Giới thiệu chung

Bộ môn Thực vật dược (tiền thân là Bộ môn Thực vật – Dược liệu) được thành lập vào năm 2013, cùng thời điểm với sự ra đời của Khoa Dược – Trường Đại học Lạc Hồng. Hiện nay, văn phòng bộ môn đặt tại phòng H302, cơ sở Dược của Trường. 

Với vai trò là một trong những bộ môn nền tảng của chương trình đào tạo Dược sĩ, Bộ môn Thực vật dược đảm nhận công tác giảng dạy, nghiên cứu và hướng dẫn khóa luận trong các lĩnh vực liên quan đến sinh học tế bào, thực vật học và dược liệu học. Mục tiêu của bộ môn là trang bị cho sinh viên nền tảng kiến thức khoa học vững chắc, từ đó phục vụ tốt cho công tác kiểm nghiệm, sử dụng và phát triển nguồn tài nguyên cây thuốc trong y học cổ truyền và hiện đại.

Đội ngũ nhân sự

Bộ môn hiện có đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm và luôn tâm huyết với sự nghiệp giáo dục. Giảng viên bộ môn không chỉ giảng dạy lý thuyết và thực hành cho sinh viên hệ chính quy và liên thông, mà còn tích cực tham gia nghiên cứu và hướng dẫn sinh viên thực hiện các đề tài khoa học.

Đối tượng giảng dạy: Sinh viên hệ đại học chính quy và liên thông.

Mục tiêu giảng dạy

Bộ môn hướng tới việc trang bị cho sinh viên kiến thức vững chắc về:

• Cấu trúc và chức năng của tế bào – đơn vị cơ bản của sự sống.
• Hình thái, giải phẫu và phân loại thực vật – cơ sở cho việc định danh và sử dụng cây thuốc.
• Phương pháp nghiên cứu vi học - phục vụ công tác phân tích và kiểm nghiệm dược liệu.

Thông qua sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, sinh viên được rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, làm việc nhóm và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn trong công tác bảo tồn, khai thác và kiểm nghiệm dược liệu.

Các học phần đảm nhiệm:

• Thực hành dược khoa 2: Rèn luyện kỹ năng nhận biết một số cây thuốc và dược liệu thông dụng thông qua quan sát đặc điểm hình thái thực vật và cảm quan dược liệu. Sinh viên được hướng dẫn trình bày tên khoa học, bộ phận dùng, tác dụng dược lý và công dụng của từng cây thuốc – từ đó tăng khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn điều trị và tư vấn sử dụng dược liệu an toàn.

• Sinh học đại cương 1: Cung cấp kiến thức cơ bản về sinh học tế bào, bao gồm: cơ sở hóa học của sự sống, cấu trúc và chu trình sống của tế bào, chuyển hóa năng lượng. Học phần đồng thời rèn luyện kỹ năng sử dụng kính hiển vi trong quan sát vi mô.
• Thực vật dược: Trang bị kiến thức về đặc điểm hình thái và giải phẫu của thực vật bậc cao, nguyên tắc và phương pháp phân loại thực vật.
• Thực hành Thực vật dược: Hướng dẫn sinh viên khảo sát cấu trúc thực vật, phân tích đặc điểm hình thái – giải phẫu và thực hành định danh dược liệu; đồng thời phát triển kỹ năng làm việc nhóm và xử lý mẫu.

Định hướng nghiên cứu

Bộ môn chú trọng triển khai các hướng nghiên cứu mang tính ứng dụng cao, cụ thể:

• Khảo sát, mô tả đặc điểm thực vật học và định danh cây thuốc.
• Phân biệt các dược liệu dễ bị nhầm lẫn hoặc làm giả.
• Điều tra, bảo tồn và phát triển nguồn tài nguyên cây thuốc tại địa phương.
• Nhân giống và phát triển cây thuốc có giá trị sử dụng cao.

Bên cạnh đó, bộ môn còn phối hợp với các bộ môn chuyên ngành khác trong khoa để thực hiện nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của cây thuốc – góp phần đánh giá toàn diện giá trị y học của nguồn dược liệu tự nhiên.

Giáo trình và tài liệu giảng dạy

Bộ môn sử dụng hệ thống tài liệu đa dạng và chuyên sâu, bao gồm các sách, giáo trình uy tín trong và ngoài nước cùng một số tài liệu nội bộ:

• Cao Văn Thu (2016). Sinh học đại cương. NXB Giáo dục Việt Nam.
• Trương Thị Đẹp (2015). Thực vật dược. NXB Giáo dục.
• Bộ môn Dược liệu (2020), Nhận thức dược liệu, Giáo trình nội bộ, Trường Đại học Lạc Hồng.
• Bộ môn Thực vật (2020). Giáo trình Thực tập Sinh học đại cương 1. Giáo trình nội bộ, Trường Đại học Lạc Hồng.
• Bùi Thị Quyên Quyên, Nguyễn Thị Ái Thuận, Trần Thị Thu Vân (2024), Giáo trình Thực hành Thực vật dược, NXB Y học.
• Trần Văn Ơn, Hoàng Quỳnh Hoa (2022). Thực vật dược. NXB Y học.
• Trường Đại học Y Hà Nội (2018). Thực tập sinh học. NXB Y học Hà Nội.
• Võ Văn Chi (2018). Từ điển cây thuốc Việt Nam (bộ mới) tập 1. NXB Y học.
• Võ Văn Chi (2018). Từ điển cây thuốc Việt Nam (bộ mới) tập 2. NXB Y học.
• Đỗ Tất Lợi (2009), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, NXB Khoa học kỹ thuật.
• Đỗ Huy Bích và cộng sự (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam tập 1, NXB Khoa học kỹ thuật.
• Đỗ Huy Bích và cộng sự (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam tập 2, NXB Khoa học kỹ thuật.
• Đỗ Huy Bích và cộng sự (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam tập 3, NXB Khoa học kỹ thuật.
• Ngô Văn Thu (2011), Dược liệu học tập 1, NXB Y học.
• Phạm Thanh Kỳ (2015), Dược liệu học tập 2, NXB Y học.
• Katherine Esau (1965), Plant anatomy, 2nd. ed., John Wiley & Sons, Inc., New York.
• R. Geesink, A.J.M. Leeuwenberg, C.E. Ridsdale, J.F. Veldkamp (1981), Thonner’s Analytical Key to the Families of Flowering Plants, Springer.
• Ray F. Evert (2006), Esau's Plant Anatomy: Meristems, Cells, and Tissues of the Plant Body: Their Structure, Function, and Development, Third edition, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
• J. Cullen (2006), Practical Plant Identification, Cambridge University Press.