Дата, час, месца
(1 у тыдзень)

Тэма (пункты)

15 лютага 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 203

Cакратар - Марына Марчык

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Марына Марчык, Наста Казлоўская

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Гістарычны дамен у пісьмовасці і выданнях 30-90-х гадоў XX ст./ канд.гіст.навук А.У. Унучак
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Алена
• Давядзеньне індывідуальных заданьняў для студэнтаў вытворчай практыкі (люты-сакавік 2017).
  Спасылка на заданьні:
  https://docs.google.com/document/d/1DHYGVzRUozdg6sMvzg8t2luJ2zbE0tgF_sMMVG7O0Aw/pub  / Юрась, Алена
• Рознае  
• Кава-паўза (у 430 пакоі)

БУДУЧЫЯ СЕМІНАРЫ*

*у раскладзе магчымы змены

22 лютага 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Марына Марчык

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза -  Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача па камандзіроўцы ў Чэхію і ўдзелу ў майстар-класе CLARIN / Ганна
  (удакладняецца)
• Вычытка электронных тэкстаў юрыдычнага дамену сэрвісамі платформы www.corpus.by / Марына 
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

15 лютага 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 203

Cакратар - Марына Марчык

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Марына Марчык

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Гістарычны дамен у пісьмовасці і выданнях 30-90-х гадоў XX ст. / канд.гіст.навук А.У. Унучак
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Алена
• Давядзеньне індывідуальных заданняў для студэнтаў вытворчай практыкі (люты-сакавік 2017) / Юрась, Алена
  Спасылка на заданні:
  https://docs.google.com/document/d/1DHYGVzRUozdg6sMvzg8t2luJ2zbE0tgF_sMMVG7O0Aw/pub 
• Рознае
• Кава-паўза

Сённяшні семінар будзе больш тэматычным. Напачатку ў кантэксце праекта KrokApp пачуем больш пра культуру і гісторыю, а менавіта беларускае кнігадрукаванне з 30-х па 90-я гады мінулага стагоддзя. Пасля абмяркуем вашыя заданні, каб далей вы маглі працаваць самастойна, выконваючы іх. Калі ласка, праглядайце ўважліва мэйлы.

• Гістарычны дамен у пісьмовасці і выданнях 30-90-х гадоў XX ст. / канд.гіст.навук А.У. Унучак

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSTmFSRXU2NmxqT1k 

Разгледзім складаны перыяд: ад часоў Саюзу вызвалення Беларусі да атрымання нашай краінай незалежнасці.

1930-я гады вельмі трагічныя – гэта час, калі цягам сталінскіх рэпрэсій былі расстраляныя 1,3 млн беларусаў, збольшага прадстаўнікоў інтэлігенцыі. Былі сярод іх і навукоўцы. Яркі твор таго часу – “У капцюрох ГПУ” Францішка Аляхновіча, які паверыў, што ў БССР сапраўды адбываецца адраджэнне, і накіраваўся туды з захаду. Аляхновіч хутка быў арыштаваны і трапіў у ГПУ, што месцілася ў будынку цяперашняга ГУМа. Гэта першая ў свеце кніга ўспамінаў вязня савецкіх лагераў, яна была перакладзеная на шматлікія мовы. Многія кнігу крытыкавалі і сцвярджалі, што апісанага ў кнізе проста не можа быць: чалавек не можа вытрымаць столькі, колькі апісана ў кнізе. Напрыклад, не можа столькі працаваць, пастаянна галадаючы. Кніга беларускага аўтара выклікала ўзрушэнне ва ўсім свеце, і Саветы павінны былі на яе нейкім чынам рэагаваць.

Але ў 30-х таксама адбываліся пераклады сусветнай літаратуры, напрыклад, “Таямнічы востраў” Ж.Верна. Гэта час найбольшых рэпрэсіяў, але і многіх перакладаў, бо ў школе не было такога прадмету як руская літаратура. Многія творы былі перакладзеныя не з арыгіналу, а з расейскай.

1938 год – сакратар ЦК кампартыі БССР Панамарэнка сцвярджае, што ў беларускай мове ёсць “фашысцкія, нацдэмаўскія” словы. Напрыклад, гэта слова “агульнанацыянальны”, бо змяшчае ў сабе сцверджанне, што Беларусь – асобная дзяржава, і было заменена на слова “рэспубліканскі”. Таксама слова “Нямеччына” было заменена на “Германія”. І гэтаксама з шэрагам іншых словаў, напрыклад, “угодкі” – “гадавіна” і г.д.

1920-я гады – беларуская інтэлігенцыя перад выбарам: хрысціянская ці камуністычная Беларусь? У Заходняй Беларусі пераважае выданне рэлігійнай літаратуры, а таксама пераклады Бібліі. У 1931 г. пастар Лукаш Дзекуць-Малей выдаў Новы Запавет і Псальмы на беларускай мове. Яе асобніка сёння, нажаль, няма ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі, але сцвярджаюць. Нагадаю, у СССР забаранялася мець Біблію.

Гэта і час твораў Адама Станкевіча (“Хрысціянства і беларускі народ”). Выданні выходзілі на кірыліцы і на лацінцы, падчас аднаго з народных галасаванняў была абрана лацінка, бо яна лепш перадае адметнасці беларускай мовы. Іншы твор Станкевіча – “Доктар Францішак Скарына – першы друкар Беларусі”. Адбывалася “бітва за Скарыну” – спрэчкі наконт яго поглядаў і ролі ў гісторыі Беларусі.

1939 год і пачатак Другой сусветнай вайны. Беларусь падзеленая на рэйхскамісарыяты. Вільгельм Кубэ зрабіў стаўку на адыход ад бальшавіцкасці да нацыянальнага і зварот беларусаў да Нямеччыны, але нацысцкія злачынствы пераважылі гэтыя намаганні. Таму цяпер, нажаль, беларуская мова, бела-чырвона-белы сцяг і “Пагоня” памылкова асацыююцца з нацысцкім рухам у Беларусі.

У 1956 годзе адбыўся 20 з’езд КПСС, на якім Хрушчоў назваў палітыку Сталіна тэрарыстычнай. З гэтай нагоды масава выходзяць палітвязні і людзі ў лагерах, пачынаецца новы перыяд.

Мікола Садковіч – працаваў у шэрагу беларускіх ВНУ, аўтар адзінага на сённяшні момант гістарычнага раману пра Скарыну – “Георгій Скарына”. Узгадвае ў творы пра бітву пад Воршай, акрэслівае, што ВКЛ было Скарыну не чужое. У гэты ж час беларускія пісьменнікі, каб выдаць кнігу на беларускай мове насуперак цэнзуры, пісалі па-беларуску, перакладалі на расейскую, выдавалі ў Маскве, а пасля можна было і выдаць арыгінал па-беларуску. Гэта дазволіла асветліць і распаўсюдзіць многія раней забытыя беларускія творы.

Максім Танк – БССР сустрэла яго засцярогай: “Гучна па-беларуску не размаўляйце”. Максім Танк сустрэў тут пэўны дысананс, бо чакаў, што ў БССР будуецца “беларускі дом”. Ён друкаваў творы, што выбіваліся з сацрэалізму – плыні, якая павінна была паказваць толькі станоўчыя бакі жыцця ў савецкім грамадстве. Спрычыніўся да святкавання угодкаў Каліноўскага, займаючы высокую дзяржаўную пасаду.

Існаваў падпольны друк. Біблія была цалкам забаронена – Біблію здабыць амаль немагчыма. Існаваў падпольны друк, які выконваўся дома і меў літары сіняга колеру, Таксама біблійныя пераклады выходзяць на эміграцыі – у Нью-Ёрку выйшла Біблія ў перакладзе Станкевіча, у якой, аднак, было багата наватвораў.

Ніл Гілевіч – “антыпод” Максіма Танка. Танк быў эўрапейскім чалавекам, Гілевіч жа ўсё жыццё на той момант праводзіў у Савецкім Саюзе. У нейкі момант Ніл Гілевіч зразумеў, што Савецкі лад няправільны. У савецкія часы за вершы па-беларуску плацілі няблага. У 1974 годзе Гілевіч піша паэму “Сказ пра Лысую гару”, дзе ў гратэскнай форме паказвае, як закуліссе савецкіх пісьменнікаў б’ецца за ганарары.

З’яўляецца гурт “Песняры” – расеец па нацыянальнасці, Мулявін пакладае беларускія творы на музыку. Таксама адбываецца урбанізацыя. Масы беларускамоўнага насельніцтва пераяжджаюць у Мінск і становяцца рускамоўнымі. Называлі гэта “сена на асфальце” – калі чалавек русіфікуецца, забываецца на свае карані, страчвае сваю тоеснасць і нават прагне гэтага забыцця. Песняры ж паказалі, што не ўсё так проста і беларушчыне не канец.

“Каласы пад сярпом тваім” – адбывалася нават змаганне за гэты раман. Галоўны яго герой – не селянін, а князь. Сяляне ж наадварот у рамане высмейваюцца, паказана, што селянін абмежаваны, бывае сквапны, дбае толькі пра сябе, а паны дбаюць пра дабрабыт краіны і за гэтага ж селяніна гінуць у паўстанні. Падымаецца ўсё пісьменніцтва і крытыкуе Караткевіча. Раман жа ў бібліятэках быў вельмі зачытаны. “Дзікае паляванне караля Стаха” – таксама папулярны і нават рамантычны твор, дзе галоўны герой самастойна супрацьстаіць злу, калі здавалася, гераіні ўжо не дапамагчы. Аповесць будуе іншы вобраз Беларусі і беларуса.

Васіль Быкаў – чалавек, які паказаў вобраз несавецкай вайны. Лаўрэатка нобелеўскай прэміі назвала Быкава сваім настаўнікам. “Мёртвым не баліць” – твор, у якім галоўны герой Сахно робіць усё па-інструкцыі, але насамрэч гэта нялюдскія паводзіны. Цяпер гэты твор ёсць у продажы нават без купюр.

Алесь Адамовіч – большую частку жыцця пражыў у Расеі, ствараў дакументальную прозу. Зрабіў шмат для Святланы Алексіевіч, каб яна стала нобелеўскай лаўрэяткай. Даследаваў “анатомію злачынца” – што адбываецца ў галаве чалавека, які выконвае злачынны загад. Даследаваў біяграфію карнікаў і прыйшоў да высновы, што ў цэлым яны выглядаюць, як нармальныя людзі. Многія нацысцкія карнікі, напрыклад, былі ўзорнымі сем’янінамі, але ж прафесія ў іх такая – людзей паліць. У савецкай свядомасці ўзнікае пытанне: як так? Злачынец жа павінны быць нейкім монстрам з ікламі! Паколькі савецкія злачынцы самі такія ж – карнікі ў акуратных выпрасаваных кашулях. Злачыннасць жа палягае не ў тым, што чалавек страшны, а ў тым, што ён робіць няправільны выбар.

“Буквар” Анатоля Клышкі, “Беларуская савецкая энцыклапедыя” Петруся Броўкі... На 50-я угодкі кастрычніка Пятрусь Броўка “прабівае” магчымасць стварэння беларускай энцыклапедыі. Кожны народ складае энцыклапедыю са свайго пункту гледжання, і вось прыйшла магчымасць ставрыць беларускую энцыклапедыю – універсум ведаў пра свет з пункту гледжання Беларусі. Адпрацаваная беларуская тэрміналогія, у складанні якой бралі ўдзел 125 акадэмікаў!

“Гісторыя БССР” Лаўрэнція Абэцэдарскага (16 выданняў!). Пасля інцыдэнту на лекцыі Абэцэдарскі задаў студэнтам заданне апісаць, што ж адбылося. Па праверцы іх расказаў высветлілася, што ўсе апісалі падзею па-рознаму. Абэцэдарскі сказаў: “А наколькі ж складаней для гісторыка разабрацца, што ж адбылося, тым больш калі гэта было не ўчора!”

“Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі” – 7 тамоў, у якім апісаны кожны помнік культуры, што дазволіла захаваць многія гісторыка-культурныя каштоўнасці.

1976 год – пераклад твора “Рабінзон Круза”.

Мікола Ермаловіч “Па слядах аднаго міфа” – праца, што дапамагла вярнуць ВКЛ у беларускі кантэкст.

Мікола Улашчык – гісторык, якому быў забаронена жыць у БССР. Але яго творы важныя аж да сённяшняга часу. Гэта і яго “Гісторыя беларускага летапісання” выданая з каментарамі, і сацыяльны аналіз, які выявіў прынцыповую адрознасць сацыяльнай структуры Беларусі ад расейскай.

Сцяпан Александровіч, Генадзь Кісялёў – лідары філалагічнага пакалення.

Святлана Алексіевіч. Беларуская мова, забароненая да 1906 г, у 2015 годзе атрымлівае Нобелеўскую прэмію! Першы яе твор – “У вайны не жаночае аблічча”, апошні на дадзены момант – “Цынкавыя хлопчыкі”, гэта ўспаміны ветэранаў Аўганістана, якія дайшлі да спробы самагубства.

А.У.: Дзе быў згаданы Вамі вялізны Сталіну?

А.Унучак: На цяперашняй Кастрычніцкай плошчы.

Ю.Г.: Наколькі адцэнзураваны “Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі”, ці было перавыданне?

А.Унучак: Мяркую, што мала адцэнзураваны, бо ў ім быў упор на мастацкую і архітэктурную, а не гістарычную значнасць. Перавыдання на сённяшні дзень няма.

Ю.Г.: Вялікі дзякуй за агляд, скарыстаемся атрыманымі ведамі і дададзім культурную інфармацыю ў нашыя прыстасаванні.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Алена

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B8hxPq5HaFDiZ2ZwR0x1NkY5dlk 

У аўторак 21 лютага адбудзецца семінар па Мабільных тэхналогіях. Група студэнтаў, якія маюць заданні ў рамках гэтага семінару, павінна прыйсці на гэты семінар.

• Давядзенне індывідуальных заданняў для студэнтаў вытворчай практыкі (люты-сакавік 2017) / Юрась, Алена

Спасылка на заданні:

https://docs.google.com/document/d/1DHYGVzRUozdg6sMvzg8t2luJ2zbE0tgF_sMMVG7O0Aw/pub 

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B91bopL3G6i2dGRaREFrMGNtS1E 

• Рознае
• Кава-паўза (у 430 пакоі)

8 лютага 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Марына Марчык

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Марына Марчык

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Прадстаўленне прэзентацыйных матэрыялаў семінару па Інтэрнэт-тэхналогіях" / Марына
• Распазнаванне маўлення на мабільным тэлефоне / Аляксандар 
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Алена
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Вітаю ўсіх студэнтаў у нашым інстытуце. Тут шмат лабараторый, сёння вы пазнаёміцеся з нашымі распрацоўкамі. Тут студэнты з трох розных факультэтаў, вы будзеце працаваць з намі каля 4 тыдняў, таму прапаную ўсім у канцы семінара пазнаёміцца. У нас 3+1 семінараў, тры з якіх распрацоўніцкія, а чацвёрты – Адкрыты семінар, на якім мы паказваем навуковыя вынікі і распрацоўкі, знаходзімся зараз менавіта на ім.

• Прадстаўленне прэзентацыйных матэрыялаў семінару па Інтэрнэт-тэхналогіях" / Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1GLc42ROvmNEx0YZG6AxF1WelX_4LcHhK6mU87QQCj9k 

Раздрукаваныя буклеты знаходзяцца ў 430 пакоі у тэчцы “Прэзентацыйныя матэрыялы”. Выдавецкі аддзел згадзіўся штомесяц друкаваць нам 30 буклетаў, будзем паступова папаўняць запасы.

• Распазнаванне маўлення на мабільным тэлефоне / Аляксандар 

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4greSawqUiSUkVRSENhaDFoeHM 

– На якой мове напісаны сэрвіс распазнавання?

Аляксандр: Абалонка сайта напісаная на php, сам сэрвіс на Java.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Алена

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4S3FNdHc2VWNsX2s 

Юрась: На наступным тыдні (чц, пт) сыходжу ў адпачынак на 2 тыдні, будзьце гатовыя пераняць адказнасці загадчыка лабараторыі.

Cтартап Kuoll, які завітаў на наш Адкрыты семінар вясной, выйграў фінансавую падтрымку ў памеры $130 тысяч, поўны тэкст навіны па спасылцы.

• Рознае

Знаёмства са студэнтамі:

Сіняк Сяргей – 4 курс, займаюся распазнаваннем музыкі.

Людміла Ліфанава – БДУКМ, тэма дыплома – сацыяльная рэклама, зацікавіў KrokApp.

Алянсандра Цынцова – БДУКМ, тэма дыплома “Распаўсюд хорар-жанра ў сетцы інтэрнэт”, цікаўлюся стварэннем рэкламных матэрыялаў.

Настасся Лапцінская – распрацоўка вэб-прыкладанняў на Java, зацікаўлена ў паляпшэнні навыкаў.

Антон Мазур – БДУ, 5 курс, тэма “Разумны дом”, цікаўлюся распрацоўкай вэб-прыкладанняў на Java.

Максім Галаўчак – 5 курс, факультэт радыёфізікі, тэма “Лазер з выцякаючай модай”.

Аляксандр Кірын – цікавая апрацоўка гуку, арганізацыя ўласных праектаў (апрацоўка гуку і іншае).

Юрась: Можаце папрацаваць над інтанацыямі з Барысам Мефодзьевічам.

Дар’я Бондар – удзельнічаю ў розных праектах, якімі займаецца мой навуковы кіраўнік (Каткоўскі).

Павал Гусціновіч (хварэе).

Юрый Шумскі – меркаваная тэма “Падлік пасажырапатоку ў грамадскім транспарце Берасця”.

Наста Сцепчанкова – тэма “Кантроль стану раўнавагі для людзей з абмежаванымі здольнасцямі”. Не толькі распрацоўка прыстасавання, але і самога счытвальнага механізма яго працы. Жадаю зрабіць ужо наяўныя тэхналогіі болей “разумнымі” – навучыць счытваць імпульсы.

Дударава Паліна 4 курс БДУКІ “Стварэнне музычных фанаграм на аснове папуры”, мне цікавыя графічныя рэдактары, распрацоўка сайтаў і smm.

Хатняе заданне для ўсіх студэнтаў:

1. Пазнаёміцца з распрацоўкамі Лабараторыі распазнавання і сінтэзу маўлення

• Зайдзіце на www.corpus.by, прачытайце ўсе хэлпы, якія там ёсць (хэлп у правым ніжнім куце, пазначаны знакам “?”).
  
  Паглядзіце працу сэрвіса: панаціскайце на розныя кнопкі, націсніце на кнопкі атрымання вынікаў. Запішыце 1-3 сказы, як вы зразумелі, для чаго гэты сэрвіс. Адзначайце памылкі, глюкі, прапаноўвайце ідэі паляпшэння, а таксама стварэння сваіх уласных сэрвісаў. У дзень такім чынам знаёмцеся з 4 і больш сэрвісамі. Пасля будзем запытвацца, што вы праглядзелі.
• Зайдзіце на старонку мабільных праграм лабараторыі (SSRLab у Google Play), азнаёмцеся з імі: усталюйце ўсе праграмы, паглядзіце, “пратыкайце”, як яны працуюць (і можна выдаліць).
• У чацьвер 9 лютага ў 15:00 прыходзьце ў актавы зал, вам распавядуць пра распрацоўкі інстытута.

2. Прымяніць вашыя зацікаўленасці і з імі паўдзельнічаць у працы лабараторыі
3. Выканаць фармальнасці

Далей сістэматызуем графік працы з кожным з вас. Таксама пастараемся паказаць суперкамп’ютарны цэнтар, каб вам было таксама цікава.

Кава-паўза

1 лютага 2017 г.

(серада)

11:30-13:00

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Марына
• Прадстаўленне распрацовак семінару “ЭЛАР”: прэзентацыя пра CLARIN / Ганна
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

 ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Пачатак семінару затрымаўся, бо мае студэнты-завочнікі вельмі зацікавіліся сэрвісамі www.corpus.by. Падзяка за добрыя сэрвісы, чакаем новых хэлпаў. Таксама зараз хварэюць Алена, Станіслаў і Іван. Віншую з 1-м месцам у конкурсе распрацовак маладых навукоўцаў! Перамагла каманда Алены, Насты і Міхала з прадстаўленнем KrokApp, хоць насамрэч калектыў складальнікаў заяўкі быў большы. Трэба зазначыць, што ў нас былі моцныя канкурэнты з сур’ёзнымі праектамі, але іх праблема была ў няправільным прадстаўленні заяўкі.

• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Марына

Заданні і іх выкананне:

https://drive.google.com/open?id=1ZBTzuwFyTm1Awmmkmsm8Q83HFPQMW1te-X-pLmOooHk 

Прэзентацыя-каментар да прац па Калядным перыядзе:

https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4WWtucXFRYWpPdFk 

Б.М.: Адкуль узятыя гэтыя 50 словаў у слоўніку SpellChecker?

Марына: З аўтаматычнай рассылкі спісу невядомых Спэлчэкеру слоў, які складаецца падчас усіх карыстанняў сэрвісам, а таксама пры праверцы тэксту вядомых мастацкіх твораў на беларускай мове.

Ю.Г.: Даслалі яшчэ некалькі зборнікаў з нашымі публікацыямі, даведайся, ці можам мы іх уключыць у справаздачу.

• Прадстаўленне распрацовак семінару “ЭЛАР”: прэзентацыя пра CLARIN / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNMWExdmF6OFBTOVU 

Звяртаю ўвагу, што вымаўляецца “Clárin” – з націскам на “а”. Clarin – сховішча моўных рэсурсаў і тэхналогій. Мэта: сабраць усе моўныя электронныя рэсурсы Еўропы.

У CLARIN Virtual Language Observatory маюцца беларускамоўныя рэсурсы, сярод якіх знойдзены цікавы рэсурс Greatlitvan (Bielarus) Holy Bible.

Відэа пра ўдзел Летувы ў Clarin: https://www.youtube.com/watch?v=YerhgrE0w-w 

Польскія рэсурсы развітыя лепш летувіскіх, а таксама маецца мабільнае прыкладанне. Сайт з польскімі рэсурсамі: https://clarin-pl.eu/pl/slowa-dnia-nowa-witryna-clarin-pl/. Ён мае цікавыя інструменты, напрыклад, слова дня – найбольш ужываныя ў СМІ словы, а таксама старонка з сэрвісамі, падобнымі на сэрвісы www.corpus.by.

Б.М.: Якія могуць быць складанасці ў камандыроўцы і ўваходжанні Беларусі ў Clarin?

Ганна: Правы, звязаныя з інтэлектуальнай уласнасцю, а таксама пытанне, наколькі мы ім тэхнічна падыходзім. Але нашы рэсурсы знаходзяцца анлайн, праблем быць не павінна. Таксама трэба будзе пастарацца ўдзельнічаць у тэхнічным семінары і зразумець яго настолькі, каб магчы перадаць веды ў лабараторыі па вяртанні. Таксама могуць быць складанасці з фармальным бокам уваходжання Беларусі ў Клэрын.

Б.М.: Ці фінансуюць яны штось?

Ганна: Наадварот, краіна-ўдзельнік плаціць за ўваходжанне ў кансорцыум. Выгода ў тым, што пры пашырэнні ўдзелу ў Clarin краіна-ўдзельнік становіцца заўважнай.

Ю.Г.: Як ідзе працэс твайго вывучэння сэрвісаў Корпус.бай? Ёсць задача пазнаёміцца з праграмісцкай часткай.

Ганна: Гэтае азнаямленне пачнецца сёння.

Ю.Г.: Паколькі Станіслава няма, азнаёмся з сэрвісамі Змітра і Аляксандра.

Рэзалюцыя: ЭЛАРу і Інтэрнэт-тэхналогіям азнаёміцца з усімі сэрвісамі, размешчанымі тут: http://clarin-pl.eu/pl/uslugi/ 

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=1ifolKIQQ90uKRwE-mfSghiqMoQyEDgt8y78esjRyvFc 

Звяртаю ўвагу, што нас чакаюць працы ў 19-м пакоі, неабходна яго прыбраць і адаптаваць для гуказапісу, наколькі гэта цяпер магчыма.

Ю.Г.: Калі ласка, паспрабуйце падаць нешта на канферэнцыю TSD па распазнаванні.

• Рознае

Ю.Г.: Дапамагайце па працах у 19-й, трэба яе трошкі абжыць. Просьба, каб падчас прац там абавязкова прысутнічала некалькі чалавек прынамсі ў мэтах бяспекі.

• Кава-паўза

25 студзеня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол -  Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Міхал, Вадзім
• Прадстаўленне сэрвісу “Раманізатар” / Аляксандар
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Вітаю! Павестка на сёння перад вамі.

Учора мы былі ў нам дыр. Ён вельмі звярную нашую ўвагу на ЛЛБ. І прасіў падацца на яе.

• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Міхал, Вадзім

Міхаіл: Маё заданне:

Юрась: Ці ёсць апісанне? Варта зрабіць 5-6 слайдаў. 10 сказаў апісання і прадэманстраваць нам наступны раз.

Яўгенія: гэтае прыладанне разам з КрокЭп?

Міхал: Не, пакуль асобна.

Наста: Што калі ў мяне няма Андроід?

Міхал: Можна праз сайт.

Вадзім: Колькі месца займае і якое патрабаванне да доступу?

Міхал: Прыкладна 4 мб.

Наста: Ці будзе рэгістрацыя на прыкладанне?

Міхал: Мабыць.

Вадзім: Гэта асобна ідзе прыкладанне?

Міхал: Так, але яно для КрокЭд.

• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Вадзім

Юрась: Дадайце матэрыялы ў адпаведную тэчку.

Вадзім: Заданне: https://docs.google.com/document/d/1rf2XSioHHxBirI_en5Ae1wG1TgSKsGRdPlHjdb4rL9E/edit Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNSkFaeVhNOHdvZzg 

Таксама падрыхтаваў артыкул на OSTIS. Распрацаваў ідэі для лагатыпа Corpus.by. Можна выкарастаць беларускі арнамент для нашага лагатыпа. Як прыклад можна ўзяць МакДональдс

Пытанні

Юрась: Пра кодэк ОПУС. Ці мы яго тэставалі?

Вадзім: Мы разаўлялі са Змітром. Яму спадабалася, але пакуль экперыментаў не было. Зміцер сам збіраецца гэта пратэставаць, бо ў яго ёсць база.

Юрась: Паспрабуйце разам. Было б цікава паглядзець на адных і тых жа файлах. Таксама просьба скінуць артыкул і зыходнікі.

• Прадстаўленне сэрвісу “Раманізатар” / Аляксандар

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNTzhLVFJRUW1MUUk 

Пытанні

Алёна: Ён бярэ толькі беларускую мовы?

Алесь: Ён бярэ ўсё кірылічнае.

Юрась: Чаму спасылкаа ўсёткі на вікіпедыю?

Алесь: Калі ў нас паявіцца хэлп, там будуць усе спасылкі.

Юрась: Лепш тут і на самім сэрвесы для большага даверу паставіць спасылкі на арыгінальныя артыкулы.

Б.М.Лабанаў: А чаму такая назва?

Юрась: Так у асноўным кажуць замежнікі.

Станіслаў: Гугл больш ведае слова Transliterator (500 000 сустраканняў).

Вадзім: Для таго каб знаходзіцца лепш увесці іншую назву.

Юрась: Але я думаю, варта правесьці невялікае даследаванне пра тое якая лепш назва. Наста Драгун піша хэлп і якраз у гэтым можа дапамагчы. Аляксандар, папрацуйце над гэтым пытанне разам.

Юрась: Таксама на мінулым тыдні ў Інстытуце мовы і літаратуры зацікаваліся гэтым. Асабліва іх цікаваіць напсіанне імёнаў. Бо шмат у іх запытаў пра рознаснае напісанне і скланенне імёнаў уласных.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNMzlIdWxzdXZTeUk 

Юрась: таксама варта дадаць, што мы чакаем дэлегацыю з Познані з суперкамп’ютарнага цэнтру.

Вадзім: Ці ёсць ужо канкрэтная праграма?

Юрась: Мы ім напісалі ліст, чакаем адказу. Далей будзем глядзець. Алёна на крэатыўных працах зрабіла прыблізную павестку візіту. Алёна, дашліце Зьмітру. Ён адказны за гэты накірунак Познані. Там далей будзем разам выпрацоўваць павестку.

• Рознае

Юрась: У пятніцу мы вырашалі глядзець нашыя Планавыя, каб усе распрацоўкі былі заўважаны і далей выкарыстоўваліся.

Ганна: Давайце таксама падзякуем Яўгеніі за яе працу перад сыходам у адпачынак і ў дэкрэт!

18 студзеня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Ганна і Наста, АУ, Аляксандр

• https://drive.google.com/drive/folders/0B91bopL3G6i2Z1FET2Z0WmpxMnM 

• Прадстаўленне распрацовак семінару “Мабільныя прыкладанні” / Наста
• Абвесткі на месяц / Ганна Станіславенка

• Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNYkI4R1g5SDRmNXc 

• Рознае
• Кава-паўза

ФАКТ

Юрась: Вітаю! Шаноўныя калегі, зараз час плянаванняў. Павестка на сёння перад Вамі. Пачнем у тым жа самым парадку, што і мінулы раз.

• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Ганна і Наста, АУ, Аляксандр

Яўгенія: https://drive.google.com/open?id=0B3rlFWggdHHzenZfam9pbW9DOGs 

Юрась: Сумарна прапрацавана слоў?

Яўгенія: 4 800, з 1516 лексем - распісаныя парадыгмы. З распісанымі парадыгмамі - 24 тыс. І да праграмістаў у мяне шмат заўваг да распрацоўшчыкаў. І сур’ёзныя недахопы ў слоўніку самім. Каб выкарыстоўваць яго трэба дапрацаваць.

Юрась: Са Станілавам дадайце слоўнік, паразмаўляем пра дапрацоўку

• Ганна і Наста https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNa2ZRTldfc28zM2c і https://drive.google.com/open?id=0B4DmnwG9d0tPUHM4bl94MmFaMHc 

Юрась: Якія гарады перададзены гісторыкам?

Наста: Бабруйск і Орша. У Б - 3 кропку, у Оршу - 2.

Юрась: Гісторыкі спачатку прачытаць бел версію, пасля каманда перагледзець свае рус і англ тэксты. І ўсё разам аддаем яшчэ раз гісторыкам.

Юрась: Як вам новы мікрафон?

Наста: Ён добра запісвае, але запісвае ўсё што адбываецца. Можна набыць “глушылку” шумоў.

Юрась: Пакуль Марына на сэсіі можна браць яе ноўтбук і мікрафон і ісці ў 19 пакой.

• Аляксандар https://drive.google.com/open?id=0B8oSsaNsP7edTTlNR0xHcEc3c1U 

Аляксандар: сёння зрабіў новую акустычную базу. а на аўтатэсць больш за 90 асодкаў.

Юрась: што уваходзіць у акустычную базу?

Аляксандар: Вопратка студэнтамі, Лесі запісы, лабараторныя студэнтаў, запісі з КрокАпп.

Юрась: 97 хв мы начытаі для крокэпа і мы гэта выкарыстоўваем для распазнаванне. і той жа эксперымент мы можам зрабціь для рус мовы і анг мовы. І так можам атрымаць распазнаванне для трох моў.

• АУ: https://drive.google.com/open?id=0Bx31d2PhtlCDbm1USUNfMml6NlU 

АУ: цікава, што адны і той жа выраз у двух Эвангелляў па рознаму перакладзены.

І другое заданне - зрабіць слоган для НББ.

Юрась: Дзякуй! Заданні добра выкананыя. Такая рэзалюцыя: Выправіць пратакол правак. Адабраць рэальныя памылкі. Зрабіць сустрэчу з аўтарам.

Ганна: ці ўсе кнігі НЗ вычытаныя?

АУ: Палову. Трэба дачытаць, каб не кідаць напалову.

Юрась: Ёсць у анлайн выкладзена. Можна адтуль узяць тэкст. Але глядзець уважліва, бо магчыма, што там ужо выпраўлены файл https://www.bible.com/ru/bible/1573/jhn.1 .

• Прадстаўленне распрацовак семінару “Мабільныя прыкладанні” / Наста

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNYVlqMUF3Y3JmcG8 

Наста: Агульная тэма майго выступу: што новага за апошнія два-тры месяца з’явілася ў КрокЭп. Змяніўся знешні выгляд праграмы. Было 3 гарады, зараз 11. Таксама зараз ёсць эксперыментальная праграма, для дадавання кантэнту - KrokAdd

Новае ў тэх.рэалізацыі: аптымізацыя кода, дапрацоўка плэера, кантэнт асобна ад кода, аўдыё і выявы онлайн. Апошнія навіны:- першыя грошы (MaeSens), публікацыі ў СМІ, супраца з гісторыкамі і ЭЛАР, 781 спампаванне.

Дзякуй за ўвагу! Магу адказаць на вашыя пытанні.

Юрась: ці патрэбна нам яшчэ статыстыка? не проста колькасць спампаванняў, але і што больш слахюць, якую версію карыстаюць

Наста: Нам хацелася ўвогуле даведацца пра партрэт свайго карыстальніка: дзе вандруе і г.д. І хацелася б ведаць, што сапраўды цікавей.

Юрась: Была ідэй друкавацца ў рэгіянальных газетах.

Наста: залежыць ад таго, на якім этапе мы знгаходзімся праекта. Ці зараз этап самім нешта разсылаць журналістам?

Юрась: ці можам мы ўжо карыстацца КрокЭдам? каб праз яго атрымліваць кантэнт ад людзей.

Наста: Ужо з сэрвера мне прыходзіць мэйлы.

Юрась: Учора са сп.Бураўкінам (працуе ў аддзеле Карэняка) хадзілі да ген. дырэктара. Бураўкін склаў дамову, што ў Ін культуры прыйдуць студэнты. У карсавіку яны прыкладна прыйдуць. і мы можам даць заданне папўненне кантэнту. Яшчэ невядома, якая спецыяльнасць.

Наста: Працу са студэнтамі канешне трэба наладзіць. Да вясны шмат, што можа змяніцца. і калі прыйдуь  будзем канкрэтна размаўляць.

Яўгенія: Быў плян дадаць гпс-навігацыю. Што зараз з гэтым?

Наста: зараз на карце стаяць меткі славутасцяў. І ёсьц метка, дзе знаходзішся ты асам. і праз гугл мэпс можна пабудаваць шлях да славутасцяў.

Яўгенія: Чаму не папаўняецца, напрыклад, Мінск? Бо камусці іншыя гарады нецікавыя.

Наста: Зараз мы папўняем гарадамі. Пасля будзем дарабліваць Мінск. Немагчыма дадаваць кропку ў гадзіну. Карыстальнкіі розныя, і гэта патрабавання толькі невялікай групы людзей.

Яўгенія: У вялікія гарады варта дадаваць.

Наста: Мы абралі шлях папаўнення новымі гарадамі, каб іх было чым больш.

Ганна: Ці няма push-паведамленняў ад праграммы?

Наста: калі мы будзем праходзь каля нейкага будынка, то такія паведамленні будуць прыходзіць. Не ведаю, ці ёсць у плянах рабіць паведамленні, калі ёсць апдэйты. зараз мы спрабуем зрабіць абнаўленне кантэнта без абнаўлення кода. То бок не трэба спампоўваць КрокЭп для з’яўленне ў проге новых аб’ектаў. Тут і можна рабіць push-паведамленні.  

Кірыл:  ці ёсць у плане перавод у афлайн?

Юрась: яна была офлайн зараз онлайн, плянуем зрабіць офлайн Мінск, а пасля некаторыя іншыя аб’екты.

Наста: Кантэнт будзе захоўваецца ў кэш. Па дэфолту будзе анлайн версія.

Юрась: тут пытанне і карты, і аўдыё.

Наста: можа карытсальніку даваць выбар: якую мову, які горад спампоўваць, пакуль у яго ёсць інтэрнэт.

Юрась: Была думка рабіць “інтэлетуальную” сістэму, якая будзе разумець куды едзе чалавекі будзе даваць парады. Што вы думаеце пра дадаванне распазнаванне маўленне? Каб было цалкам інтэрактыўнае прыкладанне.

Наста: мне падаецца хутчэй не, чым так.   

• Абвесткі

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNYkI4R1g5SDRmNXc 

• Рознае

Юрась: Генеральны дырэктар гатовы нас падтрымаць фінанамі для паездак для партнераў. Колькасць канферэнцый мы хочам паменшыць, а павялічыць колкасць ВАК-артыкулаў: па УДК, па распазнаванні агульны. Ідзе велмьі шмат прапаноў па EapConnect. Адна палепшыць матэрыяльна-тэхнічную базу па хуткаму перадачы аўдыя і відэа. Можа выкарыстоўваць гэта разам з робататэхнікамі. Другая - паездка ў Капенгаген. Там майстар-кляс па тым, як прымяняць тэхналогіі ў культуры. Скажыце Ганне, хто зацікаўлены, мы абярэм кандыдатуру.

Яўгенія: Як мы арганізоўваем наш дзень на канферэнцыі?

Юрась: Трэба выбраць чалавека, які зарэгіструе нас і будзе да нашых выступаў. Выступоўцы далучацца непасрэдна на выступ. Гэта з 14:00.

Юрась: Просьба ўдзельнічаць у праектах і самім у ніх падавацца. Так будзе ўсім прасьцей. Сёння будзе актуалізацыя заявак па канферэнцыях, праектах, артыкулах.

+РЭЗАЛЮЦЫЯ: можна корпус.бай дадаць у сац. сетку, прывязаць да акаунта, куды будуць прыходзіць заўвагі. Таксама можа зрабіць некую простую форму на корпус.бай, па якой будуць адпраўляцца заўвагі.

11 студзеня 2017 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Прагляд выступу на тэлевізіі каманды KrokApp
• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Станіслаў, Алена, Зьміцер, Эвеліна
• Планы на першае паўгоддзе 2017  / Юрась Гецэвіч
• Абвесткі на месяц / Ганна Станіславенка
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Вітаю вас у Новым годзе! Яшчэ раз віншую з Раством Ісуса Хрыста. Зычу посьпехаў у навуцы! Галілей сказаў, “матэматыка – гэта мова, на якой Бог напісаў Сусьвет”, таму жадаю, каб мы далей распрацоўвалі больш навуковых прадуктаў, якія вырашаюць складаныя праблемы і дапамагаюць людзям, так як мы пакліканыя ведаць і матэматыку і інфарматыку.

• Прагляд выступу на тэлевізіі каманды KrokApp

Відэаролік: http://ssrlab.by/archives/5032 

8 студзеня на тэлеканале Беларусь 1 выйшаў сюжэт пра KrokApp. Хачу пажадаць, каб у нас было больш праектаў, вартых зацікаўленасьці тэлеканалаў. Гэта адзнака якасьці! Няхай каманда распрацоўшчыкаў KrokApp выканае тое, пра што абяцала ў роліку.

• Справаздача за Калядны перыяд (крэатыўныя працы і іншае) / Станіслаў, Алена, Зьміцер, Эвеліна

Цяпер некаторыя супрацоўнікі адсправаздачацца па працах за Калядны перыяд, які мы яшчэ называем “прымусовым паходам у бібліятэку”. Хочацца, каб нашыя супрацоўнікі часьцей там бывалі.

Станіслаў

Заданьне: напісаць ВАК-артыкул

Вынік: https://drive.google.com/open?id=0B9FiyNMQHRskMEh3bEJPR21WT3M 

Мне трэба было завяршыць напісанне гэтага артыкула. На працягу гэтага часу артыкул быў даведзены да стадыі, у якой патрэбная вычытка суаўтарамі і адпраўка.

Б.М.: Не ўбачыў ва ўводзінах акрэсьленай мэты. Назва пра адно, уводзіны пра іншае.

Станіслаў: Ідэя была ў тым, што ёсць сэнс напісаць артыкулы на дзьве тэмы, тут яны аб’яднаныя.

Б.М.: Лепш менш, ды лепш.

Ю.Г.: Трэба вызначыць калектыў суаўтараў.

Б.М.: “Шырокае прымяненне” ці “шырокае ўжыванне”?

Алена

Заданьні і спасылкі на вынікі: https://drive.google.com/open?id=0B8hxPq5HaFDiSFl1bHdUTzhzTE0 

Б.М.: Чаму так шмат задач наставілі?

Ю.Г.: Кожны сам сабе ставіў задачы.

Б.М.: Ці можа лепш было сканцэнтравацца на 1-2 важных задачах і давесьці іх да канца?

Алена: Я ўдзельнічаю адразу ў вялікай колькасьці задач лабараторыі, у працоўны час не заўжды ёсць для ўсяго месца. На крэатыўныя працы выбрала менавіта тое, што мне асабіста цікава і ў чым магу праявіць сябе.

Ю.Г.: Алена маладая і шмат можа.

Б.М.: Баюся, што такім чынам ніводная задача ня будзе даведзена да канца. Але так мне ўсё падабаецца.

Ю.Г.: Што за бібліятэка, пра якую вы казалі?

Алена: Яна адчыненая да 14 студзеня, даступная па спасылцы: http://nasb.gov.by/rus/news/1876/ 

Зьміцер

Заданьне: Дадаць 1 міжнародны фармат у Генератар спасылак на публікацыі.

Вынік: Дададзена магчымасць генерацыі спасылак на кнігу і артыкул часопісу ў міжнародным фармаце Chicago.

Ю.Г.: Гэта самы папулярны па карыстанні сэрвіс Корпус.бай, хачу пажадаць, каб новыя фарматы зьяўляліся далей.

Эвеліна

Заданьні: 1) Стварыць відэа для калькулятара, 2) знайсці і прааналізаваць канкурэнтаў KrokApp.

Відэа не змагла зняць. Я выcпрабавала каля 10 прыкладанняў для мабільнага тэлефона, каб здымаць экран, але ніводнае не падышло для майго тэлефона. Паспрабавала запіс з фотаздымача, але атрымліваецца непрыгожа.

KrokApp адзіны ў сваім родзе. У яго шмат пераваг. Аўдыягіда толькі па гарадах Беларусі няма (невялічкая прэзентацыя)

• Планы на першае паўгоддзе 2017  / Юрась Гецэвіч

Падрабязна ў прэзентацыі: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4WHQ2dEpvQUtVeUU 

Планы ствараюцца для таго, каб стварыць прынамсі прыкладную мадэль працы на год. Маем канкрэтныя вынікі ў 2016 годзе і схему штотыднёвай працы ў лабараторыі на 2017 год.

У плянах на 2017 адносна супрацоўнікаў – чытаць кнігі! Чытаньне інтэрнэту не замяняе чытаньне кніг, інтэрнэт можа толькі прыводзіць да кніг.

Алена: Дзе семінар па распазнаванні?

Ю.Г.: Цяпер усім семінарам даведзена займацца і сінтэзам, і распазнаваньнем. Людзі, якія хочуць займацца, напрыклад, распазнаваньнем, павінны далучыцца да нейкага семінара.

Б.М.: Якія ідэі па інвестыцыях у акустычныя базы?

Ганна: Што маецца на ўвазе пад стварэньнем кансорцыума па УДК?

Ю.Г.: Выданьні УДК ёсць, калі пачнуцца пытаньні – патрэбны кансорцыум па абнаўленьні табліц УДК. Мы можам рабіць гэта для беларускай мовы.

Міхал: Я не пазначаны сярод удзельнікаў KrokApp.

Б.М.: Колькі выйграў КрокАп?

Алена, Ю.Г.: Каля $600 (за вылічэньнем падаткаў).

Яўгенія: У маніторынгу прапісана Юля, так разумею, яна ж звольнілася? Ці ёсць дамова з Юляй аб нейкай дапамозе па праекце?

Ю.Г.: Так, у Юлі скончыўся кантракт, ёсць дамоўленасьць пра далейшае кантактаваньне, трэба дамовіцца і аб дапамозе.

Эвеліна: Былі пляны пра лінгвістычныя курсы для супрацоўнікаў.

Ю.Г.: Не прапісаў тут гэты пункт, але ён у ваходзіць у пункт “Павысіць веды”.

Б.М.: Пляны па супрацоўніцтве з робататэхнікамі ёсьць?

Ю.Г.: Так, па праекце “Дапамога людзям з інваліднасцю праз робататэхнічныя і маўленчыя тэхналогіі”. Асноўная ідэя – каб людзі з інваліднасцю маглі камунікаваць пры дапамозе відэавобразаў.

• Абвесткі на месяц  / Ганна Станіславенка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNT0ZFZVp6aVZ5VlE 

Б.М.: Прапусьцілі “Дыялог” (падача не скончылася) і інфармацыю пра LLB.

• Рознае

• Кава-паўза

Семінар святочны

21 снежня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

Семінар святочны

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Справаздача працы лабараторыі за другое паўгоддзе 2016 г. / Юрась Гецэвіч

• Планаванне прац па Калядны перыяд
• Абвесткі на месяц / Ганна Станіславенка
• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Віншую ўсіх са Святам! У нашай краіне ёсць не толькі дзьве Пасхі, але і два Раства. Не зважаючы на нейкія даты, проста хачу вас усіх павіншаваць, бо Ісус Хрыстос нарадзіўся для ўсіх. І мы вядзем адлік часу з яго нараджэння.

Сёння пабачым таксама справаздачу за ўвесь год, агульную і асабістыя справаздачы. Таксама будуць конкурсы з прызамі і вялікая нефармальная частка.

На мінулым тыдні мы вярнуліся з камандыроўкі з Літвы. Таксама на выходных я сустракаўся з нямецкім прафесарам, які ўжо шмат год вывучае беларускую фанетыку. Ён быў у захапленні ад corpus.by і перадае ўсім прывітанне.

• Справаздача працы лабараторыі за другое паўгоддзе 2016 г. / Юрась Гецэвіч

Агульны агляд. Просьба звярнуць увагу, калі нейкае ваша дасягненне забытае, бо гэтую прэзентацыю мы перашлем для агульнаінстытуцкай справаздачы.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4QnJ5cDdVaW5ua0k 

• Планаванне прац па Калядны перыяд

Кожны падрыхтаваў слайд з пералікам сваіх асноўных дасягненняў за гэты год – тры працоўных дасягненні і адно асабістае. Таксама агучым свае працы на Калядны перыяд.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4cmZhYWxFSjBGbjA 

• Рознае

Юрась Гецэвіч: Таксама хачу павіншаваць усіх з Раством яшчэ раз, падрыхтаваў усім камп’ютарна-лінгвістычнае віншаванне: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-Nga01qS0lydGlkaXM 

• Кава-паўза

Адбылася Калядная віктарына: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNTVAtYWdxaEFGRkk 

3-е месца – Міхал Шыбко

2-е месца – Зміцер Дзенісюк

1-е месца – Марчык Марына

Семінар

14 снежня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Ганна Станіславенка
• Паведамленне пра лематызатар ЭКБМ / Аксана Ваўчок, Уладзіслаў Парыцкі
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка
• Рознае – Планаванне прац па Калядны перыяд / Ганна Станіславенка
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Ганна Станіславенка

Нягледзячы на тое, што некаторыя нашы супрацоўнікі ў камандыроўцы, павестка сёння насычаная. Сёння ў нас прысутнічае госць. Спачатку пачуем ягоны выступ пра лематызатар, пасля пачуем абвесткі на бліжэйшы час, адсправаздачымся па працы на тыдні і пагаворым аб працы ў калядны перыяд.

• Паведамленне пра лематызатар ЭКБМ / Аксана Ваўчок, Уладзіслаў Парыцкі

Створаны эксперыментальны корпус беларускай мовы (але праца над ім прыпынена). Спампаваць лематызатар можна тут:

альбо тут (пабачыць з інструкцыяй па выкарыстанні).

Тая версія лематызатара, якую можна спампаваць з Github'а, датуецца 2014 годам і таму крыху менш функцыянальная, чым новы варыянт, які я дэманстраваў. Напрыклад, у ёй адсутнічае механізм гіпотэз.

Глядзім працу лематызатара. Падрабязней у прэзентацыі: 

https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNTDd0b014X0RiSTRPeVRMTmFTSU5LR1NXeFpj 

Яўгенія: Чаму прыпынілася праца над эксперыментальным корпусам?

Уладзіслаў: Аксана абаранілася, я ж яшчэ не абараніўся – не стае вольнага часу, каб працягваць.

Ганна: Граматычная база, да якой звяртаецца лематызатар, складалася ўручную? Тэгі ставіліся ўручную?

Уладзіслаў: Гэта вынік граматычнага парсінга слоўніка, які знаходзіцца на slounik.org. Мы вольна ставіліся да ўвядзення новых форм.

Ганна: Тэгі – хто іх распрацаваў?

Уладзіслаў: Мы з Аксанай. Ёсць адзін мінус – у іх сумяшчаюцца граматычныя і назоўніка-семантычныя ўласцівасці. Гэта вынік ручной працы.

Ганна, Яўгенія: У нас ёсць падобны праект – генератар парадыгмы слова.

Уладзіслаў: Так, лематызатар пакуль не мае такой інтэрактыўнасці, гэта больш кансольная прылада. Нам трэба працаваць над яго большай інтэрактыўнасцю.

Ганна: Думаю, што мы як лабараторыя будзем не супраць прадаставіць гэтай прыладзе месца на corpus.by.

Станіслаў: Наколькі slounik.org карэктна пераносіць слоўнікі на сябе?

Уладзіслаў: Дзесь на літары “п” былі спрэс адны памылкі. Шмат абдруковак, памылак у націску.

Станіслаў: Так, і мы з гэтым сутыкаліся.

Ганна: Уладзіслаў, скажыце, якім чынам мы можам далей супрацоўнічаць. Якія тэмы актуальныя?

Уладзіслаў: Не так шмат студэнтаў, якія пішуць працы па кампутаровай лінгвістыцы, але ёсць зацікаўленыя. Можна паказаць той жа corpus.by, пазнаёміць з сучаснымі прыладамі, напрыклад, распазнаваннем аўтарства. Важна пазнаёміць з гэтым першакурснікаў.

Ганна: Мы можам прапанаваць 2 віды лекцый. Альбо нешта з заглыбленнем у тэорыю, альбо практычнае – вырашаць канкрэтную задачу для нейкага курса.

Уладзіслаў: Можна пачаць працу па давядзенні лематызатара да выгляду, гатовага быць размешчаным на corpus.by.

Ганна: Гэтую працу, канешне, можна зрабіць, гэта толькі пытанне часу. Але лекцыі таксама важныя. Мы адкрытыя на прапановы, напішыце нам пасля Вашы прапановы да нас.

Уладзіслаў: Ёсць толькі адзін момант, які ўскладняе: наша кафедра прыярытэтна працуе са студэнтамі-замежнікамі", г. зн. не айчыннымі студэнтамі, а пераважна кітайцамі і туркменамі, якім складана патлумачыць, дзеля чаго варта займацца камп'ютарнай лінгвістыкай. Няма падстаў лічыць, што сітуацыя зменіцца.

Ганна: Ёсць такі момант. Студэнты-беларусісты пішуць свае працы па-беларуску, кожнаму трэба, каб прынамсі не было памылак у працы. З дапамогай корпус.бай можна вырашыць задачу па вычытцы. Мы распавядзем ім: задачу і як можна яе хутка вырашыць. Папярэдне трэба зацікавіць студэнтаў ды знайсці час, месца.

Уладзіслаў: Распавесці ім, як хутка выканаць руцінную справу? Добра, можна скантактавацца на наступным тыдні.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Глядзім каляндар і прэзентацыю https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNcEZOMGIyeTJJb2c 

Семінара па мабільных не будзе, але ён пройдзе ў фармаце ўдзелу ў SW8, пайсці могуць усе супрацоўнікі, але трэба зарэгістравацца. У пятніцу будзе сустрэча з выкладчыцай з ЕГУ па KrokApp. Таксама будзе семінар па распазнаванні, просьба да Аляксандра запрасіць Ганну Карпенка.

Наступны Адкрыты семінар будзе святочным. Рыхтуйцеся да таго, каб да канца года закрыць свае актыўныя заданні.

• Рознае – Планаванне прац па Калядны перыяд / Ганна Станіславенка
• Кава-паўза

Семінар

7 снежня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача па камандзіроўцы ў Познань / Юрась Гецэвіч, Станіслаў Лысы, Зьміцер Дзенісюк, Алена Крывальцэвіч
• Справаздача па ўдзеле ў паўфінале Social Weekend / Алена, Наста, Марына
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае

• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

На мінулым тыдні некаторых людзей з каманды не хапала яны былі ў камандыроўцы. На гэтым семінары мы ўсе разам. Тыдзень пачаўся актыўна, працягваем кантактаваць па праекце з Літвой. Учора таксама наша каманда прайшла ў фінал Social Weekend.

Ганна: На мінулым тыдні адбыліся нашы звычайныя семінары, апроч семінара па Нудж. Былі дэдлайны канферэнцый, таксама ішлі працы па УДК.

• Справаздача па камандзіроўцы ў Познань / Юрась Гецэвіч, Станіслаў Лысы, Зьміцер Дзенісюк, Алена Крывальцэвіч

Фота з камандыроўкі: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgX24wRWdWcWtFc28 

Першы дзень быў лёгкі, адбываўся сам даезд да месца. У аўторак наведалі познаньскі суперкампутаровы цэнтр (PCSS). Увесь інтэрнэт, які мы маем у акадэмічнай сетцы Беларусі, ідзе да нас дзякуючы гэтаму цэнтру. Робататэхнікі распавялі пра свае распрацоўкі, пасля мы – пра сваю лабараторыю. Наведалі тамтэйшую лабараторыю сінтэзу маўлення, гэта быў добра абсталяваны пакой са шматлікімі мікрафонамі і абшыўкай. Там маецца распазнаванне спантаннага польскага маўлення, якое выкарыстоўваецца для занатоўкі пратаколаў. Таксама яны займаюцца высокаякасным запісам. Маецца там і зона адпачынку.

Наведалі радыёэлектронную лабараторыю, якая займаецца спайкай плат. Бачылі распрацаваныя цэнтрам дроны, робата-працаўніка, таксама быў робат-жырафа, прызначаны для кантактавання з людзьмі з абмежаванымі магчымасцямі. Таксама бачылі робата Nao.

Б.М.: Колькі каштуе такі робат?

Ю.Г.: Каля $40.000. Таксама маецца добры інтэрфейс для яго праграмавання.

Маецца стэнд для тэлемедыцыны, на якім у высокай якасці (8К) транслююцца медыцынскія аперацыі. Трансляцыя прызначана для навучання, і дактары з розных краін свету могуць да яе падключыцца. Таксама ёсць лабараторыя Future lab, дзе мадэлююцца будучыя бытавыя працэсы, прадметы побыту будучыні. Ёсць устаноўка для антыгравітацыі, каб адчуць гэты стан.

Дзень 2. Даведаліся пра eduGAIN, рэгістрацыю сэрвісаў. Пасля нас падзялілі на 4 групы для больш шчыльнай працы над зададзенымі пытаннямі. Прымаючаму боку спадабаўся сінтэзатар гаворачай галавы – ён можа выкарыстоўвацца для людзей з абмежаванымі магчымасцямі.

Дзень 3. Пабачылі ўласна суперкампутары, а таксама 360-градусную панэль з тэлевізарамі для трансляцыі 8К відэа.

Алена: Першы раз была ў такой сур’ёзнай камандыроўцы, быў цікавы і шматбаковы досвед. Будзе файна працягваць кантактаваць з палякамі менавіта па сінтэзе і распазнаванні.

Станіслаў: У малых групах была гаворка пра прыстасаванні для дапамогі ў надзвычайных сітуацыях. Прапанова: канвертар азбукі Морзэ навучыць канвертаваць код Морзэ ва ўспышкі святла, якія перадае ліхтарык/белы экран, каб гэты сігнал можна было спаймаць і распазнаць.

Вынікі:

– польская каманда наведае нашу лабараторыю ў лютым, бліжэй з намі пазнаёміцца;

– сумесна з палякамі будзем рыхтаваць заяўку на Horizon 2020;

– цудоўны абмен досведам, супрацоўніцтва.

Падзяка Алене за арганізацыйныя моманты, а таксама ўсім дзякуй за прэзентацыі і лакалізацыю. Цяпер мы яшчэ павінны скласці справаздачу па гэтай камандыроўцы.

• Справаздача па ўдзеле ў паўфінале Social Weekend / Алена, Наста, Марына

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4b3kzQ2xjeS1PTEE 

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Глядзім каляндар і прэзентацыю: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNVk91TnNPcFdkclk 

Заўтра адбудзецца skype-call, семінар па мабільных, нудж-семінар і сустрэча па актуалізацыі заявак на канферэнцыю.

Звяртаем увагу на ўдзел у канферэнцыях. Плануем, каб у кожнага з тых, хто не мае публікацый, яны нарэшце з’явіліся. Просьба падчас нашай паездкі па праекце LLB падтрымліваць арганізацыйныя справы ў лабараторыі (вітаць гасцей і занатоўваць іх кантакты, падхопліваць працу па сакратарстве на семінарах).

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

Б.М.: Рыхтую даклад на OSTIS, курырую падрыхтоўку двух дакладаў.

А.У.: Скончу артыкул на канферэнцыю, выканаю заданне ЭЛАР па праглядзе беларускай лакалізацыі.

Аляксандр: Буду займацца праектамі корпус.бай, а менавіта сінтэзатарам гаворачай галавы.

Наста: Праца ў межах Social Weekend, давычытваць АПП, дапісаць артыкул.

Яўгенія: Семінар ЭЛАР, пытанні па маніторынгу. Узнаўляю працы па дысертацыі.

Зміцер: Буду разбірацца з тым, як падключыць нашы сэрвісы да eduGAIN.

Кірыл: Буду працягваць распрацоўку свайго сэрвіса, таксама супраца з Ганнай Карпенка, праца па аспіранцкім плане.

Станіслаў: Збіраюся ўдзельнічаць у закрыцці камандыроўкі, працаваць над задачамі па Корпус.бай, скончыць ВАК-артыкул.

Ганна: Здаць УДК, закрыць пытанні па ім. Вычытка англійскай лакалізацыі, папаўняць рэсурсамі.

Ю.Г.: просьба звярнуць увагу на адказ па clarine.

Алена: Прэзентацыя для Social Weekend, закрыццё камандыроўкі, праца па камандыроўцы ў Каўнас.

Эвеліна: Прадумваць прататып Гаворачага гадзінніка, а менавіта – як дадаць таймер. Тэставанне.

Ю.Г.: Далучым цябе да тэставання corpus.by.

Міхал: Праца над дыктафонам. У KrokApp дададзена мапа з кропкамі.

Марына: Буду выконваць заданні па ЭЛАР і Корпус.бай, рабіць 10 відэа па Нудж, дапамагаць у падрыхтоўцы да фінала SW8.

Ю.Г.: Трэба дарабіць англамоўны буклет Корпус.бай.

• Рознае
• Кава-паўза

Семінар

30 лістапада 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы -

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Ганна Станіславенка
• Распрацоўка праграмнай мадэлі ў Axure: спецыфікацыя і прататып / Наста Казлоўская
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Ганна Станіславенка

Замест уступа давайце прыгадаем, што каму найбольш запомнілася з мінулага тыдня. (Хор галасоў, якія выгукаюць: “АПП!”) Таксама адбыліся семінары і сустрэча па ўдзеле ў канферэнцыях для тых, хто пакуль мае мала публікацый.

• Распрацоўка праграмнай мадэлі ў Axure: спецыфікацыя і прататып / Наста Казлоўская

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4S0xUSjJqSGprNWs 

Што такое прататып і спецыфікацыя? Чым яны адрозніваюцца? Ці гэта адно і тое ж?

Навошта патрэбная спецыфікацыя? Бо праграміст не чытае думкі! Каб пазбегнуць непаразуменняў паміж аўтарам ідэі і распрацоўшчыкам.

Практыка стварэння спецыфікацыі ўзнікла нядаўна, таму кожная суполка распрацоўшчыкаў сама вырашае, наколькі разгорнутая спецыфікацыя ёй патрэбная. Прататып – знешняе прадстаўленне карыстальніцкага інтэрфейсу. Наш семінар вырашыў карыстацца менавіта прататыпамі, бо разгорнутая спецыфікацыя прымяняецца для буйных праектаў.

Мы прататыпіруем:

– у Axure

– на паперы (калі гэта ў канкрэтным выпадку зрабіць хутчэй)

Ёсць і аўтарытэтнае меркаванне распрацоўшчыкаў Linux, што спецыфікацыя – рэч тэарэтычная і бескарысная. Але мы пакуль так не лічым.

Ганна: Можаш паказаць прыклад прататыпу на паперы?

Наста: (паказвае першы прататып Разумніка) Зроблены на паперы для таго, каб можна было хутчэй уносіць праўкі.

Ганна: Экшэр не дазваляе хутка выпраўляць?

Наста: Часам лягчэй намаляваць/сцерці ўручную.

Жэня: Колькі людзей у вашай камандзе прататыпіруе?

Наста: Алена, я, Эвеліна, Марына.

Жэня: І як, зразумелыя нашым праграмістам вашы прататыпы?

Наста: Так.

Хтосці: Колькі ў Міхала прататыпаў?

Міхал: 8!

Ганна: Колькі часу займае распрацоўка прататыпу з нуля да здачы праграмісту?

Наста: Залежыць ад таго, наколькі ты разумееш сваю ідэю. Бываюць выпадкі, калі кліент не разумее, што яму трэба. Калі ж усё ў галаве адносна будучай праграмкі раскладзена па пунктах, то прататып можна стварыць хутчэй.

Ганна: Папяровыя прататыпы – распаўсюджаная практыка? Ці гэта толькі мы так робім?

Наста: Не толькі мы, ёсць такая практыка. Любая памылка, выяўленая на паперы, каштуе нашмат менш, чым калі тая ж памылка ўжо падчас распрацоўкі.

Марына: Выходзіць, у межах нашага семінару мы павінны казаць “прататып”, а не “спецыфікацыя”?

Наста: Так. Цяпер жа мы памылкова называем нашы прататыпы спецыфікацыямі.

Жэня: Як завецца чалавек, які гэта распрацоўвае?

Наста: Прататып робіць прататыпер :) Спецыфікацыю – бізнэс-аналітык, які адначасова і вядзе гэты праект.

Ганна: Дык ты – бізнэс-аналітык?

Наста: Прататыпер, але ў нас кожны - чалавек-аркестр :)

Ганна: Спецыфікацыя складаней, чым прататып?

Наста: Так. Прататып – адзін са складнікаў спецыфікацыі. Спецыфікацыя – шырэйшае паняцце, яна ўключае ў сябе прататып.

Гана: Калі гучыць “пакажыце спецыфікацыю”, гэта ў нас значыць “пакажыце прататып”?

Наста: Так, як ужо было сказана, мы блытаем тэрміналогію.

Ганна: Для сайтаў таксама можна распрацоўваць прататыпы?

Наста. Так. Таксама для складання спецыфікацыі трэба вельмі добра уяўляць,чаго хочаш ад праграмы/сайта.

Ганна: Як правільна вымаўляць – “Акшур” ці “Экшэр”?

Наста: “Экшэр”.

Марына: Хто вучыў цябе працаваць у Экшэры, наколькі ўжо ў ім асвоілася?

Наста: Вучыла Алена. Цяпер вывучаю метадам працы ў ім :) Пасля якога 10-га прататыпа ўжо пачынаеш добра разумець, што робіш.

Жэня: Ці варта хадзіць на курсы прататыпіравання?

Наста: Канешне, варта. Я чула расповед дзяўчыны, якая была на такіх курсах, і ўсё выглядае грунтоўна і складана.

Ганна: Напэўна, прафесіянал робіць за дзень тое, што мы робім тыдзень.

Наста: Наша спецыфіка працы пакуль такая: ад нас чакаюць невялікіх і зразумелых прататыпаў.

Жэня: Як наконт адправіць кагосьці ад нашай лабараторыі на такія сур’ёзныя курсы? Каго канкрэтна?

Ганна: Для развіцця (не толькі мабільных праграм, але і Корпус.бай, і ЭЛАР, і г.д.) нам патрэбныя зоркі-прафесіяналы, якія зробяць прарыў і тым самым зрушаць нашы распрацоўкі значна наперад.

Жэня: Мабільныя праграмы развіваюцца досыць хутка.

Ганна: Мабільныя праграмы лягчэй за ўсё прадставіць і патлумачыць людзям, чым працу ЭЛАР ці спецыфіку Корпус.бай.

Ганна: Можна аддаваць 10% часу на навучанне гэтай праграме, напрыклад, прагляд нейкіх анлайн-курсаў па Экшэр.

Марына: Можна спачатку паглядзець навучальныя ролікі па Экшэр на youtube. Прапаную навучацца ўсім магчымасцям Экшэр, адыходзіць ад друкавання спецыфікацыі на карысць дынамічнай html-версіі.

Ганна: А павышэнне нашых здольнасцей у прататыпіраванні не пацягне патрэбу ў павышэнні навыкаў нашых праграмістаў?

Наста: Канешне!

Рэзалюцыі:

– адносна нашых распрацовак ужываць тэрмін “прататып”, а не “спецыфікацыя”

– тым, хто прататыпіруе, павышаць навыкі карыстання Экшэрам

– абмеркаваць пераход прыярытэту ад друкаванага прататыпу да html-версіі / Марына, Юрась

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Глядзім Каляндар. Звярніце ўвагу, што на гэтым-наступным тыдні надыходзяць дэдлайны канферэнцый.

Эвеліна: Ці будуць крэатыўныя заданні, як і ў мінулым годзе?

Ганна: Спадзяемся!

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

Наста: Вычытка УДК, спецыфікацыя Разумніка.

Жэня: Здача маніторынга.

Марына: Публікацыі, 10-е Нудж-відэа, дробныя заданні па ўсіх семінарах. Артыкул на канферэнцыю.

Саша: Буду распрацоўваць сэрвіс раманізацыі.

Міхал: Буду працаваць над сваімі прыкладаннямі.

Эвеліна: Прататыпіраванне Гаворачага гадзінніка.

А.У.: Падрыхтоўка артыкула да канферэнцыі.

Ганна: УДК, падрыхтоўка за закрыцця году (Марына, хутчэй выстаўляй публікацыі!).

• Кава-паўза

Семінар

23 лістапада 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача па публікацыях за 2015 год / Ганна Станіславенка

• Гістарычны дамен у пісьмовасці і выданнях XX-XXI стст. / кандыдат гістарычных навук А.У. Унучак

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

• Планаванне наступнага тыдня / кожны

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Падзяка ўсім за ўдзел у цудоўнай выставе РІНЦІ, якая адбылася ў чацьвер, 17 лістапада. Таксама вядзем актыўную працу па УДК. Сёння будзем зноў слухаць і разважаць пра пісьмовасць у Беларусі. Бо толькі ведаючы гісторыю, мы можам разумець, куды рухаць працу далей. Але напачатку будзе справаздача па нашых публікацыях, каб мы ведалі, як павінны выглядаць вынікі нашай працы. Таксама рыхтуемся да паездкі ў Познань. Пасля плануецца яшчэ адна паездка (Літва-Латвія).

• Справаздача па публікацыях за 2015 год / Ганна Станіславенка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNa2xkQl9PRU1mRTA 

Ёсць наступныя віды навукова-папулярных выданняў: манаграфія, зборнікі навуковых прац, матэрыялы канферэнцый (інакш кажучы, што ёсць пасля канферэнцыі), тэзісы дакладаў канферэнцыі (што падаецца перад канферэнцыяй). Два апошнія – гэта неперыядычныя выданні. Таксама ёсць прэпрынт.

Па выніках працы за год у нашым інстытуце нас чакае статсправаздачнасць, ці пацверджанне публікацый. Што мы робім, калі ў нас з’явілася публікацыя? На выхадзе павінна быць яе копія, якая ўключае вокладку, тытульнік, змест з з указаннем артыкула, сам артыкул. Таксама патрэбна згенераваць спасылку на публікацыю. Адказны чалавек размяшчае яе на сайце. Нашыя публікацыі можна пабачыць у адкрытым доступе тут.

Юрась Гецэвіч: Якая паслядоўнасць выстаўлення публікацый на сайце?

Ганна: Па выхадзе матэрыялаў. Калі канферэнцыя адбылася ў 2015, а матэрыялы выйшлі ў 2016, то мы ставім тэг “2016”.

Яўгенія: Тэчка, якую маем, гэта копія той, што здаецца як справаздача?

Ганна: Як справаздачу мы здаем толькі тытульнік і змест, але збольшага так, гэтая тэчка – копія справаздачнай.

Яўгенія: Што мы робім з тымі зборнікамі, якія да нас не дайшлі, але публікацыі там ёсць?

Ганна: Калі мы здалі арганізацыйны ўнёсак, то зборнік павінны ў нас быць. Калі не – набыць. Не даслалі – высвятляць гэтае пытанне з аргкамітэтам канферэнцыі, прасіць даслаць зборнік.

• Гістарычны дамен у пісьмовасці і выданнях XX-XXI стст. / кандыдат гістарычных навук А.У. Унучак

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgdmFjZk1aRy0zSVk 

Напярэдадні ХХ ст. быў складаны час: здаецца, з’яўляецца больш магчымасцяў выказацца, але няма магчымасці легальна выдавацца на беларускай мове. Іваноўскі і браты Луцкевічы паставілі перад сабой амбітную задачу: распачаць легальны беларускі друк.

Напачатку яны сутыкнуліся з пытаннем: кірыліца ці лацінка? Вырашана, што беларускі друк будзе выходзіць двума шрыфтамі. Беларускі друк з 1859 года фактычна быў забаронены: лацінкай нельга, кірыліцай жа друкаваць ніхто не жадаў. На лацінцы былі “Дудка беларуская” і “Смык беларускі”, якія выйшлі і распаўсюджваліся нелегальна.

Рэвалюцыя 1905-1907 прывяла да пэўнай лібералізацыі, беларускай мове нададзены статус легальнай, кірыліцы і лацінцы. Адкрылася выдавецкае таварыства “Загляне сонца і ў наша ваконца”, якое плаціла грошы за творы да публікацыі на беларускай мове. Прыбытак ад продажу размяркоўваўся адпаведна ўнёску фундатараў. Першыя 5 год прыбытку не было. Выдавецкая працэдура патрабавала шмат часу, таму, як сведчыць гісторыя, кнігі выходзілі павольна.

Вільня лічылася цэнтрам краю і цэнтрам беларускага руху пачатку ХХ ст. адпаведна. Напачатку пачала выходзіць “Наша Доля”, пасля – “Наша Ніва”. Апошняя мае выключнае значэнне: сфармавала літаратурную беларускую мову, бо была асяродкам шматлікіх сфер ведаў.

Янка Купала – рэдактар-выдавец “Нашай Нівы” ў 1914-1915 гг. Яму даводзілася рэдагаваць вершы. “Некаторыя вершы нельга публікаваць у прынцыпе, але ж як гэта патлумачыць аўтару?” :)

Максім Багдановіч – вывучыў беларускую мову з “Нашай Нівы”, жывучы далёка. Ён не проста вывучыў мову, але і ўкшталтаваў яе. Менавіта ён напісаў верш “Пагоня”.

Вацлаў Ластоўскі – аўтар “Кароткай гісторыі Беларусі”.

Магдалена Радзівіл – мецэнатка беларускага руху, у тым ліку выдання зборніка Максіма Багдановіча “Вянок”.

Мітрафан Доўнар-Запольскі – заснавальнік беларускай прафесійнай гістарыяграфіі. Пісаў працы па эканоміцы нашага краю.

Першая сусветная вайна. “Гоман” – віленская газета, якая прыйшла на змену “Нашай Ніве”. 25 сакавіка 1918 г. – Трэцяя ўстаўная грамата БНР, якая абвясціла беларускую незалежнасць. Таксама гэта час, калі дзейнічаў Слуцкі збройны чын.

Беларусь падзеленая на дзве часткі.  У БССР пачалася беларусізацыя, што таксама з’яўляецца і недарэчнасцю (уявіце русіфікацыю і Расеі, напрыклад). Заснаваны БДУ. Тагачасныя падручнікі для беларускіх школ былі надрукаваныя ў Берліне, сярод іх – “Беларускі лемантар” Сцяпана Некрашэвіча. Пачалі стварацца слоўнікі беларускай навуковай тэрміналогіі. У 1929 палітыка беларусізацыі згортваецца. Міхась Зарэцкі назваў гэтую беларусізацыю “формай з выкручаным і выкінутым зместам”.

Ю.Г.: Ці выходзілі выданні ў Заходняй Беларусі?

Андрусь Унучак: Бальшавікі сцвярджалі, што мір з Польшчай часовы, пісалі, што там адно толькі нацыянальны прыгнёт. Але насамрэч там існаваў шэраг выдавецтваў і ўстановаў, у наступны раз пра гэта будзе распаведзена падрабязней.

Ю.Г.: Нашыя калегі з Расіі просяць нас дасылаць матэрыялы па-ангельску, бо жадаюць таксама ўваходзіць у заходнюю навуковую супольнасць.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Падзеі глядзіце ў Календары.

Падрабязней у прэзентацыі: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNMlR6Qk5IbmhiTDQ 

Нас чакае дэдлайн па АПП. На наступным тыдні адбудзецца камандзіроўка ў Познань, у якую едуць 8 чалавек, чацьвёра ад нашай лабараторыі тры ад сектара робататэхнікі, адзін з аддзела адміністравання і развіцця акадэмсеткі №227.

Ю.Г.: Мы не ўдзельнічаем у ярмарцы SmartPatent, але ці будзем узгаданыя ў каталогу? Трэба гэта высветліць. Так, у каталогу будзем удзельнічаць.

• Планаванне наступнага тыдня / кожны

А.У.: Вычытка АПП, УДК.

Міхал: Дапрацоўка KrokApp да праекта “Літва-Латвія-Беларусь”.

Наста: Праца з АПП і УДК.

Яўгенія: АПП, справы па ЭЛАР і маніторынгу.

Марына: Вычытка АПП, заданні па Корпус.бай, сакратарства на семінары па Мабільных прыстасаваннях.

Аляксандр: Пачну працу над сэрвісам па раманізацыі (аўтаматычная генерацыя лацінкі).

Станіслаў: Збіраюся рыхтавацца да паездкі ў Познань, завяршаць працу па лакалізацыі, падрыхтоўцы прэзентацыі.

Зміцер: Збіраюся рыхтавацца да паездкі ў Познань. Высвятленне пытанняў з рассылкай grid.by, справы па мабільных прыстасаваннях.

Ганна: Выкананне абавязкаў загадчыка лабараторыі.

Эвеліна: Вяртаюся да працы пасля адпачынку, планую зрабіць відэа па калькулятары.

• Кава-паўза

Семінар

16 лістапада 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Выкарыстанне тэхналогіі GPS для сістэматызацыі кантэнту ў мабільных праграмах турыстычнага дамену - выступ на РИНТИ / Крывальцэвіч А.В., Гецэвіч Ю.С., Аляхно В.Л., Дзенісюк Дз.А.  
• Абмеркаванне выставы на РІНЦІ / Ганна Станіславенка
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Выйшаў зборнік канферэнцыі ITS, таксама спрабавалі наладзіць супрацоўніцтва з Арменіяй, але не падыйшла прапанаваная намі тэма. У выніку аформілі ў штат новую супрацоўніцу і падалі тэму, звязаную з інфарматыкай. Ідуць працы па здачы ІК-502. Падзяка ўсім, хто ўдзельнічаў у гэтых важных справах.

Сёння паслухаем даклады, з якімі заўтра выступім на канферэнцыі РІНТІ-2016. На ёй трэба прадставіць лепшае, што ёсць у нашай лабараторыі.

• Выкарыстанне тэхналогіі GPS для сістэматызацыі кантэнту ў мабільных праграмах турыстычнага дамену - выступ на РИНТИ / Крывальцэвіч А.В., Гецэвіч Ю.С., Аляхно В.Л., Дзенісюк Дз.А.  

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B8hxPq5HaFDiZE92dTh2UlZ2eEk 

Наста: Як гучыць тэма даклада?.. Ці ёсць сэнс уключаць у гэты даклад лінгвадыдактычныя функцыі?

Алена: Так, для агульнай карціны.

Наста: Ёсць праграма Your Map Location, але чаму няма расповеду пра само яе ўкараненне? Укараненне ў тым, што мы проста падгрузілі ў KrokApp гэтае прыстасаванне?

Б.М.: Чаму няма агляду падобных праектаў, што ўжо існуюць у свеце?

Алена: Даклад пакуль што менавіта без гэтага. Магу адказаць, што ў нас ёсць канкурэнт izi.TRAVEL, але гэта не датычыцца тэмы даклада.

Ю.Г.: Можна дадаць каротка на двух слайдах пра канкурэнтаў і іх плюсы/мінусы.

А.У.: Гэта канкурэнты з Беларусі?

Ю.Г.: Гэта канкурэнты за мяжой, якім дастаткова проста дадаць беларускія гарады, але чамусьці яны гэтага не робяць. Нашае прыстасаванне мусіць стаць менавіта прадстаўніцтвам беларускіх гарадоў.

Ю.Г.: Можна дадаць пару прыкладаў агучкі па-беларуску і па-ангельску.

Ганна: У нас ёсць лабараторыя, якая займаецца геатэхналогіямі?

Ю.Г.: Яны займаюцца распазнаваннем аб’ектаў на мапах.

Ганна: Я б дадала больш тэксту ў прэзентацыю. Можа, варта дадаць пра Латвію-Літву-Беларусь у канцы? Хоць гэтага пакуль няма, але акрэсліць.

Ю.Г.: Не хапае слайда “Дзякуй за ўвагу!”

Зміцер: Скрыны Your Map Location замяніць, яго мы ўжо палепшылі.

Яўгенія: GPS ужо ўкарэнены ці мы гаворым проста пра будучыню?

Алена: Так, гэта пакуль у планах.

Яўгенія: Варта гэта адзначыць. І на якой стадыі мы зараз?

Алена: Актыўнай распрацоўкі! :)

Ю.Г.:Варта адзначыць, што Your Map Location з’яўляецца прататыпам і для GPS модуля, што будзе ўкарэнены ў KrokApp для навігацыі па аб’ектах, і для праграмы па зборы кантэнту (GPS кропак, даты, часу, тэкстаў і гукавых апісаньняў) ад карыстальнікаў. 

Наста: Выглядае, што зараз мы кажам рэчы істотнейшыя, чым у дакладзе.

Ю.Г.: Так, гэта прагон выступу, а таксама прайшло шмат часу з даты падачы заяўкі, многае змянілася. Таксама варта зазначыць нашы канкурэнтныя перавагі.

Яўгенія: Ці ёсць у нас платны кантэнт? Варта пра яго сказаць.

Алена: Так, будзе, напрыклад, банерная рэклама.

Яўгенія: Калі дададзім новыя гарады?

Алена: Распрацоўваецца сайт, на якім будзе збірацца база дадзеных. Да таго ж сайт павінны быць простым, каб ім мог скарыстацца і чалавек сталага веку.

Яўгенія: Гэта пра экскурсіі, а што пра гарады?

Алена: Будзем абапірацца на сайт radzima.org, будзем пазначаць крыніцы інфармацыі пра гарады.

Яўгенія: І як хутка гэта будзе распрацоўвацца?

Алена: Па меры магчымасці.

А.У.: Ці можна дадаць ролік?

Ганна: Гэта навуковая канферэнцыя, не той фармат.

Алена: Дый час на выступе трэба эканоміць.

Ю.Г.: Можна пра гэта падумаць.

Ю.Г.: З прэзентацыі, з якой мы хадзілі да міністра, можна дадаць статыстыку.

• Абмеркаванне выставы на РІНЦІ / Ганна Станіславенка

Падрыхтавалі плакат пра Корпус.бай https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNLVh5RG9EclRHVHc , яго крыху дапрацавалі ў выдавецкім аддзеле, абапіраючыся на яго, можна распавядаць пра сам сайт. Ёсць буклет пра Корпус.бай https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNZWhObVYwZllsWTQ і буклет лабараторыі https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNaEhiX3R2MzdPSmc .

Будзе стаяць манітор, ноўтбук.

Ю.Г.: Лепш камп’ютар Станіслава ўзяць.

Якая прэзентацыя будзе паказвацца?

Ю.Г.: Палепшаная прэзентацыя, якую мы паказвалі на BigData.

Сёння ўвечары ўжо будзем усё расстаўляць. Таксама будзе планшэт з усімі нашымі праграмамі і падзарадкай. выстава будзе зранку працаваць, у 9:30 пажадана ўжо там быць. Трэба быць гатовымі да таго, што там будуць людзі, журналісты, іншыя лабараторыі, трэба будзе адказваць на іх пытанні, а таксама паглядзець, што робяць іншыя лабараторыі.,

Ю.Г.: Рабіць акцэнт на сэрвісы візуалізацыі гуку – гаворачую галаву, кажам, што яна анлайн генеруе відэапаток. Бо для лепшага гучання нашага сінтэзатара трэба адпаведныя акустычныя ўмовы, а выява крышачку палягчае ўспрыняццё. Таксама звяртаем увагу на тры словы на плакаце – free use, free access, big data. Звяртаем увагу на Pitch Plotter. Таксама можна паказаць графічнае адлюстраванне алафонных радкоў, які генеруе досыць прыгожыя выявы. Так людзі нашмат лепш успрымаюць.

Ганна: Можа паставіць два маніторы?

Ю.Г.: Можа падключыць манітор Івана ці Станіслава? На адным круціцца прэзентацыя, на іншым паказваем зацікаўленым сэрвісы. Таксама піярым нашых калег – можна ўзгадаць сектар робататэхнікі.

Ганна: Пажадана, каб за сталом было два чалавекі. Таксама пажадана далучацца і быць гледачамі.

Ю.Г.: Зацікаўленым просьба даваць буклеты.

Ю.Г.: Ці будзе ў нас нейкая таблічка з назвай лабараторыі? Трэба, каб яна была па-беларуску.

І просьба ўсім наведаць гэтую выставу! Дзесь з 9 да 11 паглядзець, пацікавіцца, чым займаюцца іншыя лабараторыі, паказаць наш стэнд.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Глядзім каляндар. Таксама абвесткі ў прэзентацыі:https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNVm5KWlFGOHhZclk 

Ю.Г.: Рыхтуем заяўку на Horizon 2020 сумесна з палякамі, для гэтага 28 лістапада паедзем у Познань. Туды едуць 4 супрацоўнікі нашай лабараторыі і 4 чалавекі з сектара робататэхнікі. Падзяка Алене за афармленне гэтай паездкі. Рабочая тэма – Robots and Speech. Усё аплочвае Basnet.

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

А.У.: Вычытка УДК, унясенне правак ва УДК. У планах – вычытка АПП.

Міхал: Разбіраў дыктафон Віталя, рабіў Канвертар азбукі Морзэ.

Ю.Г.: Віталь на дадзены момант не з намі, але абяцаў вярнуцца на пэўную частку працоўнага дня.

Наста: У планах апрацоўка АПП, тэставанне мабільных праграм, якое перадала Эвеліна.

Яўгенія: Афармляла заяўку на праект з Арменіяй, удакладняю пытанне па тэме дысертацыі, займаюся ЭЛАРам, прыступіла да вычыткі АПП.

Зміцер: Быў у адпачынку. Удзельнічаў у семінары па Інтэрнэт-тэхналогіях, вырашаў пытанні з тэхнікай. Выконваў заданні па Корпус.бай. Заўтра буду вырашаць пытанні з тэхнікай на выставе. Таксама трэба паабнаўляць мабільныя прыстасаванні.

Аляксандр: Дапрацоўваў сервісы распазнавання і гаворачую галаву, настройваў новае працоўнае месца.

Ю.Г.: Просьба пісаць справаздачы.

Марына: Была ў адпачынку, пачала працу над 9 відэа па Нудж і вычыткай АПП, планую займацца тым жа.

Кірыл: Працягваў працу па сэрвісе распазнавання. Атрымаў план па аспірантуры. Буду рыхтаваць справаздачу на семінар па распазнаванні, які адбудзецца ў пятніцу, а таксама запаўняць і здаваць план па аспірантуры.

Юрась: Удзельнічаю заўтра ў канферэнцыі. Планую зрабіць тур “Літва-Латвія”, а таксама ўдзельнічаць у семінарах.

• Кава-паўза

Семінар

9 лістапада 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Яўгенія Зяноўка

Пратакол - АУ

Адказныя за тэхніку і крэслы - Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Яўгенія Зяноўка

• Уступ / Яўгенія Зяноўка
• (перанос на іншую дату) Распрацоўка праграмнай мадэлі ў Axure: спецыфікацыя і прататып / Наста Казлоўская
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Яўгенія Зяноўка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Яўгенія Зяноўка

Сёння ў нас вельмі цесная суполка. Наста захварэла, таму выступу “Распрацоўка праграмнай мадэлі ў Axure: спецыфікацыя і прататып” сёння не будзе. Гэты тыдзень кароткі, і працаваць трэба лепей, каб дасягнуць жадаемых вынікаў.

Іван будзе ў адпачынку з 1 па 30 лістапада. Юрась Станіслававіч, Ганна, Зміцер і Марына таксама ў адпачынку на тыдзень.

У сераду быў Адкрыты семінар. У чацьвер –  семінары па Мабільных прыстасаваннях. і па Нудж. Жадаем, каб хутчэй з’явіліся апісанні і відэаролікі для нашых прадуктаў. Адбылася планёрка семінараў.

Было шмат дыскусій на семінары па ЭЛАР наконт таго, як спраўляцца з павялічанай нагрузкай. У мінулую пятніцу прайшла размова з літоўцамі па “Латвія–Літва–Беларусь”.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Яўгенія Зяноўка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNT3c5NHhtYjM5OXM 

Каляндар

За гэты тыдзень трэба падрыхтаваць матэрыялы да канферэнцыі.

У чацьвер – дэдлайн па “БРФФИ – ГКН Арм-2017”.

Станіслава чакае ў пятніцу вялікая справаздача па ІК-502 за 2016 г.

У панядзелак у 11.00 –  каляндар, у 11.30 – планёрка семінараў.

Дэдлайн па DAAD – у аўторак, 15 лістапада.

17 лістапада – РІНТІ-2016.

І абавязкова 1 снежня перадаць фінальны прэпрынт УДК у выдавецкі аддзел НББ. Таму трэба хутчэй уключацца ў вычытку АПП, скончыць вычытку Тлумачальнай запіскі па УДК.

Просьба да супрацоўнікаў спраўна дасылаць справаздачы.

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

Віталій: працуе па мабільнаму дыктафону.

Станіслаў: займаўся лакалізацыяй (засталося 6 сэрвісаў), падрыхтоўваў справаздачу па ІК-502. Плануе скончыць гэтую справаздачу і выконваць абавязкі загадчыка лабараторыі.

Яўгенія: амаль увесь час удзельнічала ў семінарах (асноўнае – ЭЛАР), выконвае заяўку па праекту з Арменіяй. Плануе вырашыць тэму дысертацыі.

Алесь: працягваў распрацоўку “гаворачай галавы” і будзе займацца сінтэзам распазнавання.

Міхал: займаўся  перапрацоўкай структуры КрокЭпп.

Кірыл: быў у адпачынку.

Эвеліна: тэставала мабільныя прыстасаванні, на наступным тыдні плануе зыйсці ў адпачынак  за свой кошт (на сесію).

АУ: вычытвае Тлумачальную запіску па УДК, працягвае семантычную апрацоўку АПП.

• Рознае: Абмеркаванне прэзентацыйных матэрыялаў лабараторыі на Social Weekend.
• Кава-паўза

Семінар

2 лістапада 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача па ўдзеле ў Social Weekend. Пабудова бізнэс-мадэлі / Алена Крывальцэвіч, Марына Марчык, Наста Краснова
• Агляд тэм па камп’ютарнай лінгвістыцы / Юрась Гецэвіч
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае: Абмяркаванне плакатаў, буклетаў і іншых прэзентацыйных матэрыялаў лабараторыі на РИНТИ 
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Ёсць нам чым ганарыцца за мінулы тыдзень!

З’явіліся матэрыялы міжнароднага кангрэсу па інфарматыцы (на дыску) CSIST’2016, таксама нам прыслалі дзве друкаваныя версіі зборніка “Automatic Processing of Natural Language Electronic Texts with NooJ”, ён зарэгістраваны ва ўсіх міжнародных пошукавых сістэмах. Тут ёсць 6 нашых артыкулаў, напісаных у суаўтарстве, дзесь 75% з іх аўтараў – нашы супрацоўнікі.

У сераду быў Адкрыты семінар. У чацвер - семінар па Мабільных прыстасаваннях. Жадаем, каб хутчэй з’явіліся апісанні і відэаролікі для нашых прадуктаў. Семінар па УДК быў выязны – адбыўся ў НББ і быў паспяховы. Было паседжанне навуковай рады, на якім адбылася справаздача Барыса Мяфодзьевіча па камандыроўцы. У пятніцу адбыўся другі дзень Social Weekend – Алена, Наста і Марына вучыліся прасоўванню нашых распрацовак праз медыя. У сераду адбылася размова пра відэа, у чацвер быў майстар-клас па Sony Vegas, а на Social Weekend атрымалі заданне зрабіць відэа пра наш праект. Як бачым, відэа для нас – перспектыўны напрамак. Да выставы рыхтуем сінтэзаванае відэа - “гаворачую галаву”, таксама ў сінтэзатары з’явіўся жаночы голас (голас Алесяі). Адбылася планёрка семінараў.

Таксама вырашалі пытанні па паездцы ў Познань, ад нашай лабараторыі паедуць Алена, Зміцер, Станіслаў і Юрась, зараз ідзе справа па візах. Калі ў каго ёсць ідэі, што там прэзентаваць, – яны вітаюцца. Скантактаваліся з Ансам. Маем ужо нават прафіцыт праектаў! Удзячны ўсім, хто спрыяў гэтаму выніку. Адбыўся семінар па Corpus.by, які быў перайменаваны ў “Семінар па інтэрнэт-тэхналогіях”. Падалі заяўку на ярмарку тэхналогій, і калі нас прымуць, то на Я. Коласа, 27 адбудзецца выстава. Было шмат дыскусій на семінары па ЭЛАР наконт таго, як жа спраўляцца з павялічанай нагрузкай. Але больш адказнасці – больш павагі, мяркую, усе бачаць працу гэтага семінара.

• Справаздача па ўдзеле ў Social Weekend. Пабудова бізнэс-мадэлі / Алена Крывальцэвіч, Марына Марчык, Наста Краснова

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNNTh2OVpnT3RJdk0 

Хочам прадставіць, дзе можна пабачыць нашы поспехі. Мы прайшлі на праект у намінацыі “па выбары экспертаў”, можна пабачыць па спасылцы.

Дзень 1 – нас вучылі карэктаваць назву праекта, распавялі пра краўдфандынг і сацыяльную адказнасць праекта.

Дзень 2 – нас вучылі камунікацыі з мэтавай аўдыторыяй і журналістамі, распавядалі пра маркетынгавы план праекта, механізмы працы з мясцовымі супольнасцямі, стварэнне віруснага відэа пра праект, а таксама пра бізнэс-мадэль Lean Canvas.

Дзень 3 – нас навучаць візуалізацыі

Пасля нас чакае фінал, у якім адбудзецца пітчынг. Зараз азнаёмімся з практычным прымяненнем бізнэс-мадэлі Lean Canvas (гл. прэзентацыю).

Барыс Мяфодзьевіч: Ці не здаецца вам, што навуковай распрацоўкай і бізнэсам павінны займацца дзьве розныя каманды? Ці можа бізнэсмэн быць навукоўцам?

Алена: Так! Бізнэсмэн можа быць навукоўцам, а навуковец – бізнэсмэнам. Мы атрымалі энцыклапедычныя веды і можам ведаць усё!

Б.М.: Даклад цікавы, яскрава бачна, колькі высілкаў даводзіцца ўкладаць у прыгожае прыстасаванне.

Яўгенія: Ці распісала ты КрокЭп па ўсіх пунктах з гэтай таблічкі?

Алена: Не ўсе

Яўгенія: Што далей з удзелам у СВ?

Алена: У першы дзень мы выканалі ўмовы і таму прайшлі на дзень 2, які таксама даўся паспяхова. Каб не выйсці з праекта ў 3-ці дзень, нам трэба зняць добрае відэа. Ідэі ёсць! Цяпер вельмі вітаюцца прапановы па тэхніцы і дапамозе ў здымках. Першая ідэя - сцэнар з карыстальнікам, 2-я – з акцэнтам на каманду. Мне больш падабаецца першы варыянт, бо ён сюжэтны. Ёсць і 3-ці варыянт – выйсці на вуліцу з апытанкай пра гарады і славутасці.

Ганна: 3-ці варыянт – гэта адзінае, што блізка падобна на віруснае відэа. Галоўнае – прыдумаць цікавыя фармуліроўкі пытанняў і назваць гэтае відэа так, каб пошукавік выдаваў менавіта яго.

Юрась Гецэвіч: Ці бачылі ролік пра love story людзей, якія размаўляюць на розных мовах пры дапамозе прыстасавання-перакладчыка?

Яўгенія: Калі вы павінны гэта зрабіць?

Алена: Усё трэба зрабіць да 8-га лістапада. У бліжэйшы час ідзем здымаць!

Станіслаў: Гэта будуць рэальныя ці падстаўныя людзі?

Алена: Мяркую, і тыя, і іншыя.

Ю.Г.: Ці патрэбныя яшчэ лайкі на старонцы KrokApp?

Алена: Было б нядрэнна.

Ю.Г.: Згодны, што ў нас шмат добрых праектаў, нам трэба ўмець іх правільна прэзентаваць, падавацца.

• Агляд тэм па камп’ютарнай лінгвістыцы / Юрась Гецэвіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNMmNlc0Rjb1ZnMEU 

Што ўкладаюць у тэрмін “кампутаровая лінгвістыка”? Ёсць шмат розных азначэнняў. Зараз пагаворым пра гэта ў межах трох азначэнняў (гл. прэзентацыю).

Алена: Варта адзначыць узроўні тэкста.

Станіслаў: Гэтая тэма ўводзіць лінгвістаў у кампутаровыя тэмы. Ці не зрабіць нешта адваротнае – зрабіць уводныя тэмы ў лінгвістыку для праграмістаў?

Ю.Г.: Імкнемся ўлічыць гэта (слайд).

Алена: Зрабіць тэму пра вытокі – чаму менавіта такі спіс фрэймворкаў?

Ганна: Якія мэты гэтага навучання? Калі проста падцягнуць нашыя веды, то гэта адзін фармат, калі хочам паглыбіцца – гэта іншы, больш падставовы фармат. Якая мэтавая група гэтых заняткаў?

Ю.Г.: Нам трэба “выраўняцца” па некаторых базавых паняццях. Адпаведна ўзнікне маса новых паняццяў і ідэй.

Алена: Мы арыентуемся на навуковы ці карыстальніцкі ўзровень?

Ю.Г.: Паглядзім, як пойдзе. Мэта: ёсць тэма – і пасля гэтага занятку кожны з нас павінны ўмець яе распавесці, каб не трэба было тлумачыць асобна і каб кожны ведаў, куды ісці па тэме/сферы далей. У агульных блоках разгледзім базавы набор тэм, які на паверхні. Мы павінны ведаць, як гэта працуе.

Алена: Хто будзе гэта рыхтаваць і прадстаўляць і як?

Ю.Г.: Праз семінар у форме даклада.

Алена: Калі хочам структурызаваць нашыя веды, то патрэбныя аднастайныя матэрыялы, а кожны з каманды зробіць курс неаднастайным. Калі новы супрацоўнік скарыстаецца гэтымі матэрыяламі, іх рознасць кепска паўплывае на якасць.

Ю.Г.: Не будзем адразу задаваць высокую планку. Магчыма, спачатку пойдзем па буйных тэмах.

Ганна: Патрэбная структура, а не плынь.

Алена: Так, інфармацыя можа не запомніцца.

Ю.Г.: Запомніцца дзякуючы практыцы. Любая з гэтых тэм – на 20-30 хв.

Яўгенія: Няпраўда, не 20-30, больш :)

Алена: Патрэбныя прынамсі 5 базавых тэм. Калі мы не разглядзім асновы, далейшая інфармацыя не будзе ўспрымацца.

Ю.Г.: Спачатку пройдзем тое, у чым мы спецыялісты. Пачаць можна з Нудж.

Яўгенія: Перад пачаткам працы з Нудж трэба патлумачыць тэорыю! Няма сэнсу без тлумачэння, што такое лінгвістычны працэсар.

Ю.Г.: Тлумачэнне будзе.

Яўгенія: Дык для лінгвістаў ці для праграмістаў?

Ю.Г.: Праблема ў тым, што паміж імі няма згоды.

Яўгенія: АВС-курс будзе праходзіць у межах адкрытага семінару?

Ю.Г.: Так.

Ю.Г.: Можна скласці спіс вашых прапаноў па курсе. Папярэдне будзем вырашаць задачы сэмпламі, плюс напачатку тэрміналогія.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNT3c5NHhtYjM5OXM 

Каляндар

Сёння ўвечары ў ПВТ адбудзецца семінар “Привлечение прямых иностранных инвестиций в ИT сферу”.

4 лістапада – прагляд фільма “Лютар”.

За гэты тыдзень трэба падрыхтаваць макет плаката на выставу РІНТІ.

Просьба да супрацоўнікаў спраўна дасылаць справаздачы.

Таксама просьба хутчэй уключацца ў вычытку АПП!

• Рознае: Абмеркаванне плакатаў, буклетаў і іншых прэзентацыйных матэрыялаў лабараторыі на РИНТИ 

Матэрыялы да канферэнцыі трэба падрыхтаваць за гэты тыдзень.

• Кава-паўза

Семінар

26 кастрычніка 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Справаздача семінару Corpus.by / Станіслаў, Іван, Зьміцер, Марына, Вадзім, Аляксандр, Юрась

• "Абмеркаванне прамоцыі праз відэаролікі інтэлектуальных сістэм : робаты і маўленне" / сектар Робататэхнікі

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае: Абмяркаванне плакатаў, буклетаў і іншых прэзентацыйных матэрыялаў лабараторыі на РИНТИ
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Сёння ў нас дзьве асноўныя тэмы. Быў насычаны тыдзень: мінулы семінар прайшоў добра, мы паказвалі праект прэзентацыі, якую паказвалі на канферэнцыі ўчора, былі студэнцкія праекты, семінар па мабільных прыстасаваннях, які нават зацягнуўся і быў вельмі плённым. Гаварылі пра выставу на РІНТІ. Быў майстар-клас па сінтэзе і распазнаванні і corpus.by на гуманітарным факультэце. Не заўсёды добра ідзе паказ нашых напрацовак у рэжыме анлайн, часам лепш загадзя падрыхтаваць прэзентацыю са скрыншотамі, а інтэрнэт “мець у запасе”, каб паказаць нешта анлайн дадаткова. Адбылася сустрэча па Корпус.бай, а сёньня будзе справаздача гэтага семінара. Ёсьць ідэя пераназваць гэты семінар і перанесьці яго час з 11:00 на 14:00.

Учора адбылася канферэнцыя CSIST, мы выступілі з двума дакладамі. Адбыўся семінар па ЭЛАР, таксама даслалі Nooj-letter. Зьвярнулі ўвагу на пытаньне супрацоўніцтва, якое датычыць усіх семінараў (= кааперацыя для далейшага ўкараненьня нашых распрацовак). Патрэбна, каб кожны семінар меў ліст кантактаў зацікаўленых (= супрацоўніцтва). Створана 8-е відэа па Нудж, а таксама прасоўваюцца мабільныя праграмы.

Ідэя: паказваць Нудж-відэа на нашых семінарах ці пачаць зь іх АВС-курс па кампутаровай лінгвістыцы.

• Справаздача семінару Corpus.by / Станіслаў, Іван, Зьміцер, Марына, Вадзім, Аляксандр, Юрась

Прэзэнтацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNbmVqd2UtTGdFaEFianlCMWZEYnY2RGlXUFpR 

Справаздача за 8 месяцаў. з 22.02.2016 па 24.10.2016 (дата апошняга семінара).

Пытаньні:

Барыс Мяфодзьевіч: Адкуль узялася такая назва?

Юрась Гецэвіч: У кампутаровай лінгвістыцы папулярнае слова “Корпус”, па аналогіі з корпуснай лінгвістыкай. У нашым выпадку гэта корпус прылад для апрацоўкі тэкстаў і маўлення.

Б.М.: І дамен не быў заняты?

Ю.Г.: Так, быў незаняты.

Б.М.: Мабыць, варта было назваць “Мова.бай”?

Ю.Г.: Не. Таксама мы хочам, каб рэсурсы корпус.бай выкарыстоўваліся і іншымі сайтамі. Корпус.бай ужо мае укараненне некаторых сэрвісаў.

Ганна Станіславенка: У чым інавацыя і які практычны вынік? Што можа быць ня толькі для вышэйшай школы?

Ю.Г.: Унікальнасьць. Нечага падобнага падкрэслена навуковага ў іншых еўрапейскіх краінах няма, хіба толькі coursera. Падобныя праекты накіраваныя збольшага на прадвінутых карыстальнікаў, ідэя ж нашых сервісаў – у простасці і дастпунасці ўсім. Падобны да нашага праект AlchemyAPI. Наш жа засяроджаны на апрацоўцы маўлення і толькі на тэксце не спыняецца.

Інавацыя – гэта значыць вялікі запас канкурэнтнай здольнасьці. У нас канкурэнтаў пакуль няма, бо рынак такіх прадуктаў яшчэ павінны сфармавацца. Канкурэнты ў нас яшчэ ці не зьявіліся, ці не “дасьпелі” да выхаду на рынак. Таму інавацыйная канкурэнтаздольнасьць такіх платформ у Беларусі прадстаўлена адзіным экзэмплярам – нашым corpus.by. Мы дадаем лакалізацыі, каб выйсці на іншыя рынкі, дзе ёсьць канкурэнцыя. Бо адсутнасьць канкурэнтаў таксама можа азначаць і слабасць, нязначнасць гэтага рынку ў нашай краіне.

Рыгор Пракаповіч (наш сённяшні госць): Рады, што змянілася галоўнае меню. Хацелася б яшчэ, заходзячы на сайт, чуць прывітаньне, напрыклад, жаночым голасам. Гэта зрабіла б сайт цікавейшым.

Ю.Г.: Часам людзей такое раздражняе.

Р.П.: Можна ўключыць гэта і паставіць лічыльнік, каб “лавіць” закрыцьці, і зрабіць высновы.

Ю.Г.: Тады рэзалюцыя – дадаць воблака з вітаннем.

Р.П.: Дадайце ў хэлпы крыніцы, спасылкі на публікацыі, спіс літаратуры, як на MathLab.

Ю.Г.: Вельмі слушна, гэтая ідэя ў нас ёсьць, хутка зьявіцца матэматычная мадэль PitchPlotter, а таксама будуць дададзеныя перакрыжаваныя спасылкі.

Б.М.: Што такое Дэманстрацыйны сэрвіс?

Ю.Г.: Гэта шаблон сэрвіса, наш open-source, які любы распрацоўшчык зможа ўзяць і стварыць на яго аснове новы сэрвіс. Далей карыстальнікі будуць і распрацоўшчыкамі нашых сэрвісаў. Заадно будзе расьці трафік і зацікаўленасць.

Б.М.: Колькі лакалізавана сэрвісаў на англійскую мову?

Ганна: Менш за палову, на рускую толькі дэманстрацыйны.

Б.М.: На польскую трэба.

Алена: Мабыць зрабіць, каб сэрвісы ад пачатку былі разбітыя на блокі, катэгорыі?

Ю.Г.: Ідэя нашай рубрыфікацыі - каб адзін сэрвіс мог быць у некалькіх рубрыках. Напрыклад, патрэбна рубрыка па фанетыцы - тады мы яе ствараем, і на гэты стрыжань “нанізваюцца” нашыя сэрвісы, датычныя фанетыкі. Гэта пашырае колы, якім можа быць адрэсаваны наш сайт.

Алена: Незразумелая розніца паміж катэгорыямі “вычытка” і “пісьменніцтва”.

Ю.Г.: Вычытка - спіс сэрвісаў з нашай метадычкі, “пісьменьніцтва” - мінімум інструментаў для любога карыстальніка, умоўна для блогера, якому трэба праверыць тэкст, магчыма, стварыць спасылку. Пасьля гэтым павінны заняцца ЭЛАР. ЭЛАР можа пашырыць пункты збыту = заняцца семантычнай рубрыфікацыяй.

Б.М.: Нерацыянальна выкарыстоўваецца плошча: вялікі прамавугольнік і дробны тэкст у іх. Мабыць, зрабіць некалькі старонак з вялікім шрыфтом?

Ганна: Так, чаму б не павялічыць назву RSS Reader’а ў некалькі разоў?

Ю.Г.: Гэта пытанне да дызайнераў, абмяркуем.

Рэзалюцыі:

• дадаць на галоўную старонку Корпус.бай воблака з вітаннем
• паставіць рубрыфікацыю ў павестку ЭЛАР, Марына падрыхтуе ўводзіны ў гэтае пытаньне
• абмеркаваць з дызайнерамі адпаведнасць памеру назваў і панэлек сэрвісаў на Корпус.бай

• "Абмеркаванне прамоцыі праз відэаролікі інтэлектуальных сістэм: робаты і маўленне" / сектар Робататэхнікі

Каментар: Цяпер вядзем ліставанне з познаньскім суперкампутаровым цэнтрам, група нашых супрацоўнікаў паедзе ў Познань знаёміцца з іх напрацоўкамі.

А зараз паглядзім два ролікі:

Фэйкавы тэнісны бой спартоўца з робатам https://www.youtube.com/watch?v=tIIJME8-au8 

Робаты-фехтавальшчыкі https://www.youtube.com/watch?v=iUk2RKQcVwc 

Гэта ролікі віруснай рэкламы, карыстальнікі вельмі падымаюць колькасьць праглядаў і самі іх распаўсюджваюць. “Калі вы хочаце стварыць добрую вірусную рэкламу, паглядзіце топавыя ролікі ў youtube.”

Зараз распавяду пра наш вопыт, а пасьля можна зладзіць невялічкі мазгаштурм - паспрабуем стварыць сюжэт віруснага роліка.

Вірусная рэклама пакліканая чапляць за важныя “стрункі”. Ролік з боем робата і тэнісіста падняў чаканні сапраўднага мерапрыемства. Тое ж самае з гэтым відэа, музычныя прыступкі на эскалатары – https://www.youtube.com/watch?v=T_dMfmRJ1nw. Яно пабудзіла ў людзях пэўныя сацыяльныя пачуцьці.

Наша суполка ўкантакце:

“Тэхналогіі персанальнай робататэхнікі” https://vk.com/smartrobo 

Нашыя ролікі:

Беларускі навучальны робататэхнічны канструктар: https://www.youtube.com/watch?v=i0LQg-TG1vo 

Беларускі робататэхнічны канструктар RoboCake: https://vk.com/smartrobo?z=video-84893994_456239026%2Fc0e31cbbc6239408d7%2Fpl_wall_-84893994 

Two-tier mobile robot control system project (робат вандруе па будынку інстытута): https://www.youtube.com/watch?v=42we9W22iCM 

Абмеркаваньне, Ідэі, Пытаньні

Алена: Гэтыя ролікі трэба накіраваць на рэкламу асобнага праекта ці лабараторыі?

Р.П.: Гэта ролік для актывізацыі нашай працы, каб зрабіць рэкляму двум калектывам.

Алена: Вірусныя ролікі робяцца альбо вельмі прафесійна, альбо - вельмі “неахайна” для рэалістычнасьці. Прыгажосьць прафесійнага роліка прыцягвае больш увагі. Таксама можна “дадавацца” да рэклямы іншага брэнда. Таксама вірусны ролік нясе эмацыйны кампанент - хочам мы гледачоў насьмяшыць, ці прымусіць расплакацца, ці яшчэ што.

Ю.Г.: Стварыць ролік “Таемнае жыцьцё робатаў без гаспадароў” :)

БМ: Колькі можна хлусіць у рэкламе? Усё ж гэта нерэальнае!

Каментар: Вірусная рэклама прызначаная зацікавіць, звярнуць увагу, таму мае такі кампанент.

Ганна: Ідэя – робат, які працуе ў нашым інстытуце, нагадвае працаўнікам пра нейкія мерапрыемствы, уключае сьвятло

Рэзалюцыя:

• трэба сустрэцца (ЮрГ, Рыгор, Алена, Ганна, Марына) і абмеркаваць магчымыя сюжэты ў пятніцу ў 10:00.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Глядзіце Каляндар

Усе падзеі – прэзэнтацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNMndBdmNtaW5hZFk 

31 кастрычніка - кінапаказ фільма “Лютар”

Да суботы жадаючыя могуць паведаміць, каб загадзя атрымаць квіткі.

29-30 лістапада - выязны семінар для тых, хто едзе ў Познаньскі суперкампутаровы цэнтр.

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

Узгаданы спіс тых, хто спраўна дасылае справаздачы. Просьба да астатніх: не губляцца, справаздачы дасылаць.

• Рознае: Абмяркаванне плакатаў, буклетаў і іншых прэзентацыйных матэрыялаў лабараторыі на РИНТИ

Трэба падрыхтаваць выставу РІНТІ! Рыхтуем з Аляксандрам “гаворачую галаву” анлайн, просьба Барысу Мяфодзевічу - даць спіс візем.

• Кава-паўза

Семінар

19 кастрычніка 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Іван Рэентовіч

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Выступ на CSIST’2016: ONLINE  word  paradigm GENERATOR  for electronic grammar  dictionaries completion / Yu. Hetsevich, V. Varanovich, S. Lysy, I. Reentovich, E. Kachan
• Выступ на CSIST’2016: Computer-based system of analysis and interpretation of speech intonation / B. M. Lobanov, V. A. Zhitko, Y. A. Zdaranok
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае - запрашэнне на АВС-курс па камп’ютарнай лінгвістыцы
• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Справаздача за мінулы тыдзень:

у сераду быў адкрыт семінар, у чацвер быў семінар па мабільных прыстасаваннях, дзе быў госць з робататэхнікаў. Таксама ў чц была навуковая рада. У пятніцу была атэстацыя аспіранта Станіслава.

У панядзелак быў семіанра па корпус.бай, быў каляндар і сустрэча сакратароў семінараў. Таксама была расылка інфармацыйных лістоў па Нудж і УДК у аўторак. У аўторак зранку быў семінар па электронных лінгваакустычных рэсурсаў. І ўвесь аўторак у НББ быў семінар СЕМИНАР ДЛЯ ПОТЕНЦИАЛЬНЫХ ЗАЯВИТЕЛЕЙ И БЕНЕФИЦИАРОВ В МИНСКЕ

• Выступ на CSIST’2016: ONLINE  word  paradigm GENERATOR  for electronic grammar  dictionaries completion / Yu. Hetsevich, V. Varanovich, S. Lysy, I. Reentovich, E. Kachan

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNYWVlVUxjeHpDN2s 

Юрась: нейкі фрагмент мы ўжо паказвалі прэзентацыі. Сёння мы хацелі больш праставіць наш алгарытм па папаўненне новых слоўнікаў. Ідэю а

Валер Віктаравіч: Алгартым не зусім новы. Сама ідэя. Алгартым разгортвання парадыгмы часцін мовы наступны:

..

адкінуўушы адна літару, магчыма мы знойдзем адпаведнік у слоўніку і з большай верагоднасцб парадыгма новага слова будзе паўтарць тую, што ў слоўніку. І гэтык далей.

Мы стварылі так знаыя флектыўны слоўнік для працы алгарытма.

Юрась: У нас ёсць электронная граматычная база з разгорнутымі парадыгмамі. І наш алгартым звяртаецца да ўсёй базы і правярае супадзенне хваста нашага невядомага слова з ужо вядомымі словамі.

З пункту погляду рэалізацыі праграмістаў усё проста. Зараз спрабуем зрабіць больш зручны інтэрфейс для карыстальнікаў.

Яўгенія распавядзе пра саму працу з алгарытмам.

Яўгенія: Прыклад слова “абмакванне”: пазначаецца часціна мовы, далей пазначаюцца граматычныя прыкметы.

….

Алгартым рэалізаваны на платформе Corpus.by у сэрвісу “Генератар парадыгмы слова”. Карыстальнік указвае некалькі словаформаў адной лексемы і вызначае яе катэгорыю для лепшых вынікаў працы сэрвісу.

Іван распавядзе больш пра статыстыку тэставання.

Іван: Статыстыка паказве, што сістэма працуе на добрым узроўні. Не апрацаваных цалкам слоў - 22 %, Часткова апрацаваных - 45 %.

Юрась: Мы зрабілі бясплатную дастыпную сістэму для карыстання нашымі супрацоўнікамі, студэнтамі, калегамі. Самі слоўнкі, базы закрытыя, іх няма спампаваць.  

Б.М. Лабанаў: перапрацаваць табліцу па статыстычных дадзенах.

РЭЗАЛЮЦЫЯ: дапрацаваць статыстыку, зрабіць больш зразумела; дадаць блок-схемку алгарытму; дадаць прынскрыны працэсу.

• Выступ на CSIST’2016: Computer-based system of analysis and interpretation of speech intonation / B. M. Lobanov, V. A. Zhitko, Y. A. Zdaranok

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNYVB3bHVMV0pqZEE 

Б.М. Лабанаў: Якія матывы? Інтанацыя мае важнуб роль у камунікацыі, для выдзялення сэнсу, галоўнага і агульнага і іншыя. Таксама інаязычны акцэнт ярэй за ўсё адлюстроўваецца ў інтанацыі. Таму вельмі часта рускамоўныя падаюцца амерыканцам вельмі грубымі.

Струтура даклада:

Сістэма аналізу яшчэ ў стадыі распрацоўкі. Мы падалі гэты праект у Фонд. У праект мы заклалаі што гэта будзе сістэма адукацыі англійскай, рускай і беларускай моў. Сістэму можна прадэманстраваць у межах нашага семінару.

такой сістэмы для адукацыі не існуе, наколькі мы ведаем. Сістэму можна будзе рабіць пад многія мовы.

Юрась: Можна падумаць такую сістэму для мабільных тэлефонаў.

Б.М. Лабанаў: Каманда захапілася працай.

Юрась: трэба ддаваць беларускую мовы

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNQ0xtQWM2eFMxbGc 

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• А.У. Бабкоў: скончана вычытка прэпрынта УДК; пачаў перакаладаць КАП, удзельнічаў у працы семінараў.
• Аляксандр: займаўся распазнаваннем маўлення; планую дапрацаваць сэрвіс на корпус.бай
• Наста: прымала удзел у Social Weekend, займалася разпрацоўкай мабільных праграм Разумнікам і Складальнікам фраз.
• Эвеліна: удзельнічала ў семінару па мабільных прыстасаваннях.
• Яўгенія: выйшла з бальнічанага, займаюся ЭЛАР, рыхтуюся да канерэнцыі
• Ганна: УДК, ЭЛАР, удзел у падрыхтоўцы семінараў
• Іван: папаўняю базу корпус.бай, займаўся лакалізацыямі і інш., планую займацца пратаколам семінар, вучуся ў магістратуры; рыхтуюся да канферэнцыі.
• Кірыл: займаюся распазнаваннем маўлення, працаваў над сваім сэрвісам; спрабаваў атрымаць вынікі канферэнцыі, паступіў у аспірантуру.
• Станіслаў: абараніў першы год навучання ў аспірантуры, працаваў над тэхнічнымі пытаннямі корпус.бай.
• Віталь: праходзіў практыку, хачу вырашыць пытанне ўладкаванн на працы.
• Сяргей (з ФПМ):  я займаюся распазнаванне музыкі, зараз завочна праходжу курс па апрацоўкі гукавых сігналаў; жадаў бы больш працаваць у гэтай сферы.

• Рознае - запрашэнне на АВС-курс па камп’ютарнай лінгвістыцы

• Для таго каб зраўняць веды па тэме, будзем праводзіць такія сустрэчы. Запрашаюцца ўсе. Сёння ўступны занятак.

• Кава-паўза

Семінар

12 кастрычніка 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Пратакол - Марына Марчык

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Кава-паўза - Ганна Станіславенка

• Уступ

• Справаздача па ўдзеле ў канферэнцыі PRIP'16 / К. Нікалаенка
• Справаздача па ўдзеле ў 2-й Белорусско-Прибалтийский Форум “Сотрудничество - катализатор инновационного роста”  / А. Крывальцэвіч, М. Марчык
• Справаздача па ўдзеле ў кангрэсе “Бібліятэка як феномен культуры” / А.У. Бабкоў, Г. Станіславенка
• Справаздача па камандзіроўцы ў Тбілісі і ўдзеле ў канферэнцыі EaPEC'16 / Ю.С. Гецэвіч
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае

ПРАТАКОЛ

• Уступ

Сёньня ў павестцы 4 справаздачы, за тыдзень мы паўдзельнічалі ў 4 канферэнцыях. Мы распавядаем пра сябе, гэта добра – бо рэкляма вядзе да праектаў, а праекты да фінансаваньня. Сёньня пагаворым пра канферэнцыю ў БДУ (PRIP), 2-гі Беларуска-Прыбалтыйскі форум, канферэнцыю “Бібліятэка як феномен культуры” і замежную камандыроўку.

• Справаздача па ўдзеле ў канферэнцыі PRIP'16 / К. Нікалаенка

Гэтая канферэнцыя праходзіць штогод, спачатку яна праходзіла на рускай мове, цяпер выйшла на міжнародны узровень і праходзіць на ангельскай мове.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNbUxUSmVwdkw2Unc 

Рэзалюцыя: атрымаць зборнік артыкулаў.

• Справаздача па ўдзеле ў 2-й Белорусско-Прибалтийский Форум “Сотрудничество - катализатор инновационного роста”  / А. Крывальцэвіч, М. Марчык

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNdlFNZndZdWhLcTA 

• Справаздача па ўдзеле ў кангрэсе “Бібліятэка як феномен культуры” / А.У. Бабкоў, Г. Станіславенка

Нам задавалі пытаньні агульнага характару (напрыклад, што будзем рабіць у гэтым накірунку далей, ці будуць нейкія электронныя рэсурсы). Як далей працягваць УДК? Была паднятая і тэма фінансаваньня. Каверзных пытаньняў не было. Яшчэ быў расповед пра вычытку УДК, які быў па сутнасьці крытыкай зробленай намі працы, але лічу, гэты быў звычайны працоўны момант, які нават патрэбны. Агулам на канферэнцыі абмяркоўвалася, як бібліятэкам Беларусі працаваць у кааперацыі. Была зацікаўленасьць ва УДК.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNa3JjSzlDMng0bnM 

Рэзалюцыя: Трэба падаць вынікі ў нейкую фондаўскую праграму і супрацоўнічаць з Ромуальдам Браніславівачам Грыгянцам.

• Справаздача па камандзіроўцы ў Тбілісі і ўдзеле ў канферэнцыі EaPEC'16 / Ю.С. Гецэвіч

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNS3R3bl9BRE04Y3M 

Як мы трапілі на EaPEC? У лютым Аляксандр Васільлевіч прапанаваў нам паўдзельнічаць у канферэнцыі ў Грузіі. Арганізатары – еўрапейцы, а сама канферэнцыя прызначаная для шасьці краін Усходняй Эўропы. Эўразьвяз 20 год фінансуе разьвіцьцё электроннай камунікацыйнай структуры для Эўропы, каб гэтая сетка пашыралася. У Беларусі за гэта адказвае наш інстытут, суперкампутаровы цэнтр прымае інтэрнэт ад правайдэра ў Познані і раздае беларускім арганізацыям. Цяпер маем хуткі інтэрнэт дзякуючы BASNET. Ідэя канферэнцыі: каб гэтыя каналы напаўняліся навуковай інфармацыяй і камунікацыяй.

Былі сэсіі “Астраномія”, “Медыцына”, “Робаты”, “Суперкампутаровы цэнтр” і шматлікія іншыя. Таксама прайшла прэзэнтацыя мабільнага прыстасаваньня KrokApp. Па выніках мы выйгралі выдзелены канал на 50 мбіт, гэтага цалкам хопіць для якаснай працы нашых праектаў. Былі прапановы зрабіць падобнае ў Нямеччыне й Польшчы, таксама гэтым зацікавіліся грузіны. Другая тэматычная прэзэнтацыя была па сінтэзе, а таксама пра схему выкарыстаньня сеткі BASNET.

Clarin: https://www.clarin.eu/ Як адбываецца фінансаваньне праекту на Захадзе: напачатку фарміраваньне каманды, пасьля фіксуецца яе будучы час працы, аплата працы каманды разьлічваецца па пэўных формулах.

У фэйсбуку можна паглядзець фота з канферэнцыі. Ёсьць вынікі па кантактах, якія пазначаныя ў прэзэнтацыі. Ад нашага інстытута было 4 чалавекі – Кавалёў М.Я., Герасюта С.Л., Сяргей Казлоў С.В. і Юрась Гецэвіч.

Агульны настрой канферэнцыі – Let’s Collaborate! Камунікацыя палепшыць якасьць праектаў!

Рэзалюцыі:

– Трэба абавязкова з Clarin пасьля супрацоўнічаць. Мы можам таксама выбраць пару чалавек, якіх Clarin навучыць працы з гэтай вялікай сеткай (рэсурсным цэнтрам), каб палепшыць нашую агульную адукацыю ў гэтай сферы і як сьлед павысіць якасьць супрацоўніцтва.

– Таксама можна атрымаць пароль ад сеткі Wi-fi Giant і мець бясплатны wi-fi па Эўропе.

– Усёй лабараторыяй нам трэба б наведаць суперкампутаровы цэнтр, каб пабачыць яго магчымасьці.

– У каго няма мэйла на basnet, можна зьвярнуцца да Зьмітра і падключыць (папярэдне навучым Зьмітра гэта рабіць).

Пытаньні:

А.У.: Якую краіну прадстаўляе Марыя Мінарыкава?

Ю.Г.: Хоць сама яна славачка, менавіта тут прадстаўляе Эўразьвяз.

Каментар Б.М.: Гэта вельмі важна - распавядаць пра лабараторыю ў заходнім накірунку.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Глядзіце каляндар.

14 кастрычніка – Атэстацыйная камісія па асьпірантуры

15 кастрычніка – Дэдлайн па Computing Conference

У сераду пасьля Адкрытага семінару адбудзецца АВС-курс па камп’ютарнай лінгвістыцы – сустрэча для запаўненьні прабелаў у нашай абазнанасьці ў тэме.

24-27 CSIST’2016 – у нас два даклады.

26 кастр ITS 2016

10 лістапада – надыходзіць дэдлайн па праекце з Арменіяй

15 ліст – надыходзіць дэдлайн па падачы на DAAD. Трэба падацца!

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

Барыс Мяфодзьевіч: Зараз у адпачынку, але ідзе праца па інтанацыйнай праграме.

Юрась Гецэвіч: Займаўся справаздачай праграмы па Распрацоўцы сістэмы апрацоўкі гукавой і тэкставай электроннай інфармацыі.

Іван: Вядзеньне пратакола Корпус.бай, заняткі ў магістратуры. Учора даслаў артыкул з праўкамі ў Нудж-камітэт 2016.  Папаўняў рэсурсы SVN.

Рэзалюцыя: раздрукаваць Nooj-артыкул і прадставіць Юрасю Гецэвічу на праверку, каб усё было максімальна вычытана.

Станіслаў: Лакалізацыя сэрвісаў, раздача доступу ўдзельнікам суполкі ЭЛАР для працы над лакалізацыяй, здаў дакументы за 1 год асьпірантуры, выконваў заданьні па Корпус.бай, удзельнічаў у справаздачы праекта разам з Ю.Г., удзельнічаў у рэдагаваньні артыкула па Nooj.

Зьміцер: Распрацоўка новых прыстасаваньняў. Публікацыя прыстасаваньняў у Google Play.

Каментар Ю.Г.: Мы навуковая ўстанова і распавядаем, ЯК мы гэта робім. Siri, напрыклад, не распавядае пра тое, як створана і працуе.

Алена: Пляную ўдзел у Social Weekend, падачу ў фонд фундаментальных дасьледаваньняў.

Віталь: Дапрацоўка апошняй версіі КропАп, распрацоўка Дыктафона паводле новай спецыфікацыі, праца над функцыяй “ваша месцазнаходжаньне”.

Наста: Распрацоўвала прататып прыстасаваньня Разумнік – дапаможнік дзецям для вывучэньня літар, колераў, лічбаў, складоў, дзён тыдня. Усё агучваецца.

Каментар Ю.Г.: Сымонка ўжо пачаў тэставаньне :)

Прапанова Б.М.: Мабыць, зрабіць гэта для стацыянарных кампутараў?

Прапанова А.У.: Можна агучыць Біблію.

Аляксандр: Займаўся сэрвісам па распазнаваньні.

Рэзалюцыя для ЭЛАР: трэба запісаць добрую лінгваакустычную базу.

Эвеліна: Ствараю прататып гаворачага гадзіньніка.

Міхал: Дадаў сінтэзатар у прыстасаваньні. Буду займацца Morse Coder.

Семінар

5 кастрычніка 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Яўгенія Зяноўка

Пратакол - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Ганна станіславенка
• Справаздача семінара "Пераклад, вычытка і УДК" / Яўгенія Зяноўка
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Марына Марчык
• Рознае

ПРАТАКОЛ

Вітаю! На мінулым тыдні быў агульны семінар, семінар па мабільных прыстасаваннях, візіт у міністэрства, семінар па перакладах і вычытцы, які сёння справаздачыцца.

У панядзелак была сустрэча па Корпус.бай, быў інфармацыйны ліст па Нудж, працягваецца праца над навучальнымі відэа - 7 з 12 ёсць. Адбыўся пераезд і перастаноўка. У розным давайце абмяркуем, што атрымалася.  

• Справаздача семінара "Пераклад, вычытка і УДК" / Яўгенія Зяноўка

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNZ0RpR2IzV2JyV0RQMEVpZHNicVYtWkdRSmFr)

Прадстаўляю вашай увазе справаздачу семінара за 01.04.2016 – 04.10.2016.

Пры стварэнні за мэту мы паставілі:

• Паляпшэнне якасці сайта ssrlab.by;
• Папаўненне ssrlab.by праз новыя сэрвісы на corpus.by;
• Стварэнне слоўнікаў камп’ютарна-лінгвістычных тэрмінаў;
• Пераклады іншых навукова-публіцыстычных выданняў

(гл. прэзентацыю)

 Планы на будучыню:

• Змена назвы: Семінар па электронных лінгваакустычных рэсурсах:
• Сфера дзейнасці:
• Папаўненне электронных лінгвістычных рэсурсаў;
• Стварэнне акустычных баз дадзеных;
• Папаўненне спісаў выключэнняў;
• Працяг працэса перакладаў і вычыткі.

Станілаў: ці плануецца запрашэнне гасцей на семінар для павышэння кваліфікацыі?

Яўгенія: Так. Тэмы будуць звязаныя з сэрвісамі: на якіх рэсурсах працуюць сэрвісы і іншае, а таксама філалагічныя - Наста будзе нагадваць правілы беларускай мовы.

• Абвесткі на тыдзень і на месяц  / Марына Марчык

http://ssrlab.by/en/calendar 

Праекты:

http://ssrlab.by/en/praekty-i-konkursy 

Канферэнцыі:

http://ssrlab.by/next-conferences 

Калі ласка, сачыце за дэдлайнамі і прачытвайце напаміны. Дзякуй!

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

Марына: зрабіла 7 відэа па нудж, працую над лагатыпам для корпус.бай, збіраюся перапрацоўваць інфармацыю па сэрвісах.

Наста: займалася тэставаннем KrokApp, шукала дызайнера, стварала спецыфікацыю; будзе працягваць ствараць спецыфікацыю для Складальніка

ГаннаC: праца ў семінарах, аўдыт, падрыхтоўка да кангрэсу, праца з лакалізацыямі, артыкул Нудж.

Станіслаў: праца з лакалізацыямі, запаўненне справаздачы аспіранта

Аляксандр: Распрацоўваў сэрвіс Тэматычнае распазнаванне прамовы. Запусціў яго на серверы ssrlab.grid.by.

Андрэй Уладзіміравіч: працаваў над артыкулам па УДК,  вычытваў прэпрынт№2 па УДК.

Зьміцер:  удзел у семінарах (мабільныя праграмы і корпус.бай); перастаноўка;  праца з мабільнымі праграмамі Складальнік фраз і Разумнік, падрыхтоўка да публікацыі ў Гугл Плэй. Буду працягваць займацца мабільнымі праграмамі

Яўгенія: рыхтавалася да аспірантуры, рыхтавала нудж, працавала над маніторынгам, рыхтавалася да выступа, планую абмеркаваць тэму, рыхтавацца да іспытаў, якія будуць з 7 па 10 кастрычніка, дапрацаваць артыкул для РИНТИ.

Алена: шукала дызайнера, займалася перакладамі, вычыткай, працавала з бізнэс-аналітыкамі, збірала і перапрацоўвала дакументы на міжнародныя заяўкі

 Іван:  Удзельнічаў у (+вёў пратакол) семінары па Корпус.бай;  у семінары па перакладах, адкрытым семінары, працаваў над Нудж-2016 артыкул (эл. верс.),  магістратура, вычытка артыкулаў сайту www.ssrlab.by (працягваецца).

Міхась: распрацоўваў Складальнік фраз, буду далей распрацоўваць

Віталь: займаўся распрацоўкай KrokApp, калькулятара

• Рознае

Рэзалюцыя: у пятніцу заклеіць вокны, сістэматызаваць літаратуру ў пакоях, азнаёміць усіх з каталогам; набыць шэраг рэчаў у п. 430, 432.

Семінар

29 верасня 2016 г.

(чацьвер)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ
• Гадавая атэстацыя аспірантаў за 2015/2016 навучальны год / Станіслаў Лысы
• Resources and algorithms of text processing for Belarusian and Russian text-to-speech synthesis (выступ для Eastern Partnership E-Infrastructure Conference http://www.eapconference.org/) / Юрась Гецэвіч
• Этапы падрыхтоўкі першага беларускамоўнага выдання УДК у XXI стагоддзі (выступ для IV Міжнароднага кангрэсу "Бібліятэка як феномен культуры") / Ганна Станіславенка
• Абвесткі на тыдзень і месяц /Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Калегі, прывітанне ўсім. У нас сёння семінар, другі раз у чацвер. Не ведаю, як гэта. Думаем перайсці на аўторак, на пачатак тыдня, каб ствараць настрой на тыдзень. Ва ўступе хацелася б расказаць пра мінулы тыдзень, які цалкам перакрыў учарашні дзень. Тыдзень быў звычайны, як і заўсёды. Адбыліся ўсе сустрэчы па календары. Учора сустракаліся з зам-міністра Міхаілам Партновым. У нас засталіся фоткі. Паглядзем іх. Спачатку сустрэў нас неяк аддалёна, але з час атмасфера ўсё паляпшалася. Сказаў, што мы трэція. Раней прыходзілі і іншыя прадстаўнікі. Адзін падобны праект ужо запусцілі па Мінску, але наш больш маштабны, бо па ўсёй Беларусі. Сустрэча прайшла вельмі добра, прадставілі ўсе матэрыялы. абяцалі на працягу двух тыдняў, месяца  яны звяжуцца з намі. Таксама ідзе праца па пераездзе ў пакой 432, па падачы праекта па міжнароднаму супрацоўніцтву. як аказалася, замежнікам цяжка згаджацца на нешта, калі ўказаныя нейція грошы. Зараз муштруем трэцяга замежніка, Макса Зільберштайна, і сёння апошні дзень. Можа ўсё будзе добра. Не ведаю, можа што прапусціў. Ад сябе скажу, што нашы семінары працуюць вельмі добра. Корпус.бай пачынае лакалізацыю сэрвісаў на англійскай, беларускай мовах, мабільныя прыстасаванні развіваюцца як ні адзін іншы семінар, распрацоўваюцца новыя прыкладанні, і гэта радуе. Разважаем над распрацоўкай прыстасаваннях на айфоны, але неабходны дадатковыя грашовыя ўкладанні. На семінары па перакладах, вычытцы, УДК абмеркавалі, і вырашылі пераназваць семінар і пашырыць працу. Папярэдне назва: семінар па электронных лінгвістычна-акустычных рэсурсах. Кожны лінгвіст можа знайсці сабе справу ў межах семінара. Задача ў тым, каб ствараць і  папаўняць лінгвістычныя рэсурсы. Вось такімі 3-4 семінарамі пакрыем усю працу лабараторыі. Зараз паслухаем справаздачу нашага аспіранта. Леся Кайгародава ўзяла акадымічны адпачынак, у яе нарадзілася дзіця. Усім перадае прывітанне.

• Гадавая атэстацыя аспірантаў за 2015/2016 навучальны год / Станіслаў Лысы

Зараз я агучу кароткую справаздачу за год вывучання. (Прэзентацыя)

Абранне тэхналогіі генерацыі маўленчага сігналу: сінтэз, заснаваны на правілах, сінтэз, распрацаваны на маўленчым корпусе. Далей прадстаўлена схема сінтэзу маўлення па тэксце. Толькі нядаўна зразумелі ,што ў нашым сінтэзатары блокі ідуць не па парадку. Хачу адзначыць, што ў гэтым годзе былі распрацаваныя ангарытм генерацыі транскрыпцый, праграмны прататым, распрацаваны на яго базе, згенераваныя транскрыпцыі масіва электроннага тэксту на базе Слоўніка беларускай мовы 2012 і інш.

Апублікавана 19 прац. Ужо атрыманыя практычныя вынікі даследавання. Па выніках пададзеная стыпендыя Прэзідэнта РБ. Калі каротка, то ўсё.

Юрась: Якія ёсць пытанні? Гэта колькасць прэзентацый за год?

Станіслаў: Не, агульная колькасць.

Ганна: Алгарытмы аўтаматызаванага стварэння лінгвістычных рэсурсаў?

Станіслаў: Так. У першую чаргу, гэта генератар парадыгм слова і іншыя.

Ганна: я так разумею, што папаўненне рэсурсаў адбываецца з запытам на сорпус.бай, ці можа яны будуць папаўняцца праз пошук новых слоў?

Станіслаў: Плануецца распрацоўка алгарытмаў па пошуку новых слоў у Інтэрнэце праз зачытку навін у інтэрнэце. Рыхтуецца распрацоўка алгарытмаў, якія перыядычна будуць шукаць такія словы.

Юрась: што з ВАК-артыкуламі?

Станіслаў: у працэсе. Адзін амаль што гатовы.

Юрась: Прапаную паставіць на галасаванне, хто згодны атэставаць Станіслава? Хто супраць? ну што, адзінагалосна да? Адзначаем у пратаколе і робім выпіску з пратакола. Пярэйдзем далей.

• Resources and algorithms of text processing for Belarusian and Russian text-to-speech synthesis (выступ для Eastern Partnership E-Infrastructure Conference http://www.eapconference.org/) / Юрась Гецэвіч

Адразу хачу сказаць, што тэму выбраў вельмі агульную. пасля чаго, папрасілі падрыхтаваць анатацыю, якію я ўзяў гатовую. Проста кажучы, гэта тэорыя сінтэзу маўлення. адразу прашу тых хто нядаўна працуе, рабіць сабе нататкі. (Прэзентацыя)

Метады сінтэзавання сігнала: мадэляванне і кампеляцыя гукавога сігнала (дыфонныя, маркаўскія мадэлі, корпусныя мадэлі і інш.). Лінгвістычная структура маўлення складаецца з розных узроўняў: прагматыка, семантыка, сінтаксіс, марфалогія, фаналогія, фанетыка. Трэба праверыць усе ўзроўні сінтэзатара, бо памылка ў якім-небудзь узроўні пагаршае працу астатніх. 9 крокаў лінгвістычнай апрацоўкі ў сінтэзатары неабходна абавязкова зрабіць.На слайдзе прадстаўленая архітэктура лінгвістычнага працэсара сінтэзатара.

Калі гаварыць пра тэкставы працэссар, то ён падзяляецца яшчэ больш: арфаграфічныя словы - самае простае, лікі, лічэбнікі, абрэвіятуры, формулы і г.д. Такі спіс пастаянна павялічваецца.

Апрацоўка лік-лічэбнік. Вось у нас ёсць такі лік 423.567.667: ён разбіваецца на трыяды, пасля паасобку кожная тройка падаецца на апрацоўку. Пазіцыя трыядвы ўплывае на выбар правільнага дапасавання. Давайце паслухаем прыклады. Прыклад: у нас няма 123-га байца.

Апрацоўка дат. Дата - гэта лік.лік.лік. Але трэба ўлічваць сітуацыю. напрыклад: 23 чэрвеня. Яшчэ раз адзначу, што генераваць даты без апрацаваных лікаў немагчыма. Апрацоўка час. Ён выглядае так: лік:лік:лік. алгарытм разбівае дату на кавалачкі да двукроп’я: асобна час, мінуты, секунды.

Апрацоўка рымскіх лікаў: усё проста пераводзім рымскія лікі ў кірылічныя, потым атрыманыя лікі ў лічэбнікі - 41% - большая дакладнаць. Якія памылкі можна пачуць у замежнікаў: дапасаванні па ліках радах і склонах. Алгарытм пераўтварэння складанаструктураваных у арфаграфічны тэкст.

Папаўненне слоўнікаў: 4 слоўніка. Адзін слоўнік атрымалі ў Соўпеля. Мы яго сканвертавалі: 2 мільёны словаформаў і зрабілі для рускай мовы ў 3 мільёны словаформаў. Рэалізавалі іх у электронным граматычным слоўніку. Потым пераканвертавалі яго ў NooJ-фармат.

Алгарытмы дзялення сказаў на сінтагмы для інтанацыйнага модуля.

Ёсць прыклады ўкаранення, убудавання: БДУІР, Расійская НАН, корпус.бай, Нацыянальная бібліятэка, NooJ, правілы дарожнага руху і інш. Вельмі хочам у нашу электронную версію сінтэзатара дадаць вышэй апрацаваныя алгарытмы, дададзім сінтэзатар у KrokApp. Дзякуем за ўвагу. Пытанні? Няма? Можа адразу занадта шмат матэрыялу.

Ганна: па часе. На секцыю 40 хвілін.

Юрась: на даклад 40 хвілін. Два выступы. Мова - англійская. Канферэнцыя міжнародная, таму трэба знайсці тэмы для сутыкнення: ці навука, ці платформа. Будзем глядзець.

Тады пераходзім на апошні грунтоўны пункт.

• Этапы падрыхтоўкі першага беларускамоўнага выдання УДК у XXI стагоддзі (выступ для IV Міжнароднага кангрэсу "Бібліятэка як феномен культуры") / Ганна Станіславенка

Коратка скажу, што на наступным тыдні мы выступаем на міжнародным кангрэсе “Бібліятэка як феномен культуры. Пачне наш даклад Юрась. (Прэзентацыя)

Юрась: было многа дадзеных, а мы не ведаем, як іх класіфікаваць. Існуе шмат падыходаў. Мы знайшлі УДК, звярнуліся да Кансорцыўма. Нам дазволілі перакласці яго на беларускую мову. Усё выглядала ў выглядзе эксель-табліцы. Пераклалі (2700 класаў), перадалі ў Кансорцыўм. А яны выклалі на сайт. Вырашылі, што праца скончылася. Але прыйшоў ліст з прапановай працягнуць працу. Даслалі нам 10 тысяч класаў. Мы заключылі дагавор з Нацыянальнай бібліятэкай, атрымалі ліцэнзію (былі свае складанасці, бо трэба было запраціць 8 тысяч еўра). Нацыяналка запраціла ўзнос на інтэрнэт-карыстанне. Зноў пачалася праца над перакладам. Сустрэліся са складанасцямі: лексічныя, граматычныя несутыкненні. Працавалі і Алена Скопінава і Таццяна Окрут. Зноў перадалі ў Кансорцыўм. Пачалі вычытку. стварылі сваю сістэму пратакалявання. Ганна працягне. Патлумачыць, як перайшлі да цяперашняга выдання.

Ганна: я далучылася да гэтай працы ў сярэдзіне 2015 года. Пачала працу ў праграме VocEditor. Мы прагралі тэкст праз праграму, зрабілі адну калонку, правяралі атрыманыя словы. Потым перадалі на вычытку галіновым спецыялістам, бо існуе шмат тэрмінаў, якія нам невядомыя. Таксама пачалі працу з НКП. Яны перадалі нам зборнікі 1993 года. Пасля завяршэння электроннай вычыткі, вычыткі галіновымі спецыялістамі, мы дадалі некалькі індэксаў, якія апісваюць рэаліі беларускага народа. Апошні крок: стварэнне АПП. Мы занялі першае месца за распрацоўку АПП. У канцы 2015 года мы падрыхтавалі выланне з рэцэнзіяй ад В.П. Русак, Б.М. Лабанава, уступам і прадмовай. АУ працягне.

АУ: першы погляд на УДК быў вельмі прыемны. Вось так выглядаў (слайд). Гэта афіцыяльны пераклад, які мае сваю ліцэнзію. Калі пачаў працаваць над УДК, сутыкнуўся з такімі праблемамі:велізарны аб’ём тэкстаў, які складаецца з розных абласцей. Нейкіх слоў не знаходзіў у слоўніках, нейкіх слоў не мог знайсці націскі. Новыя словы, якія нядаўна з’явіліся ў лексіцы (бургер бары). Пасля сканчэння вычыткі асобніка падрыхтавалі тлумачальную запіску і методыку падрыхтоўкі электроннага файла для друку прэпрынта №2. Далейшыя планы: збор прапаноў, вычытка, унясенне правак, публікацыя 200 зборнікаў.

Ганна: перад намі стаіць пытанне, як далей пашыраць працу. Думаем пра стварэнне рэдакцыйнай камісіі, пераўтварэнне УДК у электронны рэсурс і асабліва семантычную апрацоўку УДК. Дзякуем за ўвагу. Пытанні?

Юрась: Ці прапісаныя ўсе этапы стварэння (вёрстка, пратакаляванне, экспартаванне і г.д.)?

Ганна: дададзім.

юрась: абавязкова неабходна дадаць. Бо было задзейнічана шмат людзей, рабілі свае рэдактарскія праўкі. І гэта наша праца. Далей. Абвесткі на месяц і тыдзень

Абвесткі на тыдзень і месяц /Ганна Станіславенка

У гадзіну ці трохі пазней пачнецца пераезд. У 2 гадзіны - сустрэча па Нуджы. Калі ласка, усім быць. У 14.30 паседжанне навуковай Рады. Заўтра працягваецца праца па пераезду. Наступны тыдзень: канферэнцыя ПРІП - Нікалаенка выступае, каляндар. аўторак: студэнцкія праекты. У сераду пачатак Міжнароднага кангрэса і г.д. У сераду таксама пачынаецца канферэнцыя ў Тбілісі. Увага! У сераду адкрыты семінар. У чацвер у 11.00 мабільныя прыстасаванні, у 14.00 - нудж-семінар. У пятніцу Яўгенія здае іспыт. Дзякую.

Алена: неабходна 4 мужчыны, бо прыдзецца цягаць мэблю. у 3 гадзіны прыйдзе столяр для таго, каб павесіць дошкі.

Станіслаў: ці будуць студэнцкія праекты?

Юрась: будуць. Я з’яжджаю ў аўторак вечарам.

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае

Семінар

22 верасня 2016 г.

(чацьвер)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ. Дзень беларускага пісьменства / Юрась Гецэвіч

• Выданні лабараторыі распазнавання і сінтэзу маўлення / Юрась Гецэвіч

• Гістарычны дамен: выданні XVI-XІX стст. / А.У. Унучак

• Заяўка на фонд “Навука - 2017” БРФФД / Б.М. Лабанаў
• Абвесткі на тыдзень і месяц /Ганна Станіславенка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Рознае - пераезд у пакой 432 / Алена Крывальцэвіч

ПРАТАКОЛ

• Уступ. Дзень беларускага пісьменства / Юрась Гецэвіч

Давайце прывітаем нашых сённяшніх гасьцей на семінары: Андрэй Уладзіміравіча Унучака з Інстытута гісторыі, Аксану Ваўчок і Уладзіслава Парыцкага з БДУ, філалагічнага факультэта.

Нядаўна наша краіна адзначала Дзень беларускага пісьменства. Гэта цудоўны час падумаць пра выданьні, публікацыі, кнігі. Мы ўзгадваем пра беларускае выдавецтва, беларусаў, якія штосьці выдалі, важнае для нас ці іншых краін. Сёлетні Дзень беларускага пісьменства праходзіў у Рагачове, мы ж працягваем эстафету ў нашай лабараторыі.

Беларусы – народ кнігі, 500 год таму Францыск Скарына выдаў Біблію ў Празе, мы цяпер на апошняй прыступцы перад 500-годзьдзем гэтай падзеі, і гэты дзень ёсьць таксама падрыхтоўкай да яго. Зараз у нашай лабараторыі ёсьць шмат чаго выдаць, і электронны варыянт не заўжды зручны для гэтага, таму пагаворым пра папяровыя выданьні, да якіх мы спрычыніліся:

• Правілы дарожнага руху па-беларуску (2012) пры супрацы з ТБМ;
• УДК (Універсальная дзесятковая класіфікацыя) (2015), прэпрынт;
• Новы Запавет і Прыповесьці (2016), да якога былі прымененыя нашы сэрвісы вычыткі, а 2 супрацоўнікі ўзгаданыя ў сьпісе карэктараў;
• Зборнік матэрыялаў па канферэнцыі Нудж (замежнае выданьне), дзесьці праз год атрымаем яго асобнік;
• Арфаэпічны слоўнік беларускай мовы (2016) (задзены ў вадавецтва пры супрацы з Інстытутам мовы і літаратуры);
• Зараз працуем над выданьнем Кодэксу аб шлюбе і сям’і КШС. Зроблены машынны пераклад, пазьней вычытаны многімі карэктарамі, зараз таксама на стадыі карэктуры. Сёньня загадчыкам лабараторыі зроблена яго зацьвярджэньне, пасьля перадаем юрысту на праверку на юрыдычную дасканаласьць. У будучым падорым гэтае выданьне розным установам. Навуковая кампанента тут - вычытка, а ў будучым агучка.
• Матэрыялы канферэнцый Нудж 2011-2014 гг, там ёсьць апроч усяго і нашыя публікацыі.

Гэта сьпіс нашых разнастайных, карысных у розных сфэрах выданьняў, якія вырашаюць розныя пытаньні камп’ютарнай лінгвістыкі. У Францыска Скарына таксама была мэта - лячыць чалавека. Але лячыць яго і ў аспектах фізічных хвароб праз лекі і ў аспекце духоўных - праз Біблію.

• Гістарычны дамен: Беларуская пісьмовасьць і друк XVI-XІX стст. / А.У. Унучак

А.У. Унучак:

(прэзэнтацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgaUJWWnpJaEQwcDA) 

Аб’ём выданьняў – паказчык эфектыўнасьці працы ў навуцы, фактычна адзіны.

Перыяд 16-19 ст. моцна зьвязаны з друкам, бо адбываецца пераход ад пісьмовасьці да друку, ад рукапісных выданьняў да друкаваных. Гэта паўплывала на стан разьвіцьця нашага народу, яго патэнцыял.

16 ст. - час уздыму ў культуры і адначасова небясьпекі ў палітыцы. Пачак Рэфармацыі і вялікая пагроза з Усходу адначасова. Час здрады – 14-ці князёў на ўсходзе ВКЛ на мяжы з Масковіяй абвясьцілі, што пераходзяць пад уладу Маскоўскага княства. Пачалася вайна, у бітве 14 ліпеня наша войска разгромлена. Забраныя вялізныя тэрыторыі, пад пытаньнем стала незалежнасьць краіны. Праз 7 гадоў пачалася ўнутраная вайна: Міхал Глінскі падняў паўстаньне, на якім прапанаваў абраць яго вялікім князем. Гэтага не адбылося, і ён перайшоў на бок Масквы. Толькі перамога ў Бітве пад Воршай спыніла і стабілізавала на доўгі час гэты фронт.

У такой сітуацыі пачынаюцца, здаецца, нелагічныя рэформы. Асіметрычны адказ на сітуацыю. Да гэтага спрычыніўся Франьцішак Скарына, сын полацкага купца. Ён нарадзіўся на ўсходзе. Адкрыў для нашых продкаў кнігадрукаваньне. Паступіў у Кракаўскі ўніверсытэт, стаў бакалаўрам вызваленых навук. Далей абірае навуковую кар’еру, перад ім будучыня навукоўцы, які жыве і працуе на Захадзе, але мае пры гэтым намер зрабіць нешта вялікае для свайго народу.

І ён сапраўды праславіў нашу краіну ў сьвеце. Падчас вучобы ў дакумантах быў запісаны як палачанін і ліцьвін. Кракаўскі ж універсытэт быў славуты тым, што для яго вельмі шмат зрабілі кароль Ягайла зь Ядзьвігай. У 15 ст. быў гэты ўніверсытэт быў адзіным універсытэтам (пасьля закрыцьця Пражскага), дзе прымалі гусітаў, і самога Скарыну пасьля назавуць гусітам. У гэты час у Скарыны памерлі бацькі, застаўся толькі брат, у якога да таго ж былі фінансавыя праблемы. Той меў моцныя даўгі, трапіў у даўгавую турму. Скарына мусіў яму дапамагаць. Час вайны, магчыма, Скарыну ўжо ня будзе куды вяртацца, калі будуць прайграныя яшчэ колькі бітваў. Пачынае атрымліваць медыцынскую адукацыю. Тагачсныя ўніверсытэты навучалі ў асноўным гуманітарным навукам + медыцыне (адзіны практычны накірунак).

Падуанскі ўніверсытэт зачыняецца, у гэты час Скарына абараняе ступень доктара, яму дазваляюць гэта зрабіць бясплатна, значыць, на той час імя Скарыны было ўжо чымсьці славутым. Яго партрэт зараз ёсьць у залі ўніверсытэту.

Абарона доктарскай ступені тады доўжылася 3 дні: яму цягам 3-4 гадзінаў толькі задавалі пытаньні, на 2-гі дзень той, хто абараняецца, прыходзіў і на гэтыя пытаньні адказваў, а пасьля павінны быў выйграць дыспут. На 3-ці ж дзень адбывалася ўрачыстае прысуджэньне ступені. Абарона праходзіла ў царкве пасьля набажэнства, гэта быў Сабор сьв. Марка. Ступень доктара давала вялікія персьпектывы.

Па абароне зьвесткі пра Скарыну зьнікаюць і зьяўляюцца зноўку толькі ў 1517 г. Ён піша прадмовы да кніг Бібліі. Што адбылося ў яго жыцьці і прывяло да такога рашэньня? Тады хрысьціянскаму сьвету пагражала Асманская імперыя (іслам), якая захапіла Вугоршчыну, Канстантынопаль і прэтэндавала пайсьці і далей. Гэта была магутная пагроза. У Заходняй жа Эўропе – маральны крызіс, тры рымскіх Папы адначасова. Квітнее гандаль індульгенцыямі. Ці доўга так будзе цягнуцца, ці выжыве хрысьціянская Эўропа і хрысьціянства як такое?

І тады паўстаюць рэфарматары. Яна абвяшчаюць патрэбу зьмяніць усё жыцьцё, заклікаюць зьвярнуцца да вытокаў – да Бога, бо йначай зьнікнем з аблічча зямлі. Пачынаецца пераклад Бібліі на нацыянальныя мовы, бо людзі да гэтага моманту не маглі прачытаць Біблію – самае падставовае. Першая друкаваная кніга ў сьвеце - гэта Біблія па-лацінску.

Скарына знаходзіцца ў цэнтры гэтай сусьветнай плыні - пачынае перакладаць Біблію. 5 год ён займаецца перакладам і выданьнем. Цьвёрдая вокладка, малюнкі, вялікі шрыфт, вялікі кошт... Са сродкамі яму дапамаглі 2 віленскія купцы. Знаходзіць грошы на выданьне. НББ цяпер хоча перавыдаць, зрабіць копію Скарынаўскіх выданьняў – і няма грошай!.. У сучасных-та ўмовах!..

Тагачасны кароль Чэхіі паходзіў зь Ягайлавічаў. Скарына скарыстаўся гэтым, адкрыў там кірылічную друкарню. Працуе як папулярызатар кірылічнага друку, за 2 гады выдае кнігі Бібліі. Першае выданьне вельмі добрае, астатнія горшыя. Пераяжджае ў Вільню, адкрывае там друкарню і працягвае выдаваць Біблійныя выданьні (“Малая падарожная кніжыца”, “Апостал”). 1525 г. скончыў кнігадрукаваньне. Усё, што ён выдаваў, было біблійнай тэматыкі.

Агулам выдадзена 10 000 асобнікаў Бібліі, і гэта адкрывае рух да Рэфармацыі ў ВКЛ. Ствараюцца школы, навука, калегіюмы, гімназіі, зборы, друкарні, Статут ВКЛ. Гэта перамяняе грамадства, дае абуджэньне і сілы змагацца за сваю краіну. Людзі вераць: ВКЛ ня зьнікне! Адбываюцца і фінансавыя рэформы.

Падобнае адбываецца ня толькі ў нас, але і па ўсёй Заходняй Эўропе. Зьяўляецца агульнаэўрапейская думка: мы маем за што змагацца - за хрысьціянства, мы ведаем, хто мы – хрысьціяне! Іслам слабее і ўжо ня ёсьць пагрозай.

У 1553 г. перамагае Рэфармацыя і ў ВКЛ. Зьяўляецца новая канфэсія – пратэстанты, а на чале гэтых падзей Мікалай Радзівіл Чорны). Многія з Радзівілаў навяртаюцца і фінансуюць біблійныя выданьні. Мікалай Радзівіл Чорны засноўвае друкарню, выдае там сваё Ліставаньне з Алёізам Ліпаманам, дзе ў форме пытаньняў і адказаў выкладае падставы эвангельскай веры. У 1563 г. выдае Берасьцейскую Біблію, на якую дае 10 000 залатых дукатаў (кошт цэлага горада!)

Хоць захоплены Полацак, друкарская справа Скарыны працягваецца ў Берасьці. Заснавана кірылічная друкарня і ў Нясьвіжы, там выдаецца Катэхізіс – падручнік падставаў хрысціянскай веры. Сымон Будны неўзабаве выдае і свой пераклад Бібліі. Выходзяць і грамадска-палітычныя выданьні – працы Андрэя Воляна. Існуюць тры мовы ў нашым выдавецтве: лаціна, старабеларуская (у 2 шрыфтах, лацінцы і кірыліцы), польская.

1569 - утварэньне Рэчы Паспалітай. Расьце польскамоўны друк. Ствараецца друкарскі бізнэс, напрыклад, Дом Мамонічаў - друкарскае прадпрыемства (параўнальна гэта было буйное дзяржаўнае выдавецтва). Дзейнічае ля 30 гадоў, там выдадзена каля 100 кніг, гэта сімвал усёй выдавецкай справы. Пятром Мсціслаўцам распрацаваны курсіўны шрыфт (рукапісны шрыфт). Тагачасныя друкарні засяроджваліся на паліграфічнай якасьці, пашыраўся і дыяпазон моваў - нямецкая, француская.

17 ст. – зьяўляюцца навуковыя выданьні. Казімір Семяновіч распрацоўвае чарцёж шматступеневай ракеты. Тым часам Дом Мамонічаў у заняпадзе. Адкрываецца Віленскі ўніверсытэт, і справу перахоплівае ўніверсітэцкая друкарня.

18 ст. – стагодзьдзе заняпаду ў друку. Друкуецца толькі Франьцішка Уршуля Радзівіл з мастацкімі творамі.

19 ст. – Страцілі дзяржаўнасьць! З Контаррэфармацыяй прыйшла і паланізацыя, што азначае заняпад культуры. Беларусь захопленая Расейскай дзяржавай, але пакінуты Віленскі ўніверсытэт.

Ствараецца Таварыства філаматаў і філарэтаў (аматары навукі і дабрачыннасьці). Дзейнічае Юзаф Завадскі - першы выдавец твораў Адама Міцкевіча, Яна Чачота. Выдае паэзію, дасьледаваньні. 1823 г. - узбуджаюць крымінальную справу супраць патаемнага таварыства (выкрыта пасьля забытага надпісу на дошцы).

Друк быў пераведзены на лацінку - адбываецца заняпад беларускага кірылічнага друкаваньня. Навучаньне можна было атрымаць толькі па-польску/па-француску. Філаматы і філарэты пачынаюць адраджаць беларускую мову, але не старабеларускую, а больш блізкую да цяперашняй. Ян Баршчэўскі выдае “Шляхціца Завальню”. Ужо выкарыстоўваюцца словы кшталту “беларускае”.

1859 г. - царскія ўлады заўважылі, што выданьні на тэрыторыі Беларусі – гэта не польская мова, а лацінка. Яны выдаюць загад - забараніць друк, а друкарню рассыпаць! Друкаваць толькі кірыліцай. Як друкаваць? Шрыфты ж ёсьць толькі ў Расеі. Усё перайшло ў нелегальную сферу, падпольле. Напрыклад, выдаецца падпольная газэта “Мужыцкая праўда”. Выйшла 7 нумароў.

Другая палова 19 ст. Час арганічнай працы. Расейкая імперыя пастанавіла ўсе народы перавесьці на кірыліцу, былі распрацаваныя кірыліцы для розных моў! Кірыліца для беларускай, польскай, літоўскай, украінскай мовы і г.д. Пашыраецца падпольны друк. Гэта час Дуніна-Марцінкевіча, Франьцішка Багушэвіча. У Расейскай імпэрыі час лібералізацыі, пэўная адліга. Апошнія свае творы Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч ня мог надрукаваць, захаваліся толькі рукапісы.

Зьявіліся спробы пісаць па-расейску пра беларускае - газэта “Гомон”. Логіка наступная: рускія нічога не ведаюць пра Беларусь, бо не могуць прачытаць. Трэба пісаць па-расейску, каб данесьці да расейцаў.

У той жа час адбываецца шэраг тэрарыстычных замахаў на прадстаўнікоў улады з боку беларусаў, што да адраджэньня не прыводзіць. Пісаньне пра беларускія справы па-расейску заглохла, а таксама стала відавочна, што шляхам тэрору Беларусь не адновіш. Таксама выдаецца“Першы слоўнік беларускай гаворкі”.

Пачатак 20 ст. Трэба асабліва зазначыць пра акадэміка Яўхіма Карскага - ён піша па-расейску, у тэрарыстычнай плыні ўдзелу не бярэ. Гэты навуковец у 3 тамах (насамрэч у 7) апісвае ўсю гісторыю беларускай культуры, у тым ліку кнігадруку. Атрымаў стыпендыю ад Расейскай імперыі. Была пастаўлена задача даказаць, што беларусы – гэта не палякі. Карскі з задачай справіўся, а да таго ж яшчэ даказаў, што беларусы і ня рускія.

Пачынаецца новая гісторыя, новае асэнсаваньне.

Пытаньні:

Барыс Мяфодзьевіч: А як разьвівалася друкаваньне на літоўскай мове?

Андрусь Унучак: Друкавалі, але не ў Літве. Літоўскі друк быў сканцэнтраваны па-за межамі ВКЛ, Каралявец - цэнтр літоўскамоўнага кнігадруку.

Б.М.: Атрымліваецца, беларуская мова мела больш шанцаў для разьвіцьця?

А.У.: Так. У ВКЛ доўгі час была адна дзяржаўная мова - старабеларуская, польская пэўны час была хіба толькі мовай справаводства.

Б.М.: Можаце нешта прачытаць па-старабеларуску?

А.У.: (чытае вокладку Бібліі)

Андрэй Уладзіміравіч Бабкоў: Заўважыў абдрукоўку на слайдзе пра Уршулю Радзівіл, там павінны быць не 1723 г.

Андрусь Унучак: Сапраўды, 1753 г.

Станіслаў: Як ацэньваеце небясьпеку хрысьціянству з боку ісламскага сьвету ў канцы 17 ст?

А.У: У канцы 17 ст. хрысьціянскі сьвет быў аслаблены вайной пратэстантаў і каталікоў. Былі страшэнныя страты, дэмаралізацыя грамадзтва. Гэтым аслабленьнем і скарысталіся туркі, яны разважалі, што гэта быў час, калі можна ўзяць рэванш. Зьнякроўленасьць эўрапейскіх дзяржаў - прычына, па якой туркі дайшлі да Вены.

• Заяўка на фонд “Навука - 2017” БРФФД / Б.М. Лабанаў

(прэзэнтацыя https://drive.google.com/file/d/0B4sTd7A9b-NgLXRkMHBXdG0zdUU/view?usp=sharing)

Пададзена заяўка “Модель инвариантного представления интонации в системах обучения, анализа и синтеза речи на белорусском, русском и английском языках”.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Каляндар: http://ssrlab.by/en/calendar 

• Рознае - пераезд у пакой 432 / Алена Крывальцэвіч

Мы ўжо атрымалі ключы ад 432 пакою, чакаем, пакуль там добра праветрыцца. Пн/аўт - пераносім мэблю. Туды пераходзяць тыя, хто зараз працуе ў 19 пакоі, а таксама Алена і Андрэй Уладзіміравіч.

Аксана Воўчык:

Ёсьць плян стварыць філіял кафедры прыкладной лінгвістыкі на базе АІПІ, у чым, спадяемся, лабараторыя да гэтага шмат у чым спрычынецца.  

Семінар

14 верасня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ
• Прэзентацыя пра семінары ў Партугаліі: трансфер тэхналогій, кіраванне інавацыямі, тэхнік перамоваў / Яўгенія Зяноўка

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Абвесткі на тыдзень і на месяц  / Ганна Станіславенка
• Рознае

ПРАТАКОЛ

• Уступ

Юрась Гецэвіч:

Вітаю! На мінулым тыдні быў агульны семінар, семінар па мабільных прыстасаваннях, па перакладах і вычыткі, таксама у суботу была сустрэча па маніторынгу. Таксама давайце павіншуем Насту Краснову з вяселлем!

У панядзелак была сустрэча па корпус.бай, быў інфармацыйны ліст па Нудж, працягваецца праца над навучальнымі відэа - 6 з 12 ёсць.

• Прэзентацыя пра семінары ў Партугаліі: трансфер тэхналогій, кіраванне інавацыямі, тэхнік перамоваў / Яўгенія Зяноўка

Яўгенія Зяноўка:

Летняя школа ў Партугаліі. Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgZ21lTlhocW9zTDg 

 Было каля 35 чалавек з розных краін. Каманда з Беларусі была найбольш прадстаўнічая - 9 чалавек.

арганізатары - Крысьцін, Макс нэльсан, Томас Герынг.

Праграма была наступная:

•Дзень 1: Тэхнікі ацэнкі новых тэхналогій і іх кошту

•Дзень 2: Планаванне бізнесу і гатоўнасць інвестараў

•Дзень 3: Перамовы па пагадненні трансфераў тэхналогій

•Дзень 4: Экскурсія па арганізацыях падтрымкі інавацый у рэгіёне Каімбра

•Дзень 5: Экскурсія ў Порту

Была лекцыя пра тэхнікі ацэнкі новых тэхналогій і іх кошту ці 4 крокі ад навукі да рынку.

Асноўныя паняцці: ацэнка, аналіз патэнтаў, ацэнка інтэлектуальных магчымасцяў, методыкі пошуку.

Valuation - ацэнка каштоўнасці

•Basic information

•Novelty and utility

•Stakeholders

•Intellectual property

•Value

(падрабязней - у прэзентацыі)

Планаванне бізнэс-праектаў

 Бізнэс-план для тых, хто зацікаўлены ў грантах і інш праектах.

3 тыпа бізнэс-планаў:

У бізнэс-плане: для каго, хто распрацоўвае, што, у чым унікальнасць і інш.; праблема, падыход да рашэння праблемы і інш.

Тэхніка перамоў.

Мы ўдзельнічалі ў трэнінгу перамоў. У нас было заданне: правесці перамовы з улікам таго, што адзін з распрацоў

Адзіныя інтарэсы, мець адзіны погляд, быць зацікаўлены ў тым ці іншым раўэнні, выслухваць усе варыянты, але настоіваць на тым рашэнне, якое выгадны вам.

На 4ты дзень нам прадстаўлялі бізнэс-інкубатар, даюць магчымасць развіваць ідэі, праекты, таксама даюць у арэнду памяшканне студэнтам і тым, хто толькі нешта пачынае рабіць.

Каштоўныя рэсурсы па тэме:

•Business Plan Development tools: www.sba.gov/starting_business/index.html

•Sample Plans: www.bplans.com/plastics_recycling_business_plan/exe 

Юрась: Спіскеры вельмі раілі Google Patent?

Яўгенія: Яны казалі, што для пачатку гэта вельмі добры варыянт. Яны адзначылі, што варта выкарыстоўваць БД у сваіх краінах.

Юрась: як яны падзялялі навуковы кампанент і бізнэс, тэхналогіі?

Яўгенія: Не магу дакладна сказаць.

•  Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

Марына: зрабіла 6 відэа па нудж, працую над лагатыпам для корпус.бай, збіраюся перапрацоўваць інфармацыю па сэрвісах.

Наста: займалася тэставанне KrokAppп, шукала дызайнера, стравала спецыфікацыю; будзе працягваць ствараць спецыфікацыю для Складальніка

Эвеліна: тэставала KrokApp, на імулятрах.

ГаннаC: праца ў семінарах, аўдыт

Станіслаў: праца над арфаэпічным слоўнікаў, збор дакументаў для стыпендыі

Аляксандр: займаўся распазнаваннем на тэхналогіі Sphinx

Андрэй Уладзіміравіч: працаваў над артыкулам па УДК, вычытваў Тлумачальную запіску, вычытваў прэпрынт№2 па УДК.

Зьміцер: удзельнічаў у семінарах, займаўся КрокАпп, уладкоўваў працоўныя месцы для супрацоўнікаў, займаюся WindowsPhone, калькулятарам.

Яўгенія: рыхтавалася да аспірантуры, рыхтавала нудж, працавала над маніторынгам, рыхтавалася да выступа, планую абмеркаваць тэму, рыхтавацца да іспытаў, якую будуць з 7 па 10 кастрычніка, дапрацаваць артыкул для РИНТИ.

Алена: шукала дызайнера, займалася перакладамі, вычыткай, працавала з бізнэс-аналітыкамі, буду збіраць дакументы для паходу ў Міністэртсва па спорту і турызму.

Кірыл:  рыхтаваўся да PRIP, даклад прыняты, працаваў з Лінуксам; планую працягваць.

Юрась: прапаноўваю вам разам з Аляксандрам папрацаваць над распазнаваннем.

 Іван: працаваў над артыкулам для Нудж 2016, складаю дакументы для аспірантуры, працаваў на семінары па корпус.бай; далей буду працаваць над перакладамі, буду папаўяць слоўнікі

Міхась: распрацоўваў Складальнік фраз, буду далей распрацоўваць

Юрась: вычытваю КШС, прадстаўлю на семінары; трэба шукаць міністра, каб падказалі, што рабіць, каб пераклад КШС быў выкарыстаны.

• Абвесткі на тыдзень і на месяц  / Ганна Станіславенка

http://ssrlab.by/en/calendar 

Праекты:

http://ssrlab.by/en/praekty-i-konkursy 

Канферэнцыі:

http://ssrlab.by/next-conferences 

• Рознае

Юрась: на Windows Market з’явілася праграма “Біблія”. просьба тэставаць, рабіць заўвагі.

Наконт артыкулаў. Просьба каб кожна суаўтар праxытаў друкаваную версію, бо могуць быць праблемы з малюнкамі, сінтаксічна-граматычныя памылкі, і каб кожны суаўтар згадзіўся.

Наконт асьпірантуры. Тут вельмі важны момант стыпендыі і рост навуковых ступеняў, бо як казала Яўгенія, што і ў бізнэс-планах гэта адзначаецца. Яўгенія Зяноўка паступае ў асьпірантур, Іван навучаецца ў магістратуры, Леся ў акадэмічным адпачынку. На сашукальніцтве - Зьміцер Дзенісюк і Марына Марчык. Да 30 верасня яшчэ можна падаваць дакументы ў асьпірантуру, можна і на сашуклаьніцтва. Вельмі важна вучыцца і канешне збіраць ордэны сабе ў маладосьці. Просьба гэтага зажадаць.

У наступны раз будзе святкаванне дня пісьменства і будзе агляд гістрычнага кантэксту друку 16-19 стагоддзя. Запрашайце знаёмых!

Семінар

7 верасня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Справаздача ад семінару мабільныя прыстасаваньні: лінейка прадуктаў у ГугалПэйл, спосаб распрацоўкі, ідэі, прыстаставаньні, спосабы раскруткі / Алена Крывальцэвіч

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

• Абвесткі на тыдзень і на месяц  / Ганна Станіславенка
• Рознае - падача заявак па розныя конкурсы

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

 Юрась Гецэвіч:

Вітаем у новым навучальным годзе!

На мінулым тыдні былі нашыя семінары, працоўныя сустрэчы: па corpus.by, па мабільных прыстасаваннях, па перакладах і вычытцы, па NooJ, па УДК.

Па праекту EapConnect ад нашага інстытута каманда едзе на канферэнцыю ў Тбілісі, таксама мы паўдзельнічалі ў конкурсе праекта і выйгралі конкурс: у сетцы bas-net нам даюць амаль неабмежаваны інтэрнэт-трафік, таксама мы можам выбраць любую канерэнцыю і нам цалкам аплоцяць выдаткі на аднаго чалавека. Дзякуй Алёне Крывальцэвіч за праробленую вялікую працу.

• Справаздача ад семінару мабільныя прыстасаваньні: лінейка прадуктаў у ГугалПэйл, спосаб распрацоўкі, ідэі, прыстаставаньні, спосабы раскруткі / Алена Крывальцэвіч

Алена Крывальцэвіч:

Вітаю яшчэ раз. Наш семінар адбываецца шточацьвер. Сёння прадстаўляю прэзентацыю-справаздачу: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNZnBfdVdhZzZoTkE 

Хачу прадставіць удзельнікаў семінару (слайд).

Першы семінар адбыўся 21 студзеня 2016. Першая праграма – 23 сакавіка і гэта быў калькулятар.

На ГуглПлей можна знайсці праз звычайны пошук распрацоўкі нашай каманды (ssrlab), а таксама распрацоўкі, у якіх мы не прыймалі непасрэдны ўдзел, але дапамагалі.  

Як абдываецца распрацока? Калі з’явілася ідэя і яе каманда падтрымала, мы распрацоўкаем прататып і спецыфікаю (на слайдзе - схема). Далей распрацоўка мадэлі, заліўка па ГуглМаркет, тэставанне, выпраўленне памылак, “багаў” і г.д.

Пра працы выкарыстоўваем шэраг праграм:

•  Android Studio – стварэнне мабільных праграм.
• Axure – стварэнне прататыпаў (першасных спецыфікацый).
• Photoshop – стварэнне іконак, вызначэнне памеру выяў і г.д.
• Audacity – запіс і рэдагаванне гуказапісаў для мабільных праграм.
• Trello – эксперымент на прыкладзе KrokApp – інструмент для адсочвання актуальнага стану заданняў
• Google Developer Console – дазваляе публікаваць і распаўсюджваць мабільныя праграмы для Android-прылад.

Таксама адсочваем усталёўкі нашых праграм і колькі актыўных, г.зн. колькі карыстальнікаў рэальна маюць праграму на сваім тэлефоне.

Як мы займаемся раскруткай? Праз сацыяльныя сеткі і іншыя папулярныя сайты. Першая платформа - talaka.by. Праз Google Adwords можна паглядзець статыстыку “папулярнасці” нашых распрацовак. Пра нас ёсць два артыкула ў газэтах “Навука” і “СБ”.

У нашага семінара ёсць наступныя планы:

• Візіт да зам.міністра спорту і турызму – Партнога Міхаіла Пятровіча

• Па выніках – магчыма супрацоўніцтва з міністэрствам ці ўключэнне ў дзяржаўную праграму «Беларусь гасцінная»

• Пошук праграміста для стварэння мабільных праграм пад Windows Phone і iOS.
• Пошук дызайнера.
• Распрацоўка распазнавання маўлення на мабільнай платформе.
• Рэалізацыя новых ідэй для навуковай, медыцынскай, сацыяльнай сфер.
• Абжыванне новага пакою, стварэнне якаснай і ўтальнай працоўнай атмасферы ў 432 пакоі.

Калі нехта жадае, можа пабачыць спіс нашых ідэі і папоўніць яго.

Калі ёсць пытанні, калі ласка, задавайце.

Юрась: Вы калі-небудзь марылі, што за паўгады мы зможам такое зрабіць?

Алена: вельмі ўдзячная за магчымасць.

Юрась: Што новага мы навучыліся рабіць?

Алена: Віталь пачаў працаваць з Android-studio, таксама Зьміцер пачаў працаваць, Міхась месяц працуе з гэтым. Axure асвоіла Марына і Наста. Пачынаем таксама працаваць з Windows-Phone, спадзяемся праз месяц нешта ўжо з’явіцца. Таксама знайшлася падтрымка для лінейкі Apple.

Юрась: распавядзіце пра працу са студэнтамі. Нам пашансіла, што Алена выйшла на розных студэнтаў са школы IT.

Алена: Наш праект выбралі ў якасці практычнага задання для школы бізнэс-аналітыкі. Яны вывучалі гісторыю і мэты стварэння KrokApp, і распрацавалі розныя аспекты развіцця нашага праекту. Таксама яны параўналі нас з нашымі канкурэнтамі. Асноўны – EasyTravel. У чацьвер на семінары я прадстаўлю ўсе вынікі такой супрацы.

Станіслаў: Ці ёсць у планах распрацаваць магчымасць сувязі геалакацый, каб, напрыклад, бачыць, дзе твой сябра і г.д.?

Алена: Менавіта такой ідэі не было. Была ідэя, каб было бачна іншых карыстальнікаў. Можна зрабіць мікс прыкаладання і сацыяльнай сеткі.  

• Справаздача прац за тыдзень, планаванне наступнага / кожны

Марына: праца з выкладаннямі артыкулаў на сайт, удзел у семінарах, праца з туторыяламі для нудж і корпус.бай, наведванне семінара ў ПВТ пад назвай "Выхад на міжнародныя рынкі: падатковае планаванне і структураванне".

Ганна: працую над артыкуламі, удзел у семінарах, аўдыт, адміністрацыйная праца.  

Эвеліна: была на бальнічным, зараз буду актыўна далучацца да працы.

Станіслаў: працую над артыкуламі і заяўкамі на гранты і стыпендыі.

Міхась: распрацоўваў складальнік фраз на Android.

Аляксандр: працую над распазнаванне маўлення.

Зміцер: прымаў удзел у семінарах, дапрацоўвай нашыя мабільныя прыкладанні, займаўся пытаннямі працоўных месц, падаў дакументы на сашукальніцтва.

Іван: пісаў артыкул на Нудж2016, удзельнічаў у семінары на корпус.бай, пачалася вучоба ў магістратуры; у бліжэйшы час планую скончыць артыкул, вызначыцца з тэмай магістарскай.  

Андрэй: вычытваў артыкула з сайту, скончыў працу над артыкулам для “Бібліятэка як феномен культуры”.

• Абвесткі на тыдзень і на месяц  / Ганна Станіславенка

Абвесткі знаходзяцца ў календары: http://ssrlab.by/calendar 

• Рознае - падача заявак па розныя конкурсы і канферэнцыі / Юрась Гецэвіч

http://ssrlab.by/praekty-i-konkursy 

Прапанова: на сайце змяніць размяшчэнне рубрыкі “канферэнцыі” вышэй; сумясціць канферэнцыі і конкурсы ў адзін файл, у адны табліцу.

Просьба: кожнаму мець удзел у канферэнцыях і праектах.

Семінар

31 жніўня 2016 г.

(серада)

10:00-11:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Ганна Станіславенка
• Падсумаванне прац за летні перыяд / кожны
• Планаванне прац на верасень-снежань 2016 паводле спісу праектаў лабараторыі / Ганна Станіславенка, кожны
• Абмеркаванне ўдзелу ў канферэнцыях / Яўгенія Зяноўка
• Пераезд у пакой 432 / Алена Крывальцэвіч
• Рознае

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Ганна Станіславенка

Мы пачынаем праводзіць нашыя штотыднёвыя агульныя адкрытыя семінары. На мінулых тыднях вярнуліся семінары па вычытцы і перакладах, семінары па мабільных прыстасаваннях. Не спыняліся працы па УДК.

• Падсумаванне прац за летні перыяд / кожны

Міхаіл: праца з мабільнымі прыстасаваннямі ў жніўні: гаворачы гадзіннік, калькулятар, аналізатар тэкстаў

Аляксандар: абарона дыплома, распрацоўка распазнавання маўлення на Sphinx

Іван: паступленне ў магістратуру ў БДУ, распісванне парадыгмаў для невядомых слоў, папаўненне лінгвістычных баз, вычытка сайту.

Алёна: абарона магістарскай, унясенне правак у КШС; праца над мабільнымі прыстасаваннямі, распрацоўка плану студыі гуказапісу.

Яўгенія: абарона магістарскай, унясенне правак па УДК; камандзіроўка ў Партугалію; унясенне правак у сінтэзатар маўлення; падрыхтоўка артыкулаў для навуковай канферэнцыі.

Зміцер: абарона дыплома, паступленне ў магістратуру, праца над мабільнымі прыстасаваннямі; тэхнічная падтрымка працы лабараторыі.

Андрэй: вычытка КШС; пераклад артыкулаў на сайце; напісанне артыкула па УДК.

Станіслаў: выкананне заданняў ад семінара па Корпус.бай, камандзіроўка МОСТ, генерацыя АПП, падрыхтоўка дакументаў на прэзідэнцкую стыпендыю, праца над артыкуламі для Нудж 2016.

Юрась: паездка на канферэнцыю Нудж2016, падрыхтоўка справаздачы за паўгады, выязны семінар; вычытка пратаколаў па УДК, праца над КШС, перамовы з юрыстам.

Наста: абарона дыплома, вычытка КШС, начытванне рускамоўных тэкстаў для КрокАпп; вычытка бел тэкстаў для сайту; праца над маб прыстасаваннем “Складальнік фраз”.

Кірыл: абарона магістарскай, падрыхтоўка артыкула на PRIP, перавод сэрвіса па распазнаванні на Linux.

Ганна: паездка на канферэнцыю Нудж2016, абарона магістарскай, унясенне правак па УДК; камандзіроўка МОСТ, генерацыя АПП, праца над артыкуламі для Нудж 2016.

Марына: праца над відэа пра Нудж; выкананне заданняў ад семінара па Корпус.бай, вычытка КШС.

• Планаванне прац на верасень-снежань 2016 паводле спісу праектаў лабараторыі / Ганна Станіславенка, кожны

Марына: Android-пляцоўка і прыкладаньні, праца над відэа пра Нудж і іншыя туторыялы; пераклады, вычытка, публікацыя Кодэксаў

Кірыл: Алгарытмы распазнаваньня на HTK

Наста: Android-пляцоўка і прыкладаньні, Пераклады, вычытка, публікацыя Кодэксаў на беларускай мове, Папаўненьне лінгвістычных рэсурсаў: граматычных баз і сьпісаў

Юрась: ІК502: напісанне ВАК-артыкулаў; Маніторынг, камерцыялізацыя KrokApp, падача на ДААД, вырашэнне кадравых пытанняў, публікацыя КШС, УДК

Станіслаў: ІК502, РАСПРАЦОЎКА СІСТЭМЫ АПРАЦОЎКІ ГУКАВОЙ І ТЭКСТАВАЙ ЭЛЕКТРОННАЙ ІНФАРМАЦЫІ, аспірантура: Новая версія сінтэзатара маўленьня (статыстычнага) , Платформа http://corpus.by/, Распрацоўка/Зацвярджэнне IPA транскрыпцыі для беларускай мовы  

Андрэй: вычытка кодэксаў, УДК

Зміцер: сашукальніцтва, Платформа http://corpus.by/, Android-пляцоўка і прыкладаньні.

Яўгенія:УДК, маніторынг, аспірантура, Нудж, папаўненне лінгвістычных рэсурсаў, Алгарытмы фанетызацыі

Алена: KrokApp, вычытка Кодэксаў, папаўненне лінгвістычных рэсурсаў, Праект Бізнэс-інкубатар, Android-пляцоўка і прыкладаньні, распрацоўка плану студыі гуказапісу, папаўненне аўдыёбазы для распазнавання.

Іван: Платформа http://corpus.by/,  папаўненне лінгвістычных рэсурсаў, вычытка сайту.

Міхаіл: Android-пляцоўка і прыкладаньні.

Аляксандр: Алгарытмы распазнаваньня на Sphinx, Маніторынг.

Б.М. Лабанаў - прэзентацыя-справаздача з удзела у канферэнцыі Specom: выступ з двумя дакладамі: на пленарнай і на секцыйнам паседжанні.

Анс Берзінь - тэма дысертацыі прысвечаная фанетычнай блізкасці моў.

• Абмеркаванне ўдзелу ў канферэнцыях / Яўгенія Зяноўка

Актуальны спіс канферэнцый: http://ssrlab.by/next-conferences 

• Пераезд у пакой 432 / Алена Крывальцэвіч

Алена: План пакоя мы складзем, калі афіцыйна будзем мець дазвол на ўваход у памяшканне. Зараз можна выказваць свае жаданні па растаноўцы.

• Рознае

Ганна: Абвесткі і семінары можна паглядзець у нашым календары: http://ssrlab.by/calendar 

Таксама сёння навуковая рада ў 14:30, дзе мы будзем даваць справаздачы з камандзіровак.

Семінар

13 ліпеня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Яўгенія Качан

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Урачыстае абмеркаванне камандзіроўкі ў Нямеччыну / Юрась Гецэвіч, Станіслаў Лысы
• Урачыстае абмеркаванне камандзіроўкі ў Партугалію / Яўгенія Качан

• Рознае

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

На гэтым тыдні адбыліся дзьве замежныя камандзіроўкі, а таксама паступленне ў магістратуру некаторых супрацоўнікаў. Таксама прыпыненыя ўсе семінары, але афіцыйна не спыніўся толькі семінар па распазнаваньні маўленьня. Ёсьць складанасьці пры здачы этапаў прац па праектах: Маніторынга. Былі недакладнасьці ў раскладзе календара - не адмененыя некаторыя семінары.

• Урачыстае абмеркаванне камандзіроўкі ў Нямеччыну / Юрась Гецэвіч, Станіслаў Лысы

Наша каманда - Юрась, Станіслаў, Юля і Ганна - правялі тыдзень у камандзіроўцы ў Нямеччыне па праграме MOST. Падчас яе мы мелі працоўныя і культурніцкія моманты. Яны адлюстраваныя фотасправаздачы. Таксама былі абмеркаваныя наступныя праекты:

1. Сістэма маментальнага чытання электронных кніг (сканаванне, распазнаванне і агучка задзейнічаныя ў адзін момант)
2. Семантыка-сінтаксычны парсер. На беларускай мове яго няма, у прыватнасці было абмеркавана пытанне, ствараць яго на базе нейкага іншага (напрыклад, ангельскай мовы) ці ствараць з нуля. Таксама абмеркавана ідэя стварыць яго ў выглядзе інтэрнэт-платформы, якая будзе разбіваць сказы на сінтаксічныя структуры, а далей эксперты іх будуць карэктаваць.
3. Апрацоўка відэаматэрыялаў з гукавымі дарожкамі - аўтаматызаванае катэгарызаваньне і аўтаматызаванае транскрыбаваньне.
4. Апрацоўка блогавай інфармацыі. Гэта значыць размеціць інтэрнэт блогі ў TEI-фармаце. У гэтым праекце можна выйсці на вялікі рынак тэкстаў (на так званыя social media) для пашырэння электронных лінгвістычных рэсурсаў. Апрацоўваць таксама можна, напрыклад, тэксты апавяданняў, вершаў, навуковых артыкулаў TEI-фармат .

Таксама выказваем падзяку Юлі Барадзіной за актыўнае наладжванне самой камандзіроўкі, а таксама Змітру за дапамогу ў даездзе у/да аэрапорта.

Рэзалюцыя:

• дэтальней прапрацаваць і акрэсліць пералічаныя праекты
• прадумаць, якім чынам у прэзентацыйных матэрыялах на сайце ssrlab.by зрабіць даступным усім праслухоўванне гуку
• настойліва рэкамендуецца ўсім супрацоўнікам вывучаць і паляпшаць свой узровень ангельскай мовы, каб пашыраць магчымасці супрацоўніцтва з замежнымі калегамі, якія вельмі адкрытыя на гэтае супрацоўніцтва.
• падправіць прэзэнтацыі, якія рабілі пры выступе ў перад кафедрай і перад студэнтамі

• Урачыстае абмеркаванне камандзіроўкі ў Партугалію / Яўгенія Качан

Яўгенія Качан наведала Summer School (бізнэс-курсы) у Партугаліі. Паказала фотасправаздачу.

Рэзалюцыя:

• Яўгенія зробіць для супрацоўнікаў лабараторыі прэзентацыю матэрыялаў з курсаў (заданне на верасень). Задача - распавесці асноўныя ідэі, асабліва прэзентаваць матэрыял па вядзенні перамоваў і бізнэс-планах.

• Рознае

Некаторыя супрацоўнікі на гэтым тыдні паступалі ў магістратуру (Яўген, Зміцер, Іван, Марына), але залічаны толькі Іван. Для астатніх - Змітра, Яўгена і Марыны - ёсць варыянт сушукальніцтва.

Семінар

29 чэрвеня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Ганна Станіславенка

• Фотасправаздача з адкрытага семінара / Зміцер Дзенісюк
• Абвесткі на тыдзень і месяц /Ганна Станіславенка

• Рознае

• Уступ / Ганна Станіславенка

На гэтым тыдні загадчык лабараторыі знаходзіцца ў адпачынку. На мінулым тыдні адбыўся выязны семінар у Залессе, а таксама былі абароненыя дыпломы і магістарскія.

• Фотасправаздача з адкрытага семінара / Зміцер Дзенісюк

(Прагляд фотаздымкаў)

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Ганна Станіславенка

Каляндар - сёння скайп-сустрэча з Максам Зільбэрштайнам. Заўтра ў чацьвер закрываецца семінар па мабільных прыстасаваннях, пасьля ў 14.00 - абарона кандыдацкай дысертацыі Веранікі Мандзік. Пасьля семінару па мабільных прыстасаваннях будзе семінар па перакладах. У пятніцу ў 10.00 будзе паездка ў Гётэ-інстытут для тых, хто едзе ў камандзіроўку, а ў 14.00 - сустрэча па УДК у бібліятэцы. Наступны тыдзень - Юрась, Станіслаў, Ганна і Юля едуць у камандзіроўку ў Нямеччыну, в.а. застаецаа Іван Рэентовіч. Хто ідзе з наступнага тыдню ў адпачынак - па магчымасьці дарабіць істотныя справы ці абвясьціць аб прыпыненьні сваіх абавязкаў на гэты час.

Выязны семінар

24 чэрвеня 2016г.

(пятніца!)

Месца - сядзіба Міхала Клеафаса Агінскага ў Залессі

Праграма семінара будзе наступная:

9:30 Уступ / Юрась Гецэвіч

10:00 Знаёмства з гістарычна-турыстычным даменам "Сядзіба Міхала Клеафаса Агінскага". Музэй / Ганна Станіславенка

Кава-паўза / Алена Крывальцэвіч

11:00 Знаёмства з гістарычна-турыстычным даменам "...". Ваколіцы сядзібы / Ганна Станіславенка

Кава-паўза / Алена Крывальцэвіч, Наста Краснова, Яўген Правілаў

​Крэатыўныя к​амп'ютарна-лінгвістычныя спаборніцтвы / Яўгенія, Станіслаў, Юрась

Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

Рознае

Закрыццё семінару (~16:00-18:00)

Семінар

22 чэрвеня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Прадстаўленне вынікаў па магістарскай працы / Кірыл Мікалаенка
• Прадстаўленне вынікаў па магістарскай працы / Ганна Станіславенка
• Прадстаўленне вынікаў па дыпломнай працы / Дар’я Новік
• Даклад па міжнароднай канферэнцыі Dialog 2016 / Барыс Мяфодзьевіч Лабанаў

• Справаздача па працы лабараторыі за першае паўгоддзе 2016 г. / Юрась Гецэвіч

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Рознае - выязны семінар лабараторыі

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Сёння мы паслухаем прадстаўленне вынікаў па дыпломах і магістарскіх прац нашых супрацоўнікаў і студэнтаў.

Каляндар: http://ssrlab.by/calendar 

Цяпер падрабязьней пра ўсё, што было з 15-га чэрвеня. Адбыліся адкрыты семінар, справаздача па канферэнцыі Нудж, удзел у канферэнцыі BigData, пасля канферэнцыі ёсць зацікаўленыя, сярод іх навуковец з Нідэрландаў. Адбыўся семінар па мабільных прыстасаваннях. Сустрэчы па УДК не было, 17-га былі пары студэнцкіх праектаў. Семінар па Корпус.бай у панядзелак быў прыпынены да канца жніўня, усе ўдзельнікі атрымалі заданні на час перапынку. Таксама былі студэнцкія праекты, сустрэча па календары, на якой падсумоўвалі выкананне абавязкаў загадчыка лабараторыі. Аўторак - сустрэча па МОСТ, адпраўляемся 3-га. Таксама маем прапанову паехаць у Партугалію (група па камерцыялізацыі навуковых праектаў). У 12.00 разаслалі лісты Нудж-камітэту. Размаўлялі пра праект па маніторынгу. Адбылася сустрэча з Маркам Строо, паразмаўлялі аб праектах па медыцыне, мабільных прыстасаваннях. Асноўны праект па медыцыне - сустракаліся з працоўнай групай, праглядзелі асноўныя накірункі, дашлем вынікі куратару лабараторыі.

• Даклад па міжнароднай канферэнцыі Dialog 2016 / Барыс Мяфодзьевіч Лабанаў

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4d1lTNWhmS0hwdE0 )

Dialog - гэта штогадовая канферэнцыя па кампутаровай лінгвістыцы, 22-я па ліку. Працы з канферэнцыі цытуюцца ў міжнародным каталогу. Больш за 100 дакладаў, з іх адабраныя толькі 60. Кожны аналізуецца двума незалежнымі рэцэнзентамі, якія прымаюць рашэнне, дапускаць даклад ці не. Асноўныя накірункі канферэнцыі пералічаны ў прэзентацыі. Усе яны дастаткова цікавыя.

У інтэрнэце можна і спампаваць прэзентацыі канферэнцыі. Мой даклад быў прысьвечаны параўнанню меладычных партрэтаў англамоўных і рускамоўных фраз дыялогавага маўлення. Выступ займаў 30 хвілін, зараз праглядзім хутка.

Базай былі 44 сітуацыі, 1051 сказ, вывучаны розныя пытанні і інтанацыі.

У рускамоўных пытаннях інтанацыя падымаецца да націскнога складу, ангельцы ж не спяшаюцца і падымаюць інтанацыю на націскным складзе. Прыклад: “А чаму?” - у расейскай мове інтанацыя ўжо спачатку вымаўлення паднятая. Ангельскамоўная ж інтанацыя абсалютна непадобная на рускамоўную. Таму калі рускамоўныя людзі з’яўляюцца ў Амэрыцы, то праяўляюць сваю інтанацыю, і ў замежнікаў яна асацыюецца з агрэсіўнасцю. Адпаведна наадварот, і ўзнікае непаразуменне.

Дыяпазон тона ў англамоўных шырэй, чым у рускамоўных, а ў жанчын шырэй, чым у мужчын.

Пытанні:

• Як складаўся корпус для рускай мовы?

• Для ангельскай і рускай мы выкарыстоўвалі корпус, прызначаны для навучання ангельскай мове з падручніка Адзінцовай, у якім ёсць шмат фразаў.

• Прадстаўленне вынікаў па магістарскай працы / Кірыл Мікалаенка

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4OWotTlBGVmJza0E )

Мэта: стварыць сервіс, які дапаможа ствараць сістэмы распазнавання маўлення.

Былі прааналізаваныя праграмныя сродкі распазнавання маўлення.

Пытанні і заўвагі:

• Замест “алгарытму” варта было напісаць “тэхналогія”.

• Па палажэнню аб магістарскіх можна абараняць толькі алгарытмы. Слайд 11 - падрабязьней распісаць крокі.

• Якая была база для тэставання?
• 1383 аўдыёфайлы.

• Прадстаўленне вынікаў па магістарскай працы / Ганна Станіславенка

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4d1dOREx2c3Y2Sms )

“Беларускае тэатразнаўства ў сістэме класіфікацыі УДК”

Актуальнасць:

1. Класіфікацыя раней не была прадстаўлена на беларускай мове.
2. Добра прапрацаваны індэкс УДК дазволіць ажыццяўляць хуткі пошук бібліяграфічных матэрыялаў.

Праблема:

1. УДК не распаўсюджана ў Беларусі.
2. Неналаджанасць выкарыстання УДК.

 Пытанні і заўвагі:

• Што новага вы зрабілі акрамя таго, што пераклалі індэксы з рускай і ангельскай мовы?
• Дададзены беларускія рэаліі ў табліцы УДК. Гэта табліца пакрывае ўсе галіны ведаў у любой краіне. Новае: мы дадалі тыя тэматыкі, якія з’яўляюцца ў беларускіх выданнях. Мы прагледзелі ўсе грунтоўныя выданні па гэтай тэме за 5 апошніх год і зразумелі, што патрэбна дадаць адпаведныя індэксы. Новае таксама - сам прадметны паказальнік.

• Ці будзе прыгадвацца ў прэзентацыі методыка стварэння АПП? Бо гэта выносіцца на абарону. Трэба абавязкова дадаць слайд. “Што было зроблена” - лепш таксама прывесьці канкрэтны спіс, каб было бачна, з чым праводзілася праца. Узяць на абарону кнігу. Праца таксама з’яўляецца прэцэдэнтам для іншых галін, па схеме Ганны астатнія галіны ведаў могуць дадаць свае індэксы, бо ў іншых накірунках таксама не прапрацаваныя беларускія асаблівасці.

• Прадстаўленне вынікаў па дыпломнай працы / Дар’я Новік

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4eFlKYjVFRkk5Z2s )

Пытанні:

• Ёсць тыпізацыя памылак для ангельскай мовы, а ці можна расказаць падрабязней пра тыпізацыю памылак для беларускай мовы? Дадайце гэта ў прэзентацыю.

• Як Вы вызначылі, што гэта памылка, хто вызначае, як правільна?
• Такія высновы зроблены на аснове ўжо існуючых правілаў.
• (каментар) Даша працавала над памылкамі, УЖО выяўленымі інстытутам мовазнаўства.

• Дадаць нумары на слайд (камісія можа папрасіць вярнуцца на нейкі слайд)
• Павялічыць малюнкі, каб у камісіі не было лішніх пытанняў.

• Справаздача па працы лабараторыі за першае паўгоддзе 2016 г. / Юрась Гецэвіч

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4RnBMOHFoVnRGLTQ )

Падзяка Яўгеніі і Станіславу за стварэнне прэзентацыі.

Пытанні і заўвагі:

• Барыс Мяфодзьевіч: Доўгі спіс сервісаў на Корпус.бай варта разбіць на катэгорыі.
• Новы дызайн Корпус.бай гэта дазваляе - будзе падзел на шматлікія катэгорыі, будзе шмат магчымасцяў для класіфікацыі.

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

Віталь: атрымаў кампутар, займаўся распрацоўкай КрокАп, калькулятара. у КрокАп

з’явіўся слайдынг.

Эвеліна: была ў адпачынку. Планую ўключацца ў працу, падрыхтавацца да заўтрашняга семінару.

Іван: працягваў прапісваць парадыгмы невядомых слоў да УДК, рыхтуюся да паступлення ў магістратуру. Закрыў Семінар па Корпус.бай. Працую паводле размеркаваных задач па Корпус.бай.

Яўген: абараніў дыплом, дадаю Text-to-Speech Synthesizer на Корпус.бай, падпраўляю іншыя сэрвісы.

Алена: удзельнічала ў BigData, рабіла буклеты, спецыфікацыю, арганізоўвала сустрэчу з Маркам Строо. Хачу актуалізаваць задачы да семінару па мабільных прыстасаваннях. Абараніла магістарскую.

Вадзім: рыхтаваўся да апошняга семінару па Корпус.бай, распрацоўваю інструкцыю па падрыхтоўцы хэлпаў сэрвісаў, каб прыдаць ім зручны выгляд. займаўся распрацоўкай новага інтэрфэйсу. Дзякую за выказаныя заўвагі, улічу іх.

Марына: агляд мабільных прыстасаванняў-канкурэнтаў KrokApp, падрыхтоўка да агляду кнігі на семінар па мабільных прыстасаваннях, ліставанне з падатковай інспекцыяй, стварэнне спецыфікацыі гаворачага калькулятара.

Зміцер: абараніў дыплом, адказваў за тэхніку ў BigData, распрацоўваў KrokApp, атрымліваў кампутар. Буду далей распрацоўваць KrokApp.

Станіслаў: Займаўся падрыхтоўкай выставы на BigData, меў 1 дзень адпачынку, дапамагаў зачыняць семінар па Корпус.бай. Праца над справаздачай, дробныя справы па Корпус.бай. Рыхтуюся да паездкі ў Нямеччыну.

Наста: скончыла вялікі кавалак працы па УДК, пераагучыла кнопкі для калькулятара, агучыла для KrokApp тэкст па Брэсце, удзельнічала ў выставе на BigData, План - дазапісаць агучку KrokApp па астатніх гарадах.

Андрэй Уладзіміравіч: займаўся вычыткай КШС, скончаны вялікі блок працы па УДК.

Студэнты:

Аляксандр: атрымаў заданне па распазнаванні маўлення. Праца аб’ёмная, за 3 тыдні практыкі зрабіць усё будзе немагчыма. Планую выканаць магчымы мінімум (стварэнне акустычнай базы). Заўвага: база ўжо гатовая, трэба ўзяць і толькі дадаць неабходнае.

Аляксандр: скампіляваў праект Нудж на Java, азнаёміўся з працай прыстасавання, паглядзеў відэатуторыялы па Нудж.

Андрэй: праца з сэрвісам распазнавання маўлення, сваю задачу зразумеў, буду выконваць.

Ксенія: дапамога з маніторынгам, тэставанне. Думаю над прапановамі па яго паляпшэнні.

Раман: тэставанне мабільных прыстасаванняў SSRlab, вывучаў спецыфікацыю KrokApp, пачаў занатоўваць праблемы, знойдзеныя ў калькулятары. Заўвага: падыйсці на семінар па мабільных прыстасаваннях.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

Каляндар: http://ssrlab.by/calendar 

Адбудуцца семінары, да пятніцы - рыхтуемся да выязнога семінару.

• Рознае - выязны семінар лабараторыі

Ганна: гэта будзе паездка ў Залессе на сядзібу Міхала Клеафаса Агінскага, аўтара паланэза “Развітанне з Радзімай”. У 9.30 мы павінны быць ужо ў Залессі, нас чакаюць цікавыя экскурсіі, кава-паўза, абед. Будуць заданні, спаборніцтвы, шмат камунікацыі паміж намі. Закрыццё семінару - з 16.00 да 18.00 у залежнасці ад таго, хто як хоча вяртацца. Надвор’е абяцае быць добрым (каля +26). Запрашаюцца ўсе ўдзельнікі семінару. Умовы ўдзелу жадаючым распавяду падрабязьней.

Семінар

15 чэрвеня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Справаздача па ўдзелу ў канферэнцыі NooJ 2016: фоты, выступы, кантакты / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка
• Лінгвістычная спецыфіка турыстычнага дыскурсу ў кантэксце камп’ютарна-пасродкавай камунікацыі / Алена Крывальцэвіч
• Прадстаўленне вынікаў па дыпломнай працы: Распрацоўка і пабудова Web-сэрвісу кадавання і дэквадавання слоў беларускага маўлення ў код Морзэ і наадварот для сістэмы падрыхтоўкі аператараў-радыстаў / Яўген Правілаў
• Падрыхтоўка для ўдзелу ў выставе канферэнцыі BigData – http://bigdataminsk.by/. Абмяркоўванне прэзентацыі / Юрась Гецэвіч, Станіслаў Лысы

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Рознае: планаванне выязнога семінару

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Парадак сустрэчы перад намі. Паспрабуем падсумаваць працу за два тыдні. Перадаем вялікае прывітанне ад арг камітэту Нудж 2016. Усе вельмі добра ўзгадваюць канферэнцыю ў 2015, якая адбывалася ў нас, якую мы арганізоўвалі.

• Справаздача па ўдзелу ў канферэнцыі NooJ 2016: фоты, выступы, кантакты / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNWmtmR0ozWk41OWM 

Ганна Станіславенка: У прзентацыі можна паглядзець фотаздымкі ў храналагрчным парадку. У канцы хацелі бы сказаць пра кантакты і пра задзелы супрацы.

Юрась Гецэвіч: З Максам шмат размашлялі пра праграмаванне Нудж. З харватымі размаўлялі пра парадыгмы і аўтаматычную генерацыю іх для харвацкай мовы.

З Вінсэнтам мы размаўлялі пра супрацу ў сферы выкладання беларускай мовы, папрасілі пра навуковую падтрымку для шматразовых візітаў з навуковымі мэтамі.

Са Слімам дамовіліся на тое, каб нашыя нвучальныя відэа з’явіліся на сайце і таксама на праграму, якая скачваецца тэксты з сац сетак.

З Марыо размаўлялі пра Гарызон 2020. З Паўлай размаўлялі пра дыдактычную функцыю Нудж.

Пазнаёміліся з Пітэрам, з Майямі. Як раз нядаўна казалі з СМС пра выставу ў Майямі.

Усе пытанні можна абмеркаваць падчас кава-паўзы.

• Лінгвістычная спецыфіка турыстычнага дыскурсу ў кантэксце камп’ютарна-пасродкавай камунікацыі / Алена Крывальцэвіч

Прэзентацыя:

Алена Крывальцэвіч:

Б.М. Лабанаў: якая частка ўжо рэалізавана?

АленаК: можна спампаваць з Гугл Плэй. Ёсць тэксты на беларускай, рускай, ангельскай мовах.

Б.М. Лабанаў: Калі на абароне Вы прадэманструеце Вашае прыкладанне будзе вельмі добра. Гэта здыме многія пытанні. А як вы збіраецеся далей развіваць?

Алена: Мы будзем адрознівацца тым, што аўтаматычна будзе ўключацца аздыягід, калі чалавек будзе праходзіць міма аб’екту.

• Прадстаўленне вынікаў па дыпломнай працы: Распрацоўка і пабудова Web-сэрвісу кадавання і дэквадавання слоў беларускага маўлення ў код Морзэ і наадварот для сістэмы падрыхтоўкі аператараў-радыстаў / Яўген Правілаў

Прэзентацыя:

Яўген Правілаў:

Б.М. Лабанаў: У чым менавіта навізна? Хіба для рускай мовы не было?

Яўген: У гэтым сэрвісе больш фукцыяналу, чым ва ўсіх астаніх, асабліва тых, хто парцуюць з рускай мовы. Для беларускай мовы такога сэрвісу не было.

Б.М. Лабанаў: Скажыце гэта напачатку. Таксама ў вас было мала пра тое, для каго гэты сэрвіс. Для каго гэта можа выкарыстоўвацца. Трэба паказаць, што гэтага не было і што гэта трэба.

Юрась: таксама не хапае нагляднай працы сэрвісу. Дадайце гук у прэзентацыю. Таксама не хапае інфармацыі пра тое, што будзе рабіцца для андройда і г.д. Каб скараціць прэзентацыю, чым хутчэй дайдзіце да практычнай часткі.

• Падрыхтоўка для ўдзелу ў выставе канферэнцыі BigData – http://bigdataminsk.by/. Абмяркоўванне прэзентацыі / Юрась Гецэвіч, Станіслаў Лысы

Юрась: Інстыту прапанавілі бесплатна выставіць свой стэнд і такім чынам паўдзельнічаць у канферэнцыі.

Станіслаў: для прадстаўлення і для ўдзелу, дапамогі трэба запісацца ў адмысловым файле: https://docs.google.com/document/d/1V6A-5dVkjc3I-j6KCQQPWgORmNdlRZWNv0_cwSf_JL8/edit 

Першыя два дні, сёння і заўтра, выстава будзе ў НББ. У пятніцу будзе ў БДУІР. У нас будзе месца, дзе будзе камп’ютар, на якім будзе круціцца нашая прэзентацыя. І трэба будзе распавядаць пра напрацоўкі. Праграма канферэнцыі тут -  http://bigdataminsk.by/page_ru_programm.html

Юрась: Трошкі пра нашую агульную прэзентацыю.

Прэзентацыя:

Спачатку пра наш сінтэзатар. Тут паказана, што ён шматмоўны. Далей падрыбязна пра якуцкі сінтэзатар.

Ёсць аўдыёвізуальны сінтэзатар. Таксама мы распрацоўвалі мабільны сінтэзатар, сінтэзатар для мабільнага тэлефона.

І канешне наш анлайн рэуср Корпус.бай, на якім сэрвісы могуць апрацаваць вялікі аб’ём дадзеных як тэкставых так і гукавых. Тут таксама распавдаем пра нам анлайн-сінтэзатар.

Таксама ёсць праграма, якая паказвае інтанацыю. З дапамогай гэтага сэрвісу молжна вывучаць інанацыі, эмацыйную афарбоўку маўлення.

Таксаа працуем з сінтэзам і распазнаваннем для робатаў.

На відэа пра робата, трэба казаць, што гэта самаарганізавацльная сістэма.

Сістэмы сінтэзу маўлення выкарыстоўваюцца там дзе частка трэба казаць, агучваць пэўную інфармацыю, якая ці мяняецца ці патрабуе аўтаматычнай расылкі і г.д.

Таксама сістэма для аўдыёкніг.

І адна з апошнім рапсацовак - КрокАпп.

Пасля прэзентацыі лепш даць чалавеку букдет з кантактнай інфармацыяй

Мы раздрукуем два буклеты, якія зрабілі Алена і Марына. Таксама раздрукуем брашуры, якія былі раней. Просим Марыну пра гэта падбаць. Таксама тыя, хто адказныя за сёняшні дзень узялі буклеты і

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

Б.М. Лабанаў: удзельнічаў у канферэнцыі Дыялог. працягваю працы над даследаванне інтанацыі разм з Юляй і Жытко Валодзяй.

НастаК: вярнулася з бальнічнага, начытала тэксты на рускай мову для КрокАпп. працавала з праўкі для УДК

Іван: працаваў над лінгвістычнай базай для удк, рыхтуюся для паступлення ў магістартуру БДУ на філфак.

Віталь: займаўся распацоўкай КрокАпп, дыктафонам, калькулятарам

Яўгенія: дараблівалі прэзентацыя для Нудж 2016, займалася тэставаннем сістэмы для маніторынга, абараніла магістарскую; збіраюся займацца праўкамі для УДК.

Кірыл: працаваў па сваёй м агістарскай, абарона будзе 27 чэрвеня. Дарабліваў інструкцыю для сваёй праграмы. Буду далей завяршаць магістарскую, працаавць над артыкулам.

Андрэй: вычытваў КШС, працаваў над праўкамі для УДК.

Аляксандр (практыкант): Вітаю ўсіх. Прачыталі заданне, знаёміліся з сэрвісамі.

Марына: займалася спецыфікацыямі, знаёмілася з іншымі прыкладаннямі, здавала іспыты, абараніла дыплом.

Аляксандр (практыкант): студэнт з БДУІР, знаёміўся з інструкцыямі і фукцыяналам корпус.бай.

Раман (практыкант): скончыў сэсію, прыйшоў на практыку. З заданнем азнаёмлюся сёння.

Андрэй (практыкант): выконваў заданне ад Станіслава.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

Прэзентацыя:

Семінар

8 чэрвеня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Марына Марчык (Яўгенія Качан)

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Яўгенія

• Прадстаўленне вынікаў па магістарскай працы: Стварэнне мноства маўленчых фраз для тэставання сістэм сінтэзу маўлення па тэксце  / Яўгенія Качан

• Вынікі галасавання за лагатып Корпус.бай і прадстаўленне новага дызайну старонкі Корпус.бай / Марына, Станіслаў

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Марына Марчык, Яўгенія Качан

• Рознае

• Кава-паўза / Яўгенія, Марына

Сёння разгледзім магістарскую дысертацыю Яўгеніі, абарона якой будзе заўтра 09.06.2016. Таскама пабачым вынікі галасавання за лагатып Корпус.бай, падсумуем працу за тыдзень і пачуем абвесткі на наступны тыдзень.

• Прадстаўленне вынікаў па магістарскай працы: Стварэнне мноства маўленчых фраз для тэставання сістэм сінтэзу маўлення па тэксце  / Яўгенія Качан (прэзентацыя)

Сінтэзатар маўлення - гэта комплекс сродкаў, якія пераўтвараюць тэкст у гукавы сігнал. У свеце ўжо існуе шмат добрых і вядомых сінтэзатараў, у тым ліку для рускай мовы. Што да беларускай, то ёсць толькі дэма-версія кампаніі Сакрамент, але складанасць у тым, што гэта менавіта не поўная, а дэма-версія.

Мэта працы - звярнуць увагу на распрацоўкі лабараторыі распазнавання і сінтэзу маўлення, якая на дадзены момант распрацавала тры сінтэзатары беларускай мовы:

• для стацыянарнай платформы
• для мабільных платформ
• анлайн-платформа

Актуальнасць працы - павышэнне якасці працы беларускамоўнага сінтэзатара.

Мэта - распрацоўка лінгвістычных рэсурсаў для беларускамоўнага сінтэзатара.

Аб’ект - фанетычныя працэсы, прадмет - лінгвістычныя рэсурсы. Праца засяроджана у асноўным на сінтэзатары на анлайн-платформе.

Асаблівасць анлайн-сінтэзатару - гукавы вынік можна праслухаць і спампаваць. Таксама ў яго ёсць дадатковы функцыянал, ён дае прамежкавыя дадзеныя і транскрыпцыі чатырох відаў.

Кожны сінтэзатар мае структуру, гэты сінтэзатар складаецца з 5 працэсараў. У працы найбольшая ўвага надаецца фанетычнаму і тэкставаму працэсару.

Крытэрыі ацэнкі апрацоўкі тэкста - гэта разборлівасць, натуральнасць, ацэнка пазнавальнасці і ацэнка працы асобных модуляў (аўтарам у працы выбраны апошні крытэр).

Былі распрацаваныя лінгвістычныя рэсурсы для атрымання транскрыпцыі на рускай і англійскай мовах. Каб больш якасна шукаць памылкі ў распазнаванні, быў распрацаваны генератар транскрыпцый. Выдае транскрыпцыю чатырох фарматаў. Была створаная база дадзеных для беларускай мовы.

Ёсць спіс з вядомымі памылкамі ў фанетычным працэсары. Была створаная база з памылкамі, якія на сённяшні дзень дагэтуль не вырашаныя (шмат выключэнняў, было 438 тэставых мностваў да пачатку працы). Патрэбна было пашырыць спіс словаў, якія апрацоўваюцца няправільна (выклікаюць памылкі). Тэкст слоўніка быў прагнаны праз сінтэзатар, пасля чаго атрыманыя вынікі былі прааналізаваныя. З 180 000 выклікалі пытанні 2109 тэставых мностваў, яны папоўнілі спіс базы памылак. Памылкі класіфікаваныя на тры тыпы:

1. выпраўляюцца па рэгулярных агульных правілах
2. не падпарадкоўваюцца агульным правілам фанетычнага працэсара
3. з’явіліся з-за недапрацы праграмістаў, лінгвістаў-распрацоўшчыкаў сінтэзатара

Тэкставы працэсар складаецца з:

• папярэдняй апрацоўкі слоў
• марфалагічнай і акцэнтнай апрацоўкі

Адной з задач аўтара было тэставанне прататыпу нашага тэкствага працэсару для апрацоўкі колькасных выразаў з адзінкамі вымярэння. Было зроблена 120 тэставых мностваў для беларускай і рускай мовы. Наша жаданне - атрымаць 100% вынік тэставання (100% правільнай нармалізацыі), але пакуль сістэма працуе на 53% у беларускай мове і на 73% у рускай.

Вынікі працы: былі створаныя рэсурсы і выпрацавана методыка тэствавання, папоўнены спіс тэставых мностваў для фанетычнага працэсара, дадзена колькасная ацэнка якасці функцыянавання СМТ.

Выступ заняў 40 хв, патрэбна яго звузіць.

• Вынікі галасавання за лагатып Корпус.бай і прадстаўленне новага дызайну старонкі Корпус.бай / Марына, Станіслаў

Вынікі галасавання за лагатып Корпус.бай: https://drive.google.com/open?id=13IaGU0_nOYEl5nSsrF9_2DXVVJiRcwQUJoTGf3Zx9lw 

Найбольш галасоў атрымаў лагатып №3 (42 балы), пасля лагатып №2 з 41 балам. Найменш балаў у лагатыпа №1 (31 бал).

Прапанова:

• правесці галасаванне паміж лагатыпамі №1 і №2 (каб за кожны можна было аддаць 1 голас)
• ці вырашыць гэтае пытанне на семінары па Корпус.бай, выбраўшы адзін з двух лагатыпаў

Прадстаўленне новага дызайну Корпус.бай, заўвагі:

• тэкст назваў не ўмяшчаецца ў плітку, трэба гэта выправіць, каб назва сервіса была бачная цалкам (перанасілася па радках)
• дзе адлюстроўваюцца хэлпы ў новым дызайне? Выставіць на абмеркаванне на семінары па Корпус.бай
• абмеркаваць шрыфт - ці не патрэбны больш строгі? +каб шрыфт лагатыпу спалучаўся са шрыфтом назваў сэрвісаў
• абмеркаваць колер катэгорый (зрабіць гэтыя пазнакі больш зразумелымі)

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

Іван - распрацоўка матэрыялаў да Нудж-канферэнцыі (прэзентацыя), рассылка, збор пратэстванага матэрыялу, ліставанне з Юрасём Гецэвічам па гэтых пытаннях. Планую пачаць прапісваць словаформы, расстаноўку тэгаў.

Зміцер - распрацоўка КрокАп, калькулятара. Пісаў дыплом, высвятляў арганізацыйныя пытанні па дыплому.

Яўгенія - у асноўным магістарская дысертацыя, дапамога ў падрыхтоўцы выступа па Нуджы, унікненне ў стан спраў па маніторынгу.

Віталь - далейшае прасоўванне КрокАп, дыктафона і text analyzer’а.

Станіслаў - выконваў абавязкі загадчыка лабараторыі, дапамагаў у падрыхтоўцы камандзіроўкі ў Чэхію (праграмная рэалізацыя, прэзентацыя), дробныя справы.

Андрэй Уладзіміравіч - перанос індэксаў па УДК у электронную табліцу, вычытка КШС, удзел у семінарах.

Марына - высвятленне падатковых момантаў для мабільных прыстасаванняў, праца над буклетам КрокАп, тэставанне мабільных прыстасаванняў.

Семінар

1 чэрвеня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Addition of IPA Transcription to the Belarusian Module / Stanislau Lysy, Hanna Stanislavenka and Yuras Hetsevich

• Knowledge-Based System for the solution of the Phoneme-to-Graphee Problem of Belarusian Speech Recognition using NooJ / Lesia Kaigorodova, Anna Karpenko and Yury Hetsevich

• Абмеркаванне падач заявак на конкурс у Рэспубліканскі Фонд Фундаментальных Даследаванняў / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Плянаваньне прац на чэрвень, ліпень, жнівень, верасень: праца семінараў, праца супрацоўнікаў, праца в.а. лабараторыі / Юрась, Ганна
• Правесьці галасаваньне па лагатыпах www.corpus.by / Марына Марчык

• Рознае

• Кава-паўза

ПРАТАКОЛ

Віншую ўсіх з пачаткам лета! Мы, нягледзячы на гэта, яшчэ працуем. Павестка на сёння вельмі насычаная, семінар будзе шчыльным.

На мінулым тыдні - быў выдатны адкрыты семінар, былі госці з НэоСаўнд. Былі семінары па мабільных прыстасаваннях, сустрэча па Нудж, паездка ў нацыяналку, дзе нас вітаюць і згодныя супрацоўнічаць. У пятніцу была сустрэча па MOST. Сустрэча па распазнаванні маўлення прайшла ў звужаным варыянце (было мала людзей). Адбылася сустрэча па перакладах, вычытваем КШС, 58 артыкулаў ужо вычытана +УДК. Студэнцкія праекты - студэнты ўсё добра здалі, 11 дзясятак. Пасля будзе справаздача па выніках працы над студэнцкімі праектамі. Начытаны вялікі матэрыял для распазнавання. У панядзелак быў семінар па корпус.бай, праца па календары, планавалі наступныя некалькі месяцаў працы. Зроблена 4 відэа па Нудж, рыхтуемся да канферэнцыі. Адна студэнтка заўважыла памылкі ў апісанні сэрвісаў корпус.бай - перайменавалі, а назвы ў хэлпах не выправілі. Актыўная фаза працы па магістрскіх дысертацыях (дапісваюцца). З’явілася новая версія КрокАп, ідзе рэкламная кампанія. Ужо маем 1 спампоўванне дзякуючы менавіта рэкламнай кампаніі, стала больш праглядаў, 190 клікаў-прачытанняў. Раздзеленыя мовы рэкламнай кампаніі, каб патрапляць больш дакладна на рынкі розных краін.

• Addition of IPA Transcription to the Belarusian Module / Stanislau Lysy, Hanna Stanislavenka and Yuras Hetsevich

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNY2NnUGRqVmNGb28 ) Выступоўца - Ганна Станіславенка.

Наш выступ завецца “Дадаванне фармату IPA-транскрыпцыі ў беларускі модуль у Нуджы”.

За мінулы год зроблена:

1. У Нудж быў дададзены фанетычны блок, якога дагэтуль не было. Беларускі модуль - першы модуль з фанетычным блокам.
2. Нудж-слоўнік сабраны і пратэставаны, 46384 пачатковых формы назоўнікаў.
3. Зроблена праца над граматыкамі над стварэннем фанетычнай транскрыпцыі.

Новая праблема: IPA-транскрыпцыя пазначае націск не на галосны, але ставіць перад складам, на зычны (як у англійскай мове).

Рашэнне:

1. Задача падзелу на склады ў беларускай мове - распрацаваць алгарытм падзелу на склады.
2. Стварэнне, пашырэнне слоўніка, дадаем таксама дзеясловы.

Алгарытм падзелу слоў на склады - уводзім тэкст на алафонным запісе, ніжэй бачым тэкст у алафонным запісе з падзелам на склады, яго правільнасць - каля 90%.

Генератар арфаэпічнага слоўніка - выдае матэрыял у нудж-фармаце з правільным націскам.

Нудж-слоўнік - падключаем у нудж. Пры націсканні на слова выдаецца транскрыпцыя ўжо з правільным націскам.

Вынікі: вырашылі праблему - зрабілі першую спробу аўтаматычнага падзелу на склады, рэалізавалі і падключылі ў 2 сэрвісы. У слоўніку ў Нуджы з’явілася фанетычная транскрыпцыя для назоўнікаў і дзеясловаў.

Паляпшаем лінгвістычную базу Нудж, слоўнікі. Гэта можа дапамагчы пры вывучэнні вымаўлення слоў у беларускай мове. Вынікі могуць выкарыстоўвацца ў вывучэнні беларускай мовы.

Пытанні і каментары:

Яўгенія: Размова была аб тым, што няшмат краін займаецца фанетычным блокам. Таму, хто з IPA-транскрыпцыяй не працуе, будзе цяжка зразумешь, што гэта за транскрыпцыя і для чаго яна патрэбная. Трэба дадаць тлумачэнне.

Яўгенія: Слоўнік складаецца з назоўнікаў і дзеясловаў. Чаму толькі пра іх, дзе астатнія часціны мовы?

Ганна: Не так проста падключыць адразу ўсе часціны мовы, мы працуем над гэтым і будзем дадаваць астатнія. Асабліва адзначым гэта ў прэзентацыі.

Юрась Гецэвіч: Трэба дадаць асобныя слайды з вынікам і з назоўнікам, і з дзеясловам.

• Knowledge-Based System for the solution of the Phoneme-to-Graphee Problem of Belarusian Speech Recognition using NooJ / Lesia Kaigorodova, Anna Karpenko and Yury Hetsevich

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNNVRVV3Z2blYtcGc ) Выступоўца - Юрась Гецэвіч.

Задача: апісанне фанем з дапамогай індэксаў трэба перагнаць у звычайны тэкставы выгляд. Гэтая задача не вырашаецца адназначна. Калі гаворка ідзе пра амафанію, тады правільна распазнаць фанемы яшчэ складаней (напр., кот - код). Паслядоўнасць фанем трэба перагнаць у правільна распазнаную паслядоўнасць слоў. Яшчэ больш складана далучыць да распазнавання расстаноўку знакаў прыпынку.

Транскрыбіраваныя дадзеныя ўстаўляем у Нудж і спрабуем яго перагнаць у тэкст. Есць слоўнік са звычайным і фанематычным выглядам словаў - строім з гэтага слоўнік Нудж. У Нуджы можна сэнсава перавызначыць, што такое гэтае слова.

Ёсць верагоднасная мадэль, з якой можна выцягнуць, якое слова будзе ісці наступным. Вельмі вялікая верагоднасць, што пасля “ю” ў мове не ідзе, напрыклад “а”, хіба гэта толькі адрукоўка. Атрымаўшы такую статыстыку, цяпер мы можам вырашыць задачу перагону з фанемы ў графемы. Такім чынам, на выхадзе будзе знятая аманімія і будзе выдавацца верагоднасць таго, што гэта тое ці іншае слова (напр., 50% - што гэта “кот”, і 50% - што гэта “код”).

Рэзалюцыя:

1. Дадаць граф
2. Дадаць прыклады (2 слайды)

Тут выкладзеныя нашыя відэа-туторыялы па Нудж 

• Абмеркаванне падач заявак на конкурс у Рэспубліканскі Фонд Фундаментальных Даследаванняў / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

Тут спіс праектаў і конкурсаў

MOST - падалі заяўку і выйгралі.

«БРФФИ–НИФК-2016» - магчымасць паўдзельнічаць у праектах і конкурсах з Карэі і Украіны. Знаходзім калегаў з гэтых краін (можна праз амбасады), прапануем супольна паўдзельнічаць. Павінныя дамовіцца з калегамі па тэме. Плюсы: абмяняцца вынікамі, для абодвух бакоў гэта замежны праект. Фонд заўважае і аказвае падтрымку. Тэрміны падачы: для супрацы з Украінай - 1 ліпеня, з Карэяй - 1 чэрвеня.

Трэба вызначыць групы, каторыя збяруць свае напрацоўкі і пададуць заяўку.

Вырашана:

Алена, Юрась - карэйскі накірунак.

Станіслаў, Кірыл, Юрась - украінскі накірунак

Раздрукаваць спіс праектаў, каб быў усім бачны і вядомы.

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

Кірыл - артыкул на ПРІП, падрыхтоўка інструкцыі для распазнавання маўлення, напісанне магістарскай працы.

Іван - папаўненне слоўнікавай базы корпус.бай, new words dictionary, прэзентацыя на Нудж-2016, вычытка КШС. Працяг запаўнення слоўнікавай базы, праца па прыярытэтных заданнях.

Яўгенія - распісанне сваіх абавязкаў, выпраўленне фанетычных памылак у сінтэзатары, сакратарскія справы па перакладах, размеркаванне артыкулаў па вычытцы КШС, напісанне магістрскай.

Алена: выйшла з адпачынку, падала артыкул у зборнік, ён быў прыняты. Праца са спецыфікацыяй, вядзенне семінара. Прыняла заданне па вычытцы КШС і КК.

Андрэй Уладзіміравіч: - вычытка КШС, КК, удзел у сустрэчах па перакладах і УДК, супраца з Нацыянальнай бібліятэкай, станоўчыя ўражанні ад яе. Рыхтуюся падаваць артыкул на канферэнцыю Мова-літаратура-культура.

Віталь - распрацоўка КрокАп і тэкставага аналізатара, пашырэнне функцыянала гэтых прыстасаванняў. З’явіўся дыктафон. У далейшым планую займацца тым жа +трэба рыхтаваць новую платформу для КрокАп.

Станіслаў - рэалізацыя алгарытмаў для практычнай часткі выступаў на Нудж-2016. Удзел у напісанні і складанні прэзентацый да гэтага выступа. Удзел у сустрэчы суполкі Корпус.бай, некаторыя праўкі на сайце корпус.бай.

Эвеліна - тэставанне прылад, пошук канкурэнтаў КрокАп (яны ёсць). На наступны тыдзень сыходжу ў адпачынак на сесію (2 тыдні), буду прыходзіць на семінары па мабільных прыстасаваннях.

Марына - стварэнне Відэа 4 па Нудж, далучылася да працы па вычытцы КШС, спецыфікацыя гаворачага калькулятара, дапрацоўка і публікацыя на сайце буклета КрокАп, высвятляю падатковыя моманты будучай манетызацыі нашых прыстасаванняў.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

Актуальны каляндар

24.05 - выязны семінар у Залессе. Адкрыты семінар з падсумаваннем працы за паўгады

План: каб тыя, хто абараняе магістарскую, перад абаронай выступалі на Адкрытых семінарах. У гэтым годзе абараняюць магістарскія Яўгенія, Кірыл і Ганна.

• Плянаваньне прац на чэрвень, ліпень, жнівень, верасень: праца семінараў, праца супрацоўнікаў, праца в.а. лабараторыі / Юрась, Ганна

В.а. на час адпачынкаў - Станіслаў. Дакументы на падпісанне ўзгадняць з в.а.

Да кожнага семінару рэкамендуецца свае працы выразна прагаварыць. Калі семінар вызначае не сустракацца ў ліпені-жніўні, трэба ўлічыць тых, хто застаецца ў працы - вызначыць ім заданні з to do-ліста, каб у афлайн-рэжыме семінар атрымліваў вынікі працы. У верасні ўсе семінары павінны працаваць на 100%.

• Правесьці галасаваньне па лагатыпах www.corpus.by / Марына Марчык

Паважаныя калегі, паўдзельнічайце, калі ласка, у галасаванні за лепшы варыянт лагатыпу для Corpus.by!

Неўзабаве ў Corpus.by будзе абноўлены дызайн. Запрашаем Вас зрабіць свой унёсак у лепшы выгляд сайта - паўдзельнічаць у галасаванні за лагатып Corpus.by.

ПРАТАКОЛЫ АДКРЫТЫХ СЕМІНАРАЎ

ад 1 лютага 2016 года

(пратаколы ранейшых семінараў: https://docs.google.com/document/d/1ciCwyyY-rCA7zY_HOAp8PkqM3Iu3Xk0Hqc6H5ZUdIKA/pub)

Семінар

25 траўня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Semi-automatic Part-of-Speech annotation for Belarusian Dictionaries enrichment in NooJ / Yuras Hetsevich, Evgeniya Kachan, Ivan Reentovich, Stanislau Lysy and Valerii Varanovich

•  Стартап “NeoSound” - прыкладанне для распазнавання музыкі / Аляксандр Астаф’еў і каманда

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Рознае

• Абмеркаванне лагатыпу Corpus.by
• Планаванне працы на летні перыяд

ПРАТАКОЛ:

Вітаю ўсіх!

Давайце адразу прывітаем нашых гасцей - Аляксандра і Андрэя. З імі Эвеліна пазнаёмілася на Startup Weekend.

Падсумуем працы за мінулы тыдзень. У сераду быў візіт да гукарэжысёра.  У чацвер была сустрэча па мабільных прыстасаваннях, на якім быў брэйншторм па нашых праектах.

Таксама была сустрэча па Нудж і па УДК. Студэнты здалі свае працы, мы атрымалі апісанне шасці сэрвісаў. Вельмі плённая атрымалася праца са студэнтамі. У панядзелак была сустрэча па Corpus.by, таксама былі разасланыя лісты ў Нудж камітэт і ў НББ. Таксама на нашым сайце http://ssrlab.by/ з’явілася абвестка пра KrokApp http://ssrlab.by/prezientacyjnyja-materyjaly. Студэнцкія праекты можна знайсці на http://corpus.by/MorseCodeConverter/ і на http://corpus.by/MusicRecognizer/ 

• Semi-automatic Part-of-Speech annotation for Belarusian Dictionaries enrichment in NooJ / Yuras Hetsevich, Evgeniya Kachan, Ivan Reentovich, Stanislau Lysy and Valerii Varanovich

(прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNMlViWXl1QzJDNXM)

“Паўаўтаматычная растаноўка часцін моў для беларускага слоўніка, які пашырае сістэму Нудж”.

Мы узялі 38 тэкстаў, у якіх быў больш за мільён унікальных слоў, і захацелі расставіць часціны моў, то бок атрымаць мільённы корпус беларускай мовы з анатаванымі словамі. Калі прагналі корпус праз наш слоўнік, атрымалі унікальных 26 000 незнаёмых слоў. На прэзентацыі прадстаўлены розныя дыяграмы са статыстыкай.

Наша задача - атрымаць не толькі часціну мовы, але і ўсю парадыгму. Над алгарытмам працавалі Яўгенія Качан і Валер Варановіч.

На Корпус.бай ёсць http://corpus.by/WordParadigmGenerator/ “Генератар парадыгмы слова”. Гэтая сістэма можа вельмі хутка распісваць парадыгмы, што дапамагае ствараць анатаваны корпус.

Пытанні: 

Б.М. Лабанаў: Калі плануецца зрабіць 100%?

Юрась Гецэвіч: На гэтым тыдні па тым слоўніку, які зараз ёсць. Таксама плануецца зрабіць у фармаце Нудж.

Б.М. Лабанаў: Як наконт тэматычных слоўнікаў?

Юрась Гецэвіч: Так можна. Калі будзе нейкі праект.

Б.М. Лабанаў: Для чаго трэба?

Юрась Гецэвіч: Ідэя ў тым, што расстаноўка часцін мовы патрэбна для добрай расстаноўкі націскаў і інтанацыі.

Б.М. Лабанаў: Ёсць алгарытмы, якія растаўляюць інтанацыю ў сінтазатары па часцінах мовы. Таму такая добра распрацаваная сістэма вельмі важная для сінтэзу маўлення.

•  Стартап “NeoSound” - прыкладанне для распазнавання музыкі / Аляксандр Астаф’еў і каманда (Аляксандр Астафьеў і Андрэй Матусевіч)

(Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4sTd7A9b-NgVTdHQjhGcXJDOGc)

Аляксандр Астаф’еў: Мы прадстаўляем прыкладанне, з дапамогай якога любы чалавек можа ствараць музыку. Пры гэтым яму неабавязкова ведаць ноты і г.д.

Узгадаем, як раней фотаздымкі рабіла толькі абмежаванае кола спецыялістаў. А зараз любы чалавек можа займацца фатаграфіяй. Наш праект гэтаксама дае магчымасць запісваць музыку кожнаму - можна запісаць нейкую мелодыю і дадаць гучанне нейкага інструмента.

Напяваем мелодыю, чуем вынік, дадаем гучанне інструмента, і вынікам можна падзяліцца з сябрамі. Гэта мэта. У нас зараз ёсць прататып, які распазнае голас, калі мы напяваем мелодыю. Ён спрабуе, вызначыць, якая нота была напетая.

Хто хоча патэставаць прыкладанне, можна прайсці па спасылцы https://neosound.biz/pages/feedback/ 

Прататып мы рабілі два месяцы. Апошні час мы вандравалі па розных канферэнцыях, напрацавалі розныя кантакты. Далей гэты алгарытм можна выкарыстоўваць у розных (не звязаных менавіта з музыкай) сферах.

Падпісвайцеся на нашыя старонкі:

https://www.youtube.com/channel/UCNNuAlVLWOfB-xitDcDgJLg 

https://vk.com/neosoundapp 

https://www.facebook.com/neosoundapp/ 

Юрась Гецэвіч: Навошта вам сэрвер?

Аляксандр Астаф’еў: Распазнаванне адбываецца на сэрверы. Зараз адзіная абарона - “неразгалошванне”. Пакуль не запатэнтавалі.

Б.М. Лабанаў: А вы спрабавалі насвістваць мелодыю?

Аляксандр: Пакуль не, кепска працуе, бо няма часу добра гэта прапрацаваць.

Б.М. Лабанаў: Мы ў свой час распрацавалі “гарлафон” і “свістафон”. Прэзентавалі таксама на розных выставах. Добра, што праз столькі год ідэі маюць свой працяг.

Юрась Гецэвіч: Якія ў вас планы на наступныя пару месяцаў?

Аляксандр Астаф’еў: Мы шукаем інвестараў, каб перайсці на фултайм, каб за паўгады можна было прадставіць добры якасны прадукт.

Юрась Гецэвіч: Ці плануеце займацца далей навукай?

Аляксандр: Думка ёсць - скончыць праект, і, можа, на захадзе пачаць вучыцца на PhD.

Юрась Гецэвіч: Як вы думаеце, колькі вам трэба галасоў для тэставання?

Аляксандр Астаф’еў: Пакуль што такой лічбы не ставілі. Зараз ідзе так, што ў сярэднім кожны месяц з’яўляецца 10 новых галасоў. Часам пытанне ў стылях напявання.

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

Яўген: Удзельнічаў у студэнцкай канферэнцыі, закрываў практыку, рыхтаваўся да дзярж. іспытаў; планую дапрацоўваць сэрвісы і рыхтавацца да іспытаў.

Эвеліна: Здавала курсавыя праекты, займаюся тэставаннем прылад, сканчваю курсы ангельскай мовы; рыхтуюся да семінараў па мабільных прыстасаваннях.

Марына: Займалася спецыфікацыяй КрокАрр, у планах зрабіць прататып гаворачага калькулятара і рабіць дыплом.

Віталь: Распрацоўваю рускую версію для КрокАрр, працаваў над астатнімі прыкладаннямі.  

Зьміцер: Чысціў камп’ютары, пісаў дыплом, займаўся мабільнымі прыстасаваннямі.

Андрэй Бабкоў: Займаўся УДК і кодэксамі, вычытваў і правяраў КК і КШС.

Ганна Ст: Праца з матэрыяламі шпрынгер, афармленне камандзіроўкі на Нудж 2016, праца з УДК.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

Актуальны каляндар можна паглядзець на сайце http://ssrlab.by/calendar 

Просьба таксама да ўсіх: вызначыцца з выязным семінарам у Залессе.

• Абмеркаванне лагатыпу Corpus.by

Зараз давайце прагаласуем за лепшы лагатып для корпус.бай.

(ТУТ https://drive.google.com/open?id=0Bzwtgh3DBqU4NGxhSkRBd1ExVDg можна паглядзець лагатып)

Семінар

18 траўня 2016 г.

(серада)

10:00-11:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Як фармаваць магістарскую і кандыдацкую дысертацыі / Юрась Гецэвіч
• Планаванне прац лабараторыі на летні перыяд / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Рознае

ПРАТАКОЛ

Прывітанне ўсім!

Сёння ў нас семінар, мы збіраемся, каб паглядзець, хто над чым працуе. Бо маем шмат накірункаў і хацелася б, каб каардынацыя была добра наладжанай.

Каляндар на мінулым тыдні быў вельмі насычаным і такім ён застанецца да сезону адпачынкаў, пра якія мы сёння пагаворым.

• Як фармаваць магістарскую і кандыдацкую дысертацыі / Юрась Гецэвіч

Таксама зараз час здачы дыпломаў і магістарскіх.

Дысертацыя паказвае валоданне тэарэтычнымі, практычнымі і прыкладнымі ведамі.

Немагчыма вывесці адну формулу, бо розныя спецыяльнасці.

Дысертацыя паказвае кваліфікацыю, дзе чалавек паказвае пэўны мінімум ведаў. Дысертацыя не паказвае, што толькі гэта ведае чалавек. Гэты той мінімум, які быў патрэбен для абароны дысертацыі і для атрымання навуковай ступені, насамрэч аўтар ведае больш.

Галоўны крытэр артыкула - каб ён быў напісаны праўдзіва.

У дысертацыі:

-праблема-тэма (+навуковы кіраўнік);

-задзелы-артыкулы (публікацыі) - простае апісанне таго, што вы зрабілі, зразумелае новым людзям;

-змест асноўваецца на задзелах-артыкулах;

-афармленне - паводле метадычак;

-структурырыванне.

Артыкулы - як “ножкі для стала”, а дысертацыя - нібы “стол”.

Вельмі важна таксама “пасябраваць” з навуковай камісіяй. У асноўным гэта тыя калегі, з якімі мы асабліва не знаёмыя, але працуем у больш-менш адной сферы і ў рэчышчы навукі.

Таксама трэба ўлічваць наступны момант пра абароне магістарскіх. Магістарская - гэта дыплом плюс некалькі крокаў наперад. Таксама можна назапасіць і не праходзіць адразу яшчэ некалькі крокаў - каб не абараняць адразу і тое, што можна будзе абараніць на кандыдацкай.

•    Планаванне прац лабараторыі на летні перыяд / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

Калі ласка, у адпаведным файле пазначце даты вашых адпачынкаў на чэрвень, ліпень і жнівень, каб мы не прапусцілі ніякіх дэдлайнаў. Таксама на сярэдзіну чэрвеня плануецца адкрыты выязны семінар з падсумаваннем прац за паўгады.  

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

Віталь: працую на КрокАрр, дадаў ангельскую версію.

Іван: вычытваю сайт лабараторыі, папаўняю слоўнік, вырашаю пытанні па магістратуры.

Эвеліна: удзельнічала ў StartUp Weekend, тэставала нашы прыкладанні.

Кірыл: працаваў над пераносам сэрвіса па распазнаванні маўлення, распрацоўваю інструкцыю па прымяненні.

Яўгенія: працавала над маніторынгам, удзельнічала ў семінары па перакладах, займалася магістарскай, здавала іспыты.

Зьміцер: працаваў над КрокАрр, пераймаў абавязкі Станіслава, пісаў дыплом, вырашаў пытанні па паступленні, таксама вырашаў пытанні па МОСТ.

Андрэй Ул.: перакладаў КШС, зводзіў файлы ў адно. Прысутнічаў на семінарах, вычытваў тэксты КрокАрр.

ГаннаСт: УДК, шпрынгер, тэксты для КрокАрр, канферэнцыя для Нудж 2016.

Наста: тэксты для КрокАрр, удзел у семінарах.

Марына: працую са спецыфікацыяй, тэстую мабільныя прыкладанні, выкладалі відэа для Нудж.

Аляксандр: уносілі праўкі ў сэрвіс распазнавання нот.

Влад: пісаў дыплом.

Ганна: тэставала сістэму распазнавання нот.

Міхал: працаваў над мадэллю Навагрудкага замку.

Б.М. Лабанаў: рыхтуюся да міжнароднай канферэнцыі,  якая адбудзецца 1 чэрвеня.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

(прэзентацыя)

Семінар

11 траўня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Вынікі пераіменавання сэрвісаў www.Corpus.by / Станіслаў
• Ацэнка якасці селектыўнага сінтэзу маўлення: метады і вынікі / Г.І. Саломеннік

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Рознае

ПРАТАКОЛ

ЮрасьГ.: Вітаю ўсіх! Сёння ў нас цікаваы госьць, які распавядзе тэму вельмі блізкую для нас.

Хацелася б падсумаваць, што мы рабілі на мінулым тыдні. У панядзелак былі сусрэчы па корпус.бай, праекту МОСТ,  у сераду быў семінар з кандыдатам гістарычных навук, таксама была сустрэча па публікацыі ў Шпрынгер. У чацвер-пятніцу быў Першы міжнародны кангрэс беларускай культуры. Таксама былі сустрэчы па мабільных прыстасаваннях, па Нудж, па перакаладах.

Зараз заслухаем першага выступоўца.  

• Вынікі пераіменавання сэрвісаў www.Corpus.by / Станіслаў

(прэзентацыя)

Станіслаў: На гэтым рэсусрсе сабраныя рэсурсы, якія лабараторыя распрацапвала на працягу мінулых год. Аднак было пытанне з назвамі, бо не ўсе былі мілагучнамі і не ўсе адпавядалі рэчаіснасці.

Пераназванне англійскай версіі заняло больш часу і было вельмі адказным, бо гэта закранала і тэчкі на сэрверы і спасылкі на сэрвісы. Па беларуску было прасцей. Мы распрацавалі правілы дла назваў для наступных сэрвісаў.

Б.М. Лабанаў: Чаго не хапае яшчэ сайту, дык сартыроўкі, сістэмы, лепшага дызайну.

Юрась: Так, дзякуй! Ідзе праца над сартыроўкай, над рознымі класіфікацыямі, фільтрамі і г.д.

• Ацэнка якасці селектыўнага сінтэзу маўлення: метады і вынікі / Г.І. Саломеннік

(прэзентацыя)

Цікава, што тыя з тэстуемых, хто быў знаёмы з сінтэзам, ацэнвалі маўленне вышэй, чым тыя, хто чулі сінтэзаванае маўленне ў першы раз.

Б.М. Лабанаў: Якія праблемы засталіся не вырашынамі?

Г.І. Саломеннік: Эмацыянальнасць, інтанацыя дагэтуль не распрацаваны на добрым узроўні. Магчыма праблема ў самім алгарытму, таксама ў разуменні тэкстаў.

ЮрасьГ: Тэставанне насамрэч ва Ўсходняй Еўропе ніхто навуковым спосабам не займаецца. Таму дзякуй за тэму.

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

Эвеліна: на тыдні мы ўдзельначалі ў бел.кангрэсе, таксама ўдзельнічала ў семінары па мабільных прыстасаваннях, таксама працягваю займацца тэстасаванням розных прыкладанняў.

Яўген: працаваў над сэрвісам, над дыпломам, распрацаваў таксама і для мабільнага прыстасавання, у плянах дапрацаваць функцыю гуку, пісаць дыплом

Іван: працягваю папаўняць слоўнікавую базу, рабіў начытку для распазнавання маўлення, чытаў навуковую літаратуру.

Марына: на мінулым тыдні зрабіла другое відэа на Нудж, таксама вучылася працаваць са спецыфікацыяй для КрокЭп.

Віталь: займаюся таксама КрокЭп, далей буду працаваць над англійскай версіяй

Зьміцер: таксама займаюся КрокЭп, дызайнам; удзельнічаў у семінары па мабільных прыстасаваннях, пісаў дыплом, далей буду працягваць займацца такімі справамі.

А.У.: праца над перакладам, УДК.

Станіслаў: Падрыхтоўка да бел.кангрэсу, праца над корпус.бай, рабіў начытку тэксту і іншыя розныя задачы; на наступным тыдні думаю пайсці ў адпачынак.

Б.М. Лабанаў: рэцэнзаваў даклады Specom, займаўся рэдакаваннем артыкула на нудж, у планах скончыць з рэцэнзіраваннем і працягнуць даследавання над інтанацыямі.

Ганна: праца над УДК, Шпрынгер

Наста: уносіла праўкі над УДК, начытвала тэктсы для КрокЭп, займалася перакладам, удзельнеічала ў перакладах.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

(прэзентацыя)

Юрась:  Яшчэ важная інфармацыя: усе хто плануюць паступаць у магіструтуру, адзначыцеся. Яўген, прашу скласці спіс і прадставіць яго Ганне.Таксама звяртаю вашую ўвагу на КрокЭп, хутка пачнецца актыўная рэкляма на ГуглПлей. Яшчэ зробім дадатковую расылку. Зараза просім усталяваць і пратэсціраваць. Наступны месяц будзем здаваць дыпломы і магісцерскія. У чэрвені паедзем таксама на Нудж канферэнцыю. У чэрвені таксама будзе выязны семінар. У ліпені, пачатак жніўня - бярыце адпачынкі. Каб пад верасень мы сабраліся ў звычаным рэжыме.

Семінар

4 траўня 2016 г.

(серада)

11:00-12:30

пакой - 430

Cакратар - Ганна Станіславенка

Адказныя за тэхніку і крэслы - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Гістарычны дамен у пісьмовасьці і выданьнях "Xlll-XVI" / кандыдат гістарычных навук А.У. Унучак

• Абмеркаванне падачы артыкулаў на бягучыя канферэнцыі. Прэзэнтацыя стэнду “канферэнцыя-супрацоўнік” / Ганна, Яўгенія

• Падсумаванне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

• Рознае

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Вітаю! У нас сёння на семінары госць – Андрэй Уладзіміравіч. Ён працягне тое, што мы пачалі месяц таму: распавядаць пра гісторыю пісьмовасці, пра гістарычны дамен.
На мінулым тыдні на семінары быў у нас госць таксама. Пасля была сустрэча са студэнтамі. Таксама была сустрэча па Шпрынгер: па мабільных прыстасаваннях; па Нудж 2016, куды прайшлі тры нашыя артыкулы. Таксама паспяхова прайшлі атэстацыйную камісію, таксама была сустрэча ў Нацыянальнай бібліятэцы па УДК, у пятніцу была сустрэча са школьнікамі з цэнтру інавацый. Быў таксама семінар па распазнаванню. Была размова з дырэктарам, і, магчыма, нам выдзеляць яшчэ адзін пакой. Не спыняецца праца над перакладамі – у пятніцу мы правялі сустрэчу, дзе абмеркавалі пераклад Кодэксу шлюбу і сям’і.
У панядзелак была традыцыйная сустрэча па Corpus.by. За апошні час з’явіліся 5 сэрвісаў.
Абмяркоўвалі планы па праграме МОСТ, па якой мы выйгралі грант у Германію.
Калі няма пытанняў, то запросім нашага госця.

• Гістарычны дамен у пісьмовасьці і выданьнях "XIII-XVI" / кандыдат гістарычных навук А.У. Унучак

(прэзентацыя)
Менавіта гэты перыяд звязаны са з’яўленнем кнігадрукавання. Ён зрабіў выбух у культуры, падобны да тэхнічнай рэвалюцыі.
Мы памятаем, што цэнтрамі культуры і навукі былі манастыры. Можна сказаць, што распаўсюд хрысціянства стаў першым тэхнічным прагрэсам.

Радзівілаўскі (Каралявецкі) летапіс 15 стагоддзя – першая гістарычная крыніца, якая сведчыць пра гісторыю нашых продкаў. Хроніка напісаная на лацінская мове. Цікава, што ў ім змешчана выява Міндоўга. Нагадаю, што Міндоўгу даводзілася ваяваць і з татарамі і з Тэўтонскім ордэнам. Дзякуючы Міндоўгу ўтварылася Вялікае Княства Літоўскае. Мінаем некалькі князёў і пераходзім да Альгерда, пры якім ВКЛ стала яшчэ і Княтсвам Рускім. Пры Вітаўце – Літоўскім, Рускім і Жамойцкім. На той час плошча ВКЛ была каля 900 тыс кв. кіламетраў.
Вунія паміж Польскім Каралеўсквам і ВКЛ – жаніцьба Ягайлы з Ядвігай. Ягайла, каб прымусіць палякаў зрабіць яго каралём, праводзіць на тэрыторыі Польшчы ваенныя дзеянні. Польская дэлегацыя прыязджае ў Крэва – на той час турма, зараз – невялічкая вёска ў Гарадзеншчыне. І падпісваецца Крэўская вунія. Вынікам вуніі становіцца перамога пад Грунвальдам. Дапамагла выйсці ВКЛ на першыя пазіцыі ў Заходняй Еўропе. ВКЛ – наймагутнейшая краіна. Вітаўта пачынаюць называць Вялікім. Ён становіцца чэскім каралём. Вітаўт запрашае Гераніма Пражскага прапаведаваць абноўленую, т.зв. гусіцкую веру. І ў Чэхіі ўтвараецца моцная беларуская грамада, шмат людзей навучаецца ў Празе і там застаецца жыць.
У канцы 15 ст на пасаду вялікага княства заступае Аляксандр, які падпісвае Віленскі прывілей, згодна з якім пасада князя становіцца выбарнай. Ствараецца сойм. У гэты час таксама ідзе супрацьстаянне з Масквой. Масква аб’явіла сябе трэцім Рымам. Паміж Масковіяй і ВКЛ адбываюцца «інфармацыйныя войны»,
ідзе змаганне на розных узроўнях. Адбываецца 10-гадовая вайна, і, каб не перамога пад Воршай, ВКЛ магло спыніць сваё існаванне. Але ў 16 стагоддзі надыходзіць Залаты Век Беларусі. З гэтым перыядам звязана некалькі вельмі вядомых для кожнага беларуса імёнаў. Скарына – сын гандляра. Меў брата, які пайшоў па шляху бацькі.
Скарына сканчавае Праскі ўніверсітэт. Пасля знікае на сем год, у Падуі сканчвае ўніверсітэт і становіцца доктарам медыцынскіх навук. Абарона тады адбывалася ў тры дні. Першы дзень – царкве, дзе задаваліся пытанні. На другі дзень у царкве ён адказваў на пытанні мінулага дня. На трэці дзень у палацы адбываліся дыскусіі адносна спрэчных адказаў. Цікава, што кандыдат яшчэ і плаціў за правядзенне іспыту, але для Скарыны дзякуючы яго выбітным ведам было зроблена выключэнне. У Падуі вісіць яго партрэт – другі ў шэрагу, пасля партрэту Галілея.
З Падуі ён едзе ў Венецыю, каб вучыцца кнігадрукаванню. З чаго б медыку вучыцца друкаваць? Скарына едзе друкаваць Біблію, якой тады яшчэ не існавала на беларускай мове. За 5 дукатаў ён набывае Пражскую Біблію, усё абсталяванне і едзе ў Прагу.
Яго прымаюць на ўзроўні канцлера, але грошай ніхто не дае. Скарына ўваходзіць у камісію па выданні Статуту 1529 года. У гэты час Жыгімонт Аўгуст становіцца вялікім князем.
Другая асоба, якая звязаная з кнігадрукаваннем – Мікалай Радзівіл Чорны.
у 1562 годзе пачынаецца Інфлянцкая вайна. У гэтым годзе выдаецца Катэхізіс Сымона Буднага ў Нясвіжы.
У 1563 г. выдаецца Берасьцеская Біблія.
У 1578 г. выходзіць хроніка Еўрапейскай Сарматыі.
У 1588 г. выходзіць Статут Вялікага Княства Літоўскага.

У канцы гэтага перыяду ствараецца Рэч Паспалітая Абодвух Народаў. Андрэй Волян – яго творы друкаваліся на лаціне, для заходняга чытача. У сваіх творах ён пісаў на лаціне. Вядомыя яго 28 твораў, друкаваўся ў Вільні, Кракаве, Гданьску. Волян казаў, што друкаваная кніга выцесніць рукапісную, і яго прагноз спраўдзіўся праз 400 год.

Б.М. Лабанаў: Вы ўзгадалі амаль усе суседнія краіны, а што ўкраінцы?
А.У. Унучак: На той момант іх гісторыя была звязаная з тым, што яны патрапілі пад уладу Польшчы. Жыгімонт дзеліць тэрыторыю на тры часткі. У складзе Польшчы яны называліся рускімі землямі. Пасля з’явіліся дзве назвы – Маларосія і Украіна. У 18 стагоддзі ўся тэрыторыя была далучана да Расійскай тэрыторыі. І толькі ў 1917 годзе аб’яўляецца Украінская Народная Рэспубліка і замацоўваецца назва Украіна.
Юрась Гецэвіч: Дзе можна дакрануцца да арыгіналаў названых кніг?
А.У. Унучак: Арыгінал Радзівілаўскай Бібліі зараз знаходзіцца ў гістарычным музеі. Пагартаць можна ў Вільні, у бібліятэцы Акадэміі Навук.
Арыгінал Статуту 1588 ёсць у Магілёве, у 2012 быў набыты на аўкцыёне. У Вільні ёсць першыя два. У Львове ёсць другі.
Біблія Сымона Буднага ёсць у Польшчы. У Беларусі, хутчэй за ўсё, цалкам няма.
Юрась Гецэвіч: Давайце падзякуем госцю! Для нас вельмі важна вывучаць гістарычны аспект.

• Абмеркаванне падачы артыкулаў на бягучыя канферэнцыі. Прэзэнтацыя стэнду “канферэнцыя-супрацоўнік” / Ганна, Яўгенія, Юрась Гецэвіч

Спіс каферэнцый знаходзіцца на сайце - http://ssrlab.by/next-conferences. Прапаноўваем запісацца на любую канферэнцыю, якую вы жадаеце. Запішыцеся на дошцы са спісам канферэнцый. Таксама адзначце гэта ў сваіх планавых заданнях.

У кожнага супрацоўніка мусіць быць канферэнцыя, да якой ён рыхтуецца. Таксама запрашаем пісаць артыкулы для ВАК-часопісаў. Ад колькасці выданняў залежыць фінансаванне лабараторыі.

Просьба дадаць спіс ВАК-часопісаў, каб і ў іх было шмат нашых выданняў.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч, Ганна Станіславенка

(прэзентацыя)

• Рознае

Тут хацелася б адзначыць, што летам мы звычайна робім выязны семінар. Просьба падумаць, хто хацеў бы далучыцца да арганізацыі вандроўкі. Можаце звяртацца да мяне ці да Ганны. Таксама на ліпень можна запланаваць свае адпачынкі, каб усё правільна размеркаваць. Дзякуй за ўвагу!

Семінар

27 красавіка 2016 г.

(серада)

12:00

пакой - 430

сакратар - Яўгенія Качан

Адказныя за тэхніку - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

Плян

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Распрацоўка і прэзентацыя стартап-праекта http://www.kuoll.com: аўтаматычны запіс дзеянняў карыстальніка для тэставання IT-прадуктаў / Зміцер Кайгародаў
• Абмеркаванне падачы артыкулаў на бягучыя канферэнцыі / кожны

• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч

• Рознае

Факт

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Прывітанне ўсім. Сёння пачынаем у 12. Адразу хачу павітаць нашага госця, Змітра Кайгародава. Супадзенняў у прозвішчы няма, гэта муж Лесі. Мы вучыліся разам пяць гадоў у БДУ на ФПМІ. Сябруем. Зміцер згадзіўся распавесці нам пра свой праект. Зачытаю павестку (павестка па пляне). Мы ўвайшлі ў інтэнсіўны графік, 3-5 сустрэч, розных семінараў на тыдзень. Нам ужо не хапае камп’ютараў, месцаў. Дырэктар падпісаў дазвол на атрыманне новага камп’ютара, і 2 мы набудзем самі. Таксама магчыма атрымаць новы пакой. Вельмі многа розных сустрэч, вельмі напружаныя дні. Вось, напрыклад, заўтра па календары аж тры накладкі. Да таго ж мы выйгралі ў праграме “МОСТ”, гэта сустрэча з нашымі калегамі ў Нямеччыне. Трэба прапланаваць даты ад’езду. Заяўленыя Станіслаў, Зміцер, Ганна, Юрась, Юля Барадзіна. Да нас размяркоўваецца 5 чалавек, Марына ўжо з намі. У нас не хапае бюджэта, таму праверым па штатнаму раскладу, хто спраўляецца, хто не. Недзе здымем нагрузку. Дамовіліся, што нашы студэнты паступяць у магістратуру, таму бюджэт трохі разгрузіцца. У чацвер Ганна ўжо будзе, але не спадзявайцеся, што адразу ўсё спросціцца. Яшчэ адзін калега, Раман, прыйшоў паслухаць расповед Змітра. Ці ёсць якія пытанні? (пытаньняў няма). Тады прапаную паслухаць Змітра.

• Распрацоўка і прэзентацыя стартап-праекта http://www.kuoll.com: аўтаматычны запіс дзеянняў карыстальніка для тэставання IT-прадуктаў / (Прэзентацыя)

Зміцер Кайгародаў: Вітаю ўсіх. Адразу раскажу, чаму і з чым да вас прыйшоў. 12 год займаюся праграмаваннем. З 2 курса пайшоў на працу на частковую занятасць, потым трохі болей. Заўважыў праблему, што людзі не хочуць працаваць з тымі праграмамі, якія ўжо рэалізаваныя. Прывяду прыклад: працаваў з кампаніяй “Nissan”. Праграма дужа адрозніваецца ад таго, што было запланавана спачатку. Кіраўніцтва закупіла кампаненты, гэтыя кампаненты трэба было інтэграваць, зрабіць добры дызайн. Потым яны ідуць у базу, і бачым, што гэтая праграма моцна адрозніваецца ад таго, што рабілі праграмісты. У праграміста ёсць адзін код, а выкарыстоўваецца другі, і праграміст не ведае, як з ім працаваць. Што яны робяць: запускаюць віртуальную машыну, па якой адразу бачна, што было зроблена, выпраўлена. Такія машыны каштуюць шмат, патрабуюць людскіх і адміністрацыйных рэсурсаў. Кожная памылка праграміста пасля рэліза каштуе 20 тыс. даляраў. Задача нашага прыстасавання - даць кожнаму распрацоўшчыку інструмент, які будзе адлюстроўваць кожныя 3 хвіліны ўсе змены, унесеныя ў праграму. Вынікі захоўваюцца ў нас на сэрвісе, і кожны, хто карыстаецца гэтай праграмай, можа спампоўваць вынікі. Мы выйгралі паездку ў Германію, таксама стартап, запушчаны Фінляндыяй. Існуюць падобныя інструменты (два віды): першы від інструментаў запамінае памылку, разумее, што памылка ёсць. Карыстальнікі пачынаюць іх выкарыстоўваць, але па гэтых інструментах нельга зразумець, чаму адбылася памылка. Другі від інструментаў адлюстроўвае, што рабіў карыстальнік, што клікаў, што запаўняў. Наш інструмент усё фіксуе  і аб’ядноўвае ў ланцуг прычына-выніковых сувязей: чаму так адбылося, як адпрацуе сервер, што адбылося першым, што апошнім. Для праграміста вельмі важна, як спрацаваў сервер у розныя моманты працы. У нас ёсць скрыпт, расшырэнне для гугл. Тэсціроўшчык можа адзначаць, як ён працаваў, а потым перадаваць праграмісту. У нас ёсць каманда з розным бэкграўндам. Ёсць яшчэ фінансавая інфармацыя для інвестараў.

Юрась: Чаму такая назва?

Зміцер: Ёсць некалькі прычын: першая: назва павінна быць дзеясловам. Напрыклад: Гугл - пагуглі. Па-другое, ад слова quality - якасны. Па-трэцяе, K - кот, коцік.

Раман: Як абараняецеся ад пірацтва?

Зміцер: У нас ёсць сервер, куды спампоўваюцца запісы, і лінк, па якому можна атрымаць вынікі. Без сервера ніхто не зможа выкарыстоўваць нашу распрацоўку. Ёсць функцыя firebug, якая таксама спрацоўвае, але яна выкарыстощваецца ўсімі.

Алена: Ці атрымалася ў вас атрымаць інвестыцыі?

Зміцер: Зараз на першым кроку: працаваў у адной кампаніі, зараз ёсць некалькі ідэй: хто дужа зацікаўлены. Адзін інвестар у Літве. Яны  хочуць не толькі даваць грошы, але яшчэ і рэалізоўваць нешта. У іх вельмі добрая экспертыза. Калі гэта здзейсніцца, 6 месяцаў будзем працаваць з імі, яны адразу дадуць другую інвестыцыю. Увесь час трэба расці і нельга разлічваць толькі на гэта. Шмат людзей цікавіцца, але зацікаўленасці мала, трэба яшчэ і грошы ўкладаць. Па правераных крыніцах гэтыя людзі гатовыя ўкладаць грошы.

Алена: Адкуль узялося першае забеспячэнне распрацоўкі? Ці было яно?

Зміцер: Спачатку было за мой кошт. Я рабіў шмат для адной кампаніі, але гэта не патрабавала многа маёй увагі. Асноўная рэч, чаму праграмісты добра зарабляюць, бо яны добра маштабіруюцца. У ПО невядома, ці будзе праект карысным: можа ён каштуе больш, чым будзе выкарыстана, можа меньш. Ніхто не ведае, колькі часу затраціцца на распрацоўку. Такія распрацоўкі не патрабуюць ствараць фізічны аб’ект, месца для яго захоўвання. Калі ўсёж-такі месца з’явілася, гэта трэба зрабіць хутка, заняць рынак, а потым ужо дапрацоўваць.

Алена: Ці ёсць прыбытак?

Зміцер: Ёсць некалькі чалавек, якія гатовыя плаціць. Але я ведаю, што на іх трэба будзе працаваць. Змяніць свае працэсы, падагнаць пад іх сістэму. Таму пакуль што мы не гатовыя супрацоўнічаць з нейкімі асобнымі арганізацыямі.

Алена: Колькі чалавек у камандзе і хто чым займаецца?

Зміцер: Зараз 4 чалавекі. Два распрацоўшчыка, улічваючы мяне. Потым я пачаў займацца ўсімі справамі: і бізнэсам, і рэкламай. Адзін хлопец мой сакратар, другі - паставіў працэс прадаж у EPAM, мае нейкі вопыт. Каманда вельмі важная ў праекце.

Юрась: Ці можна выкарыстать вашу распрацоўку па-простаму ў навуковай ці звычайнай дзяржаўнай арганізацыі, напрыклад, у нас?

Зміцер: Ёсць наш сайт, дзе можна спампаваць. Лінк атрымліваеце адразу. Калі будзеце яшчэ рэкламаваць, то гэта вельмі добра.

Юрась: Ці выкарыстоўваецца kuoll для сябе самога?

Зміцер: Пакуль што гэта непатрэбна, таму што яго распрацоўка займае шмат рэсурсаў. У гэтым сэнсе скрыпт сам сябе не запісвае, ёсць механізм, які збірае рэчы, у якіх атрымаліся памылкі, рабіць рэпорт, аб тым, што было зроблена, бо праграма патрабуе вельмі пільнай увагі і не дапускае памылак.

Юрась: Якія стартапы ведаеце? Якія лепшыя?

Зміцер: Добрыя эстонскія і фінскія стартап-праекты. Мы заўсёды ў іх займалі 1 месца з 10. Таксама тыя самыя людзі, якія заснавалі імагуру, у іх шмат бясплатнага. У ПВТ ёсць бізнэс-інкубатар. Сам інкубатар не вельмі цікавы, але яны збіраюць розных бізнэсмэнаў для бясплатнай кансультацыі. Зусім нядаўна выступаў З. Гурскі з братам і дырэктарам tut.by. Яны шукаюць праекты, каб прадаць іх за мяжу.

Юрась: Ці ёсць мабільная версія?

Зміцер: Мы працуем з мабільнымі платформамі, але не робім інавацыйнага праекту. Мы не зацікаўлены рабіць тое, што робяць іншыя.

Раман: Як вы набіралі каманду?

Зміцер: Людзі не вераць у стартапы. Я знайшоў праграміста з Украіны, гэта школьнік. Заробак невялікі, але хапае для яго. Сустракаў бізнэсмэнаў, але яны ніколі не пачыналі з нуля. Яны не разумеюць інтэрнэт-бізнэс, таму з імі цяжка, бо трэба вучыцца, пераходзіць са звыклай і камфортнай сферы ў новую. А ім гэта не патрэбна. Было некалькі людзей: хлопец з Нігерыі. Мне не атрымалася яго пераканаць. Ён вельмі эмацыйны, вясёлы, але неарганізаваны па часе. Быў амерыканец - product manager. Ажаніўся, з’ехаў у Кіеў. Да сённяшняга дня мару, каб такія людзі былі ў камандзе. Каб прабівацца, трэба быць эмацыйным і пунктуальным. Чалавек павінен быць незамяняльным, каб за 2 гадзіны часу кожны год павялічваць свой заробак. Таксама яшчэ і прыносіць карысць.

Марына: Хто займаецца эканамічнымі пытаннямі?

Зміцер: Ёсць адзін хлопчык, які займаецца гэтымі пытаннямі.

Юрась: Дзе вас можна знайсці?

Зміцер: Здымалі пакой у ІМАГУРУ, але хутка з’язджаем у Фінляндыю, потым у Вільню. Зараз аднаго месца няма. То ў мяне дома, то ў ПВТ, то яшчэ дзе.

Юрась: Падзякуем Змітру. З дазволу Змітра мы зарэгіструемся, далучым студэнтаў і папоўнім неяк тыя гігабайты. Наступны пункт.

• Абмеркаванне падачы артыкулаў на бягучыя канферэнцыі / кожны

(Прэзентацыя), http://ssrlab.by/next-conferences

На сайце можна знайсці ўсе канферэнцыі. Наступныя канферэнцыі: публікацыя ў зборніку МДЛУ - падае Юля Здаронак і Барыс Мяфодзьевіч. У кангрэс былі пададзеныя тры даклады, усе прайшлі. Плануем дадаць яшчэ даклад пра электронную вычытку Новага Запавета. NooJ  - у гэты чацвер будзем вырашаць усе пытанні па выступах, ад’езду і спансіраванні. Spekom - Рыгор Пракаповіч і мы робім сумесны даклад пра робатаў. Канферэнцыя PRIP робіцца ў БДУ. Робім 2 заяўкі: па распазнаванню маўлення з Лесяй і Кірылам і арфаэпічным слоўніку са Станіславам. Big Data - трэба абавязкова паўдзельнічаць.

• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны

Юрась: Вельмі каротка. Кожны. Хто хоча пачаць?

Б.М.: Падаў заяўку на канферэнцыю “Дыялог”. Планую выступ.

Іван: Вычытка невядомых слоў АПП, папаўненне слоўнікавай базы сэрвісаў corpus.by. Планую гэтым і займацца, вярнуцца да выпраўлення памылак сінтэзатара.

Марына: Мантаж т’юторыалаў па Nooj. Уключаюся ў працу. Адзін т’юторыал ужо гатовы.

Алена: Дапрацоўка спецыфікацыі KrokApp. Таксама розныя справы: пераклады, гаспадарчыя справы. З панядзелка ў адпачынку за свой кошт. Планую дапрацаваць спецыфікацыю, артыкулы на НіРС, МДЛУ, Белкангрэс.

Станіслаў: Працую над corpus.by ва ўсіх сферах: перанайменаванне сэрвісаў, сустрэчы на corpus.by і шмат чаго яшчэ. Бліжэйшы план - абараніць першы год аспірантуры, напісанне артыкулаў.

Зміцер: Удзел у семінарах, дызайн KrokApp, гэтым і буду займацца. Розныя арганізацыйныя і тэхнічныя пытанні.

Зміцер Кайгародаў: Напісаў некалькі артыкулаў, размаўляў з інвестарамі. На гэтым тыдні трэба дажаць артыкулы. Паеду ў Фінляндыю і Літву, таксама на канферэнцыі.

Раман: Удзельнічалі ў выстаўцы ТІБО. Шукаю міжнародныя кантакты таксама праз МОСТ. Даклады на ПРІП, паездку ў Піцер,

Дар’я: Працавала з фанетыкай. Пошук памылак з літар В да Е. Збіраюся пісаць дыплом.

Наста: На пачатку тыдня здавала дзяржаўны іспыт, было размеркаванне. Агучвала тэксты для KrokApp, уносіла праўкі ў УДК, таксама пераклады.

Эвеліна: Курсы ангельскай мовы, шукаю прылады, якія цікавыя для нашай лабараторыі, тэсцірую іх.

Андрэй Уладзіміравіч: Вычытаў знойдзены кавалак для вычыткі УДК, уносіў праўкі ва УДК.

Яўгенія: Займалася больш арганізацыйнымі справамі, удзельнічала ў семінарах, унікала ў розныя справы. Планую больш дэталёва займацца выпраўленнем фанетычных памылак.

Юрась: Дзякуй за справаздачу кожнаму. Хачу паказаць вам наш KrokApp. Алена сказала, што працавала над спецыфікацыяй, Зміцер - над дызайнам, а Наста начытвала тэксты. Давайце паглядзім на гэта https://play.google.com/store/apps/details?id=by.ssrlab.krokapp&hl=be .

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч

Зміцер, адчыніце, калі ласка, каляндар. Усе сустрэчы адбудуцца ў адпаведнасці з календаром.

• Рознае

Юрась: Дзякую, што ў гэтым пакоі стала менш лішніх рэчаў . Але ўсё ж такі прапаную наклеіць нейкія біркі, каб кожны арыентаваўся, дзе што ляжыць. Якія ёсць пытанні? Калі ёсць пытані, задавайце іх калі ласка, калі не, тады ў нас кава-паўза.

Семінар

20 красавіка 2016 г.

(серада)

11:00

пакой - 430

сакратар - Алена Крывальцэвіч

Адказныя за тэхніку - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Распрацоўка сэрвіса "Канвертар азбукі Морзэ" / Юрась, Яўген, Іван

• Прагляд перадачы “Навукаманія” пра штучны інтэлект / Зміцер, Юрась

• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч

• Рознае

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Юрась: Сёння пагаворым па двух пунктах. Выбычайце, што павестка прыйшла позна.

Наш дырэктар выступаў у перадачы “Навукаманія” на Беларусь-3, распавядаў пра штучны інтэлект

Мы добра пражылі мінулы тыдзень, было шмат семінараў: па мабільных прыкладаннях, па распазнаванню маўлення (92% распазванання на 14 галасах). Дзякуй, што згаджаецеся запісваць свой голас. Быў семінар па перакладах і вычытцы, абмеркавалі, што будзем рабіць далей і як будзе адбывацца пераклад і вычытка. У панядзелак мяне не было, Станіславу прыйшлося мяне замяняць. Дзякуй, што правялі семінар па корпус.бай - атрымалася вельмі вялікая рэзалюцыя. У аўторак адбылася сустрэча са студэнтамі па двух праектах. У наступны аўторак будзем падводзіць вынікі.

Не працаваў SVN цэлы тыдзень, просім прабачэння, што сайт не аднаўляўся,але за панядзелак і аўторак усё выправілі і запусцілі. Справа ў тым, што эксперыментальная інфармацыя аднімае шмат месца. За 4 гады сінтэзаратар згенерыраваў 10 Гб маўлення, які чакае свайго апрацоўшчыка. Пераходзім да сённяшняй павесткі.

• Распрацоўка сэрвіса "Канвертар азбукі Морзэ" / Юрась, Яўген, Іван

Яўген: Сэрвіс прызначаны для кадавання слоў у азбуку Морзэ для беларускай мовы і наадварот. Можа прымяняцца ў навучальных мэтах для супрацоўнікаў авія- і воднага транспарту, спарцменаў-радыстаў. (прэзентацыя)

Мэта: распрацаваць архітэктуру, алгарытмы функцыяніравання на базе мовы РНР

Іван быў адказны за стандарт азбукі Морзэ і складанне азбукі Морзэ для беларускай мовы. Распрацоўка алгарытмаў працы кодэра і дэкодээра - разам з Уладам, апрабацыя - разам з Уладам і тэсціроўшчыкамі.

разгляданне блок-схем…

інтэрфейс - гэта было зроблена па патрабаваннях сайта корпус.бай.

Праграмнае забеспячэнне: PHPstorm, GitHub deskop, notepad

У тэчыца base  - файлы, table_ - код, text - ад тэсціроўшчыкаў і для тэсціроўшчыкаў.

*праца з сервісам на сайце*

Юрась: фактычна гэты сэрвіс - гэта сінтэзатар маўлення. Усе неабходныя блокі ёсць. Але гэта вельмі спрошчаны сінтэзатар маўлення.

Яўген: мабыць потым будзе дадазена функцыя выбару хуткасці.

Юрась: якія ёсць пытанні?

Барыс Мяфодз’евіч: праца харошая, але прэзентацыя дрэнная - трэба зрабіць так, каб на адным слайдзе было меньш тэкста, а больш малюнкаў. Не шкадуйце колькасць слайдаў, каб было ўсё бачна.

Яўгенія: дзе будзем выкарыстоўваць?

Яўген: як было сказана, у нас ёсць шмат любіцеляў Морзэ, якія ўдзельнічаюць у розных спаборніцтвах. Кіроўцы авія-воднага транспартнага павінны ведаць гэтую азбуку Морзэ - могуць спампоўваць і завучваць. Каб чалавек мог прывыкнуць да розных манер перадачы даных.

Барыс Мяфодзьевіч: якія прататыпы былі выкарыстаны?

Яўген: ёсць падобныя праграмы, але для беларускай мовы няма ўвогуле, вельмі мала для рускай мовы, шмат для ангельскай. Няма кіруючых сімвалаў - знак даляра, слэш. А ў нашым сэрвісе ён дададзены.

Барыс Мяфодзьевіч: які пошук рабілі?

Яўген: для рускай мовы ёсць проста кадзіраванне, але няма агучкі.

Ёсць шмат рознага для англійскага. І я ніводнага сервіса не бачыў з выбарам хуткасці.Ёсць файл з сімваламі,а ёсць файл для кадавання Морзэ. Таму можна дадаваць любыя сімвалы.

Юрась: што такое “адкалібраваць”?

Яўген: гэта для тэсціроўшчыкаў.

Юрась: трэба зрабіць спробу ўвесці гэта ў выкарыстанне ва ўніверсітэце ці кружках.

Юрась: другая група робіць праграму, якая распазнае ноты. Пойдзем далей.

• Прагляд перадачы “Навукаманія” пра штучны інтэлект / Зміцер, Юрась

Юрась: гэта фільм, кіно, інтэрв’ю, таму можам трохі разбавіць акадэмічныю атмасферу. Яно працягваецца каля 25 хвілін. Падчас прагляду можам пачаставацца, папіць гарбаты.

(пазней будзе спасылка на відэо).

Юрась: зрабіць “гаворачую галаву” значна прасцей, чым сінтэзатар маўлення. Патрэбна прыблізна 20 фотаздымкаў твара.

• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны

Яўгенія: займалася пошукам і выпраўленнем фанетычных памылак, сачыла за поштай нудж, займалася падрыхтоўкай да семінара па перакладах. Планую працягваць далей.

Зміцер: аднаўлялі сервер і СВН, усё працуе. Займаўся праграмаваннем мабільных прыстасаванняў- калькулятар, КрокАпп, пішу дыплом.

Віталій: займаюся распрацоўкай КрокАпп, дадаў агучку, раблю паралельна праграмку - Інфармацыя па сімвалах.

Наста: стварэнне слоўніка руска-беларускай юрыдычнай лексікі, буду перакладаць кодэксы, начытала тэксты для КрокАпп.

Даша: параўноўвала два дакументы транскрыпцый паміж сабой. Выносіла знойдзеныя памылкі ў асобный файлік, каб пазней іх пыправіць. Планую далей параўноўваць літары Г, Д, Е,Ё, Ж.

Эвеліна: тэставала прылады, якія адпавядаюць тэме семінара па мабільных прыстасаваннях - TTS, STT, шукала прылады з піктаграмамі, хажу на курсы англійскай мовы.

Андрэй: скончыў вычытку УДК, зараз вяду пошук невядомых слоў, удзельнічаў у семінары па перакладу.

Станіслаў: аднаўленне і наладка СВН, скончыў здачу праекта БРФФД, правялі семінар па корпус.бай у панядзелак, займаўся рознымі алгарытмамі для корпус.бай.

Іван: папаўненне слоўнікавай базы, сумесная праца па параўнанню невыдомых слоў з УДК з Андрэем Уладзіміравічам, пераклад і вычытка старонак сайту, дапамога з канферэнцыяй па Нуджу 2016, чытанне навуковай літаратуры.

Алена: распрацоўка спецыфікацыі для КрокАпп, размовы з валанторамі, напісанне арыткула для Беларускага кангрэса, гаспадарчыя пытанні.

Барыс Мяфодзьевіч: быў у адпачынку, прааналізаваў 120 сказаў з інтанацыямі, у планах працягваць працу па інтанацыях.

Юрась: стараўся адказваць на ўсе мэйлы, дзякуй ўсім, што ўсе сталі больш адказна ставіцца да планавых справаздач. Са студэнтамі зрабілі 2 варыянты фанетычных працэсараў на Джаве і джаваСкрыпт, плануецца на С# и Пітоне. Дзякуй Яўгенні, што прачытала натхняючую лекцыю на філфаку БДУ, студэнты пачалі пісаць хэлпы для корпус бай. Семінар па перакладах быў праведзены, у нас цэлых 6 перакладчыкаў. У панядзелак не быў, а ў аўторак - хадзілі да дырэктара удакладняць інфармацыю справаздачы перад Гусаковым.Наш аўтарінфарматар будзе ўкарэнены ў 39 паліклініку. Раней вырашалі фармальныя пытанні, і вось зараз блізкія да рэалізацыі праекта.Так адбылося, што жыву праз дарогу, таму, відаць, вельмі хутка пайду і вазьму квіток па прыём, каб праверыць, ці працуе наша сістэма.

Пытанне наконт суботніка - суботнік на працоўных месцах (чацвер, пятніца’евіч: якія прататыпы былі выкарыстаны?

Яўген: ёсць падобныя праграмы, але для беларускай мовы няма ўвогуле, вельмі мала для рускай мовы, шмат для ангельскай. Няма кіруючых сімвалаў - знак даляра, слэш. А ў нашым сэрвісе ён дададзены.

Барыс Мефодзевіч: які пошук рабілі?

Яўген: для рускай мовы ёсць проста кадзіраванне, але няма агучкі.

Ёсць шмат рознага для англійскага. І я ніводнага сэрвіса не бачыў з выбарам хуткасці.Ёсць файл з сімваламі,а ёсць файл для кадавання Морзэ. Таму можна дадаваць любыя сімвалы.

Юрась: што такое “адкалібраваць”?

Яўген: гэта для тэсціроўшчыкаў.

Юрась: трэба зрабіць спробу ўвесці гэта ў выкарыстанне ва ўніверсітэце ці кружках.

Юрась: другая група робіць праграму, якая распазнае ноты. Пойдзем далей.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч
• у чацвер будзе семінар па мабільных прыкладаннях у 10.00 да 12.00
• 14.25 - сустрэча са студэнтамі \ Юрась
• пятніца, 13.30- сустрэча па перакладах
• панядзелак, 11.00 - семінар па корпус.бай
• 10.00 аўторак - сустрэча са студэнтамі
• адкрыты семінар - 11.00
• чацвер - каляндар
• чацвер - сустрэча па Нудж

Звяртаю ўвагу на канферэнцыю PRIP

• Рознае

• Да нас будзе ўладкоўвацца Марына - яна выпускніца Акадэміі Кіравання, добры спецыяліст у эканоміцы. Будзе рэкламаваць нашыя распрацоўкі.
• Адбыўся пераезд - пакой 19. Просьба - “дараспакаваць” \ Ганна, Алена
• саставіць графік выкарыстання машын
• Пытанне наконт суботніка - суботнік на працоўных месцах (чацвер, пятніца)

Семінар

13 красавіка 2016 г.

(серада)

11:00

пакой - 430

Сакратар - Яўгенія Качан

Адказныя за тэхніку - Зьміцер Дзенісюк, Станіслаў Лысы

• Уступ / Юрась
• KrokApp: спецыфікацыя, рэалізацыя, раскрутка /Алена Крывальцэвіч, Юрась
• Пытаньне ўдзелу ў інавацыйных мерапрыемствах разам з сектарам Робататэхнікі / Рыгор Пракаповіч
• Супольны ўдзел у TIBO-2016 з сектарам Робататэхнікі / Рыгор Пракаповіч
• Супольны артыкул на SPEACOM-2016 з сектарам Робататэхнікі / Рыгор Пракаповіч
• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч
• Рознае

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Прывітанне ўсім! У нас сёння даволі вялікая павестка. Давайце прывітаем нашага госця. Ён сёння не адзін, прыйшоў да нас са сваім робатам. У яго да нас адразу 3 пытанні. Калегі, якія ёсць прапановы, заўвагі па павестцы. Будзем трымацца павесткі, бо ў кожнага свае справы.

На мінулым тыдні ў нас адбыліся семінары: са студэнтамі, па corpus.by, па распазнаванню маўлення. На жаль, не правялі семінары па перакладам, па МОСТ і NooJ, таксама сустрэчу па УДК. Семінары былі запланаваны, але мы іх перанеслі. З’явіліся ў нас новыя распрацоўкі, гэта KrokApp у Google Play Market і сэрвіс “канвертар азбукі “Морзе” на corpus.by. Зрабілі тры працоўныя месцы на SVN: Івану, Алене  і Яўгеніі. Выслалі артыкул для Карпаўскіх чытанняў, дзякуем за гэта Станіслава. Ну а зараз перадаем слова Алене  

• KrokApp: спецыфікацыя, рэалізацыя, раскрутка /Алена Крывальцэвич

Гэта наша першае прыстасаванне па турызму. Каманда працуе вельмі зладжана, за што вялікі дзякуй усім. (прэзентацыя)

Зараз кожны можа знайсці нашу распрацоўку ў Google Play Store.  Само прыстасаванне - прататып, які будзе ўдасканалены. Спецыфікацыя была створана з дапамогай праграмы Jutsinmind. Гэта праграма аўтаматычна склала спецыфікацыю, у якой ёсць структура старонак,іх малюнкі і дзеянні кнопак. Па спецыфікацыі пракладанне выглядае лепш. Ёсць недахопы ў рэалізацыт прыкладання, дзесці сцапіліся кнопкі. дзесці не дакладна працуе лэндскейп вью. Праект прасоўваецца пры дапамозе платформы Талака. Зараз мы ў спісе трэція з пачатку, а на мінулым тыдні былі першыя.

Юрась: давайце адчынім наша прыстасаванне ў Google Play Store. Алена зрабіла вельмі добрую прэзентацыю, але патрэбна паглядзець, як гэта выглядае на самой справе. Просьба да ўсіх прыйсці дамой, спампаваць KrokApp, заінсталіраваць і пракаментаваць, што трэба дарабіць, што не так. Не звяртайце ўвагу, калі ласка, на маленькія недапрацоўкі, бо гэта толькі першая версія. На нас ужо выйшлі людзі, якія цікавяцца гэтым прыстасаваннем. У нас усё. Можа ёсць пытанні? Рыгор?

Рыгор: Гэты праект... Алена - малады супрацоўнік, каб падняць ўзровень каманды па праграмаванню? Ці будзе неяк у ім выкарыстаны сінтэзатар?

Юрась: Я чакаў гэтага пытання. Дзе ж тут навука? Да, Алена - магістрант, малады супрацоўнік, якая распрацоўвае тэму сваёй магістэрскай. На самой справе збіраемся ўмацаваць сінтэзатар для начытчы асобных слоў, якія невядомы іншамоўным турыстам, маршрутаў пуці. То бок гэта турызм вывучэння мовы. Па навуцы гэта тэма Аленінай магістарскай, а так больш практычнае прыстасаванне.

Алена: У перспектыве плануецца  аўтаматычна ўжываць гукавы запіс. Вельмі добра было б умацаваць сінтэзатар, але пакуль што ў нашага сінтэзатара спецыфічны голас. Таму будзе запісвацца гукавы файл, начытаны чалавекам.

Яўген: Алена, ці чула ты пра Google glasses?  у іх магчымасцях можна навесці на аб’ект камеру, і яна адразу яго распазнае ,кажучы, што гэта такое.

Алена: Не, такая ідэя мне не прыходзіла. Такое не разглядалі.Дзякую за ідэі. адной з ідэй таксама было падзяліць тэматычныя экскурсіі і па часу. Зараз яе разгледжваем. Таксама ад Яўгена была ідэя - запамінаць кропкі, якія прайшоў чалавек.

Юрась: Алена, неабходна ўсім разаслаць лінк са спасылкай.

Зараз пераходзім да наступнага пытання, да нашага госця Рыгора.

• Пытаньне ўдзелу ў інавацыйных мерапрыемствах разам з сектарам Робататэхнікі / Рыгор Пракаповіч

Рыгор: Гляджу, што тут усе такія энтузіясты. Чаго не хапае падтрымліваць такі энтузіазм? Правільна, спонсарства. Але мы з Юрасём стараемся неяк выкручвацца, так як праекты ёсць, а грошай няма. Таму ўдзельнічаем у інавацыйных мерапрыемствах. Прыцягваем студэнтаў, стараемся зацікавіць.  Гэта трэба прайсці, але грошай не прыносіць. Як правіла, шукаем людзей, зацікаўленых з вялікай колькасцю розных кампетэнцый. Ці ёсць у вас больш глабальны план для раскруткі вашага мабільнага прыстасавання? якія планы яго рэалізацыі?

Юрась: пакуль што не збіраемся яго камерцыялізаваць і прадаваць. Будзем глядзець далей.
Рыгор: Як было сказана раней, не дрэнна было б распрацаваць start up. Я чуў, што плануецца конкурс на тры праекты ад Інстытута, на якія будзе выдзелена па 10 тыс. даляраў. Што мы можам рабіць далей: распрацаваць асобны праект, агульны праект ці, напрыклад, нейкія паралельныя праекты?

Юрась: канешне, агульны праект.
Рыгор: таму хацелася б ведаць кампетэнцыю кожнага з вашых супрацоўнікаў? Дызайнеры, спявакі, ці яшчэ хто?
Юрась: Зміцер добра малюе, Алена таксама. Ну і ў хуткім часе прыйдзе яшчэ адзін супрацоўнік уладкавацца, які працуе з дызайнам.
Рыгор: чаму я гэта гавару. Адной з нашых распрацовак з’яўляюцца мабільныя робаты. Зараз шукаем інвестараў, і як аказваецца, што інвестараў  падбіраць трэба правільна. Таму чакайце, што як скора адкрыюцца стартап-праекты, пачнецца хуткая праца. Калі будзем нешта выпускаць, трэба скааперыравацца далей.

Юрась: ці ёсць пытанне па інавацыйных праектах?

Рыгор: мы скланяемся да распрацоўкі сферычнага робата. Уся тэхнічная справа за намі, але з такімі робатамі трэба размаўляць. Тут і патрэбна ваша дапамога. Памятаешь, Юрась, пра агучванне тэрмометра? Проста тэхнічныя сродкі ўжо не цікавыя людзям, а вось калі ў вас ёсць прыстасаванні з голасам - гэта другое.
Юрась: ужо ёсць нейкі план? Які ўжо існуе ўзровень рэалізацыі?

Рыгор: грошы ў інстытуце ёсць. Праз месяц збіраемся запускаць.

Юрась: наступнае пытанне.

• Супольны ўдзел у TIBO-2016 з сектарам Робататэхнікі / Рыгор Пракаповіч

Рыгор: той эксперымент, які мы паставілі ў 2013, быў дастаткова якасны. У гэтым годзе хочам прадставіць робата першага пакалення. Там было не наша шассі (робаты 2013). У нас будзе 3 робата: чарапашка, student, profeccional. Зараз пытанне да вас. Калі сабрацца з сіламі, на наступным тыдні можна скааперыравацца і паўтарыць вопыт. Ад вас чакаецца ўбудаваць сінтэзатар у прафесіянальны робат. Спатрэбіцца дзяўчына, якая будзе гэта прадстаўляць. Ці 1-2 чалавекі, якія будуць прыглядваць за робатамі, бо ў нас няма часу рабіць гэта самім. Даты: 19-22 красавіка.

Юрась: мая прапанова дадаць гукавыя файлы, але двух напрамкаў: лайт і хард.

Рыгор: звяртаюся да першага пытання. Кожны ведае пра crowd funding? Быў вопыт, калі адна каманда распрацавала прома робата для інтэрната і атрымалі спонсарства. Іх ідэя зацікавіла людзей. Таму яшчэ адна наша ідэя - распрацаваць робат для школ і атрымаць за гэта спонсарства.

Юрась: у мяне пытанне да якой даты рыхтаваць 20 гукавых файлікаў?

Рыгор: да чацвера 15.00.

Юрась: Наступнае пытанне.

• Супольны артыкул на SPEACOM-2016 з сектарам Робататэхнікі / Рыгор Пракаповіч

Рыгор: яно трохі пераклікаецца з папярэднім. Наш калега запрасіў нас туды на ворк шоп. Але, калі ў нас атрымаецца працягнуць працу там і прадэманстраваць нашых робатаў, хацелася б з вамі апублікавацца разам.
Юрась: канешне мы можам напісаць 2 абзацы. Але пытанне, ці зможам мы за 2 месяцы падрыхтаваць гэтыя гукавыя файлікі. Гэта павінен быць спіс каманд ці больш разгорнутыя фразы?

Рыгор: не, пакуль толькі спіс каманд. Дзякую за ўвагу. Будзем чакаць вынікаў.

• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны

 Юрась: Зараз давайце падвядзём вынікі па мінуламу тыдні. Тыя, хто яшчэ не выступаў, калі ласка, сціпла, паведаміце аб выніках і планах на наступны тыдзень. Давайце сёння будзем перакідваць чаргу выпадкова. Пачну з сябе. Было шмат розных прац. Вёў семінары, больш адміністрацыйныя справы. Са студэнтамі БДУІР распрацавалі фанетычны працэсар на платформе джава, сішарп. Планую разабрацца з Шпрынгерам, і таксама пайсці ў адпачынак.
Зміцер: удзельнічаў у семінарах мабільных прыстасаванняў, заданні па ім, працую над распрацоўкай дызайна нашага прыстасавання, таксама вядзецца праца над калькулятарам. Са Станіславам займаліся суперкамп’ютэрам. Планую тым жа і займацца.

Кірыл: тэставаў акустычную базу,  планую далей атрымаць харошую якасць запісаў.

Іван: вычытваў незнаёмыя словы УДК, друкаваў іх. Зараз патрэбна яшчэ адна вычытка са спецыялістамі. Запісваў свой голас для Лесінага праекта. Пачаў дадатковыя слоўнікі для сістэм маўлення па тэксце рускай і беларускай моў. Завяршыў чытаць дысертацыю Юрася.

Эвеліна: займалася тэставаннем андроід прыстасаванняў. Хаджу на курсы ангельскай мовы.

Дар’я: скончыла працаваць з фанетычным канвертарам.  Планую займацца пошукам памылак, іх выпраўкай.

Станіслаў: удзельнічаў у семінары corpus.by. Займаўся артыкуламі для канферэнцый. Размяшчалі сэрвісы на corpus.by. Зараз займаемся закрыццём праекта па БРФФД. Гарачае пытанне - справаздача ў аспірантуры за паўгода.

Яўген: удзел у семінарах мабільных прыстасаванняў, corpus.by. Дапрацоўкі сэрвіса “канвертар азбукі Морзэ”. Чакаю першых вынікаў тэставання, а потым буду ўносіць праўкі.

Іван: дапамагаў Яўгену дапрацаваць сэрвіс перад запускам. Буду тэставаць сэрвіс.

Скончыў вычытку УДК, таксама вычытку алфавітна-прадметнага ўказальніка. Выводжу памылкі.

Яўгенія: унікала ў працэс выпраўлення фанетычных памылак у сінтэзатары, выпраўляла памылкі.

Юрась: абвесткі на тыдзень:заўтра семінар па мабільных прыстасаваннях у 10.00, у пятніцу сустрэча па распазнаванню маўлення ў 12.00, пазней, у 14.00 сустрэча па перакладах. У панядзелак каляндар, сустрэча па міжнародных праектах, таксама семінар па corpus.by у 11.00. Звярніце ўвагу, калі ласка, на наступныя канферэнцыі. Таксама чакаем вашых прапаноў наконт летняй вандроўкі па Беларусі. Зараз, калі ласка, частуйцеся.

Семінар

6 красавіка 2016 г.

(серада)

11:00

пакой - 430

Сакратар - Алена Крывальцэвіч

• Уступ / Юрась Гецэвіч
• Гістарычны дамен Беларусі ў пісьмовасьці і выданьнях X-XIII стагоддзя / кандыдат гістарычных навук А.У. Унучак
• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч
• Рознае

ПРАТАКОЛ

• Уступ / Юрась Гецэвіч

Вітаю ўсіх!
У нас сёння госць - Андрэй Уладзіміравіч Унучак. …

 Праца па асвятленню пытання беларускай пісьмовасці падзелена на 4 этапы - X-XIII; XIV-XVI; XVII-XVIII; XIX-XX,XXI стагоддзі.

Хацелася б падзякаваць за плённую працу, было праведзена шмат семінараў, быў арганізаваны семінар па перакладах. Увогуле ў нас ёсць 4 семінара + адкрыты семінар, які звычайна праходзіць па серадах.

Пчнем мы з тэматычнй сустрэчы - слова Андрэю Уладзіміравічу

• Гістарычны дамен Беларусі ў пісьмовасьці і выданьнях X-XIII стагоддзя / кандыдат гістарычных навук А.У. Унучак

На пачатку жадаю зрабіць уводзіны, уступ: пісьмовасць як і пісьменства вельмі шчыльна звязана з адукацыяй. вельмі складана уявіць, што у нашай краіне будзуц самі па сабе з’яляцца пісьменныя людзі. Без адукацыі няма пісьменства. Раней піьсенныя людзі былі - іншаземцы. Ці тыя з нашых людзей, хто былі за мяжой.

Гістарычны кантэкст: як фарміраваўся наш кантынет - Грэка-Рымская улада ахоплівала район міжземнамор’я і потым была зруйнавана. У той час адбыўся аткат у эпоху варварства. Розныя плямёны захапілі заходнюю рымскую імперыю. 313 годзе - захаваўся лад, які быў перад варварскім уварваннем. (васток)

На захадзе - з разбурэннем рымскай цывіліцацыі пачалося імклівае распаўсюджанне хрысціянства. Хрысціянства і пісьмовасць непасрэдна звязаны.

90-95% пісьменныхмужчын былі ў народзе габрэеў. У сінагогах вучыліся чытць і пісаць, пісьмовасць там была на высокім узроўні.

Пачаўшы місіянерскую дзейнасць яны прыносілі асвету.

Большасць з варварскіх плямён не мелі сваёй пісьмннасці. Асвтнікі казалі - бярыце сваю мову і мы разам зробім пісьменнасці.

Пасля 6-7 стагоддзя пачалі акрэслівацца Рым іКанстантынопаль - два цэнтра хрысціянства. 1 ідэя - хрысціянства моа распаўсюджвацца на грэчаскай, арамейскай, лацінскай.

На гэтым адбылося раздзяленне - захад - лаціна, усход - грэцкі.

Якая мова - мова набажэнства, тая мова - мова адукацыі.

Славяне прышлі ў Беларусь з Захаду і Паўднёвага-Захаду. На гэтых тэрыторыях трохі пазней узнікне славянскае пісьмо.

…

На нашай тэрыторыі жылі балты, у сельскай мясцовасці. Яны будавалі гарады. Балта-славянскае уўзаемадзеянее прывяло да беларускай народнасці.

У берасці захавалася паселішча 11-12 ст.

Дзяржавы на тэрыторыі Еўропы (8-9ст) былі хрысціянскімі. Да славянаў адным з прынцыповых пытанняў было прыняцце хрысціянства. У Беларусі такая сітуацыя -  прынялі хырсціянства і з захаду і з заходу.

Першыя князі - Рагвалод і Рагнеда (хутчэй за ўсё скандынаўскія), патрэбна была пісьмовасці, заёмаліся ёю хрысціяне-манахі. Манахі - тыя людзі, якія верылі ў бога, што павінна адбывацца жыццё паводле Бібліі. Але потым яны разумелі, што шмат хто не адпавядае уласным дагматам. Усходнія супольнасці - закрытыя, каб жыць паводле слова божага. І гэта былі цэнтры асветы і багаслоўскай думкі. Манастыры захаваліся.

…

Летапісы і кнігі ствараліся толькі ў мужчынскіх манастырах. Пергамент клалі на далонь лвай рукі і правай рукой упісвалі тэкст. і потым гэта сшывалася. 1 манах перапісваю максімум 4 старонкі з малюнкамі. Праца забірала шмат часу і шмат здароўя. Памылкі прыводзілі да вельмі сур’ёзных наступстваў.

Слайды выгляду людзей тых часоў.

Пярсценак князя Ізяслава. Ізяслаў - сын Уладзіміра і Рагнеды, заснавальнік дынастыі, распаўсюджваў хрысціянства. Некаторыя даследчыкі кажуць, што менавіта ён быў заснавальнікам першага манастыра ўЗаслаўі.

Грошы полацкай зямлі

Гладкая - грыўня, з нарубкамі - рубель.

Глаголіца і кірыліца - два шрыфты. Прарадзімай славян - Маравія, …  і потым распаўсюджваліся. Для іх было патрэбна ўласнае славянскае набажэнства. Гэтым заняліся Кірыл і Мятод (грэцкія манахі). Мэтай паставілі - даць мову і пісьмо набажэнства для славянаў. Лацініца створана для Візантыі. Місія была ў 1) ставарыць мову набажэнства (стараславянсакя, царкоўнаславянская). Мова мае шмат рыс з славянскай мовы пад уплывам грэцкай. Былі складзены глаголіца і кірыліца. Глаголіца не прыжылася. 2) створаны адукацыйныя цэнтры (Багемія, Сілезія, Грэцыя).

Стварэнне славянскіх узороаў дало магчымасць распаўсюджваць хрысціянства. “Аповесць мінулых гадоў” - летапісы, якія на тый момант пачаў весці манах Нестар. Летапісцы - людзі вельмі адукаваная, гэта пасада (князь, тысецкі, летапісец): 1) гэта адказна 2) гэта рабілася не адным чалавекам (Нестар кіраваў калектывам і ўносіў тыя факты і інтэрпрытацыю, якая адпавядала тагачасным умовам).

Славянская цывілізацыя ўзнікла пасля запраэння варагаў для княжання.

12 ст. - Полацкае Евангелле. Полацк - быў уласны летапісец і летапіс. Але не захавалася. Уся гісторыя была ў 1 асобніку, 1 кніга. Не было зроблена копіі. Ёсць выпіскі. 1563 калі войскі Івана Жахлівага захапілі Полацк - летапіс знік.

Барысаў камень - для меж княства.

…

Усяслаў пабудаваў Полацкую Сафію - там змяшчалася інфармацыя пра нац.банк,цэнтральная выбарчая камісія, летапіс, захванне дакументаў і іншае.

Маёнтак баярына Полацкай зямлі - у нас зсамага пачатку была прыватная уласнасць. Таму існавала веча, праслойка вольных людзей, якія ажыццаўлялі волю князя.

Ефрасіння Полацкая - з ёй звязана асвета. Маці - з Візантыі, Соф’я, Святаслаў - малодшы сын … , не мог заянць княскі трон. Быў вельмі адукаваны. Ефрасіння мела 2 сястры і 2 браты. У 12 год патрэбна было выдаваць замуж. (па дамове бацькоў). Яна збегла ў манастыр і папрасіла дазвол на пострыг. Прыехалі ахоўцы і маці (наняла плакальшчыц), але потым бацькі вымушаны былі прызнаць яе выбар. Ефрасіння занялася арганізацыяй скрыпторыя. Краіна была на мяжы краху. І гэта дзўчынка пачынае запрашаць людзей адукаваных, і плаціла ім вялікія грошы, каб яны вучылі перапісваць. Адбываецца перадача ўлады - епіскап Якуб, што захавала дзяржаву да 13 стагоддзя. Памерла Ефр. у Іерусаліме. Перда гэтым было падарожжа ў Канстантынопаль - вучыліся лепшыя з манахаў яе скрыпторыяў.

Жыццяпіс Е.П. (рукапіс 16 ст)

Спаса Ефрасіўнеўская царква, крыж Ефрасінні Полацкай, пячатка.

Тураў. Кірыла Тураўскі - біскуп, які з\ўзначальваў епархію тураўскую Буў пісьменнікам, пераклаў словы айцоў царквы.

…

Полацкая дынастыя захоплена Уладзімірам, расейскім князем і выввезена ў Візантыю, акрамя тых, хто сышоў у манастыры.

Полацкі летапіс - помнік пісьменства, радавод нацаянальны. Невядома - ці ён схаваны,ці знішчаны.

Пра суседзяў.Хроніка Польская. Дана інтэрпрэтацыя гісторыі польшчы - як апошняя краіна захаду, хрысціянская краіна.  … -ідэолаг шляхецтва.

Завяршаючы - у прыныцыпе, калі казаць пра той перыяд, што агледзелі: не было друку, але была пісмьовасць, у Полацку быў самастойны цэнтр асветы, гэта дазволіла захаваць дзяржаўнасць , амаль пасля страты дынастыі. 1253 году - перадало эстафету ВКЛ.

Пытанні

Юрась: Колькі Е.П. перапісала кніг?

А.У.: Фарматы - прыкладна, калі разгорнута - на палову стала. Колькі дакладна - невядома. Але яна арганізавала працу і яна удасканальвала лексіку. Бо полацкія адрозніваюцца беларусізмамі ад кіеўскай мовы.

Ніка Казанская: Якая была мова простага народу?

А.У.: Дакладна вельмі складана адказаць - простыялюдзі рэдка калі што небудзь пісалі, і гэта не завхаалася. Можна меркавкавць па берасцяных граматах іпа тых пісьменных поміках, што захваліся. Мова мела шмат рыс, якія ёсць ў сучаснай бел. мове - цвердае э, па лексіцы - была вельмі падобна да той мовы, якой карысталіся ў ВКЛ. Можна сказаць, што мова на той момант толькі фармавалася.

Ніка Казанская: А Францыск Скарына перкаладаў  на старабеларускую?

А.У.: Так, натуральна, бо на царкоўнаславянскі перкалад быў. Сустракаюцца у Францыска Скарыні славянізмы. Ён імкнуўся палучыць і мову набажэнства і мову звычайную. Малітва - не павінна быць завучанай формай. Таму біблія перакладалася на мовы, на якой размаўлялі.

Юрась: Е.П. карысталася Кірыліцай?

А.У.: На тэрыторыі былі глаголічныя помнікі, але Е.П. карысталася кірыліцай

Юрась: Колькі год пісалі адзін асобнік?

А.У: Аповесць мінулых гадоў - іпацьеўскі спіс, кіеўскі спіс і іншыя. Некалькі экзэпляраў таму. Што арактэрны - кніга гэта завершаная праца. Фармат - вялікі.

Наста: Аповсці мінулых гадоў - спісы напісаны больш народнай мовай, ці проста па месцах напіання,

А.У.: АМГ - гэты летапіс быў звершаны. А наўгародцы - пісалі свой летапіс і ўключылі АМГ. …

Станіслаў: Копіі адрозніваюцца ў сэнсавых адносінах?

А.У.: Рабіліся каментары, дапісваліся падзеі Асноўнаепытанне - пытанне радавода. Хто забіў Барыса і Глеба - Святаполк Акаянны. Потым пісалася, што гэта быў Яраслаў Мудры.  …

Наста: Хто перапісваў - манахі ці арыстакраты?

А.У.: Свейкіх людзей звычайна не дапускалі. Гэта праца забірала ўвесь час. Гэта была як ахвяра Богу.

Дазво прыцсці ў бібліятэку даваў толькі Епіскап і толькі людзям, хто займаў высокія пасады. Часта кнігізамуроўвалі ў сцены падчас вайны.  Ефрасіння Полацкая пашырыла кола перапісчыкаў і зрабіла яго адкрытым.

• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны

Юрась: Вельмі коратка - асноўны вынік прац за тыдзень. І коратка план.

Віталь - я дапрацаваў праграму падліку колькасці сімвалаў. І працую далей над прыкладаннямі.

Юрась: праграмка ўжо ідзе за два дня. Гэта вельмі добра.

Іван: апрацоўваю невядомыя словы УДК, гэта праца сёння будзе завершана першапачаткова. і потым буду вычытваць тыя моманты, якія былі складанымі. Яшчэ завяршаю ытаць навуковую літаратуру, якую чытаў раней - дысертацыі.

А.Уладзіміравіч - Ці няма дубляжа?

Юрась: Іван вычытвае тое, што знайшла машына.

Наста: я працую над тым, што дадаю новыя словы ў руска-беларускі мясцовы солўнік юрыдычнай лексікі, вычытвала законы, пастановы і іншыя акты, каб знайсці недакладнасці.

Юрась: рыхтуецеся да перакладу кодэксаў?

Наста: так.

Яўген: займаўся распрацоўкай сэрвісаў - генерацыя азбукі морзэ для беларускай мовы. Аўдыёфайлы ёсць, засталося дадаць.

Іван: праверка слоўнікаў для бел-рус-англ мовы, для азбукі мрзэ, праверка сказаў, соўніка, што былі зробены камандай. Гукавыя файлы для кропкі, працяжніка.

Яўгення: апрацоўка фарматаў, вычытка тэкстаў, нармалізацыя тэкстаў для начыткі з Лесяй, пісала артыкул для Берасцейскай канферэнцыі. Сёння пачынаю тэставаць фанетычныя …

Зміцер: займаўся і буду займацца ўсім, што завязана з корпус.бай, буду спрабаваць заліваць на суперкампь.тэр, праца з мабільныміпрыкладанямі, гаспадарчыя справы.

Андрэй: пытанні па УДК.

Станіслаў: Удзельнічаў і як удзельнік, як арганізатар- па корпусюбай, праца па падрыхтоўцы яго і выкананню рашэнняў пасля семінара, дапамога Яўгенні з артыкулам, Яўгены - з сэрвісам Морзэ. Са Змітром займаемся пытаннем па грыд-тэххналогіях і здачай справаздачы.

Ганна: на мінулым тыдні  - я займалася УДК, арганізацыйнымі момантамі, удзельнічала у розных сустрэчах, у арганізацыі раскладу, закрывала нашу справаздачудля беларускага рэспубліканскага фонду фундаментальных даследаваннняў. На гэтым тыдні планую пайсці ў адпачынак і перадаць свае справы.

Эвеліна: займаюся мабільнымі прыстасаваннямі, тэстую іх, хажу на курсы ангельскай мовы ад акадэмі навук.

Юлія: транскрыпцы англаязычных тэкстаў, пераклад на рускую і беларуску.

Юрась:

Алена: семінары, пераклад, прыстасаванні. ...

Даша: найшла пяць тэкстаў - па мове і …. транскрыпцыі - параўнанне метатабаў для розных моў - ангельская, гішпанская, француская.

Вікторыя Казанская: мяне запрасіла Алена. Спецыялізацыя - літаратура. На гэты момант - у магістратуры, пішу працу па сучаснаму пісьменніку (Джуліан Бартс).

Юрась: Калі вас цікавяць нашы семінары - прыходзьце яшчэ.

Прэзідыўм прапанаваў падаць тры лепшыя распрацоўкі. Удзельнічаў у 3-4 семінараў. Па планах - выпланаваць адпачынак.

• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч

Заўтра ў 11.00 семінар па мабільных прыкладаннях.

У пятніцу - па перакладах.

Панядзелак - корпус.бай, сустрэча па календары.

Аўторак - мост+ нудж.

Серада - як заўседы - семінар.

Ідуць апошнія дні - падаць заяўку на кангрэс.

Шукаюцца аматары паўдзельнічаць у стварэнні сістэмы распазнавання беларускага маўлення.

• Рознае

Кава-паўза

Семінар

30 сакавіка 2016 г.

(серада)

11:00

пакой - 430

• Уступ / Юрась Гецэвіч

• Алгарытмы працы інтанацыйнага працэсара апрацоўкі маўленчага сігнала сінтэзатара маўленьня / Б.М. Лабанаў

• Агляд гістарычных тэкстаў на беларускай мове канца XIX - пачатку ХХ / Юрась, Ганна Станіславенка
• Падсумаваньне прац за тыдзень / кожны
• Абвесткі на тыдзень і месяц / Юрась Гецэвіч
• Рознае

ПРАТАКОЛ

ЮрасьГ.: Вітаю ўсіх! Хацеў бы павіншаваць усіх з пасхальнымі святамі.

Адна з навінаў мінулага тыдня - нашае прыкладанне з’явілася на GooglePlay. як заўсёды ў нас былі нашыя традыцыйныя семінары. рыхтуем дакуманты для справаздачы ў цэнтр фондаўскіх даследаванняў і матэрыялаў для публікацый у Шпрынгер.

Хацелася б таксама адзначыць двзе граматы, якія атрымала нашая лаьараторыя. На ўваходзе на дошцы гонару вісіць назва нашай лабараторыі.

Сёння мы пагаворым пра 2 тэмы.  

• Алгарытмы працы інтанацыйнага працэсара апрацоўкі маўленчага сігнала сінтэзатара маўленьня / Б.М. Лабанаў

(прэзентацыя)

Вельмі шмат можа казаць пра інтанацыю. У гэтай кнізе “Компьютерный синтез и клонирование” можна падрабязна пачытаць.

Інтанацыя патрэбна для стварэння выразнага  маўлення. сінтэзатар без інтанацыі цяжка слухаць і знікаюць пытанні.

Інтанацыя - састаўная частка прасодлыкі маўлення. Прасодыка ўключ інтанацыі і аксэнтуацыю. самія яркія тыпы інтанацыі - завершанасць, незавершанасць, пытанні…

Калі сказ доўгі, ён дзеліцца на сінтагмы. Нейкая сінтагма можа быць больш выдзелена.

Асн параметры інтанацыі - частата асноўнага тону ці голасу, вышыня. Ёсць шмат праграм для вызначэння гэтага. Адна з такіх - Праат.

Яшчэ адзін параметр - сіла гуку. Трэці парамерт - працягласць гуку.

Галоўная знайсці ядро сказу (асноўную частку) і выдзяліць яго.

Калі сінтагма доўгая, то тады можа ўзнікнеуць сітуацыя, што патрэбны не адзін малюнак (патэрн), а некалькі. І ў кожна будзе ядро, заядро і г.д.

Методыка стварэння партрэтаў інтанэм: бярэцца фанаграм і сценаграма запісаў. Разбіваецца на фанетычныя сінтагмы, вызначаецца тып сінтагмы; сінтагмы разбіваюцца…

Юрась: Колькі інтанэм у нас зараз ёсць базе?

БМ.Лабанаў: дзесьці каля 30, дакладна зараз не магу сказаць.  

• Агляд гістарычных тэкстаў на беларускай мове канца XIX - пачатку ХХ / Юрась

Калі чытаеш класкікаў на той мове, на якой пісалі, разумееш, што ўсё зусім не так як зараз. Каб ведаць, што і як пісалі сто год таму, прапаноўваем Вам наступную прэзентацыю.

Прэзентацыя: https://drive.google.com/open?id=0B4srsQ2PBiPNUUpoaF8zd3ptUWM