Дата, час, месца

Тэма (пункты)

2024

2023

У чацьвер 11:00 (2022-12-27) ў нас адбудзецца адкрыты семінар лабараторыі.

Месца: 203 пакой (адказныя Маргарыта, Наста Д., Давід, Андрусь Б)

• Уступ
• Агучваньне сваіх уласных дасягненьня за 2022 г. (студзень-сьнежань) (у фармаце 1 слайд PowerPoint з 3 працоўнымі 1 асабістым дасягненьнямі і 1 фоткай ці ў сваім крэатыўным фармаце ) / просьба кожнаму даслаць да 15:00 23.12.2022 на мэйл margaryta.kazlova@gmail.com 
• Планаванне прац на Калядны перыяд (25.12.2022 - 07.01.2023 гг.)
• Віншаваньні са сьвятамі!
• Агульнае фота 2022 г. :) (вельмі хочам усіх бачыць на 1 здымку!)
• Кава-паўза і smart-talks

23 сьнежня 2021 
(чацьвер)

10:00-12:00

Тэхніка, праектар,
калонкі, крэслы, сталы

Давід Латышэвіч,

вітаецца дапамога кожнага!

Кейтарынг, фатаграфаваньне, упрыгожваньне

Эвеліна Пратасеня, Настасься Яраш

вітаецца дапамога кожнага!

• Уступ

• Агучваньне сваіх уласных дасягненьня за 2021 г. (студзень-сьнежань) (у фармаце 1 слайд PowerPoint з 3 працоўнымі 1 асабістым дасягненьнямі і 1 фоткай ці ў сваім крэатыўным фармаце ) / просьба кожнаму даслаць да 15:00 22.12.2021 на мэйл ruselina@gmail.com 

• Планаванне прац на Калядны перыяд (25.12.2021 - 07.01.2022 гг.)
• Віншаваньні са сьвятамі!
• Агульнае фота 2021 г. :) (вельмі хочам усіх бачыць на 1 здымку!)
• Кава-паўза і smart-talks

24 сьнежня 2020 
(чацьвер)

11:00-13:00

Cакратарства,
пратакол:

Эвеліна Русецкая

Тэхніка, крэслы 

Зміцер Дзенісюк

Давід Латышэвіч

Кава-паўза

Эвеліна Русецкая

• Уступ

• Справаздачы супрацоўнікаў за 2020 г. (студзень-сьнежань) (у фармаце 1 слайда з 3 працоўнымі 1 асабістым дасягненьнямі і 1 фоткай ці ў сваім фармаце ) / даслаць да 15:00 23.12.2020 на мэйл ruselina@gmail.com 

• Планаванне прац па Калядны перыяд / абраць свой варыянт абраць у сакратара і даслаць да 24.12.2020 15:00 на мэйл ruselina@gmail.com.
• Віншаваньні са сьвятамі!
• Агульнае фота :)
• Кава-паўза і smart-talks

24 сьнежня 2019 
(аўторак)

14:00-16:00

Cакратарства,
пратакол:

Эвеліна Русецкая

Тэхніка, крэслы 

Зміцер Дзенісюк,

Андрэй Бакуновіч

Кава-паўза

Эвеліна Русецкая,

Наста Драгун,

Станіслаў Лысы

• Уступ

• Справаздачы супрацоўнікаў за 2019 г. (чэрвень-сьнежань) (у фармаце 1 слайда з 3 працоўнымі 1 асабістым дасягненьнямі і 1 фоткай ці ў сваім фармаце ) / даслаць да 15:00 23.12.2019 на мэйл ruselina@gmail.com 

• Планаванне прац па Калядны перыяд / абраць свой варыянт абраць у сакратара і даслаць да 23.12.2019 15:00 на мэйл ruselina@gmail.com.
• Віншаваньні з Нараджэньнем Ісуса Хрыста і Новым годам

• Агульнае фота
• Кава-паўза
• Рознае

• Віктарына
• Іншае

11 ліпеня 2019 (чацвер)

12:00-18:00

Тэхніка, даезд, ад’езд: Зміцер Дзенісюк, Андрэй Бакуновіч

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Юрась

Фатаграфаванне: Эвеліна, Зьміцер

ВЫЯЗНЫ СЕМІНАР

• Уступ і сустрэча / пакоі 430, 12:00 / Эвеліна, Андрэй
• “Жыцьцё і творчасьць Марка Шагала. Выстава “La Bible””. Наведваньне выставы, абмеркаваньне магчымага супрацоўніцтва. / 12:30, вул. Незалежнасьці, 37, Выставачны цэнтар “Libra”. / Юрась, Эвеліна
• Шпацыр па парку імя Янкі Купалы, наведваньне валуна “Памятны камень у гонар братоў Антона і Івана Луцкевічаў“, праверка аўдыягіда “БНР100” з гэтай кропкай / Юрась, Эвеліна
• Кава-паўза. Кавярня “Грай”, Інтэрнацыянальная, 33 / Юрась, Эвеліна
• Абмеркаваньне тэматычных блокаў працы лабараторыі за першае паўгодзьдзе 2019 г. / Юрась
• Агульнае фота / Эвеліна
• Рознае

22 сьнежня 2018 
(пятніца)

13:00-15:00

Cакратарства,
пратакол: Эвеліна Русецкая

Тэхніка, крэслы: 

Зміцер Дзенісюк,

Максім Галаўчак

Кава-паўза: 

Эвеліна Русецкая,

Павал Гусціновіч

• Уступ

• Справаздачы супрацоўнікаў за 2 палову 2018 г. (чэрвень-сьнежань) (3+1+1 фотка)

• Планаванне прац па Калядны перыяд
• Віншаваньні з Нараджэньнем Ісуса Хрыста і Новым годам:

“Ня бойцеся! Бо вось, я дабравешчу вам вялікую радасьць, якая будзе ўсяму народу,
бо сёньня нарадзіўся вам у горадзе Давідавым Збаўца, Які ёсьць Хрыстос Госпад.” / 2018-12-21

• Агульнае фота
• Кава-паўза
• Рознае

• Віктарына
• Іншае

28 чэрвеня 2018 (чацвер)

10:00-15:00

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык,
Эвеліна Русецкая

Тэхніка, крэслы: 

Зміцер Дзенісюк,

Максім Галаўчак

Кава-паўза: 

Эвеліна Русецкая,

Павал Гусціновіч

• Пакой 430: Уступ / Юрась
• Наведванне музея рэтракамп’ютараў / Эвеліна, Юрась
• Рознае
• Пашыраная кава-паўза (абед) / Эвеліна, Павал, Юрась
• Агульнае фота

21 чэрвеня 2018 (чацвер)

11:00-12:00, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: 

Зміцер Дзенісюк,

Максім Галаўчак

Кава-паўза: 

Эвеліна Русецкая,

Павал Гусціновіч

• Уступ / Юрась
• Фотасправаздача з канферэнцыі TNC ў Нарвегіі / Зьміцер
• Падрабязнасці выязнога семінара / Юрась, Марына
• Рознае
• Кава-паўза
• Пакой 100: Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась

БУДУЧЫЯ СЕМІНАРЫ (у раскладзе магчымыя змены)

25 чэрвеня 2018 (чацвер)

11:00-12:30

Месца — п.Акінчыцы,

Тэхніка, даезд, ад’езд: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

Фатаграфаванне: Эвеліна

ВЫЯЗНЫ СЕМІНАР

• Уступ / Юрась
• “Жыцьцё і творчасьць Якуба Коласа” /Марына
• Кава-паўза / Эвеліна, Павал
• Рознае

21 чэрвеня 2018 (чацвер)

11:00-12:00, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: 

Зміцер Дзенісюк,

Максім Галаўчак

Кава-паўза: 

Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ / Юрась
• Фотасправаздача з канферэнцыі TNC ў Нарвегіі / Зьміцер
• Падрабязнасці выязнога семінара / Юрась, Марына
• Рознае
• Кава-паўза
• Пакой 100: Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась

Дзякуй тым, хто прыходзіў на кансультацыі. Вікторыя Захарава абараніла магістерскую на 10, таксама абараніліся Артур Гізун і Ганна Шыхава. Цяпер у нас на вытворчай практыцы два студэнты.

• Фотасправаздача з канферэнцыі TNC ў Нарвегіі / Зьміцер

Ездзіў разам з калегамі з міжнароднага аддзелу. Мы жылі недалёка ад месца канферэнцыі, гатэль быў на беразе ракі, у якой нават можна было злавіць ласося. Былі на халодным Нарвежскім моры. У першы дзень быў халодны вецер.

Транхайм — студэнцкі гарадок, палова жыхароў студэнты. На ўсіх сэсіях рабіліся стрымы, і цяпер іх можна паглядзець. Распавядаў пра нашу працу прадстаўнікам GEANT.

Ганна Карпенка: Што больш за ўсё спадабалася?

Зміцер: Уразіла, што доўгі светлавы дзень і што халодна. Канферэнцыя была арганізавана цікава.

Зміцер: Плакат выглядаў бледна ў параўнанні з астатнімі, а таксама наша тэма была спецыфічнай. Яшчэ ў мяне бралі інтэрв’ю.

Юрась: Наша гісторыя павязаная з Нарвежскай. Вядома, што ў першым тысячагоддзі адтуль прыбыў Торвальд Вандроўнік, які прапаведаваў у Полацку. Таксама беларусы абліччам падобныя да балтаў, нарвегаў. Нарвегія — краіна-прадстаўнік хрысціянскай культуры.

• Падрабязнасці выязнога семінара / Юрась, Марына

Прашу адкрыць сайт КрокЭпа. Дзякуй папярэдняй камандзе за працу, каманда будзе мяняцца: на гэтым тыдні мы абмяркоўвалі перадачу абавязкаў. Зараз КрокЭп нам крыху дапаможа.

Ідэя выязнога семінара — абмеркаваць навукова-культурную тэму. Звычайна выязны семінар складаецца з культурнай праграмы і пашыранай кава-паўзы пад адкрытым небам. У горадзе не так проста яго арганізаваць, таму прыходзіцца нешта прыдумваць.

Хочацца выехаць за Менск, таму была прапанова паехаць у Стоўбцы. На мяжы Стоўбцаў ёсць сядзіба Якуба Коласа. Другі варыянт — Ракуцёўшчына каля Краснага, дзе сядзіба Максіма Багдановіча. Прапаную прагаласаваць. Дата — панядзелак.

Краснае: 8 галасоў (Зміцер, НастаД, Паша, А.У., Міхал, Марына, Макс, НастаК)

Стаўбцы: 4 галасы (Ала, ГаннаК, Макс, НастаК)

Устрымаўся: 1 чалавек (Станіслаў)

Не змогуць быць: 3 чалавекі (Саша, Алена, А.У.)

Новыя прапановы: Музей у Мінску + Пціч / Дразды / Цнянка (Паша, Міхал)

Ала: Можа, замовіць машыну (маршрутку) туды і назад?

• Рознае

На гэтым і наступным тыднях перадаем свае абавязкі. Перадалі Насце Драгун весці бібліятэку. Трэба перадаць адказнасць па публікацыях, табелі і календары.

Госці

Мікіта Супрунчук: Дзякуй, што аператыўна прынялі. У 2002 годзе скончыў філфак БДУ і аспірантуру па славянскіх мовах. Цікаўлюся распазнаваннем і сінтэзам маўлення, корпуснай лінгвістыкай. Традыцыйнае мовазнаўства не дае мне асалоды і перспектывы, таму шукаю новыя тэмы для паглыблення і плённай працы.

Андрэй Гаравы: вучуся ў БДУ на 3 курсе, праходжу тут вытворчую практыку.

• Кава-паўза
• Пакой 100: Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась

14 чэрвеня 2018 (чацвер)

14:00-16:00, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Асабістыя дасягненні супрацоўнікаў / кожны
• Падсумаванне працы лабараторыі ў 1 паўгоддзі 2018 / Юрась, Марына
• Рознае
• Кава-паўза
• Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась Гецэвіч (пакой 100)

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

Вітаю, паважаныя супрацоўнікі!

Хацеў бы падзяліцца кароткімі навінамі пра працу лабараторыі:

• Зміцер цяпер знаходзіцца на канферэнцыі TNC у Транхайме.
• У пятніцу паспяхова прайшлі перамовы па дапрацоўцы сайта для школы тэніса.

• Асабістыя дасягненні супрацоўнікаў / кожны

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1STcUbDxT8SkUZaIcvsvNK8F5LNuqK-e5 

• Падсумаванне працы лабараторыі ў 1 паўгоддзі 2018 / Юрась, Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1STcUbDxT8SkUZaIcvsvNK8F5LNuqK-e5 

• Рознае

Паважаныя калегі, тыя, у каго сканчваецца кантракт, на наступным тыдні перадайце свае абавязкі. Пераезд з 19 у 432 адбудзецца ў ліпені. Калі ласка, 15.06-16.06 перадайце абавязкі па Корпус.бай.

• Кава-паўза
• Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась Гецэвіч (пакой 100)

7 чэрвеня 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Пакой 430:

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

• Пакой 100:

• Да 12:30: Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась Гецэвіч (пакой 100)
• 12:30-13:00: перапынак
• 13:00-15:00: Семінар «EXMARaLDA: сістэма разметкі гукавых файлаў»  / Юрась

• Загадчык просіць быць Ганну Станіславенка, Алу Кірдун, Насту Драгун, Андрэя Уладзіміравіча, Ганну Карпенка. Астатнія супрацоўнікі могуць прыйсці па жаданні.

ПРАТАКОЛ

• Пакой 430:

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Абвесткі / Марына

• Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1iSrVUMvjulgFjGYv9LgcaXJVW25U-Kor
• Даслаць Юрасю матэрыялы з «Вучоны пад ключ-2018» / Ганна

• Рознае
• Кава-паўза

• Пакой 100:

• Да 12:30: Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась Гецэвіч (пакой 100)
• 12:30-13:00: перапынак
• 13:00-15:00: Семінар «EXMARaLDA: сістэма разметкі гукавых файлаў»  / Юрась

• Загадчык просіць быць Ганну Станіславенка, Алу Кірдун, Насту Драгун, Андрэя Уладзіміравіча, Ганну Карпенка. Астатнія супрацоўнікі могуць прыйсці па жаданні.

31 траўня 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Асабістая справаздача / Міхал Шыбко
• База дадзеных беларускай перыёдыкі: агляд, планы праекта / Юрась
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза
• Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась Гецэвіч (пакой 100)

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

1. Падпісанне мемарандума з НББ адносна будучай выставы “Беларусь і Біблія”. Ёсць дамоўленасць на стварэнне аўдыягіда па выставе, гэта будзе своеасаблівая база дадзеных пра экспанаты.
2. 3D-мадэль галасавога тракту — абмеркавана з медыкамі.
3. Выйшла кніга “Беларускі палкоўнік”, у якой задзейнічаныя нашы алгарытмы вычыткі.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=18a88N5kocBP3RByITWdk8xuFLRc99v0m 

• Асабістая справаздача / Міхал Шыбко

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1lqoy4shpFOWW_F9EVbreKo7GS-5KMApH

Ала: У чым сутнасць праекту “Белдзяржлес”?

Міхал: Прыкладанне, якое дапамагае работнікам лесанарыхтоўкі справаздачыць вынікі працы.

Ала: Што наконт падобнага дапаможніка для РНПЦ?

Юрась: Што думаеце дапрацоўваць?

Міхал: Трэба дапрацаваць “Лес”.

Юрась: Ці ёсць магчымасць адключыць старыя мадулі “Разумніка” пасля дапрацоўкі новага дызайну?

Міхал: Так.

Ала: Ці ёсць магчымасць пачуць склады7

Міхал: Так, у старой версіі агучваюцца склады і прыклады.

• База дадзеных беларускай перыёдыкі: агляд, планы праекта / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1s2BFQsyEbDE3QRfzJtv0Q3nWUqTo6Hnj

Гэтай тэмай цікавіцца кафедра славістыкі Ольдэнбургскага ўніверсітэта.

Спасылка на базу: http://belzdb01.virt.uni-oldenburg.de:9080/exist/apps/belzsdb/index.html

Ала: Чаму гэта робіцца за мяжой?

Юрась: На гэтае пытанне яны адказалі мне пытаннем: “А чаму ў вас гэта яшчэ не зроблена?” Немцы даследавалі сваю літаратуру ўздоўж і ўпоперак, таму цяпер бяруцца за літаратуру суседніх краін. Гэта закранае палітыку і эканоміку і пасля вяртаецца да іх у выглядзе прыбытку.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=18a88N5kocBP3RByITWdk8xuFLRc99v0m 

Юрась: У нас забяруць 19 пакой, таму ў чэрвені нас чакае чарговы пераезд: супрацоўнікі з 19 мусяць вярнуцца ў 430 ці 432, і іншыя супрацоўнікі пакояў 430 і 432 часткова пераедуць між пакоямі.

Ганна: Сёння аддаем рэчы, сабраныя для дзяцей. Патрэбныя +2 чалавекі, каб дапамагчы іх занесці на Акадэмічную, 15.

• Рознае
• Кава-паўза
• Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась Гецэвіч (пакой 100)

24 траўня 2018 (чацвер)

9:00-10:30, пакой 430, пакой 100.

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Ганна Станіславенка

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Асабістая справаздача / Ганна Карпенка
• Выкарыстанне сістэм машыннага перакладу і сінтэзу маўлення для забеспячэння даступнасці тэкстаў юрыдычнай тэматыкі на розных мовах у Рэспубліцы Беларусь / Юрась Гецэвіч, Ала Анатольеўна Кірдун
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза
• Кансультацыя і навуковыя дыскусыі / Юрась Гецэвіч (пакой 100)

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

Вітаю! На мінулым тыдні мы ўдзельнічалі ў TIBO-2018. Мяне ўразіла распрацоўка Белавіі "Васіліса" і іншыя маўленчыя тэхналогіі. Удзельнічалі ў канферэнцыі ў НЦПІ, дамовіліся на падпісанне пагаднення аб супрацоўніцтве, а менавіта — распрацоўка і ўкараненне машыннага перакладу. Мелі камандзіроўку ў Маладэчна, дамовіліся на: падпісанне інфармацыйнага пагаднення (школа будзе пляцоўкай апрабацыі нашых распрацовак), паразмаўлялі, каб зрабіць працоўнае месца для слабабачачага дзіцёнка, які зможа карыстацца юрыдычнымі дакументамі; распавялі пра магчымасці стварэння рэжымаў для слабабачачых на сайтах.

• Асабістая справаздача / Ганна Карпенка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1H7q-GRkwqAipL7jHJqmMzKb2nm9FOHvm

Юрась: Што складаней — зацвердзіць гукавы файл ці адхіліць?

Ганна: Зацвердзіць, многія запісы неідэальныя.

• Выкарыстанне сістэм машыннага перакладу і сінтэзу маўлення для забеспячэння даступнасці тэкстаў юрыдычнай тэматыкі на розных мовах у Рэспубліцы Беларусь / Юрась Гецэвіч, Ала Анатольеўна Кірдун

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1t_m8gTT-hEfjXE7NilMsYAhWSVxwJRNs

Юрась: Мы ўжо даўно пазнаёміліся з НЦПІ, зрабілі ім прапанову аб супрацоўніцтве. На наш зварот НЦПІ адрэагавала заўвагай, што сэрвіс праверкі правапісу прапускае слова “камп’ютэр” як правільнае, у той час як дзейнічаюць новыя правілы, паводле якіх трэба пісаць “камп’ютар”. Нажаль, яны не зразумелі спецыфіку і прынцып працы нашага сэрвіса: трэба ўключаць толькі тыя слоўнікі, якімі хочаш скарыстацца.

Ала: У юрыдычнай сферы ёсць спецыфіка. Юрыст не можа пісаць не ў згодзе з законам. Магчыма, на гэтым слайдзе варта раскрыць спецыфіку.

Заканадаўства краіны лічыцца даступным, калі грамадзянін можа атрымаць да яго доступ на зручнай яму дзяржаўнай мове. Даступнасць таксама азначае, што чалавек з інваліднасцю, напрыклад, слепаглуханямы, можа самастойна азнаёміцца з заканадаўствам пры дапамозе адмысловых тэхналогій.

На першым плане знаходзіцца патрабаванне па мове. 25 беларускіх кодэксаў апублікаваныя сёння па-руску, і 1 — па-беларуску. У пэўны час былі ўнесеныя праўкі ў закон аб мовах: замест патрабаваня прыняцця заканадаўчых актаў на “беларускай і рускай” была зроблена праўка на  “і/ці”. Цяпер органы, якія прымаюць заканадаўчыя акты, карыстаюцца гэтым. Можна зрабіць выснову, што справа з’яўлення беларускамоўнага заканадаўства залежыць ад ініцыятывы прымаючага органа.

Сітуацыя з двухмоўем у заканадаўстве характэрная не толькі для Беларусі. [Слайд з табліцай адпаведнасці дзяржаўных моў і моўнай прыктыкі ў заканадаўстве.]

Юрысты падтрымліваюць думку аб прыняцці заканадаўчых актаў на дзвюх мовах, паколькі шануюць літару закону. Ёсць таксама пытанне аўтэнтыфікацыі тэксту заканадаўчага акту на дзвюх мовах.

Выснова — патрэбны дасканалы машынны пераклад. Чаму не падыходзяць тыя машынныя пераклады, што ёсць? У сінанімічным шэрагу трэба выбраць правільны адпаведнік, а таксама зважаць на тэрміналогію каментароў.

Марына: Слайд з адпаведнасцю дзяржаўных моў і моўнай практыкі ў юрыдычнай сферы — выходзіць, Беларусь усё-такі сумнае выключэнне?

Ала: Так.

Юрась: Якая сітуацыя ў нашых краін-суседак? Магчыма, нам варта пашырыць гэтую табліцу.

Ала: Не хапіла часу даследаваць гэтыя краіны. Наколькі ведаю, юрыдычныя акты на англійскай мове там друкуюцца. Ва Украіне добра, што пачалі перакладаць на украінскую, але робяць гэта татальна: перакладаюць нават геаграфічныя назвы.

Марына: Заўвага, выказаная НЦПІ пра СпэлЧэкер, застаецца актуальнай. Калі выключыць слоўнік СБМ1987, то адключыцца большая частка задзейнічанай лексікі. Прыклад: “Чарнобыльская малітва” з СБМ1987 — 779 невядомых слоў, без СБМ1987 — 1164 словы (385 слоў розніцы). У дадзеным выпадку НЦПІ мае рацыю, і гэта наша задача — выправіць недакладнасць.

Юрась: Мы ўвогуле не кранаемся пытання правапісу. Галоўнае, што разумее пад словам карыстальнік. Задача была такая: даць ад слоўнікаў карысны аўтаматычны эфект. Мы як лабараторыя не збіраемся звужаць для сябе рынак, таму вось сэрвіс, у якім разнастайнасць пашыраецца дзякуючы даданню любых, разнастайных слоўнікаў.

Ала: Юрыстам можна даць тады скарочаны варыянт сэрвіса.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1H7q-GRkwqAipL7jHJqmMzKb2nm9FOHvm 

• Рознае
• Кава-паўза
• Кансультацыя і навуковыя дыскусіі / Юрась Гецэвіч (пакой 100)

10 траўня 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Асабістая справаздача / Зміцер Дзенісюк
• Агляд кнігі Святланы Алексіевіч «Чарнобыльская малітва» / Марына
• Сэрвіс «Прагназаванне працягласці прамовы»: ідэя, алгарытм, рэалізацыя, тэставанне на прамове лаўрэаткі Нобелеўскай прэміі Святланы Алексіевіч / Юрась
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

Заяўлены намі плакат прыняты на TNC на poster session.

• Асабістая справаздача / Зміцер Дзенісюк

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1udF0Zx-Z5U-xdOM795L8DDe2Q5RpbBKD

Б.М.: З якім дакладам едзеш?

Зміцер: Гэтую канферэнцыю арганізуе GEANT, Basnet - партнёр. Мы падавалі сумесны з робататэхнікамі даклад пра тое, як кіраваць робатамі праз інтэрнэт.

Марына: Над чым найбольш спадабалася працаваць?

Зміцер: Прыемна, калі атрымліваецца! Калі замоўца задаволены.

Ала: Зазаначу, што слова “накірунак” у беларускай мове не існуе, ёсць “напрамак” і “кірунак”.

• Агляд кнігі Святланы Алексіевіч «Чарнобыльская малітва» / Марына

[Без прэзентацыі] Літаратурны талент С. Алексіевіч, паводле майго меркавання, у 1) перажыванні і 2) прафесійным інтэрв’юіраванні. Першае выданне кнігі — 1997 г., пераклады на беларускую і англ. мову (2005), Прэмія нацыянальнага кола кніжных крытыкаў (ЗША, 2005).

Героі кнігі: жонка пажарнага, сяляне-самасёлы, бежанцы з азіяцкіх краін, вайскоўцы, бацькі дзяцей з паталогіямі, маладыя людзі, што не змаглі стварыць сям’ю пад ціскам грамадства з-за таго, што яны з чарнобыльскай зоны, фатографы, журналісты, навукоўцы: фізікі-ядзершчыкі, супрацоўнікі Інстытута ядзернай энергетыкі НАН Беларусі (заг. лаб., дырэктар).

Кожная краіна паклала на алтар перамогі тое, чаго было не шкада: ЗША - матэрыяльную дапамогу, СССР - жыцці сваіх грамадзян. Гэтае выказванне справядлівае і да паводзінаў сваецкай улады падчас аварыі на Чарнобыльскай АЭС: у ахвяру заспакойванню прыносіліся жыцці грамадзян СССР, праз страчаны час і недахоп праўдзівай інфармацыі.

• Сэрвіс «Прагназаванне працягласці прамовы»: ідэя, алгарытм, рэалізацыя, тэставанне на прамове лаўрэаткі Нобелеўскай прэміі Святланы Алексіевіч / Юрась

Прэнтацыя: https://drive.google.com/open?id=18mE77LeKJEskf6HTMzN49t4rkEVoGZ0s

Б.М.: Наш сінтэзатар можа выдаваць любую хуткасць, дыктар можа чытаць з любым тэмбрам, а таксама можна выкарыстоўваць аўдыякнігі.

Ала: У чым канчатковая карыснасць гэтага сэрвіса?

Юрась: Каб праверыць гіпотэзу. Напрыклад, на тэлевізіі ёсць такая праблема. Хуткасць прамовы насамрэч нелінейная, бо ёсць чалавечы фактар.

(некалькі сугучных пытанняў: “Дык навошта?”)

Юрась: Зараз я распавядаю пра эксперымент па стварэнні сэрвіса і яго вынікі.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1xj10RcgoW7nxgZL-rcis3FGT5tbBvwNl

• Рознае
• Кава-паўза

3 траўня 2018 (чацвер)

9:30-11:00, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Асабістая справаздача / Вадзім Захар’еў
• Беларускае гутарковае маўленне: сучасны стан / Таццяна Расціславаўна Рамза, д.ф.н.
• Аналіз лінгваакустычных дадзеных праекта «Ольдэнбургскі корпус беларуска-рускага змяшанага маўлення» (Дакументацыя, анлайн-рэсурс) / Юрась Гецэвіч, к.т.н.
• Абвесткі / Марына
• Рознае

• Вынікі працы за час праходжання практыкі / студэнты каротка выказваюцца

• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

На мінулым тыдні вырашаліся пытанні па некаторых нашых праектах. Сённяшні дзень будзе насычаны: семінар, прэзентацыя кнігі, візіт замежных навукоўцаў.

• Асабістая справаздача / Вадзім Захар’еў

У лабараторыі я сумяшчальнік, к.т.н. Займаўся праектам па распазнаванні эмацыйнага маўлення.

На рынку сучасных ІТ дамінуе распазнаванне маўлення, накіраванае на атрыманне тэксту з маўлення, у той час як астатнія аспекты маўлення пакідаюцца па-за ўвагай, хоць маўленне надзвычай багатае, можа шмат паведаміць пра стан чалавека.

Гэта можа быць выкарыстана ў працы call-цэнтра, а таксама ў мабільнай праграме, якая на аснове аналізу навакольнага асяроддзя воспроизводит візуальныя сімвалы эмоцый (забаўляльны аспект, які можа быць выкарыстаны для папулярызацыі брэнда).

Юрась: Якія планы па спісе эмоцый?

В.: Датасэт у Насты.

Т.Р.: Якія лінгвістычныя параметры? Ці ўлічваюцца лексемы?

Вадзім: Арыентуемся толькі на фізічныя параметры сігнала.

А.К.: Якія базавыя эмоцыі?

В.: ... Стандартны набор — сум, радасць, агрэсія, страх, нейтральная эмоцыя. Каб выбраць, трэба глядзець на канцавы прадукт — больш ці менш тонкая градацыя патрабуецца. Межы эмацыйных станаў — складаныя.

А.К.: Чаму патрэбна працаваць з аўдыязапісамі, а не дадзенымі, напрыклад, дэтэктараў хлусні?

В.: У call-цэнтрах заўжды ёсць пасада супервайзера, які сочыць за адпаведнасцю карпаратыўнай палітыцы. Яму трэба праслухоўваць вялікія масівы інфармацыі, шукаць і аналізаваць спрэчныя моманты. Яму будзе карысны інструмент, які апрацуе гэты масіў і прамаркіруе цікавыя для аналізу месцы. Таксама плануем дадаць магчымасць распазнавання ў рэжыме рэальнага часу.

• Беларускае гутарковае маўленне: сучасны стан / Таццяна Расціславаўна Рамза, д.ф.н.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1TV1mn1blnafOlbHfj75N916XjgBRDZ2a

У дадзеным даследаванні маўленне разумеецца вельмі вузка: штодзённае непадрыхтаванае маўленне, арыентаванае на літаратурную норму, але можа не супадаць з кадыфікаванымі нормамі. Адхіленне ад нормы зазвычай успрымаецца як памылка, але насамрэч мае свае заканамернасці.

Юрась: Ці пачне гутарковае маўленне дыктаваць норму?

Т.Р.: Так і павінна быць.

Марына: Дзе мяжа паміж тым, што мы ўплываем на норму, і тым, што норму трэба шанаваць? Як не кінуцца ні ў адну з крайнасцяў? Не стаць “сухім” і не стаць трасяншчыкам?

Т.Р.: Не адчуваем гэтага, бо няма беларускамоўнай базы. Норму нельга прыдумаць. Будзе так, як людзі гавораць, і тады гэта можна ўвесці ў слоўнік. Навукоўцы мусяць гэта адсарбіраваць і ўводзіць. Фіксаваць тое, што сыходзіць, і што пераважае. Трэба шукаць кампраміс.

Ганна: А што тады шкодзіць беларускай мове?

Т.Р.: Шкодзіць моўная агрэсія маладых людзей і суб’ектыўнасць адносна наркамаўкі (ці, радзей, тарашкевіцы). Слоўнік пабудаваны на лексіцы, зафіксаванай у 50-60 гады. Лексіка змяняецца! Усё адкінуць немагчыма і непатрэбна. Маладым людзям варта прыходзіць да кампрамісу. Умераны пурызм! Не трэба дзяліць людзей па сапраўднасці, ад гэтага пакутуе сама мова. Мы мусім аб’яднацца.

Ганна: Я сама вывучыла беларускую мову. Вы казалі, што ў новага пакалення няма базісу, дыялекту. А дзе ж набрацца базісу? Чытаць класікаў з тлумачальным слоўнікам і запамінаць ды выкарыстоўваць новыя словы? Дзе знайсці асяроддзе з нерускамоўным базісам?

Т.Р.: Мастацкая літаратура — добра. Важна глядзець тлумачальныя слоўнікі (напр., слова “апынуцца” мае мноства сінонімаў і адценняў). Адзін аўтар можа суб’ектыўна падаваць адрозныя ад рускай словы, што збядняе мову. Як з любой мовай, найперш трэба на ёй размаўляць. Дарэчы, вясковыя дыялекты цяпер разбураюцца праз рускамоўнае тэлебачанне. У нас усіх збольшага рускамоўны базіс, ён ужо ўсталёўваецца ў падручніках.

А.К.: Можа, вам нешта вядома пра памякчэнне зацвярдзелых? Чаму некаторыя людзі так размаўляюць?

Т.Р.: Гэта можна пачуць збольшага ад людзей, якія карыстаюцца беларускай факультатыўна. Ведаю выключэнне: беларускамоўная дзяўчына з выключна мяккім “ч”.

• Аналіз лінгваакустычных дадзеных праекта «Ольдэнбургскі корпус беларуска-рускага змяшанага маўлення» (Дакументацыя, анлайн-рэсурс) / Юрась Гецэвіч, к.т.н.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1n9nQhOg4dP3V0L8pqo-W-3ey-txT44Mk

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=17sWr_dg0e1AudWrZwxUkdgfYjLz43w1b

• Рознае
• Кава-паўза

26 красавіка 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Асабістая справаздача / Марына Марчык
• Частка 5. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: фанетычны слоўнік нямецкай мовы / Юрась
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

Вітаем новага супрацоўніка — Алу Анатоллеўну, кандыдата філалагічных навук (хутка пачуем яе выступ па тэме дысератцыі).

• Асабістая справаздача / Марына Марчык

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1v1vopm0gTgI10fmc5_lZuA4YvKuS22GJ

Б.М.: Бачны вялікі аб’ём працы. Скажыце падрабязней, пра якую вычытку і генерацыю была гаворка?

Марына.: 5 сэрвісаў нашай платформы corpus.by пры выкарыстанні ў пэўным парадку дазваляюць вычытваць тэксты, гэты алгарытм я прэзентую. Пад генерацыяй маюцца на ўвазе алгарытмы генерацыі, прадстаўленыя ў сэрвісах “Генератар транскрыпцый”, “Генератар алфавітна-прадметнага паказальніка”, з дапамогай якіх мы згенеравалі 2 выданні.

• Частка 5. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: фанетычны слоўнік нямецкай мовы / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1apTV5w2I9DT8Cwwrhwfc5dLsTB3dbdbn

Мяне зацікавіла, што націск у гэтым слоўніку пастаўлены на галосную, а не на склад, як у слоўніках ангельскай мовы.

А.А.: Ці прыдатны гэты слоўнік для носьбітаў нямецкай мовы, зважаючы на вялікі аб’ём інфармацыі?

Ю.: Немцы працуюць у сваім стылі — над тым, каб усё апісаць.

Ганна: Выкладаючы нямецкую мову ў МДЛУ, нам не рабілі акцэнт на фанетыцы. Вымаўленне ў нямецкай мове вывучаюць, зыходзячы з вывучэння асноўных спалучэнняў, нямецкае вымаўленне не лічыцца складаным. Слоўнік, пра які ідзе гаворка, — акадэмічнае выданне для фіксацыі вымаўлення.

А.А.: Чаму пытанне націску ўвогуле важнае?

Ю.: У англійскай мове націск ставіцца перад націскным складам. Пытанне ў тым, ці браць IPA-транскрыпцыю, і кірылічную ці міжнародную. Пытанне знаёмства замежнікаў з кірыліцай складанае.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1hBSKYJpo0j-qluPhEww898OsB7pBY6Yj

• Рознае
• Кава-паўза

19 красавіка 2018 (чацвер)

11:00-12:00, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Памылкі ў «Арфаэпічным слоўніку беларускай мовы» і дапрацоўка фанетычнага працэсара / Станіслаў
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

Сёння маем выступ пра сінтэз маўлення. Распачатыя працы па праекце пра М.К. Агінскага. Дамовіліся на пераклад артыкулаў Вікіпедыі з адным з наведвальнікаў Адкрытага семінара. Па камздраве перайшлі з С# на Python.

Зміцер: Дзякую праграмістам і перакладчыкам. Першаснай задачай была лакалізацыя сайта на беларускую і англійскую мову, а пасля вырашылі перапісаць сайт, бо было складана яго адміністраваць. Кожны супрацоўнік можа займацца яго тэставаннем і паведамляць пра знойдзеныя памылкі.

Юрась: Знешне сайт выглядае гэтаксама, а праграмная частка перапісаная. Плануем дадатковы функцыянал: галасавыя функцыі (сінтэз і распазнаванне).

• Памылкі ў «Арфаэпічным слоўніку беларускай мовы» і дапрацоўка фанетычнага працэсара / Станіслаў

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1Yw1IGAii2FKzzulPPPGX75XBoo7BVbXo

Арфаэпічны слоўнік дае актыўнае мноства беларускіх слоў з нормай вымаўлення. Варта адзначыць дасягнутае і акрэсліць, да чаго варта імкнуцца (напрыклад, да слоўніка з парадыгмамі).

Некаторыя аспекты нашай працы мы разглядалі па факце, пасля выдання кнігі. Я шукаў памылкі, задаючы сабе пытанне: дзе я мог памыліцца? І сапраўды, знайшоў 73 памылкі, што датычыліся непаслядоўнасці ў самім слоўніку.

1. Непаслядоўная расстаноўка пабочных націскаў у слове і транскрыпцыі. Рашэнне пра пабочныя націскі было прынята досыць позна.
2. Памылкі ў месцах фанетычных з’яў.
3. Памылкі ў слове, якія пацягнулі за сабой памылкі ў фанетыцы. Мы бралі за аснову граматычны слоўнік і не былі застрахаваныя ад уласна яго памылак.
4. Абдрукоўкі.

Напрыклад, у АСБМ апынулася слова “небудзь”, няправільна “вычапленае” нашым алгарытмам апрацоўкі.

Наступным этапам з’яўляецца ўдасканаленне сінтэзу маўлення, таму мы шукалі, дзе памылкі дапускае машына, а не чалавек (то бок знойдзеныя ў фанетычным працэсары сінтэзатара маўлення). Знойдзена 1060 памылак. Яшчэ мушу даследаваць іх і зрабіць сістэматызацыю. Напрыклад, ёсць выпадкі, калі без семантыкі не абысціся (“адзявацца” і “АДзявацца”). Патрэбна дадаць у алгарытм марфемны разбор. Бліжэйшая задача: класіфікаваць гэтыя памылкі і выправіць іх, альбо дадаць выключэнні. Гэта таксама мае бліжэйшыя навуковыя планы.

Б.М.: Што будзе са словаформамі?

Станіслаў: Праблема яшчэ не даследаваная, але лічым, што генерацыя будзе працаваць гэтаксама. Усё, што можам зрабіць, — згенераваць і прапанаваць вычытаць.

Б.М.: Памылкі алгарытмізаваныя?

Станіслаў: Яшчэ не, і гэта мая бліжэйшая праца.

Ала: Словы, дзе “ё” не пад націскам, малалікія, варта не парушаць алгарытм і зрабіць іх выключэннямі.

Станіслаў: Апынулася, што корань “радыё” досыць папулярны і прыдатны для генерацыі новых слоў, таму баюся яго спісваць. У астатнім згодны.

Б.М.: Гэта дысертацыйная тэма? Гэта ж такі маленькі кавалачак сінтэзатара. Што вы паспелі яшчэ зрабіць? Вы плануеце на абароне паказаць гукавы матэрыял?

Станіслаў: Хацелася б. Восенню гэтыя працы павінны скончыцца.

Юрась: Пытанне са словам “адзявацца” — хіба не “апранацца”?

Станіслаў: Такое слова ёсць у граматычным слоўніку. Па транскрыпцыі мы можам адрозніць, пра што гаворка. Якое слова мелася на ўвазе ў граматычным слоўніку, мы так і не даведаемся :) З В.П. мы вырашылі, што слова “адзявацца” ў сэнсе “апранацца” існуе.

Ала: Маю ідэі па тэме, пасля абмяркуем.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=13agsf-kvmTC1u3EVPDXdWHa1ZbDUd5Z6

• Рознае
• Кава-паўза

12 красавіка 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Асабістая справаздача / Алена
• Частка 4. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: фанетычны слоўнік англійскай мовы / Юрась
• Абвесткі / Марына
• Рознае

• Знаёмства са студэнтамі

• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

На гэтым тыдні выйшаў сюжэт перадачы «Навукаманія» пра нас, а таксама прыйшлі студэнты на практыку. Сёння пагаворым па навуковай працы лабараторыі, пачуем справаздачу супрацоўніцы Алены і пазнаёмімся са студэнтамі. Спадзяюся, вам будзе цікава праходзіць у нас практыку.

• Асабістая справаздача / Алена

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4UG40aVZUb1hoRUJFVEJXam9zalFJcVZkWjlv

Б.М.: Лепш рабіць прэзентацыю з вялікімі літарамі на белым фоне.

Юрась: Колькі атрымліваецца перакладаць у дзень?

Алена: Залежыць ад колькасці працоўнага часу на пераклады.

Юрась: Напрыклад, у сераду?

Алена: 7500 сімвалаў.

• Частка 4. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: фанетычныя слоўнікі / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1Jg5lVijEP0ewgTkxpeYqo2SHjkLylian

Прагляд відэа: https://www.youtube.com/watch?v=VlY1Z3SfoXY

Б.М.: Добрая ідэя аднаўлення слоўніка. Трэба рабіць сумесна з мовазнаўцамі.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=18NPC5lONJP3b9BX3710iCChDEx8ideyy

• Рознае

• Знаёмства са студэнтамі

Міхейко Дзмітрый: Па маёй дыпломнай працы прапанавалі дадаць галасавы модуль.

Паўлаў Станіслаў: Таксама прапанаваны галасавы модуль.

Прыбыш Алена: Я займаюся класіфікацыяй музычных жанраў з дапамогай нейрасеткі. Мне прапанавана павялічыць дата-сэт, а таксама, магчыма, ёсць праблемы ў алгарытме.

Міско Аляксандр: Мне прапанавана выкарыстоўваць мікрафон і дынамік у сістэме, а таксама стварыць прыладу запісу і прайгравання тэксту.

• Кава-паўза

5 красавіка 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Фота: Зміцер Дзенісюк

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Частка 3. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: сістэмы разметкі вусных карпусоў / Юрась
• Асабістая справаздача / Эвеліна Русецкая
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

Вітаем нашых гасцей!

На гэтым тыдні:

• залік па КТЛ у студэнтаў (дваім не залічана, астатнім залік);
• новы практыкант — Ксенія Гадзецкая;
• візіт у 4-ю бальніцу: перспектывы працы з бел-рус-анг версіямі рэсурсаў мед. устаноў (лакалізацыя), доступу да корпусу лінгвістычных рэсурсаў медыцынскага дамену, укаранення распрацовак па сінтэзе і распазнаванні, у тым ліку функцый для слабабачачых. Галоўнае — магчымасці збыту нашых распрацовак.

Таксама сёння зацверджаны бюджэт прац па LesStatApp.

• Частка 3. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: сістэмы разметкі вусных карпусоў / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=12BXGU6_iZqudf2fv58UP_uFcIciOjImk

Для нас важна мець еўрапейскага партнёра ў сферы нашых прац.

Ала Кірдун: Для напрацоўкі матэрыялаў заключаецца дамова?

Юрась: Напачатку — прапанова дапамагчы і паўдзельнічаць у навуцы, пасля — падпісанне дамовы. Асабістыя дадзеныя і фразы, датычныя асабістага, выдаляюцца, паколькі мэта — не запісаць дадзеныя, а запісаць, як чалавек гаворыць.

• Асабістая справаздача / Эвеліна Русецкая

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1s0p1Ws3jYUSjLrUG1ARIB6X71PycZUb-

Барыс Мефодзьевіч: Дзякуй за вялікія літары! :)

Ксенія: SMM — якая статыстыка па колькасці лайкаў у суполцы VK? Можа, у KrokApp ёсць Інстаграм?

Эвеліна: Інстраграма няма, статыстыку лайкаў не адсочваем.

Марына: Можам даць доступ да статыстыкі суполкі VK.

Марына: Апошнім часам у Эвеліны з’яўляецца ўсё больш новых адказнасцей, з якімі яна паспяхова спраўляецца.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=10LGHd7hs2HI1JQmli7NE-5UZS1Z7k3ug

• Рознае

Госці — падрабязней пра сябе:

Ксенія Гадзецкая: Я з Магілёва, навучаюся ў ЕГУ, спецыялізацыя - культурная спадчына. У гэтым годзе працую з усім горадам Магілёвам.

Ала Кірдун: Цяпер беспрацоўная. Да студзеня працавала ў Дзяржкамітэце судовых экспертыз, узначальвала лабараторыю фанаскапічных экспертыз. Ранейшая праца таксама звязаная з Акадэміяй навук. Займалася семантыкай і прагматыкай беларускай мовы, дыягностыкай вуснага маўлення ў залежнасці ад сацыяльных параметраў, а таксама тэмай экстрэмізму. Ад нас патрабавалі не столькі ўнёску ў навуку, колькі распрацовак для практычнага прымянення. Хочацца застацца ў навуцы.

Алеся Андрэева: У мяне падобная гісторыя.

А.К.: Дзякуючы нашым экспертызам многія людзі былі апраўданыя да суду.

Б.М.: Якія словы — экстрэмізмы?

А.К.: Такіх словаў няма. Усё залежыць ад сэнсу, укладзенага ў гэтыя словы.

Юрась: Віншую ўсіх са святам Пасхі, якое аб’ядноўвае ўсіх беларусаў у адзін народ. Віншую з фізічнай незалежнасцю і зычу духоўнай незалежнасці, якая магчымая ў свабодзе збаўлення ў Ісусе Хрысце!

• Кава-паўза

29 сакавіка 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Частка 2. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: Exmaralda / Юрась
• Асабістая справаздача / Наста Казлоўская
• Абвесткі / Марына
• Падсумаванне вынікаў распрацоўкі аўдыяніда «БНР100»: СМІ, спампоўкі, рэклама / Марына
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

Да нас зноў прыязджала “Навукаманія”, а таксама на гэтым тыдні ідзе рэкламная кампанія аўдыгіда “БНР100”. Цяпер мы прыпынілі некаторыя актыўнасці дзеля асноўных прац па ІК-502 (распазнаванне). Важныя таксама праца па API (для замежнікаў) і пошук яшчэ аднаго распрацоўшчыка (вызначыліся, што Павал будзе вучыцца).

• Частка 2. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1JYOSnzbo5zyWcPsKm-bqCWlZSR3wmR52

EXMARALDA — інструмент для атрымання транскрыбіраванага размечанага тэксту, каб ствараць карпусы маўлення і рабіць лінгвістычныя даследаванні.

Б.М.: Незразумела, для чаго гэта нам.

Ю.: Каб пайшоў праект. Зараз трэба разабрацца, як зручна размячаць маўленне, і прадстаўляць гэты спосаб.

• Асабістая справаздача / Наста Казлоўская

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1jqJfUe_DR5KtkZF4qy0by4DvlpNyUnnH

Б.М.: Вы ўжываеце замежнае слова “менеджмент”. Як гэта па-руску?

Н.: Гэта каардынацыя праекта: збіраю каманду, прызначаю сустрэчы, з’яўляюся звеном камунікацыі паміж замоўцам і выканаўцам, выдаю заданні і прымаю іх вынікі.

Б.М.: Падрабязней пра распазнаванне і Вашу ролю.

Н.: Я шукаю матэрыял і яго тэкставы выгляд, разбіваю на кавалкі і выдаю тым, хто робіць сегментацыю.

Б.М.: Больш жаночых ці мужчынскіх галасоў?

Н.: Мужчынскіх 4, жаночых 2-3. ¼ базы начытаная адным чалавекам (мужчынам).

Б.М.: Далей пра Вашу працу.

Н.: Набор базы са студэнтамі: рыхтавала для іх матэрыялы і вадзіла ў 19-ю на начытку.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1dPVqHKyFuV3v75YPqjaEsYjkdCrvDErq

• Падсумаванне вынікаў распрацоўкі аўдыяніда «БНР100»: СМІ, спампоўкі, рэклама / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1gFeVX1iEicB1ReRufSexbZzSgycvK8e7

• Кава-паўза

22 сакавіка 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась
• Частка 1. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: агульны расповед / Юрась
• Заслухоўванне справаздач аспірантаў аб выкананні індывідуальнага плана работы за першае паўгоддзе 2017/2018 навучальнага года / Станіслаў, Кірыл
• Асабістая справаздача / Кірыл
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Юрась

Адбыліся 4 падзеі: перадача “Навукаманія” зняла сюжэт пра нашы мабільныя праграмы; адбыўся выступ на журфаку БДУ пра наш алгарытм вычыткі тэксту на беларускай мове; прысутнасць і выступ на канферэнцыі, прысвечанай БНР; апрабацыя аўдыягіда “БНР100” і ўдзел у экскурсіі па мясцінах БНР.

• Частка 1. Падсумаванне стажыроўкі па праграме DAAD у Нямеччыне: агульны расповед / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1-lPpV2_mNbEdT7xLL1nUAwIV6_c92xn9

У Нямеччыне бясплатная адукацыя. Я быў на факультэце лінгвістыкі і іншых культурных адукацыйных курсаў.

Магчыма, пры канцы траўня паеду зноў у Нямеччыну, Герд Генчаль прыедзе да нас у чэрвені. Збіраемся ў верасні падаць супольны праект.

Марына: Наколькі перашкаджаў моўны бар’ер?

Юрась: Маё акружэнне ведала беларускую, да таго ж там ёсць павага да асобы: немцы ўважлівыя да цябе, дапамагаюць падабраць словы і паразумецца.

• Заслухоўванне справаздач аспірантаў аб выкананні індывідуальнага плана работы за першае паўгоддзе 2017/2018 навучальнага года / Станіслаў, Кірыл

Кірыл

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1YvIV-GEYcLQOo-J27ZdMs7tA0kR9mXDo

Мая праца ў гэтым перыядзе заключалася ў пераносе майго сэрвіса на Linux.

Атэстацыя: 11/12 — за, 1/12 — устрымаўся.

Юрась: пажаданне надаць увагу публікацыям і дасылаць справаздачы своечасова.

Станіслаў

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1a4sfUGvqzjzZLwG6ZxusyT3jp4DFhkja

Зроблены чарнавік агляду сучаснай літаратуры па тэме, на яго аснове выдвінутыя прапановы.

Ганна: Калі будзе новы голас?

Станіслаў: Калі будуць пройдзеныя прапанаваныя мной этапы.

Юрась: Спашукальнік, сашукальнік ці суіскальнік?

Станіслаў: Ва ўсіх дакументах у мяне “спашукальнік”, а афіцыйны пераклад “сашукальнік”. Прыстаўка “спа-” ў беларускай мове лепш перадае асаблівасці гэтага слова.

Юрась: Underresourced азначае, што рэсурсы ёсць, але не сабраныя.

Юрась: Трэба ўвесці канкрэтныя параметры для часткі “заканчэнне”. “[Гэтыя 2-3] параметры мы хацелі б павялічыць да [такога] ўзроўню дзякуючы ўвядзенню дадзеных прапаноў”. Можна паразважаць над суб’ектыўнымі параметрамі = параметрызаваць суб’ектыўныя водгукі і пажаданні.

Атэстацыя: 12/12 — за.

• Асабістая справаздача / Кірыл

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1GJ980bJaahBf2DEbdMDOYMNFlaQGP0iq

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1mbK29WrX_-gj9TD-aPBML1_-S4Csu-sI

• Рознае
• Кава-паўза

17 сакавіка 2018 (субота)

10:15-14:00, пакой 430

Адкрыты семінар адбываецца ў фармаце апрабацыі аўдыягіда «БНР100», прымеркаванага да канферэнцыі «Беларуская Народная Рэспубліка ў гісторыі беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці» і юбілею абвяшчэння Трэцяй устаўной граматы.

• 10:15-10:30 Збор / усе
• 10:30-10:40 Уступ / Юрась, Ганна
• 10:40-11:00 Пераход да Нацыянальнага гістарычнага музею / усе
• 11:00-13:00 Апрабацыя аўдыягіда / усе
• 13:00-14:00 Кава-паўза

15 сакавіка 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

Адкрыты семінар адбываецца ў фармаце наведвання канферэнцыі «Беларуская Народная Рэспубліка ў гісторыі беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці».

Праграма (увага на нумары старонак)

• 13:00-13:30 Кава-паўза / Эвеліна
• 13:30-14:00 Ідзем у Інстытут гісторыі / усе
• 14:00-17:00 Праца секцыі, дзе адбудзецца выступ ад нашай лабараторыі «Віртуальная прэзентацыя гісторыі БНР у гарадской прасторы Мінска» / Юрась

1 сакавіка 2018 (чацвер)

14:00-15:30, пакой 206

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Ганна
• Асабістая справаздача / Павал Гусціновіч
• Гістарычны дамен і кнігадрук, пісьмовасць і асобы ў Польшчы / к.г.н. Андрусь Унучак
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

• Віктарына Kahoot да міжнароднага Дня роднай мовы / Станіслаў

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1Ekzufv6xWKQi_VVQAKBgyy_X9YFKDD2J

• Асабістая справаздача / Павал Гусціновіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4cjktMkFtQVh5VTZOYWJKS3hEV3ZoLXc5eGNz

Марына: Якая праца больш за ўсё спадабалася?

Павал: Праграмаванне.

Ганна: Якія планы па сэрвісе “Распазнаванне мовы”?

Павал: Далучыць нейрасеткі.

• Гістарычны дамен і кнігадрук, пісьмовасць і асобы ў Польшчы / к.г.н. Андрусь Унучак

Падчас падрыхтоўкі я зразумеў, які ж гэта маштаб — гісторыя Польшчы.

Польшча — гэта краіна-радзіма славянства. Самыя чыстыя этнічныя славяне — гэта палякі, чэхі і славакі. Нашы продкі крывічы, дрыгавічы і радзімічы — нашчадкі ляхітув, прарадзімай якіх была тэрыторыя Польшчы. Мы шчыльна звязаныя з Польшчай, таму падзеі нашых гісторый пераплятаюцца.

Хрышчэнне польшчы 906 г. — пачатак польскага хрысціянства. Місіянеры казалі, што палякі найбольш ахвотна прымалі веру Хрыстовую. Гэта пачатак польскай дзяржавы і нацыянальнай ідэі. Польшча — гэта апошні мур заходняга хрысціянства, далей пачынаецца візантыйскае хрысціянства.

Першы пісьмовы помнік — хроніка Гала Амоніма (пач. XII ст.), напісаная на лаціне і мае апісальны характар (без інтэрпрэтацый). Вінцэнт Кадлубак (1050-1122) — стварыў польскую гістарычную хроніку. Пра тое якім чынам Польшча з’явілася. Там ёсць і фантастычныя звесткі (“палякі разбілі Македонскага”), але ў гэтым творы ён вынайшаў і распаўсюдзіў паняцце “польскі народ”. Словы “народ” і “нацыя” ў Польшчы маюць адзінства. Асаблівасць: пачаў апісваць гісторыю народу. Народ можа быць без кіраўніка, а кіраўнік без народу — ніяк. Царква ёсць душа і сумленне народу, а народ ёсць целам, і пакуль ёсць царква, жыве і Польшча.

Псалтыр каралевы Ядвігі (канец 16 ст.) — упершыню на польскай (старапольскай) мове. Звязаны з Ягелонскім універсітэтам (цэнтр польскай культуры). Пачатак 15 ст. — уздым універсітэтва (прыехала шмат гусітаў) пасля заняпаду (звязаны з заняпадам дзяржавы). Ягелонскі ўніверсітэт прымаў гусітаў. Пераклад гэтага Псалтыра зроблены пад уплывам гэтых падзей.

14 ст — Польская ўлада аслабела. Польшча пад ударам немцаў. Насоўваецца ВКЛ, якое не лічылася хрысціянскім, а з поўдня — мусульмане (заняпад Візантыі). “Багародзіца” — адна з найстарэйшых песняў на польскай мове.

Ян Длугаш — напісаў гісторыю польскага народу, стварыў гістарычны эпас, якім амаль да сучаснасці карыстаюцца палякі. Першы прафесійны гісторык у сучасным значэнні слова. Гісторык не выкладае факты, а даследуе, стварае ўласную канцэпцыю, інтэрпрэтуе мінулае, каб паказаць, як жыць у будучыні. Ягелонская канцэпцыя: місія Польшчы — хрысціянізацыя Літвы. Пасля хрысціянізацыі ліцвінаў ёсць магчымасць мець саюзнікаў, з якімі можна супрацьстаяць немцам.

Біблія каралевы Соф’і Гальшанскай (1455) — Соф’я з беларускага роду, прафінансавала першы пераклад Бібліі на польскую мову, які стаў базісам для друкаваных перакладаў. Яна была чалавекам Рэфармацыі, знаходзілася пад уплывам гусіцкіх ідэй.

Біблія Яна Леапаліты (1561 г.). 16 стагоддзе — барацьба між каталіцкай царквой і Рэфармацыяй. Першая друкаваная Біблія — каталіцкая (= зроблена католікам пад эгідай каталіцкай царквы). Берасцейская Біблія (1563) — пратэстанцкая Біблія на польскай мове. Паспрыяла фармаванню польскай літаратурнай мовы. Біблія Якуба Вуйка — асацыюецца з перамогай контррэфармацыі.

Пратэстантызм станавіўся верай эліты. У Польшчы, у адрозненні ад ВКЛ, была добра сфармаваная нацыянальная ідэя, у якой было замацавана каталіцтва. Рэфармацыя пачалася ў Польшчы, а працягнулася і завяршылася ў ВКЛ.

Ян Каханоўскі “Сем псальмаў пакаяння” (1579).

Пётр Скарга (1536-1612) — паспрыяў перамозе контррэфамацыі. Спыніў студэнтаў Віленскага ўніверсітэта ў місіянерскіх памкненнях: “Тут Індыя, тут працуйце!” Місіянеры не бачаць тых “індусаў”, якія на радзіме з усіх бакоў. Быў радыкальны: “Хто пакідае Польшчу, той здраднік, таму няма апраўдання”. Стварыў сістэму езуіцкіх калегіўмаў, езуіцкі тэатр, заснавальнік віленскай езуіцкай друкарні.

1569 — Рэч Паспалітая Двух Народаў, якая пачынае жыць контррэфармацыйным жыццём. Гэта час, вядомы ў нас як паланізацыя, але таксама і час дэмакратыі.

Літаратурны часопіс “Забавы пшыемнэ і пожытэчнэ” — вялікі ўнёсак у польскую літаратуру, а таксама выглядаў, як сучасны часопіс.

Падзелы Рэчы Паспалітай (1772, 1793, 1795).

Казімеж Боадзінскі (1791-1835) — пачынальнік польскага рамантызму. Захоплены ўзорам Напалеона і прыкладам французаў. Але пасля ўбачыў сапраўдную вайну. Самая прыгожая натура ва ўмовах вайны здольная на кепскія ўчынкі, несумяшчальныя з шляхетнасцю. “Не Напалеон, але Хрыстос” — Той, Які без аніводнага жаўнера заваёўвае людзей, даючы кожнаму збаўленне. Патрыёт роднага краю, жадаў прапаведаваць простым людзям. Паэзія маральнага права. Пачуцці могуць падмануць розум чалавека: прывесці яго да нечаканых кепскіх учынкаў. Ягоныя вершы пра каханне — вершы пра каханне пасля шлюбу. Чым даўжэйшая вернасць у каханні, тым больш чалавек уласна разумее, што гэта такое.

Генрык Сянкевіч — Польшча перажывае 3 паразы паўстання. Кожнае пакаленне пачынае шукаць адказ на пытанне, чаму ж выніку няма? Прыходзіць пакаленне, якое кажа, што маральныя ідэалы і паўстанні — ерунда, не трэба ў гэта лезці, трэба рабіць арганічную працу, займацца пазітывізмам (крытыка польскага рамантызму). “Літаратура павінна быць чытвом для сярэднестатыстычнага чалавека”. Сянкевіч — супраць пазітывізму, падымае рамантызм на новы ўзровень, лічыць яго не марным. “Агнём і мячом” (1884) — яго героі супрацьстаяць акалічнасцям. Пераадоленая прыземленасць пазітывізму, Сянкевіч ідзе ўперад. Большасць нічога не вырашае, усё вырашаюць героі. Калі няма герояў, большасць нічога не вартая. Героі — самаахвярныя, гарачыя. (Пазітывісты крытыкавалі жыццё дзеля іншых.) “Патоп” (1886) — твор пра пакаянне і паўстанне з попелу асобнага чалавека. Нават калі лічыш сваё жыццё марным, можаш падняцца. Раманы друкаваліся ў часопісах (газета “Час”). Пазітывісты лічылі, што іх ніхто не будзе чытаць, але яны займелі незвычайную папулярнасць. Чытачы сабралі грошы, каб набыць Сянкевічу маёнтак, каб той мог толькі пісаць раманы падчас пенсіі. “Крыжакі” — напісаныя ў час русіфікацыі.

Польшча ў складзе Расійскай Імперыі.

Баляслаў Прус — пазітывіст, апанент Сянкевіча. Пісаў эпічныя творы “эзопапай мовай”. “Фараон” — няма нічога новага ў жыцці. Чалавека нельга змяніць, ён такі, які ёсць, няма нічога новага ў свеце. Песіміст.

“Вяселле” С.Выспянскага — мадэрнізм. Вялікага сэнсу шукаць не трэба, жыццё складаецца з прыватных сэнсаў. Каб зразумець, трэба перажыць. Сэнс барацьбы за Польшчу — у самой барацьбе. А што, калі перамога, што пасля? Людзі, што выхоўваліся на гэтых п’есах, няправільна разумелі перамогі, цікавасць жыцця: дзяўчына кажа “так” — як жа, а за што цяпер змагацца? :)

Польшча 1921-1939 гг. — самастойная дзяржава.

Стэфан Жэромскі (1864-1925) — “Верная рака”: як паўстанцам жыць пасля паўстання, быць верным сваім абаяцанням яны не здольныя.

У. Рэймант “Хлопы”. Адзіная здаровая сіла ў Польшчы — гэта сяляне, здаровыя, прамалінейныя. Праблема, калі ў вёску прыехаў шляхціц і падняў пытанні, аб якіх сяляне і не задумваліся — “баламуціць” народ сваімі высокімі праблемамі. Напісаў гісторыю падзелаў Рэчы Паспалітай.

“Ночы і дні” М.Дамброўскай — паднята пытанне, колькі часу можна кахаць мёртвага. Яе хвалявала, што ідэал вернасці загінуламу паўстанцу дэфармаваўся. Але ў цэлым ідэал застаўся, адрадзіўся праз нейкі час.

Чэслаў Мілаш — ухваляў ідэалы, але зрабіў выснову, што з імі складана жыць, ён будзе ажыццёўлены пасля перамены сэрца чалавека.

Ежы Анджэеўскі — 1) Камунізм у Польшчы не прыжывецца, ён чужы, неўласцівы, ненатуральны, не вытрымае. 2) Вялікая справа ў тым, што Польшча мае хрысціянскі ідэал, але захаваць яго пасля змагання з камунізмам будзе цяжка.

Цяпер Польшча мае выпрабаванне свабодай, вынік якога адлюструецца і на польскай літаратуры.

Марына: Прыкладна колькі год Польшча была пад акупацыяй расійскай імперыі?

А.У.: 122 гады 7 месяцаў пад акупацыяй была частка краіны. Ад падзелаў Рэчы Паспалітай да 1918 — разрыў у гісторыі незалежнасці.

Марына: Якія творы Сянкевіча раіце да прачытання?

А.У.: Найбольш шаную “Патоп”, але гэта сур’ёзны, сумны твор. Раю “Агнём і мячом”, “Quo Vadis” (хоць апошні асабіста не вельмі падабаецца).

Марына: Якой мовай звяртацца да простых людзей, каб быць для іх аўтарытэтам, а не летуценным шляхціцам?

А.У.: Лічыць іншага чалавека роўным сабе ці вышэй за сябе. Гэта дапамагае. Пры размове зверху ўніз можна нарабіць шмат памылак. Размова як з роўным ці вышэйшым = важна, што чалавек мне скажа. У першую чаргу пачуць чалавека і тады ўжо нешта гаварыць. Запытваць. Сказаць тады, калі пачуў.

Ганна: Раіце пачытаць раман “Верная рака”? Хто ж у ім меў рацыю?

А.У.: Раман сумны. Адчуваецца песімізм Жыромскага. Не раіў бы чытаць у першую чаргу, хіба пры даследаванні.

Ганна: У мяне шмат кніг пералічаных аўтараў за выданнем савецкага часу. Ці спрычынілася савецкая цэнзура да іх?

А.У.: Не думаю, што адцэнзуравана цэлымі кавалкамі, як Даніэля Дэфо. Згаданыя творы напісаныя пад Расійскай акупацыяй, і каб выдаццца, аўтары пісалі, ужо ў пэўным сэнсе цэнзуруючы сябе (у Сянкевіча няма твораў пра вайну з Расеяй).

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1Ekzufv6xWKQi_VVQAKBgyy_X9YFKDD2J

• Рознае
• Кава-паўза

• Віктарына Kahoot да міжнароднага Дня роднай мовы / Станіслаў

22 лютага 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакоі 206, 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая, Павал Гусціновіч

• Справаздача лабараторыі перад генеральным дырэктарам АІПІ НАН А.В. Тузікавым, 206 пакой

• Знаёмства дырэктара з супрацоўнікамі лабараторыі / сказаць пра сябе і сваю працу — Барыс Мефодзьевіч, Ганна, Алена, Станіслаў, НастаК, Зміцер, Марына, НастаД, Павал, Міхал, Аляксандр, Кірыл, Эвеліна, А.У., Максім (калі бальнічны закрыты)
• Прэзентацыя вынікаў працы за 2017 год, планы на 2018 год /  Ганна, +кожны можа дадаць пару слоў

• Абвесткі, 430 пакой / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Справаздача лабараторыі перад генеральным дырэктарам АІПІ НАН А.В. Тузікавым, 206 пакой

• Знаёмства дырэктара з супрацоўнікамі лабараторыі / сказаць пра сябе і сваю працу — Барыс Мефодзьевіч, Ганна, Алена, Станіслаў, НастаК, Зміцер, Марына, НастаД, Павал, Міхал, Аляксандр, Кірыл, Эвеліна, А.У.
  
  [Ганна каротка прадставіла кожнага. Дырэктар задаваў пытанні пра адукацыю, кафедру, факультэт.]
  
• Прэзентацыя вынікаў працы за 2017 год, планы на 2018 год /  Ганна, +кожны можа дадаць пару слоў
  Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1NMs018f2J9eFViDKj_H8adJ_maZUNidb
  
  Вынікі і планы прадстаўленыя. Зазначылі рэгулярнасць працоўных сустрэч: тэматычных і адкрытых семінараў, а таксама важнасць стажыроўкі для Лабанава Б.М. (з нагоды цяперашняй стажыроўкі Ю. Гецэвіча ў Нямеччыне). Вялі гутарку наконт фінансавання.
  
  У.А. Лапіцкі: Звярніце ўвагу на ЧС па футболе-2018 у Беларусі: можна правесці перамовы па інфраструктуры для турыстаў: аўдыягід па Беларусі на EN-BE. Гл. палажэнне аб інавацыйным фондзе Мінгарвыканкама, рэсп. фонд дзяржкамітэта (умовы на сайтах). Таксама паспрабуйце дазнацца ў ПВТ, ці фінансуюць яны асобныя праекты.

• Абвесткі, 430 пакой / Марына
  Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1W7SdwfOZmqB2qxqfMaAuBuV738AFFAoN
• Рознае
• Кава-паўза

15 лютага 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Эвеліна Русецкая

• Уступ, падсумаванне тыдня / Ганна
• Агляд кнігі «Як працуе Google?» / Марына
• Справаздача працоўных вынікаў / Максім Галаўчак
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падсумаванне тыдня / Ганна

Вітаю ўсіх, асабліва Эвеліну, якая выйшла з бальнічнага! На мінулым тыдні было шмат сустрэч. Да нас прыехалі людзі з Гродна, якія пабачылі КрокЭп і папрасілі зрабіць аўдыягід па Аўгустоўскім канале. Былі сустрэчы па ЛЛБ: Алена была на сустрэчах у Цэнтры даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры з гэтай нагоды, таксама з’явілася 2-я прапанова па ЛЛБ. Сёння, заўтра і паслязаўтра ідзе канферэнцыя OSTIS, у якой удзельнічае Вадзім.

• Агляд кнігі «Як працуе Google?» / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1Zs_B22hNRs5Tqyz6kyMy9uyjyXpCl0nn

Пытанне для разважання: у якіх межах можна дзяліцца ідэямі?

• Справаздача працоўных вынікаў / Максім Галаўчак

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1n-_TmFh2hxx87WKS3SfPdYoP4nSf6Guh

Марына: Любімая праца? Нелюбімая ці складаная праца?

Максім: Было складана працаваць над RHVoice. Падабаецца вывучаць Python.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1yS5zHSp2cmk7Gfev5bMaNrTAZRfiOydk

• Рознае
• Кава-паўза

8 лютага 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Ганна Станіславенка

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Ганна Станіславенка

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Ганна

На мінулым і гэтым тыдні адбываліся розныя сустрэчы: у Прэзідыуме наконт аўдыягіда па выставе распрацовак НАН Беларусі, па аўдыягідзе па горадзе Крычаў, па Аўгустоўскім канале; з гісторыкамі ў інстытуце гісторыі НАН Беларусі.

• Бізнэс-ліставанне па-англійску / Ганна

https://drive.google.com/open?id=1-1jV2Fb6z5Mr1-BlFYjG5W8Jn0gQpHwH 

• Новыя сэрвісы corpus.by / Максім, Аляксандр

• Максім:

• Спачатку агульна пра сэрвісы API. API – гэта функцыянальнасць, якую прадастаўляе праграмма (сэрвіс). пры гэтым API пазваляе абстрагіравацца ад таго, як менавіта гэта функціянальнасць працуе. Для таго, каб зрабіць сэрвіс праз API трэба дадаць у тэчку мэтавага сэрвісу скрыпт API.php, які па чарзе запусціць усе функцыі з класу і выдядзе вынік.

• http://corpus.by/SyllabifierViaApi/?lang=be 
• http://corpus.by/UdcDecoderViaApi/?lang=be 

• Аляксандр:

• Сэрвіс накіраваны на тое, каб на трэніроўку распазнавання шлі файлы г гукам і тэкстам без памылак. У хуткім часе перададзім ЭЛАР на тэставанне. http://corpus.ssrlab.by/ 

• Асабістая справаздача / Міхал

https://drive.google.com/open?id=1tYfohEMMwKG3Q9zQANCz5eqrG9rSSR6H 

• Абвесткі / Ганна

Усе падзеі нанесены на наш каляндар https://ssrlab.by/calendar 

• Рознае

-

• Кава-паўза

• Віктарына Kahoot / Міхал

1 лютага 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Марына
• Планы на 2018 год / Марына
• Справаздача па калядных працах / Міхал, А.У., Кірыл
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1RdSFVMm881YPsCTs1uZ7_tbM4kS2oc5o

У пятніцу былі экспанентамі на выставе “Дзень навукі” у НББ (фота ў прэзентацыі).

Станіслаў: Звярніце ўвагу на пакрыццё Палесся кантэнтам KrokApp :)

• Справаздача па калядных працах / Міхал, А.У., Кірыл

“Дапрацоўка KrokApp 2.0” / Міхал

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1ETHXe4sNuU-j8LxBFqTUlYeI1nYs55MC

“Сегментацыя аўдыёдадзеных” / Кірыл

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1i606zAirMPjBrciOfeCey9gbgDX4jpO-

Пытаньні:

Станіслаў: Працы па сэрвісе“Service of Getting Commands for HTK” прыпыненыя?

Кірыл: Ён працуе, але працы пакуль прыпыненыя.

Станіслаў: Будзем уніфікаваць назву. Значыць, можам з ім нешта рабіць, напрыклад, лакалізацыю.

На прыкладзе твора У.Караткевіча зрабіць пераклад (прататып) празаічнага тэкста ў лібрэта з выкарыстаннем сэрвісаў corpus.by / Андрэй Уладзіміравіч

Выкананне:

Вынік: https://docs.google.com/document/d/1gFRFz20Hj3J0k1CVK28qqME-780AXBZw21r14DqQV5E/edit?usp=sharing

Абраў твор Уладзіміра Караткевіча “Казка пра Пятра-разбойніка” (282 словы). Выкарыстоўвалі толькі словы Караткевіча, у выніку атрымалася ~200 слоў. У наступны раз, калі карыстацца толькі лексікай пісьменніка, трэба заліваць іншыя творы Караткевіча і браць адтуль словы. Вынік: з празаічнага твору атрымаўся больш “плаўны” твор дзякуючы сэрвісам. Пры дапрацоўцы можа выкарыстоўвацца ў якасці лібрэта. Каб, напрыклад, зрабіць такім жа чынам “Каласы”, на цяперашні час гэтая праца зойме доўгі час.

Быў выкарыстаны сэрвіс “Упарадкаванне па алфавіце” наадварот (па канчатках).

Марына: Чаму выбралі менавіта такое заданне?

А.У.: Натхніўся операй.

• Планы на 2018 год / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1w6GdwE5jAzpLI_m3Wt3gxqu61IykztzB 

Рэзалюцыя: Напісаць манаграфію цягам 2018 году.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1RdSFVMm881YPsCTs1uZ7_tbM4kS2oc5o

• Рознае
• Кава-паўза

25 студзеня 2018 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Ганна
• Справаздача па калядных працах / Станіслаў, Алена, Эвеліна, Паша, ГаннаК
• Асабістая справаздача / НастаД
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Вітаю ўсіх! На мінулым тыдні была працоўная субота. Дзякуй усім, хто арганізаваў святкаванне ТОП-10. На гэтым тыдні мы мелі шмат званкоў па скайпе з Юрасём, а таксама да нас завітвалі журналісты.

Зараз прапаную ўсім паглядзець цудоўнае відэа аб тым, як зазвычай праходзіць любое абмеркаванне :) Гэтая каманда рэкламуе свае бізнэс-паслугі праз іранічныя відэа. Думаю, кожны пазнаў сябе ў адной ці некалькі роляў.

• Справаздача па калядных працах / Станіслаў, Алена, Эвеліна, Паша, ГаннаК

Станіслаў

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1DAG3_vzLHUuNOBU2Y0Ge1S9mA-n7aM4w

Маім заданнем быў парсінг граматычнага слоўніка. Што трэба было зрабіць? У слоўніку запісы з фарматаваннем: кінематаграфічны, -ая, -ае, і ў кожным радку ёсць канчаткі, якія азначаюць цэлае слова. Калі чалавеку гэта зразумела, то кампутару — не, і трэба было “аднавіць” цэлыя словы, прычым з захаваннем націску. Гэта была няпростая задача, асабліва калі пададзены варыянты праз слэш. Прыйшлося разабрацца ва ўтварэнні прыметнікаў.

Вынік: распрацаваны алгарытм парсінга прыслоўя і прыметніка

Ганна: Якія высновы можна зрабіць з атрыманых лічбаў?

Станіслаў: У кожнага слова ёсць у сярэднім 21 форма. Наз 12-13, прым 25-20, прыслоўе — самая “малаформенная” часціна мовы, таму ў сярэднім гэта праўда.

Ганна: Якія былі памылкі?

Станіслаў: Сутыкаўся з такім: напрыклад, забыты склон або не пастаўлены націск для нейкага слова, бывалі лішнія прабелы. На націск 50, на склон 40. Правяраў сам сябе, задаючы “if” і памылку, якую мог бы зрабіць сам. Дзесьці вынік быў 0, дзесьці 7, дзесьці 200. На прыслоўі пайшло гадзін 5-8, на прыметнік — тыдзень па 8 гадзін працы штодня ў адным тэмпе. Давальны склон самы адназначны і бяззменны, шануйце гэты склон! :)

Ганна: Ці плануеш ты напісаць артыкул?

Станіслаў: Напісаць-та можна, але гэта алгарытм завостраны пад канкрэтную кнігу і на іншым выданні не спрацуе. Для лінгвістаў цікавасць у тым, што камп’ютар дае ўбачыць статыстыку, якую “на вока” не адчуеш.

Ганна: Цікавая можа быць менавіта статыстыка па канчатках.

Станіслаў: Можна зазначыць, што трэба паляпшаць даведнікі па беларускай мове, бо выяўлена шмат цікавых выключэнняў.

Алена

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4OXM2OHlnRFg2RC1hZ3RyNFhuWk1FZWtULWJr

У гэтай прэзентацыі будзе найменш малюнкаў за ўсю гісторыю маёй працы.

ЛЛБ — міжнародная праграма трансмяжовага супрацоўніцтва паміж Лат Літ і Бел. Выйграўшыя могуць прэтэндаваць на грантавыя сумы. Ёсць яшчэ Польшча-Украіна-Беларусь. Метадычка не змяняецца, і гэта можа быць карысным.

Ганна: Лічбы крытэраў вы вызначаеце ці яны?

Алена: Мы павінны трэкіць праз супрацоўніцтва з мясцовымі турыстычнымі ўладамі, якія рэгіструюць колькасць турыстаў.

Ганна: Мяне засмуціў пункт пра забарону на “штучную кааперацыю”.

Алена: Кожны мусіць зрабіць унёсак, каб не было сітуацый, што некага дадалі толькі дзеля атрымання грошай. Ёсць праграма, у якой будзе бачна, хто над чым працаваў. Нельга падавацца аднабока, бо будзе бачная спекуляцыя.

Алена: Калі каму цікава, то ёсць праект Польшча-Украіна-Беларусь, куды падацца прасцей, і вось цяпер ёсць прыклад падачы.

Эвеліна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4YmppZTBHcUZUdGR4cmhvbnFQTnNLZEdlTVlV

Маё заданне было стварыць 5 аб’ектаў па Маладэчне для КрокАп. Чакала, што будзе прасцей, апынулася зусім не так. На вакзале ніхто не даў рады па цікавай інфармацыі. Цікавы аб’ект — настаўніцкая семінарыя, якая знаходзіцца на тэрыторыі завода, на які не пускаюць. Маладэчанскага замка ўвогуле няма! :)

Наста: Колькі кропак па Маладэчне?

Эвеліна: 5.

Наста: Фоткі арыгінальныя?

Эвеліна: Так.

Нехта: Чаму не ўзяла Мінск?

Эвеліна: Мне бліжэй ездзіць да Маладэчна, чым да Мінска. Для Мінска шмат інфармацыі, а па Маладэчна складаней знайсці цікавы кантэнт.

Ганна: Давайце дадзім Эвеліне доступ кантэнт-правайдэра ў кансоль?

Наста: Зрабі тэчку з кантэнтам, дзе будуць назва, тэкст, фоткі. І дашлі спасылку.

Паша

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4WjBPQy1hdjhxaWhoVlpTOENiRFhaVHpmZDR3

Заданне: дадаць некалькі моў. Дадаў украінскую і нямецкую. Хацеў дадаць францускую, але яна пачала канфліктаваць з англійскай і нямецкай.

Ганна: Французская апрыёры канфліктуе з англійскай і нямецкай :)

Ганна, Станіслаў, Алена: Трэба назваць селектар нейкім чынам! Гэта выбар тэставага тэксту, так? Таксама можна дадаць працэнт супадзення з мовамі. “Магчыма, гэта … мова”.

Станіслаў: Як можна папаўняць правілы, не будучы праграмістам? Можна дапрацоўваць абгортку, але праца такога сэрвіса грунтуецца на правілах.

Ганна Карпенка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4N2Z3NDh3RE5SNExzUW9FcmNHLURFZ1Bhblc0

Мела працу па сегментацыі.

Алена: Дзе тут крэатыўнасць? :)

Ганна: Тут мала крэатыву :)

Наста: Былі памылкі?

Ганна: Так, і таму пасля памылак я пачала слухаць зыходны аўдыяфайл цалкам.

• Асабістая справаздача / НастаД

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1p1Sa2thMktqP8OTcBqJORp4k1lhVGFzQ

НастаК: Якая праца найбольш спадабалася?

НастаД: Пераклады на англійскую мову.

Марына: Якая праца больш за ўсё не спадабалася?

Наста: Напісанне хэлпаў.

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1Dk0SSQtRgQcJf-RTljhT6DA383p6_vmg

• Рознае
• Кава-паўза

20 студзеня 2018 (чацвер)

11:30-13:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зміцер Дзенісюк

Кава-паўза: Марына Марчык, Максім Галаўчак, Павал Гусціновіч

СВЯТКАВАННЕ
ЎВАХОДУ “АРФАЭПІЧНАГА СЛОЎНІКА”
Ў ТОП-10 ЛЕПШЫХ РАСПРАЦОВАК НАН ЗА 2017 ГОД!

• Віншавальна-ўступнае слова / Ганна, Марына
• Віншаванне / Барыс Мефодзьевіч
• Skype-віншаванне з Нямеччыны / Юрась
• Віншаванне ад укладальнікаў / Валянціна Паўлаўна Русак, Вераніка Мандзік, Станіслаў
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Віншавальна-ўступнае слова / Ганна, Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1gbhMK5LuQ7OHZ7OxIn02aqkUNr0x0Jew

• Віншаванне / Барыс Мефодзьевіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1vXcuAyqPk9nSvuAgQpu1z7TUej9vjUam

• Skype-віншаванне з Нямеччыны / Юрась
• Віншаванне ад укладальнікаў / Валянціна Паўлаўна Русак
• Кава-паўза

18 студзеня 2018 (чацвер)

14:00-15:00, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Максім Галаўчак, Зміцер Дзенісюк

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падсумаванне тыдня / Ганна
• Справаздача па праекце “Улік дрэванарыхтовак” / НастаК
• Справаздача па калядных працах / Зміцер, НастаК
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Ганна

Вітаю ўсіх! На гэтым тыдні мы здалі гадавую справаздачу па дзейнасці лабараторыі, справаздачу публікацый, фотасправаздачу. У аўторак да нас прыязджала тэлевізія здымаць сюжэт пра “Арфаэпічны слоўнік”. Вынік можна будзе пабачыць 29.01 ў перадачы “Навукаманія”, а таксама пашукаць нас на іх youtube-канале. Таксама быў дасланы Nooj-report і быў Skype-call з Нямеччынай. Толькі што да нас меліся завітаць (але так і не дайшлі) госці з Сірыі. Таксама адбылася нарада маладых вучоных.

Дзякуй усім, хто дасылае справаздачы, а таксама за скрыны ў іх.

• Справаздача па праекце “Улік дрэванарыхтовак” / НастаК

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4Y0RYa3RqcFV0UHBKb2RJNHJ6cVo0UWc5eGg0

Пэўны час таму ў нас з’явіўся такі праект. Ёсць аддзел, які працуе з людзьмі, занятымі дрэванарыхтоўкай. Яны замовілі праграму ў студэнтаў, але тыя не ўклаліся ў тэрміны і не выканалі ТЗ. Праз У.А. Лапіцкага (Юрась каментуе допісам ад 2018-01-22 — У.А. Лапіцкі ўзгадаў пра нашае партфоліа з мабільнымі распрацоўкамі) гэты аддзел звярнуўся да нас з прапановай дапрацаваць праграму.
Парадак працы, які трэба было памяняць: працаўнікі паведамляюць па тэлефоне аператарам, колькі лесу навалілі.

Мэта праграмы — аўтаматызаваць справаздачнасць.

Ганна: Што было самым складаным?

Наста: Дамовіцца з Кацярынай. Яна доўга не адказвала, мяняла свае рашэнні. Асноўная праца заняла 1 тыдзень, а астатнія пара тыдняў сышлі на дапрацоўку.

Ганна: Дзе захоўваецца дакументацыя?

Наста: На маім кампутары.

• Справаздача па калядных працах / Зміцер, НастаК

Наста Казлоўская

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1m4SPvPlKZAEc9C--8p63-tmsXPW2gS7E

Ганна: Што такое “інтэнты для працы з камерай”?

Наста: Магчымасць уключыць у праграме камеру і сфатаграфаваць злачынства.

Ганна: А што такое “двухпанэльныя інтэрфейсы”?

Наста: Там пазначана, што я да гэтага не дайшла.

Ідэя: Зрабіць пра іх выступ на АС, калі Наста разбярэцца.

Зміцер Дзенісюк

Мая калядная праца замянілася крытычным заданнем. Такім чынам, у канцы 2017 году мы залілі новы сайт komzdrav-misnk.gov.by з магчымасцю перакладу на розныя мовы. Таксама некаторыя супрацоўнікі вычытвалі пераклады. Юрась здаў гатовы сайт У.А. Лапіцкаму. 

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1emJ0gTnkK_A7Ieqz13Pi2nFm_3vxR-BG

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1EcaI-tUuGPT2ad4t44ISxtvMEynUYsHV 

Ганна:

• Падцягніце хвасты па справаздачах!
• 28.01 ладзіцца LLB-workshop уласна пра падачу на LLB.
• 29.01 — не прапусціць сюжэт пра “Арфаэпічны слоўнік” на тэлевізіі.

• Рознае

Абмеркаванне конкурсу АІПІ:

• Падаць Арфаэпічны слоўнік: 10 за, 1 устрымаўся.
• Падаць UDC Decoder: 8 за, 3 ўстрымаліся.
• Падаць распазнаванне: 6 за, 2 супраць, 3 ўстрымаліся.
  Ганна: Людзі, што могуць распісаць гэта для конкурсу, не матываваныя на гэтую справу. Па UDC Decoder ёсць матываваныя людзі.

• Кава-паўза

11 студзеня 2018 (чацвер)

11:00-13:00, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Максім Галаўчак, Зміцер Дзенісюк

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ / Марына
• Справаздача па калядных працах / Максім, Марына
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Марына

Вітаю ўсіх па заканчэнні Калядных прац! Сёння паслухаем справаздачы калядных прац — Максіма і маю.

• Справаздача па калядных працах / Максім, Марына

Максім Галаўчак

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4UWtPN2Z3N1dGYjFzdnZ3SVVWY2ZTSWpnUjJN

• (перададзена на ІТ) Размясціць спасылку на сэрвіс Максіма ў меню Корпус.бай / Станіслаў
• Глабальная размытая рэзалюцыя — працягваць працу над сэрвісам! :)

Прынята!

Марына Марчык

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1i8MLtqjs8JhBri_HPvVcsHJmX5cMfP0X

• (унесена ў файл вынікаў працы) Прадумаць выстаўленне нашых артыкулаў у Research Gate / Марына
• (унесена ў файл вынікаў працы) Даведацца падрабязней пра цытаванне артыкулаў па NooJ на Springer (запытаць у Ганны) / Марына

Прынята!

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1LxVcrkW4HIT685wyCh11rg9Zvn1shLCV

Ганна: Варта удакладніць дэдлайн на NooJ.

Epic win! Дэдлайн падачы эбстракатаў — не 15.01, а ажно 31.01!

• (перададзена на ІТ) Абмеркаваць удзел у WebConf-2018: тэмы артыкулаў, адказныя / усе
• (перададзена на МТ) Абмеркаваць удзел у WebConf-2018: тэмы артыкулаў, адказныя / усе

• Кава-паўза

22 снежня 2017 (пятніца)

13:00-17:45, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Максім Галаўчак, Зміцер Дзенісюк

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Ганна
• Агульная справаздача па працы лабараторыі за 2017 год / Юрась
• Справаздача асабістых дасягненняў супрацоўнікаў лабараторыі за 2017 год / кожны
• Планаванне прац на Калядны перыяд / Марына
• Рознае
• Кава-паўза і кінапрагляд «Гэта цудоўнае жыццё» («It’s a Wonderful Life») (02:10)

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Ганна
• Агульная справаздача па працы лабараторыі за 2017 год / Юрась

ВЯЛІКАЯ ГАДАВАЯ ПРЭЗЕНТАЦЫЯ: https://drive.google.com/open?id=1pa8y4HSY43Pc-h0KQYFc2vS2o0i1tpFP

Рэзалюцыя:

• Набыць кнігу М. Волкава, падпісаць і падарыць А.В. Тузікаву
• Паразважаць, як кансоль павінна выдаваць статыстыку / Алена, Зміцер, Аляксандр, Наста

• Справаздача асабістых дасягненняў супрацоўнікаў лабараторыі за 2017 год / кожны

Дасягненні Лабанава Б.М.: https://drive.google.com/open?id=1zPb4DvGXFimVZWB-rlzDTL0oQryKT-Oz

ДАСЯГНЕННІ астатніх супрацоўнікаў: https://drive.google.com/open?id=1sQmvUjH9CN5BxGposGKWSWT7a_Uoq1ps 

• Планаванне прац на Калядны перыяд / Марына
• Рознае
• Кава-паўза і кінапрагляд «Гэта цудоўнае жыццё» («It’s a Wonderful Life») (02:10)

14 снежня 2017 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Ганна Станіславенка

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

Кава-паўза: Ганна Станіславенка

• Уступ / Ганна
• Справаздача па наведванні круглага стала з Рычардам Гэмбэлам / Эвеліна
• Справаздача па II З’ездзе вучоных / Ганна
• Оўэн Барфілд: эвалюцыя свядомасці / Станіслаў
• Decoding «Arrival» / Алёна
• Абвесткі / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Ганна

Вітаю! Мінулы тыдзень быў вельмі насычаным на падзеі: канферэнцыя “Эвангельская царква: гісторыя і сучаснасць”, дзе мы прадстаўлялі мабільную прграму “Друк ВКЛ”, ІІ з’езд вучоных ў панядзелак, аўтарак і сераду, круглы стол з Рычырдам Гэмбэлам у Інстытуце гісторыі, падрыхтоўка справаздач па праэктах. Дзякуй усім за актыўную працу і за аператыўнасць у патрэбныя моманты. Зараз пдрабязней пра некаторыя падзеі, а пасля нас чакае сумесны тэматычны выступ Станіслава і Алены. Іх выступы прысьвечаны даследаванняю моў з нестандартнага для нас ракурсу. Тэму і прадмет дакладаў яны выбралі і прапанавалі самі і таксама прысвяцілі свой асабісты час на падрыхтоўку. Таму будзем уважлівыя і ў канцы выступаў зможам задаць пытанні і падыскутаваць.

• Справаздача па наведванні круглага стала з Рычардам Гэмбэлам / Эвеліна

У панядзелак у 10:00 быў у Інстытуце гісторыі круглы стол з госьцем з ЗША навукоўцам-гісторыка Рычардам Гэмбэлам. Фотасправаздача: https://drive.google.com/open?id=1P8YR7awocSf9nSuAzL8Xlv_7bUjQOl3Y 

• Справаздача па II З’ездзе вучоных / Ганна

Фотапрэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1oJOpv8m0qCCTOHPEOHiw2kTmIzQ6ZvjB 

Фотасправаздача за панядзелак: https://drive.google.com/open?id=1lmFMwpYjbSx3CKYl3X2_8SA2tqMDNSFS 

Фотасправаздача за аўторак: https://drive.google.com/open?id=1sYJW3wt-8Kr6roeYVfXCqMqnIWlDJnlo 

Фотасправаздача за сераду: https://drive.google.com/open?id=1GV6tfMin3D161pIiz2LAFXmjXOHtInD5 

Мы мелі гонар удзельнічаць ў з’ездзе вучоных і на секцыі №1 і на асноўным паседжанні ў Палацы Рэспублікі. Заезд пачаўся ў панядзелак у Палаце Рэспублікі і ў Інстытуце фізікі. У аўторак ў Інстытуце фізікі адбывалася праца секцыі №1, дзе мы ўдзельнічалі нашай выставай. Дзякуй Марыне, Эвеліне, Паўлу і Максіму за арганізацыю і правядзенне выставы. У сераду было паседжанне ў Палацы Рэспублікі, дзе наша лабараторыя выстаўляла таксама свае распрацоўкі разам з Суперкамп’ютарам, Робатамі, Медыцынскім прагназаваннем. Дзякуй Зьмітру, Станіславу, Алене, Марыне за дапамогу. Таксама Міхасю, які падрыхтаваў афлайн версіі нашых праграм для дэмастрацыі. Выстава прайшла добра. Мабільнай праграмай, якую мы рабілі адмыслова для з’езду “Музей НАНБ” зацікавілася Вольга Анатольеўна Гапоненка, кіраўнік аддзела прэмій, стыпендый Прэзідыума НАН.

• Оўэн Барфілд: эвалюцыя свядомасці / Станіслаў

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1oJOpv8m0qCCTOHPEOHiw2kTmIzQ6ZvjB 

Падчас выступу я закрану наступныя пытанні: Хто такі Оўэн Барфілд у кантэксце знаёмай нам гісторыі? Тэорыя эвалюцыі Дарвіна ці тэорыя эвалюцыі Барфілда? Што такое слова і слоўнік паводле Барфілда?

Як перакласці слова Logos? Ці магчыма «правільна» перакласці старажытны тэкст? Ці можа лінгвістыка фарміраваць светапогляд? О́ўэн Ба́рфілд (па-ангельску: Owen Barfield; 9 лістапада 1898 — 14 сьнежня 1997) — брытанскі філосаф, паэт і крытык. Уваходзіў у клуб Інклінгаў, сябраваў з Джонам Толкінам і Клайвам Льюісам. Мяне зацікавіў гэты пісьменнік. Пра яго я даведаўся калі чытаў летась кнігу пра зусім іншага пісьменніка. Пражыў Барфілд 99 год. Недаўна я звярнуў увагу, што ўсе кнігі з хронік Нарніі маюць прысвячэнні. І я зразумеў, што ня ведаю ніводнага чалавека з гэтых прысвечэнняў. І самая вядома кніга “Леў, вядзьмарка, гардэроб” прысвячаецца Люсі Барфілд.

Льюіс і Барфілд былі добрымі сябрамі. Хоць і часта спрачаліся.  Барфілда называлі "Першы і апошні інклінг". Паэтычны стыль: даследаванне сэнсу — адна з самых значных кніг Барфілда.

Барфілд прыйшоў у навуку пасля цікавай гісторыі ў школе, калі яго аднакласнік звярнуў увагу на адну метафару. Пасля Барфілд захапіўся вывучэннем моў. Барфілд рухаецца ад даследавання розніцы ранняй і позняй мовы да пытання паходжання мовы, а ад пытання паходжання мовы, да пытання паходжання чалавека і сутыкаецца з супярэчнасцю з тэорыяй Дарвіна. Рухаючыся ў глыбіню гісторыі мовы ён знаходзіць мову з кожным крокам ўсё больш і больш вобразнай, а сучасная мова, наадварот, поўная нематэрыяльных але і не вобразных слоў – адмерлых метафар (метафар, якія згубілі сваю першапачатковую вобразнасць). Альбо на нейкім этапе эвалюцыі ўся чалавечая раса пакрылася россыпам паэтаў, альбо сыходнай кропкай не магла быць свядомасць жывёліны, для якой паняцця значэння ўвогуле не існуе. Насуперак «фантазіі Дарвіна» Барфілд прапануе канцэпцыю старажытнага семантычнага адзінства і эвалюцыі свядомасці.

• Decoding «Arrival» / Алёна

Прэзентацыя і матэрыялы: https://drive.google.com/open?id=1N_QCwqGyCORWAXvPe_W2kac5KitLEkUm 

Пра фільм Прыбыццё. У цэнтры фільма жанчына-лінгвіст. І мой выступ сугучна з пытаннем Станіслава: ці ўплывае мова на ўспрыняцце сусвету. Але як і Станіслаў я не адказваю прама на гэтае пытанне, але даю вам падумаць. У фільме паказана графічная мова. І тое, як каманда лінгвістаў і фізікаў яе разгадвае. Таксама фільм закранае гіпотэзу лінгвістычнай адноснасці Сэпіра-Уорфа: Структура мовы ўплывае на сьветаўспрыняцце і погляды яго носьбітаў, а таксама на іх кагнітыўныя працэсы. Цікава, што да фільма была адмыслова зроблена навуковая падрыхтоўка. Стваральнікі выкарыстоўвалі сучасныя тэхналогіі кампаніі Вольфрам. Падрыбязней можна пачытаць тут http://blog.stephenwolfram.com/2016/11/quick-how-might-the-alien-spacecraft-work/   .

• Абвесткі / Ганна

https://drive.google.com/open?id=1U0ePttWT8A0jYFt4MaYEBZcxetIV36wA 

• Рознае

Нагадваю пра Крэатыўныя працы.

• Кава-паўза

7 снежня 2017 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Марына
• Падсумаванне выставы-форума ITE-2017 / Алена, Эвеліна, Зміцер, Станіслаў
• Асабістая справаздача / Ганна
• Абвесткі / Марына

• Анонс калядных прац!

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Марына

https://drive.google.com/open?id=1F-3sCKhnX6FUr0GlH6HcyNhYoxoRoAhk
Вітаю! Першы семінар без Юрася ў гэтым сезоне. Спадзяюся, семінар будзе адбывацца як і раней і што будзе шмат ініцыятывы па змесце адкрытага семінара.

• Падсумаванне выставы-форума ITE-2017 / Алена, Эвеліна, Зміцер, Станіслаў

Фота: https://drive.google.com/open?id=1mi2w2dGZ7WDiPvlKgUgseIJ9y1q6YsDy

Гэтая выстава будзе праводзіцца і ў наступныя гады. Таксама да нас падыходзіў карэспандэнт газеты “Рэспубліка”.

Шукаць матэрыялы пра нас у газеце “Рэспубліка” / Марына

• Асабістая справаздача / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1MExm1cdaVoieOGsMsmV37engYkRNV1wg

Ганаруся нашым выязным семінарам і тым, што змагла разабрацца ў аўдыце, а таксама заяўкай для конкурса БРФФД па УДК з НББ.

Зафіксаваць план па запаўненні журналу прыходу/сыходу на працу / Ганна

Марына: Што табе больш за ўсё падабаецца / не падабаецца рабіць?

Ганна: Падабаецца прыдумваць новыя ідэі, складаць план іх выканання. Некалі зрабіла так для UDC Decoder, і Максім вось выканаў. У спрыяльны час задумалася б над перспектывамі KrokApp. Больш за ўсё не падабаюцца працы па komzdrav.by.

А.У.: Ці і вы пішаце справаздачы?

Ганна: Усе тут прысутныя дасылаюць справаздачы. Маю справаздачу чытаюць Юрась, Станіслаў і Марына.

Станіслаў: Ёсць легенда, што той, хто становіцца кандыдатам навук, больш не піша справаздач Юрасю :)

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1F-3sCKhnX6FUr0GlH6HcyNhYoxoRoAhk

• Рознае
• Кава-паўза

30 лістапада 2017 (чацвер)

Падрыхтоўка: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы, Алена Крывальцэвіч, Эвеліна Русецкая

• Запаршаем усіх наведаць ITE-2017:

• Стэнд, прысвечаны KrokApp / Алена, Эвеліна
• Стэнд, прысвечаны Corpus.by / Станіслаў, Зміцер

Сайт мерапрыемства: http://ite.unibel.by/by/ 

23 лістапада 2017 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына
• Падсумаванне камандыроўкі ў Кітай / Юрась
• Адаптацыя свабоднага сінтэзатару RHVoice для сінтэзу беларускага маўлення / Уладзимір Чараухін
• Прымяненне метаду апраксiмацыi да iдентыфiкацыi i верыфiкацыi асобы па голасе / Вячаслаў Міцянок
• Падсумаванне ўдзелу ў канферэнцыі РИНТИ-2017 / Марына
• Падсумаванне камандзіроўкі па KrokApp у Карэлічы / Ганна
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына
  
  Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1ghjJbwNFErvDlHOR68I8C2ffDCJuRaHq

• перастаноўка ў 430 пакоі;
• камандзіроўка ў Кітай;
• камандзіроўка ў Карэлічы;
• выстава «Sola fide», прысвечаная Марціну Лютару і 500-годдзю Рэфармацыі.

• Падсумаванне камандыроўкі ў Кітай / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1Vefb6EqRk0MvlksdB9F1q2YlwCLjcedx

Адбылася камнадзіроўка ў ISTIC — аналаг нашага інстытута ў Кітаі.

У Кітаі 1 кв.м. плошчы каштуе 15000. Таксама ў Кітаі дарогі пабудаваныя так, што на іх мала паваротаў. Большасць машын едзе па прамой, і не ўтвараюцца пробкі. Наведалі Forbidden city — аналаг нашай рэзідэнцыі Радзівілаў. Цяпер у Кітаі дазволена мець не 1, а 2 дзіцяці. Насамрэч у Кітаі можна мець колькі заўгодна дзяцей, але трэба разумець, што краіна сацыялістычная, і гэты сацыялізм праяўляецца ў пажаданнях да грамадзян мець не больш за 2 дзяцей. Калі іх болей за 2, то кошт жыцця ў краіне для іх рэзка падвышаецца.

Распавёў пра тэкставую, гукавую апрацоўку, corpus.by, KrokApp, дзе іх уразіла кітайская мова. Шукалі ідэі, як сумесна ствараць гісторыка-культурныя электронныя слаі.

У Кітаі электрычныя матацыклы. Таксама існуюць забароны на карыстанне машынай. (Нумар сканчваецца на пэўныя лічбы — можна ездзіць у пэўныя дні, і наадварот. Хочаш ездзіць штодня — май 2 машыны.) Бачыў плошчу Тяньаньмэнь, дзе некалі адбылася дэманстрацыя. У Кітаі зачынены Гугл, замест яго ёсць лакальныя пошукавікі. Наконт легендарнага пекінскага смогу — быў невялічкі, але кітайцы казалі, што нам пашанцавала з надвор’ем: пачатак лістапада найлепшы для наведвання Кітаю.

Марына: Раскажыце падрабязней пра забарону на Google.

Юрась: Google не “забаронены”, але не падлучаецца, не загружаецца. Вайбер спрацаваў некалькі разоў. праграмкі кшталту WhatsApp варта ўсталёўваць загадзя, не ўнутры Кітаю.

ГаннаК: Як падымаліся і спускаліся на сцяну?

Юрась: Падымацца лягчэй, чым спускацца. Там ёсць поручні. Рэкамендацыя для тых, хто падымаецца: людзі адразу бягуць, а трэба падняцца, адпачыць, пайсці зноў, эканоміць сілы і трошкі адпачываць на прыступках.

• Адаптацыя свабоднага сінтэзатару RHVoice для сінтэзу беларускага маўлення / Уладзимір Чараухін

Размаўляе на многіх мовах. “Дзікі” RHVoice не прамаўляе беларускія сімвалы /і/, /ў/ (называе назву сімвала). Можна навучыць яго прамаўляць /і/ як /и/ (“і” рускае). Я справіўся з задачай: RHVoice чытае сімвальна па-беларуску. Але недзе працэнтаў 40 выдае памылковыя націскі. Для навін гэта некрытычна, а мастацкая літаратура гучыць не вельмі добра.

Як атрымаць файл са словаформамі, дзе прадстаўленыя націскі, каб гэты голас навучыць расстаўляць націскі? Праз месяцы 2 можна будзе атрымаць нармальную якасць сінтэзу. Атрымаю псеўдабеларускую мову, з тым адрозененнем, што паўсюль будзе “г” выбухное. Праз гэты час змагу прадставіць вынік.

Юрась: Вы праграміст па адукацыі ці самі навучыліся?

Уладзімір: Гуманітарый, псіхолаг. Праграмы перакладаю, бо цікавіць. Гэта маё хобі.

Юрась: RHVoice — падрабязней, што гэта.

Уладзімір: Гэта вольны сінтэзатар маўлення. На сайце выкладзеныя ўсе зыходнікі, кожны можа зайсці і скампіляваць сабе прадукт. Сёлета ўкраінцы зрабілі голас “Анатоль”, але ён непрыдатны для беларускай мовы. Псеўдабеларускі голас назавем “Алесь”. Да лета, пакуль не было Арфаэпічнага слоўніку, мне было настолькі цікава і патрэбна гэта, што ледзь не ўзяўся сам за яго. Слоўнік і голас можна рабіць уручную (з 0%), але тады гэтая праца расцягнецца на гады. Аляксандр Севярын, праграміст, мае суполку аднадумцаў, я яе прадстаўнік. Кажа, калі знойдзецца слоўнік, тады можна будзе зрабіць і справу.

БМ.: Ці вы чулі наш сінтэзатар? Запытайце ў загадчыка.

Юрась: Нашы распрацоўкі былі заточаныя пад некаторыя замовы. Яго можна выкарыстоўваць у асабістых мэтах, не для продажу. Нам бракуе тэставання сінтэзатара праз API, бо ў такіх замовах усё сшыта разам і API не патрабуецца. Арфаэпічны слоўнік — там толькі пачатковыя формы слоў і інфінітывы. Там ёсць пытанне з магчымасцю выкарыстання. Але мэтава, кропкава мы можам гэтым падзяліцца. Але гэтыя дадзеныя не павінны быць даступныя ў рэжыме Ctrl-C, Ctrl-V. Мы павінны абмеркаваць, дамовіцца пра гэта.

Наступная праца можа ісці такім чынам: Зміцер — інсталяцыя з API, Станіслаў — пад RHVoice можна зрабіць версію сінтэзатара, Ганна Станіславенка — супраца з інстытутам мовы і літаратуры. З вашага боку хочам бачыць прадстаўніцтва таксама. Хоць як прыватная асоба вы таксама можаце напісаць такую заяву на інстытут. Можам даць частку слоў менавіта па тых тэкстах, якія вы прапануеце (мастацкія, публіцыстычныя). Для тэставання мы можам імі падзяліцца. Пасля вы зможаце паказаць вынік тэставання.

Уладзімір: Мэта: сінтэзатар, даступны ў інтэрнэце.

Юрась: Па выніках зробім яшчэ адну сустрэчу, дзе будзе прадстаўлены вынік тэставання. Далей вы зможаце на аснове гэтага па камерцыйна-навуковым шляху знайсці фундатараў. Нам база словаформ была перададзеная для навуковых мэтаў.

Наступны тыдзень: скантактавацца па мэйле.

Накірункі супрацы: 1) наша распрацоўка, 2) ваша распрацоўка, 3) камбінаваны прадукт, створаны на аснове словаформ з націскамі. Умова: вынік не павінны быць даступны ў адкрытым доступе. Збыт трэба будзе ўзгадняць з намі. Мы адкрытыя і хочам атрымаць укараненне, але ёсць гэтыя фармальныя пытанні. Чакаем ад вас на наступным тыдні мэйла.

Б.М.: Можна напісаць ліст дырэктару, які б даў дазвол аддаць.

Юрась: Усё роўна трэба будзе адказаць па сутнасці. Але дырэктару Вы ўсё роўна можаце напісаць і без нас.

• Прымяненне метаду апраксiмацыi да iдентыфiкацыi i верыфiкацыi асобы па голасе / Вячаслаў Міцянок

Рэзалюцыя: Даслаць 3-4 фота праграмы (9) (скрыны ці відэа).

• Падсумаванне ўдзелу ў канферэнцыі РИНТИ-2017 / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1HrIvAWR1VEJEoNfLw6mYIKFdphzy2TLu

• Падсумаванне камандзіроўкі па KrokApp у Карэлічы / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1oGUOuux-HTbzudKG7uXR5yeQhppzdU9K

Для камандзіроўкі быў створаны KrokApp, дзе былі пазначаныя афлайн-версіі, сярод якіх і Карэлічы (па іх было 3 кропкі). Атрымалі цікавыя заўвагі (гл. прэзентацыю).

• Абвесткі / Марына
• Рознае

Юрась: Хутка з’яжджаю паводле стыпендыі DAAD. В.а. на 3 месяцы застанецца Ганна Станіславенка. Буду старацца прыехаць на калядны час, адзначыць з лабараторыяй калядны семінар.

• Кава-паўза

16 лістапада 2017 (чацвер)

9:00-16:00, пакой 430

Падрыхтоўка: Марына Марчык, Зміцер Дзенісюк, Максім Галаўчак

• Удзел у канферэнцыі РИНТИ-2017

2 лістапада 2017 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына
• Speech technologies presentation: history, modern science, lab / Юрась
• Актуальны каталог выніковых прадуктаў семінара «Электронныя лінгваакустычныя рэсурсы (ЭЛАР)» / Ганна, Наста, Юрась
• Актуальны каталог выніковых прадуктаў семінара «Мабільныя тэхналогіі» / Алена, Юрась
• Актуальны каталог выніковых прадуктаў семінара «Інтэрнэт-тэхналогіі» / Станіслаў, Юрась
• Асабістая справаздача / Аляксандр Пратасеня
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына

https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4Si1ERVYxaVdqNVE 

Дзякую за ўдзел у канферэнцыі «Моладзь у навуцы»! Таксама мы прайшлі аўдыт. Віншуем Вадзіма з атрыманнем пасведчання кандыдата навук!

Вадзім: Без вашай маральнай дапамогі, лічу, не змог бы так выдатна скончыць гэтую справу. Усім натхнення, поспеху і сіл на заняткі навукай! Дзякуй вам!

Юрась: Атрымаў сёння таксама кітайскую візу.

• Speech technologies presentation: history, modern science, lab / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B91bopL3G6i2VE9MWG1heWxVYUE 

4 эры маўленчых тэхналогій: механічныя, электрамеханічныя, электронныя, лічбавыя (hardware (маленькія камп’ютары), software (праграмныя прадукты)) маўленчыя тэхналогіі. Сучаснасць — у перасячэнні hardware і software.

Мэта лабараторыі: даследаваць тэорыю і распрацоўваць практыку маўленчых тэхналогій.

Накірункі: распрацоўка шматмоўнага сінтэзу і распазнавання маўлення, фармалізацыя мовы, сістэмы для адукацыйных мэтаў і для людзей з абмежаванымі магчымасцямі. Для гэтага неабходныя добрыя лінгваакустычныя рэсурсы.

Інтэрнэт-тэхналогіі (ІТ) — распрацоўка дэма-версій праграм, алгарытмаў лакалізацый, сайтаў, стабільных паслядоўных мануфактур. Мабільныя тэхналогіі (МТ) — рэальныя мабільныя праграмы-дэма. ЭЛАР — электронныя лінгваакустычныя спісы для распазнавання і сінтэзу маўлення, вычытка, распрацоўка лакалізацыйныя стратэгіі, пераклад, выданні. Адкрыты семінар — прэзентацыя, пошук і кантактаванне з замоўцам, артыкулы, актуалізацыя сайтаў і сацсетак, кіраванне працамі студэнтаў.

Цяпер папрашу сакратароў бліжэй пазнаёміць нас з распрацоўкамі семінараў.

• Актуальны каталог выніковых прадуктаў семінара «Інтэрнэт-тэхналогіі» / Станіслаў, Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSZVQ2cG9JY0ZZVnM 

Мэтай было акрэсліць распарцоўкі ёмка, але каб прэзентацыя ахоплівала нашы распрацоўкі па групах. Сінтэз маўлення прадстаўлены ў некалькіх інтэрнэт-сэрвісах. Распазнаванне маўлення: алгарытмы распазнавання праз Sphinx, алгарытмы распазнавання інтанацый. (Падрабязней у прэзентацыі.)

• Актуальны каталог выніковых прадуктаў семінара «Мабільныя тэхналогіі» / Алена, Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0BzntWzL_hM6LZXAyRXZXYk5UaDA

Гаворачы калькулятар — агучвае лічбы на беларускай мове. Біблія — мае больш за 1500 спамповак. KrokApp 1.0 —

Эксперыментальныя: Складальнік фраз, KrokAdd — паўраспрацоўка для збору кантэнту ў KrokApp. (Падрабязней у прэзентацыі.)

• Актуальны каталог выніковых прадуктаў семінара «Электронныя лінгваакустычныя рэсурсы (ЭЛАР)» / Ганна, Наста, Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1Sick-nTm7BxCOZY7kl6V6FhAIGuMO19k

Мы прадастаўляем кантэнт іншым семінарам: тэкст, гук, выява для турыстычнай, адукацыйнай сферы, вэб-сайтаў. (Падрабязней у прэзентацыі.)

Б.М.: Калі казаць пра распрацоўкі ў Кітаі, то няварта казаць пра Гаворачы калькулятар і Гаворачы гадзіннік, бо гэта зроблена даўно і ва ўсім свеце.

Юрась: Мы не ведаем, для каго выступаем і што з гэтага атрымаецца.

Вадзім: У прэзентацыі Юрася маленькія літары. Тэхнічныя спецы могуць запытацца пра мову GO, як мы яе выкарыстоўваем, варта падрыхтаваць адказ на гэтае пытанне. У прэзентацыі Станіслава “prototype” замяніць на “service”, а таксама на іх зашмат тэксту.

Юрась: Гэтыя каталогі будзем весці, актуалізоўваць. Паставім лінкі. Каб, калі ў нас папросяць выступіць, у нас быў актуальны матэрыял.

• Асабістая справаздача / Аляксандр Пратасеня

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgaXZBNDhrdjRTaUE

Падсумаванне ўсяго перыяду працы.

Рэзалюцыя: Майстар-клас па карыстанні GitLab!

Б.М.: Што такое komzdrav?

Саша: Сайт камітэта аховы здароўя.

Юрась: Што самае праблемнае з сэрвісаў было?

Саша: Ды няма такога, хіба былі праблемы з настройкай.

Юрась: Якія перспектывы лакалізацыі для камздрава?

Саша: Складана сказаць. Пачалі працы па лакалізацыі інтэрфейса. Фултайм — пару тыдняў, крыху менш месяца, але якасць коду на сайце не палепшыцца.

Юрась: Аляксандр ужо стаміўся выпраўляць памылкі ў сегментацыі. Просьба акуратна выконваць сегментацыю.

• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

26 кастрычніка 2017 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына
• Падсумаванне камандзіроўкі па KrokApp у Віцебск / Ганна, Эвеліна
• Вынікі паездкі ў Славенію з праграмай OLA / Валянціна Паўлаўна Русак, Станіслаў
• Асабістая справаздача / Андрэй Уладзіміравіч
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына

https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4SzFPTEhWM3dwWW8

• Падсумаванне камандзіроўкі па KrokApp у Віцебск / Ганна, Эвеліна

Ездзілі па фондаўскай праграме. Зладзілі фотапаляванне, агрэсіўны піяр KrokApp і выведку на месцы :) Бачылі царкву, ратушу, Заходнюю Дзвіну, Кіраўскі мост, помнік Пушкіну (нечакана для Віцебска!), палац губернатара, помнік героям вайны 1812 году, мемарыял Другой сусветнай вайны, арт-цэнтр Марка Шагала, помнік Уладзіміру Караткевічу, царкву Дабравешчання (будынак 12 ст.), драматычны тэатр (пабудаваны на месцы замка), арт-прастору (музей сучаснага мастацтва з працамі мясцовых мастакоў, філіял якога адчыніцца ўзімку і абяцае быць крутым і незвычайным для Беларусі).

Вынікі: 2 усталяваных кантакты.

Высновы на будучыя камандыроўкі:

• прымяркоўваць прыезд да нейкай падзеі (канферэнцыя, выстава і г.д.);
• прыязджаць на некалькі дзён;
• папярэджваць установы, у якія будзем завітваць, лістом з інфармацыяй пра нас.

Трэба зрабіць: апрацаваць фота, дадаць лагатып KrokApp на кожнае, выставіць фотасправаздачу ў сацсеткі

Юрась: Ці ўдалося паказаць Віцебск афлайн?

Ганна: Не, бо на мой тэлефон не ўсталёўваецца, а на Эвелініным была анлайн-версія.

Юрась: Дзякуем за паездку і справаздачу!

• Асабістая справаздача / Андрэй Уладзіміравіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1lc_usQA-ujL08v688ja35hHluHEu7iA9

• вычытка Новага Запавету і Прыповесцяў, падрыхтоўка ліста да яго аўтараў;
• вычытка ЖК;
• пераклад і вычытка артыкулаў ssrlab.by на беларускую мову;
• лакалізацыя сэрвісаў corpus.by;
• апрацавана 10000 невядомых слоў;
• сегментавана 240 хвілін начыткі;
• удзел у сустрэчы па УДК, выязным семінары ў Вязынцы, наведаў абарону дысертацыі Вадзіма Захар’ева;
• пабыў 8 тыдняў у адпачынку.
• Пляны: Адпачыў — буду працаваць!

Ганна: Што будзеце чытаць?

А.У.: Скончым сегментацыю, пачытаю навуковую літаратуру.

Рэзалюцыя: зрабіць 3-4 слайды паводле справаздачы, дадаць у пратакол.

Станіслаў: Якая з прац найбольш спадабалася?

А.У.: Вычытка НЗПРП на беларускай мове! Да таго чытаў Новы Запавет гадоў 35 таму.

Б.М.: Была зроблена сегментацыя чаго?

А.У.: Гукавых файлаў і адпаведных ім тэкставых кавалкаў.

Б.М.: На сказы ці на што?

А.У.: На сэнсава завершаныя кавалкі працягласцю каля 30 секунд.

Б.М. Якія былі галасы? Якія тэксты?

А.У.: Мастацкія тэксты. Бунін, Караткевіч, шмат іншых невялікіх. На беларускай мове ўсё.

Б.М: Для якой мэты гэта ўсё робіцца?

Наста: Для распазнавання на сістэме Sphinx, якой трэба падаваць 30-секундныя кавалкі. Аўдыякніга вялікая, і каб падаваць сістэме 30-секундныя кавалкі, мы іх сегментуем.

Б.М.: Колькі было дыктараў?

Наста: Шмат. Па часе і аб’ёме пераважна мужчынскія галасы. Жаночыя галасы больш эмацыйныя, больш скачкоў інтанацый.

Б.М.: Прафесійныя ці не?

Наста: І прафесійныя, і аматарскія галасы (аднак, начытаныя па пэўных правілах).

• Абвесткі / Марына

https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4SzFPTEhWM3dwWW8 

• Вынікі паездкі ў Славенію з праграмай OLA / Валянціна Паўлаўна Русак, Станіслаў

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSX1p4dkg1S1AtVVE

У пэўны час на міжнародным з’ездзе славістаў было прынята рашэнне стварыць мапы OLA (лінгвістычная геаграфія і структура мовы) — Агульнаславянскі лінгвістычны атлас. Словы наносяцца з транскрыпцыяй і фіксацыяй асаблівасцяў. Былі падзелены на 830 пунктаў, дзе былі праведзеныя апытанкі кшталту: «Якім словам называецца жанчына ў дзень вяселля?» Дзе казалі «маладая», дзе «малодка». З аднаго боку, гэта дыялект, з другога — гэта асаблівасці вымаўлення. З цягам часу дадаюцца новыя пытанні, новыя фанетычныя з’явы.

Наша частка працы была ў тым, што быў спіс пунктаў, дзе, што і як вымаўляецца ды як гучыць, ёсць нанясенне гэтых пунктаў на мапу, а таксама своеасаблівае АПП з колькасцю з’явы, размеркаванне колькасці па народах, і прасцей будзе гэта ўсё ўбачыць, адкрыўшы http://www.corpus.by/OLA/. Устаўляючы дадзеныя з Excel, мы знайшлі не 829 пунктаў, як лічылася заўжды, а 830 :)

Алена: Якая была логіка выбару лексікі? Не знаходжу яе :)

Станіслаў: Магчыма, ёсць групоўка па тэматыках.

Алёна: Наклад ёсць? Які?

Станіслаў: Напэўна, па пальцах можна пералічыць.

Алёна: Напісана, 300 экзэмпляраў.

Юрась: Каб людзям даваць знаёміцца з гэтымі матэрыяламі, трэба ствараць электронныя мапы. Словы нанесці на мапу, дадаць гукавыя вобразы.

• Рознае
• Кава-паўза

19 кастрычніка 2017 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4VmFRVm1saHBrTjA

• Прэзентацыя кнігі «Слуцк на старых планах» (2017) / Мікола Волкаў, канд. гіст. навук з Інстытута гісторыі НАН Беларусі
• Асабістая справаздача / Зміцер
• Абвесткі / Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4VmFRVm1saHBrTjA

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4VmFRVm1saHBrTjA

Вітаем госця — Міколу Волкава, знаўцу шматлікіх беларускіх гарадоў. Ён адлюстроўвае гісторыю як на папулярным, так і на навуковым узроўні.

Сёння паслухаем пра апошнія падзеі нашай лабараторыі, а пасля будзе выступ Міколы, а далей Зміцер распавядзе пра паўгады сваёй працы.

• Прэзентацыя кнігі «Слуцк на старых планах» (2017) / Мікола Аляксандравіч Волкаў, канд. гіст. навук з Інстытута гісторыі НАН Беларусі

Вітаю ўсіх! Я прадстаўляю Інстытут гісторыі НАН Беларусі, а таксама працую ў архіве. Што датычыць кнігі, то ў гісторыкаў асаблівая спецыфіка: кнігі бываюць розныя па мэце напісання, змесце і навуковым узроўні. Асаблівую ўвагу звяртаю на кнігу пра Слуцк, бо яна прысвечана канкрэтнай мясцовасці. Кнігі з пазнакай «Беларуская навука» часта напісаныя вельмі акадэмічна, не маюць ілюстрацый, хоць візуалізацыя часам дае столькі ж ці нават больш, чым сам тэкст. Навукоўцы не заўжды ўмеюць правільна стварыць візуальны кантэнт. У гэтай жа кнізе вы пабачыце малюнкі, што прыцягваюць увагу.

Слуцк — горад са значнай гісторыяй, гэта самы вялікі прыватна-ўласніцкі горад. Большасць тагачасных гарадоў належала дзяржаве, а Слуцк быў прыватна-ўласніцкі. У Слуцку была моцная пратэстанцкая (кальвінская) абшчына, а таксама заснавана першая гімназія (самая старая школа ў Беларусі), было моцным і праваслаўе. Таксама на плане бачна, што горад быў пераўтвораны ў крэпасць (фартэцыю). У 17 ст. ў Слуцку жыло каля 7000 чалавек.

Цяпер гэта раённы цэнтр, які зараз фактычна не мае гісторыка-культурных каштоўнасцяў. Справа ў тым, што Слуцк доўга быў драўляны, ўся драўляная спадчына згніла або згарэла. Я ведаю шатландца, які быў захоплены Слуцкам да таго, што прыехаў туды, і самае лепшае, што ён тут знайшоў, — будынак гімназіі. Астатнія значныя аб’екты на мясцовасці досыць незразумелыя.

Але ёсць шмат архіваў, дзе захаваліся звесткі пра Слуцк. Мы маем горад, якога няма, але па шматлікіх графічных і пісьмовых крыніцах можна зразумець, як выглядаў горад. Як гэта папулярызаваць? Людзям цяпер збольшага складана чытаць навуковыя творы, і ў саміх навуковых выданняў маленькі наклад. 200-300 экзэмпляраў — стандарт для навуковага выдання, у лепшым жа выпадку гэта 1000 экзэмпляраў. Навуковае выданне зазвычай трапляе ў рукі да вузкіх спецыялістаў ды іншых навукоўцаў, і на гэтым яго распаўсюд сканчваецца.

Кампутаровыя тэхналогіі якраз могуць дапамагчы больш распаўсюдзіць навуковыя выданні. Напрыклад, 3D-візуалізацыя — гэта выдатна. Калі стаіш на самой мясцовасці, на пэўным месцы, і дазнаешся, што, напрыклад, тут была ратуша, — гэта зусім іншае ўспрыманне прасторы.

Напрыклад, у Слуцку быў кальвінскі збор, пабудаваны ў асаблівым нямецкім стылі, а таксама захаваліся яго выявы. Падысці да месца, дзе ён стаяў, і ўбачыць візуалізацыю — гэта моцна. У гэтым плане кампутаровыя тэхналогіі былі б вельмі карысныя. Але не будзем забывацца, што кніга ўсё роўна застаецца карыснай, паколькі можа легчы ў аснову многіх даследаванняў.

Б.М.: Колькі было насельніцтва габрэйскай нацыянальнасці?

М.В.: Прозвішча «Слуцкер»,  паказвае нам, хутчэй за ўсё, 100%-га габрэя :) Калі ішла Невядомая ці як называюць яшчэ Трынаццацігадовая вайна, Слуцк тады не ўзялі. Але праблема была ў тым, што насельніцтва абяднела, яно не магло заставацца ў гарадах — яго выганялі. Габрэі напачатку выкупілі многа пляцу на рынку. У XVIII ст. усе вуліцы і плошчы ўжо былі скупленыя габрэйскім насельніцтвам. У XIX ст. Слуцк стаў амаль цалкам габрэйскім.

Б.М.: Ці ёсць нешта электроннае, каб можна было даслаць сябрам і знаёмым?

М.В.: Не, нажаль няма, мы працуем на вынік, напрыклад, у выглядзе кнігі.

Юрась: Трэба электронную кнігу выставіць на Amazon!

М.В.: Выдавецтва не зможа на гэта згадзіцца. Але я асабіста ня супраць.

Юрась: Мы шмат разоў ездзілі ў Слуцк. Ці можна рэканструяваць стары Слуцк, каб гэта можна было гэта ўставіць у мабільную праграму? Колькі матэрыялаў ёсьць наяўных для такіх гістарычных аб’ектаў, вуліц?

М.В.: Ёсць па Слуцку цікавая падборка планаў — «Слуцк на старых планах». У Слуцку ёсць планы пачатку XVIII ст. — немцы вельмі дакладна ўсё памералі. Яшчэ ёсць інвентары горада таго часу, дзе нават шырыня вуліц пазначана. План вельмі добра зроблены, калі яго накладаць на Google maps. Па Слуцку ёсць планы і чарцяжы аб’ектаў, па якіх можна рабіць 3D мадэлі, але пытанне, як гэта рэалізаваць. Пра слуцкую вялікую гісторыю мала хто ведае, і гэта праблема. Усё, што ведаюць случчане, — гэта пра Жукава. Праблема свядомасці там калі не катастрафічная, то блізкая да таго.

Юрась: Наколькі там добра з лакальнымі ці мясцовымі музеямі?

М.В.: Кіраўнік дзяржавы вырашыў зрабіць слуцкія паясы брэндам, і былі вялікія ўкладанні ў музей, ён сапраўды выглядае нядрэнна. У краязнаўчым музеі ў Слуцку я таксама быў, але выглядаў ён вельмі сумна. Цяпер яго перарабліваюць, але ў мяне сумныя спадзяванні, што ён не стане перадавым. Вельмі перспектыўнай лічу Слуцкую гімназію — будынак, які захаваўся і які можна раскручваць.

Ганна: Хто рабіў фота для выданняў?

М.В.: Музеі, а таксама сярод іх мае здымкі.

Ганна: Вас не запрашалі на тэлебачанне? Ці ёсць запрашэнні на перадачы?

М.В.: З тэлебачаннем працаваць складана, паколькі інтэрв’ю абразаюць не так, як таго жадае чалавек, які яго дае. Таксама самі выданні не вельмі добра вядомыя. Тут пытанне таго, каб людзі проста даведаліся пра кнігі. Не ведаю, як гэта зрабіць.

Ганна: Піяр кнігі — задача выдавецтва, а не аўтара.

М.В.: Ёсць яркія прыклады гэтага, напрыклад, кнігі Арлова, дзе вядомыя і яны самі, і аўтар. Так, раскрутка кніг — гэта маркетынгавае пытанне. Памятаю выставу з унікальнымі экспанатамі, арганізатары якой, напрыклад, не заняліся прасоўваннем, і яна не стала вядомай. Не выкарыстоўваецца прасоўванне навуковых вынікаў праз сацыяльныя сеткі. Дзяржаўныя выдавецтвы спачатку ўкладаюць вялікія грошы ў прадукт, але недастаткова займаюцца яго рэкламай, каб апраўдаць укладанні.

Ганна: Ці ёсць магчымасць у Вас ці Вашых калег даваць адкрытыя лекцыі? Я чула пра “Лятучы ўніверсітэт”, напрыклад. Ці можна нешта такое зрабіць на базе Інстытута гісторыі? Казаць пра гэта ў больш папулярным фармаце? Напрыклад, гэтым займаецца ПВТ, робячы шоў, прыцягваючы людзей з Акадэміі навук, каб пасля “перацягнуць” іх да сябе. Ці ёсць магчымасць “запаліць”?

М.В.: У пэўным сэнсе мы маем папулярны фармат: напрыклад, для нас арганізуюць канферэнцыі, вязуць у горад правядзення, дзе, нажаль, нас сустракаюць не вельмі адпаведныя слухачы: напрыклад, вузканавуковыя даклады слухаюць школьнікі. Пры прэзентацыі кнігі можна нават дамовіцца з Інстытутам на актавую залю, але гэта будзе вельмі фармальна напружаная справа, паводле якой нават складана арганізаваць кава-паўзу. Самім навукоўцам хочацца займацца сваёй справай, пісаць кнігі. Есць нефармальныя формы распаўсюду гістарычных ведаў, напрыклад, “Цэх жывой гісторыі”. Але на базе Інстытута гэта будзе выглядаць вельмі афіцыёзна.

Юрась: Па Слуцку ў прыкладанні KrokApp мы зараз маем 4 кропкі. Якія яшчэ 4-5 кропак варта дадаць у праграму? Ці можна да вас звяртацца па кансультацыі?

М.В.: Пытанне не ў саміх кропках, а ў тым, наколькі можна раскруціць гэтую тэму і зрабіць цікавай. Важна, каб кожны аб’ект даносіў чытачу нешта сутнаснае. Можна некаторыя аб’екты раскруціць і дадаць графіку.. Напрыклад, можна пазначыць Цытадэль. Калі ідзеш па маршруце і бачыш яго ўпершыню, гэта адно, але калі ідзеш і ведаеш перадгісторыю — гэта зусім іншае. Па адной толькі слуцкай вуліцы можна наставіць мноства кропак, але як гэта зрабіць лагічна? Можаце падымаць літаратуру: напрыклад, у маёй кнізе ўсё досыць кампактна апісана, на падставе яе можна пісаць тэксты.

Юрась: Дзякую Мікола за адказ. Мы вельмі хочам усталёўваць сувязь з прафесіяналамі, якія змогуць даць нам глыбіню.

Марына: Колькі часу прайшло ад ідэі кнігі да выдання?

М.В.: Спачатку была не ідэя кнігі. Падчас працы ў пэўны момант назапашваецца крытычная колькасць матэрыялу, і ты разумееш, што яму можна надаць форму кнігі. Над матэрыяламі па Слуцку я працаваў 8-9 год. Само выданне ішло з 2015 па 2017 гады.

Алена: Усе гэтыя планы, малюнкі аблічбаваныя? Дзе яны захоўваюцца?

М.В.: Так, маю іх у лічбавым варыянце. Але скан з архіву — гэта ўсё ж не твой скан. Архівы абмяжоўваюць аўтараў у плане выкарыстання: трэба падпісваць згоду на пэўныя межы распаўсюду, а таксама могуць быць абмежаванні па публікацыі. Сканы ў мяне ёсць, але самастойна распаўсюджваць я іх не магу. А вось нейкі план з публікацыі ўжо можна распаўсюджваць — са спасылкай на публікацыю-крыніцу. Тэарэтычна сканы ёсць, з іх выкарыстаннем — пытанне.

Ганна: Ці бяспечна яны захоўваюцца? Згарыць, напрыклад, кампутар...

М.В.: У гэтым плане ўсё надзейна :). 3 копіі як мінімум.

Юрась: Дзе кнігу можна набыць?

М.В.: Яна атрымалася даволі дарагая. У крамах каля 55 р., у выдавецтве ў раёне пр-та Пераможцаў 44 р.

Юрась: Рэзалюцыя: набыць кнігу «Слуцк на старых планах» ды атрымаць подпіс аўтара.

М.В.: Я меў некалькі аўтарскіх асобнікаў.

Юрась: Наколькі сам Слуцк, яго інтэлігенцыя, пазнаёміліся з выданнем? Была там прэзентацыя?

М.В.: Так, была, ездзілі ў Слуцк, распавядалі. Мясцовыя ўлады даведаліся пра кнігу, калі быў расповед пра яе ў Мінску. Хутчэй за ўсё будуць яе выкупаць, бо гэтая кніга ім вельмі дарэчы на многіх урачыстасцях.

• Асабістая справаздача / Зміцер

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSWTFTbFJuSU0xdUU

Юрась: Пра якую працу баліць сэрца, каб была скончана?

Зміцер: Дарабіць Калькулятар да канцавой кропкі. Бо ён сам па сабе раскручваецца, хачу яго завяршыць, каб там не было моцных недапрацовак. Ёсць агучка да квадрыльёнаў, і па гэтым прыйшоў камент: «А што далей?» :)

Юрась: Трэба дайсці да гугала!

Зміцер: Яшчэ хачу дадаць у генератар спасылак міжнародныя фарматы.

Юрась: А яшчэ Зміцер жаніўся! Віншуем!

Зміцер: Гэта асабісты вынік :)

• Абвесткі / Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4VmFRVm1saHBrTjA

Юрась: Таксама мусім у хуткім часе забраць у Андрэя Кіма аўдыядарожкі фільмаў, каб адправіць іх на трэніроўку распазнавання маўлення.

• Рознае
• Кава-паўза

12 кастрычніка 2017 (чацвер)

10:00-11:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына
• Асабісты выступ (справаздача працы за паўгады) / Марына
• Планы да канца 2017 году / Юрась, Марына
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4MENWdHE3NGs2dUU

Добрая падзея тыдня — віншуем Ганну з паступленнем у аспірантуру!

Таксама Станіслаў згенераваў да кожнага слова з арфаэпічнага слоўніка гукавы файл. Выйшла 1,7 ГБ дадзеных, цяпер можна выпусціць дыск з гучаннем беларускіх словаў. Вельмі жадаем, каб да кожнага слова ў будучым былі начытка (мужчынскім, жаночым, дзіцячым галасамі) і сінтэзаванае маўленне.

• Асабісты выступ (справаздача працы за паўгады) / Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4eDlTcmhzeDZZMGM

• Планы да канца 2017 году / Юрась, Марына

• https://drive.google.com/open?id=1DVFsmUjynE_UICVgHtvBMyihg-DdZXBD_wpNrXAUsrk 

Дадаць спіс новых сэрвісаў / Марына, Станіслаў

• Абвесткі / Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4MENWdHE3NGs2dUU

• Рознае

• Юрась: мяркую, усе заўважылі, узрасла актыўнасць сакратароў па праверцы планавых. Гэтым мы ствараем атмасферу, у якой сакратары ведаюць вынікі працы ўсіх удзельнікаў сваіх семінараў.
• Памятайце, што павелічэнне заробку залежыць ад удзелу ў праектах. Важна, каб кожны меў праект, які вядзе (каб не было пастаянна так, што адзін чалавек вядзе некалькі праектаў, а іншы не ўдзельнічае ні ў адным).
• У пачатку снежня адбудзецца некалькі канферэнцый (З’езд навукоўцаў Беларусі, кангрэс вучоных). Нам прапанавалі стварыць аўдыягід па музеі гісторыі НАН.
• Станіслаў: Прашу перагледзець час пачатку семінараў (прапаную пачынаць, як раней, у 11:00, а не ў 10:00), прычыны:
  1) паводле календара за верасень-лістапад у першай палове чацьвера быў толькі адкрыты семінар, таму правядзеньне яго а 11 гадзіне не магло перашкодзіць іншым сустрэчам;
  2) супрацоўнікам, што працуюць не на поўную стаўку або прыяжджаюць здаля, можа быць нязручна наведваць семінар;
  3) арганізацыя семінара і падрыхтоўка выступоўцаў патрабуе пэўнага часу зранку;
  4) госьці семінару ахвотней згаджаюцца прыходзіць на 11, чымся на 10;
  5) трохгадовы досьвед правядзеньня семінау а 11 гадзіне станоўча сябе зарэкамендаваў.
  [Доўгі абмен аргументамі.]
  Юрась: Абмяркуем у прыватным парадку. Час пачатку Адкрытага семінара таксама будзе дадаткова абмеркаваны.

• Кава-паўза

5 кастрычніка 2017 (чацвер)

10:00-11:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусціновіч

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына
• Падсумаванне канферэнцыі «Беларусь, Слуцкі край і Эдвард Вайніловіч» / Ганна, Эвеліна, Марына
• Падсумаванне канферэнцыі EaPEC / Юрась
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ, падзеі мінулага тыдня / Юрась, Марына

Вітаем Алену Гюнтар! Дзякуем за доўгую працу ў лабараторыі, дзякуем, што Алена працягвае наведваць нас. Праца Алены ў лабараторыі была звязана з фанетыкай і паляпшэннем сінтэзатара. Таму сёньня мы ёй дорым выданьне “Арфаэпічны слоўнік беларускай мовы”, у якім Алена прымала самы непасрэдны ўдзел.

Дадам, што мы зараз рыхтуем прэзентацыю слоўніка і яго мабільную версію: учора Міхал з Настай прадэманстравалі першую версію гэтай праграмы.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4cHdVRm1qVW5yVTA

1. А.В. Тузікаў падтрымаў ідэю распрацаваць навуковую стартап-пляцоўку!
2. 5 кастрычніка 2017. Супрацоўнікі ў жывым эфіры на канале «Культура» Беларускага радыё.

• Падсумаванне канферэнцыі «Беларусь, Слуцкі край і Эдвард Вайніловіч» / Ганна, Эвеліна, Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSRU1sbk42X3hqZmM

Фоткі: https://drive.google.com/open?id=0BwrMdK0c4USvYzl4UG5yUDJud1E

• Падсумаванне канферэнцыі EaPEC / Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B91bopL3G6i2MTBIc0hxdXYzcTg

Фоткі

Нашы: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSak9abDlCNFdsQ00

EaPEC Day 1: https://www.facebook.com/237422319923949/photos/?tab=album&album_id=515665298766315

EaPEC Day 2: https://www.facebook.com/237422319923949/photos/?tab=album&album_id=516058602060318

Асноўны лозунг — Let’s collaborate! Мэта канферэнцыі — супрацоўніцтва з усходнееўрапейскімі краінамі. Было каля 70 чалавек. Былі прадстаўнікі акадэмічных сетак усходнееўрапейскіх краін, што адкрытыя для супрауцоўніцтва з Беларуссю. Быў цікавы выступ з Эстоніі — самай інфарматызаванай краіны Еўропы, пра што і казала прадстаўніца краіны.

Наш удзел: Poster Session з плакатам пра Custom Audio Guide і KrokApp (як прыклад), а таксама дэманстрацыя Internet Services for Virtual Labs — перадача сігналаў, якія ўвасабляюцца ў механічныя рухі. Калегі з Познані пакіравалі робатам, які знаходзіўся ў АІПІ, праз вялікую адлегласць. Гэта дазволіць аб’ядноўвацца ў лабараторыі не па геаграфічнай прыкмеце, а паводле тэмы супрацы.

Звяртаю ўвагу на выступ Таццяны Лядновай, якая распавядала пра падачу на Horizon 2020 (відэа).

• Абвесткі / Марына

• Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4cHdVRm1qVW5yVTA
• Напамін пра табель. Апошнім часам былі выпадкі, калі супрацоўнікі не паведамілі пра адпачынак (паведамілі ў апошні момант перад сыходам). Нагадваю, што трэба паведамляць даты адсутнасці Марыне (а хто працуе і ў лаб. 213, паведаміць табельшчыку/цы гэтай лабараторыі).

• Рознае

• Рэзалюцыя: разліковыя лісткі Юрась выдае на закрытым семінары, бліжэйшым да 8 чысла.

• Кава-паўза

29 верасня 2017 (пятніца)

10:00-11:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык, Павал Гусьціновіч

• Уступ / Юрась
• Навіны лабараторыі / Юрась, Марына
• Падсумаванне кангрэсу «500 год беларускага кнігадрукавання»  / Марына
• Падсумаванне канферэнцыі «Мінулае і сучаснасць Свіслацкага краю» / Алена
• Абвесткі / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Юрась: Радыя прывітаць усіх рана раніцай, радыя вітаць Юлію Задаранок.

Сёння пагаворым пра падзеі мінулага тыдню, пачуем падрабязныя справаздачы з двух нядаўніх падзей — канферэнцыі і кангрэсу.

• Навіны лабараторыі / Юрась, Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B91bopL3G6i2ZWdRdlI0NWVhbTg

1. Канферэнцыя «Мінулае і сучаснасць Свіслацкага краю»
2. Канферэнцыя «Беларусь, Слуцкі край і Эдвард Вайніловіч»
3. EaPEC 2017

• Падсумаванне кангрэсу «500 год беларускага кнігадрукавання»  / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4QVp5eUhnYVBGeEU

Спяшайцеся пабачыць аркуш Бібліі Гутэнбэрга і выданні Скарыны! Выстава месціцца ў Нацыянальнай Бібліятэцы Беларусі ў памяшканні «Музей кнігі», каштуе каля 5 р.. Выстава працягнецца яшчэ некалькі месяцаў, але экспазіцыя будзе мяняцца, і можна не паспець пабачыць аркуш ды скарынаўскія выданні.

Рэзалюцыя: Прапанаваць варыянты правак для сэрвісу SpellChecker, каб карыстальнік інтуітыўна разумеў, што патрэбныя яму слоўнікі трэба выбіраць самастойна.

• Падсумаванне канферэнцыі «Мінулае і сучаснасць Свіслацкага краю» / Алена

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0BzntWzL_hM6LUndkVlBUN2FFRkE

Дадалі 5 кропак па Свіслачы, адмыслова агучылі іх. Звяртайце ўвагу на наяўнасць гуку на канферэнцыі — мне давялося запускаць праграму з мабільнага.

Юрась: Дзякуем Міхалу за афлайнавую версію KrokApp 1.0!

• Абвесткі / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B91bopL3G6i2ZWdRdlI0NWVhbTg

Юрась, Марына: Сачыце за дэдлайнамі самастойна — каляндар насычаны ажно да снежня.

• Рознае

1. Падарункі з Прагі! [паглядзелі карціны] Трэба аздобіць імі пакоі лабараторыі.
2. Юлія Здаранок прапануе сваю тэму выступу на адкрыты семінар. Рэзалюцыя — калі будзе дасланы выступ (назва, тэма, кароткі зьмест), азнаёміцца з выступам Кіраўніку семінара і Сакратару семінара, прыняць рашэньне пра выступ, у выпадку ОК — прыняць рашэньне пра дату і час выступу

• Кава-паўза

21 верасня 2017 (чацвер)

10:00-11:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык

• Уступ / Юрась
• Гадавая атэстацыя аспірантаў за 2016/2017 навучальны год / Кірыл, Станіслаў, Юлія Здаранок
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Марына
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Юрась: Сёння будзе шмат навуковых справаздач, а таксама Валер Віктаравіч раскажа пра паездку на кангрэс даследчыкаў Беларусі ў Варшаву.

• Гадавая атэстацыя аспірантаў за 2016/2017 навучальны год / Кірыл, Станіслаў, Юлія Здаранок

Станіслаў

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSU2Z6c0JpVDY0bnhQZUhGT0VHV0tZbThEODMw

Юрась: Колькі застаецца фармальных патрабаванняў?

Станіслаў: Каб давучыцца, патрэбныя 2, а каб абараніцца — 3. Ужо ёсць 2 (слоўнік і ВАК-артыкул).

Юрась: Так, кніга (арфаэпічны слоўнік) лічыцца ВАК-артыкулам.

Валер Віктаравіч: Які вынік будзе на выхадзе дысертацыі?

Станіслаў: Распрацаваныя новыя алгарытмы, якія будуць пацьверджаныя рэалізацыяй у выглядзе сэрвісаў.

Юрась: Рэкамендуем да атэстацыі! (Галасаванне. Адзінагалосна!) Станіслаў, звярніце ўвагу на фармальныя патрабаванні.

Кірыл

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSN25raE5Hb3VVY28

Валер Віктаравіч: Вынікі выкладзены на сайт?

Кірыл: Загружаныя, але карыстальніку яшчэ недаступныя.

В.В.: Сістэма будзе рэагаваць на любога карыстальніка?

Кірыл: Так, на ўсіх.

Юрась: Што па фармальных момантах?

Кірыл: Апошняя публікацыя была год таму (1 лістапада на PRIP-2016).

Юрась: Звярніце ўвагу на публікацыі, падавайце нешта ў друк. Што з выстаўленнем у інтэрнэт?

Кірыл: На Linux пайшло, у інтэрнэт Станіслаў заліў.

Юрась: Выступалі на Кангрэсе з дакладам, які зваўся “Вычытка і генерацыя тэкстаў на беларускай мове вялікага памеру”, а таксама ездзілі ў Свіслач на канферэнцыю, дзе распавядалі пра KrokApp. Просім карыстацца, крытыкаваць.

Юрась: Рэкамендуем да атэстацыі! (Адзінагалосна)

Юлія, сушукальніца на філфаку.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSUXFYeG04R2xWSUU

Алена: Рэсурс у вольным доступе?

Юлія: Не.

Алена: Якія паказчыкі паспяховасці?

Юлія: Практычнае валоданне. Студэнты прадстаўляюць свае вынікі праз удзел у канферэнцыях і кантактаванні з носьбітамі мовы.

Алена: Ці ідзе практыкаванне (студэнт прамаўляе)?

Юлія: Выбудавалі размоўныя фразы, падмацавалі інтанацыйным матэрыялам.

Алена: Словы пра тое, што электронныя рэсурсы маюць нізкі кошт тыражавання — насамрэч яны будуць мець нізкі кошт толькі пры наяўнасці фінансавання. Калі нехта захоча набыць яго, адзінкавае тыражаванне будзе каштаваць шмат. Спадабаўся уступ, было цікава. Была дзіўнай фраза “мова — гэта агучаная думка”, шмат супярэчлівых момантаў.

Ганна: Напачатку было досыць шмат разважанняў, як яны звязаныя з тэмай?

Юлія: Філасофскія разважанні былі для тлумачэння тэрміна “звуква”.

Ганна: Гэта даволі далёка ад заяўленай тэмы. Раю для абароны, хоць гэта і гуманітарная спецыяльнасць, скараціць гэты тлумачальны ўступ.

Юлія: Гэта спецыяльна для лабараторыі, для гэтага выступу.

Юрась: Дзе збіраецеся абараняцца?

Юлія: Залежыць ад таго, што скажуць апаненты (ёсць 2 варыянты).

Юрась: Ці ёсць параўненне з іншымі сістэмамі, маркетынгавае даследаванне? Што менавіта ў вашай сістэме лепш?

Юлія: Пачынаем з рускай мовы, працягваем нямецкую. Зыходзіла з таго, што ў сістэме ўжо гатовыя якасныя веды.

Юрась: 50% работ у Вашай сферы — сістэмы навучання іншым мовам, іх вельмі шмат. У чым Ваша сістэма лепш?

Юля: Там гатовыя веды. У LinguaLeo, напрыклад, праца ідзе толькі з націскамі кнопак.

Юрась: Пашырце, калі ласка, матэрыялы пра саму сістэму (больш скрыншотаў), параўнанне з аналагамі (5-6) ці што іх няма, складзіце параўнальную табліцу па некаторых крытэрыях. Прапаную пераабараніцца на Адкрытым семінары.

Наста: На якім узроўні валодання мовай былі студэнты, што пачыналі працаваць з сістэмай?

Юлія: З нулявымі ведамі, з сярэднім узроўнем і з узроўнем ніжэй сярэдняга.

В.В.: Колькі часу заняло стварэнне праграмы?

Юлія: 5 месяцаў.

Наста: Задума, пэўна, была даўно?

Юлія: Так, таму яна змагла рэалізавацца ў цяперашнім выглядзе за кароткі час.

Юрась: Можа, паспрабаваць абараніцца ў педагогіцы? Калі не ўдасца параўнацца з аналагамі, то можна пайсці ў педагогіку, бо яе тут вельмі шмат.

В.В.: Можаце прадэманстраваць працу ў нас на кафедры.

Юрась: Галасаванне: 18 чалавек прысутнічае, рэкамендуюць да абароны (5), устрымалася (13). Прызначыць сустрэчу-абмеркаванне вынікаў. Рэзалюцыя — ацаніць працу Юліі на асобнай сустрэчы і на яшчэ адным Адкрытым семінары.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Марына

• Увага! Заглядайце ў Каляндар: шмат якія ранішнія сустрэчы цяпер пачынаюцца не ў 11:00, а ў 10:00.

• Рознае

Вітаем студэнтаў і госцю! Распавядзіце трошкі пра сябе і сферы зацікаўленасцяў у лабараторыі.

• Артур: Сінтэз маўлення (праграмны складнік), распазнаванне маўлення. Спрабую распрацоўваць на Пітоне.
  Юрась: Наведвайце семінар па ІТ.
• Дзяніс: Разважаю над тэмай дыплома. Меў курсавую па мабільных праграмах, мяркую, дыплом будзе звязаны з імі ж.
  Юрась: Наведвайце семінар па МТ.
• Вольга: Аспірантка БДУ, хутка маю атэстацыю, таму цікаўлюся аспіранцкай справаздачай. Цікаўлюся беларускай мовай. Тэма маёй працы не звязана з сінтэзам.
• Юрась: Хто Ваш навуковы кіраўнік?
• Вольга: Шыманская Вольга.

• Кава-паўза

14 верасня 2017 (чацвер)

10:00-11:30, пакой 430

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык

• Уступ / Юрась
• Падсумаванне камандыроўкі з KrokApp на TSD у Прагу / Юрась, Алена, Станіслаў
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4T2dTblNUX2VRQWs

• Рознае

• Справаздачы / Юрась

• Кава-паўза
• Ад’езд на ўдзел у кангрэсе «500 год беларускага кнігадрукавання» / Марына, Юрась, усе жадаючыя

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась

Пачнем рухацца па пляне з канца, паколькі Алена рыхтуе нам відэа пра канферэнцыю ў Празе.

• Рознае

• Справаздача прац за тыдзень / усе

Юрась: Памянялі Кірылу профіль дысертацыі. Сустрэўся з магістранткай Веранікай Захаравай. Праводзілі сустрэчы па праектах. Пачаліся студэнцкія праекты. Актуалізоўваў з Марынай заяўкі на канферэнцыі.

Максім: Выконваў лабараторныя 7 і 8, са Станіславам адчыняў пакой 100, каб пускаць студэнтаў на заняткі. Чытаў падручнік па фізіцы за 10 клас.

Станіслаў: Удзельнічаў у канферэнцыі, некалькі разоў сустрэўся з Валянцінай Паўлаўнай, абмеркавалі будучыя праекты. Рабіў справаздачу па другім этапе аспіранцкага гранта. Дапамагаў супрацоўнікам, якім быў патрэбны.

Міхал: Дадаў Свіслач у KrokApp, рабіў KrokApp 2.0.

Аляксандр: Займаўся push-паведамленнямі ў KrokApp.

Зміцер: Перанялі працы па komzdrav.by. Лабараторыя спадара Лапіцкага прапанавала нам пераняць гэты праект.

Юрась: Будзем старацца, каб уся лабараторыя ў ім удзельнічала. Мы маем навуковы праект (ІК502), а менавіта гэты праект будзе вельмі практычным, у ім усе змогуць патрэніраваць свае здольнасці.

Эвеліна: Займалася сацсеткамі, наведала семінар па МТ, праходжу практыку, займалася фатаздымкамі па батанічным садзе. Праблема ў тым, што тыя сектары, што мы фатаграфавалі, вельмі вялікія. Ёсць розныя віды раслін у адным вялікім сектары.

Наста: Перакладала інфармацыю пра Ваўкавыск, рабіла сегментацыю, чытала пра УДК.

Марына: Пісала некалькі артыкулаў, пераймала кіраўніцтва студэнцкай практыкай, арганізоўвала мінулы адкрыты семінар, удзельнічала ў канферэнцыі.

Алена: Была ў адпачынку за свой кошт. Рыхтавала артыкул на NooJ-2017, прэзентацыі па KrokApp, правяла семінар па МТ.

• Справаздачы / Юрась
  Добрая справаздача — з канкрэтнымі вынікамі (што рабіў, які прагрэс). Дасылаць справаздачы з 17:00 па 18:00.
  Кепская справаздача — 1) адсутнасць справаздачы 2) справаздача напісаная, але не дасланая 3) няправільна аформленая (прыклад: Працаваў (8), праграмаваў (7)), яна зводзіцца да папярэдніх, бо з яе нельга зразумець канкрэтных вынікаў. У справаздачы мусіць быць адлюстравана, што менавіта зроблена.
  Адсутнасць справаздачы перашкаджае паляпшаць умовы вашай працы, а таксама прыводзіць да таго, што я пры ўсім жаданні не змагу адсправаздачыцца за вас перад вышэйшым кіраўніцтвам.

• Падсумаванне камандыроўкі з KrokApp на TSD у Прагу / Юрась, Алена, Станіслаў

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSYVpIcTZQUUpGR2M

[Прагляд відэа] З’ездзілі дзякуючы таму, што ў мінулым годзе КрокАп выйграў фінансаванне на EaPConnect, усё было аплочана. Такія камандыроўкі варта працягваць, каб асвяжаць розум, пашыраць сваё бачанне і разумець Эўропу знутры.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Марына

• https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4T2dTblNUX2VRQWs
• Прызначыць сустрэчу з дырэктарам на іншы час

• Кава-паўза
• Ад’езд на ўдзел у кангрэсе «500 год беларускага кнігадрукавання» / Марына, Юрась, усе жадаючыя

7 верасня 2017 (чацвер)

11:00-12:30, пакой 203

Cакратарства, пратакол: Марына Марчык

Тэхніка, крэслы: Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза: Марына Марчык

• Уступ / Юрась
• Гістарычны дамен у пісьмовасці і выданнях Беларусі 90-х гг.–ХХІ ст. / А. Унучак
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNaVBSLWdZbkFZcVk 

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась

Вітаю ўсіх! Пачынаем сезон адкрытых семінараў. Верасень — пачатак працоўнага перыяду, завяршэнне часу адпачынкаў, “мёртвага” сезону. Гэта ўжо традыцыя нашай лабараторыі — святкаваць дзень беларускага пісьменства, калі мы падсумоўваем гісторыю ў гэтай сферы. Асабліва святкуем у гэтым годзе, бо маем юбілей — 500 год беларускай Бібліі. Гэта быў сур’ёзны тэхналагічны прарыў. Цяпер мы маем электронныя кнігі, але і цяпер кошт друкаванай кнігі, якаснага выдання застаецца вялікім.

Паслухаем нашага госця — кандыдата гістарычных навук. Ён распавядзе пра сучаснае кнігадрукаванне, а мы пакажам нашы выданні.

• Гістарычны дамен у пісьмовасці і выданнях Беларусі 90-х гг.–ХХІ ст. / А. Унучак

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgRFNkR2pEckl1cnM

1990 г. — юбілей: 500 год з часу нараджэння Францыска Скарыны. Цяпер святкуем юбілей ягонай Бібліі. Мяркуюць, што яму было 27, 30 або 37 гадоў у час, калі ён надрукаваў Біблію.

Беларусь у гэты час яшчэ частка савецкага блоку. Не было гаворкі пра незалежную Беларусь, мала людзей пра яе марылі. Самая савецкая рэспубліка сярод усіх 15, нават само кіраўніцтва і навакольныя краіны казалі, што Беларусь хутчэй за ўсе іншыя рэспублікі збудуе камунізм, што беларуская талака — гэта правобраз камуністычнага грамадства. Гонар за камунізм суправаджаўся адрывам ад нацыянальнай тоеснасці. Трэба было перастаць быць беларусам. Але кім пасля гэтага стаць? Была афіцыйная пастанова: расейскую мову на афіцыйным узроўні назвалі “роднай” мовай для народаў СССР. Выкладчыкам расейскай мовы даваліся надбаўкі. Гэта ўсё — кантэкст, у якім адбывалася святкаванне 500-годдзя з часу нараджэння Скарыны.

Перабудова: Акадэмія навук першай пачала рухацца ў змене мыслення. Выдавецтва “Навука і тэхніка” запусціла серыю выданняў “Нашы славутыя землякі” — пачалі выдаваць кнігі пра беларускіх навукоўцаў, вынаходнікаў, прычым з акадэмічнай крыніцы, на акадэмічным узроўні.

1989 год — “Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны”. На гербе таварыства — скарынаўскае “сонца маладзіковае” і герб Пагоня. Мэта таварыства — дабівацца зменаў у законе аб мовах. Фармальна мовы былі роўныя, але фактычна галоўнай была расейская.

26 студзеня 1990 г. — закон аб мовах у БССР. Пастаноўлена: да 2000 году ўсе сферы жыцця БССР мусяць быць пераведзеныя на беларускую мову. На беларусізацыю медыцыны, напрыклад, адводзілася 4 гады, на заканадаўства — 10 год, БДУ мусіў перайсці за 3 гады, Акадэмія навук за 6 год (і іншыя тэрміны для іншых сфер). Расейская мова лічылася мовай міжнацыянальных зносін.

27 ліпеня 1990 — дэкларацыя аб суверэнітэце: законы рэспубліканскія маюць перавагу над законамі саюзнымі.

1990 г. — упершыню ў СССР выйшла легальнае выданне Бібліі (факсімільнае выданне Скарыны). Да 1988 г. за распаўсюд Бібліі быў прызначаны пераслед. Яшчэ існаваў СССР, а ў беларускіх крамах былі афіцыйна выдадзеныя Бібліі. Гэтая падзея адбылася ў час святкавання 500-годдзя Францыска Скарыны. Па даце першадруку беларусы апярэджвалі ўсіх у СССР, па друку Бібліі — толькі некалькі народаў былі раней беларусаў. Падстава для нацыянальнага гонару ўмацоўвалася!

1990 г. — канец “спецхрану”. Гэта захоўванне кніг, якія можна было чытаць толькі з афіцыйнага дазволу кіраўніка (у ВНУ, лабараторыі і г.д.) і тлумачэння, навошта чытаеш. Апублікаваць паводле чытання такіх кніг можна было толькі крытыку. На чытанне адводзіўся канкрэтны адрэзак часу, чалавек ішоў для чытання ў асобны кабінет. Напрыклад, на “спецхране” была кніга Вацлава Ластоўскага “Кароткая гісторыя Беларусі”.

25 жніўня 1991 г. — дэкларацыі аб суверэнітэце нададзены канстытуцыйны статус.

18 кастрычніка 1991 г. — закон “Аб грамадзянстве Рэспублікі Беларусь”, грамадзянам выдадзеныя двухмоўныя пашпарты (на беларускай і ангельскай мовах). 1992 г. — увядзенне беларускіх грошай.

1991 г. — наноў выдадзены Новы Запавет і Псальмы ў перакладзе Лукаша Дзекуць-Малея, 20 000 асобнікаў. Хрысціянства перажывала “рэнесанс” пасля савецкага часу. Выдаваліся незалежныя часопісы — “Спадчына”, “Беларуская мінуўшчына”.

Выйшла “Энцыклапедыя гісторыі Беларусі” ў 6 тамах.

1995 г. — Сагановіч “Невядомая вайна”.

1995 г рэферэндум аб мовах. Наданне рускай мове статусу дзяржаўнай: 83,3% за, 12,7% супраць. Яўка была 56% ад спісу выбаршчыкаў..

1996 г. — “Беларуская энцыклапедыя” ў 18 т., серыя “Беларускі кнігазбор”.

Васіль Быкаў Пісаў творы, што не адпавядалі савецкай прапагандзе, праўдзіва адлюстроўвалі падзеі Другой сусветнай вайны. У 1999 г. ён выехаў у Фінляндыю, Нямеччыну, Чэхію, а ў Беларусь прыехаў толькі памерці. Выходзіць “Збор твораў Васіля Быкава” (пазначана, што выдадзены на тэрыторыі Расіі).

Выходзяць слоўнікі: польска-беларускі (2004), англа-беларускі (2006), нямецка-беларускі (2006).

Мала тэрміналагічных слоўнікаў, выйшлі толькі Слоўнік медыцынскіх тэрмінаў (2011), Правілы дарожнага руху па-беларуску (2012) Для замежнікаў — дзікасць! “Як так не было ПДР па-беларуску, а як жа вы раней здавалі?”

Выходзіць “Вялікі гістарычны атлас Беларусі” (2009 — …). Мяжа — самы сур’ёзны і палітычны момант у гісторыі :) 3 тамы, цяпер рыхтуецца 4-ты (там будзе адлюстраваная змена межаў БССР, Вільня-Беласток, як мяняліся межы). Наша гістарычная навука дайшла да таго, што мы можам выразна акрэсліць свае межы.

“Збор твораў Уладзіміра Караткевіча” (2012 — …)

“Краіна Беларусь”, “Вялікае княства Літоўскае” (У. Арлоў)

Выходзяць выданні поўнай Бібліі па-беларуску. Біблія — асноўны тэкст заходняй культуры, таму ў кожным еўрапейскім народзе паўстае вострае пытанне культуры біблійных перакладаў.

2015 г. — здабытак нашай літаратуры, Нобелеўская прэмія Святланы Алексіевіч “за шматгалосую творчасць, помнік пакуты і мужнасці ў наш час”. Яна — першы “нобелеўскі” грамадзянін. Праз 109 гадоў пасля фармавання літаратурнай мовы атрымаць Нобелеўскую прэмію — дасягненне. Жанр — дакументальны (амаль мастацкая проза), гэта размовы з людзьмі, як яны бачаць сваю асабістую гісторыю. Кожную кнігу Алексіевіч піша 4-7 год, апытвае 400-500 чалавек.

“У вайны не жаночае аблічча”, “Цынкавыя хлопчыкі”, “Чарнобыльская малітва”, “Час сэканд-хэнд”. Даследуе пытанні маладых людзей, якія “не нарадзіліся ў савецкім саюзе, але савецкі саюз нарадзіўся ў іх”.

2017 г. — 500 год беларускага кнігадрукавання. Уваходзім у гэтае свята з незалежнай дзяржавай, нобелеўскай прэміяй. Завершана факсімільнае выданне твораў Скарыны.

Выходзяць выданні Новага Запавету, перакладзеныя з арыгінальных моў. Нядаўна выйшаў Новы Запавет, выдадзены праваслаўнай царквой.

У Беларусі 2 356 000 беларускамоўных чалавек, а беларускіх Біблій — 100 000 асобнікаў. Даступнасць беларускай Бібліі для носьбітаў — на ўзроўні афрыканцаў :(

2017 г. — Арфаэпічны слоўнік беларускай мовы. Акрэслена, зафіксавана беларускае маўленне (беларускае вымаўленне будзе зразумелым нашчадкам праз 500 год).

Неўзабаве адбудзецца кангрэс “500 год беларускага кнігадрукавання”.

Міхал: Якія перспектывы развіцця беларускамоўнага кнігадруку?

А.У.: Добрыя! Цяпер адбываюцца пэўныя рэчы, якія сведчаць пра гэта: тыя, хто не зацікаўлены ў развіцці беларускай мовы, тым не менш пераходзіць на яе (крамы, запраўкі і г.д.). Шмат залежыць і ад чалавека: калі кожны, хто яе ведае, пачне ёю карыстацца паўсюль, атмасфера хутка зменіцца. Нобелеўская прэмія, дазволены канцэрт Вольскага — гэта магчымасці. І як кожны гэтым скарыстаецца? Што ты зрабіў, дзе быў у час спрыяльны? Мы не ўсе магчымасці выкарыстоўваем. Быкаў казаў: самае страшнае для творцы — гэта не цэнзура, а самацэнзура. Яна не дае раскрыцца, ажыццявіцца, не дае скарыстацца магчымасцямі. Палітыка Сталіна была акрэслена Хрушчовым як тэрарыстычная, але людзі яшчэ доўга баяліся ўзгадаць Сталіна, распавесці пра рэпрэсіі. Магчымасцямі трэба карыстацца; каб імі скарыстацца — трэба іх бачыць, а каб бачыць — трэба выхадзіць за межы звыклага, пашыраць сваё бачанне.

Алесь: Што ўплывала на беларускую мову на працягу гісторыі? Старабеларуская мова адрознівалася ад сучаснай беларускай. Калі з’явілася сучасная беларуская мова?

А.У.: Старабеларуская — мова, на якой друкаваў Скарына, Цяпінскі і г.д. Дзяржаўная мова ВКЛ, на якой створаны шматлікія помнікі беларускага пісьменства. Яна называлася “руская мова”. У 17 стагоддзі яна пачала занепадаць: пасля паразы рэфармацыі, пачатку паланізацыі эліты, вайны, пра якую пісаў Сагановіч. Эліта (адзіны пісьменны пласт тагачаснага грамадства!) — перайшла на польскую мову. Усё гэта прывяло да заняпаду. Не засталося аўдыясведчанняў, мы не ведаем, як людзі казалі, як гучала тая мова. Але ведаем, што гэтая мова была падобная! Падобная да сучаснай беларускай. Помнікаў пісьмовасці не стваралася на працягу 150 гадоў. Гэта прывяло да разрыву гісторыі гэтай мовы на старабеларускую і сучасную. 19 ст. — інтэлігенцыя пачала падымаць звесткі пра гэтую мову, запісваць, як гаварылі беларускія людзі. Гэта працэс, характэрны для многіх моў. У нас таксама і 2 правапісы. У нас слабейшая нацыянальная тоеснасць, таму слабейшае пачуццё моўнай ідэнтычнасці. Нават ВКЛ дагэтуль не тоесны з Беларуссю ў галовах беларусаў. Беларусь менавіта была, з’яўлялася Вялікім Княствам Літоўскім, а не знаходзілася ў яго складзе.

Юрась: Хто былі першадрукары нашых суседзяў?

А.У.: Іван Фёдараў — першадрукар Украіны, Расеі (выдаў “Апостал” на царкоўнаславянскай мове). Летувісы: лютэранскі Катэхізіс (1547); палякі — першая Біблія па-польску (1561).

Станіслаў: Ці ёсць канкрэтныя навіны па перакладах Бібліі з арыгінальных моў?

А.У.: Ёсць група Ірыны Дубянецкай, перакладае Антоній Бокун, ёсць ініцыятыва ад каталіцкай царквы — чакаем некалькі перакладаў. Гэта не мара, ужо вядзецца рэальная праца па перакладзе.

Юрась: Якіх кнігаў нам не хапае наогул у краіне?

А.У.: У шмат якіх сферах жыцця ў Беларусі не хапае напрацовак. Навукоўцам шмат не хапае, напрыклад, тэрміналагічных слоўнікаў. Тэрміналагічная камісія працавала ў 20-я гады, прайшло амаль 100 год, патрэбна вялікая праца. Не хапае перакладаў з заходніх моў. Заходняй літаратуры больш перакладалася ў 1930-я гг., чым цяпер. Дзіцячай літаратуры (якаснай, недарагой, масавай). Ёсць савецкія пераклады з выразанымі хрысціянскімі момантамі (адыход ад арыгіналу — вялікі недахоп перакладу). Масавых папулярных часопісаў па-беларуску (для сярэднестатыстычнага чытача).

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNaVBSLWdZbkFZcVk 

Юрась: Студэнты цяпер праходзяць заняткі па штучным інтэлекце, можа завітаць кожны жадаючы (аўд. 100). Таксама будзем шчыльней назіраць за падачамі на канферэнцыі, дбайце, каб у вас былі публікацыі.

ВЫЯЗНЫ СЕМІНАР

• Тэматычны выступ «Экскурсія па музеі Янкі Купалы» / супрацоўнікі музея 
• Прэзентацыя Гісторыка-культурнай пляцоўкі KrokApp.by і мабільнай праграмы KrokApp супрацоўнікам музея. Абмеркаванне магчымасці супрацы / Юрась, супрацоўнікі лабараторыі
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• 12:00-13:00 Тэматычны выступ «Экскурсія па музеі Янкі Купалы» / супрацоўнікі музея

• 13:00-13:30 Прэзентацыя Гісторыка-культурнай пляцоўкі KrokApp.by і мабільнай праграмы KrokApp супрацоўнікам музея. Абмеркаванне магчымасці супрацы / Юрась, супрацоўнікі лабараторыі

Праграма прадстаўлена.

Рэзалюцыя: начытаць гуказапісы для дэманстрацыйнай мадэлі аўдыягіда, адаптаванай для музея.

• 14:00 Кава-паўза

21 чэрвеня 2017 г.

(серада)

13:30

пакой – 430

• Абарона кандыдацкай дысертацыі на сашуканне навуковай ступені к.т.н. «КОНВЕРСИЯ ГОЛОСА НА ОСНОВЕ МОДЕЛИ ГАУССОВЫХ СМЕСЕЙ В СИСТЕМАХ СИНТЕЗА РЕЧИ ПО ТЕКСТУ С НАСТРОЙКОЙ НА ГОЛОС ДИКТОРА» / Захар’еў В.А.

• 14:00, 1 корпус БДУІР, ауд. 232.

14 чэрвеня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ
• Справаздача асабістых дасягненняў супрацоўнікаў лабараторыі за 1-е паўгоддзе 2017 / усе
• Агульная справаздача па працы лабараторыі за 1-е паўгоддзе 2017 / Юрась Гецэвіч
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNRzZpMWZXTjZCdjg 

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Сёння маем паўгадавое падсумаванне працы лабараторыі. Спачатку пасумуем асабістыя поспехі, пасля разгледзім агульныя, каб нічога не ўпусціць

• Справаздача асабістых дасягненняў супрацоўнікаў лабараторыі за 1-е паўгоддзе 2017 / усе

Працоўныя і асабістыя дасягненні ўсіх:

https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4RmY1Wl9rUWpHQ1E 

Барыс Мяфодзьевіч: Створана сістэма для навучання інтанацыі маўлення. Па матэрыялах гэтай працы апублікаваны даклад на OSTIS, Дыялог, SPECOM. Быў даклад на Карпаўскіх чытаннях. Падалі артыкул у часопіс «Інфарматыка». Распрацавалі IntonTrainer.

• Агульная справаздача па працы лабараторыі за 1-е паўгоддзе 2017 / Юрась Гецэвіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4dmJmZmpFUkVrRVE 

Юрась: Трэба аформіць стэнд з прэзентацыйнымі матэрыяламі.

Б.М.: На сайце krokapp.by трэба дадаць больш кропак на Палессі, Прыпяці, Аўгустоўскім канале.

Ганна, Станіслаў: Сплаў па Прыпяці! :)

Б.М.: Рады выдатным поспехам сваіх лабараторных «дзяцей»!

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNRzZpMWZXTjZCdjg 

Юрась:

• нас папрасілі абавязкова падацца на Вучоны-2018 — вялікага конкурсу ня будзе, ёсць магчымасць атрымаць падтрымку
• на РІНЦІ пададзім артыкул, які перакладалі з беларускай на англійскую на TSD

• Кава-паўза

7  чэрвеня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась
• Справаздача па працы студэнтаў-практыкантаў / Алена, Станіслаў, Юрась
• Прэзентацыя завяршэння праекту «2 курсаў для праграмістаў ад SW, MaeSens» / Алена, Наста  
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNRkJIVGJNclNUd2M 

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Вітаем гасцей з NeoSound! Жадаем супрацоўнічаць па накірунку апрацоўкі эмоцый. Пагаворым пра вытворчую практыку студэнтаў і асваенне фінансавання з Social Weekend (праходжання курсаў Java). Таксама падзелімся меркаваннямі аб працы сэрвіса «Апрацоўка невядомых слоў».

• Справаздача па працы студэнтаў-практыкантаў / Алена, Станіслаў, Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSY2FuOFczN2NvdU0 

На семінары па МТ было 13 студэнтаў. Мы збіралі вынікі іх працы. Самае адказнае выкананне — Ігар Пісарэвіч (удасканальванне Гаворачага гадзінніка). Першым заданнем было напісанне водгукаў пра нашы сэрвісы і праграмы, сярод іх як банальныя фразы, так і грунтоўныя заўвагі. Некаторыя студэнты распрацавалі асобныя сэрвісы, іншыя начытвалі тэксты. Двое студэнтаў размеркаваліся да нас.

Алена: Аляксандра Цынцова піша дыпломную працу па KrokApp, канцэнтруецца на стварэнні тэматычнай экскурсіі. У будучым дададзім яе распрацоўку ў праграму.

Юрась: Такім чынам, студэнты папрацавалі добра, дзякуем ім і выступоўцам.

• Прэзентацыя завяршэння праекту «2 курсаў для праграмістаў ад SW, MaeSens» / Алена, Наста

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSLURlRG8yTGtJaDg 

Юрась: Што хочаце цяпер распрацоўваць?

Наста: Спачатку нам трэба набрацца вопыту.

Алена: Трэба паспрабаваць працу з рознымі платформамі.

Юрась: Можам прыдумаць вам заданні для практыкі!

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNRkJIVGJNclNUd2M

Юрась: У аўторак, 14:30 сустракаемся па падачы на канферэнцыю па гісторыі Свіслацкага краю. Таксама ўвесь наступны тыдзень будзем вучыць NooJ і пісаць артыкул паводле яго. Учора наведалі НЦПІ, высветлілі, што неафіцыйны пераклад можна свабодна распаўсюджваць. Таксама ім спадабаліся алгарытмы вычыткі, праз 2 тыдні пойдзем да іх ізноў.

Прадстаўленне Арфаэпічнага слоўніка

Валянціна Паўлаўна Русак: Лепшы паказчык карысці кнігі — яе выкарыстанне і прачытанне. Падобнага слоўніка для беларускай мовы раней не было. Жадаем, каб слоўнік найхутчэй дайшоў да зацікаўленых, да ўсіх, хто цікавіцца правільным беларускім вымаўленнем. У слоўніку 117 000 слоў з транскрыпцыяй. Новае ў гэтым слоўніку — мы падалі пабочныя націскі ў складаных словах. Разлічваем, што гэтае выданне прыме шырокая аўдыторыя. Працавалі з імпэтам і захапленнем, дзякуем за супрацу. Адныя толькі філолагі дапусцілі і пакінулі б незаўважанымі больш недакладнасцяў, а вычытка машынай дапамагла іх выявіць і выправіць.

Юрась: Калі-небудзь зробім асобную прэзентацыю.

Вераніка Мандзік: Праца ішла больш за год. Гэтым выданнем у беларускай лексікаграфіцы ўпершыню адлюстравана арфаэпія. Выданне звязанае з тэмай майго дысертацыйнага даследавання, з многімі спалучэннямі я працавала непасрэдна. Радая працы ў менавіта такім аўтарскім калектыве, гэты вопыт карысны мне асабіста і, спадзяюся, калегам узаемна. Чакаем, што гэтая праца будзе запатрабаваная асабліва ў школе, вышэйшай школе, а таксама ў сферы мастацтва вуснага слова: на радыё, тэлебачанні. Ёсць спадзяванні, што гэта знойдзе прымяненне. Дзякуй усім!

Станіслаў: Гэта быў мой любімы праект за ўвесь час працы ў лабараторыі. Для мяне асноўнае значэнне гэтага слоўніка ў тым, што кроў аднойчы ў беларусаў возьме свае, і наша задача не згубіць мову за гэты час, захаваць да моманту беларусізацыі. Таму ў гэтым слоўніку мы шмат што захавалі для будучыні.

Юрась: Рады, што Валянціна Паўлаўна даверыла нам прапусціць жывое слова праз машыну. Падзяка ўсім, хто «ўтрымліваў» машыну. Таксама вынікі нашай працы даступныя ўсім у сэрвісе генерацыі транскрыпцый. Рады, што тут укладзены і пэўны вынік маёй дысертацыі. Хто знойдзе памылкі, тым за кожную памылку абяцаем шакаладку! :)

В.П.: Аляксандр Васіллевіч Тузікаў адным з першых паверыў у праект і падтрымаў яго. Цяпер слоўнік можна набыць у Акадэмкнізе, каштуе 24,5 руб.

• Рознае

Абмеркаванне сэрвіса «Апрацоўка невядомых слоў»

Дадаць магчымасць выбару колькасці адлюстраваных на адной старонцы слоў / Станіслаў

Станіслаў: Слова, дзе не прапанаваны правільны варыянт націску, выдаляем (верагодна, там лацінскі сімвал ці што іншае, не трэба такое слова прапаноўваць у слоўнік).

NeoSound

Аляксандр: Фармуем новую каманду. Увесь год прыглядаліся, зразумелі, што жадаем супрацоўнічаць. Лабараторыю разглядаем як цэнтр экспертызы. Мы ж адказваем за манетызацыю, і пры поспеху, спадзяемся, зробім так, каб узнагарода дасталася ўсім. Распрацоўваем прадукт па распазнаванні эмоцый пры тэлефонных перамовах, які спатрэбіцца ў call-цэнтрах для павышэння эфектыўнасці тэлефонных размоваў і продажаў.

Сяргей: Займаемся пытаннямі штучнага інтэлекту. Жадаем зрабіць інавацыйны праект.

Віталь: Нядаўна пачулі пра праект, зацікавіліся. Жадаем атрымаць практычны вопыт, дапамагчы развіцца.

Барыс: Хочам атрымаць вопыт у працэсе сумеснай дзейнасці.

Юрась: Таксама два нашых супрацоўнікі на мінулым тыдні здалі кандыдацкі мінімум, Зміцер і Марына. Віншуем (а Змітра яшчэ і з днём Народзінаў!) і жадаем навуковых поспехаў.

• Кава-паўза

31 траўня 2017 г

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол –  Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ
• Папаўненне слоўнікаў новымі словамі праз сэрвіс “Unknown Words Processor” / Станіслаў, Юрась
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ

Юрась Гецэвіч: Пагаворым пра палын на месяц, паглядзім, якія нас чакаю заяўкі.

Таксама вітаем нашага госьця — Зьмітра. Ён прыйшоў начытаць тэксты для распазнавання маўлення.

Станіслаў раскажа пра сэрвіс, які дапамагае апрацоўваць невядомыя словы, якія накапліываюцца пасля праца нашых сэрвісаў corpus.by. Выступ будзе пра тое, як мы бачым паляпшэння нашых лінгвістычных рэсурсаў.

У першую чаргу мы кажам пра паляпшэння нашага сінтэзатара беларускага маўлення і пэўным чынам гэта працяг прац над арфаэпічным слоўнікам беларускай мовы. У канцы паспрабуем зацікавіць усіх у працы з невядомымі словамі.  

• Папаўненне слоўнікаў новымі словамі праз сэрвіс “Unknown Words Processor” / Станіслаў, Юрась

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNS1dXZTlRTHU4SW1SVG1JNjkwZ1p5NUktTXZN 

Методыка апрацоўкі невядомых слоў: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNd3BDR0NiQmswYjJ2UHlpekNwWXFMVml6Wm4w 

АПРАЦОЎКА НЕВЯДОМЫХ СЛОЎ для камп’ютарна-лінгвістычнай платформы www.Corpus.by

Станіслаў: Асабліва прашу звярнуць увагу ўдзельнікаў семінару ЭЛАР.

Сэрвіс «Апрацоўка невядомых слоў» (http://corpus.by/UnknownWordsProcessor) пакліканы дапаўняць і актуалізаваць наяўныя слоўнікі платформы для апрацоўкі тэкставай і гукавой інфармацыі www.Corpus.by словамі, якія найбольш часта вызначаліся, як невядомыя ці некарэктныя ў сэрвісах

• «Сінтэзатар маўлення па тэксце» (http://corpus.by/TextToSpeechSynthesizer),
• «Праверка правапісу» (http://corpus.by/SpellChecker),
• «Агучаны электронны граматычны слоўнік» (http://corpus.by/VoicedElectronicGrammaticalDictionary)

Апошнія паўгады мы займаліся ракспрацоўай. Апошнія 3 месяцы яго актыўна тэставалі студэнты 4 курса.

Мы назьбіралі крухы менш за 94 тыс. Апрацавалі студэнты амаль 50 тыс. Студэнтаў прапаноўвалася альбо пагшаджацца са слоўнікам.

Парадак працы з сэрвісам:

1.Зайсці на старонку сэрвісу: http://corpus.by/UnknownWordsProcessor/?lang=be .

2.Абраць слова для апрацоўкі са спісу ста найбольш частотных невядомых слоў. Калі ніводнае слова са спісу не спадабалася, можна пракруціць спіс далей, націснуўшы на спасылку "Наступныя 100".

3.Адзначыўшы слова, націснуць на кнопку "Перайсці да апрацоўкі абранага слова".

4.Абраць адзін з наступных варыянтаў дзеяння:

a.Калі у першым блоку старонкі ёсць наяўная інфармацыя са слоўніка па абраным слове і яна карэктная, націснуць на кнопку "Пагадзіцца са слоўнікамі". Іначай перайсці да пункта 4b.

b.Калі Вы ведаеце, як прамовіць дадзенае слова (не гледзячы на тое, ці гэта слова афіцыйнага правапісу, ці неафіцыйнага, ці дыялектнае) – абраць націск з прапанаванага спісу (знак /+/ пасля галоснай – асноўны націск, /=/ пасля галоснай – пабочны націск, напр., чырво+ны, чо=рна-бе+лы), абраць мову слова, абраць катэгорыю слова і націснуць адну з двух кнопак: "Прапанаваць слова" (калі ўсе яго характарыстыкі адназначныя), або "Прапанаваць слова і апрацаваць яго па-іншаму" (калі ёсць іншая карэктная камбінацыя характарыстык, якія апісваюць гэтае слова, напр., слова "дом" мае адназначны націск і катэгорыю, але можа быць апрацавана як слова беларускай мовы і як слова рускай мовы). Калі Вы можаце вызначыць хоць адну характарыстыку слова, то апрацаваць яго, не пазначаючы астатнія характарыстыкі, калі ж не можаце вызначыцца ні з адной, то перайсці да пункта 4c.

c.Калі Вы не ведаеце ні як прамовіць дадзенае слова, каб паставіць націск, ні зразумець сэнс слова, каб вызначыць катэгорыю, ні вызначыць мову, то націснуць кнопку "Выдаліць слова".

d.Калі па нейкіх прычынах Вы не хочаце апрацоўваць абранае Вамі слова, Вы можаце вярнуцца на галоўную старонку, націснуўшы на спасылку "Вярнуцца да спісу невядомых слоў".

5.Перайсці да пункта 2.

Юрась: трэба прыртрымлівацца таго, што трэба “баяцца” выдаляць словы, чым не выдаляць. Бо лепш каб сінтэзатар ставіш націскі і ў тых словах, якія напісаныя з памылкай. Выдаляць трэба выключна рэдка.

Станіслаў: ёсць плаы па дапрацоўцы: пашырэнне моў, магчымасць апрацоўваць адразу некалькі слоў ( напрыклад словаформы аднаго слова). Таксама працуем над тым, каб быў эксперт, які б правяраў тое, што апрацавалі студэнты і іншыя.

Юрась: будзем прасіць ЭЛАР працаваць над гэтым. І каб выставілі норму, напрыклад, 969 слоў. Ці гадзіну ў дзень на працягу тыдня. Кожнаму супрацоўніку з сённяшняга дня. І ў пункце Рознае на настцпным семінару мы хацелі б пачуць, што яшчэ трэба дапрацаваць. Яшчэ падкрэслі, што гэта база вельмі важна для сінтэзу і распазнавання.  Таксама на сайт ў раздзел “Праекты” паставіць метадычку. Будзем шукаць таксама валанцёраў.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNNjhlVDB2bHlWejg 

• Рознае

Юрась: падаю зараз на ДААД, сёння апошні дзень. Прашу таксама прыбраць калізію ў падзеях на пятніцу.

Зараз давайце кожны выказацца, што рабіў на мінулым тыдні і што плануецце рабіць далей.

Міхал: Працаваў на КрокЭп, планую працаваць далей над прыкладаннем. Таксама над Разумнікам і прыкладаннем пра дарожныя знакі.

Аляксандар: працаваў над сайтам КрокЭп

Станіслаў: быў у адпачынку, планую пісаць справаздачы, а таксама працаваць над новым статыстычным сінтэзатарам, і працаваць над сэрвісамі.

Эвеліна: плацую з сац.сеткамі і над тэставане прыкладанняў, планую пайсці на сэсію.

Наста: каардынавала вычытку ЖК, займалася кантэнтам для КрокЭп, каардынавала сегментацыю аўдыяфайлаў.

АУ: займаўся вычыткай ЖК, пачаў працу па сегментызацыі аўдыядадзеных, дадаваў заўвагі да хэлпаў сэрвісаў, скончыў вычытку па Новым Запавеце і Кнігі Прыповесцяў, здымаю заўвагі.

Кірыл: працаваў па сваёй сістэме па распазнаванні, атрымаў акустычныя дадзеныя па распазнаванні, але фармат іх не зусімі падыходзіць, думаю, што рабіць.

Юрась: Кірыл, падыходзьце ў пятніцу ў 14:30 пагаворым.

Наста: перакладала тэксты для КрокЭп, пісала хэлпы. Планую тым жа займацца.

Алена: працую над спецыфікацыяй КрокЭп,

Ганна: займалася падачай дакумантаў у БРФФД, напісанне тэкстаў КрокЭп.

Юрась: у мінулую сераду спрабаваў падаць праект са школаў у Маладзечна, таксама абмяркоўвалі праект Нэасаўнд, планую закінуць ДААД. Паглядзім планавыя заданні, каб паглядзець, якія артыкулы мы можам напісаць. Артыкул, што мы падавалі на ТСД не прайшоў рэцэнзію. Актуальна зараз вельмі збор акустычных дадзеных. Зараз дадзім слова нашаму госьцю

Зьміцер: я па адукацыі настаўнік беларускай мове, буду праваць у Ліцэі БДУ. Зараз у мяне ёсць вольны час, каб запісваць тэксты для распазнавання.

Юрась: Дзякуй! Невялікі анонс, што чэрвень будзе месяцам закрыцця і справаздач. Папярэдне плануем 28 чэрвеня зрабіць выезны семінар. 

24 траўня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы –  Міхаіл, Аляксандр

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ
• Справаздача па камандзіроўцы NooJ 2017 у Марокка / Юрась Гецэвіч
• Прэзентацыя "SENTIMENT ANALYSIS ALGORITHMS FOR THE BELARUSIAN NOOJ MODULE IN TOURISTIC SPHERE" на NOOJ 2017 / Yuras Hetsevich, Alena Kryvaltsevich, Nasta Kazlouskaya, Yauhenia Zianouka, Anastasia Drahun, Alexandr Schcarbakou
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNNGZBX0ZKamNxa0k 

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ  / Юрась Гецэвіч

Падзяка за працу на тыдні, за правядзенне семінараў, за падтрымку і падрыхтоўкі прэзентацыі для Нудж 2017.

• Справаздача па камандзіроўцы NooJ 2017 у Марокка / Юрась Гецэвіч

https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNaVZQNFlIMEVoeVk 

Юрась Гецэвіч: Канферэнцыя адбывалася ў горадзе Кенітра. Гэта прыкладна 40 км ад стліцы Каралеўства Марока Рабата. Шлях туды заняў 23 гадзіны, праз Варшавву, Парыж, Рабат. Назад 27 гадзін. Прымаў нас MISC Laboratory, Faculty of science, Ibn Tofail university. Канферэнцыя была на высокім узроўні, са спонсарскай падтрымкай. Мяне добра сустрэлі, засялілі ў гасьцініцу. Папярэдзілі, што ў цёмны час сутак лепш не выходзіць, бо могуць быць праблемы.

Першым дакладам Макс Зільберштайн прадставіў новую версію NooJ v 5. Вось на слайдзе галоўны арганізатар NooJ 2017 – Samir Mbarki. Былі многія нашыя старыя знаёмыя, з якімі размаўлялі пра праекты. Таксама прадставілі украінскі модуль. Цікава, што сп. Алена, якая гэтым займаецца вучылася па нашых навучальных відэа. За якія яшчэ раз падзяка Марыне і Юлі.

Цудоўна нас пакармілі на заключнай вячэры, дзе выступаў нацыянальны гурт з Маракеша.

Больш фота на сайце канферэнцыі: http://www.uit.ac.ma/nooj17/?p=gallery 

•   Прэзентацыя "SENTIMENT ANALYSIS ALGORITHMS FOR THE BELARUSIAN NOOJ MODULE IN TOURISTIC SPHERE" на NOOJ 2017 / Yuras Hetsevich, Alena Kryvaltsevich, Nasta Kazlouskaya, Yauhenia Zianouka, Anastasia Drahun, Alexandr Schcarbakou

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNSE4tbTVRZTFWM00 

Пытанні. Б.М.Лабанаў: Дзе можна рэалізаваць вынікі з практычнага пункта гледжання?

Юрась: Па-першае, гэта важна для навукі. Па-другое, якраз учора з камандай пра гэта разважалі. Для турызму, на жаль, гэта надта не прыменіш. Бо замкаў ня шмат у Беларусі. І яны хутчэй за ўсё карыстаюцца Trip Advisor. Магчыма, нейкім сеткам крамаў гэта спатрэбіцца.

Б.М.Лабанаў: Трэба палепшыць гэты момант ручной працы.

Юрась: Ручная праца ўсё роўна патрэбна, бо трэба сабраць корпус тэкстаў і паставіць тэгі. Для разметкі ацэнкі трэба ручная праца.

Аляксандр: Чаму менавіта Нудж выкарыстаны для гэтай задачы?

Юрась: У Нуджа ёсць + і -. Можна паглядзець на слайд 18. Нудж дазваляе мадэліраваць працу лінгвістам. І камунікацыя паміж лінгвістам і праграмістам становіцца прасцей. Пасля рэалізацыя прадукта будзе на любой мове праграмавання.

Б.М.: Якія ёсць канкурэнты ў Нудж?

Юрась: Stanford NLP, CMU у асноўным. Але Нудж дазваляе даволі хутка дадаваць любую мову. Можна паглядзець сайт http://www.nooj-association.org/ 

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNNGZBX0ZKamNxa0k 

• Рознае

Юрась: Зараз актыўны буду падавацца на DAAD каб паехаць у Нямеччыну і там шукаць кантакты па праектах распазнавання. Таксама праццуем з Нэасаўнд, з Аляксандрам. Магчыма будуць працы па апрацоўцы гукавых дадзеных з кол-цэнтраў. Таксама мы атрымалі фінансаванне ад БРФФД. Ганна будзе гэтым займацца.

Зараз усіх запрашаю на кава-паўзу і пачаставацца салодкасцямі з Марока!

17 траўня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ
• Справаздача па ўдзелу ў працы абласнога семінара “Выкарыстанне камп’ютарнага праграмнага забеспячэння на аснове сінтэзатараў маўлення для павышэння эфектыўнасці адукацыйнага працэсу дзяцей з парушэннямі зроку” у г. Маладзечна / Ганна Станіславенка, Наста Казлоўская, Марына Марчык, Эвеліна Русецкая

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNRFFZOXFtbFBJdTg 

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

• https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNdnlGdXVPUlYyeDA 

• Рознае
• Кава-паўза

10 траўня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ
• KrokApp + KrokAdd: тэставанне, праца, планы / Алена Крывальцэвіч
• Прадстаўленне сайту krokapp.by / Юрась Гецэвіч, Зміцер Дзенісюк, Аляксандр Пратасеня
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась

Сёння пагаворым пра KrokApp, яго сучаснае і будучыню. Цяпер Алёна перапрацоўвае яго прататып. Выказвайцеся, як яго палепшыць!

• KrokApp + KrokAdd: тэставанне, праца, планы / Алена Крывальцэвіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSTG5pZ1NaU3h3bUU 

KrokApp і KrokAdd лёгка пераблытаць! Цяпер у нас ёсць карыстальніцкая і прэзентацыйная версіі KrokApp. На TIBO высветлілася, што карыстальнікам незразумелыя гэтыя фільтры часу, тэмы, мовы, праз якія трэба прайсці напачатку, каб нарэшце дасягнуць кропкі. У новай мадэлі будзе магчымасць трапіць на экран кропкі проста з мапы. KrokAdd пампуюць толькі студэнты, KrokApp мае сваіх карыстальнікаў, але ўжо губляе іх, бо мы не абнаўляем кантэнт. KrokApp існуе ўжо год. За год мы дасягнулі ўсяго 1000 ўсталёвак, але для нас асабіста гэта прарыў, бо мы рабілі ўсё з нуля.

KrokAdd прызначаны для дадання ў KrokApp кантэнту падчас вандроўкі. Мы ўжо з’ездзілі ў дзясятак беларускіх гарадоў і яшчэ збіраемся. Падчас вандровак супрацоўнікі дадавалі кантэнт праз KrokAdd. Тэставалі ў лабараторных, хатніх і палявых умовах. У вандроўках высветлілася, што KrokAdd часам не спрацоўвае. Самая далёкая кропка тэствання, з якой была даслана інфармацыя — Сеул.

Планы: перафарматаванне праграмы (выдалілі экраны з фільтрамі, брэйнштормім над зручнасцю для карыстальніка).

Юрась: Хто скачаў новую версію KrokApp? (паднялося 3 рукі) У мяне не запускаецца новая версія.

Юрась: Якія планы па тэставанні KrokAdd?

Алена: План тэставання KrokAdd = план паездак.

Ганна: KrokAdd — мучэнне! 3G мае кепскае пакрыццё. У Жлобіне ў нас не атрымалася хутка дадаць помнік, бо з экрану дадання кантэнту злятаў фатаздымак.

Алена: Будзем вырашаць, якія палі абавязковыя. Хутчэй за ўсё будзе дастаткова наступных палёў: аўтар, горад, назва славутасці, выява з каардынатамі. Бо рэчы, што ўводзяцца ў астатнія палі, мы робім самі.

Ганна: Ідэя: каб уведзеная інфармацыя захоўвалася толькі ў акаунце карыстальніка, а дома можна было б яе ўдасканаліць і зрабіць “кантрольную” адпраўку нам.

Юрась: Чакаем новы прататып!

Алена: Прататып будзе такім, які вы толькі што бачылі на экране, але на бліжэйшыя паўтара тыдні прататыпіраванне прыпыняецца, бо я занятая падрыхтоўкай да канферэнцыі па NooJ.

Юрась: Ідэя: дадаць push-паведамленні пра тое, што дададзены новы кантэнт. Каб юзерам прыходзіла паведамленне, што дадаўся такі-та новы горад.

• Прадстаўленне сайту krokapp.by / Юрась Гецэвіч, Зміцер Дзенісюк, Аляксандр Пратасеня

Зміцер: З’явілася вэб-версія нашага праекта KrokApp — сайт KrokApp. Сайт у стадыі актыўнай распрацоўкі. Я адказны за frontend, Аляксандр — за backend. На мапе ўжо можна бачыць наяўныя ў KrokApp кропкі, каманду, рэкламны ролік, кароткую статыстыку.

Будзе: старонка “пра нас”, а таксама мапа, з якой можна будзе патрапіць адразу на старонку кропкі, прачытаць і паслухаць пра яе.

Алена: Калі можна будзе пабачыць гэтае новае?

Зміцер: Трэба запоўніць актуальнай інфармацыяй блокі кшталту “Пра нас”.

Алена: Сёння і зробім! Трэба прыбраць магчымасць спампаваць аўдыя.

Ганна: Трэба дадаваць наш вадзяны знак на нашы фота.

Аляксандр: Я раблю адмінку, каб нашы кантэнт-мэнэджэры маглі дадаваць кропкі адразу на сайце.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNbkhKZHJkY0tsb0U 

Заўтра будзе паездка ў Маладэчна, прапаную сустрэцца пасля семінара і абмеркаваць яе.

Юрась: Кангрэс даследчыкаў Беларусі нам прапаноўваў Валер Віктаравіч Варановіч. Ён жа дапамагае з усім — візай, жытлом. Прапаную падаць сэрвіс арфаэпічнай генерацыі слоў, далучайце свае ідэі.

• Рознае

В.а.загадчыка лабараторыі будзе Ганна, але трэба прызначыць в.а. на дні, калі Ганна будзе адсутнічаць.

Рэкамендую браць адпачынкі ў сярэдзіне лета (з 17 па 28 ліпеня), паколькі ў лабараторыі будзе спякотна.

• Кава-паўза

3 траўня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 206

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ
• Прадстаўленне распрацоўкі лабараторыі: электронныя лінгваакустычныя рэсурсы / Г.Р. Станіславенка
• Устаноўчая сустрэча філіяла кафедры камп’ютарнай лінгвістыкі і лінгвадыдактыкі на базе лабараторыі распазнавання і сінтэзу маўлення АІПІ НАН Беларусі — планы і задачы / Валер Віктаравіч Варановіч, Алеся Геннадзьеўна Прахарэнка
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

На мінулым тыдні мелі выходны. Пачалі рыхтавацца да канферэнцыі NooJ у Марока, прайшлі па вобласці Sentiment Analysis з тэмай «Апрацоўка танальнасці для турыстычнай сферы». Працуем над сайтам KrokApp. Заўжды шчыльна працуем над лінгваакустычнымі рэсурсамі і сёння будзем шмат пра гэта гаварыць. Прывітаем гасцей! Гэта Алеся Генадзеўна Прахарэнка і  Валер Віктаравіч Варановіч. На базе нашай лабараторыі пачынае працаваць філіял кафедры камп’ютарнай лінгвістыкі ў БДУ. Паводле яго цяпер мы маем права шмат на што, а таксама атрымліваем і шмат абавязкаў. Паспрабуем сумясціць нашы планы.

• Прадстаўленне распрацоўкі лабараторыі: электронныя лінгваакустычныя рэсурсы / Ганна Станіславенка, Юрась Гецэвіч

Прэзентацыя:  https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNOTN6Q3FLSk03TjA 

Ганна Станіславенка: Распавяду пра нашы электронныя лінгваакустычныя рэсурсы. У нашай лабараторыі ідзе праца па розных накірунках. Для менеджменту па накірунках мы маем розныя семінары, і адзін з іх ЭЛАР (электронныя лінгваакустычныя рэсурсы). У яго межах маем праекты:

- corpus.by

- УДК (Універсальная дзесятковая класіфікацыя, у 2016 годзе выдалі кнігу)

- NooJ

- ssrlab.by

- PR (SMM) лабараторыі

- CLARIN кансорцыум

- Пераклад Кодэксаў

- пераклады

Корпус.бай – папаўняем слоўнікі. Таксама распрацоўваем ТЗ для новых сэрвісаў, можам адразу даць рэсурсы. Прыклад – УДК, для якога быў патрэбны АПП. Спачатку быў зроблены тэставы сэрвіс, пасля ён быў дапрацаваны. Робім тэставанне на правільнасць, адсутнасць памылак у гэтым тэставанні. Разглядаем зручнасць карыстання сэрвісамі, распавядаем пра іх у розных арганізацыях.

Mobile Apps

УДК – выпрацоўваем этапы супрацоўніцтва з Нацыянальнай бібліятэкай. Маем пагадненне да яго і выпрацоўваем крокі супрацы, каб разам выйсці на праект БРФФД.

Пераклад заканадаўства на беларускую мову – апроч перакладу гэта папаўненне лінгвістычнай базы, закрываем недахоп юрыдычнай лексікі ў беларускамоўных лінгвістычных рэсурсах. Вычыталі Кодэкс аб шлюбе і сям’і, вычытваем ЖК. Збіраемся звярнуцца ў НЦПІ з просьбай дадаць беларускую версію кодэксаў. на эталон бай. ТБМ таксама займаецца перакладам заканадаўства па-беларуску. Зараз яны перакладаюць ГК.

NooJ – распрацоўка JavaNooJ, удзел у NooJ-канферэнцыях. Трымаем кантакт з Максам Зільберштайнам, плануем далучыцца да стварэння NooJ анлайн.

Clarin – усё на стадыі распрацоўкі. Удзельнічаць у CLARIN ганарова, у кожнай еўрапейскай краіны ў CLARIN ёсць рэпазіторый з лінгвістычнымі рэсурсамі еўрапейскіх моў і інструментамі для карыстання імі.

Жэня: на слайдзе па кодэксах было пра сінтэзатары маўлення на эталон.бай

Юрась: Складаем зварот у НЦПІ, маніторым сітуацыю, як паспяхова звяртаюцца іншыя туды. ТБМ атрымаў абнадзейваючы адказ: НЦПІ мае права публікаваць пераклад на беларускую мову з пазнакай “Неафіцыйны пераклад”. Мелі вопыт выдання Правілаў дарожнага руху па-беларуску. Па вопыце ёсць варыянт публікаваць неафіцыйны пераклад, у будучым Парламент можа абраць неафіцыйную версію для зацвярджэння. У афіцыйным выданні НЦПІ ёсць нават неафіцыйны пераклад Канстытуцыі на англійскую мову. Нажаль, у нас перакладчыцкая дзейнасць не ліцэнзуецца, але такім чынам ёсць шанец перакласці і апублікаваць свой варыянт перакладу. Такім чынам нам лексіка, НЦПІ – пераклад у падарунак. Праз гэта рынак беларускай мовы пашырыцца. Нажаль, 20 год таму перарваўся прынцып паралельнага выдання заканадаўства па-руску і па-беларуску.

Жэня: А што менавіта з убудаваннем сінтэзатара?

Юрась: Нам параілі не кранаць заканадаўства, бо да НЦПІ ўсе з гэтым звяртаюцца. Мы зробім акцэнт на сінтэзатар, бо НЦПІ гэта больш цікава. Сінтэзатар для заканадаўства важны, бо яно часта мяняецца. З сінтэзатарам яго можна будзе заўсёды слухаць. На беларускай і рускай мовах. Думаем, як ад пачатку не “пасварыцца” з НЦПІ. Мабыць можна прапанаваць сымбалічную плату і аформіць гэта як укараненне.

Юрась Гецэвіч пра збор акустычных дадзеных для распазнавання беларускага маўлення

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSWHhtS1kyaTF2Mnc 

Збор акустычных дадзеных для распазнавання беларускага маўлення

Аляксандр выбраў платформу Sphinx, Наста займаецца зборам саміх рэсурсаў. Маем розныя акустычныя базы для розных сістэм. Распрацавалі 6 стадый падрыхтоўкі гукавых дадзеных.

0 – падрыхтоўчая (ці гукавы файл адпавядае тэксту)

1 – падрыхтавана (парэзаныя гукавыя і адпаведныя тэкставыя дадзеныя)

2 – гатовы (на трэніроўку – шмат дробных фрагментаў з тэксту)

Ёсць сістэма распазнавання маўлення анлайн: (спасылка)

Пакуль выконвае задачу 1 – распазнаванне ізаляваных слоў. Задача 2 – каб можна было распазнаваць спантаннае маўленне.

• Устаноўчая сустрэча філіяла кафедры камп’ютарнай лінгвістыкі і лінгвадыдактыкі на базе лабараторыі распазнавання і сінтэзу маўлення АІПІ НАН Беларусі — планы і задачы / Валер Віктаравіч Варановіч, Алеся Геннадзьеўна Прахарэнка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSbExJYjFxd2pmc1E 

Валер Віктаравіч:

Супрацоўнічаем даўно, прыйшоў час узаконіць наша супрацоўніцтва :) 30 красавіка быў падпісаны загад аб стварэнні кафедры камп’ютарнай лінгвістыкі і лінгвадыдактыкі на базе АІПІ НАН. Кафедра павінна забяспечваць адукацыйны працэс па моўных дысцыплінах.

Лінгваакустычны рэсурс з санетамі Шэкспіра на беларускай, англійскай і рускай мовах

Алеся Геннадзьеўна:

Навуковая дзейнасць кафедры запланавана на 5 год. Спачатку неабходна было стварыць метадалагічныя асновы. У гэтым годзе мусім распрацаваць эксперыментальны лінгвістычны рэсурс. Калі б была праграма, якая дапаможа студэнту суаднесці сваё англійскае вымаўленне з эталонным, будзе выдатна.

Існуе англамоўны верш са словамі, цяжкімі для прамаўлення. Будзе файна недзе пачуць гэты верш на брытанскай і амерыканскай англійскай мове, адчуць розніцу.

Барыс Мяфодзьевіч: Які працэнт у выкладанні займае фанетыка, інтанацыя?

Алеся Геннадзьеўна: Вывучаецца на 1-2 курсе. Практычная фанетыка займае ⅓ заняткаў. 2 пары на тыдзень.

Б.М.: Як практыкуюцца студэнты?

А.Г.: На партатыўных мабільных прыладах. На 1 курсе выкарыстоўваем праграму прафесара Хігінса. Зараз запісваем маўленне з дапамогай гукавых рэдактараў.

Б.М: Гэтыя запісы ў якіх умовах зроблены?

А.Г.: У хатніх умовах. Нашы кабінеты не даюць магчымасці студыйнага запісу.

Б.М.: Варыянт выканання на хатніх камп’ютарах не разглядаецца?

А.Г.: Студэнты самі выбіраюць магчымы для іх варыянт.

Б.М: Якія вывучаеце мовы?

А.Г.: Шчыльна вывучаем англійскую мову.

Б.М.: Брытанскую ці амерыканскую?

А.Г.: Абодва варыянты, пачынаем з брытанскай. У праграме, якой мы карыстаемся, ёсць розныя варыянты, нават індыйскі акцэнт англійскай мовы.

Юрась: Ці можна выкарыстаць распрацаваныя вамі рэсурсы (санеты) для трэніроўкі сістэмы распазнавання маўлення? Пасля падрабязней пагутарым з Вамі пра гэта.

Юрась: Ганна, адскануйце дамову аб стварэнні кафедры (далей у прыёмную і міжнародны).

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNMTlQNlFrT3JSYnM 

10 траўня ў 10:00 паставіць сустрэчу з палякамі.

Валер Віктаравіч: Будзе Кангрэс даследчыкаў Беларусі, у Варшаве ў кастрычніку. Калі ёсць цікавасць, да 10 траўня можна падаць тэзісы, за падрабязнай інфармацыяй звяртайцеся да загадчыка.

• Рознае

Рабіць рассылку па студэнтах перад семінарамі па ІТ і МТ, каб атрымлівалі гэтыя запрашэнні і наведвалі семінар, за якім замацаваныя.

• Кава-паўза

26 красавіка 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 206

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась
• Беларуская лацінка, задачы і планы цэнтра камп’ютарнай лінгвістыкі / Капылоў Ігар Лявонавіч, кандыдат філалагічных навук, дырэктар Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа.
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Вітаю ўсіх! На гэтым тыдні мелі доўгія выходныя. Сёння будзе незвычайны працоўны дзень – сустрэча з Ігарам Лявонавічам Капыловым. Напачатку ж паглядзім фота і падсумуем ТIBO 2017.

• Падсумаванне і прагляд фота з TIBO 2017

Фота: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSbWw1R3UzajhtYms 

Юрась: Выстава доўжылася 4 дні. У гэтым годзе ўдалося падрыхтаваць шмат раздатачных і выставачных матэрыялаў — плакат KrokApp, раздаткі KrokApp і раздаткі corpus.by.бай на двух мовах. У першы дзень былі vip-наведнікі, напрыклад, кіраўніцтва ДКНТ. Алена, падзяліцеся ўражаннямі ад выставы.

Алена: На маю думку, выстава прайшла без бачнага выніку. Распавялі пра сябе і паглядзелі на іншых.

Юрась: Ідэя выставы — прадставіцца свету. Калі не атрымалі дрэннага досведу, то ўжо добра.

Алена: Дэманструючы KrokApp, я пабачыла яго хібы і паводзіны карыстальніка ў праграме. Таксама ўсім спадабаўся наш Гаворачы калькулятар. Наш стэнд быў у канцы, таму да нас даходзіла менш наведнікаў, тым больш што паабапал былі папулярныя караоке ад ГКНТ і цір ад БНТУ.

Юрась: У 2013 годзе мы стаялі з гаворачым робатам у лепшым месцы і стамляліся ад вялікай колькасці наведнікаў.

Алена: Цяпер мы былі ў нязручным месцы, нас блыталі з суседзямі ці пыталіся пра распрацоўкі суседзяў. Нам было не параўнацца з павільёнамі Velcom, Huawei, мы выглядалі вельмі фармальна.

Юрась: Напярэдадні выставы СТВ зняла пра нас кароткі ролік.

Алена: Так, пасля яго ўсе пыталіся пра суперкамп’ютар, пра які ў роліку гаворка ішла пасля нас.

Юрась: Ролік кароткі, але ў нас ужо некалькі такіх рэпартажаў з розных каналаў, у нас фармуецца ў выніку свой відэа канал. Мы дэманстравалі гатовы KrokApp, а таксама настройвальны аўдыё-гід, які дэманструе ідэю, што мы можам зрабіць аўдыё-навігатар па патрэбнай замоўцы тэрыторыі. Такім чынам, мы пазіцыянуем зараз KrokApp не як толькі сам KrokApp, але як прыклад канкрэтнай навігацыйнай платформы паводле ўніверсальнага задзелу.

• Беларуская лацінка, задачы і планы цэнтра камп’ютарнай лінгвістыкі / Капылоў Ігар Лявонавіч, кандыдат філалагічных навук, дырэктар Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі.

Юрась: Спадзяюся, Вы патлумачыце нам розніцу паміж Інстытутам мовазнаўства і Цэнтрам даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры. Хочам даведацца, чым займаецца Інстытут, якія накірункі, якія планы, што мы можам рабіць супольна

КАПЫЛОЎ Ігар Лявонавіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4cTkwbkZUS0VrQXM 

Наш інстытут — старэйшая навуковая ўстанова ў краіне. Акадэмія навук пачыналася са стварэння ў 1922 годзе навукова-тэрміналагічных камісій. У лістападзе 1929 году быў створаны Інбелкульт, асновай якога і былі гэтыя камісіі. У 2019 годзе рыхтуемся да юбілею! За 90 гадоў Інстытут перажыў багата, яго гісторыя шчыльна звязана з гісторыяй Беларусі. Напрыклад, у 1930-я гады ў Інстытуце было мала супрацоўнікаў у сувязі з рэпрэсіямі. У свой час Інстытутам кіравалі Кандрат Крапіва, Міхась Лынькоў, акадэмік Падлужны і многія вядомыя людзі.

Чым сёння жыве Інстытут? Гэта адзіная ў краіне навуковая ўстанова, што планамерна даследуе беларускую мову. Ёсць у Беларусі мовазнаўчыя кафедры, але гэта трохі іншае, кафедры забяспечваюць толькі навуковы працэс. У Інстытуце мы вызначаем прыярытэты на дзяржаўным узроўні. Напрамкі даследаванняў:

• даследаванне сучаснага стану беларускай мовы — лексічнай сістэмы беларускай мовы і дынамікі яе развіцця;
• вызначэнне норм беларускай мовы;
• гісторыя беларускай мовы;
• беларускія народныя гаворкі;
• сувязь беларускай мовы з іншымі славянскімі і неславянскімі мовамі;
• беларуска-рускія моўныя сувязі;
• выкарыстанне сучасных тэхналогій у моўных даследаваннях — гэтым і займаецца сектар камп’ютарнай лінгвістыкі пад кіраўніцтвам спадара Уладзімера Кошчанкі.

Цяпер працуем над пяцітомным тлумачальным слоўнікам. Папярэдні слоўнік адлюстроўвае пасляваенную моўную рэчаіснасць, новы ж мае на мэце поўна зафіксаваць і адлюстраваць стан мовы на 100-гадовым адрэзку часу, пачынаючы ад “Нашай Нівы” 1905 году.

Як ствараецца слоўнік? Слоўнік павінны поўна адлюстроўваць лексічны стан мовы. Мы аблічбавалі мастацкую літаратуру, публіцыстыку. Раней публіцыстыка не бралася ў аснову слоўніка, сёння ж СМІ адыгрываюць значную ролю ў фарміраванні мовы і павінны ўлічвацца.

Рэлігійная лексіка. Калі мы жылі ў часы ваяўнічага атэізму СССР, рэлігійная лексіка не ўключалася ў слоўнік. Цяпер жа ёсць беларускамоўныя набажэнствы і 5 перакладаў Бібліі на беларускую мову. Таксама ахапілі і навуковыя тэксты, прычым жадалі, каб была рэпрэзентатыўнасць розных галін навукі. Хацелася б улічыць і падручнікі, але, нажаль, яны перакладзеныя з рускай мовы, а пераклад страчвае вартасць для слоўніка. Улічылі і афіцыйна-дзелавы стыль, але, нажаль, мала законаў прымаюцца ад пачатку па-беларуску, а пераклад — гэта не тое, што арыгінал.

Нашы планы, накірункі працы, праекты, ідэі:

• сістэматызацыя беларускай дыялектнай мовы — напрыклад, слоўнікі мясцовых гаворак. Задача сістэматызаваць усе крыніцы дыялектнай мовы і стварыць адну электронную крыніцу;
• падрыхтоўка новай беларускай граматыкі;
• даследаванне этнамоўных кантактаў беларускай мовы — ніводная мова не існуе ізалявана, этнасы кантактавалі. Этымалагічны слоўнік — у ім распавядаецца паходжанне беларускіх слоў. Няшмат народаў можа пахваліцца шматтомным этымалагічным слоўнікам — слоўнікам паходжання мовы..
• параўнальна-гістарычнае вывучэнне славянскіх дыялектаў — ужо ёсць выданне “Рэфлексы *а”;
• супастаўляльнае даследаванне беларускай і рускай моў;
• падрыхтоўка інавацыйных праектаў — тут патрэбна супрацоўніцтва з вамі. Хочам стварыць усебаковы “Універсальны электронны лінгвістычны комплекс «беларуская мова»” сумесна з Міністэрствам адукацыі і АІПІ.
• стварэнне нацыянальнага корпуса і лексіка-граматычнай базы беларускай мовы і іх праграмнае суправаджэнне;
• матывацыйны атлас беларускай мовы;
• стварэнне лінгвістычнага тэзаўруса — праект кшталту Грамата.ру;
• стварэнне сеткі даведачных інтэрнэт-сэрвісаў;
• даведнік геаграфічных назваў — многія беларускія геаграфічныя назвы праз шэраг акупацый Беларусі былі скажоныя. У “Даведніку…” мы працавалі над унармаваннем назваў. У прыватнасці, там можна вызначыць пытанні роду, склону, арфаграфічнага напісання назваў;
• маем шмат іншых задум і сумесных прыкладных напрамкаў.

Нацыянальная лацінка! У 1991 годзе надыйшла незалежнасць Беларусі, і ААН запатрабавала (адно з патрабаванняў як да незалежнай краіны) распрацаваць нарматыўны дакумент, які дазволіць перадаваць беларускамоўныя назвы на ўсіх мовах свету праз лацінскія літары. Японцы, кітайцы і іншыя народы з нелацінскай пісьменнасцю мусяць таксама мець свой варыянт лацінкі, каб і іх назвы можна было перадаваць на ўсе мовы свету. Лацінка беларусам не чужая, многія помнікі пісьменства напісаныя на лацінцы. Хіба што ў 16–17 ст. гэта была польская лацінка, а ў канцы 17 ст. старабеларуская мова выйшла з афіцыйнага ўжытку, замест яе перайшлі на старапольскую. Далей беларускія землі знаходзіліся ў складзе Расійскай імперыі. У сярэдзіне 19 ст. пачаліся павевы адраджэння беларускай мовы. Быў выпрацаваны нацыянальны варыянт лацінкі, які адштурхоўваўся трохі ад польскай. Гэты варыянт добра адлюстроўвае беларускае вымаўленне. “Наша Ніва” пэўны час выходзіла на лацініцы і кірыліцы. Узнікла неабходнасць распрацоўкі нарматыўнага дакумента— узялі за аснову “нашаніўскую” нацыянальную лацінку, прынялі сістэму, адправілі ў ААН. У ААН яе ўхвалілі, зарэкамендавалі ўсяму свету для перадачы беларускіх назваў. У 2013 годзе гэтая лацінка была выкарыстана ў метро падчас падрыхтоўкі да сусветнага чэмпіянату па хакею. Узнікла непаразуменне, калі замежны госць не змог належна прачытаць лацінкавыя назвы. Але ж яна не для літаратурнага вымаўлення замежнікамі, а для зразумеласці і магчымасці больш-менш блізка вымавіць беларускую назву для пісьменнага жыхара любой краіны. У нас нарэшце сфарміраваўся нацыянальны варыянт лацінкі!

Юрась: Ёсць праект slounik.org, чый ён? Ці не вашага Інстытута?

Капылоў І.Л.: Гэта нечы прыватны праект, не інстытуцкі.

Уладзімір Аляксандравіч: Збіраемся развіваць уласны слоўнікавы партал.

Юрась: Ці ёсць планы па агучаных слоўніках? Ці вядуцца працы па акустычных даследаваннях мовы?

Капылоў І.Л.: Няма тэхнічнай магчымасці гэта рэалізаваць, але гэта вельмі перспектыўны напрамак, які зможа быць рэалізаваны з дапамогай АІПІ.

Юрась: 240 000 граматычных адзінак, пра якія Вы вялі гаворку, ёсць недзе ў электронным выглядзе ці няма?

Капылоў І.Л.: Гэта рабочы рэестр, працуем пакуль над іншым аспектам. Будзем гэта абмяркоўваць. Бо, напрыклад, ёсць некалькі варыянтаў некаторых слоў. Чакаюць, што Інстытут стане арбітрам і абярэ ды зацвердзіць правільныя варыянты, але ж мы даследуем мову, а яна развіваецца. У нас будуць пэўныя крытэры выбару для такіх пар (жанры, частотнасць ужывання кожнага з пары слоў). У слоўніку не павінна быць анархіі, мы будзем індывідуальна падыходзіць да варыятыўнасці кожнага слова.

КОШЧАНКА Уладзімір Аляксандравіч

Нас прасілі прааналізаваць уласныя імёны на сайце Акадэміі навук. У выніках бачым вялікую неўнармаваную варыятыўнасць, што з’яўляецца парушэннем заканадаўства, бо назвы мусяць транслітаравацца. Сустракаемся са складанасцямі ў гэтай сферы, напрыклад, да нас прыходзяць сваякі, у якіх прозвішча ў пашпарце запісана па-рознаму. Выдаем ім даведку, што гэта адно і тое ж прозвішча і адна сям’я. У пашпартных сталах людзі зараз усё часьцей і часьцей адмаўляюцца ад транслітарацыі іх імя і прозвішча з беларускай мовы.

Капылоў І.Л.: Так, сёння ў пашпартным стале вы можаце выбіраць, з якой мовы транслітараваць ваша імя і прозвішча паводле адмысловай інструкцыі. Тады ў сем’ях і з’яўляецца варыятыўнасць напісання.

Кошчанка У.А.: Таксама мы не можам зразумець саму інструкцыю, паводле якой адбываецца транслітарацыя, нам заўжды дасылаюць спасылкі на розныя сістэмы. Існуюць:

1. Афіцыйная пастанова аднаго з міністэрстваў

2. ICAO — інструкцыя па транслітарацыі ў машыначытэльны радок (гаворка пра ніжні радок на старонцы пашпарту з фотаздымкам). Трэба на заканадаўчым узроўні разабрацца, якім жа варыянтам пастаянна будзем пераводзіць. ICAO не рэгулюе нацыянальны стандарт!

Існуе сістэма А (дыякрытыкі) і Б (без дыякрытыкаў).

Даследаваў таксама сайты незалежных арганізацый на варыятыўнасць лацінкі, і там таксама непарадак. Наша геаграфічная лацінка прынятая на міжнародным узроўні і рэкамендаваная для ўсіх краін свету, чаму ж краіна пра гэта не ведае і не карыстаецца ёй? Google заўжды карыстаецца ўзаконенымі сістэмамі, і як толькі з’явілася зацверджаная геаграфічная беларуская лацінка, Google адразу перайшоў на яе. Ім можна карыстацца як транслітаратарам.

Якое выйсце з варыятыўнасці і блытаніны? Нацыянальная сістэма раманізацыі — перадача нацыянальнага алфавіту лацінскімі літарамі. Гэтая сістэма раманізацыі мусіць распаўсюджвацца на ўсе пласты лексікі.

Ганна: Адна сістэма і для геаграфічных, і для ўласных імён?

Кошчанка У.А.: Так. Не павінна быць сітуацый, што супадаючыя прозвішча і назва населенага пункта пішуцца па-рознаму.

Ганна: Правільна “Surhanava street” ці “vul. Surhanava”?

Кошчанка У.А.: Калі мы рыхтаваліся да чэмпіяната свету па хакеі, людзі выказваліся супраць напісання “vul.”. Мы зрабілі запыт у ААН, і прыйшоў адказ, што часткі кшталту “вул.”, “воз.” (возера), “р.” (рака) і г.д. з’яўляюцца часткай геаграфічнай назвы і не перакладаюцца. Калі замежнік прыязджае ў нашу краіну, то яму лепш сказаць ламанае “vulitsa”, чым незразумелае многім мясцовым жыхарам “стрыт”. Нават ламанае “вуліца” будзе зразумела і пачута мясцовымі жыхарамі, таксама гэтым захоўваецца аўтэнтычнасць. Скарачэння жа “str.” у англійскай мове няма.

Ганна: Слоўнік спартыўнай і турыстычнай тэрміналогіі — гэта тое, што зараз ідзе, ці магчымы праект?

Капылоў І.Л.: Гэта магчымы праект.

Юрась: Такім чынам, сёння ў нас быў круглы стол, калі мы пазнаёміліся з Інстытутам, даведаліся, што вам цікава і што “баліць”, каб знайсці нагоды разам рухацца далей і задаволіць патрэбы беларускага грамадства. Мы ж у лабараторыі маем корпус, але не лінгвістычных рэсурсаў, а платформу для розных рашэнняў і спосабаў працы з гэтымі лінгвістычнымі рэсурсамі:

• платформа для апрацоўкі тэксту і маўлення corpus.by, на якой вам асабліва цікавымі будуць сэрвісы:

• Агучаны электронны граматычны слоўнік
  Праверка правапісу
  Праверка правапісу “Ў”
  Раманізатар

• сайт KrokApp — мабільнага аўдыягіда па гарадах Беларусі;
• KrokApp у Google Play

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4Mkp4ckk4b193cnM 

• Рознае

Алена: Ці ўдзельнічаем у выставе Big Data?

Юрась: Хочам паўдзельнічаць. Удакладню ў кіраўніцтва, ці пажаданы наш удзел. 

• Кава-паўза

17 красавіка 2017 г.

(панядзелак)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ
• Справаздача па камандзіроўцы ў Капенгаген на Network Performing Arts Production Workshops / Ганна Станіславенка
• Прэзентацыя кнігі “Хронікі Нарніі” па-беларуску / Андрэй і Надзея Кім
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNQVF4TDREbGJfaXM 
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Прывітанне ўсім! Хачу ўсіх павіншаваць са святам! Хрыстос Уваскрос! (Усе: Сапраўды ўваскрос!) Сёння будзе расповед пра камандыроўку ў Капенгаген ад Ганны Станіславенка, а таксама будзе прэзентацыя прыгод выдання “Пляменнік чараўніка” ад Надзеі Кім.

На мінулым тыдні мы прымалі дэлегацыю палякаў з Познані. Падзякуем Ганне і Змітру за працу. Таксама мы рыхтаваліся да выставы — TIBO’2017: стварылі сайт для KrokApp — krokapp.by, krokapp.com, krokam.by, krokam.com. Давалі прэзентацыю алгарытмаў вычыткі электронных тэкстаў у БДТУ. БРФФД-НІФК у гэтым годзе падавацца не будзе — неабходны яшчэ адзін год, каб прапрацаваць больш падрабязна праект.

Перадаю слова Ганне.

• Справаздача па камандзіроўцы ў Капенгаген на Network Performing Arts Production Workshops / Ганна Станіславенка

Фота- і відэаматэрыялы з кмандзіроўкі: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNR3pUNFBkTVg3M1k 

Гэта быў шэраг майстар-класаў, прысвечаных таму, як сумясціць тэхналогіі і мастацтва, ці як паслужыць мастацтву тэхналогіямі. Мы ведаем, што BASNET прадастаўляе інтэрнэт 100 прадпрыемствам Беларусі. BASNET далучаны да GEANT, а GEANT раздае інтэрнэт па усёй Еўропе. Яны ствараюць шмат майстар-класаў.

Асноўнае падчас камандыроўкі было пра тэхналогію LOLA — тэхналогію для стрымінга аўдыё і відэа з затрымкай у 20 мілісекунд. Можна рабіць класічны музычны канцэрт, калі гледачы ў Маямі, скрыпач у Маскве, віяланчэль у Вене і г.д. Я ездзіла з загадчыкам міжнароднага аддзела і калегам з іншай лабараторыі — спецыялістам па сетках і па студыях (мікрафонах і г.д.).

Чаму ездзілі? GEANT прадастаўляе Беларусі тры такія ўстаноўкі — адна на запчасткі, адна — будзе у інстытуце праблем інфарматыкі, і яшчэ адна будзе ў інстытуце гісторыі. І калі будзе канферэнцыі EaPConnect у Мінску — плануецца зрабіць дэманстрацыйны паказ, як мы крута выкарыстоўваем тэхналогіі. Усё адбывалася ў Капенгагене. Гэта не вельмі цікавы горад, гэта сталіца і яны вельмі эканомяць. Усё вельмі дарагое. Самае топавае месца — Нью Хавэн (Старая гавань).

У першую частку нядзелі паглядзелі Капенгаген, схадзілі да русалкі Андэрсэна. Былі прыгожыя цэрквы ў стылі неаготыкі і неакласікі. У панядзелак пачалася праца. Усё адбывалася ў каралеўскай дацкай акадэміі музыкі. Цікава, што гэты будынак здалі ў эксплуатацыю ў 1945 годзе. Гэта былая радыёкропка, яе пачалі будаваць яшчэ у 1939 годзе.

Першы дзень — уступны, распавядалі пра софт, з дапамогай можна рабіць канферэнцыі + LOLA + Ultragrid (Чэшская распрацоўка). Прэзентацыі абяцалі, але яшчэ не скінулі. Было каля 70 чалавек, поўнасцю запоўненая аўдыторыя, былі і ІТшнікі, былі прадстаўнікі сетак, былі кампазітары, рэжысёры тэатраў,

Распавядалі пра віды мікрафонаў, пра тэхніку, якую лепш выкарыстоўваць, пра відэа. Пасля быў ланч, у памяшканні ёсць зімні сад, можна было выйсці і там адпачыць.

Пачалася першая сэсія. Нам паказалі, як адбываецца distance learning: яны гралі адну кампазіцыю ўдваёх, вучань — у Вене, вучыцель — у Даніі. Таксама быў вучань з Маямі. Потым распавядалі, як рабілі пастаноўку Гамлета з фінскімі студэнтамі. Сумесныя рэпетыцыі (адна група ў Лондане, другая ў Хельсінкі). Таксама яны ставілі перфоманс — каманды ў Барселоне, ЗША, Капенгагене.

• Прэзентацыя кнігі “Хронікі Нарніі” па-беларуску / Надзея Кім

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSMHdSSHVmYkktakE 

 Надзея Кім: Я , з 10 год займалася  конным спортам, пасля паступіла ў лінгвістычны каледж у Беларусі. Пасля каледжа ў Нідэрландах навучалася на конным бізнэсе і эканоміцы. Неяк мне прапанавалі перакласці фільм, і з тых часоў ужо 7  год займаюся перакладам фільмаў. Калі мы нешта робім, важна разумець, чаму мы гэта робім. У Нідэрландах я прыйшла ў царкву, там зразумела, што ў кожнага ёсць сваё пакліканне і прызначэнне. У замежжы, калі ты зусім адзін і без Бога, ты з’яўляешся нічым. Тут, на радзіме, ты  — гэта ўсё, калі ты вяртаешся сюды з ведамі, з Богам, усведамляеш сябе беларусам. Мы мусім расказаваць беларусам пра Беларусь, займацца тым, што занядбана ў нашай зямлі. Таму мы вырашылі займацца перакладамі фільмаў і, з нядаўняга часу, кніг.

Чаму “Хронікі Нарніі”? Гэтая кніга з’яўляецца сусветна вядомай, а ў Брытаніі нават праграмнай. Наступная кніга “Леў, вядзьмарка і гардэроб” выйдзе да Раства, хоць насамрэч гэта Пасхальная гісторыя. На першай старонцы кнігі напісана, пра каго гэта кніга і якую частку чалавечай гісторыі адлюстроўвае кожная частка “Хронік”.

Падчас працы над перакладам былі выкарыстаныя шматлікія слоўнікі: “А або У”, Вялікі слоўнік беларускай мовы, Даведнік па літаратурнай праўцы, Жывая мова, 20 крокаў да беларускай мовы, а таксама інтэрнэт-рэсурсы http://dobrapis.info/, http://slounik.org/, праверка правапісу http://bnkorpus.info/, ReadAloud.

Слоўнік Крапівы не лічу слоўнікам. У парах кшталту “цягнік-поезд”, “квіток-білет” выбіраем цягнік і квіток, словаў “поезд” і “білет” не павінна існаваць. Мы не ўжываем нейкіх дужа асаблівых самабытных словаў. . Калі сустракаюцца адзінкавыя выпадкі, у якіх небеларускамоўны чалавек не зразумее асаблівае слова, мы раней мы  такія выпадкі пакідаліцяпер не.

Лічу, што трэба набліжацца да арыгінальнай мовы: пры выбары “Ватсан ці Ўотсан” мы выберам “Ўотсан”. Бываюць цікавыя сітуацыі. Каня з Хронік Нарніі звалі Strawberry, і ў рускай мове для захавання гэтага імя персанажу ўвогуле памянялі пол (кабыла Землянічка). Мы перанялі прыём украінскіх перакладчыкаў і назвалі каня Агрэстам, падабраўшы іншую ягадку і захаваўшы сутнасць персанажа. Як перакласці яго наступнае імя, якое значыць “апярэнне стралы”? Мы назвалі яго Крылатым.

Як робіцца аўдыякніга? Для кожнага актора прапісваем ролі і даем голасу актора кодавае імя, напр, Павал Харланчук — голас М1, што значыць мужчынскі 1. Для дыктараў уведзеныя спецыяльныя значкі: птушка ўверх — паўза ў паў секунды, рыска — паўза ў секунду (раз), дзве рыскі — доўгая паўза, дзве секунды (раз, два). Таксама для актораў прапісваем усе фанечныя асаблівасці мовы: мяккасці (сьнег), яканне (не/ня, без/бяз), падаўжэнні (застанесся).

Наступным беларускім фільмам “Кінаконга” будзе “Кніга Ілая”, трэйлер: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgdDhrR3BraHRtd3M 

Барыс Мяфодзьевіч: Ці цяжка атрымаць аўтарскія правы на пераклад?

Надзея: У нашай краіне тэрмін аўтарскіх правоў на гэтую кнігу скончыўся, можна перакладаць. Затое быў няскончаны тэрмін аўтарскіх правоў на ілюстрацыі.

Б.М.: Хто дапамагаў у фінансаванні?

Надзея: У кнізе ёсць старонка падзяк спонсарам. Таксама збіралі сродкі на talaka.by па прынцыпе перадзамовы: людзі плацілі за асобнік будучай кнігі для сябе, а таксама маглі ахвяраваць звыш таго. На ахвяраванні мы выдалі астатнія экзэмпляры кнігі.

Б.М.: Ці плацілі акторам агучкі?

Надзея: Так.

Б.М.: Грошы атрымаў “Пазітыў-цэнтр”?

Надзея: Так.

Адбылася віктарына: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4ck13VGlXUVRQTlE, у якой перамаглі Максім (кніга) і Міхал (аўдыякніга)! 

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNQVF4TDREbGJfaXM 

• Рознае
• Кава-паўза

12 красавіка 2017 г.

(серада)

пакой – 203

13 красавіка 2017 г.

EaPConnect workshop: Eastern Neighbourhood collaboration

(Collegues form Poznań Supercomputing and Networking Center)

5 красавіка 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Сакратак, пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Марына Марчык

• Уступ / Юрась

• пагаворым пра распраоцўку для корпус бай — Зміцер нам раскажа пра дадзеную распрацоўку
• пагаворым з нашымі студэнтамі, пра іх працы, што яны зрабілі за гэты час, спадзяемся ўсё будзе пазітыўна
• калі паглядзець на мінулы тыдзень — займаліся тым, што падрыхтоўваліся да прыезду гасцей з ПОльшчы, яны прыедуць 12-13 красавіка, з Познані, таксама рыхтуемся да выставы — ЦІБА-2017, будзе асобны стэнд, рыхтаваліся і даслалі першы варыянт артыкула на ТСД, Ганна — у Капенгагене, камандыроўка. Таксама пачаліся працы па падачы праекта — БРФФД — НІфк — спрабуем падаць супольны праект з Карэей. Мовы розныя, але ёсць тое, што нас аб’ядноўвае. Перадавыя смартфоны — гэта іх праізводства. Барыс Мяфодзевіч прапрацоўвае артыкулы на Дыялог, СПІКОМ, калі што забыўся — прабачце.
• Запрашаем Змітра

• Прадстаўленне распрацоўкі “LanguageTutor/Вывучэнне моў”  / Зміцер Дзенісюк

• сэрвіс на корпус бае — можна знайсці на беларускай, англійскай мовах
• калі вы зайдзеце па адной са спасылак, можна пабачыць старонку, дзе прапаноўваецца далучаць словы ці адразу перайсці да практыкаванняў
• Павел Лабанаў працаваў над гэтым таксама
• калі перайсці на “Вучыць словы” — можна выбраць тэму
• напрыклад можна выбраць тэму — час
• так зроблена, што словы вывучаюцца паслядоўна, з’яўляюцца таблічкі і агучваецца слова
• Калі словы скончыліся можна перайсці да практыкаванняў — патрэніраваць тое,  што вывучылі. Падказка агучвае слова, і тое, што вы адчулі — ёсць пераклады, з якіх трэба выбраць адно
• Сэрвіс проссты, можа панглядзець карыстальнікаў,
• планы — сэрвіс патрабуе тэставання, лакалізацыі, пашырэнне баз тэматык, даданне баўы ў беларускімі словамі для вывучэння беларускай мовы

• Алена: ці можна дадаць карэйскую ці беларускую
• Зміцер: дадаць можна ўсё. спачатку хутчэй за ўсё будзе беларуская
• Алена: як дадаюцца словы?\
• Зміцер: слоўнік у самой праграме
• Юрась: шукаюцца жадаючыя пашыраць кантэнт

• Заслухоўванне студэнтаў-практыкантаў па зробленай працы / Практыканты РФіКТ 5 курс; БДУІР 4 курс

• Аляксандр Кірын — не было, зачытала Алена — спасылка на прэзентацыю
• Антон — адсправаздачыўся — спасылка на прэзентацыю
• Павал — адсправаздачыўся — спасылка на прэзентацыю
• Ігар — адсправаздаччыўся — спасылка на прэзентацыю
• Юры Шумскі — сэрвісы прачытаў, распрацоўка яшчэ не вельмі (беларускамоўная лакалізацыя — якімі метадамі зрабіць)
• Максім — адсправаздачыўся — спасылка на прэзентацыю
• Зміцер — палову сэрвісаў апісаў, азнаёміўся з мабільнымі праграмамі, апісанне напалову

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Алена

• спасылка на прэзентацыю
• Можа пададзім корпус бай на энлайтэн ёр ресёрч
• Вядома папярэдняя праграма сустрэчы з Палякамі

• Рознае
• Кава-паўза

29 сакавіка 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача па напісанні інструкцый для інтэрнэт-платформы corpus.by / Марына Марчык
• Гістарычны дамен ХХ ст. ці канцэпцыя першай тэматычнай экскурсіі для KrokApp / Ганна Станіславенка, Юрась Гецэвіч,
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Сёння ў нас шмат гасцей, студэнтаў, гэта добра. Пачынаем штотыднёвы семінар, калі раз на тыдні лабараторыя збіраецца разам і мы можам пачуць пра зробленыя распрацоўкі і планы. Просьба да студэнтаў разважаць, што вам цікава, і далучацца да працы ў рамках сваёй практыкі.

• Справаздача па напісанні інструкцый для інтэрнэт-платформы corpus.by / Марына Марчык

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4SU5hdWFZUnVVR0k 

Б.М.: Ці пазначаецца аўтарства?

Юрась: Абмяркуем гэтае пытанне на семінары па інтэрнэт-тэхналогіях.

Юрась: Ці ёсць таксама парадак апісання мабільных праграм?

Марына: Трэба ствараць два апісанні: больш маркетынгавае для Google Play і падрабязнае для ssrlab.by.

Б.М.: Наколькі складана зрабіць відэахэлп?

Марына: Першы і пакуль адзіны відэахэлп рабіла доўга, бо ў новай справе трэба спачатку “пратаптаць сцежку”. Спадзяюся, другія пойдуць хутчэй. Высілкаў спатрэбіцца столькі, колькі іх і павінна сыходзіць на цікавае і якасна змантаванае, прадуманае відэа.

• Гістарычны дамен ХХ ст. ці канцэпцыя першай тэматычнай экскурсіі для KrokApp / Ганна Станіславенка, Юрась Гецэвіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgMFNJb01GS0pEV3M 

Ёсць ідэі каля 10 тэматычных экскурсій па Менску для KrokApp. У гэтым выступе прадстаўлю прыклад, як можа выглядаць рэалізацыя экскурсіі “Менск — сталіца Беларускай Народнай Рэспублікі”.

Пачынаецца экскурсія на вакзале, дзе аўдыягід распавядзе пра Курлоўскі расстрэл. На месцы наступнай кропкі — юрфаку БДУ — месцілася жандармская ўправа, тут будзе распаведзена пра ўладу і настроі ў тагачасным Менску. На скрыжаванні К.Маркса і Свярдлова — расповед пра “нашаніўскі” перыяд і БСГ. На Леніна, 14 — пра выданне Ўстаўных грамат БНР. Каля Купалаўскага тэатра будзе распаведзена пра Першы Усебеларускі з’езд. На Плошчы Свабоды, 7 пачуем пра наступ кайзераўскай Нямеччыны і адначасовы адыход бальшавікоў — перыяд каля 5 дзён, калі ў Менску фактычна не апынулася знешняй улады, і ўладу ўзяў у рукі Урад БНР. Далей сядзіба ўраду БНР пра Берасцейскае пагадненне: рада між Нямеччынай і бальшавікамі ў Брэсце, па выніках якой палова Беларусі была аддадзеная немцам. З’яўляецца 2-я ўстаўная грамата, якая абвяшчае БНР у межах рассялення і колькаснай перавагі беларусаў. Валадарскага, 9 — Народны Сакратарыят, урад БНР. Пры канцы экскурсіі карыстальнік паслухае тэкст Трэцяй устаўной граматы БНР. Паслухаць Трэцюю Устаўную грамату!

Наста: Колькі часу зойме такая экскурсія?

Юрась: Па досведзе ўдзелу ў падобных экскурсіях: у залежнасці ад варыянтаў па максімуму ці мінімуму 2-3 гадзіны. Найменшая версія ўціскаецца ў 1 гадзіну. Усё залежыць ад колькасці кропак і дадання больш ці менш аўдыяматэрыялаў.

Ганна: З улікам таго, што гэта аўдыягід, прайсці кропкі, слухаючы запісы падчас хады, можна за 1 гадзіну.

Алена: Ці плануюцца ўстаўкі між кропкамі? Ці будзе проста “пераходзім далей”?

Юрась: Будуць перабіўкі кшталту “А далей мы паслухаем… Для гэтага трэба перайсці туды-та”. Можна ўстаўляць музыку. Так, можна будзе дадаць сэнсавыя пераходы.

Ганна: Запаўняць пераходы не трэба, чалавек ідзе сабе і ўсё. Гэта пытанне лагічных пераходаў паміж тэкстам. Будзе карысным таксама фонавае тлумачэнне: “А зараз перайдзіце туды-та, павярніце направа, пасля налева…” Ці каб канец аўдыязапіса аўтаматычна перакідваў на карту.

Студэнтка: Можна дадаць арыентаванне па сучасных кропках, напрыклад, “Вы мусіце прайсці побач з кавярняй такой-та…”

Юрась: Паводле гістарычных дакументаў гэтай тэматычнай экскурсіі віншую з Незалежнасцю БНР, якой сёлета 99 год, зычу падрыхтавацца да святкаваньня 100-годдзя БНР у наступным годзе!

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNWmo0NHQ4N1dWOGM 

Заўтра круглы стол у Інстытуце гісторыі і сустрэча з нашымі партнёрамі ў Маладэчна наконт убудавання сінтэзатара. У суботу выступ у БДТУ.

Юрась: Калі ў каго будзе жаданне трапіць на TIBO, то пішыце Алене, ёсць магчымасць вас туды правесці. Будзем рэкламаваць KrokApp, каб атрымаць інвестарскія прапановы ці сустрэць зацікаўленых у яго развіцці. На наступным семінары просьба да ўсіх студэнтаў прысутнічаць і прадставіць вынікі зробленай вамі працы на той момант, а таксама па магчымасці завітаць у лабараторыю.

• Рознае

• Кава-паўза

22 сакавіка 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой – 430

Cакратар –  Ганна Станіславенка

Пратакол – Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы – Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза –  Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась
• Прадстаўленне распрацоўкі лабараторыі: Гаворачы гадзіннік / Эвеліна
• Заслухоўванне справаздач аспірантаў аб выкананні індывідуальнага плана работы за першае паўгоддзе 2016/2017 навучальнага года / С.І. Лысы, К.А. Нікалаенка
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась

Вітаю ўсіх! Мінулы раз сустракаліся ў вялікай залі, сёння ў малой. Спадзяюся, яшчэ будзем займаць вялікую залю нашым семінарам. Сёння пазнаёмімся з распрацоўкай “Гаворачы гадзіннік”, пачуем справаздачу аспірантаў за працу ў першым паўгоддзі навучання ў аспірантуры.

• Прадстаўленне распрацоўкі лабараторыі: Гаворачы гадзіннік / Эвеліна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSbjZfNkw5TUVFeG8 

Усе спампаванні з Беларусі. Гаворачы гадзіннік можна знайсці ў Google Play. Там цяперашняя версія, у будучым праграма павінна выглядаць іначай (скрыны на слайдзе). Гэта праграма для агучвання бягучага часу, у будучым у яе будзе дададзены будзільнік.

Юрась: Ці ў планах ёсць даданне іншых моў?

Эвеліна: Спачатку беларускую распрацуем, над мовамі падумае пасля.

Марына: Ці можа ён агучваць час праз інтэрвалы?

Эвеліна: Так, можна будзе задаць інтэрвал, і гадзіннік будзе дапамагаць у тайм-мэнэджмэнце.

Ганна: Колькі актыўных усталяванняў?

Эвеліна: 7.

Юрась: Ці ёсць канкурэнты?

Эвеліна: Так.

Юрась: Разглядзі канкурэнтаў, беларускамоўных, польскамоўных.

Юрась: Можа, лепш начытаць час голасам? Дзіцячы, мужчынскі, жаночы.

Эвеліна: Дзякуй за прапанову.

Госць: Трэба папрацаваць над інтанацыяй.

Юрась: Так, гэтая праблема вырашыцца, калі зробім начытку часу дыктарскімі галасамі.

Ян: Дадайце тыповыя беларускія выразы, напрыклад, на будзільнік “Уставай, братка!”

Юрась: Дзякуй, цікавая прапанова!

Станіслаў: Дадайце магчымасць запісваць і дадаваць нейкія свае фразы.

Юрась: Так! Кожную гадзіну “Пішы дысертацыю! Пішы дысертацыю!” :)

Юрась: Ці будзе агучванне даты?

Эвеліна: Гэта ж гадзіннік, а не каляндар. Калі агучваць усё, то гэта будзе арганайзер.

Юрась: Жадаем поспехаў у далейшым праектаванні!

• Заслухоўванне справаздач аспірантаў аб выкананні індывідуальнага плана работы за першае паўгоддзе 2016/2017 навучальнага года / С.І. Лысы, К.А. Нікалаенка

Станіслаў Лысы, 1-е паўгоддзе 2-га году навучання

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSajRYellMcFRwRzVqMzdKQkUzdXJRczVET3E4 

У межах працы створаны сэрвіс “Прыярытэзацыя невядомых слоў”, які дапаможа сістэматызаваць словы, што разумеюцца нашымі сэрвісамі як невядомыя. Істотна, што сэрвіс паказвае словы ў парадку частаты з’яўлення: ад найбольш часта сустрэтых да адзінкавых. Такім чынам наперадзе спісу знаходзяцца частаўжываныя словы, якія сапраўды вартыя разгляду і дадання ў слоўнік, а не словы з адзінкавымі абдрукоўкамі. Сярод невядомых могуць патрапіцца і словы, што не былі ў слоўніку на момант з’яўлення, у гэтым выпадку сэрвіс паказвае інфармацыю пра яго цяперашнюю наяўнасць у слоўніку. У тым жа выпадку, магчыма, спатрэбіцца паставіць іншы націск у слове.

Юрась: Выказваю станоўчую ацэнку працы аспіранта. (Галасаванне за атэстацыю) Адзінагалосна!

Кірыл Нікалаенка, 1-е паўгоддзе 1-га году навучання

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiScTlfMEJfNUQtMXc 

Юрась: Які памер баз у гадзінах?

Кірыл: Для англійскай мовы 40.000 гадзін.

Юрась: На якія платформы ўдалося пакласці алгарытм?

Кірыл: Для Linux не ўсё працуе як павінна.

Юрась: Якія артыкулы будуць?

Кірыл: Была публікацыя на PRIP

Юрась: Прапаную паспрабаваць публікавацца ў “Інфарматыцы”. Ці можаце выкарыстаць базу, якая рыхтуецца для Sphinx?

Кірыл: Невядома, ці падыйдзе, трэба спрабаваць.

Юрась: Наста, дайце Кірылу спасылку на базу. Кірыл, звярніце ўвагу на публікацыі, за першы год пажадана мець ВАК-артыкул. Просьба часцей камунікаваць з групай распазнавання і наведваць лабараторыю. Выказваю станоўчую ацэнку працы аспіранта. (Галасаванне за атэстацыю) Адзінагалосна! Ёсць у нас яшчэ адна аспірантка, але яна ў адпачынку па доглядзе за дзіцёнкам, ёй цяпер справаздачыцца не трэба.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNeHA4aEVwUkgtWUE 

Юрась: Спіс удзельнікаў на TSD будзе супадаць са спісам удзельнікаў ІК-502. З вамі будзе сустрэча заўтра ў 15:30. Адна з паездак на TSD будзе аплачана праз выйгрыш ад EaPConnect. Просьба ўдзельнічаць у Enlighten Your Research, можна падаць corpus.by, узнагародай ёсць пашыраны інтэрнэт-трафік і аплата канферэнцыі па выбары прызёра. Заўтра будзе сустрэча з Батанічным садам, хто жадае — звяртайцеся, далучайцеся.

• Рознае