Προτάσεις για το Επαγγελματικό Λύκειο (Άρθρα 5, 6, 7, 8, 9) επί του σχεδίου Νόμου “Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις”

1.        Συνοπτική παρουσίαση προτάσεων.

1. Προτείνουμε το διαχωρισμό της “Ομάδας Προσανατολισμού Τεχνολογικών Εφαρμογών” σε περισσότερες διακριτές ομάδες και τη δημιουργία ανεξάρτητης “Ομάδας Προσανατολισμού Πληροφορικής”. Αν κατ' ανάγκη ο Τομέας Πληροφορικής θα έπρεπε να συνδυαστεί με κάποιον τομέα αυτός προτείνουμε να είναι ο Τομέας Διοίκησης και Οικονομίας, δημιουργώντας την Ομάδα Προσανατολισμού “Πληροφορικής, Διοίκησης και Οικονομίας”.
2. Για τον τομέα Πληροφορικής προτείνουμε τις εξής δύο (2) ειδικότητες:

1. Τεχνικός Η.Υ., Τηλεπικοινωνιακών δικτύων και Δικτύων Η.Υ.,
2. Τεχνικός Σχεδίασης και Ανάπτυξης Εφαρμογών και Λογισμικού Πληροφορικής (Ψυχαγωγικών και Πολυμεσικών Εφαρμογών, Διαδικτυακών Τόπων και Εφαρμογών για Έξυπνες Φορητές Συσκευές)

3.  Προτείνουμε αλλαγή των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος Εφαρμογές Πληροφορικής, από δύο (2) σε τέσσερις (4) ώρες, σε όλες τις ομάδες προσανατολισμού.
4. Προτείνουμε το χαρακτηρισμό αυτού του μαθήματος ως εργαστηριακού σε όλες τις ομάδες προσανατολισμού, πρώτη ανάθεση του σε εκπαιδευτικούς των κλάδων ΠΕ19-20 και πρόβλεψη συν-διδασκαλίας του με δεύτερο εκπαιδευτικό του κλάδου ΠΕ19-20 όταν ο αριθμός των μαθητών είναι μεγαλύτερος από δώδεκα (12).
5. Πέραν του μαθήματος Εφαρμογές Πληροφορικής, προτείνουμε τη προσθήκη ενός (τουλάχιστον) μαθήματος προσανατολισμού με πιθανό τίτλο “Βασικές Αρχές της Επιστήμης Υπολογιστών / Αλγοριθμική" τριών (3) ωρών, στην Ομάδα Προσανατολισμού στην οποία εν τέλει θα ανήκει ο τομέας Πληροφορικής. Στο μάθημα αυτό ο μαθητής θα διδάσκεται τις βασικές αρχές της επιστήμης υπολογιστών και θα εισάγεται στην αλγοριθμική αναπτύσσοντας την κριτική, αναλυτική και συνθετική του σκέψη και τη δημιουργικότητά του.
6. Στην περίπτωση που (λανθασμένα κατά τη γνώμη μας) το μάθημα των Εφαρμογών Πληροφορικής θεωρηθεί ότι είναι το μάθημα προσανατολισμού για τον τομέα Πληροφορικής, τότε προτείνουμε οι μαθητές όλων των ομάδων προσανατολισμού να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τον τομέα πληροφορικής στη Β τάξη.
7. Προτείνουμε στην Β' τάξη του τομέα Πληροφορικής, η αναλογία των εργαστηριακών μαθημάτων να είναι τουλάχιστον 60% έναντι 40% των θεωρητικών, ενώ στην Γ' τάξη τουλάχιστον 70% έναντι 30% των θεωρητικών.
8. Η διδασκαλία στα εργαστηριακά μαθήματα Πληροφορικής σε τμήματα με περισσότερους από 12 μαθητές να υποστηρίζεται και από δεύτερο καθηγητή κλάδου ΠΕ19-20, όπως ακριβώς γίνεται σε όλες τις άλλες ειδικότητες.
9. Προτείνουμε «Ενισχυτική Εργαστηριακή Εκπαίδευση της Μαθητείας» δεκατεσσάρων (14) συνολικά ωρών, επιμερισμένων σε δύο ημέρες εβδομαδιαίως, η οποία να διδάσκεται στη σχολική μονάδα του ΕΠΑ.Λ, από εκπαιδευτικό προσωπικό της σχολικής μονάδας και ταυτόχρονα «Πρόγραμμα εκπαίδευσης στο χώρο εργασίας – Μαθητεία σε εργασιακό χώρο» είκοσι μίας (21) ωρών εβδομαδιαίως, επιμερισμένο σε τρεις (3) ημέρες για ένα σχολικό έτος.
10. Προτείνουμε κατά τα πρότυπα της θεσμοθετημένης πρακτικής άσκησης των φοιτητών των ΤΕΙ, στην τάξη της μαθητείας να υπάρχει επιβλέπων καθηγητής του ΕΠΑΛ, με σαφή απασχόληση εντός του διδακτικού του ωραρίου, μόνο για το θέμα αυτό.

2.        Τεκμηρίωση προτάσεων.

Α) Άρθρο 08: Ομάδες Προσανατολισμού.

Το σχέδιο νόμου (Άρθρο 8: Ομάδες Προσανατολισμού, Τομείς και Ειδικότητες) προβλέπει ότι η Ομάδα Προσανατολισμού Τεχνολογικών Εφαρμογών θα περιλαμβάνει τους εξής πέντε Τομείς:

1. Τομέας Πληροφορικής
2. Τομέας Μηχανολογίας
3. Τομέας Ηλεκτρολογίας, Ηλεκτρονικής και Αυτοματισμού
4. Τομέας Δομικών Έργων
5. Τομέας Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων

Εμείς ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ το διαχωρισμό της Ομάδας Προσανατολισμού Τεχνολογικών Εφαρμογών σε περισσότερες διακριτές ομάδες, αφού είναι η μοναδική που καλύπτει πέντε διαφορετικούς τομείς που στην ουσία αποτελούν πέντε διακριτές επιστημονικές / διδακτικές περιοχές, και τη δημιουργία ανεξάρτητης “Ομάδας Προσανατολισμού Πληροφορικής”.

H Ομαδοποίηση πέντε (5) Τομέων σε μία Ομάδα Προσανατολισμού προκαλεί σημαντικές δυσλειτουργίες σε σχολεία και μαθητές όλων των συγκεκριμένων “δημοφιλών” ειδικοτήτων.

Ειδικότερα, και οι πέντε Τομείς της Ομάδας καλούνται να μοιραστούν τις εννέα (9) ώρες των μαθημάτων προσανατολισμού που απομένουν από τις 13 συνολικά ώρες αν αφαιρέσουμε

• τις 2 ώρες του μαθήματος Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός – Περιβάλλον Εργασίας – Ασφάλεια & Υγιεινή και
• τις 2 ώρες του μαθήματος Εφαρμογές Πληροφορικής το οποίο μιας και εστιάζει στις δεξιότητες της Πληροφορικής και όχι στην επιστήμη της πληροφορικής σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί μάθημα προσανατολισμού του Τομέα Πληροφορικής.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί έναν απαράδεκτο “συνωστισμό” και επί της ουσίας στερεί από τους μαθητές τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν τις απαιτούμενες ώρες μαθημάτων προσανατολισμού για τον Τομέα τους.

Επιπλέον οι μαθητές της Ομάδας αυτής δεν διδάσκονται αποκλειστικά μαθήματα του τομέα τους, όπως συμβαίνει με τους μαθητές όλων των υπολοίπων Ομάδων, αλλά διδακτικά αντικείμενα που έχουν από ελάχιστη έως καμία σχέση με τον Τομέα που θα επιλέξουν στην Β' τάξη. Για παράδειγμα οι μαθητές που θα επιλέξουν τον Τομέα Πληροφορικής θα έχουν παρακολουθήσει στην Α’ τάξη για εννιά διδακτικές ώρες αντικείμενα Ηλεκτρολογίας, Μηχανολογίας και Δομικών Έργων. Αυτό έχει τις εξής αρνητικές συνέπειες:

1. οι διδακτικές ώρες δεν αξιοποιούνται κατά τον βέλτιστο δυνατό τρόπο και έτσι να χάνεται η δυνατότητα για περαιτέρω εμβάθυνση και εξειδίκευση σε αντικείμενα όλων των τομέων
2. οι μαθητές να δείχνουν μειωμένο ενδιαφέρον για τα μαθήματα της ομάδας προσανατολισμού που δεν τους αφορούν.
3. υπάρχει ανομοιομορφία  και ανομοιογένεια στα τμήματα.
4. περιορίζονται οι δυνατότητες επιλογής των μαθητριών. Ενδεικτικό της συγκεκριμένης δυσλειτουργίας εις βάρος των επιλογών των μαθητριών, είναι ότι ενώ τα τμήματα πληροφορικής των τεχνολογικών λυκείων παραδοσιακά επιλεγόταν  σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% από μαθήτριες στα αντίστοιχα της μηχανολογίας, ηλεκτρολογίας και δομικών έργων είχαν μηδενική συμμετοχή. 

Αν κατ' ανάγκη θα έπρεπε να συνδυαστεί με κάποιον τομέα ο Τομέας Πληροφορικής ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ αυτός να είναι ο Τομέας Διοίκησης και Οικονομίας, δημιουργώντας την Ομάδα Προσανατολισμού “Πληροφορικής, Διοίκησης και Οικονομίας”.

Η συνάφεια των δύο τομέων αποδεικνύεται από τον μεγάλο βαθμό ενσωμάτωσης της πληροφορικής στις δομές κάθε σύγχρονης επιχείρησης, από την ανάγκη της αγοράς για “υβριδικά” στελέχη με υπόβαθρο πληροφορικής και οικονομίας / διοίκησης, από το e-επιχειρείν που αποτελεί κοινή πρακτική σε πληθώρα επιχειρήσεων, καθώς και από τα προγράμματα σπουδών σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο ελληνικών και διεθνών πανεπιστημίων.

Β) Άρθρο 08: Τομείς και ειδικότητες

Για τον τομέα Πληροφορικής ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ τις εξής δύο (2) ειδικότητες:

1. Τεχνικός Η/Υ και Δικτύων Η.Υ., ειδικότητα η οποία θα εξειδικεύει τις γνώσεις του μαθητή:

1. στο υλικό του Η.Υ. (Hardware), στην αρχιτεκτονική και στη συντήρησή του. Το αντικείμενο αυτό θα παρέχει στον μαθητή τα απαραίτητα εφόδια ώστε να μπορέσει να κατανοήσει την δεύτερη,  άρρηκτα συνδεδεμένη με το αυτό, συνιστώσα των υπολογιστικών συστημάτων, του Λογισμικού (Software)
2. στις επικοινωνίες δεδομένων και στα δίκτυα υπολογιστών με έμφαση στη δομή, στην κατανόηση των προτύπων τους, καθώς και σε θέματα απόδοσης και ασφάλειας ώστε να είναι ικανός να κάνει ρυθμίσεις και να διαχειρίζεται ένα δίκτυο υπολογιστών

Τα αντικείμενα αυτά ανήκουν ξεκάθαρα στον τομέα Πληροφορικής γεγονός που αποδεικνύεται από τα προγράμματα σπουδών ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων και τμημάτων μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

1. Τεχνικός Σχεδίασης και Ανάπτυξης Εφαρμογών και Λογισμικού Πληροφορικής (Ψυχαγωγικών και Πολυμεσικών Εφαρμογών, Διαδικτυακών Τόπων και Εφαρμογών για Έξυπνες Φορητές Συσκευές)

Γ) Άρθρο 09: Ώρες διδασκαλίας του μαθήματος Εφαρμογές Πληροφορικής

Το παράδοξο με την Ομάδα Προσανατολισμού Τεχνολογικών Εφαρμογών είναι ότι ενώ είναι η ομάδα που περιλαμβάνει τον τομέα την Πληροφορικής το μάθημα των Εφαρμογών Πληροφορικής διδάσκεται μόνο για δύο (2) ώρες ενώ σε άλλες διδάσκεται για τέσσερις (4). Αν δεν πρόκειται για τυπογραφικό λάθος η μόνη λογική (;) εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι ότι το “κούρεμα” αυτό έγινε για να δοθούν επιπλέον ώρες στα υπόλοιπα μαθήματα της ιδιαίτερα “βαριάς” ομάδας (που περιέχει πέντε Τομείς). Πως όμως θα συμβαδίζει η διδασκόμενη ύλη του μαθήματος των Εφαρμογών Πληροφορικής αυτής της ομάδας με την ύλη των υπολοίπων ομάδων; Είναι μικρότερες οι ανάγκες των μαθητών της Ομάδας αυτής για εκμάθηση των Εφαρμογών Πληροφορικής από τους μαθητές των άλλων ομάδων προσανατολισμού και πως αποδεικνύεται αυτό;

ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ:

• την αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος Εφαρμογές Πληροφορικής, από δύο (2) σε τέσσερις (4) ώρες, τόσο στον Τομέα Πληροφορικής όσο και στην Ομάδα Προσανατολισμού Γεωπονίας, Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής, όπως ακριβώς είναι και στις υπόλοιπες Ομάδες Προσανατολισμού
• τον χαρακτηρισμό του ως εργαστηριακού σε όλες τις ομάδες προσανατολισμού
• την πρόβλεψη συνδιδασκαλίας με εκπαιδευτικό του κλάδου ΠΕ19-20 όταν οι μαθητές του τμήματος είναι >12 σε όλες τις ομάδες προσανατολισμού
• απόδοση της πρώτης ανάθεσης του στον κλάδο ΠΕ19-20 για όλες τις ομάδες προσανατολισμού

Δ) Άρθρο 09: Μάθημα Ειδικοτήτων ανά Ομάδα Προσανατολισμού

Το δεύτερο παράδοξο με την Ομάδα Προσανατολισμού Τεχνολογικών Εφαρμογών είναι ότι ενώ είναι η ομάδα προσανατολισμού για τον Τομέα Πληροφορικής, δεν περιέχει ούτε ένα μάθημα στο οποίο να μπορούν οι μαθητές να γνωρίσουν τις αρχές τις επιστήμης Υπολογιστών και τις επιμέρους περιοχές της, σε αντίθεση με τους άλλους τομείς, αντιπροσωπευτικά μαθήματα των οποίων περιλαμβάνονται σε αυτή την ομάδα προσαντολισμόυ (αρχές μηχανολογίας, αρχές ηλεκτρολογίας και ηλεκτρονικής, τεχνικό σχέδιο).

Το μάθημα των Εφαρμογές Πληροφορικής δεν μπορεί να θεωρηθεί μάθημα προσανατολισμού μιας και καλύπτει ένα μόνο μέρος της επιστήμης των Υπολογιστών, εστιάζοντας κυρίως σε θεματα ανάπτυξης δεξιοτήτων όσον αφορά στην χρήση του εποπτικού μέσου της Πληροφορικής, του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή αλλά και σε εξειδικευμένες και πρακτικές εφαμορμογές ανά τομέα των αρχών της επιστήμης της πληροφορικής.

Για τον λόγο αυτό, πέραν του μαθήματος των Εφαρμογών Πληροφορικής, προτείνεται η προσθήκη ενός μαθήματος προσανατολισμού με πιθανό τίτλο “Βασικές Αρχές της Επιστήμης Υπολογιστών / Αλγοριθμική" τριών (3) ωρών. Στο μάθημα αυτό ο μαθητής θα διδάσκεται τις βασικές αρχές της επιστήμης υπολογιστών και θα εισάγεται στην αλγοριθμική αναπτύσσοντας την κριτική, αναλυτική και συνθετική του σκέψη και τη δημιουργικότητά του.

Στην περίπτωση που (λανθασμένα κατά τη γνώμη μας) το μάθημα των Εφαρμογών Πληροφορικής θεωρηθεί ότι είναι το μάθημα προσανατολισμού για τον τομέα Πληροφορικής, τότε αυτομάτως οι μαθητές όλων των ομάδων προσανατολισμού θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τον τομέα πληροφορικής στη Β΄ τάξη.

Ε) Άρθρο 09: Ποσοστό αναλογίας Θεωρητικών / Εργαστηριακών μαθημάτων του Τομέα Πληροφορικής

Η αναφορά στο άρθρο 9, παράγραφος 2, ότι «Τα μαθήματα ειδικότητας αποτελούνται, κατά προσέγγιση, από 50% θεωρητικό μέρος και 50% εργαστηριακό» δεν αντιστοιχεί πάντοτε στην πραγματικότητα και μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα κατά τον καθορισμό των διδακτικών ωρών με υπουργική απόφαση όπως καθορίζεται στην υποπαράγραφο 2, β παρακάτω.

Η διδασκαλία κάθε μαθήματος επιστημονικά μπορεί να τεκμηριωθεί πώς πρέπει να κατανείμεται με βάση τις ειδικές ανάγκες του αντικειμένου και δεν μπορεί να ακολουθεί μία ενιαία ποσόστωση. Ειδικά στην περίπτωση του επαγγελματικού λυκείου οι στόχοι του και η προσδοκώμενη μορφή την οποία υποστηρίζει ότι "ευαγγελίζεται" ο νομοθέτης, δίνουν βαρύτητα στην εργαστηριακή άσκηση έναντι της απαιτούμενης θεωρητικής κατάρτισης.

Ενδεικτικά, στον τομέα Πληροφορικής στην Β' τάξη, η αναλογία των εργαστηριακών μαθημάτων θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 60% έναντι 40% των θεωρητικών, ενώ στην Γ' τάξη τουλάχιστον 70% έναντι 30% των θεωρητικών.  

ΣΤ) Άρθρο 09: “Τάξη Μαθητείας”.

Στο σχέδιο νόμου προτείνεται η διδασκαλία εργαστηριακού μαθήματος «Ενισχυτική Εργαστηριακή Εκπαίδευση της Μαθητείας» επτά (7) συνολικά ωρών, επιμερισμένο σε δύο ημέρες εβδομαδιαίως, το οποίο διδάσκεται στη σχολική μονάδα του ΕΠΑ.Λ, καθώς και τις σχολικές μονάδες του ΟΑΕΔ, από εκπαιδευτικό προσωπικό του Υπουργείου Παιδείας και του ΟΑΕΔ.

Στην «Τάξη Μαθητείας» εφαρμόζεται «Πρόγραμμα εκπαίδευσης στο χώρο εργασίας – Μαθητεία σε εργασιακό χώρο» είκοσι οκτώ (28) ωρών εβδομαδιαίως, επιμερισμένο σε πέντε (5) ημέρες για ένα σχολικό έτος.

Αν’ αυτού ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ «Ενισχυτική Εργαστηριακή Εκπαίδευση της Μαθητείας» δεκατεσσάρων (14) συνολικά ωρών, επιμερισμένων σε δύο ημέρες εβδομαδιαίως, το οποίο διδάσκεται στη σχολική μονάδα του ΕΠΑ.Λ, από εκπαιδευτικό προσωπικό της σχολικής μονάδας.

Στην «Τάξη Μαθητείας» εφαρμόζεται «Πρόγραμμα εκπαίδευσης στο χώρο εργασίας – Μαθητεία σε εργασιακό χώρο» είκοσι μίας (21) ωρών εβδομαδιαίως, επιμερισμένο σε τρεις (3) ημέρες για ένα σχολικό έτος.

Επίσης ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ, κατά τα πρότυπα της θεσμοθετημένης πρακτικής άσκησης των φοιτητών των ΤΕΙ, στην τάξη της μαθητείας να υπάρχει επιβλέπων καθηγητής του ΕΠΑΛ, με σαφή απασχόληση εντός του διδακτικού του ωραρίου μόνο για το θέμα αυτό.

Τις παραπάνω προτάσεις προσυπογράφουν οι εξής εκπαιδευτικοί / πληροφορικοί: