laatste update 28/03/2024
ISC-richtlijnen - Leersteun
Een blauwe achtergrond geeft de meest recente definitieve wijzigingen weer. Het decreet leersteun is intussen definitief goedgekeurd, en sinds 16/08/23 zijn de wijzigingen ook ingekanteld in de niveaudecreten (decreet basisonderwijs, codex secundair onderwijs,...).
De meeste info rond leersteun is gebundeld in de omzendbrief leersteun. Sterk aanbevolen lectuur!
Je kan in dit uitgebreid document iets opzoeken door op de links te klikken in de inhoudstafel of door de toetsencombinatie “ctrl+f” te gebruiken. Dan krijg je een zoekscherm waar je iets kan invullen om het document te doorzoeken.
Leerplichtonderwijs versus Hoger Onderwijs
GC-verslag (verslag gemeenschappelijk curriculum)
(Voorlopig) IAC-Verslag / OV4-verslag
Decreet Basisonderwijs - art. 16 § 4
Codex Secundair - art. 352 § 4
Bij overgang van buitengewoon naar gewoon – art. 15 zie § 8
In kader van inschrijvingsrecht
In kader van een inschrijving onder ontbindende voorwaarde – art. 37 undecies
Bij overgang van buitengewoon naar gewoon – art. 294 §9
In kader van inschrijvingsrecht
In kader van een inschrijving onder ontbindende voorwaarde – art. 110/11
Addendum voorzien in decreet leersteun
Attestwijzigingen in de loop van het schooljaar
Inschrijvingsrecht en procedure afweging redelijkheid
Andere relevante regelgeving en informatiepagina’s
Specifieke onderwijsbehoeften - algemeen
Algemene informatiepagina ‘Specifieke onderwijsbehoeften’
Speciale onderwijsleermiddelen
Voorleessoftware en ADIBIB(-attest)
Mogelijkheden tot ‘combineren’ van gewoon en buitengewoon onderwijs of binnen buitengewoon onderwijs
Onderwijs aan huis (TOAH - POAH - vrijstelling van leerplicht)
Synchroon internetonderwijs (bednet)
Doelgroepen en vereisten inzake diagnostiek
Richtlijnen inzake diagnostiek (link naar tekst Prodia - november 2022)
Wanneer men het niet eens raakt
Voorlopig IAC/OV4-verslag type 3 (Enkel voor leerlingen in gewoon onderwijs!)
Voorlopig document voor inschrijving in BuO
Attestwijzigingen in de loop van het schooljaar
Wanneer nieuwe verslaggeving nodig?
Wat bij ‘verlies’ van origineel?
Aandachtspunten (kritische succesfactoren)
Aangepaste schrijfwijzer GC-verslag (link)
Aangepaste schrijfwijzer Verslag (link)
Motivatie voor het opsplitsen van Activiteiten en Participatie in het (gemotiveerd) verslag (link)
Richtlijnen bij overgang van basis naar secundair
a) op basis van een gemotiveerd verslag:
c) op basis van een inschrijvingsverslag (pre M-decreet)
Aandachtspunten en praktische richtlijnen bij het opheffen van een (gemotiveerd) verslag
Wanneer het gemotiveerd verslag of verslag opheffen?
Wanneer is ‘formeel’ opheffen in LARS niet nodig?
Wie kan vragen om een gemotiveerd verslag of verslag op te heffen?
Wat zijn de consequenties van het ‘opheffen’?
Vraag van leerling / ouder om op te heffen
Vraag van school om op te heffen
Vraag van ondersteuner(s) om op te heffen
Aandachtspunten en Praktische richtlijnen
In samenwerking met BuBaO-scholen
In samenwerking met BuSO-scholen
On hold zetten van ondersteuning vs opheffen van een gemotiveerd verslag
Behoud van een verslag bij capaciteitsproblematiek in BuO
Respecteren termijn bij inschrijving onder ontbindende voorwaarde
Inleiding
We willen dit document zo actueel mogelijk houden en willen daarenboven het zelf consulteren van de regelgeving stimuleren. Daarom wordt er zoveel mogelijk verwezen naar regelgeving via linken (waar mogelijk rechtstreeks naar het relevante artikel). Wanneer er na het doornemen van dit document alsook de bijhorende regelgeving nog vragen zijn, raden we aan om in eerste instantie collega’s te raadplegen die binnen jullie eigen CLB het thema leersteun opvolgen. Als dat onvoldoende is, kan steeds beroep gedaan worden op provinciale contactpersonen, verantwoordelijken binnen de koepels, POC’s (permanente ondersteuningscel) of begeleidingsdiensten.
POC GO!: Sarah Schaubroeck: sarah.schaubroeck@g-o.be
POC POV: Marjolein Petit : marjolein.petit@pov.be
POC OVSG: Karolien Elsen: karolien.elsen@ovsg.be
POC Vrij CLB Netwerk: Tine Gheysen: tine.gheysen@vrijclbnetwerk.be
Leerplichtonderwijs versus Hoger Onderwijs
Het decreet leersteun is van toepassing op het leerplichtonderwijs. Dit betekent dus dat de regelgeving en de afspraken van toepassing zijn op het kleuter, lager en secundair onderwijs. Hierbij wordt ook Se-n-Se en HBO 5 verpleegkunde gerekend dat aangeboden wordt in secundaire scholen.
Het decreet leersteun is niet van toepassing op het hoger onderwijs. Het Hoger onderwijs kent vanaf 1/9/’17 een eigen ondersteuningsmodel naast de andere maatregelen die mogelijk zijn voor studenten met een functiebeperking. Meer info hierover kan je terugvinden op http://www.siho.be/voor-studenten/ondersteuning-het-hoger-onderwijs.
Het Steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs (SIHO) ontwikkelde ook een leidraad voor de instellingen hoger onderwijs ivm het nieuwe ondersteuningsmodel. Leerlingen die mogelijks in aanmerking komen voor aanpassingen binnen hoger onderwijs, worden best doorverwezen naar de aanspreekpunten binnen hoger onderwijs (http://www.siho.be/aanspreekpunten )
In juni 2023 werd de VLOR procedure voor registratie van studenten met een functiebeperking aan een grondige update onderworpen om:
- de procedure zowel voor studenten als voor instellingen duidelijker, eenvoudiger, en administratief minder zwaar te maken, en hierdoor voor studenten ook de drempel verlagen om tot registratie en zo ook tot erkenning te komen;
- de evoluties in het leerplichtonderwijs te erkennen en in rekening te brengen, met name de invoering van het Leersteundecreet en de verhoogde zorg die steeds meer vanuit het secundair onderwijs al wordt geboden en ook in bepaalde hogeronderwijsinstellingen ingang vindt;
- aan te sluiten bij de tendens dat instellingen hoger onderwijs steeds vaker inclusief beleid uitbouwen door maatregelen systematisch aan te bieden aan alle studenten (fase van universeel ontwerp of brede basiszorg) en zo de fase van verhoogde zorg/redelijke aanpassingen (maatregelen en begeleidingen) meer in wisselwerking komt te staan met die brede basiszorg;
De voornaamste aanpassingen aan de registratieprocedure zijn:
- toevoegen van de volgende verslagen die worden opgemaakt door het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) als geldige verslagen van instanties die de overheid bevoegd heeft verklaard: ‘GC-verslag’ (verslag gemeenschappelijk curriculum), ‘IAC-verslag’ (verslag individueel aangepast curriculum) en OV4-verslag (verslag opleidingsvorm 4 in het buitengewoon onderwijs)
- toevoegen van ‘diagnoseattest ondertekend door een bevoegde instantie/expert’ als geldige verslagen; hierbij vervalt het systematisch screenen van documenten op de vooropgestelde criteria;
- voorzien in één (eenvoudige) attesteringsbundel waarop de aard van de beperking en de duur van de uitval kan worden ingevuld door een bevoegde instantie/expert; bij dit sjabloon wordt een richtlijn voor bevoegde experten voor subtypes van functiebeperkingen geïntegreerd. Bij ontwikkelingsstoornissen, kan bijvoorbeeld ook de huisarts de diagnose die eerder door een specialist werd gesteld, opnieuw bevestigen op basis van informatie uit het dossier.
- Weglaten van het administratief formulier ten behoeve van telling: dit gebeurt in de praktijk toch al digitaal.
Alle informatie is beschikbaar op de website van de VLOR Registratie van kansengroepen in het hoger onderwijs | Vlor.
De hogeronderwijsinstellingen implementeren de aanpassingen.
Regelgeving
Afkortingen en definities
GC-verslag (verslag gemeenschappelijk curriculum)
Voorwaarden GC-verslag in basisonderwijs: Decreet basisonderwijs art. 16
Voorwaarden GC-verslag in secundair onderwijs: Codex secundair art 352
De deskundigheid die nodig is op vlak van leersteun wordt omschreven aan de hand van de bestaande types. De aanwezigheid van een categoriale classificatie is voor de opmaak van een GC-verslag niet meer vereist.
Opgelet: CLB-teams kunnen toch oordelen dat de opmaak van een GC-verslag nog niet mogelijk is omdat verdere externe diagnostiek vereist is om uit te klaren welke deskundigheid op vlak van leersteun noodzakelijk is.
Let wel: een GC-verslag of IAC-verslag type basisaanbod niveau basisonderwijs kan enkel gemaakt worden voor leerlingen die ingeschreven zijn in niveau lager onderwijs. Op niveau kleuteronderwijs bestaat type basisaanbod niet. Er is in de regelgeving dus geen aanbod leersteun type basisaanbod voor kleuters voorzien, net zoals er geen aanbod buitengewoon kleuteronderwijs is voor type basisaanbod.
Op niveau secundair onderwijs kan ook een GC-verslag type Basisaanbod gemaakt worden.
Op GC-verslagen niveau secundair onderwijs moet GEEN OPLEIDINGSVORM genoteerd worden. Opleidingsvormen zijn enkel van toepassing bij opmaak van een IAC-verslag niveau secundair of bij opmaak van een OV4-verslag.
Via een ISC-richtlijn adviseerden we aanvankelijk om geen gemotiveerd verslag type 2 op te maken gezien de onverenigbaarheid van het volgen van een gemeenschappelijk curriculum en het tegelijkertijd voldoen aan de criteria voor type 2. Omwille van de gewijzigde voorwaarden voor opmaak gemotiveerd verslag (motiveren noodzakelijke deskundigheid) en de gewijzigde criteria voor type 2 vanaf 1/9/18, opent dit de mogelijkheid om een GC- verslag type 2 te maken voor de leerlingen die een duidelijke nood hebben aan de deskundigheid vanuit type 2, maar waarbij nog geen definitieve diagnose verstandelijke beperking kan gesteld worden (meestal gaat het hierbij om kleuters). GC-verslagen type 2 blijven echter wel uitzonderingen en de opmaak hiervan moet goed overwogen worden (impact op inschrijvingsrecht enerzijds, impact op intensiteit ondersteuning anderzijds).
(Voorlopig) IAC-Verslag / OV4-verslag
Voorwaarden (voorlopig) IAC-verslag in basisonderwijs: Decreet basisonderwijs art 15
Voorwaarden (voorlopig) IAC-verslag en OV4-verslag in secundair onderwijs: Codex secundair art 294
Het decreet leersteun wijzigt enkel de voorwaarden voor opmaak OV4-verslag. Aan de andere voorwaarden werd niets gewijzigd.
Voor de opmaak van het IAC-verslag en het OV4-verslag blijft de vereiste inzake categoriale classificatie behouden.
Enige uitzondering hierop vanaf 1/9/18 is de mogelijkheid om voor leerlingen in gewoon onderwijs een voorlopig verslag type 3 te maken voor leerlingen die nood hebben aan type 3 aanbod buitengewoon onderwijs, maar nog geen diagnose hebben. Een leerling kan met dit voorlopig IAC/OV4-verslag in principe één schooljaar in type 3 schoollopen. Dit voorlopig verslag kan maximaal met één schooljaar verlengd worden. Tijdens het verblijf in BuO met dit voorlopig verslag wordt verder ingezet op het diagnostisch traject bij externen. Meer info bij Praktische afspraken - voorlopig verslag type 3. Voor een leerling kan slechts éénmaal in de schoolloopbaan een voorlopig IAC-/OV4 verslag type 3 gemaakt worden.
Voor leerlingen die les volgen in buitengewoon onderwijs kan een voorlopig verslag type 3 niet opgemaakt worden!
Voor leerlingen die reeds een verlenging van het voorlopig verslag type 3 kregen en waarbij de diagnostiek toch niet rond geraakt, doen we een oproep om dit te melden binnen het eigen net.
POC GO!: Sarah Schaubroeck: sarah.schaubroeck@g-o.be
POV: Marjolein Petit : marjolein.petit@pov.be
OVSG: Karolien Elsen: karolien.elsen@ovsg.be
Vrij CLB Netwerk: Tine Gheysen: tine.gheysen@vrijclbnetwerk.be
Opheffen GC- verslag
Decreet Basisonderwijs - art. 16 § 4
Codex Secundair - art. 352 § 4
Opheffen IAC-/OV4 verslag
Basisonderwijs
Algemeen - art. 15 zie § 6
Bij overgang van buitengewoon naar gewoon – art. 15 zie § 8
In kader van inschrijvingsrecht
In kader van een inschrijving onder ontbindende voorwaarde – art. 37 undecies
Secundair onderwijs
Algemeen – art. 294 §7
Bij overgang van buitengewoon naar gewoon – art. 294 §9
In kader van inschrijvingsrecht
In kader van een inschrijving onder ontbindende voorwaarde – art. 110/11
Addendum voorzien in decreet leersteun
Basis onderwijs - art. 15 § 8
§8. Als een leerling, die met toepassing van paragraaf 5 nog beschikt over .een inschrijvingsverslag, overgaat van het buitengewoon basisonderwijs naar het gewoon basisonderwijs, heft het CLB het inschrijvingsverslag op of maakt het naargelang de situatie van de leerling een GC-verslag of een IAC-verslag op.
Als een leerling met een IAC-verslag overgaat van het buitengewoon basisonderwijs naar het gewoon basisonderwijs, heft het CLB, naargelang de situatie, het IAC-verslag op, maakt een GC-verslag op of past het bestaande IAC-verslag aan. Aanpassingen aan IAC-verslagen kunnen gebeuren met een addendum, voorzien van de datum van opmaak.”
Secundair onderwijs - art.294 § 9
§9. Als een leerling, die met toepassing van paragraaf 6 nog beschikt over een inschrijvingsverslag, overgaat van het buitengewoon secundair onderwijs naar het gewoon secundair onderwijs, heft het centrum voor leerlingenbegeleiding het inschrijvingsverslag op of maakt het, naargelang de situatie van de leerling, een GC-verslag, een IAC-verslag of een OV4-verslag op.
Als een leerling met een IAC-verslag of OV4-verslag overgaat van het buitengewoon secundair onderwijs naar het gewoon secundair onderwijs, heft het CLB, naargelang de situatie, het IAC-verslag of OV4-verslag op, maakt het een GC-verslag op of past het het bestaande IAC-verslag of OV4-verslag aan. Aanpassingen aan IAC-verslagen en OV4-verslagen kunnen gebeuren met een addendum, voorzien van de datum van opmaak.
Criteria typologie
Vereisten om in aanmerking te komen voor een IAC- verslag van een bepaald type in basisonderwijs: Decreet basisonderwijs art 10
Vereisten om in aanmerking te komen voor een IAC-/OV4-verslag van een bepaald type in secundair onderwijs: Codex secundair art 259
De criteria voor type 2 worden vanaf 1/9/18 aangepast. De IQ grens wijzigt en men spreekt van ‘twee of meer standaarddeviaties onder het gemiddelde’ zowel voor het criterium intelligentie als voor het criterium adaptief gedrag. Dit komt overeen met de criteria om een diagnose ‘verstandelijke beperking’ te stellen. Zie ook richtlijnen type 2.
Waarom zijn adaptieve vaardigheden afgenomen via andere instrumenten dan de ABAS (zoals Pedi-NL, SRZ-i, Vineland) niet meer voldoende?
Instrumenten zoals de Pedi-NL, de SRZ-i, de Vineland hadden een normgroep die niet overeenkomt met de totale populatie (enkel gefocust op een populatie die reeds een diagnose verstandelijke beperking had). Bovendien zijn deze instrumenten vaak genormeerd in Nederland of Amerika en bevatten ze dus geen Vlaamse/Belgische normgroep. Veel van bovenstaande instrumenten zijn dan ook in of vanuit de VS ontwikkeld en de vraag stelt zich in hoeverre dit culturele perspectief in de ruimere Westerse wereld gebruikt kan worden. Denk bijvoorbeeld aan mogelijke verschillen in de verwachtingen rond het gebruik van openbaar vervoer, eigen auto, fiets… tussen de VS en België.
Er zijn ook een paar nieuwe instrumenten in omloop, zoals de ADAPT, Vineland 3 en Pedi-CAT. Deze instrumenten hebben nog geen beoordeling gekregen van COTAN, noch van het CAP. Prodia volgt uiteraard deze beoordelingen op. Meer informatie over de criteria die Prodia hanteert voor de opmaak van diagnostische fiches vind je hier.
Zie ook mogelijkheden voorlopig IAC-/OV4-verslag (voorwaarden - praktische afspraken)
Attestwijzigingen in de loop van het schooljaar
BVR inhoud GC- verslag en attest
Praktische afspraken rond het wijzigen van verslagen in de loop van het schooljaar.
Vanaf 2023-2024 zal terug de ‘normale’ regelgeving gelden. Enkel in een aantal uitzonderingssituaties kan een attestwijziging in de loop van het schooljaar gebeuren. In het kader van decreet leersteun, wordt er nog een uitzonderingssituatie toegevoegd. Indien na afweging van redelijkheid blijkt dat een attestwijziging nodig is, kan deze ook toegepast worden.
Toevoeging ifv decreet leersteun (zie uitvoeringsbesluit leersteun)
6) na het overleg in een school voor gewoon onderwijs met de ouders, de klassenraad en het centrum voor leerlingenbegeleiding over de aanpassingen die nodig zijn om de leerling in die school voor gewoon onderwijs mee te nemen in een gemeenschappelijk curriculum of om de leerling studievoortgang te laten maken op basis van een individueel aangepast curriculum, vermeld in artikel 37/11, §2 en §3 en artikel 37/48, §2 en §3 van het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997 en artikel 253/6, §2 en §3 en artikel 253/37, §2 en §3 van de Codex Secundair Onderwijs van 17 december 2010 ;
Omzendbrief leersteun
Inschrijvingsrecht en procedure afweging redelijkheid
Inschrijvingsrecht en aanmeldingsprocedures in gewoon onderwijs vanaf 23-24
Inschrijvingsrecht en aanmeldingsprocedures in buitengewoon basisonderwijs
Inschrijvingsrecht en aanmeldingsprocedrues in gewoon secundair onderwijs vanaf 23-24
Inschrijvingsrecht en aanmeldingsprocedures in buitengewoon secundair onderwijs
Protocol Redelijke aanpassingen
Andere relevante regelgeving en informatiepagina’s
Naast leersteun, zijn nog andere mogelijkheden om leerlingen en scholen te ondersteunen. Omwille hiervan nemen we in deze richtlijnen ook een aantal zaken op die op zich los staan van het decreet leersteun, maar ook tegemoet kunnen komen aan een aantal onderwijs- en ondersteuningsbehoeften.
Specifieke onderwijsbehoeften - algemeen
Algemene informatiepagina ‘Specifieke onderwijsbehoeften’
Speciale onderwijsleermiddelen
Voorleessoftware en ADIBIB(-attest)
Mogelijkheden tot ‘combineren’ van gewoon en buitengewoon onderwijs of binnen buitengewoon onderwijs
In een aantal situaties kan het zinvol zijn om een combinatie van gewoon en buitengewoon onderwijs te maken, of gebruik te maken van lesbijwoning in een andere school (secundair). Dit kan nuttig zijn voor leerlingen in buitengewoon onderwijs waarbij een terugkeer naar gewoon onderwijs overwogen wordt of vice versa. Dit kan ook nuttig zijn indien er vermoeden is dat een wijziging van type / OV aan de orde is.
Decretale grond basisonderwijs : art. 20 §3 : Leerling is ingeschreven in buitengewoon onderwijs en kan maximum halftijds de lessen volgen in gewoon onderwijs. Leersteun wordt geboden door de BuO-school (leerling genereert reeds de middelen binnen buitengewoon onderwijs).
Voor BuSO: Lesbijwoning in een andere school (in geval van verslag OV4 kan combinatie met gewoon onderwijs, maar niet met andere OV’s binnen BuSO).
Het decreet leersteun voorziet het combineren in twee richtingen (inschrijving in gewoon onderwijs en les volgen in buitengewoon onderwijs kan ook vanaf 1/9/23).
Meer info over lesbijwoning :
basisonderwijs : omzendbrief BaO/2007/02 van 10/05/2007 (vlaanderen.be)
secundair onderwijs: https://data-onderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=9418#3-15
Onderwijs aan huis (TOAH - POAH - vrijstelling van leerplicht)
Omzendbrief gewoon secundair onderwijs
Omzendbrief buitengewoon secundair onderwijs
Onderwijs aan zieke kinderen
Algemene informatiepagina
Synchroon internetonderwijs (bednet)
Doelgroepen en vereisten inzake diagnostiek
Richtlijnen inzake diagnostiek (link naar tekst Prodia - november 2022)
Aanpassingen type 2 - voorlopig IAC-/OV4-verslag type 3 - wijzigingen GC- verslag zijn opgenomen in de Prodia-tekst.
Zie ook mogelijkheden voorlopig IAC-/OV4-verslag (voorwaarden - praktische afspraken)
Richtlijnen type 2
- Zowel voor wat betreft het criterium intelligentie als adaptief gedrag hanteert men de criteria van verstandelijke beperking (2 of meer standaarddeviaties onder het gemiddelde ten opzichte van een normgroep van leeftijdsgenoten). Voor toelichting bij de diagnose verstandelijke beperking verwijzen we naar het Protocol Cognitief zwak functioneren en de tekst Operationalisering criterium adaptief gedrag.
- Dit heeft ook implicaties voor het opmaken van een verslag type 3, type 7 taal-spraak en type 9 gezien het ‘exclusiecriterium’.
We pleiten er op dit moment voor om de onderwijs- en opvoedingsbehoeften en het onderwijsloopbaanperspectief doorslaggevend te laten zijn. Indien we als CLB-team oordelen dat het aanbod type 3, type 7 taal-spraak of type 9 meest aangewezen is voor een leerling met een verstandelijke beperking en bijkomende gedragsproblematiek, taal-spraakproblematiek of autismespectrumstoornis (bv. voor leerlingen die een OV3-aanbod aankunnen), dan kan er nog steeds een verslag type 3, type 7 of type 9 gemaakt worden.
Voor een verslag type Basisaanbod staat in de regelgeving niet expliciet vermeld dat de leerling niet mag voldoen aan de criteria voor type 2, maar ook hier dienen we rekening te houden met het onderwijsloopbaanperspectief en kan de opmaak van een verslag type Basisaanbod voor een leerling met verstandelijke beperking de voorkeur genieten boven een verslag type 2.
Het bepalen van het type verslag gebeurt op basis van de noden van de leerling en van het aanbod dat de leerling nodig heeft. Een ander type kiezen owv capaciteitsproblematiek raden we ten stelligste af!
Wanneer men het niet eens raakt
Handelingsgericht werken door CLB impliceert het toewerken naar een advies dat gedragen is door alle betrokkenen. Wanneer dit niet lukt, kunnen volgende mogelijkheden een oplossing bieden:
Interne klachtenprocedure CLB
Elk CLB heeft een interne klachtenprocedure en dient transparant te communiceren over de wijze waarop deze raadpleegbaar is voor cliënten (bv. website).
Vlaamse bemiddelingscommissie
De Vlaamse Bemiddelingscommissie bemiddelt op verzoek van ouders, het CLB of de school als zij het oneens zijn over de noodzaak of de inhoud van een IAC-verslag of OV4-verslag voor toegang tot het buitengewoon onderwijs. Deze commissie kan ook een rol opnemen bij discussies rond de opmaak en inhoud van een voorlopig IAC-/OV4-verslag type 3.
Deze commissie kan NIET ingeschakeld worden bij discussie over het al dan niet opmaken of bij de inhoud van een GC-verslag.
De Vlaamse Bemiddelingscommissie bemiddelt tussen de verschillende actoren met als doel om tot een consensus te komen. Hierbij staat het belang van het kind centraal. Ouders, school en CLB zoeken (zelf) samen met de commissieleden en de bemiddelaar naar een oplossing. De Commissie neemt zelf GEEN beslissing en geeft zelf ook GEEN advies.
Alle info :
http://www.onderwijs.vlaanderen.be/nl/vlaamse-bemiddelingscommissie
Lokaal overlegplatform (LOP) of - bij afwezigheid van een LOP- de provinciale bemiddelingscel, en de Commissie inzake Leerlingenrechten
Wanneer een school beslist een leerling niet in te schrijven (ongeacht het wel of niet aanwezig zijn van een verslag of GC- verslag) en indien ouders hiermee niet akkoord gaan, dan worden vanuit juridisch perspectief twee mogelijkheden aangereikt:
- Eerste mogelijkheid: Ouders kunnen bemiddeling vragen aan het LOP of aan de PBC (indien de school gelegen is buiten het LOP-gebied). LOP/PBC kan op vraag van ouders bemiddelen bij de school, vragen om de eerder genomen beslissing te heroverwegen of hulp vragen bij het zoeken van een nieuwe school voor de leerling.
- Indien er binnen de 10 kalenderdagen geen akkoord kan worden bereikt, maakt LOP/PBC het dossier over aan de Commissie inzake Leerlingenrechten (als onderdeel van AgODI)
- Tweede mogelijkheid: Behalve een melding bij LOP/PBC, kunnen ouders ook (rechtstreeks) een klacht indienen (via een gehandtekend verzoekschrift) bij de Commissie inzake Leerlingenrechten tegen de niet-gerealiseerde of ontbonden inschrijving van hun kind in een school.
- De klacht moet worden behandeld binnen de 30 kalenderdagen na vaststelling van de bewuste feiten. De Commissie beslist over de grond van motivering van de niet-gerealiseerde of ontbonden inschrijving. Op basis van de beslissing van de Commissie kan de inschrijving ontbonden worden of kunnen ouders en leerling hun recht op inschrijving in de school laten gelden.
Meer informatie:
- BVR (13 juli 2012) tot mededeling niet-gerealiseerde inschrijving (o.a. LOP/PBC/Commissie inzake Leerlingenrechten)
- omzendbrief BaO: http://data-onderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=14368#11
- omzendbrief SO: http://data-onderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=14370#12
Praktische afspraken
Data verslaggeving
Opgelet !! in kader van verificatie en LARS is het correct hanteren van de data zeer belangrijk! We vragen hier dan ook extra aandacht voor bij afwerking van het GC-verslag / IAC-verslag / OV4-verslag en bij registratie in LARS !
Voor (voorlopig) IAC/OV4-verslag:
- Datum ondertekening: datum waarop het verslag gefinaliseerd wordt en geregistreerd wordt in LARS. In principe is dit ook de datum waarop de directeur CLB het verslag tekent. Het verslag wordt aan de ouders bezorgd, tenzij in onderling overleg anders afgesproken wordt. Het verslag moet ten laatste op de school aanwezig zijn op moment dat de leerling start (decretale bepaling dat leerling moet voldoen aan de toelatingsvoorwaarden op moment dat hij start). De datum ondertekening moet voor of ten laatste op de dag vallen dat de leerling start in buitengewoon onderwijs of binnen een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs.
- Ingangsdatum: Datum waarop de leerling recht krijgt op buitengewoon onderwijs of een individueel aangepast curriculum in het gewoon onderwijs. Let wel: in geval van ‘attestwijziging’ (zie verder) is de ingangsdatum bijna altijd 1/9.
Voor GC-verslag:
- Datum advies: Indien ouders geen ondersteuning wensen, wordt dit vanaf 1/9/23 aangeduid in LARS. De ondersteuning kan dan enkel ingezet worden ter ondersteuning van het schoolteam.
- Ingangsdatum: datum waarop de ondersteuning kan starten. Deze datum valt ten vroegste samen met de datum ondertekening, maar kan ook later vallen.
Deadline verslaggeving
Algemeen streven: verslaggeving finaliseren zo snel mogelijk na afronden HGD-traject !
Gezien decretaal bepaald is dat een leerling aan de toelatingsvoorwaarden moet voldoen op het moment dat hij/zij effectief start binnen het betreffende type/opleidingsvorm of de betreffende school, volstaat het dat een verslag aanwezig is op moment van start van de leerling in buitengewoon onderwijs. Werken met een ‘voorlopig document’ ifv inschrijving in BuO is dus aanvaardbaar mits de afspraak wordt gemaakt dat het verslag zo snel mogelijk wordt gefinaliseerd. Het verslag wordt aan de ouders bezorgd. De school kan het (GC-/IAC-/OV4-) verslag inkijken via IRIS-CLBonline.
Let wel: voor leerlingen die wensen te kiezen voor een individueel aangepast curriculum in gewoon onderwijs is het belangrijk dat ze bij inschrijving hun verslag hebben indien het HGD-traject reeds afgerond is. Dit verslag bevat immers die informatie die de school voor gewoon onderwijs nodig heeft om de afweging te kunnen maken rond redelijke aanpassingen. Indien er geen verslag is op moment van inschrijving, gaat het om een onverkorte inschrijving (voorlopig document is niet rechtsgeldig om in te schrijven onder ontbindende voorwaarde). Bij opmaak van een verslag tussen moment van inschrijving en moment van effectieve start van de lesbijwoning moet de school voor gewoon onderwijs de inschrijving omzetten in een inschrijving onder ontbindende voorwaarde. Uiteraard is het in het belang van de leerling om tijdig duidelijkheid te krijgen over het al dan niet opmaken van een verslag. Ook voor scholen die een afweging wensen te maken van redelijkheid voor een zittende leerling die een verslag krijgt, is het van belang om tijdig over dit verslag te beschikken. Zonder verslag kan de afweging niet starten.
Mogelijkheden Addendum
De regelgeving voorziet de mogelijkheid om in een aantal situaties te werken met een ‘addendum’ als aanvulling bij een GC-/IAC-/OV4-verslag. We willen hierbij volgende richtlijnen meegeven:
- Elke wijziging van verslag veronderstelt een HGD-traject dat ook op die manier in LARS geregistreerd wordt.
- In volgende situaties dient altijd een volwaardig GC-verslag of IAC/OV4-verslag gemaakt te worden:
- Overgang van basis naar secundair
- Wijziging van (IAC-/OV4-)verslag naar GC-verslag en van gemotiveerd verslag naar IAC-/OV4-verslag
- Wijziging van gemotiveerd verslag/GC-verslag binnen een niveau
- Wijziging (IAC/OV4-)verslag binnen een niveau.
- In volgende situatie ‘kan’ CLB via een addendum werken, maar is dit ook niet verplicht (er kan ook een volledig IAC/OV4-verslag gemaakt worden)
- Overgang van buitengewoon naar gewoon onderwijs met behoud van type/OV, maar met nieuwe info
Voorlopig IAC/OV4-verslag type 3 (Enkel voor leerlingen in gewoon onderwijs!)
Sedert september 2018 is het mogelijk dat het CLB voor leerlingen in het gewoon onderwijs een voorlopig verslag type 3 opstelt bij een vermoeden van een emotionele of een gedragsstoornis. We willen hierbij benadrukken dat deze mogelijkheid enkel bedoeld is voor leerlingen voor wie een overstap naar een aanbod buitengewoon onderwijs type 3 noodzakelijk is, maar waar de classificerende diagnostiek (zijnde het ‘label’) op zich laat wachten (o.a. door wachtlijsten, contextfactoren, complexe problematiek waarbij diagnostiek nog niet mogelijk is, ...). Een handelingsgericht diagnostisch traject dat door het CLB doorlopen wordt, is net zoals bij een (gemotiveerd) verslag, een noodzakelijke voorwaarde om een voorlopig verslag op te maken. Een voorlopig verslag kan enkel worden opgemaakt als uit het handelingsgericht diagnostisch traject blijkt dat er bij de leerling een vermoeden is van een emotionele of een gedragsstoornis EN dat er een noodzaak is aan een overstap naar buitengewoon onderwijs type 3. Deze noodzaak houdt in dat de aanpassingen onredelijk en/of onvoldoende zijn om het gemeenschappelijk curriculum te volgen binnen het gewoon onderwijs.
Een vermoeden van een emotionele of een gedragsstoornis wordt enkel uitgesproken door het CLB, na het doorlopen van een handelingsgericht diagnostisch traject. Het uitschrijven van zo’n voorlopig verslag dient zeer weldoordacht en weloverwogen te gebeuren, in consensus met scholen, ouders en leerlingen. Doorverwijzen voor verder diagnostisch onderzoek blijft noodzakelijk om de problematiek verder uit te klaren. Een voorlopig verslag is immers beperkt geldig en kan maximaal met één schooljaar verlengd worden. Uiterlijk na twee schooljaren dient er dus een diagnose te zijn die voldoet aan de criteria type 3 om de leerling verder les te laten volgen binnen buitengewoon onderwijs type 3. Actieve opvolging van deze leerlingen door de type drie school en het daaraan verbonden CLB is noodzakelijk.
Indien een ‘verlenging’ nodig is, wordt dit in LARS geregistreerd als ‘verlenging verslag’ - type 3 - detail voorlopig verslag. Er is geen addendum nodig.
We registreren de opmaak van het volwaardig IAC/OV4- verslag type 3 (of een verslag van een ander type) als ‘wijziging verslag’ (en dus niet als eerste verslag). We adviseren ook een warme overdracht tussen CLB(-teams) bij opmaak van een voorlopig verslag type 3. Tijdige opvolging van het extern diagnostisch traject is immers belangrijk. We verwijzen ook naar de richtlijnen LARS (p. 6 en 7).
Een voorlopig verslag maakt enkel de (tijdelijke) overstap naar buitengewoon onderwijs type 3 mogelijk. Een voorlopig verslag doet geen afbreuk aan het inschrijvingsrecht van de leerling in het gewoon onderwijs. Het opent ook geen recht op ondersteuning in het gewoon onderwijs in het kader van het ondersteuningsmodel. Het voorlopig verslag geeft ook geen recht op een IAC in het gewoon onderwijs.
Voor leerlingen die reeds in buitengewoon onderwijs van een ander type schoollopen, voorziet de regelgeving niet de mogelijkheid om een voorlopig verslag te maken. Verder inzetten op het diagnostisch traject bij externen om zeker te zijn dat bij wijziging van BuO-school de leerling meteen het gepaste aanbod krijgt is hier noodzakelijk. Dit om te vermijden dat er na één of twee schooljaren opnieuw een schoolwissel binnen buitengewoon onderwijs nodig is.
Leerlingen waarbij de diagnostiek nog niet rond is na het tweede schooljaar, worden best gemeld aan:
POC GO!: Sarah Schaubroeck: sarah.schaubroeck@g-o.be
POV: Marjolein Petit : marjolein.petit@pov.be
OVSG: Karolien Elsen: karolien.elsen@ovsg.be
Vrij CLB Netwerk: Tine Gheysen: tine.gheysen@vrijclbnetwerk.be
Voorlopig document voor inschrijving in BuO
Indien afwerken van het verslag niet haalbaar is tegen de datum van inschrijving, kan het ‘voorlopig document tot inschrijving’ verder gebruikt worden. In dat geval wordt het verslag zo snel mogelijk en ten laatste voor de effectieve start van de lesbijwoning afgewerkt en aan de ouders of de school bezorgd.
Het opmaken van zo’n voorlopig document wordt best vermeld in de activiteit HGD-advies in LARS (met vermelding van type en evt OV). Het gemaakte document wordt opgeladen in LARS aan deze activiteit. Bij het finaliseren van het verslag wordt de ‘formalisering attest/advies’ gekoppeld aan het reeds gelopen traject.
BaO: Toelatingsvoorwaarden en verslag voor leerlingen in het buitengewoon basisonderwijs
Secundair onderwijs: Structuur en organisatie van het buitengewoon secundair onderwijs
In regio’s met capaciteitsproblemen, adviseren we om steeds met het voorlopig document te werken voor leerlingen die naar OV4 worden georiënteerd. Indien de leerling geen plek vindt binnen BuSO kan dan een gemotiveerd verslag worden gemaakt in functie van de instap in gewoon onderwijs met behoud van het gemeenschappelijk curriculum. Belangrijk is wel om dit goed door te spreken met ouders.
We voorzien een aanpassing aan het sjabloon voorlopig document. Gelieve het document te downloaden of te openen via word (niet via google docs) en eerst op te slaan op je eigen PC voor je wijzigingen aanbrengt. Wie toch met google docs werkt, maak eerst een kopie en laat origineel ongewijzigd aub.
Belangrijke noot !!
Een voorlopig document voor inschrijving BuO kan NIET gebruikt worden voor casussen waarbij de noodzakelijke externe diagnostiek nog niet rond is!
- We kunnen immers niet met zekerheid garanderen dat het IAC/OV4-verslag kan afgewerkt worden
- Het is ethisch niet verantwoord dat op deze manier leerlingen zonder diagnose ‘voorrang’ zouden krijgen op leerlingen die al een volwaardig verslag hebben of waarbij de diagnostiek wel al rond is en wel zekerheid is dat het verslag kan gefinaliseerd worden.
Attestwijzigingen in de loop van het schooljaar
Een attestwijziging kan enkel ingang hebben op de eerste dag van het daaropvolgende schooljaar.
Een attestwijziging is:
- elke wijziging van verslag (binnen gewoon en buitengewoon)
- wijziging van inschrijvingsverslag naar verslag voor leerlingen in buitengewoon onderwijs
Wat is geen attestwijziging:
- een wijziging van gemotiveerd verslag / GC-verslag
- een wijziging van een gemotiveerd verslag / GC-verslag naar een (IAC/OV4-)verslag
- een wijziging van een (inschrijvings)verslag naar een gemotiveerd verslag/GC-verslag
- een wijziging van inschrijvingsverslag voor ex-GON-lln naar verslag
- een wijziging van voorlopig verslag naar verslag
De maatregel rond het niet kunnen wijzigen van een verslag in de loop van het schooljaar werd ingevoerd om te bewerkstelligen dat:
- beslissingen over onderwijstrajecten van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften kwaliteitsvol worden genomen en met het oog op voldoende duurzaamheid (de beslissing ten minste een volledig schooljaar aanhouden);
- leerlingen schooljaar-gebonden trajecten aangeboden krijgen en hun schooljaar niet onderbroken moet worden om over te stappen naar een ander aanbod, vaak in een nieuwe onderwijssetting binnen of buiten de school;
- scholen en begeleidende instanties aangemoedigd worden om, in elk geval tot het einde van het schooljaar, de verantwoordelijkheid voor kinderen en jongeren te blijven opnemen;
- oplossingen voor problematische onderwijsleersituaties tijdens een schooljaar niet alleen gezocht worden door het, via wijzigen van verslag, overplaatsen van leerlingen naar een andere onderwijscontext waardoor de stimulans en noodzaak verdwijnt om andere alternatieven te overwegen om het schooljaar tot het einde voort te zetten met de leerling;
- de transfer naar een nieuw aanbod vanaf 1 september van het volgende schooljaar met alle betrokken actoren goed begeleid kan gebeuren.
Na evaluatie in het schooljaar 2015-2016 werden een aantal aanpassingen aan de regelgeving gedaan en werden uitzonderingssituaties toegevoegd waarin de wijziging van verslag toch kan ingaan in de loop van het schooljaar.
We blijven aanbevelen om wijzigingen in trajecten van leerlingen zoveel mogelijk te laten samenvallen met de start van een schooljaar, maar in een aantal gevallen is dat niet mogelijk of niet in het belang van de leerling. In die gevallen is het nog belangrijker om voor een goede overdracht te zorgen tussen oude en nieuwe school en oud en nieuw CLB. Het gaat immers vaak om complexe casussen waarbij een warme overdracht heel belangrijk is en waarbij het zeer essentieel is om met alle partners goed te overwegen of het nieuwe aanbod voldoende afgestemd is op de behoeften van de leerling.
Voor situaties die buiten de vermelde uitzonderingen vallen, kan geen attestwijziging worden doorgevoerd in de loop van een schooljaar. Voor deze leerlingen is het vaak aangewezen om alternatieve oplossingen aan te wenden, zodat men het schooljaar tot het einde kan voortzetten met de leerling.
De bijkomende uitzonderingssituatie komt nog niet aan alle situaties tegemoet die ons de afgelopen jaren gemeld werden. Het is bijgevolg nog steeds mogelijk dat men voor een zeer beperkt aantal leerlingen geen alternatieve oplossing vindt. We vragen aan de CLB’s om voor die situaties contact op te nemen met de verantwoordelijke binnen het onderwijsnet. Op die manier kunnen we gericht signalen geven aan de overheid.
POC – PBD GO!: Sarah Schaubroeck: Sarah.schaubroeck@g-o.be
POV: Marjolein Petit: marjolein.petit@pov.be
OVSG: Karolien Elsen: karolien.elsen@ovsg.be
Vrij CLB Netwerk: Tine Gheysen: tine.gheysen@vrijclbnetwerk.be
Wanneer nieuwe verslaggeving nodig?
Voor leerlingen met een gemotiveerd verslag/GC-verslag:
- bij wijziging van deskundigheid (type) binnen basis of binnen secundair: nieuw gemotiveerd verslag genereren in LARS 4
- bij niveauwijziging (basis naar secundair) al of niet met wijziging van deskundigheid: nieuw gemotiveerd verslag/ GC-verslag in LARS4
- bij wijziging naar verslag: nieuw (IAC/OV4-)verslag
- bij wijziging van gemotiveerd verslag/ GC-verslag naar voorlopig (IAC/OV4-)verslag: nieuw voorlopig (IAC/OV4-)verslag
Voor leerlingen met een verslag. In onderstaande situaties is altijd een nieuw (IAC/OV4-)verslag nodig.
- bij wijziging type en/of opleidingsvorm
- bij niveauwijziging (basis naar secundair)
- naar aanleiding van ‘ontbinding van inschrijving bij gewijzigde noden’ (zelfde of ander type)
Voor leerlingen die binnen hun niveau van school veranderen binnen gewoon onderwijs of binnen buitengewoon onderwijs volstaat de bestaande verslaggeving indien er geen sprake is van typewijziging of wijziging opleidingsvorm.
Tip: Bij twijfel of nieuwe verslaggeving nodig is, adviseer de school om contact te nemen met verificatie op moment van inschrijving van de betrokken leerling.
Wat bij ‘verlies’ van origineel?
Indien het origineel (gemotiveerd) verslag na voldoende zoekpogingen niet meer terug te vinden is, kan een nieuw exemplaar uit LARS gehaald worden met vermelding dat het om een duplicaat gaat. Indien betrokken CLB (directie) intussen gewijzigd is, noteert deze op datum van nieuwe uitprint dat hij/zij bevestigt dat dit nog steeds het meest actuele (gemotiveerd) verslag is en dus nog geldig is.
Deze situatie is uitdovend gezien de verslaggeving sinds een aantal jaar via IRIS-CLBonline beschikbaar wordt gesteld aan de scholen.
Handtekeningen ouders
De aanpassingen aan het BVR betreffende de inhoud van het gemotiveerd verslag, maken de handtekeningen overbodig. We blijven wel adviseren om de inhoud van het (gemotiveerd) verslag goed door te spreken met ouders en in de conclusie aan te geven of ouders al dan niet akkoord zijn met de opmaak van het (gemotiveerd) verslag en de opstart van ondersteuning.
De mogelijkheid om een gemotiveerd verslag op te maken zonder akkoord van ouders bestaat nog steeds. Het niet akkoord wordt vermeld in de conclusie van het gemotiveerd verslag en aangeduid in LARS voor GC-verslagen opgemaakt vanaf 1/9/23. Ondersteuning kan in dit geval niet leerlinggebonden worden ingezet.
Voor verslag is regelgevend niet bepaald dat ouders moeten tekenen. Uiteraard geldt hier ook dat de inhoud van het verslag met de ouders dient te worden besproken en ook hier moet de ruimte zijn voor ouders om aanpassingen te suggereren.
Aandachtspunten (kritische succesfactoren)
- Bij het maken van de afweging ‘gemotiveerd verslag/GC-verslag’ of ‘(IAC/OV4-)verslag’ willen we benadrukken dat het essentieel is om eerst te bekijken of de leerling aan de ‘bijkomende toelatingsvoorwaarden’ voldoet, eerder dan eerst te gaan kijken of iemand wel tot een bepaalde doelgroep behoort. De realiteit en de vroegere manier van werken sturen vaak aan op de omgekeerde volgorde (mede gezien de grote wachtlijsten bij diagnostische centra), maar in functie van het bepalen van de ondersteuning is het belangrijker om eerst de overweging te maken of een gemeenschappelijk curriculum haalbaar is en welke aanpassingen hiervoor nodig zijn.
- Een warme overdracht vanuit school en CLB bij leerlingen die van school veranderen is essentieel. Verbindend samenwerken zal hier belangrijk zijn.
Schrijfwijzer
Algemeen
- CLB’ers betrokken bij het traject, zijn betrokken bij de opmaak van het (gemotiveerd/GC-) (IAC/OV4-)verslag.
- Positieve en ondersteunende elementen zijn heel belangrijk.
- Een (gemotiveerd/GC-) (IAC/OV4-)verslag is geen samenvatting van het volledige CLB- en schooldossier. Enkel de relevante gegevens worden erin opgenomen.
- Contactgegevens (tel, mail) vermelden is optioneel, maar wordt sterk aangeraden.
- Akkoord geven gebeurt door personen met beslissingsbevoegdheid.
- Type selecteren is noodzakelijk. Bij type 7 moet er ook gekozen worden voor taal-spraak of auditief.
- Diagnoses worden (mits toestemming) vermeld met vermelding van datum diagnosestelling en gegevens diagnosesteller.
Gegevens gegenereerd uit LARS
- identificatiegegevens leerling
- gegevens ouders (indien in LARS opgenomen)
- gegevens CLB alsook gegevens directeur en contactpersoon
- type en (indien van toepassing) opleidingsvorm
- niveau waarop de verslaggeving van toepassing is
- historiek schoolloopbaan
Aangepaste schrijfwijzer GC-verslag (link)
Aangepaste schrijfwijzer Verslag (link)
Motivatie voor het opsplitsen van Activiteiten en Participatie in het (gemotiveerd) verslag (link)
Richtlijnen bij opmaak GC-verslag bij overgang van basis naar secundair
Bij opmaak van een IAC- of OV4-verslag in geval van schoolverandering geldt dat het huidige CLB-team altijd het verslag finaliseert zodat ouders hun zoon/dochter kunnen inschrijven in gewoon of buitengewoon onderwijs.
In geval het gaat over een leerling die reeds over een (IAC- of OV4-)verslag beschikt, maar waarbij de klassenraad samen met het CLB oordeelt dat de leerling terug kan aansluiten bij een gemeenschappelijk curriculum, behoort het ook tot de opdracht van het huidig CLB om het bestaande verslag te wijzigen naar een GC-verslag zodat de leerling onverkort kan ingeschreven worden in de nieuwe school voor gewoon onderwijs.
Bij twijfel over de haalbaarheid om terug aan te sluiten bij een gemeenschappelijk curriculum, blijft het (IAC- of OV4-)verslag behouden en kan de leerling ingeschreven worden onder ontbindende voorwaarde. In dat geval kan de nieuwe school samen met het toekomstig CLB de procedure van afweging van redelijkheid volgen en beoordelen of de leerling het gemeenschappelijk curriculum kan volgen of nood heeft aan een individueel aangepast curriculum. Het toekomstig CLB bepaalt op basis van dat traject of het verslag moet omgezet worden in een GC-verslag of niet.
Voor leerlingen die overgaan van gewoon basisonderwijs naar een gemeenschappelijk curriculum binnen gewoon secundair onderwijs, hanteren we als algemeen principe dat een leerling start zonder leersteun, omdat:
- de leerling in een nieuwe leer- en leefcontext terecht komt. Dat maakt dat er opnieuw een afweging van noden vs aanbod binnen de nieuwe context (secundair onderwijs) moet gebeuren.
- we de leerling tijd en groeikansen willen geven zonder vooraf al te ‘labelen’ via de opmaak van een GC-verslag
Voor leerlingen die overgaan van buitengewoon basisonderwijs naar een gemeenschappelijk curriculum binnen gewoon secundair onderwijs wordt vaak ‘standaard’ gedacht aan leersteun, maar ook voor deze leerlingen geldt dat:
- ze in een nieuwe leer- en leefcontext terecht komen en er opnieuw een afweging van noden vs aanbod binnen de nieuwe context (secundair onderwijs) moet gebeuren.
- ze soms behoefte hebben aan het starten met een nieuwe, blanco lei in functie van maximale groeikansen
De vraag naar de noodzaak van leersteun bij overgang naar gewoon secundair onderwijs dient meegenomen te worden in de trajecten die CLB loopt bij schoolverlaters BuBaO. Ook hier vertrekken we vanuit het algemeen principe dat leersteun niet altijd noodzakelijk is.
Uitzonderingen op het algemeen principe (steeds met betrokkenheid van de leerling):
- De leerling volgde een IAC in gewoon of buitengewoon basisonderwijs en de klassenraad oordeelt samen met CLB dat een gemeenschappelijk curriculum op niveau secundair haalbaar is mits inzet van leersteun.
- Het gaat om een leerling met een handicapspecifieke problematiek binnen de kleine types bvb ernstige motorische, auditieve, visuele problematiek waarbij duidelijk is dat specifieke expertise ter ondersteuning van het GC onmiddellijk nodig is (bv. in functie van aanpassingen lesmateriaal). De leervraag van de secundaire school is gekend zodat het GC-verslag tijdig kan opgemaakt en gefinaliseerd worden (ten laatste eerste schooldag van oktober).
- Huidig CLB-team maakt de inschatting dat er tijdens de eerste weken een risico bestaat dat het schoollopen in het gedrang komt (bv. owv tuchtprocedure, aanpassingsproblemen, angst om naar school te gaan, …). Overleg met nieuwe school en nieuwe CLB-team is in deze situaties cruciaal om de inschatting te maken. Samen wordt in beeld gebracht welke expertise nodig is om de leerling en de school te ondersteunen.
Uitzondering 1: CLB team basis finaliseert GC-verslag.
Uitzondering 2 en 3: CLB team basis is verantwoordelijk voor het formuleren van de conclusie vanuit onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de leerling in LARS. CLB team secundair is verantwoordelijk voor het formuleren van de conclusie vanuit de ondersteuningsbehoeften van de school. Voor afwerking door het nieuwe CLB, zal voor sommige dossiers een ‘manuele overdracht’ in LARS nodig zijn. Vraag hiervoor de toestemming van ouders en stem hierover zeker af met het nieuwe CLB gezien de leerling ook daar in een groep moet gezet worden! Draag in elk geval geen dossiers over voor 30/6 van het lopende schooljaar!
In onderling overleg kan hiervan afgeweken worden (bv. als het LARS-dossier niet tijdig kan worden overgedragen).
Relevante info ifv afwegen:
- BASO-fiche
- Leerlingendossier school
- dossier LSC (indien reeds leersteun in basis)
- LARS
- …
Zie ook
Prodia - onthaal en vraagverheldering - aanvulling leersteun
Prodia - integratie en aanbeveling - aanvulling leersteun
Manuele overdracht van het LARS-dossier (overdrachtsverantwoordelijke binnen het CLB kent deze procedure)
Het huidig CLB contacteert het toekomstig CLB op moment dat duidelijk is in welke school de leerling is ingeschreven. Dit gebeurt met toestemming van ouders. Het toekomstig CLB plaatst de leerling in de groep waar hij/zij voor inschrijft, waardoor er een melding gaat naar het huidig CLB. Het huidig CLB kan de overdracht aanvaarden waardoor het dossier onmiddellijk ter beschikking komt van het toekomstig CLB. Indien de overdracht niet manueel aanvaard wordt, gebeurt de overdracht automatisch na 10 werkdagen. Het toekomstig CLB kan op dit moment verder werken op het bestaande traject in kader van opmaak GC-verslag.
De overdracht van het LARS-dossier van het huidig naar het toekomstig CLB is mogelijk vanaf 1 juli, nadat het huidig CLB klaar is met vervolledigen van het dossier én met toestemming van de ouders. De leerling zit dan niet langer in de school gekoppeld aan het huidig CLB. Indien gewenst, kan het toekomstig CLB de leerling daarbij voorlopig in een klas plaatsen en zo al het GC-verslag finaliseren (dit kan dus ook voor het schooljaar start in september).
Evaluatie in BuO
Vanaf 2023-2024 vervalt de tweejaarlijkse evaluatie in BuBaO type BA en op het einde van de opleidingsfase binnen BuSO type BA. Het decreet leersteun bepaalt wel dat voor ALLE types de school jaarlijks aan CLB die leerlingen moet doorgeven voor wie een evaluatie aan de orde is. We bevelen aan hierrond afspraken te maken in de samenwerkingsafspraken met de BuO-scholen.
Basis : art. 14/1 § 3
Secundair: art. 259 § 4
Richtlijnen rond het bewaren van gemotiveerde verslagen, verslagen en inschrijvingsverslagen in relatie tot het ondersteuningsmodel
Algemeen
De richtlijnen in deze nota handelen enkel over het bewaren van het gemotiveerd verslag, verslag of inschrijvingsverslag voor leerlingen in het gewoon onderwijs. Voor alle andere documenten geldt de regelgeving rond overdracht leerlinggegevens: overdracht van deze gegevens gebeurt niet indien ouders zich hier expliciet tegen verzetten, na, op hun verzoek, de gegevens te hebben ingezien.
Bij twijfel over de geldigheid van een gemotiveerd verslag / verslag / inschrijvingsverslag wordt contact genomen met het begeleidend CLB. Op IRIS-CLBonline is in principe het laatst geldige (gemotiveerd) verslag zichtbaar mits gefinaliseerd binnen LARS 4.
Indien het gemotiveerd verslag / verslag / inschrijvingsverslag niet meer geldig is (omwille van typewijziging / wijziging opleidingsvorm / wijziging van GV naar V of vice versa / opheffing), blijkt dit uit een correcte registratie in LARS. In IRIS-CLBonline verdwijnt het (gemotiveerd) verslag dat niet meer geldig is. Het origineel GV / V / IV dat niet meer geldig is wordt vernietigd. Ook alle kopieën dienen vernietigd te worden.
Bij overgang van basis naar secundair is in elk geval nieuwe verslaggeving nodig. Gemotiveerde verslagen en verslagen niveau basis zijn niet geldig in secundair onderwijs. Bij de overgang van basis naar secundair is geen registratie van ‘opheffing’ nodig.
De regelgeving bepaalt dat een gemotiveerd verslag of verslag na opmaak door het CLB aan de ouders wordt bezorgd. Ouders bezorgen het gemotiveerd verslag of verslag aan de directeur van de school. School kan het (gemotiveerd) verslag ook inkijken op het IRIS-CLBonline platform nadat de leerling werd ingeschreven.
Bij opmaak van andere verslaggeving door CLB, krijgen ouders ook steeds een exemplaar of kopie.
Ondersteuners krijgen toegang tot informatie die voor hen relevant is via IRIS-CLBonline.
Relevante regelgeving
BVR inhoud gemotiveerd verslag en attest – art. 4 en 5
Decreet Basisonderwijs – art. 31
Codex Secundair – art. 123/6
Omzendbrieven inschrijvingsrecht basis en secundair
(basis) art. 9.1.6.3 en 9.1.6.4
(secundair) art. 10.1.5.3 en 10.1.5.4
Voor leerlingen aangemeld bij een ondersteuningsnetwerk / BuO-school (nood aan update van tekst hieronder):
op basis van een gemotiveerd verslag:
De regelgeving is op dit punt duidelijk. Het gemotiveerd verslag dient bewaard te worden in het leerlingendossier van de school waar de leerling is ingeschreven. Bij vertrek uit de school wordt het origineel gemotiveerd verslag terugbezorgd aan ouders en is de school verplicht een kopie te bezorgen aan de nieuwe school. Ouders dragen de verantwoordelijkheid om het origineel gemotiveerd verslag aan de nieuwe school te bezorgen.
op basis van een verslag:
De regelgeving is op dit punt duidelijk. Het verslag dient bewaard te worden in het leerlingendossier van de school waar de leerling is ingeschreven. Bij vertrek uit de school wordt het origineel verslag terugbezorgd aan ouders en is de school verplicht een kopie te bezorgen aan de nieuwe school. Ouders dragen de verantwoordelijkheid om het origineel verslag aan de nieuwe school te bezorgen. Indien het verslag werd opgeheven door het CLB[1] dienen alle kopieën vernietigd te worden.
op basis van een inschrijvingsverslag (pre M-decreet)
Indien er sprake is van een inschrijving onder ontbindende voorwaarde op basis van een bestaand inschrijvingsverslag (leerling komt uit BuO), is het inschrijvingsverslag aanwezig op de school[2] en wordt dit inschrijvingsverslag bewaard in het leerlingendossier.
Indien het gaat om een onverkorte inschrijving (ex-GON-leerling of reeds een paar jaar ingeschreven in gewoon onderwijs) bevindt het originele inschrijvingsverslag zich in de meeste situaties in de laatste (dienstverlenende) BuO-school. Gezien het tijd en energie kost om de originele documenten bij deze school op te vragen, worden de volgende afspraken gemaakt:
- De originele documenten blijven waar ze tot op heden waren en moeten niet ‘verhuizen’.
- Relevante gegevens uit het inschrijvingsverslag worden minstens mondeling door het CLB—team aan de school voor gewoon onderwijs en de ondersteuners bezorgd. Indien het huidig begeleidend CLB oordeelt dat de gegevens uit het inschrijvingsverslag nog voldoende actueel zijn kan, met akkoord van de ouders, een kopie bezorgd worden aan de school voor gewoon onderwijs en de ondersteuners. Ook op vraag van ouders kan een inschrijvingsverslag aan de school voor gewoon onderwijs bezorgd worden. De ouders hebben steeds recht op een kopie.
Een inschrijvingsverslag behoort NIET tot de documenten die verplicht moeten worden overgedragen bij schoolverandering. Voor deze documenten verwijzen we naar de regelgeving inzake overdracht van leerlingengegevens.
Aandachtspunten en praktische richtlijnen bij het opheffen van een (gemotiveerd) verslag
Wanneer het gemotiveerd verslag of verslag opheffen?
Een gemotiveerd verslag/ GC-verslag of (IAC/OV4-)verslag dient opgeheven te worden als niet meer is voldaan aan de voorwaarden zoals bepaald in de regelgeving (zie opheffen gemotiveerd verslag en opheffen verslag). We verwijzen enerzijds naar het algemene principe, anderzijds naar een aantal specifieke situaties (opheffen in kader van een evaluatie in type basisaanbod, opheffen naar aanleiding van een overstap van buitengewoon naar gewoon onderwijs en tot slot het opheffen naar aanleiding van een inschrijving onder ontbindende voorwaarde).
Wanneer is ‘formeel’ opheffen in LARS niet nodig?
● Bij overgang van basis naar secundair ‘vervalt’ het bestaande gemotiveerd verslag of verslag. Dit moet niet formeel ‘opgeheven’ worden in LARS. Papieren versies mogen ook niet doorgegeven worden aan de nieuwe school en worden vernietigd.
● Bij ‘wijziging van verslag’ ; ‘wijziging van verslag naar gemotiveerd verslag’ ; ‘wijziging van gemotiveerd verslag naar verslag’ is enkel het laatst opgemaakte document geldig. De overige documenten vervallen. De registratie van de wijziging in LARS, in combinatie met het genereren van een nieuw document, volstaat in deze situaties. Er hoeft geen ‘opheffing’ geregistreerd te worden in LARS.
Wie kan vragen om een gemotiveerd verslag of verslag op te heffen?
Alle betrokkenen kunnen te allen tijde aan CLB de vraag stellen om een gemotiveerd verslag of verslag op te heffen. Deze vraag wordt net zoals alle andere onthaald en verhelderd. Vooraleer een beslissing wordt genomen, worden alle betrokkenen gehoord en betrokken.
In geval het gaat om een inschrijving onder ontbindende voorwaarde voor een leerling met een verslag, is het de verantwoordelijkheid van de school om tijdig een overleg te organiseren met alle betrokkenen om de procedure op te starten om de redelijkheid van aanpassingen af te wegen.
Wie beslist over ‘opheffen’?
CLB is als enige bevoegd om te beslissen of een gemotiveerd verslag of verslag opgeheven wordt. De consequenties van het opheffen van een verslag zijn uiteraard van een andere orde dan van het opheffen van een gemotiveerd verslag. Indien het CLB-team na overleg met alle betrokkenen van oordeel is dat niet meer aan de voorwaarden is voldaan, dan wordt het gemotiveerd verslag of verslag opgeheven. Bij voorkeur wordt de beslissing om op te heffen in consensus genomen, maar als dat niet kan beslist het CLB-team op basis van alle beschikbare informatie.
In geval het gaat om een inschrijving onder ontbindende voorwaarde van een leerling met een verslag waar na afweging besloten wordt om de leerling het gemeenschappelijk curriculum te laten volgen, is opheffen (of omzetten naar gemotiveerd verslag) aan de orde.
Wat zijn de consequenties van het ‘opheffen’?
Bij gemotiveerd verslag
● Het papieren gemotiveerd verslag wordt vernietigd (alsook eventuele kopieën). Het gemotiveerd verslag bestaat dan niet langer en kan niet verder gebruikt worden (bv. doorgeven bij schoolverandering). Als we een GV opheffen, maken we hier scholen best attent op. Het gemotiveerd verslag verdwijnt van het IRIS-CLBonline platform.
Bij verslag
● Papieren verslag dient vernietigd te worden (alsook eventuele kopieën). Het verslag bestaat dan niet langer en kan niet verder gebruikt worden (bv. doorgeven bij schoolverandering). Het verslag verdwijnt van het IRIS-CLBonline platform.
● Volwaardig recht op inschrijving: bij schoolverandering geen inschrijving meer onder ontbindende voorwaarde
● De leerling sluit terug aan bij het gemeenschappelijk curriculum en dient ook aan alle toelatingsvoorwaarden van het betreffende structuuronderdeel te voldoen
(opletten in secundair : hou rekeningen met de toelatingsvoorwaarden voor de betreffende structuuronderdelen).
● Toegang tot IAC of buitengewoon onderwijs vervalt
● In geval van IAC in gewoon onderwijs: Ondersteuning moet stopgezet worden tenzij er een gemotiveerd verslag gemaakt werd
Vraag van leerling / ouder om op te heffen
Een leerling of ouder kan de vraag stellen om een (gemotiveerd) verslag op te heffen in geval er bijvoorbeeld vragen rijzen over de meerwaarde van ondersteuning. Uiteraard dient eerst in dialoog met school en ondersteuners bekeken te worden wat er precies aan de hand is en of bijsturing van de ondersteuning niet eerder aan de orde is dan het opheffen van het (gemotiveerd) verslag. Indien iedereen akkoord is dat ondersteuning niet meer nodig is en dat de leerling niet meer aan de voorwaarden voldoet, heft CLB het (gemotiveerd) verslag op.
Vraag van school om op te heffen
Indien de school van mening is dat de leerling niet meer voldoet aan de voorwaarden en een gemotiveerd verslag of verslag niet meer nodig is, bespreekt zij dit met leerling, ouders, CLB en ondersteuners. In dialoog wordt verder bekeken of de leerling inderdaad niet meer aan de voorwaarden voldoet. Indien dit het geval is, heft het CLB het gemotiveerd verslag of verslag op ; indien wel nog aan de voorwaarden voldaan is, dan behouden we het gemotiveerd verslag of verslag. Ondersteuning kan (tijdelijk) stopgezet worden. Voor leerlingen met een verslag kan ook overwogen worden om het verslag om te zetten naar een gemotiveerd verslag indien wel nog ondersteuning nodig is, maar geen IAC meer.
Vraag van ondersteuner(s) om op te heffen
Als de ondersteuner(s) van mening zijn dat verder ondersteunen geen meerwaarde heeft (ook niet in de nabije toekomst), dan is het aangewezen dat zij dit bespreken met alle betrokken partijen (leerling, ouders, school en CLB). Als uit het overleg met alle betrokkenen duidelijk blijkt dat niet meer aan de voorwaarden is voldaan, heft CLB het gemotiveerd verslag of verslag1 op. Indien in uitzonderlijke situaties een IAC verder nodig is, maar zonder ondersteuning kan lopen, blijft het verslag uiteraard behouden.
Aandachtspunten en Praktische richtlijnen
In samenwerking met BuBaO-scholen
● Afspraken maken met BuBaO-scholen rond alertheid inzake eventueel opheffen van een verslag bij leerlingen die wensen terug te keren naar gewoon onderwijs of bij leerlingen waarvoor een terugkeer naar het gemeenschappelijk curriculum haalbaar wordt geacht.
In samenwerking met BuSO-scholen
● Afspraken maken met BuSO-scholen rond alertheid inzake eventueel opheffen van een verslag
o Voor leerlingen die een kwalificatie halen in BuSO (OV3, ABO, OV4,…) en daarna wensen over te stappen naar gewoon onderwijs is een afweging samen met leerling, ouders, school en CLB wenselijk om te zien of opheffen van het verslag of omzetten naar gemotiveerd verslag aan de orde is gezien de implicaties inzake inschrijvingsrecht. Voor sommige leerlingen is behoud van verslag mogelijks ook aangewezen. Voor deze leerlingen is de inschrijving dan een inschrijving onder ontbindende voorwaarde.
o Voor leerlingen waarvoor een terugkeer naar het gemeenschappelijk curriculum (binnen gewoon onderwijs) haalbaar wordt geacht.
On hold zetten van ondersteuning vs opheffen van een gemotiveerd verslag
Indien er twijfel is bij een van de partijen over het al dan niet opheffen, kan overwogen worden om het gemotiveerd verslag nog niet op te heffen maar de ondersteuning wel (tijdelijk) stop te zetten. We gaan ervan uit dat dit bij leerlingen met een verslag niet aan de orde is. Dit ‘tijdelijk stopzetten’ of ‘on hold’ zetten van ondersteuning kan na verloop van tijd leiden tot een opheffing. Het dient casus per casus bekeken te worden wanneer een opheffing aan de orde is.
Behoud van een verslag bij capaciteitsproblematiek in BuO
De praktijk leert ons dat sommige leerlingen en ouders de stap willen zetten naar buitengewoon onderwijs, maar in sommige regio’s op wachtlijsten en plaatsgebrek botsen. Soms kiezen deze leerlingen en ouders dan voor een start in gewoon onderwijs in afwachting van het vrijkomen van plaats in BuO. Als duidelijk is dat deze leerlingen in gewoon onderwijs een IAC nodig hebben, hoeft dat geen probleem te zijn. Ze kunnen op basis van hun verslag beroep doen op ondersteuning (ook al tijdens de periode van 60 kalenderdagen van het overleg- en afwegingsproces in het kader van een inschrijving onder ontbindende voorwaarde). Voor leerlingen met een verslag OV4 is de situatie enigszins anders omdat ze binnen OV4 toch het gemeenschappelijk curriculum volgen. Om te vermijden dat deze leerlingen in gewoon onderwijs worden ingeschreven onder ontbindende voorwaarde adviseren we om voor deze groep te werken met het ‘voorlopig document inschrijving’ en het verslag OV4 pas te finaliseren op moment dat duidelijk is dat de leerling ook effectief een plaats heeft binnen BuSO. Is er geen plaats dan kan in afwachting een gemotiveerd verslag gemaakt worden ter ondersteuning van het traject van de leerling in gewoon onderwijs. Op die manier behouden ze ook een recht op een volwaardige certificering in gewoon onderwijs (net zoals ze dat zouden hebben bij een effectieve instap in BuSO OV4). In geval ze met een verslag OV4 in gewoon onderwijs zitten, is aanvragen gelijkwaardigheid via de inspectie aan de orde.
Respecteren termijn bij inschrijving onder ontbindende voorwaarde
Bij een inschrijving onder ontbindende voorwaarde voorziet de regelgeving dat de school een beslissing moet nemen binnen de 60 kalenderdagen na de start van de lesbijwoning. Het overleg kan georganiseerd worden voor de effectieve lesbijwoning start; er ‘moet’ dus niet gewacht worden.
Het is in het belang van de leerling om zo snel mogelijk duidelijkheid te krijgen over de inschrijving in de school die hij gekozen heeft. In de mate van het mogelijke pleiten we zelfs voor het nemen van een beslissing vooraleer de lessen starten.
We willen er uitdrukkelijk op wijzen dat de 60 kalenderdagen niet bedoeld zijn als ‘proefperiode’, wel bedoeld als periode om op basis van alle beschikbare gegevens een degelijke afweging te maken.
/
[1] De ‘opheffing’ wordt correct geregistreerd in LARS
[2] Bij vertrek uit buitengewoon onderwijs dient de school BuO het (inschrijvings)verslag aan ouders te bezorgen. Ouders bezorgen het (inschrijvings)verslag aan de school waar men wenst in te schrijven.