$fhp dpV$¡ h^y saphs S>Zpep¡ _ lsp¡.
e|r_hrk®V$u Ap ̧a L$¡rgap¡r_®ep_u k„ip¡^_ V$ud¡ hpey âvy$jZ_¡ AV$L$phu iL$¡ s¡hu V$pBV$¡r_ed X$peAp ̧L$kpBX$\u V$pBëk rhL$rks
L$fhpdp„ kamsp d¡mhu R>¡. V$pBV$¡r_ed X$peAp ̧L$kpBX$_y„ qdîZ ^fphsy `X$ R>s `f gNphhpdp„ Aphi¡ s¡ Apk`pk_u lhp_¡ õhÃR> b_phu
v$¡i¡. Ap âL$pf_p `X$_¡ `p¡sp_u R>s `f gNphhp dpV$¡ h`fpiL$sp®A¡ h^y MQ® `Z _lu L$fhp¡ `X$¡ dpÓ ` Ad¡qfL$u X$p ̧gf (300 ê$q`ep)dp„ s¡
s¥epf \B S>i¡.
V$pBëk rhjeL$ :
Ø kf¡fpi ApL$pf ^fphsu fl¡ZpL$u R>s `f Ap V$pBëk_y„ `X$ gNphhp_¡ L$pfZ¡ A¡L$ L$pf Üpfp Apif¡ 17,703 qL$gp¡duV$f Qgpìep bpv$
r_L$msp ârshj® _pBV2$p¡S>_ Ap ̧L$kpBX \u `¡v$p \sp õdp¡N (^y„^) _¡ vy$f L$fhpdp„ dv$v$ dmi¡.
Ø k„ip¡^_L$sp®Ap¡A¡ NZsfu L$fu lsu L$¡, V$pBV$¡r_ed X$peAp ̧L$kpBX$_p rdîZ_¡ A¡L$ rdrge_ R>s `f gNphhpdp„ Aph¡ sp¡ s¡_p\u fp¡S> f1
V$_ S>¡V$gp¡ _pBV2$p¡S>_ Ap ̧L$kpBX$ Ap¡R>p¡ L$fu iL$pe R>¡.
Ø _pBV2$p¡S>_ X$peAp ̧L$kpBX$ DÃQ sp`dp_¡ Ad|L$ H^Zp¡_p bmhp_p L$pfZ¡ `¡v$p \pe R>¡. Ðepfbpv$ k|e® âL$pidp„ bpó`iug L$pb®r_L$
ep¡rNL$p¡ kp\¡ ârsq3⁄4$ep L$fu_¡ õdp¡N (^y„^) b_¡ R>¡.
hpey âvy$jZ fp¡L$hp _hu V$pBV$¡r_ed X$peAp ̧L$kpBX$ V$pBëk rhL$rks \B
rhL$rks âq3⁄4$ep rhjeL$ :
36
Page 37 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 27
_B.k. pLk197p_1
$
\
g
y
„
u f0k0`
„
ik^u c yp
p¡^pfsu _-
e
-
chA|k
¥opr
¡
Þ_LV$ k$phL£nZ
®$q
„
õ
dVp„ `¡i¡h $L$pfd c|r
Lph
„
o`p_u A_¡ ©$r
©
Õhs
hj® u f0`06 \f_u f0y
„
1f kky^u f p
¥\pô2$uueW
„$Xy$ sp`dp_ -93.f qX$N°u
A¢V$pL®$qV$L$ A_ d¡ lpkpNf A_ky „^p_ L$Þ¡ Ö_p q_v$£iL$ fl¡gp cpfsue h¥opr_L$ frkL$ frhÞÖ_¡ 1f S|>__p fpS¡ > Þee| pL® ¡ $ (Ad¡qfL$p)
Mps¡ kdyÖ_p L$p_|_ `f õV$V¡ $ `pV$}Ap_p f4 ¡ dp„ k„eyL$s fpô2$ kd¡ „ g_ v$frdep_ e.| A¡_. L$rdi_ Ap_ ̧ ^ rgrdV$1k Ap ̧a L$p¡qÞV$_¢V$g
i¡ëa (e.A¡_. | ku.Ag.k ¡ u.A¡k.)_p kv$õe sfuL$¡ 111 S>¡V$gp kv$õep¡A¡ `k„v$L$ep® lsp. sd¡ _u `k„v$Nu Ap õ\p_ `f\u ab¡ °yApfu
f014dp„ fpÆ_pdy Ap`_pf cpfsue h¥opr_L$ fpS>_ rihfpd L©$óZ__p õ\p_ ¡ \B R>.¡
sAp¡ S ¡ >çd-| L$píduf e|r_hrkV® $udp„\u õ_psL$ \ep R>.¡ sd_¡ c|r ¡ hop__p Sy>v$p Sy>v$p n¡Óp¡_p ¡ blp¡mp¡ A_|ch R>. S> ¡ ¡dp „ A¢V$pL®$qV$L$p,
cV| $p_ A_¡ cpfs_p rhõspfpdp„ cyN ¡ c}e s`pk `Z kpd¡g R>¡. s¡dZ¡ ApL®$qV$L$ A_¡ AV¢ $pL®$qV$L$p_p ^°yhue n¡Óp¡dp„ S>mhpe `y rfhs_ ®
ki„ p^__y„ _¡s©Ð ¡ h L$e® ly s.y
frkL$ frhÞÖ_¡ hj® 1990dp„ fpô2$ue M_uS> `yfõL$pf, hj f01 ® 3dp„ `p¡gf kpeÞk A¡ÞX$ 3⁄4$pepõ¡ X2$e¡ f dpV$¡ fpô2$ue `yfõL$pf âpá
\ep > ¡ R¡.
e|.A¡_.ku.A¡g.ku.A¡k.dp„ cpfsue h¥opr_L$ frkL$ frhÞÖ
frkL$ frhÞÖ :
L$rdi_ Ap ̧a ^ rgrdV$1k Ap ̧a L$p¡qÞV$_¢V$g i¡ëa :
s¡ k„eyL$s fpô2$_y„ f1 kv$õe ^fphsy A¡L$ A¡L$d R>¡, S>¡_¡
v$¡ip¡_¡ _hp kdyÖu n¡Óp¡ âv$p_ L$fhp_u iqL$s R>¡. kv$õep¡_u
Q|„V$Zu `p„Q hj® dpV$¡ õV$¡V$ `pV$}Ap¡ Üpfp `p¡sp_p v$¡i_p
_pNqfL$p¡dp„\u L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. Ap kv$õep¡ c|rhop_,
c|cp¥rsL$u, S>mfpiu rhop_ S>¡hp n¡Óp¡_p A_|chu r_óZp„s
lp¡e R>¡.
Ap L$rdi__p¡ l¡sy b¡TgpB_\u f00 kdyÖu dpBg_¡ `pf
dlpqÜ`ue i¡ëa_u õ\p`_p L$fu_¡ k„eyL$s fpô2$ kdyÖ L$p_|_
L$Þh¡i__y„ L$pep®hl_ L$fhp_y R>¡. L$Þh¡i_ A„sN®s sV$ue fpô2$
`p¡sp_u kdyÖu i¡ëa_u bplfu kudp_u õ\p`_p S>ep„ s¡Ap¡ f00
A¡d.L$¡. `pf lp¡e Apep¡N_u cgpdZ L$fu iL$¡ R>¡. Ap kudpAp¡
k„b„r^s dpdgpAp¡ `f sV$ue fpS>ep¡_u cgpdZ L$f¡ R>¡.
ApB.ApB.V$u. bu.A¡Q.e|.hpfpZku_p fkpeZ rhcpN_p
h¥opr_L$p¡A¡ a¡akp_y„ L$¡Þkf fp¡L$hp dpV$¡ dv$v$Npf \B iL$¡ s¡hp
"d¥\_p¡V2$pàk' A_¡ "X$pBÅ¡V2$pBk' _pd_p b¡$V$¡fuep_u ip¡^ L$ep®_u
Op¡jZp S|>_-f014dp„ \B lsu.
Op¡jZp A_ykpf dpV$udp„ Ad|L$ A¡hp b¡L$V$¡qfep ip¡^hpdp„
Apìep R>¡ L$¡, S>¡ lhpdp„ a¡gpsp L$¡Þkf S>_L$$ fkperZL$ L$Zp¡_¡
ip¡ju g¡hp dpV$¡ knd R>¡. `¡BÞV$_p L$pfMp_p, hpl_p¡_p Qpghp
rhN¡f¡_¡ L$pfZ¡ DÐkÆ®s \B_¡ hpsphfZdp„ a¡gpsp "h¡gpV$pBg
Ap¡N£q_L$ L„`pJX$' _p L$Z a¡akp_p L$¡Þkf dpV$¡ S>hpbv$pf
dp_hpdp„ Aph¡ R>¡.
h¥opr_L$p¡A¡ b¡L$V$¡qfep_u k„¿ep h^pfhp dpV$¡ L$p¡gkp¡,
L„$ç`p¡õV$, `p¡rgrd_pBg ApëL$p¡lp¡g, hp„k_p Vy$L$X$p, _pfue¡mu_p
`p_, `p¡V$¡ried _pBV2$¡V$$ s\p AÞe L$¡V$guL$ QuÅ¡_p klep¡N\u
"bpep¡rfA¡L$V$f' rhL$qks L$ey® lsy. S>¡dp\u L$pfMp_p s\p
hpl_p¡dp„\u r_L$msp N¡k_¡ `kpf L$fphhpdp„ Aphsp s¡ b¡L$V$¡qfep
N¡kdp„ dp¡Sy>v$ "V2$pB L$gp¡fp¡Br\rg_' _pd_p A¡ L$Z_¡ _ô$ L$fsy
lsy S>¡_u k|ÿd dpÓp (`(`p„Q) `u.`u.A¡d.) `Z L$¡Þkf fp¡N
a¡gphu iL$¡ R>¡.
a¡akp_p L$¡Þkf_¡
fp¡L$hp dv$v$Npf
b¡L$V$¡fuep_u ip¡^ \B
L$p¡qfep_p h¥opr_L$p¡A¡ 1 S|>__p fp¡S> `©Õhu `f kp¥\u s¡S>
TX$`¡ v$p¡X$sp ìeqL$s Dk¡_ bp¡ëV$ L$fsp h^y s¡T TX$`¡ v$p¡X$sp
fp ̧bp¡V$ f¡àV$f_¡ rhL$rks L$ep£ R>¡. fp ̧bp¡V$_¡ L$p¡qfep_p rhop_ A_¡
V$¡1⁄41_pgp ̧Æ A¡X$hp„õX$ BqÞõV$V$1e|V$dp„ rhL$rks L$fhpdp„ Aph¡g R>¡.
Å¡ L$¡, Ap fp ̧bp¡V$ V2$¡X$rdg `f S> Qpgu iL$¡ R>¡. 46 qL$gp¡duV$f ârs
L$gpL$ L$¡ f8 dpBg_u Nrs\u v$p¡X$hp knd Ap fp¡bp¡V$ Ap¡g„qç`L$
v$p¡X$huf Dk¡_ bp¡ëV$_u 44.7 qL$gp¡duV$f ârs L$gpL$ L$¡ f7.44
dpBg ârs L$gpL$_u syg_pA¡ M|b S> s¡T v$p¡X$¡ R>¡.
Ø fp¡bp¡V$_p `N L$pb®_ apBbf_u L©$qÓd åg¡X$\u b_¡gp R>¡ A_¡
`„yR>dp„ e„Ó gpN¡gy R>¡.
Ø f¡àV$f qL$gp¡N°pd_u kO_ diu_ R>¡. S>¡_p `N lmhu
k„rdrîs kpdN°u\u b_¡gp R>¡.
Ø f¡àV$f_u `|„R> s¡_¡ k„syrgs fpMhpdp„ dv$v$ L$f¡ R>¡, f¡àV$f_¡
qõ\f fpMhp dpV$¡ `|„R>_¡ ApNm `pR>m gB S>B iL$pe R>¡.
s¡dS> `|„R>_p¡ D`ep¡N rhÂ_p¡ `pf L$fhp `Z L$fu iL$pe R>¡.
L$p¡qfep_p h¥opr_L$p¡A¡ Dk¥_
bp¡ëV$ L$fsp `Z h^y TX$`¡ v$p¡X$sp
fp ̧bp¡V$ f¡àV$f rhL$rks L$ep£
fp ̧bp¡V$ f¡àV$f_u rhi¡j M|bu
ågX$ kyNf_u s`pk
dpV$¡ A¡L$ _hu
bpep¡rQ` rhL$rks
v$v$}_p dp¢ _u gpm_p dpÂed\u ågX$ kyNf_u
dprlsu d¡mhu iL$su A¡L$ _hu bpep¡rQ` k¢kf
Ad¡qfL$p_p b°pD_ e|r_hrk®V$u_p h¥opr_L$p¡A¡
rhL$rks L$fu R>¡. Ap rQ`_u dv$v$\u
X$peprbV$uk_p `uqX$s v$v$}_y„ fL$s d¡mìep hNf
ÁgyL$p¡T õsf_y„ `funZ L$fhp knd R>¡.
bpep¡rQ` A¡L$ HQ Qp¥L$p¡f L$hpV®$T_p Vy$L$X$p\u
b_¡gu R>¡. S>¡_p `f Qp„v$u_y„ `psmy `X$ QY$¡gy R>¡.
Qp„v$udp„ âÐe¡L$ kpBX$ `f _p_p-_p_p lÅfp¡
_¡_p¡õL$¡g HV$f a¡fp¡duV$f rR>Ó A¡L$ `°Zpgudp„
gpN¡gp R>¡. _hu qQ` A¡L$ rhriô$ fpkperZL$
ârsq3⁄4$epAp¡_u î©„MgpAp¡ kp\¡ àgpTdp¡r_L$
HV$fa¡fp¡d¡V2u$_p¡ D`ep¡N L$f¡ R>¡. âL$pi_p D`ep¡N\u
ep¥rNL$p¡_p fpkperZL$ NyZp¡_u dprlsu dmu iL$¡ R>¡.
Ap qX$hpBk M|b S> k„h¡v$_iug R>¡. S>¡ k¢`g
hp¡ëe|d_p Ág|L$p¡T kp„Öspdp„ \_pf Ad|L$ lÅf
AÏAp¡_p A„sf_u dprlsu d¡mhhp knd R>¡.
37
`pkhX®$Þpp âep¡N_u S>ê$fueps_¡ kdpá L$fhp
dpV$¡ gp¡NB_ âp¡V$¡L$i_ s¥epf L$fhp r_Z®e
brd®^d_u Agpbpdp e|r_hrk®V$u_p rhi¡jo A_¡ L$çàe|V$f kpeÞk rhcpNdp„ A¡kp¡kuA¡V$ âp ̧a¡kf r_s¡i
kL$k¡_p_p _¡s©Ðhdp„ k„ip¡^_L$sp®Ap¡ A¡L$ A¡hy gp ̧NB_ âp¡V$¡L$i_ s¥epf L$fu füp R>¡, S>¡ `pkhX®$_p D`ep¡N_u
S>ê$fuepsp¡_¡ Msd L$fu v$¡i¡. s¡dS> Tufp¡ HV$f¡L$i_ Ap ̧\¢qV$L¡$i_\u `pkhX®$_u AphíeL$sp _l] fl¡ A_¡ kyfnp
Tp¡Md `Z kdpá \B S>i¡.
kyfrns gp ̧NB_ âp ̧V$¡L$i__u fus¡ HV$f¡L$i_ Ap ̧\¢qV$L$¡i_ `f L$pd L$fu fl¡gp rhi¡jop¡_u V$ud D`L$fZ_p
D`ep¡N hNf S> e|S>f_u g¡`V$p¡`$ L$¡ A¡L$ V$rd®_g ky^u `lp¢Qu iL$i¡. `lp¢Q_u d„S|>fu Ðepf¡ S> dmi¡ L$¡, S>epf¡
_p_y A„sf, åg|Vy$\ S>¡hp hpefg¡k L$çeyr_L$¡i_ Q¡_g `f Ap¡\¡„qVL$¡i_ âp¡V$p¡L$p¡g_p¡ D`ep¡N \ep bpv$ Ap¡mM
L$f_pf rkõV$d e|S>f_p dp¡bpBg ap¡_ L$¡ L$pf_u Qphu S>¡hp rkL$e|qfV$u V$p¡L$__u dprlsu d¡mhu iL$i¡.
rhV$prd_ "A¡' eyL$s "ky`f L$¡my
' rhL$rks
Ap ̧õV2$¡rgep_u L$hukg¡ÞX$ e|r_hrk®V$u Ap ̧a V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ_p h¥opr_L$p¡A¡ â\dhpf rhV$pqd_
"A¡' eyL$s "ky`f b_p_p' (qhriô$ L$¡my) rhL$rks L$ey® R>¡. "ky`f L$¡my' rhL$rks L$fhp_p
l¡sykf kpdpÞe L$¡mpdp„ S>¥rhL$ (Æ_p¡d) õsf `f bv$gph L$fu_¡ s¡dp„ "buV$p-L$¡fp¡V$u_' sÐh_y„
õsf h^pfhpdp„ Apìey lsy."ky`f L$¡mp'_¡ rhL$rks L$fhp_p¡ dy¿e l¡sy L$¡mp_p dpÂed\u
ifufdp„ rhV$pdu_ "A¡'_p õsf_¡ h^pfhp_p¡ R>¡. S>¡\u ApräL$p_p Nfub v$¡ip¡_p gp¡L$p¡_p
Æh_dp„ ky^pfp¡ \B iL$¡. D‰¡M_ue R>¡ L$¡, ApräL$u v$¡i eyNpÞX$pdp„ rhV$pqd_ "A¡'_u DZ`_¡
L$pfZ¡ bpmL$p¡dp„ ×[ô$rl_spA¡ dp¡V$p `pe¡ kdõepAp¡ `¡v$p L$fu R>¡.
3⁄4$p¢L$uV$ k„fQ_pAp¡dp„ rsfpX$p¡_u ip¡^ L$fu iL$su A¡L$ k„h¡v$_iug k`pV$u
V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ DÑfu L$¡fp¡rg_p õV$¡V$ e|r_hrk®V$u A_¡ `|h} ra_g¡ÞX$
e|r_hrk®V$u_p h¥opr_L$p¡A¡ rhL$rks L$ep®_u Op¡jZp f4 S|>_¡ \B R>¡. S>¡
AÏ àgp„V$p¡, `yg nrsN°õs \hp_p kde¡ Ðhrfs ârsq3⁄4$ep dv$v$ê$` b_i¡.
qsfpX$p¡_u dprlsu Ap`su
k„h¡v$_iug k`pV$u V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ
rhL$rks
Page 38 of 38
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 38
RNI No.:-GUJGUJ/2013/51331
REGISTERED POSTAL REGISTRATION No. BVR
416/2014-16 RENEWED UP TO 31-12-2016
POSTED AT 10TH OF EVERY MONTH AT TALAJA RMS
Editor-Publisher-Printer-Owner
CHAUHAN KAMLESHKUMAR NANDLALBHAI
Address : Gopnath Road, TALAJA-364 140.Dist : Bhavnagar (Gujarat)
Printed by : Shree Bhagvati Printer,203 Royal Complex, Bhavnagar
COMPET RNI :- GUJGUJ/2013/51331 ITIVE INDIA
13 S|>_¡ âL$pris S>_fg kpeÞkdp„ v$ip®hpe¡gp A¡L$ AÂee_ dyS>b `©Õhu `f_p¡ kp¥\u dp¡V$p¡
S>mc„X$pf k„chs: `©Õhu_u cusf fl¡gp¡ R>¡. Ap âL$pf_y„ AÂee_ `[òdp¡Ñf c|cp¥rsL$rhv$1 õV$uh
S>¥L$bk_ A_¡ e|r_hrk®V$u Ap ̧a Þe| d¡qL$kL$p¡_p c|L„$` h¥opr_L$ b¢X$_ qíed¥qÞX$V$1 Üpfp \ey
lsy.AÝee_ bpv$ â\dhpf A¡hp âdpZp¡ dýep R>¡ L$¡ `©Õhu_y„ `X$ L$¡ S>¡_¡ k„3⁄4$dZ n¡Ó (V2$p„rS>i_
Tp¡_)gp¡Af d¢V$g A_¡ A`f d¢V$g_u hÃQ¡_y„ `X$ sfuL$¡ Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡dp„ `pZu lp¡B
iL$¡ R>¡. Ap âL$pf_p AÂee__¡ L$pfZ¡ h¥opr_L$p¡_¡ `©Õhu b_hp_u s¡_u hs®dp_ k„fQ_p A_¡
Ap„sqfL$ lgQgp¡ s¡dS> d¡V$g fp¡L$dp„ L$¡V$gy `pZu R>¡ s¡_p rhj¡ dpqlsu d¡mhhpdp„ dv$v$ ê$` \B
iL$¡ R>¡.
AÝee_ v$frdep_ r_óZp„sp¡A¡ Å¡ey L$¡ c|rdNs d¥Ádp_u JX$pBdp„ DÑfu Ad¡qfL$pdp„
S>du_\u 643 qL$gp¡duV$f JX$¡ `pZu lp¡hp_p k„L$¡s dmu füp R>¡. Ap `pZu sfg, bfa L$¡ bpó`
`©Õhu_p¡ kp¥\u dp¡V$p¡ S>mc„X$pf `©Õhu_u cusf fl¡gp¡ R>¡
ê$`¡ _\u.
`pZu_„y Qp¡\y ê$` d¢V$¡g fp ̧L$ M_uÅ¡_u ApqÎhL$ k„fQ_pd„p akpe¡gy R>¡.
Ap âL$pf_u ip¡^ A¡hu kgpl âv$p_ L$f¡ R>¡ L$¡, `©Õhu_u k`pV$u\u ApV$g¡ JX$¡ `pZu_¡ àg¡V$
V$¡L$V$p¡r_L$k Üpfp blpf L$pY$u iL$pe R>¡.
S>¡ JX$p d¡„V$gdp„ dmu Aphsu QË$p_p¡_¡ Ap„riL$ ê$`¡ `uNmphu v$¡ R>¡. ip¡^L$sp®Ap¡_p rhïg¡jZ
âdpZ¡ Å¡ V2$p„rS>i_ Tp¡_dp„ qõ\s fp ̧L$_p A¡L$ V$L$p S>¡V$gy `Z `pZu li¡ sp¡ s¡ Ap`Zp kdyÖdp„
fl¡gp `pZu L$fsp Apif¡ ÓZ NÏ h^y li¡.
- gp„bp kde\u h¥opr_L$p¡ A¡hu k„cph_pAp¡ ^fphsp lsp L$¡ `©Õhu_u d¢V$g_p QË$p_p¡_p
`X$dp„ `pZu akpe¡gy R>¡. A_¡ s¡ 400 qL$gp¡duV$f\u gB_¡ 660 qL$gp¡duV$f_u JX$pBA¡ gp¡Af
d¢V$g A_¡ A`f d¡„V$gdp„ hÃQ¡ Aph¡gy R>¡.
kp¡aV$b¢L$ L$p¡`®_p ku.B.Ap¡. dpepep¡iu k_ Üpfp cph_pAp¡ A_¡ k„hpv$_¡ kdÆ
iL$hp knd vy$r_ep_p â\d dp_hue fp¡bp¡V$ `u`f_y„ Å`p_ Mps¡ dp¡bpBg ap¡_ L„$`_u
kp¡aV$b¢L$ L$p¡`® ` S|>__p fp¡S> A_phfZ L$ey® lsy. Ap fp¡bp¡V$ a¡b°yApfu f01` \u Å`p_
Mps¡ kpdpÞe gp¡L$p¡ dpV$¡ D`gå^ li¡. S>¡_u qL„$ds 1900 X$p ̧gf fpMhpdp„ Aphu R>¡.
®
® dp_hue fp¡bp¡V$ `u`f A¡L$ cph_p A¡qÞS>_\u kˆ$ R>¡. S>¡ Ql¡fp_u
ArcìeqL$s, ifuf_u cpjp A_¡ AhpT_p V$p¡_ `f\u cph_pAp¡_¡
Ap¡mMu iL$¡ R>¡.
® kp ̧aV$b¢L$¡ ä¢Q fp¡bp¡V$ r_dp®sp A¡ëX$fbf_ fp¡bp¡qV$L$ A¡k.A¡.A¡k.
kp\¡ lp\ d¡mìep bpv$ s¡_¡ qX$TpB_ L$ep£ lsp¡.
® s¡_u g„bpB 1f0 k¡.du. A_¡ hS>_ 28 qL$gp¡N°pd R>¡.
® `u`f k¢kf g¡k R>¡. s¡_p lp\dp„ õ`i® k¡Þkf `Z gpN¡gp R>¡.
® s¡ dp_h kp\¡ hpspQus L$fu_¡ iuMu iL$¡ R>¡, A_¡ A_|chp¡ BÞV$f_¡V$
`f A`gp¡X$ L$fu iL$¡ R>¡. s¡dS> L$gpDX$ X$¡V$pb¡T_p dpÂed\u AÞe
`u`f kp\¡ g¡Zv$¡Z L$fu iL$¡ R>¡.
cph_pAp¡_¡ kdÆ iL$hp
knd dp_hue fp¡bp¡V$ "`u`f'
dp_hue fp¡bp¡V$ `u`f rhjeL$ :
_¡i_g A¡fp¡_p ̧qV$L$k A¡ÞX$ õ`¡k A¡X$rdr_õV2$¡i_ (_pkp)_p A¡X$hp„õX$ V$¡1⁄41_p¡gp ̧Æ gpS®> A`Q®f
õ`¡k V$¡guõL$p¡`, A¡V$gpõV$ (ATLAST)_y„ r_dp®Z L$fhp_u ep¡S>_p_„y A_phfZ g„X$__u fp¡eg
A¡õV2$p¡_p ̧rdL$g kp¡kpeV$u Üpfp f4 S|>_¡ \ey lsy.
`p¡V$1®kdpD\ Mps¡ A_phfZ \e¡gy Ap v|$fbu_ bÞep bpv$ vy$r_ep_y„ kp¥\u irL$sipmu A_¡ kp¥\u
dp¡Vy$ vy$fbu_ li¡. S>¡ AÞe N°lp¡_p hpsphfZ_y„ rhïg¡jZ L$fhp A_¡ A¡rge__p Æh_ AqõsÐh_¡ V2$¡L$
L$fhp dpV$¡ knd li¡. v|$fbu_ 30 âL$pihj®_p A„sf¡ fl¡gu âÅrsAp¡_¡ V2$¡L$ L$fu iL$i¡.
v|$fbu_ s¥epf \sp s¡_p dp¡V$p ApL$pf_¡ L$pfZ¡ A„sqfndp„ õ\pr`s L$fhp _pkp Ap¡qfe_ fp ̧L$¡V$_p
dpÂed\u A„sfun epÓuAp¡_p A¡L$ kd|l_¡ A„sqfndp„ dp¡L$gi¡.
v|$fbu_ L$pe®fs \hp kp\¡ 60 \u h^y _hp N°lp¡ rhj¡ MNp¡mip÷uAp¡_¡ dv$v$ dmi¡. v|$fbu_
A„sqfndp„ D`qõ\s Ap ̧LkuS>_ A_¡ AÞe N¡kp¡_p A_y`ps_y„ AÂee_ L$fi¡ S>¡ AÞe N°lp¡ `f
Æh__u k„cph_pAp¡_u sgpi L$fhp dv$v$ê$` b_i¡.
- v|$fbu_ 10 gpM dpBg_p A„sf¡ õ\pr`s L$fhpdp„ Aphi¡.
- v|$fbu_ s¥epf \hp_u k„cph_p hj® f030 ky^u_u R>¡.
- v|$fbu__u A„v$f `f(bph_) ayV$ S>¡V$gp¡ ìepk ^fphsp¡ v$`®Z gpN¡gp¡ R>¡ S>¡ vy$r_epdp„ L$p¡B dp_hu Üpfp
b_phpe¡gp¡ kp¥\u dp¡V$p¡ v$`®Z li¡.
- A¡V$gpõV$ v|$fbu_ AÐepf_p 44 a|V$ lbg õ`¡k V$¡guõL$p¡`_u syg_pA¡ Apif¡ Qpf NÏ dp¡Vy$ li¡.
A¡rge__p Æh__¡ V2$¡L$ L$fsy vy$r_ep_y„
kp¥\u iqL$sipmu v|$fbu_ "A¡V$gpõV$'
v|$fbu__u kyrh^pAp¡ :
lh¡ L$fÞV$ Aa¡k® cpfscfdp„ kp¥\u Ap¡R>u qL$dsdp„
1 A„L$_u qL$ds - 20 Rs.
hprj®L$ 12 A„L$_u qL$ds -240
ghpS>d cfhp k„`L®$-M- dpÓ 240 Rs. dp„
hj®cf d¡mhp¡
L$ç`¡V$uV$uh BqÞX$ep
L$ç`¡V$uV$uh BqÞX$ep
lh¡ dpÓ 20 Rs. dp„
ghpS>d\u b„^php¡ sp¡
dpÓ 18 Rs. dp„
L$ç`
¡V$uV$uh BqÞX$ep
lh
¡
dpÓ 20 Rs. dp
„
30 % qX$õL$pDÞV$\u
A¡X$uV$f
L$dg¡i A¡_. Qp¥lpZ
qX$TpB_-V$pB`-k¡V$]N
ep¡NufpS>tkl Np¡rlg
rgNg A¡X$hpBTf
_urs_ Qp¥lpZ
(A¡X$hp¡L$¡V$ NyS>fps lpBL$p¡V®$)
dyÖL$-âL$piL$-dprgL$
L$dg¡i A¡_. Qp¥lpZ
âL$pi_ õ\m:
Np¡`_p\ fp¡X$, smpÅ-364 140
Ɖp¡:cph_Nf (NyS>fps)
ap¡_: 94088f7007
dyÖZ õ\p_:
îu cNhsu râÞV$k®,
f03, fp¡eg L$p ̧çàg¡n, lpBL$p¡V®$ fp¡X$,
cph_Nf.
:g¡ML$:
L$dg¡i A¡_. Qp¡lpZ
rhð_y„ â\d A¢X2$p¡eX$ kdpQpf- hpQL$_y„ Å`p_dp„ A_phfZ \ey
Å`p__p V$p¡L$ep¡ Mps¡ f4 S|>__p fp¡S> _¡i_g çe|Tued Ap ̧a Ad¡qT„N kpeÞk A¡ÞX$
B_p¡h¡i_dp„ "A¡„X2$p¡eX$ : ìlp¡V$ BT le|d_' _pd_u âv$i®_udp„ rhð_p â\d A¢X2$p¡eX$
kdQpf-hpQL$_y„ A_phfZ L$fhpdp„ Apìey lsy.
v$p¡ A¢X2$p¡eX$ L$p¡dp¡dp¡fpBX$ (L$p¡v$p¡dp¡_p¡ A\® bpmL$) A_¡ Ap¡V$_pfp¡BX$ (Ap¡V$_p S>¡_p¡
A\® heõL$) 3⁄4$di: A¡L$ eyhsu A_¡ A¡L$ Ap¥fs_y„ ê$` ^pfZ L$f¡ R>¡. S>¡ b¡ A¢X2$p¡BX$ d_yóep¡
kp\¡ hpsQus L$fu iL$¡ R>¡, kdpQpf hpQu iL$¡ R>¡. s¡dS> L$¡V$gpL$ AgN AgN AhpTdp„
V$1huV$k hpQu iL$¡ R>¡. Å¡ L$¡ s¡_u rkrgL$p¡_ ÐhQp A_¡
Ql¡fp_p kurds lphcph L„$BL$ ATb v$¡Mpe R>¡.
âp ̧.rlfp¡iu BriNyfp¡ Ap¡kpL$p e|r_hrk®V$u_u
N°¡S>eyA¡V$ õL|$g Ap ̧a A¡qÞS>r_eqf„N kpeÞk_p
HV$¡rgS>¢V$ fp¡bp¡qV$L$k âep¡Nipmp_p r_v$£iL$ R>¡. s¡dZ¡
`p¡sp_u `qfep¡S>_p : A¡„X2$p¡eX$ kdpQpf-hpQL$_u
Å¡X$u_y„ A_phfZ L$ey® R>¡.s¡Ap¡ `pR>gp f0 hj®\u
fp¡bp¡V$ rhL$qks L$fu füp R>¡ A_¡ A¡hu Apip fpMhpdp„
Aphu flu R>¡, L$¡ s¡d_u Ap ip¡^ Aq^L$ byqÂ^dp_
fp¡bp¡V$ rhL$rks L$fhpdp„ dv$v$ L$fi¡.
âp ̧.rlfp¡iu BriNyfp
¡
A_yk„^p_ `p_p _„.ff D`f