استئوپروسیس پوکی استخوان

July 1, 2018

www.HealthLetter.MayoClinic.com, Volume 36, Number 5, (May 2018)

این مقاله شامل موارد زیر است:

• مواظبت و نگهداری از تراکم استخوانهای بدن
• انتخاب روشهای مؤثّر برای داشتن استخوان محکم و قوی
• درمان های هورمونی  
• نظرخواهی از پزشک متخصّص

مواظبت و نگهداری از تراکم استخوانهای بدن

بافت استخوانی بدن دائما در حال تغییر شکل است به این ترتیب که بافت استخوانی خرد و شکسته شده و بافت جدید جایگزین آن می شود. با بالا رفتن سن این تغییر و تحوّل سریعتر می شود. در مورد خانم ها به خصوص بعد از یائسگی این مسئله واقعیت بیشتری پیدا می کند. سرعت جایگزینی بافت استخوانی به سرعت از بین رفتن آن نیست و چون جایگزینی بافت جدید برابر با از دست دادن آن نیست، استخوان رفته رفته فرسوده و ضعیف می شود و بالاخره فرسودگی آن منتج به پوکی استخوان می گردد.

هدف از درمان استخوان کاستن سرعت و یا حتی متوقّف کردن این تغییرات می باشد تا انسان بتواند استقامت استخوان را حفظ و نگهداری کند تا خطر شکستن استخوان را کاهش دهد.

تنها راه تشخیص پوکی استخوان آزمایش تراکم استخوان است که در واقع اندازه گیری مقدار کلسیم در لگن (تهیگاه) و ستون فقرات می باشد.

متخصّصین تست تراکم استخوان را به خصوص برای خانم ها در سن شصت وپنج سالگی پیشنهاد می کنند. در بعضی موارد عواملی وجود دارد که تست تراکم به منظور جلوگیری از شکستن استخوان زودتر از شصت و پنج سالگی انجام می شود. این عوامل عبارتند از:

• کشیدن سیگار، سیگار برگ و یا مصرف زیاد مواد الکلی
• استفاده دراز مدّت از داروهای استروید (steroid)، (استرویدها داروهائی هستند که عموماً از هورمون مردان مشتق شده به شکل قرص و آمپول تهیّه و عرضه می شوند).
•  لاغری (وزن کمتر از استاندارد طبیعی)
• روماتوئید آرتریت تیز (Rheumatoid arthritis)، روماتوئید آرتری تیز یک‌ بیماری‌ طولانی‌ است که‌ مفصل‌ به‌ همراه‌ عضلات‌، غشاها و غضروف‌ ها متأثّر می‌شوند).
• آسیب پذیری استخوانی به خصوص در تهیگاه ( ارثی یا غیر ارثی).
• پوکی استخوان مزمن در افرادی که دچار بیماری قند قبل از یائسگی بوده اند و امراض کبدی مزمن.

 بدون توجّه به نتیجه تست تراکم استخوان، انسان می تواند با توجّه به رژیم غذائی مطلوب و ورزش کافی استخوان بدن را سالم و قوی نگه دارد. امّا چه شخصی در خطر و یا در معرض افزایش خطر شکستگی استخوان است، داروهایی در دسترس می باشد که می تواند توصیه شود.

انتخاب روشهای موثّربرای داشتن استخوان محکم و قوی

برای داشتن استخوان های محکم بهترین راه انتخاب روش هائی است که نگه داری و حمایت از استحکام استخوان را توصیه می کند . به کاربردن این روش ها نه فقط به دلیل جلوگیری قابل اهمیّت است بلکه در به تعویق انداختن پوکی استخوان هم نقش مؤثّری دارد که عبارتند از:

• ورزش — وزنه برداری، پیاده روی و سایر ورزش ها که به استحکام استخوان کمک می کند، به همان اندازه هم  در قوی کردن ماهیچه ها مفید است. هدف از ورزش روزی ۳۰ دقیقه در اکثر روزهای هفته می باشد. چنانچه در خطر شکستگی استخوان هستید برای احتیاط لازم با  پزشک خود مشورت می کنید.
• تغذیه متعادل و صحیح — توجّه داشته باشید که از طریق خوردن غذا، کلسیم و ویتامین دی (vitamin D) لازم برای بدن را تامین کنید.
• نکشیدن سیگار — کشیدن سیگار پوکی استخوان را تسریع می کند.
• نوشیدن الکل را کم کنید — این سوال مطرح است که آیا می توان الکل نوشید. بله ، در حد متعادل می توانید الکل بنوشید. یک نوشیدنی الکلی هر روز در تمام سنین برای خانم ها و برای مردان بعد از ۶۵ سالگی توصیه میشود. دو نوشیدنی الکلی برای مردان تا قبل از سن ۶۵ مناسب است.

 بیس فسفونات (Bisphosphonate) بیسفوسفونات را دی فسفونات هم می نامند که نام دسته‌ای از داروها است که مانع از دست دادن استحکام استخوان می‌شوند. این دارو به افرادی که شدیداً در خطر شکستگی استخوان و یا پوکی سریع هستند توصیه می شود. دی فسفونات ها در چهار گروه به نام: فوسامَکس (Fosamax), بیبوا(Bi Buva),[ اَکتونل (Actonel) اَتِل وی یل (Atelvia)]، رِک لَست (Reclast) می باشند.این داروها برای زنان و مردان مؤثٌربوده و به صورت قرص ، روزانه، هفتگی، و یا ماهانه تجویز میشود. داروی رِک لَست سالیانه و یا هر دوسال یک بار تزریق می شود.

این داروها تا ۱۰ سال اثر دارند و البتّه اثرات جانبی، مانند ناراحتی معده و سوزش معده، ناراحتی نای را ایجاد می کنند. تزریق رِک لَست اثراتی مانند سرماخوردگی ایجاد می کند.

درمان های هورمونی

پوکی استخوان در زنان بخصوص بعد از یائسگی با اِستروژن (Estrogen) معالجه می شود. این دارو به نگهداشتن تراکم استخوان کمک می کند و البتّه فقط برای درمان زنان جوانتر از ۶۰ سال که از اثرات یائسگی مانند گرگرفتگی رنج می برند به کار می رود.

سایر داروها

داروهای دیگری نیز وجود دارند که فقط برای افرادی که در شرایط خاصّی قرار دارند مانند پوکی بسیار شدید استخوان و یا شکستگی چندگانه به کار میروند. این داروها عبارتند از پرولی یا (Prolia) , فورتو (Forteo) و تایم لاس (Tymlos)  این داروها هرکدام در شرایط خاص و برای اشخاصی که در شرایط به خصوصی در معرض خطر از دست دادن استحکام استخوان هستند زیر نظر متخصّصین به کار میرود.

نظرخواهی از پزشک متخصّص

یکی از تدابیر مهم برای سلامت بدن محافظت از استخوانها است. برای این منظور با پزشک خود ابتدا مقدار خطر را اندازه گیری و سپس به منظور پایین آوردن مقدار خطر (بخصوص اگر قبل از ۵۰ سالگی دچار شکستگی استخوان شده باشید) به تدابیر اساسی و جامعی دسترسی پیدا می کنید. یک راه جامع و سودمند، دستیابی به بهترین و سالمترین برنامه غذایی، بررسی برنامه ورزشی، حرکت و جنبش سالم و بی خطر، جلوگیری از زمین خوردن و استفاده از دارو (چنانچه تجویز شده باشد) می باشد. زمانی که یک دوره معالجه به اتمام رسید، بعد از دو سال نیاز به تست تراکم استخوان دارید که مطمئن شوید درمان مؤثّر بوده است یا نه. راهنمای سال ۲۰۱۷ متعلق به American College of Physicians آزمایش تراکم استخوان را پنج سال بعد از اتمام معالجه پیشنهاد می کند. به هرحال مدّت پیشنهادی برای تست تراکم استخوان هنوز مورد بحث و گفتگو می باشد.

یک درمان مؤثّر،

 ترکیبی است از داروی توصیه شده، ورزش روزانه و تغذیه

  سالم که از تراکم استخوان حمایت می کند.