1.ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Για μένα Κρίση είναι..
Μια δια-θεματική έρευνα γνώσεων και δημιουργίας με τη βοήθεια εργαλείων web 2.0. Ένας συνδυασμός ιστο-εξερεύνησης και εικονικής τάξης με το wikispaces.
Μια επιμέρους εργασία στο μάθημα συνθετικών εργασιών στα πλαίσια του του project : Για μένα Κρίση είναι..
Η συνθετική εργασία είχε διάρκεια ένα τετράμηνο και περιελάμβανε συνδυαστικές γνώσεις πληροφορικής , κοινωνιολογίας ,οικονομικών και ψυχολογία.
2.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Το μάθημα των συνθετικών εργασιών έχει διάρκεια ενός ή και δύο τετραμήνων. Το παρόν σενάριο αναφέρεται σε τμήμα της συνθετικής εργασίας και έχει διάρκεια 6 ώρες. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει ιστο-εξερεύνηση και ανάρτηση διαφανειών και slides στο wiki στη διεύθυνση : 4crisis.wikispaces.com. Με την προϋπόθεση σύγχρονου εργαστηρίου πληροφορικής.
3.ΕΝΤΑΞΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ - ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ
Το μάθημα των συνθετικών εργασιών σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών στο Ενιαίο Λύκειο αποτελεί διακριτή ενότητα και έχει σύμφωνα με τον οδηγό σπουδών συγκεκριμένους διδακτικούς και παιδαγωγικούς στόχους. Οι προαπαιτούμενες γνώσεις-δεξιότητες των μαθητών στο συγκεκριμένο τμήμα του project είναι η ανάρτηση των διαφανειών στο wikispaces ,η δημιουργία slides με το photosnack ή αντίστοιχο λογισμικό , και η ιστο-εξερεύνηση μέσα από την έτοιμη πλατφόρμα εργασίας. Δεν υπάρχουν άλλες προαπαιτούμενες γνώσεις από την ενότητα αυτή.
4.ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
Σκοπός του σεναρίου είναι οι μαθητές να συνεργαστούν και να αλληλεπιδράσουν μέσα από τη μεθοδολογία των ερευνητικών εργασιών ενώ ταυτόχρονα αποκτούν δεξιότητες πληροφορικού γραμματισμού και χρήσης των δυνατοτήτων του web 2.0 με τη χρήση της πλατφόρμας ιστοεξερεύνησης Open Web Quests.
Γενικότεροι Μαθησιακοί Στόχοι :
1)Κινητοποιούν τη δημιουργική τους σκέψη και ικανότητα.
2)Συμμετέχουν δημιουργικά σε διαδικασίες πειραματισμού και ανακάλυψης εργαζόμενοι σε ομάδες.
3)Χρησιμοποιούν wiki για επικοινωνία, διαμοίραση και συν-δημιουργία εκπαιδευτικού περιεχομένου.
4)Αναπτύσσουν μεθοδολογικές/διαδικαστικές δεξιότητες και γνώσεις.
5) Καλλιεργούν ικανότητες συνεργασίας, διαχείρισης συγκρούσεων, σύνθεσης απόψεων και συλλογικής υπευθυνότητας.
6) Ενδυναμώνουν κριτική ικανότητα και ικανότητα αξιολόγησης πληροφοριών και λήψης αποφάσεων.
7)Αποκτούν μετα-γνωστικές ικανότητες ανα-στοχασμού και αυτορρύθμισης.
6) Αναπτύσσουν επικοινωνιακές ικανοτήτες παρουσίασης.
Επιμέρους Διδακτικοί Στόχοι :
Μαθαίνουν να δημιουργούν και να επεξεργάζονται wikis και ανοιχτές πλατφόρμες ιστοεξερεύνησης με τη βοήθεια κατάλληλου λογισμικού , να δημιουργούν και να συν-διαχειρίζονται από κοινού ιστοσελίδες που παράλληλα είναι και εικονικές τάξεις.
Οι Συνθετικές Εργασίες στο Λύκειο –Μέθοδος Project
Αρχική προϋπόθεση είναι ότι κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας έχει δημιουργηθεί από τον καθηγητή/ες αντίστοιχος χώρος –εικονική τάξη στο wikispaces (εδώ είναι 4crisis.wikispaces.com) και η ανοιχτή πλατφόρμα ιστοεξερεύνησης
http://platform.openwebquest.org/view/index.php?wq=848
Από λογισμικό είναι απαραίτητη η χρήση ενός προγράμματος δημιουργίας slides. Επειδή το συγκεκριμένο σενάριο αποτελεί τμήμα ενός γενικότερου project χρειάζεται ένα σύγχρονο εργαστήριο πληροφορικής με σύνδεση στο Internet .
7. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Βιωματικές ασκήσεις χαλάρωσης και καταιγισμός ιδεών (Brainstorming) γύρω από τη λέξη-κλειδί ΚΡΙΣΗ. Η μέθοδος περιγράφεται παρακάτω:Οι μαθητές συγκεντρώνουν από περιοδικά και εφημερίδες φωτογραφίες που αφορούν το θέμα μας και που τους κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Ο καθένας δημιουργεί ένα κολάζ με τις φωτογραφίες και γράφει ένα μικρό κείμενο με τις εντυπώσεις του. Ακολουθεί παρουσίαση των κολάζ και βιωματικές ασκήσεις.Μέσα από τις παραπάνω διαδικασίες δημιουργούνται υπο-ομαδες εξερευνησης και συγκεκριμένα :
|
8. ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ – ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Με την υιοθέτηση εναλλακτικών μεθόδων αξιολόγησης (Νέο ΠΣ Δημοτικό και Γυμνάσιο) και την είσοδο μαθημάτων όπως Ερευνητικές Εργασίες (ΓΕΛ και ΕΠΑΛ), οι εκπαιδευτικοί Πληροφορικής καλούνται να εφαρμόσουν τη μέθοδο project του Frey (1986) οριζόντια στα διάφορα γνωστικά αντικείμενα και μαθήματα που διδάσκουν αλλά και δια-θεματικά.
Στη συνέχει παρατίθενται συνοπτικά τα βασικά χαρακτηριστικά της Μεθόδου Project καθώς και τα βασικά στάδια της σύμφωνα με τον Χρυσαφίδη (2003).
Βασικά χαρακτηριστικά της Μεθόδου Project
Συμμετοχή των μαθητών στους στόχους και τις μαθησιακές διαδικασίες
Ο εκπαιδευτικός ως συντονιστής και καθοδηγητής
Διαλείμματα ενημέρωσης και ανατροφοδότησης/αναστοχασμού των ομάδων εργα-σίας: Η αξιολόγηση ενσωματωμένη στη διδασκαλία και μάθηση, Μεταγνωστικές δρα-στηριότητες
Εναλλακτικές Μέθοδοι Αξιολόγησης (Φάκελος Υλικού, Αυτοαξιολόγηση, Ετεροαξιολό-γηση, Κλίμακες Διαβαθμισμένων Κριτηρίων, Μεταγνωστικές δραστηριότητες κ.τ.λ.)
Βασικά χαρακτηριστικά ιστο-εξερεύνησης
Οι δραστηριότητες ιστο-εξερεύνησης μικρής διάρκειας και σε ένα καθοδηγούμενο ηλεκτρονικό περιβάλλον μάθησης δίνει την ευκαιρία στο μαθητή
Ενισχύει την ομαδο-συνεργατική μάθηση, γιατί κατά τη δημιουργία ενός χάρτη από μια ομάδα παιδιών γίνεται διαπραγμάτευση εννοιών και ιδεών σε ένα επικοινωνιακό πλαίσιο. Δεν απαιτείται από τους μαθητές πέρα από τις γνώσεις τους όσον αφορά το υλικό να έχουν γνώση περαιτέρω από τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν σαν εργαλεία μάθησης στις δραστηριότητες.
Ο εκπαιδευτικός μέσα από μια πλατφόρμα ιστο-εξερεύνησης μπορεί να οργανώσει ευκολότερα και με καλύτερο τρόπο την διδασκαλία και την όλη εκπαιδευτική διαδικασία αξιολόγησης και ανατροφοδότησης.
9. ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Τις πρώτες δυο ώρες θα πραγματοποιηθούν βιωματικές ασκήσεις προσέγγισης του θέματος και διερεύνησης προτιμήσεων των μαθητών με στόχο την ανάθεση ρόλων και εργασιών στις ομάδες.Τις επόμενες ώρες θα χρησιμοποιηθεί υπολογιστής για την ιστο-εξερεύνηση και την ανάρτηση των εργασιών τους σε wiki.
10. ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ
Δεν αναμένονται δυσκολίες σχετικά με τις υπό διαπραγμάτευση έννοιες. Η τεχνική της ιστό-εξερεύνησης με εργαλεία όπως το Open Web Quest που θα χρησιμοποιήσουμε είναι ανεξάρτητη του γνωστικού αντικειμένου και έχει κυρίως να κάνει με τον προσδιορισμό των εννοιών που θα συμπεριληφθούν στον χάρτη καθώς και με την διατύπωση των προτασιακών συνδέσεων ανάμεσα στις έννοιες.
Μετά τη συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί στην τάξη μεταξύ μαθητών και διδάσκοντα θα συνεχίσουν με την προσθήκη κι άλλων εννοιών/συνδέσεων.
Σαν εργαλείο του web 2.0 οι ιστοεξερευνήσεις είναι ένας καλός και φιλικός τρόπος προσέγγισης διδακτικών αντικειμένων ωστόσο παρουσιάζονται κάποιες δυσκολίες κατά την εκπαιδευτική διαδικασία οι οποίες είναι :
Με την αυστηρή έννοια του όρου οι εργασίες και τα σχέδια συνεργατικής έρευνας ( projects) δεν αποτελούν μεθόδους διδασκαλίας, μολονότι οδηγούν σε αποτελέσματα μάθησης. Τα projects δίνουν στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα να μεταδώσει στους μαθητές του ένα τόσο ευρύ φάσμα γνώσεων και δεξιοτήτων, αλλά από την άλλη μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλη σπατάλη χρόνου και άλλων πόρων.
Επίσης πολλές φορές υπάρχει δυσκολία τόσο στον διδάσκοντα αλλά και στους μαθητές να κατανοήσουν τον τρόπο εργασίας και ίσως η υπερβολική χρήση βιωματικών ασκήσεων να δημιουργήσει ένα αίσθημα που χαλάρωσης στις ομάδες το οποίο δεν ευνοεί τη μάθηση.
Εδώ ένας τρόπος αντιμετώπισης που όμως απαιτεί περισσότερες διδακτικές ώρες είναι η πραγματική δημιουργία διδακτικού συμβολαίου με τους μαθητές μέσα από ανάλογη άσκηση το οποίο δημιουργείται και υπογράφεται από όλους τους μαθητές και το οποίο σε ορισμένα τμήματα ή σε μαθητές που δουλεύουν σε δραστηριότητες όπως Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ή Αγωγή Υγείας έχει καταπληκτικά αποτελέσματα.
Στη μέθοδο που ακολουθείται οι μαθητές έχουν ήδη με ψηφοφορία και συζήτηση έχουν ψηφίσει και αποφασίσει για το θέμα που θα ασχοληθούν σε ένα ολόκληρο τετράμηνο.
Ακολουθεί διαχωρισμός εννοιών και θεματικών πεδίων με συζήτηση και αντίλογο ,διαχωρισμός σε ομάδες και ανάθεση δραστηριοτήτων. Εδώ είναι καλύτερη η ανάμειξη των μαθητών δηλαδή ο διδάσκων πρέπει να μοιράσει τους μαθητές με διαφορετικά επίπεδα τόσο γνωστικά αλλά και δεξιοτήτων.
Για παράδειγμα ένας μαθητής είναι πολύ καλός στο να χειρίζεται Η/Υ ενώ ένας άλλος μπορεί πιο εύκολα να χρησιμοποιεί videocam , ενώ κάποιος άλλος ενδιαφέρεται πιο πολύ για την Ιστορία ή την Ψυχολογία κλπ.
Ωστόσο κατά την ανατροφοδότηση καλό είναι να προχωρούν και να εναλλάσσονται στους ρόλους όσο αυτό είναι εφικτό.
10. ΧΡΗΣΗ Η/Υ –ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Τ.Π.Ε.
Θα χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο γνώσης το wikispaces . Τον αντίστοιχο χώρο εικονικής μάθησης τον έχει δημιουργήσει ο καθηγητής και οι μαθητές χρειάζεται απλά να κάνουν εγγραφή. Εδώ προκειμένου να αποφευχθεί κάποιος διδακτικός θόρυβος καλό είναι ο εκπαιδευτικός να δημιουργήσει ο ίδιος τους χρήστες της τάξης και να δώσει πρόσβαση στην εικονική τάξη για να μην χάσουν χρόνο οι μαθητές.
Τα μαθησιακά οφέλη από την χρήση των wikis είναι ότι:
Παράλληλα δίνουν την δυνατότητα στον διδάσκοντα να οργανώσει με καλύτερο τρόπο το μάθημα.
Επίσης θα χρησιμοποιηθεί η ανοικτή πλατφόρμα ιστό-εξερεύνησης Open Web Quests
για να πραγματοποιηθεί ευκολότερα η αυτό-αξιολόγηση της ομάδας ,να εξαχθούν ευκολότερα συμπεράσματα σε σχέση με το διδακτικό αντικείμενο και να γίνει ανά-στοχασμός και ανατροφοδότηση του εκπαιδευτικού σεναρίου.
11. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΘΟΡΥΒΟΣ
Δεν αναμένεται ιδιαίτερος διδακτικός θόρυβος.
12 ΧΡΗΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ.
Ερευνητικές Εργασίες Α’ Λυκείου –Δια-δραστικά Βιβλία.
Εργασία με το wikispaces
13. Υποκείμενη θεωρία μάθησης
Η προσέγγιση στην οποία στηρίζεται το σενάριο στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην διερευνητική μάθηση την ομαδο-συνεργατική διδασκαλία και την διεπιστημονική συνεργασία (Dewey, Vygotsky)
Είναι συνδυασμός θεωριών όπως η «θεωρία μάθησης με νόημα» αφού χρησιμοποιούνται εργαλεία του web2.00 και η συνεργατική και αυθεντική μάθηση γιατί οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες.
Επίσης το περιβάλλον wikis το οποίο θα χρησιμοποιηθεί σε μια δραστηριότητα μέσα από ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον εργασίας περιέχει στοιχεία κοινωνικού εποικοδομισμού.
14. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΜΙΚΡΟΜΕΤΑΒΟΛΩΝ.
Δεν φαίνεται να υπάρχουν.
15. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ ΕΦΙΚΤΟΤΗΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ.
Στις βιωματικές ασκήσεις συμμετέχουν όλοι οι μαθητές και ο εκπαιδευτικός χρησιμοποιεί μειούμενη καθοδήγηση έτσι ώστε να τους δοθεί σταδιακά η δυνατότητα να εκφραστούν πιο ελεύθερα.
Κατόπιν οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 4 ατόμων και συνεργάζονται δημιουργικά ώστε να εκπονήσουν τις δραστηριότητες σαν ομάδα ανάπτυξης συνθετικής εργασίας. Έτσι αντιλαμβάνονται τη σημασία της συνεργασίας και της ανταλλαγής απόψεων στην υλοποίηση ενός έργου και αξιοποιούν δημιουργικά τις δεξιότητες τους .
Επίσης καλό είναι στις συνθετικές εργασίες να ανατίθενται ρόλοι στους μαθητές ανάλογα με τις δεξιότητες τους όπως περιγράφεται στο αντίστοιχο wiki
16. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ.
Δημιουργία slides με το photosnack και ανάρτηση τους στο wiki.
ΦΥΛΛΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 2
ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ wiki.
Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση : 4crisis.wikispaces.com
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
Ολομέλεια για κρίση και σύγκριση των εργασιών μας και συζήτηση ανατροφοδότηση μελλοντικών ενεργειών.
Εργασία με την ανοιχτή πλατφόρμα ιστό-εξερεύνησης. Εδώ οι ομάδες οργανώνουν τον τρόπο παρουσίασης τους και συμπληρώνουν τα ημερολόγια τους και το έντυπο αυτό-αξιολόγησης μέσα από την πλατφόρμα.
Η ιστό-εξευρεύνηση τους δίνει την δυνατότητα να οργανώσουν με καλύτερο τρόπο τις τελικές παρουσιάσεις τους και να εντοπίσουν τυχόν λάθη και κενά στον τρόπο εργασίας τους.
Ακόμη τους δίνει τη δυνατότητα μέσα από την αυτό-αξιολόγηση να προσδιορίσουν το επίπεδο συνεργασίας τους και με συζήτηση να προχωρήσουν σε βελτίωση της επικοινωνίας τους.
Παρατίθενται αποσπάσματα από την ιστό-εξερεύνηση
17. ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ
Το σενάριο υλοποιήθηκε εν μέρει με βάση τον αρχικό σχεδιασμό γιατί χρειαζόμασταν περισσότερο διδακτικό χρόνο. Η υλικοτεχνική υποδομή (εργαστήριο Η.Υ., λογισμικά, δίκτυα κλπ) ήταν ικανοποιητική και όλα κύλισαν ομαλά.
Οι στόχοι του μαθήματος ήταν συγκεκριμένοι επειδή βασιζόταν σε μεθοδικά σχεδιασμένα και απλά βήματα οπότε δεν υπήρξαν δυσκολίες προς αυτή την κατεύθυνση. Αντίθετα δυσκολίες εμφανίστηκαν στη δημιουργία των slides. Ο διδακτικός θόρυβος προήλθε από μαθητές που είχαν από την αρχή δυσκολία να προσαρμοστούν στoν τρόπο εργασίας και το πρόβλημα εντοπίστηκε και διορθώθηκε από τους μαθητές των υπόλοιπων ομάδων.
Το ενδιαφέρον των μαθητών υπήρξε μεγάλο και οι πλειονότητα συμμετείχε ενεργητικά στην διδακτική διαδικασία.
Υπήρξαν παράπονα για την συνεργασία τους και έγινε καταγραφή των προβλημάτων στο τέλος της αξιολόγησης όλης της συνθετικής εργασίας με βάση τα ημερολόγια τους και τους φακέλους εργασιών τους.
Το σενάριο σαν δομή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από πληθώρα ερευνητικών εργασιών γιατί περιλαμβάνει μεθοδολογία η οποία έχει χρησιμοποιηθεί επί χρόνια στα προγράμματα δραστηριοτήτων και ενσωματώνει καινοτόμες δράσεις δίνοντας στους μαθητές την πρωτοβουλία να αναπτύξουν ελεύθερα μαθησιακές δράσεις. Άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να εμπλουτιστεί ανάλογα με δραστηριότητες. Η εφαρμογή του έδειξε ότι αναπτύσσει την διάθεση συνεργασίας μέσα από συνεργατικές εργασίες ότι παρά την αρχική εικόνα χάους που δημιουργείται τελικά ή βούληση για συνεργασία δημιουργεί ένα σύστημα ανταμοιβής και αξιολόγησης ,αναπτύσσει τις κοινωνικές δεξιότητες ενώ το παιχνίδι δημιουργεί τις κατάλληλες μαθησιακές συνθήκες ενσωμάτωσης της γνώσης. Τέλος οι παράλληλες αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους καθώς και ο τελικός στόχος που είναι η τελική παρουσίαση της εργασίας τους σε ευρύτερο κοινό αυξάνει το αίσθημα ευθύνης τους και αναπτύσσει την αλληλεγγύη και την αμοιβαία υποστήριξη ενώ αυξάνει και το αίσθημα της προσωπικής τους ευθύνης. Σαν εκπαιδευτικός απέκτησα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις ικανότητες των μαθητών μου ,έμαθα να συνεργάζομαι ισότιμα, και απέκτησα γνώσεις και σε άλλα διδακτικά αντικείμενα πέραν της Πληροφορικής.
18. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ