1. გაკვეთილის თემა

თირკმელები, ოსმორეგულაცია

2. კლასი

X klasi

3. მასწავლებლის სახელი, გვარი

საგანი

მარინა ჯალიაშვილი

ბიოლოგია

4. მოსწავლეთა რაოდენობა

12 მოსწავლე

6. გაკვეთილის სასწავლო მიზნები

მოსწავლემ შეძლოს:

1. იმსჯელოს ორგანიზმისათვის შინაგანი გარემოს მუდმივობის შენარჩუნების აუცილებლობაზე;
2. დაახასიათოს თირკმელების აგებულება და მათი მუშაობის რეგულაცია
3. შეადაროს ერთმანეთს თირკმელებში მიმდინარე ფილტრაციის და უკუშეწოვის პროცესები
4. იმსჯელოს უარყოფითი უკუკავშირის პრინციპის შესახებ და  გამოიყენოს იგი თითოეულ უჯრედში გარემოს მუდმივობის შენარჩუნების  მექანიზმის ასახსნელად;
5. ინსტრუქციის მიხედვით შეასრულოს პრაქტიკული სამუშაო, დააკვირდეს ცდის შედეგს, გააკეთოს დასკვნა

7. ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული მისაღწევი შედეგი/ინდიკატორები

ბიოლ.X.11.მოსწავლეს შეუძლია დაასაბუთოს გამომყოფი სისტემის მნიშვნელობა შინაგანი გარემოს მუდმივობის  შენარჩუნებისათვის (ჰომეოსტაზი).

• მსჯელობს ორგანიზმისათვის შინაგანი გარემოს მუდმივობის შენარჩუნების აუცილებლობაზე;
• ახასიათებს ჰომეოსტაზის პროცესში მონაწილე ორგანოებს
• მსჯელობს უარყოფითი უკუკავშირის პრინციპის შესახებ და იყენებს მას თითოეულ უჯრედში გარემოს მუდმივობის შენარჩუნების  მექანიზმის ასახსნელად;

კვლ.X.2.მოსწავლეს შეუძლია კვლევითი   პროცედურის განხორციელება/ მონაცემების აღრიცხვა.    

• იყენებს შესაბამის მასალას ან/და აღჭურვილობას და ატარებს დაგეგმილ ცდას უსაფრთხოების წესების დაცვით;

კვლ. X.4.მოსწავლეს შეუძლია  მონაცემთა ანალიზი და შეფასება.

• აანალიზებს მონაცემებს,გამოიტანს დასკვნებს;  

8. თანმიმდევრობა

(აქტივობა და დრო)

1. გამოწვევა.

კითხვა-პასუხი (3-4წთ) ორგანიზაციის ფორმა-მთელი კლასი

1.წარმოიდგინეთ, რომ ორგანიზმმა შეწყვიტა ცხოველქმედების პროდუქტების გამოყოფა. რა საფრთხე დაემუქრება ადამიანის ჯანმრთელობას?

2.რომელი ორგანოები უზრუნველყოფენ ცხოველქმედების პროდუქტების გამოყოფას?

3.რა არის ჰომეოსტაზი? ?

4. როგორ ხორციელდება შინაგანი გარემოს შედგენილობის მუდმივობის შენარჩუნება?

II. შინაარსის რეალიზება

 აქტივობა 1. ინტერაქტიული მინილექცია. ორგანიზაციის ფორმა-მთელი კლასი (10 წთ)

ეკრანზე ხდება ფილმის-„თირკმელების მუშაობა“ დემონსტრირება და პედაგოგი ატარებს ინტერაქტიულ მინილექციას. განიხილავს თირკმელების აგებულებას და მუშაობას.

აქტივობა 2.კითხვა-პასუხი. ორგანიზაციის ფორმა-მთელი კლასი (7 წთ)

პრეზენტაციაში მოცემული სქემების მიხედვით უპასუხეთ კითხვებს:

1. რომელი ციფრებითაა აღნიშნული ნეფრონის ნაწილები?
2. სად ხვდება უვარგისი ნივთიერებები შემკრები მილაკებიდან? დაალაგეთ სწორი თანმიმდევრობით
3. ორგანიზმში მიმდინარე რომელი პროცესის ილუსტრირებას ახდენს სქემა?
4.      ორივე თირკმლის მუშაობის დარღვევისას იწყება ორგანიზმის ძლიერი მოწამვლა და ორგანიზმი 5 დღეში იღუპება. ახსენით: 

ა) რომელი ნივთიერებით იწამლება ორგანიზმი?

გ) რა როლს ასრულებენ თირკმელები?

5. როგორ ხდება თირკმელების მუშობის რეგულაცია?

აქტივობა 3. სიტუაციური ამოცანების ამოხსნა.ორგანიზაციის ფორმა-წყვილები

(წყვილებს ეძლევა ბარათები სიტუაციური ამოცანებით) (10 წთ)

1. წარმოიდგინე, რომ ექიმი ხარ. შენი პაციენტის შარდის ანალიზში აღმოჩნდა ცილები. თირკმელებში მიმდინარე რომელი პროცესის დარღვევაზე მიუთითებს ეს ფაქტი?
2. სადილზე დიდი რაოდენობით სითხე მიიღეთ. დაფიქრდით, რა მოხდებოდა სისხლის ურედებში, თუ თირკმელები არ უზრუნველყოფდა ჭარბი სითხის გამოყოფას?
3. როგორ შეიცვლება თირკმელების მუშაობა იმ შემთხვევაში, თუ ორგანიზმი ბევრ წყალს დაკარგავს?

აქტივობა 4. პრაქტიკული სამუშაო-დაკვირვება ოსმოსსა და დიფუზიაზე -ორგანიზაციის ფორმა-ჯგუფური    (5წთ)

კლასი იყოფა 4 ჯგუფად შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით. თითოეული ჯგუფს ეძლევა დავალება შეასრულოს პრაქტიკული სამუშაო ინსტრუქციის მიხედვით.

საჭირო მასალა: სახამებელი (კარტოფილის ფქვილი), წყალი, პოლიეთილენის პარკები, იოდი, 4 მინის ჭიქა

მინის ჭურჭელში მოათავსეთ წყალში გახსნილი სახამებელს მასა. ცალკე პოლიეთილენის პარკში ჩაასხით იოდიანი წყალი, თავი მოუკარით და მოათავსეთ სახამებლიან ჭურჭელში. დადგით და დააკვირდით, რა მოხდება.

• რატომ შეიცვალა ფერი ჭიქაში წყალმა?
• რატომ შემცირდა პარკის მოცულობა?

აქტივობა 5. სქემებზე მუშაობა (5წ)

ხდება უარყოფითი უკუკავშირის მექანიზმის განხილვა სქემების დახმარებით

 (იხ. პრეზენტაცია)

III. რეფლექსია . ტესტებზე მუშაობა ინდივიდუალურად. (3 წთ)

1. რომელი სისხლძარღვი ამარაგებს თირკმელებს სისხლით?

ა)თირკმლის არტერია  ბ)თირკმლის ვენა  გ)აორტა

2. რომელი ფიზიკური პროცესი უდებს საფუძვლად ფილტრაციის პროცესს?

ა)ოსმოსი  ბ)დიფუზია  გ)ფაგოციტოზი

3. რა წარმოადგენს თირკმლის ფუნქციურ ერთეულს?

ა)ნეირონი  ბ) ნეფრონი გ)დაკლაკნილი ნილაკი

4. რომელი ჰორმონი არეგულირებს უკუშეწოვის პროცესებს?

ა)თიროქსინი  ბ)ვაზოპრესინი   გ)ადრენალინი

5. romeli nivTierebis ukuSewova ar xdeba nefronis milakis mier?

a) glukozis b) Sardovanas g) vitaminebis d) aminomJavebis

შეფასება, თვითშეფასება (2წთ)

საშინაო დავალება

თირკმელები, ოსმორეგულაცია

9. შეფასება ხდება წინასწარ მომზადებული რუბრიკის მიხედვით

მოსწავლეთა თვითშეფასება ხდება კითხვარით

თვითშეფასება

1. გაკვეთილის პროცესში:

აქტიური  მონაწილეობა  მივიღე      □  □  □  □  □   არ  მიმიღია  მონაწილეობა

2.  სიტუაციური ამოცანების ამოხსნაში

აქტიური  მონაწილეობა  მივიღე      □  □  □  □  □   არ  მიმიღია  მონაწილეობა

3. ვფლობ  ინფორმაციას  თირკმელების მუშაობის და  ოსმორეგულაციის შესახებ

სრულად      □  □  □  □  □   არასრულად

4. გაკვეთილზე  განსაკუთრებით დამაინტერესა;

___________________________________________________________________________________________________

5.   გაკვეთილზე განსაკუთრებით დამამახსოვრდა:

_________________________________________________________________________________________________________

10. რესურსები

1 კომპიუტერი  

პროექტორი

ვიდეომასალა-თირკმელები

პრეზენტაცია

სახამებელი (კარტოფილის ფქვილი), წყალი, პოლიეთილენის პარკები, იოდი, 4 მინის ჭიქა

ინფორმაციის წყაროები

ინტერნეტი

  ბიოლოგიის  სახელმძღვანელო, ვიდეოფილმი

ქიმიის, ბიოლოგიის, გეოგრაფიის სასკოლო სახელმძღვანელოები

ელექტრონული (კომპიუტერული) პროგრამები და რესურსები

 Open Office.  Org Presentation,  

Wikipedia

Google.com