ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΚΗΔΕΙΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ

ΤΟΥ ΕΚΤΟΡΑ (ΙΛΙΑΔΑ) ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ (ΟΔΥΣΣΕΙΑ)

ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ

ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗ

1

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ

Οι προετοιμασίες για την ταφή του Έκτορα και του Αχιλλέα γίνονται  με όλες τις καθιεωρωμένες τιμές.

Στην Ιλιάδα οι προετοιμασίες για την κηδεία  γίνονται στη σκηνή του Αχιλλέα και όχι στην Τροία. Στην Οδύσσεια ο Αχιλλέας οι προετοιμασίες γίνονται  από τους δικούς του,  από τους συμπολεμιστές του Αχιλλέα και τη μητέρα του τη Θέτιδα. Στην Οδύσσεια τονίζεται η αναίρεση του νεκρού Αχιλλέα από το πεδίο της μάχης στο στρατόπεδο των Αχαιών.

Η διαφορά στις προετοιμασίες γίνεται να τονιστεί ότι ο εχθρός του Έκτορα, ο Αχιλλέας, περιποιείται τον εχθρό του. Η Ιλιάδα τονίζει τη συμφιλίωση των δύο αντιπάλων, του Έκτορα και του Αχιλλέα. Στην Οδύσσεια η ταφή γενικότερα είναι αντίθετη με το τέλος του Αγαμέμνονα. Τη διηγείται ο ίδιος ο αρχηγός των Αχαιών. Την ταφή στην Ιλιάδα τη διηγείται ο ποιητής. Η Ιλιάδα είναι πιο δραματική από την Ιλιάδα, γι’αυτό και τονίζεται πιο διεξοδικά η κηδεία του Έκτορα

2

ΠΡΟΘΕΣΗ

Και στα δύο έπη εμφανίζεται το μοτίβο του θρήνου, αφού θάβονται δύο νεκροί πολεμιστές, ο Έκτορας και ο Αχιλλέας. Και στις δύο περιπτώσεις ο θρήνος γίνεται από τους συγγενείς των νεκρών.

Στην Ιλιάδα ο θρήνος είναι πιο διεξοδικός. Παρουσιάζεται ο θρήνος των γυναικών και οι έντονες χειρονομίες τους Αντίθετα στην Οδύσσεια ο θρήνος είναι σύντομος. Δεν έχουμε χειρονομίες. Αναφέρεται ο θρήνος των Αχαιών,των Νηρηίδων και της Θέτιδας.

Η Ιλιάδα είναι πιο δραματικό έπος από την Οδύσσεια και τονίζει τον θάνατο των ηρώων. Γι’ αυτό τονίζεται περισσότερο ο θρήνος των γυναικών για τους αδικοχαμένους πολεμιστές, όπως είναι ο Έκτορας, και τα μοιρολόγια τους. Υπάρχει έντονο το στοιχείο της συμπάθειας για έναν ήρωα που δεν είναι Αχαιός, όπως ο Έκτορας.

3

ΕΚΦΟΡΑ

Δεν υπάρχει καμιά αναλογία ως προς το μοτίβο της εκφοράς.

Το μοτίβο της εκφοράς του νεκρού υπάρχει μόνο στην Ιλιάδα. Στην Οδύσσεια απουσιάζει.

Ο Αχιλλέας είναι σε ανοιχτό χώρο και θάβεται εκεί που πολέμησε. Ενώ ο Έκτορας από το παλάτι οδηγείται έξω για να ταφεί. Άρα, χρειάζεται η εκφορά. Γενικότερα, οι διαφορές εξηγούνται από το ότι στην Ιλιάδα τονίζεται περισσότερο από την Οδύσσεια η κηδεία του νεκρού Έκτορα.

4

ΚΑΥΣΗ

Και στα δύο έπη οι νεκροί πολεμιστές πρώτα καίγονται και μετά θάβονται. Φαίνεται ότι η καύση ισχύει στα χρόνια του Ομήρου.

Στην Ιλιάδα η καύση είναι πιο σύντομη, ενώ στην Οδύσσεια πιο διεξοδική. Τονίζονται οι πολλές μέρες που καίγεται το σώμα του Αχιλλέα. Στην Ιλιάδα δεν γίνεται αυτό.

Οι διαφορές δεν είναι μεγάλες για να δικαιολογηθούν. Όμως η καύση του σώματος του Αχιλλέα έχει την επίβλεψη των θεών. Ο ήρωας κατά κάποιον τρόπο αποθεώνεται, αφού είναι ημίθεος, εξαιτίας της μητέρας του της Θέτιδας. Γι’ αυτό ίσως τονίζεται περισσότερο η καύση του νεκρού Αχιλλέα.

5

ΤΥΜΒΟΣ

Στην Ιλιάδα τονίζεται η ανέγερση τύμβου για να ταφεί ο Έκτορας. Το ίδιο συμβαίνει και στην Οδύσσεια.

Στην Ιλιάδα τονίζεται το κλίμα φόβου που υπάρχει μήπως οι Αχαιοί κλέψουν το σώμα του Έκτορα. Γι’ αυτό βάζουν να φυλάνε τον τύμβο φρουροί. Στην Οδύσσεια δεν υπάρχει αυτό. Τονίζεται περισσότερο το ύψος του τύμβου του Αχιλλέα στην Οδύσσεια, που θα το βλέπουν όλοι οι περαστικοί.

Ο Αχιλλέας είναι πιο διάσημος ήρωας από τον Έκτορα. Ο Έκτορας είναι απλώς πιο συμπαθητικός ήρωας. Έτσι τονίζονται και οι διαφορές τους ως προς το μέλλον. Τον Αχιλλέα θα τον θυμούνται οι μέλλουσες γενιές. Βέβαια αυτά τα λέει ο Αγαμέμνονας, για να αναφέρει ότι ο ίδιος θα έχει την αντίθετη τύχη. Επομένως η διαφορά είναι περισσότερο ανάμεσα στον Αχιλλέα και τον Αγαμέμνονα παρά ανάμεσα στον Έκτορα της Ιλιάδας και τον Αχιλλέα της Οδύσσειας.

6

ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΑ

Δεν υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στις δύο σκηνές, φού τα δύο μοτίβα που υπάρχουν είναι διαφορετικά μεταξύ τους.

Στην Ιλιάδα από τα παρεπόμενα τονίζεται μόνο το απόδειπνο των Τρώων μετά την κηδεία του Έκτορα. Στην Οδύσσεια τονίζονται οι επιτάφιοι αγώνες. Ταιριάζει το δείπνο στην Ιλιάδα, αφού οι συγγενείς του νεκρού Έκτορα γυρνάνε μετά την κηδεία στο παλάτι και δειπνούν. Όπως γίνεται σήμερα. Στην Οδύσσεια όλα γίνονται σε εξωτερικό χώρο γι’ αυτο δεν συμβαίνει ό,τι στην Ιλιάδα.

Επειδή ο θάνατος του Αχιλλέα είναι πιο σημαντικός, ο ποιητής βάζει τη μητέρα του τη Θέτιδα να του διοργανώνει επιτάφιους αγώνες. Αλλά αυτά γίνονται για να τονιστεί η αντίθεση ανάμεσα στον μισητό θάνατο του Αγαμέμνονα και τον ένδοξο του Αχιλλέα. Ο Αγαμέμνονας εξάλλου λέει την κηδεία του Αχιλλέα