ΜΙΚΡΟΣΕΝΑΡΙΟ

ΤΙΤΛΟΣ: «ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΜΥΘΙ ΜΥΘΙ…»

ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ:

• Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας  Α΄ Γυμνασίου
• Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου
• Τοπική ιστορία
• Λαογραφία

ΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ:

Α΄ Γυμνασίου

ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ:

3 διδακτικές ώρες

ΧΩΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ:

Φυσικός χώρος: Εργαστήριο πληροφορικής με διαδραστικό πίνακα και υπολογιστή.

ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ:

Οι μαθητές, όπως και η καθηγήτρια πρέπει να είναι εξοικειωμένοι:

       ∙     με το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου (MS WORD), με το εργαλείο «Ζωγραφική» των  

              Windows

• με την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο , σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες,
• με την Google Drive (παρουσίαση) και Google Images
• με το ιστολόγιο του σχολείου

        ∙    με το πρόγραμμα δημιουργίας κόμικ https://www.storyboardthat.com/, (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΩΣ)

        ∙     με την εργασία σε ομάδες.

ΣΚΟΠΟΣ:

Να βιώσουν οι μαθητές τον κόσμο των παραμυθιών, να κατανοήσουν τη δύναμη που δίνει στον άνθρωπο η αγάπη και η εργατικότητα και εν συνεχεία μεταγνωστικά να συνθέσουν το δικό τους παραμύθι μετατρέποντας το σε δεύτερη φάση σε κόμικ ή να συνθέσουν ένα ποίημα.

ΣΤΟΧΟΙ:

• Να αναγνωρίσουν οι μαθητές τις διαφορετικές συμπεριφορές των ηρώων.
• Να διακρίνουν τα μοτίβα των παραμυθιών ( την απλή, λαϊκή γλώσσα, την παρατακτική σύνδεση των προτάσεων,  τη χρήση ρημάτων στον Ενεστώτα και τον Παρατατικό,  την αοριστία τόπου και χρόνου, την αδρή σκιαγράφηση των ηρώων και τη διδακτική διάθεση).
• Να απολαύσουν το παραμύθι ως λογοτεχνικό μόρφωμα (εικόνα, διάλογοι).
• Να κατανοήσουν την αφήγηση με εικόνες και το συντακτικό τους ρόλο (αρχή - μέση – τέλος, τοποθέτηση στον χώρο – χρόνο).
• Να  αναπτύξουν δεξιότητες ψηφιακού γραμματισμού μέσα από τη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων.
• Τα ψηφιακά κόμικς αποτελούν ένα πολυμεσικό περιβάλλον που συνδυάζουν κείμενο, εικόνα, ήχο,  βίντεο και δυνατότητα σύνδεσης με το διαδίκτυο. Να εκτιμήσουν τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της εικονογράφησης. (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΩΣ)

ΜΕΘΟΔΟΣ: Ερμηνευτική, Ομαδοσυνεργατική

ΠΟΡΕΙΑ: Αναλυτική – Συνθετική

ΜΟΡΦΗ: Διάλογος – Κατευθυνόμενη αυτενέργεια

ΣΤΑΔΙΑ: Όλο - Μέρη  - Όλο

ΚΕΙΜΕΝΑ:

• Από το σχολικό εγχειρίδιο ΚΝΛ Α΄ Γυμνασίου:

Λαϊκό παραμύθι, «Το πιο γλυκό ψωμί»

• Από το σχολικό εγχειρίδιο Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου:  (Κόμικς).

Ενότ. 2, Β. Είδη γραπτού και προφορικού λόγου, σελ. 28 - 29

Ενότ. 3, Δ. Επιχειρηματολογία. Κείμενο 10 [Τι κρίμα!] σελ. 54

Ενότ. 4 (αρχική σελίδα) σελ. 59

Ενότ. 4, Β. Ονοματική φράση-επιθετικός προσδιορισμός, Κείμενο 5 [Ένα «νόστιμο» καλτσόνε], σελ. 66

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΕΝΑΡΙΟΥ:

Τα παραμύθια προσφέρονται ιδιαίτερα, για να διδαχτούν με εναλλακτικούς τρόπους, ώστε να προκληθεί το ενδιαφέρον των μαθητών. Αποτελεί, ίσως, το καταλληλότερο είδος για μια εναλλακτική μορφή ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, η οποία δίνει έμφαση στην καλλιέργεια της φαντασίας και της γλωσσικής έκφρασης των μαθητών. Επιπλέον, τα παραμύθια «δεν εισάγουν το παιδί μόνο στην ιστορία του λογοτεχνικού κειμένου, αλλά και στην προσωπική του ιστορία, ώστε να αποτελούν εξαίρετη πνευματική τροφή των παιδιών γι’ αυτό. (Ντούλια 2010:2).

Το μικροσενάριο εντάσσεται στις διδακτικές ενότητες των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α΄ Γυμνασίου. Μπορεί να αξιοποιηθεί παράλληλα με τη 2 η ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Νεοελληνικής Γλώσσας, στην οποία οι μαθητές διδάσκονται τα είδη του προφορικού και γραπτού λόγου και γίνεται αναφορά στα κόμικς, καθώς και με την 3 η ενότητα, στην οποία οι μαθητές διδάσκονται την πολυτροπικότητα.

Στο πλαίσιο του ψηφιακού και λογοτεχνικού γραμματισμού επιδιώχθηκε οι μαθητές:

• να ενταχθούν στο «κλίμα» του παραμυθιού μέσω του διαδικτύου που αξιοποιήθηκε ως μηχανή αναζήτησης και να «επισκεφθούν» μουσεία με ιδιαίτερο λαογραφικό ενδιαφέρον,
• να «ανακαλύψουν» «ΤΟ ΠΙΟ ΓΛΥΚΟ ΨΩΜΙ» μέσω του διαδραστικού πίνακα,
• να δημιουργήσουν το δικό τους παραμύθι με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο ή να συνθέσουν ένα δικό τους ποίημα δημοσιεύοντας τα στο ιστολόγιο του μαθήματος,
• να δημιουργήσουν πολυτροπικά κείμενα, μέσω της της google images.
• να χρησιμοποιήσουν ελεύθερα προγράμματα (Pixton ή StoryboardThat) προκειμένου να μετατρέψουν το παραμύθι τους σε κόμικ. Με αυτόν τον τρόπο αφενός ασκήθηκαν στον μετασχηματισμό κειμένου και αφετέρου παρακινήθηκαν στο να το προσλάβουν με τον δικό τους τρόπο αξιοποιώντας τις επιλογές προσώπων, σκηνών, χρωμάτων κ.λ.π., τις οποίες τους παρείχαν τα προαναφερθέντα προγράμματα. (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΑ)

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΕΝΑΡΙΟΥ

1η ώρα (εργαστήριο πληροφορικής)  Διάρκεια: 45 λεπτά

Αφόρμηση:

Κατά την πρώτη ώρα διδασκαλίας η διδάσκουσα προσπαθώντας να εισαγάγει σταδιακά τους μαθητές  στον «κόσμο των παραμυθιών» θέτει τα παρακάτω ερωτήματα στους μαθητές:

• Ποια παραμύθια έχετε διαβάσει και ποιο είναι το αγαπημένο σας;
• Με ποιο τρόπο καταγράφονται τα παραμύθια;

Ενδεικτική παρακολούθηση των Αρχείων Χειρογράφων του Ψηφιακού Κέντρου  Έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών   «37 Κορωναίικα παραμύθια, συλλεγέντα υπό Γεωργίας Ταρσούλη (1921-1930), 2 παραδόσεις και 5 παροιμίαι»  http://repository.academyofathens.gr/keel/index.php/gr/listItems/173063 

• Αν πηγαίνατε στο θέατρο, για να παρακολουθήσετε μια θεατρική παράσταση με τίτλο: «Το πιο γλυκό ψωμί» σε τι φαντάζεστε ότι θα αναφερόταν; Οι μαθητές απαντούν.

Ακολούθως, προβάλλεται  μέσω διαδικτύου "Το πιο γλυκό ψωμί" (διάρκειας 01:41).

Συνολική ανάγνωση – Πρώτη εντύπωση:

Στον διαδραστικό πίνακα προβάλλεται το διαδραστικό σχολικό βιβλίο. Η διδάσκουσα διαβάζει το παραμύθι, ενώ ο κάθε μαθητής το παρακολουθεί στον υπολογιστή. Η ανάγνωση είναι απλή, εκφραστική. Μετά την ανάγνωση ερωτά τους μαθητές: «Ποιες σκέψεις σας δημιουργήθηκαν ακούγοντας το παραμύθι;» Οι μαθητές απαντούν. Οι 24 μαθητές χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες, δίνονται ονόματα στις ομάδες και τους ζητείται να ξαναδιαβάσουν το παραμύθι  στο σπίτι στη διεύθυνση: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A107/391/2595,21811/ , για να μπορέσουν να το επεξεργαστούν για την δεύτερη ώρα.

2η ώρα (εργαστήριο πληροφορικής) Διάρκεια: 45 λεπτά

Κατά μέρη προσέγγιση:

Η διδάσκουσα ενημερώνει τους μαθητές ότι τα παραμύθια έχουν κάποια βασικά χαρακτηριστικά τα οποία πρόκειται να εντοπίσουν στο παραμύθι. Τους υποβάλλει μία σειρά ερωτήσεων, με τις οποίες οι μαθητές οδηγούνται στο να διαπιστώσουν τι λέει το παραμύθι, πού το λέει, πώς το λέει.  Για τον σκοπό αυτό ρωτά τους μαθητές πού και πότε εκτυλίσσεται το παραμύθι, ποιοι είναι οι ήρωες, αν και πώς περιγράφονται εξωτερικά, ποια είναι η μορφή της γλώσσας, σε ποιον χρόνο βρίσκονται τα ρήματα και ποια είναι η σύνδεση των προτάσεων. Η παραπάνω επεξεργασία γίνεται στο διαδραστικό πίνακα,  https://drive.google.com/file/d/0BzO3vc3vk2_bR253aUVoaU5QYzltekQ5cC1xT1JOY0VNaUNV/view?usp=sharing που οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στο να «ανακαλύψουν» τα δομικά χαρακτηριστικά του παραμυθιού.

Η διδάσκουσα ενημερώνει τους μαθητές ότι, αφού αξιοποιήσουν τα χαρακτηριστικά του παραμυθιού που διδάχθηκαν, θα συνθέσουν το δικό τους παραμύθι, ανάλογο σε έκταση με «το πιο γλυκό ψωμί», επινοώντας τους ήρωες και την πλοκή του παραμυθιού. Η διδάσκουσα αφήνει ελεύθερους τους μαθητές να γράψουν στο MS WORD το δικό τους παραμύθι ή στο google presentation να το παρουσιάσουν. Δεν θεωρείται απαραίτητο να έχει σχέση με το παραμύθι που διάβασαν. Τονίζεται ότι το καλύτερο παραμύθι που θα επιλεγεί από την τάξη θα δημοσιευθεί στην επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου τους!

Οι παραπάνω μικροδραστηριότητες αποτελούν τα 4 ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, όπου τους δίνεται χρόνος 20 λεπτών να αξιοποιήσουν τα προς εξέταση ζητούμενα, για να ανακοινωθούν, για όσα είναι εφικτό, μέσω του διαδραστικού στο σύνολο της τάξης.  

3η ώρα (εργαστήριο πληροφορικής) Διάρκεια: 45 λεπτά

Επιστροφή στο όλο:

Η διδάσκουσα ανακεφαλαιώνει εν συντομία την προηγούμενη ανάλυση του παραμυθιού ερωτώντας τους μαθητές: «Σε ποιο είδος κατατάσσεται;»  και «ποιο είναι το δίδαγμα του παραμυθιού;»

 Στη συνέχεια :

• Διερευνάται η διατροφική αξία του ψωμιού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

             https://www.youtube.com/watch?v=OfD11Zzk8Fs (1:06)

• Συγκρίνονται τα παλαιότερα και σύγχρονα στάδια προπαρασκευής του ψωμιού http://reader.ekt.gr/bookReader/show/index.php?lib=EDULLL&item=1015&bitstream=1015_01#page/60/mode/2up
• Κέντρο Λαογραφίας - Κινηματογραφικό Αρχείο: Σπορά δημητριακών στη Μακεδονία

http://repository.academyofathens.gr/keel/index.php/gr/video2  (διάρκεια 1:06)

• Κέντρο Λαογραφίας - Κινηματογραφικό Αρχείο: Αλωνισμός των Δημητριακών

             http://repository.academyofathens.gr/keel/index.php/gr/video2 (διάρκεια 0:55)

• «Επισκέπτονται» την Ψηφιακή Συλλογή του Μουσείου του Άρτου στην Αμφίκλεια Φθιώτιδας       http://repository.academyofathens.gr/keel/index.php/gr/content/10     

                                               http://www.breadmuseum.gr/mouseio-artoy/        και

• Παρουσιάζονται σχετικοί πίνακες που ενέπνευσαν αξιόλογους ζωγράφους, ώστε να καλλιεργηθεί η αισθητική απόλαυση των μαθητών

https://astropeleki.wordpress.com/2012/11/10/%CE%BA%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CF%88%CF%89%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%8D-%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C/

http://homouniversalisgr.blogspot.gr/2013/06/blog-post_12.html

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ:

Οι  μαθητές κινητοποιήθηκαν σε όλους σχεδόν τους  τομείς: γνωστικούς, παιδαγωγικούς, σε σχέση με Τ.Π.Ε. και αισθητικούς. Το αντικειμενικό πρόβλημα που τίθεται είναι ότι θα θέλαμε περισσότερο διδακτικό χρόνο, για να μπορέσουν να αξιοποιηθούν όλες οι προσπάθειες και δράσεις των μαθητών. Προφανώς, τα ελλείποντα στοιχεία συμπληρώνονται από την ανάρτηση στο ιστολόγιο  των εργασιών τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Ντούλια, Αθ. 2010. Διδάσκοντας μέσα από τα παραμύθια: Δυνατότητες – Όρια – Προοπτικές. Μαθαίνω πώς να μαθαίνω, Πρακτικά του 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.), (Αθήνα, 7-9 Μαΐου 2010).

• Σπανός Ι.Γ., Διδακτική Μεθοδολογία, Αθήνα, 2010

• e-learning.sch.gr/pluginfile.php/36116/mod_forum/attachment/26056/_5.doc

• http://proteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/naki_kokkini_klosti.pdf

• http://proteas.greek-language.gr/files/document//gerakini_kokkini_klosti_ef.pdf

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

• 1ο  ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

https://docs.google.com/document/d/12b6GiRv3n9-vC0Uv13ehiFrKPnZcseDnZ4FuqmdD43I/edit?usp=sharing

• 2Ο  ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

https://docs.google.com/document/d/1v5qftWHCgenE9HSISnjlZ-8_itkB8JEp9G41bIk1vcI/edit?usp=sharing

• 3Ο  ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

https://docs.google.com/document/d/1sMMWxNmXUQjaTnsn3mrWFPASe8Wblj5itZEfbw7eSEA/edit?usp=sharing

• 4Ο  ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

https://docs.google.com/document/d/1owZ0ts8GeQgrskJ598cDBgoPPCrcrnKx0lb1w2mgbPU/edit?usp=sharing