Page 1 of 7
Page 2 of 7
EMAKUME LANGILEAREN
NAZIOARTEKO EGUNA
Naroa Rodríguez, Nerea Martín, Enara González eta Leire Conde.
• 1910: Emakume Sozialisten Nazioarteko Biltzarra Kopenhagen egin zen eta
Clara Zetkin komunista alemaniarrak emakumeen eskubideen aldeko eguna
aldarrikatu zuen. 17 herritako 100 bat emakume hezkuntzan eskatuz. Astebete
beranduago, martxoaren 25ean, 140 emakume langile hil ziren New Yorkeko
Triangle fabrikako sutean. Gehienak gazteak ziren, italiar immigranteak eta
juduak. Gertakizun latz hura behin eta berriro izango zen gogoan ondorengo
urteetan egingo ziren ospakizunetan.
• 1911: Lehen aldiz ospatu zen Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna
Alemanian, Austrian, Danimarkan eta Suitzan. Martxoaren 19an egin zen urte
hartan eta milioi bat pertsona bildu zituen, emakumeentzako botoa, kargu
publikoetara iritsi ahal izateko eskubidea, lanerako eskubidea edo
berdintasuna hezkuntzan eskatuz. Astebete beranduago, martxoaren 25ean,
140 emakume langile hil ziren New Yorkeko Triangle fabrikako sutean.
Gehienak gazteak ziren, italiar immigranteak eta juduak. Gertakizun latz hura
behin eta berriro izango zen gogoan ondorengo urteetan egingo ziren
ospakizunetan.
• 19131914: Lehenengo Mundu Gerran parte hartzearen aldeko eta kontrako
iritzietan banatuta zeudenean, Errusiako emakumeek Lehen Nazioarteko
Eguna ospatu zuten 1913ko otsaileko azken igandean. Europako beste toki
guztietan hurrengo urteko martxoaren 8an izan ziren gerraren aurkako
protestak eta emakumeen arteko solidaritatea aldarrikatuz.
• 1917: Gerrak 2 milioi soldadu errusiar hil ziren eta Errusiako emakumeek
greba egin zuten "ogia eta bakea" eskatuz. Berriro otsailaren azken igandea
izan zen. Lau egun beranduago tsarra bere kargua utzi beharrean izan zen
eta behinbehineko gobernuak boto eskubidea eman zien emakumeei.
Otsailaren 23a zen igande hura Errusiako egutegian, baina beste
herrialdeetan erabiltzen zen egutegi gregorianoan, martxoaren 8a.
Page 3 of 7
EMAKUME LANGILEAREN
EGUNAREN JATORRIA
Julen Iriondo
1908ko Martxoaren 8an, New Yorken, 146 emakume hil egin ziren fabrika
batean. Protestatzen ari ziren soldata miserableak eta oso lan baldintza
txarrak zituztelako eta jaurtiki zizkieten suzko bonbek izugarrizko sutea eragin
zuten. Baina ez da hau gehien gogoratzen den gauza baizik 1909ko irailaren
27an, egin zuten greba.
Greba horretan 20.000 langilek parte hartu zuten, langile horiek oso baldintza
txarrak jasan zituzten (gosea, atxiloketak, kanporaketak...) baina eskariak
betetzea lortu zuten. 1909ko martxoaren 8an berriro konbokatuko zen
manifestaldia, hobekuntza gehiago eskatuz.
1911an Triangle Shirtwaist Companyn gertatutako suteak oihartzun
ikaragarria izan zuen AEBetan. Bertan hil ziren emakumeak aurreko urtean
lehen emakume greba egin zutenak izan baitziren, lanerako baldintza hobeak
eskatzen zituztenak, alegia.
Page 4 of 7
EMAKUMEEI EMANDAKO TRATU
TXARRAK
Adrián Calorano, Tasio Rodrigo eta Ane Rodríguez
Martxoaren 8an emakumearen eguna denez, hauek pairatzen dituzten tratu txarrei
buruz hitz egingo dugu.
Emakumeek jazatzen dituzten tratu txarrak ez dira soilik fisikoak. Badaude ere
tratu txar psikologikoak. Tratu hauen artean askatasun gutxi izatea, gizonaren
beharrak egitea, besteak beste.
Emakumeei emandako tratu txarrek arazo larria sortzen dute gure gizartean.
Beldurra dela eta, gero eta gehiago dira tratu txarrak onartzen dituzten
emakumeak. Lehenengo seinalea izan daiteke, lizkar gehiago gertatzea. Gero,
oihuak eta kolpeak etor daitezke. Eta, zenbait kasutan ere, heriotzaraino iritsi
daitezke arazoak.
Lehen esan bezala, tratu txar mota desberdinak daude. Umiliazio guztiak tratu
txartzat hartzen dira: kolpeatzea, irainak botatzea, askatasuna kentzea... Gizonek
uste dute ez dutela minik egiten, baina nahiz eta markak ez utzi, min gehiago egin
daiteke hitzak erabiliz, indarra erabiliz baino.
Tratu txar hauen kontra jokatzeko zenbait erakunde sortu dira Euskal Herrian, zein
munduko beste lurraldeetan. “Emakunde” emakumeen alde borrokatzen duen
erakundeen adibide bat da.
Gero eta emakume gehiagok salatzen du haien bikotea tratu txarrak baldin
badaude. 016 da emakumeekiko tratu txarrak ekiditzeko erabili behar den
telefono zenbakia. Gainera, komunikabide gehienetan, Emakumearen Eguna
denean, saio bereziak transmititzen dira.
Azken hamarkadan, 700 emakume hil egin dira haien senarren eskuen bitartez
Espainian.
Page 5 of 7
Grafiko honetan ikusten da
nola 45 emakume hil egin
dituzte 2013an. Zorionez,
Asturiasko Printzerrian,
Nafarroako Foru Aldundian,
Errioxan eta Murtzian ez da
biktimarik egon. 45etik 10
Andaluzian hil dira, 9 Madrilen,
7 Valentzian eta 4 Castilla La
Mantxan. Besteetan, 3tik
behera. Euskal Herrian,
biktima bakarra egon da.
Martxoan eta irailean 7 biktima
egon dira Espainian. Sei
2012ko azaroan eta
maiatzean. Urtarrilean,
apirilean, urrian eta azaroan
lau egon dira, 2013. urtean.
Beste hilabetetan, 2012an,
zein 2013an, 3 biktima baino
gutxiago egon dira.
Gainera, Estatuak, haien
aurrekontua %24an jaitsi dute.
Emakumeei eragindako tratu txarrak, lehen aipatu dugun bezala, oso arazo larria
da, baina espero dugu urteak pasa ahala arazo hau betiko eta guztiz desagertzea.
Page 6 of 7
GENERO INDARKERIA
Melani Lora eta Naroa Reyero
Gaur egun, “Genero Indarkeria” oso hitz arrunta da. Baina jendeak oraindik ez
daki zer esan nahi duen. Forma ezberdinak ditu emakumeen aurkako indarkeria.
Emakumeen duintasunaren eta osotasun fisiko, nahiz moralaren aurkako eraso
larria dugu eta, horrenbestez, giza eskubideen urraketa nabarmena eta onartezina
da. Emakumeen aurkako indarkeria oso konplexua den arazo politiko eta soziala
da eta desagerrarazteko halabeharrezkoa da eremu ugari eta diferenteetan esku
hartzea.
Kasu asko eta oso desberdinak agertu ohi dira genero indarkeriari buruz; kasu
batzuetan gizonak zein emakumea birahoak esaten dizkiote elkarri. Beste
batzuetan, gizonak birahoak esaten dizkiete emakumeei eta azkenean saplasteko
bat eman. Besteetan, gizonak kristoko paliza, eman eta haiek isilik geratzen dira,
eta, kasu larrietan, emakumeak hiltzen dituzte .Sarritan errudunak sentitzen
direnak eta ez dutenak kartzelera joan nahi, beren buruaz beste egiten dute.
Adibide bezala. interneten topatu ditugun prentsa titular hauek:
El hombre hallado muerto en Santa Pola mató a su mujer y se suicidó . Un
hombre mata a su compañera en Amposta y después se suicida, edota ,
Condenado a 17 años por matar y emparedar a su mujer.