6. EUROPA

Europa forma xunto con Asia o gran continente euroasiático. Está situado ao Oeste desta enorme masa continental, a maior do noso planeta, formando unha gran península de 10.522.176 Km cadrados que avanza cara ao Atlántico.

Pola súa condición de península, Europa limita basicamente con océanos e mares: ao Norte co Océano Glaciar Ártico (Mar de Barents e Mar Branco), ao Oeste co Océano Atlántico e ao Sur co Mar Mediterráneo e o Mar Negro.

Polo leste os lindes de Europa son complexos e difíciles; a fronteira de Europa con Asia está está constituída polos Montes Urais, o río Ural, o mar Caspio e o norte da Cordilleira do Cáucaso.

. 1. RELEVO E RÍOS

O continente europeo está formado por tres grandes conxuntos de relevo: as chairas, os macizos, que son montañas vellas, moi erosionadas, e as montañas xoves, de época máis recente, e menos desgastadas pola erosión.

• A Gran Chaira Europea constitúe a parte máis extensa do continente, ocupa case a metade da súa superficie. Esténdese polo Norte do continente, desde Francia ata Rusia. Ten unha forma estreita no Oeste e anchea considerablemente en Rusia. Outras chairas son a Chaira de Hungría ou Panónica, a Chaira do Po e as Depresións do Ebro e do Guadalquivir. Os grandes ríos europeos circulan por estas chairas.
• Os relevos antigos están formados por macizos e mesetas vellas que orixinan unha paisaxe de formas redondeadas e altitudes no moi elevadas (raramente superan os 2000 m de altitude). Predominan no centro do continente. A este tipo de relevo pertencen os Montes Escandinavos, o Macizo Central francés a Meseta.
• As cadeas de montañas xoves dan lugar a paisaxes de formas abruptas, pouco erosionadas. Sitúanse basicamente no Sur de Europa e constitúen as elevacións maiores do continente: o Elbrus, no Cáucaso, con 5633 m e o Montblanc, nos Alpes, con 4810 m). A este relevo xove pertencen os Perineos, os Apeninos, os Alpes, os Alpes Dináricos, os Cárpatos, os Balcáns e o Cáucaso.

2. COSTAS, MARES E ILLAS

O litoral do continente europeo presenta no seu conxunto unha costas de formas moi recortadas, é dicir, con moitos entrantes e saíntes que dan lugar a numerosos golfos e mares que penetran cara ó seu interior e illas, cabos e penínsulas que se internan nos mares e océanos.

• As costas atlánticas. Engloban as costas do mar Báltico, do mar do Norte, do Mar de Noruega e do mar Cantábrico. Nelas destacan as penínsulas de Escandinavia e de Iutlandia, que pechan o mar Báltico. Estas penínsulas xunto coas illas Británicas limitan o Mar do Norte. O mar Báltico penetra cara ó interior do continente cos golfos de Finlandia e Botnia. Nas costas francoespañolas o Golfo de Biscaia. Entre as illas destacan: as illas Británicas, Islandia, Hébridas, Orcadas, Shetland, Feroes. No Báltico destacan Oland, Gotland, Selandia e Fiona. Os cabos ou puntas máis salientables son: Cabo de la Hague e punta de S. Mateo nas costas francesas (afastadas das inglesas polo Canal da Mancha e o Paso de Calais); C. Fisterra, C. da Roca, C. de S. Vicente na Península Ibérica.
• As costas mediterráneas. Nelas sitúanse tres grandes penínsulas, a Ibérica, a a itálica e a Balcánica (dentro desta hai que destacar a península do Peloponeso), que abren profundos arcos e limitan mares como o Tirreno, o Adriático, o Xónico (o Adriático e o Xónico comunícanse a través do Canal de Otranto) e o Exeo. No interior do continente sitúase o Mar Negro (afastado do Mar de Azov polo Estr. de Kerc e a península de Crimea), que comunica co Mediterráneo a través dos estreitos do Bósforo e dos Dardanelos que acollen o Mar de Mármara. No mar Mediterráneo atópanse moitas illas como o arquipélago balear, Córsega e Sardeña, Sicilia, Malta, Creta, Rodas ou Chipre. Entre os entrantes destacan o Golfo de León, o Golfo de Xénova, o Golfo de Venecia, o Golfo de Tarento e o Golfo de Corinto

3. RÍOS

Percorren as grandes chairas europeas.

• O Volga é o río máis importante, pois percorre toda a parte oriental da Gran Chaira Europea, ata que desemboca no mar Caspio. Constitúe a maior arteria fluvial e navegable de Europa (3.700 Km).
• Outros ríos que percorren a Gran Chaira Europea son:

• Ural que desemboca no Mar Caspio
• O Don, o Dniéper e o Diéster que desembocan no Mar Negro.
• O Pechora e o Dvina Setentrional que desembocan no Océano Glaciar Ártico.
• O Vístula, Oder, Niemen, Dvina Occidental no Mar Báltico.
• O Elba e o Rin, no Mar do Norte.
• O Sena, Garona, Loira e Támesis, Miño, Texo, Guadiana e Guadalquivir no Atlántico.

• O Danubio desemboca no Mar Negro, percorrendo a Chaira de Hungría.