მე-5 კლასის თემატური გეგმა ბუნებისმეტყველებაში
2020-2021 სასწავლო წელი.
პედაგოგი: რუსუდან შაუთიძე
შესასწავლი თემა | ორგანიზმები და საარსებო გარემო |
შესასწავლი მასალა | განსაზღვრულ გარემო პირობებში(სინათლე,ტემპერატურა,ტენიანობა, ნიადაგი,სხვა ორგანიზმები) არსებობას ორგანიზმები ეგუებიან სპეციალური ნიშან-თვისებების,ანუ შეგუებულობების საშუალებით.შეგუებულობები ხელს უწყობს საკვებისა და თავშესაფრის მოპოვებას,კონკრეტულ საარსებო პირობებში გადარჩნასა და გამრავლებას.შეგუებულობები ვლინდება აგებულების, სასიცოცხლო პროცესების,ქცევის თავისებურებებში. |
სასწავლო შედეგი, რომელსაც გვინდა რომ მივაღწიოთ | ბუნ.V.2. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ორგანიზმის შეგუებლობის მნიშვნელობაზე მსჯელობა. |
საკვანძო კითხვები | რით განსხვავდებიან ცხოველებისა და მცენარეების სასიცოცხლო პროცესები? .რაზეა დამოკიდებული ცხოველებისა და მცენარეების სასიცოცხლო პროცესები? .რას ეწოდება ფოტოსინთეზი? ჩამოთვალეთ ყვავულის ნაწილები?როგორ მოძრაობენ ცხოველები? რით არის დაფარული თევზის კანი/ |
მკვიდრი წარმოდგენები | მოსწავლე ანასხვავებს ცხოველებსა და მცენარეებს, შეუძლია დაახასიათოს ფოტოსინთეზი. |
შეფასების კრიტერიუმები | ჯგუფური მუშაობა კლასში და ურთიერთშეფასება-განმავითარებელი შეფასება(ზეპირი თხრობა,პრეზენტაცია) |
შეფასების კრიტერიუმის მიღწევის ინდიკატორი | აკვირდება და აღწერს მცენარეებისა და ცხოველების ზოგიერთ გარეგნულ ნიშანს( ფოთოლის ძედაპირის ფართობი,ყვავილის აგებულება,შეფერილობა,თესლის გავრცელების სამარჯვები,ცხიმის მარაგი,საფარველი),რომლებიც ეხმარება მათ გარემოსთან შეგუებულობაში.აკავშირებსორგანიზმების გარეგნულ ნიშან-თვისებას საბინადრო გარემოსთან და ასაბუთებს მათ მნიშვნელობას გარემოსთან შეგუების თვალსაზრისით(სქელი ღერო ხელს უწყობს უდაბნოს მცენარეების მიერ წყლის მომარაგებას.ამოიცნობს სხვადასხვა ცხოველის სხეულის ერთიდაიმავე დანიშნულების ნაწილებს(ფეხი,ფრთა)აღწერს ცხოველთა ქცევას(მიგრაცია,ჯოგებად გაერთიანება) ქმნის და იყენებს მოდელს მფარველობითი და გამაფრთხილებელი შეფერილობის ეფექტიანობის სადემონსტრავციოდ.მსჯელობს ტყის სხვადასხვა იარუსებში მზარდი მცენარეების შეგუებულობითი თვისებებით. |
კომპლექსური დავალებები | მოცემული კითხვებიდან ამოარჩევს ფოტოსინტეზის მწარმოებელ მცენარეებს. |
შესასწავლი თემა | ეკოსისტემა |
შესასწავლი მასალა | ეკოსისტემა წარმოადგენს ორგანიზმებისაგან და მათი საარსებო გარემოს არაცოცხალი კომპონენტებისაგან(სინათლე,ტემპერატურა,ტენი) შქმნილ ერთიან სისტემას.ეკოსისტემაში ორგანიზმები ქმნიან კვებით ჯაჭვს,რომლებშიც ერთვებიან მათთვის დამახასიათებელი კვების ტიპის მიხედვით კვებით ჯაჭვში გამოიყოფა სამი ძირითადი რგოლი:მწარმოებელი, მომხმარებელიდა დამშლელი. მწარმოებელი(მწვანე მცენარეები) წარმოადგენენ საკვებისა და ჟანგბადის პირველწყაროს დედამიწაზე.მომხმარებლები(ცხოველები) კვების ნირის მიხედვით იყოფიან ბალახისმჭამელებად,ხორცისმჭამელებად და ნაირმჭამელებად.კვებითი ჯაჭვის საშუალებით ორგანიზმებს შორის ხორციელდება ენერგიისა და ნივთიერების გადაცემა.ადამიანის ზოგიერთმა საქმიანობამ ,მაგალითად,ტყეების გაჩეხვამ,ნიადაგის არასწორმა მორწყვამ,ჯაერის,წყლისა და ნიადაგის დაბინძურებამ შესაძლოა ,უარყოფითი შედეგები იქონიოს ბუნებრივი პროცესების მიმდინარეობაზე და ზიზნი მოუტანოს ყოველივე ცოცხალს დედამიწაზე. |
სასწავლო შედეგი, რომელსაც გვინდა რომ მივაღწიოთ | მოსწავლემ შეძლოს ტიპობრივი ეკოსისტემების დახასიათება და ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნების მნიშვნელობაზე მსჯელობა. |
საკვანძო კითხვები | რა როლი აკისრია სინათლეს მცენარის ზრდა გავითარების საქმეში? .რას ეწოდება ეკოსისტემა? რა სახის ცხოველები ვიცით კვების ტიპის მიხედვით? რას ეწოდება კვებითი ჯაჭვი? რა მნიშვნელობა აქვს ტყეს ადამიანებისათვის? |
მკვიდრი წარმოდგენები | მოსწავლე წიგნში მოცემული სქემის მიხედვით ადგენს ახალ კვებით ჯაჭვს. |
შეფასების კრიტერიუმები | განმავითარებელი შეფასება წიგნში მოცემული უცხო სიტყვების განხილვით,ტესტური დავალება |
შეფასების კრიტერიუმის მიღწევის ინდიკატორი | მოსწავლე ამოიცნობს საქართველოს ტიპობრივ ეკოსისტემებს(ტყე,მდელო, მთა,ზღვა)მათსი გავრცელებული მცენარეებისა და ცხოველების მიხედვით იკვლევს სინსთლის მნიშვნელობას მცენარეებში საკვების წარმოქმნისათვის აღწერს კვებითი ჯაჭვის თითოეული რგოლის მიერ საკვების მოპოვების გზას. განასხვავებს ცხოველებს კვების ნირის მიხედვით(ბალახისმჭამელები.ხორცისმჭამელი, ნაირმჭამელი) ორგანიზმებს შორის არსებული მრავალფეროვნებების გათვალისწინებით ,მსჯელობს ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნების მნიშვნელობაზე ადამიანისა და გარემოსათვის. |
კომპლექსური დავალებები | პრაქტიკული სამუშაო. კითხვების მომზადება და დასმა კლასში |
შესასწავლი თემა | მოძრაობა |
შესასწავლი მასალა | მოძრაობა არის სხეულის მდებარეობის ცვლილება სხვა სხეულების მიმართ. მოძრაობა ხასიათდება ტრაექტორიით(წრფივი,ტეხილი, მრუდწირული),გავლილი მანძილით,დროის შუალედით და სიჩქარით.სიჩქარე არის გავლილი მანძილის შეფარდება ამ მანძილის გავლაზე დახარჯულ დროის შუალედთან.არსაებობს სიჩქარის სხვადასხვა ერთეულები(კმ/სთ, სმ/წმ,მ/წმ) ფიზიკური სიდიდეების (დრო,მანძილი, სიჩქარე)გაზომვების შედეგად ჩასაწერად მნიშვნელოვანია სტანდარტული ერთეულების გამოყენება. |
სასწავლო შედეგი, რომელსაც გვინდა რომ მივაღწიოთ | მოსწავლემ შეძლოს სხეულის მოძრაობის ტრაექტორიის დახასიათება და მის სიჩქარეზე მსჯელობა. |
საკვანძო კითხვები | რა არის სიჩქარე?სიჩქარის ერთეულები? რას ეწოდება ტრაექტორია? რა სახის ტრაექტორიები ვიცით? |
მკვიდრი წარმოდგენები | მოსწავლე შეძლებს მოძრაობის დახასიათებას,გამოთვლის სიჩქარეს, ამოცანების ამოსახსნელად გამოიყენებს შეაბამის ერთეულებს. |
შეფასების კრიტერიუმები | განმავითარებელი შეფასება: ამოცანის ამოხსნისას მსჯელობა ,გამოყენება ნასწავლი უნარ-ჩვევებისა და შესაფერისი ფორმულების გამოყენება. |
შეფასების კრიტერიუმის მიღწევის ინდიკატორი | აღწერს სხეულის მოძრაობის ტრაექატორიებს(წრფივი, ტეხილი,მრუდწირული)ადარებს ერთმანეთს და გამოხატავს სქემატურად.აკვირდება საკუთარ მოძრაობას,ზომავსგავლილ მანძილს და დროის შუალედს შესაბამის ერთეულში. გამოთვლის მოძრავი სხეულის სიჩქარეს და ახასიათებს მას,როგორც მოძრაობის სისწრაფის მაჩვენებელ ფიზიკურ სიდიდეს.გამოთვლის მოძრავი სხეულის სიჩქარეს ,გავლილ მანძილს ან მოძრაობის დროს პრაქტიკულ სიტუაციაციებთან დაკავშირებული ამოცანების ამოსახსნელად. მსჯელობს სტანდარტული ერთეულების გამოყენების აუცილებლობაზე დ ყოველდღიურ ცხოვრებაში. |
კომპლექსური დავალებები | ამოცანის ამოხსნა გავლილი მასალიდან ფორმულებისა და ცნებების გამოყენებით. |
შესასწავლი თემა | |
შესასწავლი მასალა | |
სასწავლო შედეგი, რომელსაც გვინდა რომ მივაღწიოთ | |
საკვანძო კითხვები | |
მკვიდრი წარმოდგენები | |
შეფასების კრიტერიუმები | კითხვების დასმა,დამოუკიდებელი პრაქტიკული დავალების შესრულება |
შეფასების კრიტერიუმის მიღწევის ინდიკატორი | განმსაზღვრელი შეფასება, შეფასების რუბრიკა |
კომპლექსური დავალებები | პრაქტიკული დავალებები |
შესასწავლი თემა | |
შესასწავლი მასალა | სახელმძღვანელო. |
სასწავლო შედეგი, რომელსაც გვინდა რომ მივაღწიოთ | |
საკვანძო კითხვები | |
მკვიდრი წარმოდგენები | |
შეფასების კრიტერიუმები | კითხვების დასმა,დამოუკიდებელი პრაქტიკული დავალების შესრულება |
შეფასების კრიტერიუმის მიღწევის ინდიკატორი | განმსაზღვრელი შეფასება, შეფასების რუბრიკა |
კომპლექსური დავალებები | პრაქტიკული სამუშაო . |